Dzaw˗eu gaˇ kawˆ 15
Yeˬsuˇ˗ahˇ dzaw geuꞈ˗eu laꞈ kʼoeˇ nui saˇ oꞈ
“Tsawˇ haˬ zaˬ maˬ noeˬ doˆ coeˇ˗eu Miˬyehˇ˗euˬ nui saˇ oꞈ˗eu jeˬ naw maꞈ˗ahˇ caw ba tehꞈ˗a.”—Piˇliˇpiˆ 4:7.
Dawˬ caˇ 113 Aˬ dui˗euˬ nui saˇ oꞈ˗eu jeˬ
Kawˆ shawˆa
1-2. Yeˬsuˇ aˬ jeˬ miˇ neh shaˬ zahˬ naꞈ dui dui˗eu nga?
Yeˬsuˇ miˇ tsaˬ kʼoeˇ taˆ dehꞈ saˬ saˬ ngeh nah, aˬ yawꞈ gʼawˬ myahˇ maˬ gʼeh˗ehˇ haiˬ˗eu deuˬ˗euˬ aˬ laꞈ laꞈ kʼoeˇ, naˇ dui dui˗awˇ ya shiˇ meh lehˇ siˬ nya˗eu miˇ neh, shaˬ zahˬ naꞈ dui dui˗eu meh. Ehˇ kʼawꞈ teu naˇ ya shiˇ gaˇ kʼahˬ lahˇ˗eu miˇ neh tehꞈ maˬ ngeuˇ˗a. Yeˬsuˇ aˬ yawꞈ˗euˬ Aˬda˗ahˇ gaˬ dui dui˗awˇ, aˬ yawꞈ˗euˬ Aˬda nui kʼahˇ shiˇ˗eu jeˬ mˇ mawꞈ˗eu miˇ neh meh. Yeˬsuˇ lawˬ haw laˇ˗eu jeˬ˗ahˇ ya daˬ ngeh saˇ jaˇ ziꞈ˗eu heu naˇ, Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ tsawˇ myahˇ˗ahˇ ciˬ huiˬ ciˬ mahˇ˗eu jeˬ pyeuꞈ meh lehˇ siˬ nya˗awˇ, aˬ yawꞈ tsawˇ haˬ deuˬ˗ahˇ gaˬ˗eu uˬ taꞈ, tsawˇ haˬ zaˬ deuˬ mˬ maˬ maˬ byaˆ zaˇ ziˇ ya dehꞈ˗eu heu naˇ, aˬ yawꞈ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ saˇ jaˇ ziꞈ gaˇ neh iˇ˗eu tehꞈ meh lehˇ jiˇ siˬ nya˗eu meh.
2 Yeˬsuˇ shaˬ zahˬ naꞈ dui dui kʼawꞈ, nui saˇ oꞈ luꞈ˗a siˬ. Aˬ yawꞈ gʼaˬ kʼehˇ deuˬ˗ahˇ “Ngaˬ neh naw maꞈ˗ahˇ biꞈ taˬ yaꞈ˗euˬ jeˬ˗aˬ, nui saˇ oꞈ˗eu jeˬ pyeuꞈ˗eu ma” lehˇ ehˇ nehˬ˗euˬ meh. (Yoˇhaˬ 14:27) Yeˬsuˇ Yeˬhawˇbaˬ nehˬ˗ehˇ cawˬ cawˬ˗eu jeˬ muiˬ gaˇ neh za˗euˬ “Miˬyehˇ˗euˬ nui saˇ oꞈ˗eu jeˬ” jaˆ˗eu meh. Nui saˇ oꞈ˗eu jeˬ teu naˇ, Yeˬsuˇ˗ahˇ aˇ dzehˬ˗ehˇ maˬ bi kʼahˬ lahˇ ni caw ba nehˬ˗eu meh.—Piˇliˇpiˆ 4:6, 7.
3. Aˬ dui heu kawˆ laꞈ kʼoeˇ aˬ jeˬ˗euˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ ja sawˇ˗eu nga?
3 Aˬ dui tiˬ gʼaˬ˗iˬ Yeˬsuˇ loꞈ˗ehˇ teu naˆ naˆ˗ehˇ maˬ ya tahˬ puˬ haw˗aˬ. Ehˇ kʼawꞈ, Yeˬsuˇ˗euˬ gʼaˬ kʼehˇ deuˬ yawˬ gʼaˬ na luꞈ lawˬ haw laˇ˗eu jeˬ˗ahˇ ya tahˬ puˬ˗eu yaw duˬ baw meh. (Maꞈtehˬ 16:24, 25; Yoˇhaˬ 15:20) Kʼoeˇ naˇ Yeˬsuˇ loꞈ˗ehˇ duˇ ni aˬ dui jiˇ tiˬ poˆ na shaˬ zahˬ naꞈ dui dui nya meh. Aˬ dui nui saˇ oꞈ˗eu jeˬ maˬ jaˆ gaˇ keuˆ ni maˬ kʼahˬ lahˇ˗eu gʼaˇ duˬ, aˬ joˆ˗ehˇ ya jahˇ˗eu nga? Aˬ dui Yeˬsuˇ miˇ tsaˬ kʼoeˇ taˆ Miˬyehˇ gaˇ mˇ ngeh mˇ˗euˬ smˇ jeˬ˗ahˇ haw˗awˇ, aˬ dui lawˬ haw laˇ˗eu jeˬ˗ahˇ ya tahˬ puˬ ngeh, aˬ yawꞈ˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ dzaw geuꞈ nya nga lehˇ jiˇ ja sawˇ ma.
