‘Tiˬ gʼaˬ tiˇ gʼaˬ caw dehˬ caw toˆ’ daˆ leꞈ˗awˬ

1. 1 Teˇsaˬloˇni 5:11-ahˇ haw ngeh, aˬ dui yawˬ gʼaˬ na luꞈ aˬ jeˬ ya jahˇ˗eu nga?

Nawˬ˗euˬ aˇ muˇ Bawˬdzaˬnymˇ yaw shuiꞈ tsoˆ paˇ haw mehˬ laˬ? Maˬ ngeuˇ naˇ laˆ saˆ haw mehˬ laˬ? Toˆ˗ehˇ jahˇ haw˗euˬ naˇ Bawˬdzaˬnymˇ yaw shuiꞈ˗ahˇ mehˬ bawˬ mˇ dahˬ beh˗euˬ poˆ˗ahˇ maˬ ngehˇ˗eu yaw duˬ baw meh. Nawˇ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ guiˬ lahˬ huiˬ dui dui˗euˬ yaw duˬ baw˗awˇ, laˬ kʼaˬ cehˇ˗eu miˇ neh mehˬ bawˬ dahˬ beh˗eu dawˬ caˇ caˇ˗eu jiˇ maˬ iˇ˗eu paˬ. Tsoˆ muiˬ dui dui taˬ˗euˬ Bawˬdzaˬnymˇ heu naˇ, Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ ciˬ huiˬ ciˬ mahˇ˗eu jeˬ bi za˗eu meh. Aˬ dui tsoˆ˗eu gaˇ dzaˇ˗i tiˬ jeˬ˗ahˇ leh jeh˗awˇ mˇ naˇ ngehˬ˗ehˇ dzehˬ, Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ ciˬ huiˬ ciˬ mahˇ˗eu jeˬ bi za˗eu meh. Teu naˇ maˇ diˇ iˇ kahˇ tsoˆ˗eu naˆ maˬ tseˇ aˇ poeˬ baw˗eu meh. Teu naˇ uˬ duˬ tahˬ˗eu jawˇ duˬ˗ahˇ laˇ˗euˬ deuˬ˗ahˇ gʼaˬ biꞈ˗awˇ, caw dehˬ caw toˆ˗eu heu meh. Gʼaˬ kʼehˇ Pawˇluˆ heu kawˆ˗euˬ Jaˇliꞈ aˇ deuˆ daˬ ma hmˬ pyeuꞈ˗eu 1 Teˇsaˬloˇni 5:11-ahˇ boꞈ luꞈ ngeh, aˬ yawꞈ˗euˬ nui ma laꞈ kʼoeˇ gaˇ kawˆ heu˗ahˇ noeˬ luꞈ˗eu meh.—Gui.

2. Aˬ dui heu kawˆ laꞈ kʼoeˇ aˬ jeˬ˗euˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ ja sawˇ˗eu nga?

² Gʼaˬ kʼehˇ Pawˇluˆ nui jah taꞈ˗eu mehˇ nmˇ deuˬ˗ahˇ gʼaˬ aˬ joˆ˗ehˇ ya biꞈ˗awˇ, aˬ joˆ˗ehˇ ya caw dehˬ ya caw toˆ nehˬ˗eu lehˇ siˬ nya˗eu meh. Pawˇluˆ aˬ yawꞈ maꞈ˗ahˇ gʼawˬ shaˬ gaˬ˗eu meh. Heu kawˆ laꞈ kʼoeˇ aˬ dui Pawˇluˆ mehˇ nmˇ deuˬ˗ahˇ (1) lawˬ haw laˇ˗eu jeˬ˗ahˇ kamˬ daˬ coeˇ ni (2) tiˬ gʼaˬ tiˇ gʼaˬ tsaˬ leˇ tsahˇ leˇ ni (3) nui jah ziꞈ dzehˬ laˇ ni aˬ joˆ˗ehˇ caw ba nehˬ˗euˬ nga lehˇ ja sawˇ ma. Kʼoeˇ naˇ aˬ dui Pawˇluˆ˗ahˇ dzaw geuꞈ˗awˇ, mehˇ nmˇ deuˬ˗ahˇ gʼaˬ biꞈ˗awˇ aˬ joˆ˗ehˇ caw dehˬ caw toˆ nehˬ nya˗eu nga lehˇ haw ma.—1 Gawˇliˬtu 11:1.

Pawˇluˆ mehˇ nmˇ deuˬ˗ahˇ lawˬ haw laˇ˗eu jeˬ˗ahˇ kamˬ daˬ nya ni caw ba nehˬ

3. Pawˇluˆ laꞈ kʼoeˇ aˬ joˆ˗ehˇ gʼeh˗eu tsaˬ˗eu nui noeˬ ahˇ˗eu nga?

³ Pawˇluˆ mehˇ nmˇ deuˬ˗ahˇ gaˬ dui dui˗eu meh. Aˬ yawꞈ shaˬ zahˬ yaw kʼaˆ˗ehˇ ya puˬ haw˗euˬ miˇ neh, mehˇ nmˇ deuˬ shaˬ zahˬ˗ahˇ ya puˬ ngeh aˬ yawꞈ maꞈ˗euˬ nui ma˗ahˇ noeˬ keuˆ nehˬ nya meh. Tiˬ poˆ Pawˇluˆ pyuˇ shaˬ laˇ˗euˬ miˇ neh yawˬ ha hawˇ˗eu cawˬ deuˬ˗ahˇ caw ba˗eu gʼaˇ duˬ pyuˇ poˆ˗euˬ meh. (Gʼaˬkʼehˇ 20:34) Pawˇluˆ sehˬ gʼawˆ guꞈ nya˗eu tiˬ gʼaˬ pyeuꞈ meh. Pawˇluˆ Gawˇliˬtu meuˬ˗ahˇ laˇ keuˆ dahˬ beh ngeh, Aˬguˇla hawˇ˗eu Biˇgiˇla nehˬ˗ehˇ sehˬ gʼawˆ guꞈ˗euˬ meh. Ehˇ kʼawꞈ “jawˇ nah aˬ yawꞈ nah yawꞈ” Pawˇluˆ Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ hawˇ˗eu Gaˬliˇ tsawˇ haˬ˗ahˇ tsaꞈ gaˬ˗eu meh. Siˬlaˆ hawˇ˗eu Tiˆmoˇseˬ laˇ keuˆ ngeh “Pawˇluˆ gʼaˬ˗aˬ, Miˬyehˇ dawˬ kawˬ mehˬ˗eu gaˇ tehꞈ˗ehˇ aˇ yamˬ tiˬ byah ni” zmˬ˗euˬ meh. (Gʼaˬkʼehˇ 18:2-5) Pawˇluˆ aˬ yawꞈ˗euˬ dehꞈ ziˇ Miˬyehˇ˗euˬ gaˇ mˇ gaˇ aˬ myah luꞈ haw tsoˆ taˬ˗euˬ meh. Pawˇluˆ mˇ dzaˬ kʼawꞈ dawˇ˗eu paw maˬ ehˇ, Miˬyehˇ˗euˬ gaˇ mˇ˗eu paw maˬ ehˇ, leh jeh dui dui˗awˇ aˬ cawˬ dzaw geuꞈ paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu tiˬ gʼaˬ pyeuꞈ˗eu miˇ neh mehˇ nmˇ deuˬ˗ahˇ gʼaˬ biꞈ nehˬ nya˗eu meh. Aˬ yawꞈ mehˇ nmˇ deuˬ˗ahˇ dehꞈ ziˇ laꞈ kʼoeˇ˗euˬ shaˬ zahˬ hawˇ˗eu nymˇ jiˇ ya mˇ cu˗eu gaˇ heu baˬ da neh “dawˬ tawˆ luꞈ laꞈ kʼoeˇ muiˬ dzehˬ˗eu jeˬ” pyeuꞈ˗eu Miˬyehˇ˗ahˇ uˬ duˬ tahˬ˗eu jeˬ˗ahˇ maˬ ya byehˇ˗a lehˇ saˇ tiˇ biꞈ˗eu meh.—Piˇliˇpiˆ 1:10.

