Dzaw˗eu gaˇ kawˆ 36
Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ tsawˇ haˬ deuˬ yaw tsaˬ yaw dawˇ jeˬ˗ahˇ gaˬ
“Yaw tsaˬ yaw dawˇ jeˬ˗ahˇ mehꞈ˗eu shuꞈ˗eu tsawˇ haˬ deuˬ guiˬ lahˬ huiˬ˗eu meh.”—Maꞈtehˬ 5:6.
Dawˬ caˇ 9 Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui˗euˬ Sahˬ paˬ pyeuꞈ
Kawˆ shawˆa
1. Yoˇsehˆ aˬ joˆ˗ehˇ gʼeh˗eu lawˬ haw laˇ˗eu jeˬ˗ahˇ ya puˬ˗euˬ nga? Kʼoeˇ naˇ aˬ yawꞈ aˬ joˆ˗ehˇ jahˇ˗euˬ nga?
Yaˬkoˆ˗euˬ aˬ li Yoˇsehˆ shaˬ dui dui˗eu lawˬ haw laˇ˗eu jeˬ˗ahˇ ya puˬ˗euˬ meh. Zaˬ miˬ zaˬ tiˬ gʼaˬ Yoˇsehˆ˗ahˇ “Ngaˬ nehˬ˗ehˇ yuꞈ kaˇ˗euˇ” lehˇ cawˬ˗eu meh. Zaˬ miˬ zaˬ heu gʼaˬ naˇ, Yoˇsehˆ˗euˬ baw leˬ˗euˬ miˬ zaˬ pyeuꞈ meh. Ehˇ kʼawꞈ Yoˇsehˆ laꞈ maˬ daˬ˗aˬ. Nymˬ˗mˇ iˬ nah tiˬ gʼaˬ na ‘Yoˇsehˆ aˬ jeˬ miˇ neh maˬ yuꞈ taꞈ˗eu nga?’ lehˇ noeˬ tehꞈ˗a. Aˬ yawꞈ˗euˬ baw leˬ Pawˇtiˇpaˬ jiˇ iˇ kahˇ˗ahˇ maˬ jawˇ gaˇ? Kʼoeˇ naˇ Yoˇsehˆ zaˬ kʼaˆ paˇ ngeuˇ nga siˬ, aˬ yawꞈ meh leˬ ma˗euˬ ehˇ dawˬ˗ahˇ maˬ naˇ haˬ naˇ, aˬ yawꞈ˗ahˇ shaˬ zahˬ keuˆ le nya˗eu maˬ ngeuˇ nga loˇ? Ehˇ kʼawꞈ Yoˇsehˆ dehꞈ bahˬ ni lawˬ haw laˇ gaˇ tiˬ jeˬ gʼeh nehˬ˗iˬ laꞈ maˬ daˬ˗aˬ. Aˬ jeˬ miˇ neh nga? Aˬ yawꞈ “Miˬyehˇ mehˬ shi iˬ baˇ huiˬ dui dui˗eu maˬ mˇ kʼmˬ˗eu heu jeˬ˗ahˇ, ngaˇ aˬ joˆ˗ehˇ mˇ nya nmˇ” lehˇ ehˇ˗eu meh.—Aˇdahˬbeh˗eu 39:7-12.
2. Yoˇsehˆ aˬ cawˬ nehˬ˗ehˇ joe˗eu jeˬ heu naˇ Miˬyehˇ˗euˬ mehˬ shi iˬ baˇ mˇ˗eu jeˬ pyeuꞈ˗eu lehˇ aˬ joˆ˗ehˇ siˬ nya˗eu nga?