Yeˬsuˇ tiˬ kʼehˬ maˬ kaˬ guiˬ lahˬ shaˇ
Guiˬ lahˬ shaˇ˗eu jeˬ heu naˇ aˬ dui˗ahˇ aˬ myah luꞈ nui saˇ bi oꞈ (Aˇ deuˆ 4-7-ahˇ haw)
4. 1 Teˇsaˬloˇni 5:17-ahˇ haw ngeh, Yeˬsuˇ miˇ tsaˬ kʼoeˇ taˆ dehꞈ saˬ saˬ ngeh nah guiˬ lahˬ aˇ naˆ ni shaˇ˗euˬ nga? Yaw jeˬ ma jeˬ ehˇ haw.
4 1 Teˇsaˬloˇni 5:17-ahˇ gui. Yeˬsuˇ miˇ tsaˬ kʼoeˇ taˆ dehꞈ saˬ saˬ ngeh nah tiˬ kʼehˬ maˬ kaˬ guiˬ lahˬ shaˇ˗eu meh. Aˬ yawꞈ shiˇ˗euˬ gaˇ noeˬ mawˇ˗eu mehˬ bawˬ jahˇ ngeh miˇ, kaˬ muˇ hawˇ˗eu aˬ gaꞈ dzaˇ uiˇ maˬ ciˬ nehˬ mi naˆ˗ehˇ guiˬ lahˬ shaˇ˗eu meh. (1 Gawˇliˬtu 11:23-25) Kʼoeˇ naˇ gʼaˬ kʼehˇ deuˬ nehˬ˗ehˇ Baˬsaˬkaˬ bawˬ˗iˬ jahˇ˗euˬ jawˇ duˬ teu gaˇ neh maˬ doˆ˗iˇ mi naˆ˗ehˇ jiˇ, aˬ yawꞈ gʼaˬ kʼehˇ deuˬ nehˬ˗ehˇ guiˬ lahˬ shaˇ˗eu meh. (Yoˇhaˬ 17:1-26) Kʼoeˇ naˇ, aˬ yawꞈ maꞈ uˬ ciꞈ paw Geˬseˬmaˬniˇ˗ahˇ oe ngeh kʼawꞈ, aˬ yawꞈ tehꞈ˗ehˇ guiˬ lahˬ yaw myaˬ poˆ paˇ shaˇ˗euˬ meh. (Maꞈtehˬ 26:36-39, 42, 44) Kʼoeˇ naˇ Yeˬsuˇ neh mˇ saˬ saˬ˗euˬ jeˬ kʼawꞈ guiˬ lahˬ shaˇ˗eu jeˬ pyeuꞈ meh. (Luˇkaꞈ 23:46) Yeˬsuˇ teu ngeh nah˗euˬ aˇ yeˇ huiˬ˗eu gaˇ kawˆ dawˬ tawˆ luꞈ˗euˬ gʼaˇ duˬ, Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ guiˬ lahˬ shaˇ˗euˬ meh.
5. Kuiˇ laꞈ deuˬ aˬ jeˬ miˇ neh guˆ˗eu nga?
5 Yeˬsuˇ lawˬ haw laˇ˗eu jeˬ˗ahˇ daˬ coeˇ˗eu tiˬ jeˬ naˇ, guiˬ lahˬ shaˇ˗awˇ aˬ yawꞈ˗euˬ Aˬda˗ahˇ gʼoe˗eu miˇ neh meh. Ehˇ kʼawꞈ kuiˇ laꞈ deuˬ naˇ teu ngeh miˇ guiˬ lahˬ yaw kʼaˆ˗ehˇ maˬ shaˇ˗aˬ. Teu miˇ neh aˬ yawꞈ maꞈ lawˬ haw laˇ˗eu jeˬ˗ahˇ ya tahˬ puˬ ngeh guˆ˗eu meh. (Maꞈtehˬ 26:40, 41, 43, 45, 56) Aˬ dui lawˬ haw laˇ˗eu jeˬ˗ahˇ ya tahˬ puˬ ngeh saˇ jaˇ ziꞈ daˆ leꞈ nya˗eu gʼaˇ duˬ, Yeˬsuˇ˗ahˇ dzaw geuꞈ˗awˇ maˬ tsehˆ leˇ ni ‘guiˬ lahˬ ya shaˇ’˗eu meh. Aˬ dui aˬ jeˬ jeˇ˗euˬ gaˇ kawˆ shaˇ nya˗eu nga?
6. Nui jah aˬ dui˗ahˇ nui saˇ aˬ joˆ˗ehˇ bi oꞈ˗eu nga?
6 Aˬ dui Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ “jah˗eu jeˬ bi myaˬ laˇ nehˬ laꞈ” lehˇ guiˬ lahˬ shaˇ nya meh. (Luˇkaꞈ 17:5; Yoˇhaˬ 14:1) Saˬdaˬ Yeˬsuˇ mehˬ nah caw teh˗eu yawˬ gʼaˬ na luꞈ˗ahˇ lawˬ haw˗eu miˇ neh, aˬ dui nui jah ya ahˇ˗eu meh. (Luˇkaꞈ 22:31) Nui jah heu naˇ aˬ dui shaˬ zahˬ yaw myaˬ poˆ ya tahˬ puˬ kʼawꞈ, nui saˇ oꞈ luꞈ ni aˬ joˆ˗ehˇ caw ba nehˬ˗eu nga? Aˬ dui lawˬ haw laˇ˗eu jeˬ˗ahˇ daˬ coeˇ˗eu gʼaˇ duˬ, kʼaˇ jahˇ nya˗eu jeˬ jahˇ gʼaˬ˗euˬ naˇ, nui jah aˬ dui gaˇ kawˆ teu˗ahˇ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ a nehˬ ni laˆ noeˬ nehˬ˗awˇ, Yeˬhawˇbaˬ gaˇ kawˆ teu˗ahˇ aˬ dui naˆ maˬ tseˇ nyehꞈ tehˬ nya meh lehˇ aˬ dui nui ma taˬ˗eu miˇ neh nui saˇ oꞈ˗eu meh.—1 Beˬtuˆluˆ 5:6, 7.
7. Aˬ dui Lawˇbeuꞈ˗euˬ dawˬ˗ahˇ neh aˬ jeˬ dzaw geuꞈ nya˗eu nga?
7 Guiˬ lahˬ shaˇ˗eu heu naˇ aˬ dui aˬ joˆ˗ehˇ gʼeh˗eu lawˬ haw laˇ˗eu jeˬ˗ahˇ ya tahˬ puˬ kʼawꞈ, nui saˇ oꞈ ni caw ba nehˬ˗eu meh. Saˇ jaˇ ziꞈ˗eu sheuˬ gʼeh˗eu gʼaˬ pyeuꞈ˗awˇ nymˬ˗mˇ 80 kʼoꞈ kʼawˆ laˇ˗euˬ mehˇ nmˇ Lawˇbeuꞈ˗euˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ shaˇ noeˬ haw sheˇ. Aˬ yawꞈ “Piˇliˇpiˆ 4:6, 7 laꞈ kʼoeˇ˗euˬ dawˬ heu naˇ, ngaˬ˗euˬ dehꞈ ziˇ laꞈ kʼoeˇ lawˬ haw laˇ˗eu yaw myaˬ jeˬ˗ahˇ kamˬ coeˇ ni caw ba nehˬ laꞈ˗eu meh. Ngaˇ pyuˇ tiˬ poˆ shaˬ laˇ˗awˇ, sheuˬ gʼeh˗eu gʼaˬ jiˇ maˬ paˇ ya geuꞈ˗eu ma” lehˇ ehˇ˗eu meh. Ehˇ kʼawꞈ Lawˇbeuꞈ˗ahˇ nui saˇ oꞈ ni caw ba nehˬ˗eu aˬ jeˬ nga? Aˬ yawꞈ “Ngaˇ noeˬ shaˬ laˇ˗eu nehˬ˗ehˇ guiˬ lahˬ taˆ lehˇ shaˇ˗euˬ ma. Ngaˇ nui ma laꞈ kʼoeˇ neh maˬ tsehˆ leˇ ni ngehˬ˗ehˇ guiˬ lahˬ shaˇ naˇ ngehˬ˗ehˇ nui saˇ oꞈ dzehˬ laˇ meh lehˇ ngaˇ jah˗eu ma” lehˇ ehˇ˗eu meh.
Yeˬsuˇ leh jeh˗awˇ tsaꞈ gaˬ
Tsaꞈ gaˬ˗eu jeˬ heu naˇ aˬ dui˗ahˇ aˬ myah luꞈ nui saˇ bi oꞈ (Aˇ deuˆ 8-10-ahˇ haw)