4. Pawˇluˆ hawˇ˗eu Tiˆmoˇseˬ mehˇ nmˇ deuˬ˗ahˇ kʼehˬ˗eu kʼaˆ˗eu jeˬ˗ahˇ kamˬ daˬ coeˇ ni aˬ joˆ˗ehˇ caw ba nehˬ˗euˬ nga?

⁴ Teˇsaˬloˇni aˇ muˇ jaˆ laˇ˗awˇ tiˬ kʼehˬ naˇ, teu gaˇ˗euˬ mehˇ nmˇ yaw shuiꞈ deuˬ yaw kʼaˆ˗ehˇ laˆ tsoeˬ laˇ˗eu jeˬ˗ahˇ ya puˬ˗euˬ meh. Laˆ tsoeˬ˗eu tsawˇ haˬ aˇ maꞈ deuˬ Pawˇluˆ hawˇ˗eu Siˬlaˆ˗ahˇ maˬ poˆ mawˇ nya ngeh tiˬ jawˇ “jah˗eu tsawˇ haˬ tiˬ paˆ na deuˬ˗ahˇ, meuˬ˗ahˇ uˆ lahˇ˗eu sahˬ paˬ sahˬ ma deuˬ jawˇ gaˇ gʼeu gʼeh˗awˇ,” “sahˬ paˬ Gehˇsaˬ neh biꞈ taˬ˗euˬ zahˇ sahˇ kʼoꞈ deuˬ˗ahˇ laˆ cawˆ luꞈ meh” lehˇ guˇ˗eu meh. (Gʼaˬkʼehˇ 17:6, 7) Ka li zaˬ pyeuꞈ laˇ˗euˬ yaw shuiꞈ deuˬ yawˬ ha˗euˬ meuˬ laꞈ kʼoeˇ˗euˬ tsawˇ haˬ deuˬ teu loꞈ˗ehˇ jahˇ laˇ gaˇ ya puˬ ngeh, aˇ naˆ ni tsawˬ guˆ˗iˇ paˬ nga. Aˬ yawꞈ maꞈ Miˬyehˇ˗euˬ gaˇ mˇ˗eu gʼaˬ baˬ laˇ nya˗eu meh. Pawˇluˆ teu loꞈ˗ehˇ maˬ bi pyeuꞈ mawꞈ˗a. Pawˇluˆ hawˇ˗eu Siˬlaˆ meuˬ˗ahˇ neh ya iˇ doˆ˗eu kʼawꞈ, aˇ muˇ yaw shuiꞈ heu˗ahˇ caw ba˗eu gʼaˇ duˬ lehˬ hmˬ nehˬ˗euˬ meh. Pawˇluˆ Teˇsaˬloˇni aˇ muˇ˗ahˇ ‘Tiˆmoˇseˬ˗ahˇ kʼehˇ gʼeh laꞈ˗euˬ ma. Naw maꞈ jah˗eu nui ma ziꞈ ni gʼaˬ bi biꞈ˗eu gʼaˇ duˬ, kʼehˬ˗eu kʼaˆ˗eu heu jeˬ baˬ da neh jah˗eu jeˬ˗ahˇ naw maꞈ maˬ ya byehˇ dzeh˗eu gʼaˇ duˬ bi laˇ˗euˬ ma’ lehˇ ehˇ nehˬ˗euˬ meh. (1 Teˇsaˬloˇni 3:2, 3) Tiˆmoˇseˬ aˬ yawꞈ dehꞈ le˗euˬ jawˇ kʼahˬ pyeuꞈ˗eu Luˇdaˬlaˇ meuˬ˗ahˇ bi kʼehˬ haw˗euˬ gaˇ duˇ˗eu meh. Aˬ yawꞈ teu gaˇ Pawˇluˆ mehˇ nmˇ deuˬ˗ahˇ gʼaˬ biꞈ gaˇ ya mawˇ˗euˬ gaˇ duˇ˗eu meh. Tiˆmoˇseˬ Yeˬhawˇbaˬ neh caw ba nehˬ laꞈ˗euˬ jeˬ˗ahˇ ya mawˇ˗euˬ meh. Teu miˇ neh aˬ yawꞈ mehˇ nmˇ yaw shuiꞈ deuˬ˗ahˇ nymˬ˗mˇ yawˬ jeˬ na luꞈ maˬ gaˇ laˇ meh lehˇ gʼaˬ biꞈ nehˬ nya˗euˬ meh.—Gʼaˬkʼehˇ 14:8, 19-22; Heˬbyehˇ 12:2.

5. Aˇ muˇ˗ahˇ sheuˬ gʼeh˗eu tiˬ gʼaˬ neh caw ba nehˬ˗euˬ jeˬ heu naˇ, Baˬ˗laiˬyahˬ˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ gaˇ dahˇ tsoeˬ˗eu nga?