2 Aˬ cawˬ˗euˬ nymˇ dahˬ nehˬ˗ehˇ joe˗eu heu naˇ, Miˬyehˇ˗euˬ mehˬ shi “iˬ baˇ huiˬ dui dui˗eu” jeˬ pyeuꞈ˗eu lehˇ Yoˇsehˆ aˬ joˆ˗ehˇ siˬ nya˗eu nga? “Aˬ cawˬ˗euˬ miˬ zaˬ˗ahˇ nawˇ maˬ ya bahˬ maˬ ya muˆ˗a” lehˇ ehˇ˗eu Moˇseˬ˗euˬ zahˇ dawˬ heu jiˇ, uˬ taꞈ 200 kʼoꞈ gʼeh˗awˇ neh tehꞈ˗ehˇ jaˆ laˇ˗euˬ meh. (Doˆ˗iˇ˗eu 20:14) Ehˇ kʼawꞈ Yoˇsehˆ aˬ cawˬ nehˬ˗ehˇ joe˗eu jeˬ˗ahˇ Yeˬhawˇbaˬ aˬ joˆ˗ehˇ noeˬ˗eu lehˇ yaw muiˬ˗ehˇ siˬ nya˗eu meh. Yeˬhawˇbaˬ nymˇ jiˇ laꞈ kʼoeˇ kʼaˬ dzeˇ zaˬ tiˬ gʼaˬ tehꞈ˗ehˇ bi baw mawꞈ˗awˇ, miˬ zaˬ tiˬ gʼaˬ tehꞈ˗ehˇ bi baw mawꞈ˗eu meh lehˇ Yoˇsehˆ siˬ nya˗eu yaw duˬ baw meh. Yoˇsehˆ aˬ yawꞈ˗euˬ poeˬ piˬ pyeuꞈ˗eu Saˬlaˇ˗ahˇ, Yeˬhawˇbaˬ neh Aˬbyaˬhaˬ˗ahˇ saˇ jaˇ bi ziꞈ daˆ leꞈ nya˗eu gʼaˇ duˬ, nyiˬ poˆ keuˆ ni caw ba nehˬ˗euˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ ya gaˬ haw˗euˬ tehꞈ˗a. Yeˬhawˇbaˬ Iˇtsaˆ˗euˬ miˬ zaˬ Leˬbehˇkaꞈ˗ahˇ jiˇ teu loꞈ˗ehˇ duˇ ni caw ba nehˬ˗euˬ meh. (Aˇdahˬbeh˗eu 2:24; 12:14-20; 20:2-7; 26:6-11) Gaˇ kawˆ heu˗ahˇ shaˇ sawˇ ngeh tiˬ jawˇ Yoˇsehˆ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ mehˬ shi tsaˬ maˬ tsaˬ˗eu jeˬ˗ahˇ siˬ nya laˇ˗euˬ meh. Yoˇsehˆ Yeˬhawˇbaˬ hawˇ˗eu tsaˬ˗eu dawˇ˗eu zahˇ˗ahˇ gaˬ˗eu miˇ neh, tsaˬ˗eu jeˬ mˇ˗eu lehˇ noeˬ tsehˆ taˬ˗euˬ meh.
3. Aˬ dui heu kawˆ laꞈ kʼoeˇ aˬ jeˬ jeˇ˗euˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ ja sawˇ˗eu nga?
3 Nawˇ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ tsaˬ˗eu dawˇ˗eu zahˇ˗ahˇ gaˬ miˇ˗a loˇ? Gaˬ˗eu yaw duˬ baw meh. Ehˇ kʼawꞈ aˬ dui maˬ byah kuꞈ˗eu miˇ neh maˬ yahˇ naˇ, yaw tsaˬ yaw dawˇ jeˬ nehˬ˗ehˇ taꞈ˗eu miˇ tsaˬ˗euˬ nui noeˬ teu aˬ dui˗euˬ nui noeˬ˗ahˇ uˆ lahˇ laˇ nya˗eu meh. (Iˇsaˬyaˇ 5:20; Loˇmaˆ 12:2) Aˬ dui yaw tsaˬ yaw dawˇ jeˬ heu aˬ jeˬ˗ahˇ ehˇ˗eu nga lehˇ ja sawˇ˗awˇ, teu˗ahˇ gaˬ naˇ aˬ jeˬ˗euˬ gaˇ dahˇ tsoeˬ˗eu jeˬ za˗eu nga lehˇ ja sawˇ ma. Kʼoeˇ naˇ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ tsaˬ˗eu dawˇ˗eu zahˇ˗ahˇ gaˬ dzehˬ laˇ ni caw ba nehˬ˗eu smˇ jeˬ˗ahˇ jiˇ ja sawˇ ma.