8. Yoˇhaˬ 8:29-ahˇ ehˇ taˬ˗euˬ loꞈ˗ehˇ Yeˬsuˇ˗ahˇ nui saˇ bi oꞈ˗eu jeˬ naˇ aˬ jeˬ nga?
8 Yoˇhaˬ 8:29-ahˇ gui. Yeˬsuˇ kʼehˬ˗eu kʼaˆ˗eu jeˬ˗ahˇ ya daˬ ngeh kʼawꞈ, aˬ yawꞈ˗euˬ Aˬda laˬ kʼaˬ cehˇ˗eu jeˬ mˇ luꞈ ma lehˇ siˬ nya˗eu miˇ neh nui saˇ oꞈ˗eu meh. Yeˬsuˇ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ ehˇ dawˬ naˇ haˬ˗eu yaw shaˬ ngeh kʼawꞈ naˇ haˬ˗eu meh. Yeˬsuˇ aˬ yawꞈ˗euˬ Aˬda˗ahˇ gaˬ˗awˇ, aˬ yawꞈ˗euˬ Aˬda˗euˬ gaˇ˗ahˇ naˬ ba tiꞈ taˬ˗euˬ meh. Yeˬsuˇ miˇ tsaˬ˗ahˇ maˬ oe ngeh Miˬyehˇ˗euˬ “laꞈ saˇ maˇ” geuꞈ˗euˬ meh. (Dawˬdaˬ 8:30) Kʼoeˇ naˇ miˇ tsaˬ kʼoeˇ taˆ jawˇ ngeh kʼawꞈ, aˬ yawꞈ˗euˬ Aˬda˗euˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ leh jeh˗awˇ mehˬ˗euˬ meh. (Maꞈtehˬ 6:9; Yoˇhaˬ 5:17) Gaˇ heu baˬ da neh aˬ yawꞈ laˬ kʼaˬ cehˇ dui dui˗eu meh.—Yoˇhaˬ 4:34-36.
9. Tsaꞈ gaˬ˗eu gaˇ˗ahˇ leh jeh˗eu heu naˇ aˬ dui˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ nui saˇ biꞈ˗eu nga?
9 Aˬ dui Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ ehˇ dawˬ naˇ haˬ˗awˇ, “Sahˬpaˬ Yeˬsuˇ˗euˬ gaˇ mˇ˗eu leh jeh dui dui” naˇ, Yeˬsuˇ˗ahˇ dzaw geuꞈ˗eu meh. (1 Gawˇliˬtu 15:58) Aˬ dui tsaꞈ gaˬ˗eu gaˇ˗ahˇ “aˇ yamˬ tiˬ byah ni mˇ” ngeh, aˬ dui ya tahˬ puˬ luꞈ˗eu shaˬ zahˬ˗ahˇ yaw muiˬ paw jeˬ˗ehˇ haw nya laˇ˗eu meh. (Gʼaˬkʼehˇ 18:5) Yaw jeˬ ma jeˬ, aˬ dui tsaꞈ gaˬ iˇ gaˇ ya mawˇ˗eu deuˬ, aˬ dui naˆ maˬ tseˇ huiˬ˗eu shaˬ zahˬ˗ahˇ ya tahˬ puˬ meh. Ehˇ kʼawꞈ aˬ yawꞈ maꞈ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ gaˬ laˇ˗awˇ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ nui noeˬ nui duˇ˗ahˇ zmˬ naˇ, aˬ yawꞈ maꞈ˗euˬ dehꞈ ziˇ muiˬ daˆ laˇ˗awˇ laˬ kʼaˬ jiˇ cehˇ dzehˬ laˇ˗eu meh. Aˬ dui toˆ˗ehˇ gʼeh gaˇ ya mawˇ ngeh, Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui˗ahˇ ngehˬ gʼeh ngaˇ lehˇ siˬ laˇ˗awˇ, nui saˇ oꞈ˗eu meh. Aˬ myah luꞈ aˇ poeˬ maˬ baw nya lehˇ noeˬ˗awˇ nui ma nyiˇ˗eu mehˇ nmˇ zaˬ miˬ aˬ buˇ tiˬ gʼaˬ aˬ yawꞈ˗euˬ dehꞈ ziˇ˗ahˇ gaˇ kawˆ heu maˇ diˇ ngeuˇ˗eu lehˇ ya mawˇ˗euˬ meh. Aˬ yawꞈ “Ngaˇ Miˬyehˇ˗euˬ gaˇ˗ahˇ kaꞈ gʼa ngeh, ngaˬ˗euˬ nui ma ziꞈ laˇ˗awˇ laˬ kʼaˬ cehˇ laˇ˗euˬ meh. Heu loꞈ˗ehˇ gʼeh˗eu heu naˇ, ngaˇ Miˬyehˇ˗euˬ gaˇ mˇ˗iˇ ngeh Yeˬhawˇbaˬ nehˬ˗ehˇ gʼoeˇ dzehˬ leˇ˗eu miˇ neh meh” lehˇ ehˇ˗eu meh.