⁵ Pawˇluˆ mehˇ nmˇ deuˬ˗ahˇ gʼaˬ aˬ joˆ˗ehˇ paˇ biꞈ nehˬ ngaˬ siˬ? Pawˇluˆ hawˇ˗eu Baˬnaˬbaˇ, Luˇdaˬlaˇ, Iˇgawˇniˇ, Aˬdiˇawˬ meuˬ heu deuˬ˗ahˇ paˇ gʼa kʼoꞈ˗iˇ ngeh, “aˇ muˇ yawˬ muˇ na luꞈ laꞈ kʼoeˇ, aˬ yuiꞈ aˬ tsu tseˇ doˆ nehˬ”˗euˬ meh. (Gʼaˬkʼehˇ 14:21-23) Aˇ muˇ˗ahˇ sheuˬ gʼeh˗eu teu deuˬ mehˇ nmˇ deuˬ˗ahˇ gʼaˬ yaw muiˬ˗ehˇ biꞈ nehˬ˗euˬ yaw duˬ baw meh. Nymˬ˗mˇ iˬ nah˗euˬ aˇ muˇ˗ahˇ sheuˬ gʼeh˗eu deuˬ jiˇ teu loꞈ˗ehˇ jahˇ luꞈ˗eu meh. Baˬ˗laiˬyahˬ lehˇ kuˇ˗eu mehˇ nmˇ aˬ li tiˬ gʼaˬ “Ngaˇ 15 kʼoꞈ kʼawˆ ngeh, ngaˬ da iˇ kahˇ˗ahˇ neh doˆ˗iˇ˗awˇ, ngaˬ ma jiˇ aˇ muˇ˗ahˇ neh bi teh doˆ˗euˬ meh. Ngaˬ˗ahˇ nui ma nyiˇ nui ma cawˆ˗awˇ, bi sawˇ dzehˬ˗euˬ tiˬ gʼaˬ loꞈ˗ehˇ duˇ nya” lehˇ ehˇ˗eu meh. Teu ngeh Baˬ˗laiˬyahˬ˗ahˇ kamˬ daˬ coeˇ ni caw ba nehˬ˗euˬ jeˬ naˇ, aˬ jeˬ nga? Aˬ yawꞈ “Toˬniˬ lehˇ kuˇ˗eu aˇ muˇ˗ahˇ sheuˬ gʼeh˗eu tiˬ gʼaˬ bawˬ dzaˬ ngeh yamˬ˗ahˇ maˬ ehˇ, yawˬ yamˬ yawˬ˗ahˇ maˬ ehˇ, ngaˬ nehˬ˗ehˇ ngehˬ cawˬ laˇ˗awˇ, cawˬ cawˬ nehˬ laꞈ˗eu meh. Aˬ yawꞈ ngaˬ˗ahˇ lawˬ haw laˇ˗eu jeˬ˗ahˇ ya puˬ kʼawꞈ laˬ kʼaˬ cehˇ˗eu deuˬ˗euˬ gaˇ kawˆ dzawˇ nehˬ laꞈ˗eu meh. Ja ceuˬ 27:10-ahˇ bi haw nehˬ laꞈ˗awˇ, aˬ da gʼaˬ aˇ gʼehˇ maˬ gʼehˇ kʼawꞈ saˇ jaˇ ziꞈ nya˗euˬ Heˬsaˬgiˇ˗euˬ gaˇ kawˆ dzawˇ nehˬ laꞈ˗eu meh” lehˇ ehˇ˗eu meh. Teu naˇ Baˬ˗laiˬyahˬ˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ caw ba nehˬ˗euˬ nga? Aˬ yawꞈ “Mehˇ nmˇ Toˬniˬ ngaˬ˗ahˇ yaw muiˬ˗ehˇ caw ba˗awˇ, gʼaˬ biꞈ nehˬ laˬ˗euˬ miˇ neh, nymˬ˗mˇ ngaˇ huˬ mehˬ mehˬ˗eu gʼaˬ geuꞈ nya laˇ shaw˗euˬ ma” lehˇ ehˇ˗eu meh. Aˇ muˇ˗ahˇ sheuˬ gʼeh˗eu deuˬ˗oˇ Baˬ˗laiˬyahˬ loꞈ˗ehˇ “dawˬ muiˬ tmˇ gaˇ” gaˬ mawꞈ˗eu mehˇ nmˇ deuˬ˗ahˇ gʼaˬ biꞈ˗awˇ, caw ba nehˬ˗eu taˬ ngehˇ.—Dawˬdaˬ 12:25.

6. Pawˇluˆ saˇ jaˇ ziꞈ˗eu mehˇ nmˇ deuˬ˗euˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ neh, mehˇ nmˇ deuˬ˗ahˇ gʼaˬ aˬ joˆ˗ehˇ biꞈ˗eu nga?

⁶ Pawˇluˆ mehˇ nmˇ deuˬ˗ahˇ Yeˬhawˇbaˬ neh biꞈ˗euˬ gʼaˬ baˬ da neh lawˬ haw laˇ˗eu jeˬ˗ahˇ kamˬ daˬ coeˇ˗euˬ “juˬ kʼoeˬ tmˬ˗eu loꞈ˗ehˇ aˬ dui˗euˬ tiˬ jawˬ jawˇ luꞈ˗eu” saˇ kiˇ kamˬ˗eu tsawˇ haˬ deuˬ˗euˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ noeˬ mawˇ lehˇ ehˇ nehˬ˗euˬ meh. (Heˬbyehˇ 12:1, Yaw shawˇ Yehˇ boꞈ 2018) Pawˇluˆ shaˬ zahˬ gʼawˬ mya jeˬ˗ahˇ kamˬ daˬ nya˗euˬ gaˇ hu˗euˬ Miˬyehˇ˗euˬ gaˇ mˇ zaˬ deuˬ˗euˬ gaˇ kawˆ heu naˇ, mehˇ nmˇ deuˬ˗ahˇ nui kʼaˬ ahˇ ni “dehꞈ luꞈ˗eu Miˬyehˇ˗euˬ meuˬ˗ahˇ” haw tsoˆ taˬ nya ni caw ba nehˬ nya˗eu meh lehˇ siˬ nya˗eu meh. (Heˬbyehˇ 12:22) Nymˬ˗mˇ iˬ nah jiˇ aˬ dui Yeˬhawˇbaˬ neh Giˇdoˬ, Baˬyehˇ, Daˬbiˇ, Saˬmeuˬlaˆ hawˇ˗eu nui deuˬ˗ahˇ caw ba nehˬ˗euˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ ya gui ngeh, gʼaˬ ahˇ laˇ˗eu meh. (Heˬbyehˇ 11:32-35) Nymˬ˗mˇ iˬ nah˗euˬ saˇ jaˇ ziꞈ˗eu mehˇ nmˇ deuˬ˗euˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ ya gui ngeh jiˇ gʼaˬ ahˇ laˇ˗eu meh. Mehˇ nmˇ heu deuˬ˗euˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ ya gui˗eu heu naˇ, gʼaˬ ahˇ laˇ˗awˇ nui jah ziꞈ laˇ nya lehˇ, mehˇ nmˇ deuˬ saˇ naˇ dawˬ pehˬ hmˬ˗ahˇ tiˬ kʼehˬ maˬ taˬ sahˬ boꞈ boꞈ laꞈ˗eu meh.