Yaw tsaˬ yaw dawˇ jeˬ lehˇ ehˇ˗eu heu naˇ aˬ jeˬ˗ahˇ ehˇ˗eu nga?
4. Yaw tsaˬ yaw dawˇ jeˬ nehˬ˗ehˇ taꞈ leˇ˗awˇ, tsawˇ haˬ deuˬ aˬ joˆ˗ehˇ gʼoˆ shaw bahˬ taˬ˗euˬ nga?
4 Tsawˇ haˬ deuˬ yaw tsaˬ yaw dawˇ tsawˇ haˬ˗ahˇ noeˬ keuˆ ngeh, yawˬ haˇ yawˬ ha tsaˬ ma, aˬ cawˬ naˆ maˬ tseˇ maˬ gaˇ dzehˬ ma, lehˇ noeˬ˗eu deuˬ˗ahˇ noeˬ keuˆ˗eu meh. Ehˇ kʼawꞈ Yeˬhawˇbaˬ teu loꞈ˗ehˇ gʼeh gaˇ tiˬ pawꞈ˗iˬ maˬ ya leˇ˗a. Yeˬsuˇ miˇ tsaˬ kʼoeˇ taˆ jawˇ ngeh, yaw tsaˬ yaw dawˇ tsawˇ haˬ jahˇ geuꞈ˗eu zahˇ˗euˬ aˬ yuiꞈ deuˬ˗ahˇ dehˬ˗euˬ meh. (Dawˬtsoˆ 7:16; Luˇkaꞈ 16:15) Yawˬ haˇ yawˬ ha tsaˬ ma lehˇ noeˬ˗eu jeˬ heu naˇ, maˇ maˇ ni gʼeh˗eu yaw tsaˬ yaw dawˇ jeˬ maˬ ngeuˇ˗a.
5. Jaˇliꞈ laꞈ kʼoeˇ˗euˬ yaw tsaˬ yaw dawˇ jeˬ lehˇ ehˇ˗eu heu naˇ aˬ jeˬ˗ahˇ ehˇ mawꞈ˗eu nga? Yaw jeˬ ma jeˬ ehˇ haw.
5 Yaw tsaˬ yaw dawˇ jeˬ heu naˇ, muiˬ dui dui˗eu seuˆ dzeuꞈ aˇ gʼehˇ tiˬ jeˬ pyeuꞈ meh. Teu naˇ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ mehˬ shi tsaˬ˗eu jeˬ mˇ gaˇ ehˇ mawꞈ˗eu meh. Jaˇliꞈ laꞈ kʼoeˇ˗euˬ “yaw tsaˬ yaw dawˇ jeˬ” heu˗euˬ dawˬ tsuiꞈ naˇ, Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ tsaˬ˗eu dawˇ˗eu zahˇ nehˬ˗ehˇ dehꞈ caw gaˇ ehˇ mawꞈ˗eu meh. Yaw jeˬ ma jeˬ, Yeˬhawˇbaˬ jeˬ gaꞈ jeˬ ka mˇ˗eu deuˬ˗ahˇ “tsaˬ˗eu lu jawꞈ˗i hawˇ˗eu paˆ yawˬ” bi zmˬ mawꞈ˗eu meh. (Dawˬmehˬmehˬ˗eu 25:15) “Tsaˬ˗eu” lehˇ ehˇ˗eu dawˬ heu naˇ, Heˬbyehˇ˗euˬ dawˬ “yaw tsaˬ yaw dawˇ jeˬ” lehˇ ehˇ˗eu dawˬ˗ahˇ neh laˇ˗euˬ meh. Teu miˇ neh Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ mehˬ shi yaw tsaˬ yaw dawˇ tsawˇ haˬ pyeuꞈ mawꞈ˗eu Ka li zaˬ deuˬ naˇ, jeˬ gaꞈ jeˬ ka mˇ ngeh yaw sui yaw dawˇ dawˇ lehˇ ya mˇ˗eu meh. Yaw tsaˬ yaw dawˇ tsawˇ haˬ, yaw tsaˬ yaw dawˇ jeˬ˗ahˇ gaˬ˗awˇ, tiˬ gʼaˬ na maˬ tsaˬ maˬ dawˇ˗eu jeˬ˗ahˇ daˬ luꞈ gaˇ ya mawˇ ngeh nui ma maˬ muiˬ˗a. Kʼoeˇ naˇ aˬ yawꞈ maꞈ ‘[Yeˬhawˇbaˬ] nui kʼahˇ shiˇ˗eu jeˬ˗ahˇ aˬ myah luꞈ mˇ nya˗eu’ gʼaˇ duˬ, aˬ yawꞈ maꞈ yawˬ ha noeˬ tsehˆ˗eu jeˬ˗ahˇ Yeˬhawˇbaˬ aˬ joˆ˗ehˇ noeˬ˗eu nga lehˇ jeˬ hu yaw muiˬ˗ehˇ shaˇ noeˬ˗eu meh.—Gawˇlawˇsehˇ 1:10.
6. Aˬ dui aˬ jeˬ miˇ neh Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ tsaˬ˗eu dawˇ˗eu zahˇ˗ahˇ jah ziꞈ nya˗eu nga? (Iˇsaˬyaˇ 55:8, 9)
6 Jaˇliꞈ˗ahˇ yaw tsaˬ yaw dawˇ jeˬ heu naˇ Yeˬhawˇbaˬ jawˇ gaˇ neh oe˗awˇ, ‘yaw tsaˬ yaw dawˇ jeˬ kʼoeˇ taˆ, aˬ yawꞈ˗euˬ miˇ kʼahˬ aˬ yawꞈ bi ziꞈ˗euˬ meh’ lehˇ ehˇ taˬ˗euˬ meh. (Ja ceuˬ 89:14) Yeˬhawˇbaˬ naˇ Beh˗euˬ yaw sahˇ pyeuꞈ˗eu miˇ neh, aˬ yawꞈ tiˬ gʼaˬ tehꞈ˗ehˇ aˬ jeˬ tsaˬ˗eu hawˇ˗eu maˬ tsaˬ˗eu zahˇ jahˇ doˆ˗eu aˬ kawˬ˗aˬ jaˆ˗eu meh. Aˬ dui iˬ baˇ zaˬpyeuꞈ˗awˇ maˬ byah kuˆ˗eu miˇ neh, aˬ jeˬ tsaˬ˗eu hawˇ˗eu maˬ tsaˬ˗eu yaw muiˬ˗ehˇ maˬ siˬ nya˗a. Yeˬhawˇbaˬ tiˬ gʼaˬ tehꞈ˗ehˇ siˬ nya˗eu meh. (Dawˬdaˬ 14:12; Iˇsaˬyaˇ 55:8, 9-ahˇ gui.) Toˆ˗ehˇ kʼawꞈ, aˬ dui˗ahˇ Miˬyehˇ˗ahˇ duˇ ni beh taˬ˗euˬ miˇ neh, aˬ dui Miˬyehˇ˗euˬ tsaˬ˗eu dawˇ˗eu zahˇ˗ahˇ dehꞈ caw nya˗eu meh. (Aˇdahˬbeh˗eu 1:27) Kʼoeˇ naˇ aˬ dui teu loꞈ˗ehˇ nui ma keuˆ˗eu laꞈ kʼoeˇ dehꞈ caw mawꞈ˗eu ma. Aˬ dui Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ gaˬ dui dui˗eu miˇ neh kʼaˇ gʼeh nya gaˇ neh aˬ yawꞈ˗ahˇ dzaw geuꞈ˗eu leh jeh mawꞈ˗eu ma.—Eˇpeˇsu 5:1.