10. Aˬ dui Be˗leˇdaˬ neh ngehˬ˗euˬ dawˬ˗ahˇ neh aˬ jeˬ dzaw geuꞈ nya˗eu nga?
10 Kʼoeˇ naˇ, Be˗leˇdaˬ lehˇ kuˇ˗eu mehˇ nmˇ aˬ buˇ tiˬ gʼaˬ˗euˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ paˇ haw kaˇ˗euˇ. Aˬ yawꞈ naˇ kʼaˆ˗eu naˇ gawˇ daˬ luꞈ˗awˇ, aˬ yawꞈ˗euˬ aˬ buˇ jiˇ naˇ gawˇ heu naˇ˗eu meh. Be˗leˇdaˬ aˬ yawꞈ laˆ lawˬ˗ahˇ ya nuiˇ˗eu uˬ taꞈ, gʼaˬ jiˇ maˬ ahˇ˗eu miˇ neh, iˇ kahˇ doe maˬ tsaꞈ gaˬ iˇ nya˗a. Teu miˇ neh, sahˬ boꞈ boꞈ boꞈ˗ehˇ tsaꞈ gaˬ˗eu meh. Aˬ yawꞈ ehˇ˗eu “Ngaˬ˗euˬ naˇ gawˇ heu naˇ, nymˬ˗mˇ maˬ laˆ saˆ taˬ nya˗eu jeˬ pyeuꞈ˗eu lehˇ ya siˬ˗euˬ ma. Teu baˬ da neh ngaˇ Miˬyehˇ gaˇ˗ahˇ leh jeh˗awˇ mˇ nya˗eu meh. Maˇ diˇ naˇ tsaꞈ gaˬ˗eu gaˇ heu naˇ, ngaˬ˗ahˇ yawˬ ha˗euˬ naˇ gawˇ˗ahˇ tehꞈ˗ehˇ maˬ bi noeˬ tsoˆ taˬ ni maˬ ehˇ, tsaꞈ gaˬ duˬ˗ahˇ˗euˬ tsawˇ haˬ deuˬ˗ahˇ caw ba nehˬ mawꞈ ni maˬ ehˇ, mehˬ hu paw jaˆ˗eu noeˬ tmˬ˗eu jeˬ˗ahˇ haw tsoˆ taˬ ni maˬ ehˇ, caw ba nehˬ˗eu meh.”
Yeˬsuˇ cawˬ deuˬ neh caw ba˗euˬ jeˬ˗ahˇ ha geuꞈ
Muiˬ˗eu cawˬ jawˇ˗eu heu naˇ aˬ dui˗ahˇ aˬ myah luꞈ nui saˇ bi oꞈ (Aˇ deuˆ 11-15-ahˇ haw)
11-13. (a) Kuiˇ laꞈ deuˬ hawˇ˗eu cawˬ nui deuˬ Yeˬsuˇ˗euˬ aˬ joˆ˗ehˇ gʼeh˗eu gʼoeˇ˗eu cawˬ pyeuꞈ nga? (b) Yeˬsuˇ˗euˬ cawˬ aˬ yawꞈ˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ bi gʼeh leˇ˗eu nga?
11 Yeˬsuˇ tsaꞈ gaˬ˗eu gaˇ mˇ ngeh, saˇ jaˇ ziꞈ˗eu kuiˇ laꞈ deuˬ aˬ yawꞈ˗euˬ gʼoeˇ˗eu cawˬ pyeuꞈ meh. Aˬ yawꞈ maꞈ Jaˇliꞈ˗ahˇ “Cawˬ muiˬ mehˇ nmˇ maˬ tseˇ tawˬ˗mˇ jeˇ” lehˇ ehˇ taˬ˗euˬ loꞈ˗ehˇ gʼeh˗eu cawˬ pyeuꞈ meh. (Dawˬdaˬ 18:24) Yeˬsuˇ gʼaˇ duˬ toˆ˗ehˇ gʼeh˗eu cawˬ aˇ poeˬ baw˗eu meh. Aˬ yawꞈ Miˬyehˇ gaˇ mˇ luꞈ ngeh, aˬ yawꞈ˗euˬ mehˇ nmˇ tsi tsi deuˬ aˬ yawꞈ˗ahˇ maˬ jah˗a. (Yoˇhaˬ 7:3-5) Tiˬ poˆ, Yeˬsuˇ˗euˬ aˬ yuiꞈ aˬ nyiˇ deuˬ kʼawꞈ, Yeˬsuˇ tsawˇ uˬ uˬ˗iˇ ngaˬ lehˇ ehˇ˗eu meh. (Maˬkuˆ 3:21) Ehˇ kʼawꞈ kuiˇ laꞈ deuˬ naˇ, Yeˬsuˇ shiˇ˗eu peh laˇ ngeh, Yeˬsuˇ aˬ yawꞈ maꞈ˗ahˇ “Naw maꞈ ngaˬ˗ahˇ maˬ byehˇ dzeh ni, ngaˬ nehˬ˗ehˇ tiˬ kawˆ loꞈ˗ehˇ shaˬ˗eu zahˬ˗eu jeˬ˗ahˇ daˬ dzeuˇ laꞈ˗euˬ meh” lehˇ ehˇ gaˇ keuˆ ni Yeˬsuˇ˗euˬ gʼoeˇ˗eu cawˬ pyeuꞈ˗eu meh.—Luˇkaꞈ 22:28.