Pawˇluˆ tiˬ gʼaˬ tiˇ gʼaˬ tsaˬ leˇ dzoeˇ leˇ ni aˬ joˆ˗ehˇ ya dehꞈ˗eu lehˇ mehˬ

7. Loˇmaˆ 14:19-21-ahˇ˗euˬ Pawˇluˆ˗euˬ nui noeˬ nui duˇ˗ahˇ neh aˬ jeˬ dzaw geuꞈ nya˗eu nga?

⁷ Aˬ dui aˇ muˇ laꞈ kʼoeˇ tsaˬ leˇ dzoeˇ leˇ˗eu jeˬ jaˆ ni leh jeh˗eu heu neh, aˇ muˇ laꞈ kʼoeˇ˗euˬ mehˇ nmˇ deuˬ˗ahˇ gʼaˬ biꞈ˗awˇ, tiˬ gʼaˬ tiˇ gʼaˬ caw dehˬ caw toˆ mˇ˗eu ma. Aˬ dui tiˬ gʼaˬ tiˇ gʼaˬ noeˬ˗eu maˬ duˇ kʼawꞈ, mehˬ bawˬ maˬ gm ni maˬ gʼeh. Jaˇliꞈ zahˇ˗ahˇ bahˬ˗eu gaˇ kawˆ maˬ ngeuˇ˗eu taꞈ naˇ, aˬ dui aˬ yawꞈ gaˇ yawꞈ haw haw˗ehˇ laˆ tsaˬ˗eu ma. Yaw jeˬ ma jeˬ tiˬ hmˬ˗ahˇ haw kaˇ˗euˇ. Loˇmaˆ˗euˬ Ka li zaˬ aˇ muˇ laꞈ kʼoeˇ Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ deuˬ hawˇ˗eu aˬ cawˬ tsawˇ jeuˬ deuˬ jawˇ˗eu meh. Moˇseˬ˗euˬ zahˇ dawˬ kʼoꞈ dawˬ maˬ paˇ zmˬ˗euˬ taꞈ naˇ, Ka li zaˬ deuˬ dzaˬ dzaˬ dawˇ dawˇ nehˬ˗ehˇ taꞈ leˇ˗eu zahˇ dawˬ˗ahˇ caw teh˗eu maˬ paˇ loˬ meh. (Maˬkuˆ 7:19) Teu gaˇ neh taꞈ naˇ Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ Ka li zaˬ tiˬ deuˬ na aˬ jeˬ kʼawꞈ dzaˬ laˇ˗euˬ meh. Ehˇ kʼawꞈ tiˬ deuˬ na gaˇ kawˆ heu˗ahˇ laꞈ maˬ daˬ coeˇ˗a. Gaˇ kawˆ teu baˬ da neh aˇ muˇ laꞈ kʼoeˇ gaˇ kawˆ jaˆ laˇ˗euˬ meh. Teu miˇ neh Pawˇluˆ tsaˬ leˇ dzoeˇ leˇ˗eu jeˬ aˇ yeˇ huiˬ˗eu lehˇ bi siˬ˗eu gʼaˇ duˬ, “Shaˬ jiˇ dzaˬ˗eu, jiˇ baˬ dawˇ˗eu, yawˬ ha˗euˬ cawˬ Ka li zaˬ tiˬ gʼaˬ na iˬ baˇ mˇ ni jahˇ˗eu, heu loꞈ˗ehˇ gʼeh˗eu deuˬ˗ahˇ yahˇ˗eu muiˬ meh” lehˇ ehˇ˗eu meh. (Loˇmaˆ 14:19-21-ahˇ gui.) Pawˇluˆ mehˇ nmˇ deuˬ˗ahˇ teu loꞈ˗ehˇ gaˇ kawˆ jaˆ˗eu teu naˇ, yawˬ ha˗ahˇ maˬ ehˇ, aˇ muˇ muˇ lah ni˗ahˇ maˬ ehˇ, deuˬ˗eu lehˇ gʼoˆ shaw leˇ ni caw ba nehˬ˗euˬ meh. Kʼoeˇ naˇ Pawˇluˆ aˬ cawˬ sahˬ tiꞈ maˬ bi tiꞈ˗eu gʼaˇ duˬ yawˬ ha jiˇ dehꞈ poˆ dehꞈ paˇ˗euˬ meh. (1 Gawˇliˬtu 9:19-22) Nymˬ˗mˇ iˬ nah aˬ dui jiˇ yawˬ ha naꞈ˗i noeˬ tsehˆ nya˗eu gaˇ kawˆ deuˬ˗ahˇ maˬ pyehˇ iˇ˗eu heu neh, mehˇ nmˇ deuˬ˗ahˇ caw dehˬ caw toˆ nehˬ nya˗awˇ, aˇ muˇ laꞈ kʼoeˇ nui saˇ oꞈ ni jahˇ nya˗eu meh.

8. Aˇ muˇ bi pyaˆ laˇ nya˗eu aˇ yeˇ huiˬ˗eu gaˇ kawˆ˗ahˇ Pawˇluˆ aˬ joˆ˗ehˇ nyehꞈ tehˬ˗euˬ nga?

⁸ Pawˇluˆ aˇ yeˇ huiˬ˗eu gaˇ kawˆ˗ahˇ noeˬ˗eu maˬ duˇ leˇ˗eu deuˬ nehˬ˗ehˇ tsaˬ leˇ tsahˇ leˇ ni leh jeh˗eu meh. Yaw jeˬ ma jeˬ, dahˬ beh˗eu Ka li zaˬ saˇ ka˗ahˇ˗euˬ aˇ muˇ laꞈ kʼoeˇ˗euˬ tiˬ deuˬ na, yaw shuiꞈ ahˇ laˇ˗euˬ aˬ cawˬ˗euˬ tsawˇ jeuˬ deuˬ˗ahˇ baˆ kʼoˆ mehˬ dzaˬ ya yehˬ meh lehˇ ehˇ˗eu meh. Teu naˇ Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ deuˬ dawˬ gʼoꞈ maˬ bi doˆ˗eu gʼaˇ duˬ kʼawꞈ pyeuꞈ nya meh. (Gaˬlaˬtiˆ 6:12) Ehˇ kʼawꞈ Pawˇluˆ gaˇ kawˆ heu˗ahˇ nui ma tiˬ pawꞈ˗iˬ maˬ tsaˬ˗a. Ehˇ kʼawꞈ Pawˇluˆ mehˇ nmˇ deuˬ˗ahˇ aˬ yawꞈ˗euˬ nui noeˬ bi geuꞈ˗eu maˬ leh jeh˗a. Pawˇluˆ taˬ aw˗eu laꞈ kʼoeˇ Yeˬluˇsaˬlehˬ meuˬ˗ahˇ jawˇ˗eu gʼaˬ kʼehˇ deuˬ hawˇ˗eu aˬ yuiꞈ aˬ tsu deuˬ˗ahˇ naˇ haˬ˗iˇ˗euˬ meh. (Gʼaˬkʼehˇ 15:1, 2) Pawˇluˆ gaˇ kawˆ jaˆ laˇ ngeh teu loꞈ˗ehˇ jahˇ˗euˬ miˇ neh, aˇ muˇ laꞈ kʼoeˇ mehˬ bawˬ gm˗awˇ laˬ kʼaˬ cehˇ˗eu meh.—Gʼaˬkʼehˇ 15:30, 31.

9. Aˬ dui Pawˇluˆ˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ dzaw geuꞈ nya˗eu nga?

⁹ Pyehˇ paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu gaˇ kawˆ kawˆ ma jaˆ laˇ ngeh, Yeˬhawˇbaˬ neh ka taˬ˗euˬ aˇ muˇ˗ahˇ sheuˬ gʼeh˗eu deuˬ˗ahˇ nui noeˬ nui duˇ shaˇ˗eu heu neh tsaˬ leˇ dzoeˇ leˇ ni jahˇ˗eu ma. Kʼoeˇ naˇ aˬ dui aˇ maꞈ aˇ muˇ neh boꞈ doˆ jahˇ doˆ taˬ˗euˬ jeˬ˗ahˇ neh jiˇ muiˬ˗eu nui noeˬ nui duˇ za nya˗eu meh. Aˬ dui aˬ cawˬ˗ahˇ yawˬ ha˗euˬ nui noeˬ bi geuꞈ˗eu maˬ leh jeh ni, aˇ maꞈ aˇ muˇ˗euˬ nui noeˬ nui duˇ˗ahˇ bi mˇ caw naˇ, aˇ muˇ laꞈ kʼoeˇ mehˬ bawˬ gm˗awˇ nui saˇ oꞈ˗eu meh.

10. Aˇ muˇ laꞈ kʼoeˇ bi tsaˬ bi dzoeˇ leˇ˗eu gʼaˇ duˬ Pawˇluˆ aˬ jeˬ paˇ jahˇ ngaˬ siˬ?

¹⁰ Pawˇluˆ mehˇ nmˇ deuˬ˗euˬ maˬ muiˬ˗eu jeˬ˗ahˇ maˬ ngeuˇ˗eu yaw muiˬ jeˬ˗ahˇ ngehˬ keuˆ˗eu heu neh, aˇ muˇ laꞈ kʼoeˇ mehˬ bawˬ gm˗awˇ nui saˇ oꞈ ni jahˇ˗euˬ meh. Yaw jeˬ ma jeˬ, Loˇmaˆ aˇ muˇ˗ahˇ boꞈ gʼeh˗euˬ sahˬ boꞈ jiˇ leˇ dzaˬ˗ahˇ mehˇ nmˇ gʼawˬ mya gʼaˬ˗euˬ tsawˇ myahˇ boꞈ ahˇ taˬ˗awˇ, aˬ yawꞈ maꞈ˗euˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ kawˆ shawˆ˗ehˇ ngehˬ keuˆ taˬ˗awˇ, yaw muiˬ paw dzeˇ dzaˬ˗ahˇ ngehˬ keuˆ taˬ˗euˬ meh. Aˬ dui jiˇ mehˇ nmˇ deuˬ˗euˬ yaw muiˬ paw dzeˇ dzaˬ˗ahˇ ngehˬ keuˆ˗eu heu neh Pawˇluˆ˗ahˇ dzaw geuꞈ nya˗eu meh. Teu loꞈ˗ehˇ jahˇ naˇ mehˇ nmˇ deuˬ nehˬ˗ehˇ gʼoeˇ dzehˬ laˇ˗awˇ, aˇ muˇ laꞈ kʼoeˇ gʼoeˇ˗eu gaˬ˗eu jeˬ byah˗eu meh.

11. Noeˬ˗eu jeˬ maˬ duˇ leˇ ni gaˇ kawˆ doˆ laˇ ngeh, tsaˬ leˇ dzoeˇ leˇ kʼoꞈ˗eu gʼaˇ duˬ aˬ jeˬ ya jahˇ˗eu nga?

¹¹ Noeˬ dahˇ doe laˇ˗euˬ Ka li zaˬ mehˇ nmˇ deuˬ kʼawꞈ, tiˬ gʼaˬ tiˇ gʼaˬ noeˬ˗eu jeˬ maˬ duˇ leˇ ni gaˇ kawˆ doˆ laˇ nya˗eu meh. Gʼoeˇ˗eu cawˬ pyeuꞈ˗eu Pawˇluˆ hawˇ˗eu Baˬnaˬbaˇ jiˇ teu loꞈ˗ehˇ pyeuꞈ hawˇ˗euˬ meh. Aˬ yawꞈ nyaꞈ Miˇshaˬnaˬliˬ gaˇ mˇ iˇ gaˇ Maˬkuˆ˗ahˇ sheuˬ gʼeh˗eu maˬ sheuˬ gʼeh˗eu gaˇ kawˆ nehˬ˗ehˇ taꞈ leˇ˗awˇ noeˬ˗eu jeˬ maˬ duˇ leˇ˗a. Aˬ yawꞈ nyaꞈ yaw kaˬ gaˇ kawˆ kʼoeˇ “yaw kʼaˆ˗ehˇ ja dzaˬ˗awˇ” gʼawˬ˗iˇ˗euˬ meh. (Gʼaˬkʼehˇ 15:37-39) Aˇ nah naˇ Pawˇluˆ hawˇ˗eu Baˬnaˬbaˇ uˬ taꞈ, Maˬkuˆ aˬ ha smˇ gʼaˬ paˇ tsaˬ paˇ dzoeˇ kʼoꞈ iˇ˗euˬ meh. Heu naˇ aˬ yawꞈ maꞈ aˇ muˇ laꞈ kʼoeˇ tsaˬ leˇ dzoeˇ leˇ˗eu jeˬ heu naˇ, aˇ yeˇ huiˬ dui dui˗eu jeˬ pyeuꞈ˗eu lehˇ mˇ mawˇ˗euˬ jeˬ pyeuꞈ meh. Aˇ nah naˇ Pawˇluˆ Baˬnaˬbaˇ hawˇ˗eu Maˬkuˆ˗euˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ yaw muiˬ paw dzeˇ dzaˬ˗ahˇ ngehˬ keuˆ˗eu meh. (1 Gawˇliˬtu 9:6; Gawˇlawˇsehˇ 4:10) Aˬ dui jiˇ mehˇ nmˇ deuˬ nehˬ˗ehˇ noeˬ˗eu jeˬ maˬ duˇ leˇ ni gaˇ kawˆ jaˆ laˇ ngeh, ya laˆ tsaˬ kʼoꞈ˗eu meh. Aˬ dui aˬ yawꞈ maꞈ˗euˬ yaw muiˬ jeˬ˗ahˇ aˬ myah luꞈ haw nya ni ya leh jeh˗eu meh. Teu loꞈ˗ehˇ jahˇ naˇ laˬ kʼaˬ cehˇ nui saˇ oꞈ˗awˇ, mehˬ bawˬ gm˗eu meh.—Eˇpeˇsu 4:3.