12 Tiˬ poˆ na kuiˇ laꞈ deuˬ Yeˬsuˇ˗euˬ nui ma˗ahˇ laˆ cawˆ nehˬ˗eu meh. Ehˇ kʼawꞈ Yeˬsuˇ aˬ yawꞈ maꞈ˗euˬ yaw lehˬ˗ahˇ oˇ dzeuˇ nehˬ˗awˇ, aˬ yawꞈ maꞈ aˬ yawꞈ˗ahˇ jah gaˇ noeˬ muiˬ˗eu meh. (Maꞈtehˬ 26:40; Maˬkuˆ 10:13, 14; Yoˇhaˬ 6:66-69) Yeˬsuˇ dehꞈ saˬ saˬ ngeh miˇ, aˬ yawꞈ˗ahˇ saˇ jaˇ ziꞈ˗eu kuiˇ laꞈ deuˬ˗ahˇ “Ngaˇ naw maꞈ˗ahˇ ngaˬ˗euˬ cawˬ lehˇ kuˇ ma. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, ngaˬ Da neh kʼaˇ ehˇ nehˬ laꞈ˗euˬ jeˬ naw maꞈ˗ahˇ ngaˇ dzawˇ nehˬ gʼaˬ jiˇ˗euˬ ma” lehˇ ehˇ nehˬ˗euˬ meh. (Yoˇhaˬ 15:15) Yeˬsuˇ˗euˬ cawˬ deuˬ Yeˬsuˇ˗ahˇ gʼaˬ bi ahˇ leˇ dui dui˗eu meh. Aˬ yawꞈ maꞈ Yeˬsuˇ Miˬyehˇ gaˇ mˇ ngeh caw ba nehˬ˗eu heu naˇ, Yeˬsuˇ˗ahˇ laˬ kʼaˬ bi cehˇ˗eu meh.—Luˇkaꞈ 10:17, 21.
13 Kuiˇ laꞈ deuˬ uˬ taꞈ, Yeˬsuˇ˗euˬ cawˬ aˬ buˇ aˬ li nui deuˬ jiˇ paˇ jawˇ˗eu meh. Aˬ yawꞈ maꞈ Yeˬsuˇ tsaꞈ gaˬ˗eu gaˇ˗ahˇ mˇ ngeh caw ba nehˬ˗awˇ, nui paw dzeˇ neh kʼawꞈ caw ba˗eu meh. Tiˬ gʼaˬ na naˇ, iˇ kahˇ˗ahˇ hawˬ kuˇ dzaˬ˗eu meh. (Luˇkaꞈ 10:38-42; Yoˇhaˬ 12:1, 2) Tiˬ deuˬ na˗aˬ, Yeˬsuˇ nehˬ˗ehˇ cah˗awˇ, Yeˬsuˇ˗ahˇ myawˬ deuˬ biˇ paˆ nehˬ˗eu meh. (Luˇkaꞈ 8:3) Yeˬsuˇ muiˬ˗eu cawˬ gʼawˬ mya gʼaˬ jawˇ˗eu meh. Teu naˇ Yeˬsuˇ teu deuˬ˗euˬ muiˬ˗eu cawˬ pyeuꞈ˗eu miˇ neh meh. Yeˬsuˇ aˬ yawꞈ maꞈ˗euˬ gʼaˇ duˬ yaw muiˬ jeˬ mˇ˗awˇ, aˬ yawꞈ maꞈ maˬ mˇ nya˗eu jeˬ˗ahˇ keuˆ ni maˬ noeˬ tmˬ˗a. Yeˬsuˇ byah kuꞈ˗eu tsawˇ haˬ pyeuꞈ kʼawꞈ, maˬ byah kuꞈ˗eu cawˬ deuˬ neh caw ba nehˬ laꞈ˗eu jeˬ˗ahˇ aˇ poeˬ taˬ baw˗eu meh. Aˬ yawꞈ maꞈ Yeˬsuˇ˗ahˇ nui saˇ bi oꞈ˗eu meh.
14-15. Aˬ dui muiˬ˗eu cawˬ aˬ joˆ˗ehˇ za nya˗eu nga? Aˬ yawꞈ maꞈ aˬ dui˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ caw ba˗eu nga?
14 Muiˬ˗eu cawˬ deuˬ naˇ, aˬ dui Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ saˇ jaˇ ziꞈ ni caw ba nehˬ˗eu meh. Muiˬ˗eu cawˬ za˗eu gʼaˇ duˬ, aˬ dui yawˬ ha jawˇ paw neh muiˬ˗eu cawˬ jeˬ hu ya pyeuꞈ meh. (Maꞈtehˬ 7:12) Yaw jeˬ ma jeˬ, Jaˇliꞈ aˬ dui˗ahˇ aˇ yamˬ hawˇ˗eu gʼaˬ aˬ cawˬ˗ahˇ caw ba gaˇ bi zmˬ mawꞈ˗eu uˬ taꞈ, “shaˬ zaˬ zahˬ zaˬ” deuˬ˗ahˇ caw ba gaˇ ngehˬ˗ehˇ dzehˬ bi zmˬ mawꞈ˗eu meh. (Eˇpeˇsu 4:28) Nawˇ aˇ muˇ laꞈ kʼoeˇ˗euˬ nawˇ caw ba nya˗eu tiˬ gʼaˬ na˗ahˇ noeˬ doˆ laˇ miˇ˗a loˇ? Nawˇ aˇ kʼoꞈ kʼawˆ laˇ˗euˬ maˬ ngeuˇ naˇ, jawˇ saˇ maˬ doˆ˗eu mehˇ nmˇ deuˬ˗ahˇ myawˬ zeuˇ nehˬ˗iˇ nya ma laˬ? Nawˇ pyuˇ yaw kʼaˆ˗ehˇ maˬ ahˇ˗eu mehˇ nmˇ deuˬ˗euˬ gʼaˇ duˬ, gʼawˬ nyoeˇ jahˇ dzehˬ nehˬ nya meh laˬ, maˬ ngeuˇ naˇ hawˬ kuˇ dzaˬ nya meh loˇ? Nawˇ jw.org® gʼoeˇsaiˇ hawˇ˗eu JW Laiˇbaˬliˬ (JW Library®) ehˆ deuˬ˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ ya zmˬ˗eu lehˇ siˬ nya naˇ, aˇ muˇ laꞈ kʼoeˇ˗euˬ mehˇ nmˇ deuˬ˗ahˇ jiˇ caw ba nehˬ nya meh laˬ? Aˬ dui aˬ cawˬ˗ahˇ caw ba gaˇ leh jeh naˇ, aˬ dui laˬ kʼaˬ cehˇ dzehˬ laˇ˗eu meh.—Gʼaˬkʼehˇ 20:35.
15 Cawˬ deuˬ aˬ dui lawˬ haw jeˬ˗ahˇ ya daˬ ngeh, nui saˇ oꞈ ni caw ba nehˬ˗eu meh. Yawˇbaˆ aˬ yawꞈ˗euˬ shaˬ zahˬ ja gaˇ naˇ haˬ nehˬ˗eu Eˇliˇhuˆ loꞈ˗ehˇ, aˬ dui˗euˬ cawˬ kʼawꞈ aˬ dui shaˬ zahˬ ja luꞈ ngeh, yaw muiˬ˗ehˇ naˇ haˬ nehˬ laꞈ˗eu meh. (Yawˇbaˆ 32:4) Aˬ dui cawˬ deuˬ aˬ duiˬ˗euˬ dah zaˇ noeˬ tsehˆ nehˬ laꞈ gaˇ maˬ ya noeˬ tmˬ˗a. Ehˇ kʼawꞈ Jaˇliꞈ˗ahˇ neh yuˇ laꞈ˗euˬ aˬ yawꞈ maꞈ˗euˬ nui noeˬ nui duˇ˗ahˇ naˇ haˬ˗eu heu naˇ, nui gahˇ ahˇ˗eu jeˬ pyeuꞈ meh. (Dawˬdaˬ 15:22) Aˬ yawꞈ˗euˬ cawˬ neh caw ba nehˬ laꞈ˗euˬ jeˬ˗ahˇ taˬ aw˗eu laꞈ kʼoeˇ ha geuꞈ˗euˬ Sahˬ paˬ Daˬbiˇ loꞈ˗ehˇ, aˬ dui kʼawꞈ shaˬ ngeh cawˬ deuˬ neh caw ba nehˬ laꞈ˗euˬ jeˬ˗ahˇ maˬ ha geuꞈ gaˇ keuˆ ni jahˇ gʼeh˗eu maˬ tsaˬ˗a. (2 Saˬmeuˬlaˆ 17:27-29) Heu loꞈ˗ehˇ gʼeh˗eu muiˬ˗eu cawˬ heu naˇ, Yeˬhawˇbaˬ neh biꞈ˗euˬ laꞈ sawˬ pyeuꞈ meh.—Yaˬkoˆ 1:17.
Aˬ dui aˬ myah luꞈ nui saˇ aˬ joˆ˗ehˇ oꞈ nya˗eu nga?