Pawˇluˆ mehˇ nmˇ deuˬ˗euˬ nui jah˗ahˇ bi ziꞈ laˇ

12. Mehˇ nmˇ deuˬ aˬ jeˬ jeˇ˗euˬ shaˬ zahˬ˗ahˇ ya puˬ˗eu nga?

¹² Aˬ dui mehˇ nmˇ deuˬ˗ahˇ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ nui jah ziꞈ dzehˬ laˇ ni caw ba nehˬ˗eu heu neh mehˇ nmˇ deuˬ˗ahˇ gʼaˬ biꞈ˗awˇ, caw dehˬ caw toˆ nya˗eu meh. Mehˇ nmˇ tiˬ deuˬ na Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ Saˇ kiˇ maˬ ngeuˇ˗eu yawˬ ha˗euˬ nymˇ jiˇ laꞈ kʼoeˇ˗euˬ deuˬ neh maˬ ehˇ, gaˇ mˇ cawˬ deuˬ neh maˬ ehˇ, sahˬ boꞈ dzaw cawˬ deuˬ neh maˬ ehˇ, cehꞈ lehꞈ ka niˇ gʼa laˇ gaˇ ya daˬ luꞈ˗eu meh. Tiˬ deuˬ na yaw kʼaˆ˗ehˇ jawˇ saˇ maˬ doˆ ni gʼeh luꞈ˗awˇ, maˬ ngeuˇ naˇ nui ma paw deuˬ˗eu jeˬ˗ahˇ ya laˆ saˆ luꞈ˗eu meh. Iˇ cuꞈ shawˇ˗euˬ myahˇ laˇ˗euˬ mehˇ nmˇ tiˬ deuˬ na jiˇ miˇ tsaˬ heu aˇ saˬ saˬ˗eu aˇ nah aˇ yamˬ˗ahˇ dawˬ luꞈ˗eu myahˇ laˇ˗euˬ meh. Shaˬ zahˬ gaˇ kawˆ heu deuˬ naˇ, nymˬ˗mˇ iˬ nah˗euˬ Ka li zaˬ deuˬ˗euˬ nui jah˗ahˇ lawˬ haw˗eu jeˬ kʼawꞈ pyeuꞈ nya meh. Dahˬ beh˗euˬ Ka li zaˬ deuˬ jiˇ heu loꞈ˗ehˇ gʼeh˗eu shaˬ zahˬ˗ahˇ ya puˬ˗euˬ meh. Pawˇluˆ aˬ yawꞈ maꞈ˗ahˇ bi ziꞈ laˇ˗eu gʼaˇ duˬ aˬ jeˬ jahˇ˗euˬ nga?

13. Nui jah baˬ da neh cehꞈ lehꞈ ka niˇ gʼa laˇ gaˇ ya daˬ˗eu mehˇ nmˇ deuˬ˗ahˇ Pawˇluˆ aˬ joˆ˗ehˇ caw ba nehˬ˗euˬ nga?

¹³ Pawˇluˆ mehˇ nmˇ deuˬ˗ahˇ Jaˇliꞈ zmˬ˗awˇ, nui jah ziꞈ laˇ ni caw ba nehˬ. Yaw jeˬ ma jeˬ, gaˇ hu˗euˬ Yuˇdaˆ˗euˬ Ka li zaˬ deuˬ nymˇ jiˇ laꞈ kʼoeˇ˗euˬ nui jah maˬ ahˇ˗eu deuˬ neh, Ka li zaˬ˗euˬ zahˇ naˆ maˬ tseˇ Yuˇdaˆ˗euˬ zahˇ muiˬ dzehˬ de lehˇ ehˇ laˇ gaˇ ya daˬ˗euˬ kʼawꞈ pyeuꞈ nya meh. Teu ngeh Yuˇdaˆ˗euˬ Ka li zaˬ deuˬ aˬ jeˬ ya ehˇ kʼoꞈ˗eu maˬ siˬ ni shaˬ˗euˬ kʼawꞈ pyeuꞈ nya meh. Pawˇluˆ neh Heˬbyehˇ Ka li zaˬ aˇ muˇ˗ahˇ boꞈ nehˬ˗euˬ sahˬ boꞈ heu naˇ, aˬ yawꞈ maꞈ˗ahˇ gʼaˬ ahˇ dui dui leˇ˗euˬ yaw duˬ baw meh. (Heˬbyehˇ 1:5, 6; 2:2, 3; 9:24, 25) Kʼoeˇ naˇ aˬ yawꞈ maꞈ Pawˇluˆ neh gaˇ kahˇ dahˇ˗eu laꞈ kʼoeˇ dzawˇ nehˬ taˬ˗euˬ jeˬ teu˗ahˇ zmˬ˗awˇ, laˆ tsoeˬ laˇ˗eu deuˬ˗ahˇ ngehˬ kʼoꞈ nya˗eu meh. Nymˬ˗mˇ iˬ nah aˬ dui jiˇ mehˇ nmˇ deuˬ˗ahˇ Jaˇliꞈ˗ahˇ dawˬ pehˬ taˬ˗awˇ boꞈ doˆ jahˇ doˆ taˬ˗euˬ jeˬ˗ahˇ zmˬ˗awˇ, aˬ cawˬ˗ahˇ yawˬ ha˗euˬ nui jah gaˇ kawˆ dzawˇ nehˬ nya ni caw ba nehˬ nya˗eu meh. Beh˗eu yaw sahˇ jawˇ˗eu gaˇ kawˆ˗ahˇ jah˗eu miˇ neh, cehꞈ lehꞈ ka laˇ gaˇ ya daˬ luꞈ˗eu zaˬ guˬ deuˬ˗ahˇ siˬ nya naˇ, Dehꞈ˗eu jeˬ beh˗euˬ nga loˇ? hawˇ˗eu Dehꞈ ziˇ dahˬ beh duˬ—Shaˇ noeˬ paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu ngaˬ kawˆ lehˇ ehˇ˗eu paˇ dmˬ heu nyiˬ dmˬ˗ahˇ neh aˬ cawˬ˗ahˇ beh˗eu yaw sahˇ jawˇ˗eu gaˇ kawˆ˗ahˇ aˬ jeˬ miˇ neh jah˗eu lehˇ ehˇ kʼoꞈ nehˬ nya ni caw ba nehˬ nya˗eu meh.