16. Piˇliˇpiˆ 4:6, 7-ahˇ ehˇ taˬ˗euˬ loꞈ˗ehˇ, aˬ dui nui saˇ oꞈ˗eu jeˬ aˬ gaˇ neh tehꞈ˗ehˇ za nya˗eu nga?
16 Piˇliˇpiˆ 4:6, 7-ahˇ gui. Yeˬhawˇbaˬ aˬ jeˬ miˇ neh aˬ dui “Yeˬsuˇ Ka li laꞈ kʼoeˇ” neh aˬ yawꞈ˗euˬ nui saˇ oꞈ˗eu jeˬ˗ahˇ za nya meh lehˇ ehˇ˗eu nga? Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, aˬ dui˗euˬ nui noeˬ hawˇ˗eu nui ma laꞈ kʼoeˇ aˬ myah luꞈ nui saˇ oꞈ˗eu gʼaˇ duˬ naˇ, Yeˬsuˇ Yeˬhawˇbaˬ neh noeˬ taˬ˗euˬ jeˬ˗ahˇ mˇ byah meh lehˇ aˬ dui gʼoˆ shaw˗awˇ ya jah˗eu meh. Yaw jeˬ ma jeˬ, Yeˬsuˇ neh lawˇ nehˬ˗euˬ jeˬ heu neh, aˬ dui neh mˇ˗euˬ iˬ baˇ dawˬ tawˆ luꞈ˗ahˇ pyehˬ nehˬ˗eu meh. (1 Yoˇhaˬ 2:12) Kʼoeˇ naˇ Yeˬsuˇ Miˬyehˇ Miˇkʼahˬ˗euˬ Sahˬpaˬ tiˬ gʼaˬ pyeuꞈ˗eu loꞈ˗ehˇ, aˬ dui˗ahˇ Saˬdaˬ hawˇ˗eu miˇ tsaˬ neh laˆ cawˆ˗euˬ jeˬ dawˬ tawˆ luꞈ˗ahˇ tiˬ jeˬ maˬ pyeuꞈ laˇ haw˗euˬ loꞈ˗ehˇ laˆ muiˬ kʼoꞈ jiˇ nehˬ˗eu meh. (Iˇsaˬyaˇ 65:17; 1 Yoˇhaˬ 3:8; Pah mehˬ˗eu 21:3, 4) Yeˬsuˇ aˬ dui˗ahˇ shaˬ˗eu gaˇ bi mˇ˗euˬ kʼawꞈ, aˬ yawꞈ aˬ dui˗ahˇ caw ba˗eu gʼaˇ duˬ aˇ saˬ saˬ˗eu saˇ ka˗ahˇ, aˬ yawꞈ aˬ dui nehˬ˗ehˇ jawˇ ma lehˇ saˇ jaˇ dzaˬ˗eu meh. (Maꞈtehˬ 28:19, 20) Nui ma saˇ˗eu jeˬ, noeˬ tmˬ˗eu jeˬ, kʼaˬ duˬ ni gʼeh˗eu jeˬ, heu deuˬ naˇ aˬ dui˗ahˇ nui saˇ oꞈ ni caw ba nehˬ˗eu aˇ yeˇ huiˬ˗eu jeˬ pyeuꞈ meh.
17. (a) Ka li zaˬ deuˬ aˬ myah luꞈ nui saˇ oꞈ˗eu jeˬ aˬ joˆ˗ehˇ za nya˗eu nga? (b) Yeˬsuˇ neh Yoˇhaˬ 16:33-ahˇ saˇ jaˇ dzaˬ taˬ˗euˬ loꞈ˗ehˇ aˬ dui aˬ jeˬ za˗eu nga?
17 Aˬ dui kʼaˆ˗eu lawˬ haw laˇ˗eu jeˬ˗ahˇ ya tahˬ puˬ˗eu miˇ neh shaˬ zahˬ naꞈ ngeh, nui saˇ aˬ joˆ˗ehˇ oꞈ nya˗eu nga? Aˬ dui Yeˬsuˇ neh mˇ˗euˬ loꞈ˗ehˇ mˇ naˇ nui saˇ oꞈ nya meh. Dahˬ beh˗eu jeˬ naˇ, aˬ jeˬ keuˆ le˗euˬ kʼawꞈ guiˬ lahˬ shaˇ˗eu heu meh. Nyiˬ jeˬ aˬ yawꞈ jeˬ naˇ, shaˬ kʼawꞈ zahˬ kʼawꞈ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ ehˇ dawˬ naˇ haˬ˗awˇ nui ma shaˬ dehꞈ dehꞈ˗awˇ tsaꞈ gaˬ˗eu heu meh. Smˇ jeˬ aˬ yawꞈ jeˬ naˇ, shaˬ zahˬ pyeuꞈ ngeh cawˬ deuˬ˗ahˇ gʼoe˗eu heu meh. Nawˇ heu loꞈ˗ehˇ jahˇ naˇ, Miˬyehˇ˗euˬ nui saˇ oꞈ˗eu jeˬ nawˬ˗euˬ nui noeˬ hawˇ˗eu nui ma˗ahˇ haw piˇ nehˬ˗awˇ, nawˇ kʼawꞈ Yeˬsuˇ loꞈ˗ehˇ lawˬ haw laˇ˗eu jeˬ˗ahˇ kamˬ daˬ coeˇ˗eu meh.—Yoˇhaˬ 16:33-ahˇ gui.
Dawˬ caˇ 41 Ngaˬ˗euˬ guiˬ lahˬ shaˇ dawˬ˗ahˇ naˬ haˬ nehˬ laꞈ
a Aˬ dui yawˬ gʼaˬ na luꞈ shaˬ zahˬ gʼawˬ mya jeˬ˗ahˇ ya tahˬ puˬ˗eu miˇ neh nui saˇ oꞈ˗eu yaw shaˬ meh. Heu kawˆ laꞈ kʼoeˇ Yeˬsuˇ˗ahˇ nui saˇ oꞈ ni caw ba nehˬ˗euˬ smˇ jeˬ˗ahˇ ngehˬ keuˆ taˬ˗euˬ meh. Aˬ dui kʼawꞈ kʼaˆ dui dui˗eu lawˬ haw laˇ˗eu jeˬ˗ahˇ ya daˬ kʼawꞈ, aˬ yawꞈ loꞈ˗ehˇ nui saˇ oꞈ ni jahˇ nya meh.