14. Pawˇluˆ tsaꞈ gaˬ˗eu gaˇ hawˇ˗eu mehˬ˗eu gaˇ˗ahˇ suˬ saˬ dui dui luꞈ kʼawꞈ, aˬ yawꞈ aˬ jeˬ jahˇ˗euˬ nga?

¹⁴ Pawˇluˆ mehˇ nmˇ deuˬ˗ahˇ “yaw muiˬ jeˬ mˇ”˗eu heu neh nui gaˬ mˇ mawˇ lehˇ gʼaˬ biꞈ. (Heˬbyehˇ 10:24) Pawˇluˆ mehˇ nmˇ deuˬ˗ahˇ mˇ lehˇ mehˬ boeˬ tehꞈ˗ehˇ maˬ ngehˬ ni aˬ yawꞈ jiˇ laꞈ keuˆ˗iˇ˗awˇ mˇ˗eu meh. Yaw jeˬ ma jeˬ, Yuˇdaˆ miˇ kʼahˬ˗ahˇ mehꞈ˗eu shuꞈ˗eu jeˬ keuˆ le taˬ˗euˬ ngeh, Pawˇluˆ mehˇ nmˇ deuˬ˗ahˇ loˬ˗eu jeˬ sha ha iˇ˗euˬ meh. (Gʼaˬkʼehˇ 11:27-30) Pawˇluˆ tsaꞈ gaˬ˗eu gaˇ hawˇ˗eu mehˬ˗eu gaˇ˗ahˇ suˬ saˬ dui dui luꞈ kʼawꞈ, shaˬ˗eu zahˬ˗eu deuˬ˗ahˇ caw ba˗eu gʼaˇ duˬ jiˇ leh jeh dui dui˗eu meh. (Gaˬlaˬtiˆ 2:10) Pawˇluˆ mehˇ nmˇ deuˬ˗ahˇ Yeˬhawˇbaˬ ngehˬ gʼeh nehˬ˗eu yaw duˬ baw meh lehˇ jah ziꞈ leˇ ni caw ba nehˬ˗euˬ meh. Nymˬ˗mˇ iˬ nah aˬ dui jiˇ uˬ jeˬ jaˬ lehˇ˗euˬ shaˬ zahˬ ya puˬ luꞈ˗eu mehˇ nmˇ deuˬ˗ahˇ yawˬ ha˗euˬ aˇ yamˬ hawˇ˗eu gʼaˬ zmˬ˗awˇ neh maˬ ehˇ, yawˬ ha nya˗eu jeˬ˗ahˇ zmˬ˗awˇ neh maˬ ehˇ, miˇ kʼahˬ˗euˬ gaˇ gʼaˇ duˬ yawˬ siˬ na luꞈ pyuˇ daˬ dawˆ˗eu heu neh maˬ ehˇ, mehˇ nmˇ deuˬ˗euˬ nui jah ziꞈ laˇ ni caw ba nehˬ luꞈ˗eu ma. Heu loꞈ˗ehˇ jahˇ˗eu jeˬ neh maˬ ehˇ, nui jeˬ neh maˬ ehˇ, aˬ dui mehˇ nmˇ deuˬ˗ahˇ Yeˬhawˇbaˬ aˬ yawꞈ maꞈ˗ahˇ aˬ myah luꞈ ngehˬ gʼeh˗awˇ, tiˬ jawˇ˗iˬ maˬ byehˇ dzeh˗a lehˇ jah ziꞈ leˇ ni caw ba nehˬ˗eu ma.

15-16. Nui jah paw gʼaˬ baˬ˗iˇ taˬ˗euˬ mehˇ nmˇ deuˬ˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ caw ba nehˬ paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu nga?

¹⁵ Pawˇluˆ nui jah paw gʼaˬ baˬ luꞈ˗eu mehˇ nmˇ deuˬ˗ahˇ gʼaˬ byehˆ maˬ byehˆ ni caw ba daˆ leꞈ. Pawˇluˆ aˬ yawꞈ maꞈ˗ahˇ gʼawˬ shaˬ gaˬ˗awˇ, nahˬ yu ni yaw muiˬ paw dzeˇ dzaˬ˗ahˇ neh ngehˬ nehˬ˗eu meh. (Heˬbyehˇ 6:9; 10:39) Yaw jeˬ ma jeˬ, Heˬbyehˇ Ka li zaˬ aˇ muˇ˗ahˇ boꞈ nehˬ˗euˬ sahˬ boꞈ laꞈ kʼoeˇ Pawˇluˆ “aˬ dui” lehˇ ehˇ˗eu dawˬ heu dawˬ˗ahˇ gʼawˬ mya poˆ zmˬ taˬ˗euˬ meh. Heu gaˇ haw ngeh Pawˇluˆ nui noeˬ nui duˇ heu naˇ, yawˬ ha nehˬ˗ehˇ jiˇ taꞈ˗eu lehˇ ha geuꞈ˗eu lehˇ siˬ laˇ˗eu meh. (Heˬbyehˇ 2:1, 3) Pawˇluˆ loꞈ˗ehˇ duˇ ni aˬ dui jiˇ nui jah paw gʼaˬ baˬ luꞈ˗eu deuˬ˗ahˇ gʼaˬ byehˆ maˬ byehˆ ni, aˬ yawꞈ maꞈ˗ahˇ maˇ diˇ gaˬ˗awˇ kʼahˬ lahˇ˗eu lehˇ mˇ mawˇ˗eu heu neh caw dehˬ caw toˆ nehˬ˗eu ma. Dawˬ neh tehꞈ˗ehˇ maˬ ngeuˇ˗eu nahˬ yu ni gʼeh˗eu teˇ saˇ neh jiˇ aˬ yawꞈ maꞈ˗ahˇ gʼaˬ biꞈ˗awˇ, caw dehˬ caw toˆ nehˬ nya˗eu meh.

¹⁶ Pawˇluˆ mehˇ nmˇ deuˬ˗ahˇ yawˬ ha neh mˇ˗euˬ yaw muiˬ jeˬ˗ahˇ Yeˬhawˇbaˬ haw mawˇ meh lehˇ jah ziꞈ leˇ ni caw ba nehˬ˗euˬ meh. (Heˬbyehˇ 10:32-34) Aˬ dui jiˇ nui jah paw gʼaˬ baˬ˗iˇ taˬ˗euˬ mehˇ nmˇ deuˬ˗ahˇ teu jeˬ˗ehˇ caw ba nehˬ nya meh. Aˬ dui aˬ yawꞈ maꞈ˗ahˇ yaw tsaˬ yaw dawˇ jeˬ laꞈ kʼoeˇ aˬ joˆ˗ehˇ ahˇ laˇ˗euˬ gaˇ kawˆ bi dzawˇ nehˬ nya˗awˇ, Yeˬhawˇbaˬ neh caw ba nehˬ˗euˬ aˇ yamˬ˗ahˇ noeˬ mawˇ kʼoꞈ nya ni jiˇ caw ba nehˬ nya˗eu meh. Kʼoeˇ naˇ Yeˬhawˇbaˬ aˬ yawꞈ maꞈ neh nui gaˬ mˇ mawˇ˗euˬ jeˬ˗ahˇ maˬ ngehˇ˗eu uˬ taꞈ, aˬ yawꞈ maꞈ˗ahˇ jiˇ nymˬ˗mˇ maˬ ehˇ, mehˬ hu paw maˬ ehˇ, tiˬ jawˇ˗iˬ maˬ byehˇ dzeh˗a lehˇ jah ziꞈ leˇ ni caw ba nehˬ nya meh. (Heˬbyehˇ 6:10; 13:5, 6) Heu loꞈ˗ehˇ ja cawˬ˗eu jeˬ heu naˇ, aˬ yawꞈ maꞈ˗ahˇ gʼaˬ paˇ bi ahˇ kʼoꞈ laˇ˗awˇ, Miˬyehˇ˗euˬ gaˇ˗ahˇ laˬ kʼaˬ tiˬ cehˇ mˇ daˆ leꞈ nya ni caw ba nehˬ˗eu meh.

“Tiˬ gʼaˬ tiˇ gʼaˬ gʼaˬ biꞈ”

17. Aˬ dui aˬ geu paw huiˬ laˇ mahˇ laˇ ni jahˇ nya˗eu nga?

¹⁷ Tsoˆ˗eu paw mˇ˗eu deuˬ tiˬ nah saˇ˗i tiˬ nah bym laˇ˗eu loꞈ˗ehˇ, aˬ dui jiˇ mehˇ nmˇ deuˬ˗ahˇ gʼaˬ biꞈ˗awˇ, caw dehˬ caw toˆ˗eu paw bym laˇ byehˆ laˇ nya˗eu meh. Shaˬ zahˬ˗ahˇ kamˬ daˬ coeˇ˗euˬ mehˇ nmˬ deuˬ˗euˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ dzawˇ nehˬ˗eu heu jiˇ, mehˇ nmˇ deuˬ˗ahˇ lawˬ haw laˇ˗eu jeˬ˗ahˇ kamˬ daˬ coeˇ ni caw ba nehˬ nya˗eu meh. Mehˇ nmˇ deuˬ˗euˬ yaw muiˬ paw dzeˇ dzaˬ˗ahˇ ngehˬ naˇ, aˇ muˇ laꞈ kʼoeˇ mehˬ bawˬ gm˗awˇ nui saˇ oꞈ˗eu meh. Tiˬ gʼaˬ tiˇ gʼaˬ noeˬ˗eu jeˬ maˬ duˇ leˇ ngeh, tsaˬ leˇ ni ya leh jeh˗eu meh. Gaˇ kawˆ doˆ laˇ naˇ jiˇ kawˇ ma˗ehˇ ya laˆ tsaˬ geuꞈ kʼoꞈ˗eu meh. Aˬ dui mehˇ nmˇ deuˬ˗ahˇ Jaˇliꞈ˗euˬ aˇ yeˇ huiˬ˗eu yaw tsaˬ yaw dawˇ jeˬ˗ahˇ biˇ paˆ nehˬ˗eu heu neh maˬ ehˇ, laꞈ keuˆ˗iˇ˗awˇ caw ba nehˬ˗eu heu neh maˬ ehˇ, nui jah paw gʼaˬ baˬ˗iˇ taˬ˗euˬ mehˇ nmˇ deuˬ˗ahˇ caw ba nehˬ˗eu heu neh maˬ ehˇ, mehˇ nmˇ deuˬ˗ahˇ gʼaˬ biꞈ˗awˇ, caw dehˬ caw toˆ nehˬ nya˗eu meh.

18. Aˬ dui aˬ jeˬ jahˇ˗eu lehˇ noeˬ tsehˆ taˬ paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu nga?

¹⁸ Aˇ maꞈ aˇ muˇ˗euˬ tsoˆ˗eu paw gaˇ mˇ˗eu deuˬ laˬ kʼaˬ cehˇ dui dui˗eu meh. Aˬ dui jiˇ mehˇ nmˇ deuˬ˗ahˇ gʼaˬ biꞈ˗awˇ caw dehˬ caw toˆ naˇ, laˬ kʼaˬ ya cehˇ meh. Pyaˆ˗iˇ nya˗eu iˇ kahˇ loꞈ˗ehˇ maˬ duˇ ni aˬ dui neh mˇ˗euˬ jeˬ heu naˇ mˬ maˬ maˬ byaˆ zaˇ ziˇ ziꞈ gʼeh˗eu meh. Teu miˇ neh “tiˬ gʼaˬ tiˇ gʼaˬ gʼaˬ biꞈ˗awˇ caw dehˬ caw toˆ”˗eu gʼaˇ duˬ noeˬ tsehˆ taˬ luꞈ˗uˇ.—1 Teˇsaˬloˇni 5:11.