7. Aˬ dui nui ma taˬ nya˗eu zahˇ aˬ jeˬ miˇ neh jaˆ˗eu loˬ˗eu nga? Yaw jeˬ ma jeˬ ehˇ haw.
7 Aˬ dui Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ tsaˬ˗eu dawˇ˗eu zahˇ˗ahˇ dehꞈ caw˗eu miˇ neh, gaˇ dahˇ tsoeˬ˗eu jeˬ za˗eu ma. Shaˇ noeˬ haw sheˇ, tsawˇ haˬ deuˬ tsaˬ˗eu dawˇ˗eu zahˇ˗ahˇ yawˬ gʼaˬ na luꞈ yawˬ haˇ yawˬ ha jahˇ doˆ naˇ aˬ joˆ˗ehˇ gʼeh paˬ nga? Yaw jeˬ ma jeˬ, pyuˇ taˬ duˬ deuˬ pyuˇ˗euˬ aˇ poeˬ yawˬ haˇ yawˬ ha jahˇ doˆ laꞈ naˇ aˬ joˆ˗ehˇ gʼeh paˬ nga? Iˇ kahˇ lawˬ muˇ tsoˆ˗eu deuˬ jiˇ dehˬ dza˗eu keu ka lawˬ muˇ yawˬ haˇ yawˬ ha jahˇ doˆ laꞈ naˇ aˬ joˆ˗ehˇ gʼeh paˬ nga? Shaˬ laˇ˗eu maˬ ngeuˇ nga loˇ. Saˬ laˬ gʼoˬ deuˬ hawˇ˗eu naˇ gawˇ laˆ saˆ gaˇ caw ba˗eu deuˬ, naˇ gawˇ laˆ saˆ˗eu zahˇ jahˇ doˆ taˬ˗euˬ jeˬ˗ahˇ maˬ caw teh naˇ, naˇ˗eu deuˬ˗ahˇ laˆ sehꞈ nya meh. Nui ma taˬ nya˗eu zahˇ deuˬ aˬ dui˗ahˇ haw piˇ˗eu loꞈ˗ehˇ, Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ tsaˬ˗eu dawˇ˗eu zahˇ jiˇ aˬ dui˗ahˇ haw piˇ˗eu meh.
8. Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ tsaˬ˗eu dawˇ˗eu zahˇ˗ahˇ mˇ caw˗eu deuˬ naˇ aˬ jeˬ˗euˬ guiˬ lahˬ za˗eu nga?
8 Yeˬhawˇbaˬ aˬ yawꞈ˗euˬ tsaˬ˗eu dawˇ˗eu zahˇ˗ahˇ mˇ caw˗eu deuˬ˗ahˇ guiˬ lahˬ biꞈ˗eu meh. Aˬ yawꞈ “Tsawˇ muiˬ deuˬ˗ahˇ miˇ kʼahˬ oꞈ˗awˇ, mˬ maˬ maˬ byaˆ ya jawˇ tehꞈ˗a” lehˇ saˇ jaˇ dzaˬ taˬ˗euˬ meh. (Ja ceuˬ 37:29) Aˬ dui Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ tsaˬ˗eu dawˇ˗eu zahˇ˗ahˇ mˇ caw naˇ, aˬ dui aˇ naˆ ni laˬ kʼaˬ cehˇ nui saˇ oꞈ˗awˇ, mehˬ bawˬ gm˗eu nga lehˇ shaˇ noeˬ haw sheˇ. Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui˗ahˇ teu loꞈ˗ehˇ bi dehꞈ mawꞈ˗eu meh. Aˬ dui yawˬ gʼaˬ na luꞈ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ tsaˬ˗eu dawˇ˗eu zahˇ˗ahˇ gaˬ paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu meh. Aˬ dui Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ tsaˬ˗eu dawˇ˗eu zahˇ˗ahˇ gaˬ dzehˬ laˇ ni aˬ jeˬ ya jahˇ˗eu nga? Aˬ dui jahˇ nya˗eu smˇ jeˬ˗ahˇ haw ma.
Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ tsaˬ˗eu dawˇ˗eu zahˇ˗ahˇ gaˬ dzehˬ laˇ ni aˬ jeˬ ya jahˇ˗eu nga?
9. Aˬ dui˗ahˇ yaw tsaˬ yaw dawˇ jeˬ˗ahˇ gaˬ ni caw ba nehˬ˗eu jeˬ naˇ aˬ jeˬ nga?
9 Tiꞈ, zahˇ jahˇ doˆ˗euˬ gʼaˬ˗ahˇ gaˬ. Aˬ dui yaw tsaˬ yaw dawˇ jeˬ˗ahˇ gaˬ nya˗eu gʼaˇ duˬ, tsaˬ˗eu dawˇ˗eu zahˇ jahˇ doˆ laꞈ˗euˬ gʼaˬ˗ahˇ ya gaˬ˗eu meh. Aˬ dui Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ ngehˬ˗ehˇ gaˬ laˇ naˇ ngehˬ˗ehˇ aˬ yawꞈ˗euˬ tsaˬ˗eu dawˇ˗eu zahˇ˗ahˇ dehꞈ caw mawꞈ laˇ˗eu meh. Shaˇ noeˬ haw sheˇ, Aˬdaˬ hawˇ˗eu Eˇbaˆ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ gaˬ lawˬ nmˇ˗aˬ, Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ zahˇ dawˬ˗ahˇ maˬ mˇ bahˬ˗eu yaw duˬ baw meh.—Aˇdahˬbeh˗eu 3:1-6, 16-19.
10. Aˬbyaˬhaˬ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ nui noeˬ˗ahˇ gʼoˆ shaw dzehˬ laˇ˗eu gʼaˇ duˬ aˬ jeˬ jahˇ˗euˬ nga?
10 Aˬ dui Aˬdaˬ hawˇ˗eu Eˇbaˆ loꞈ˗ehˇ maˬ mˇ lehˬ mawꞈ. Aˬ dui aˬ yawꞈ nyaꞈ loꞈ˗ehˇ maˬ gʼeh˗eu gʼaˇ duˬ, Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ heu naˆ maˬ tseˇ siˬ nya laˇ ni maˬ ehˇ, aˬ yawꞈ˗euˬ seuˆ dzeuꞈ aˇ gʼehˇ deuˬ˗ahˇ aˇ poeˬ taˬ baw nya dzehˬ laˇ ni maˬ ehˇ, aˬ yawꞈ˗euˬ nui noeˬ˗ahˇ gʼoˆ shaw nya dzehˬ laˇ ni maˬ ehˇ, ya leh jeh˗eu meh. Aˬ dui toˆ˗ehˇ jahˇ naˇ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ gaˬ dzehˬ laˇ˗eu meh. Aˬbyaˬhaˬ˗euˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ haw ma. Aˬ yawꞈ naˇ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ gaˬ dui dui˗awˇ, tiˬ poˆ na Yeˬhawˇbaˬ neh noeˬ tsehˆ˗euˬ jeˬ˗ahˇ maˬ gʼoˆ shaw kʼawꞈ aˬ myah luꞈ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ ehˇ dawˬ˗ahˇ naˇ haˬ˗awˇ, aˬ yawꞈ˗ahˇ siˬ nya dzehˬ laˇ ni leh jeh˗eu meh. Yaw jeˬ ma jeˬ, Yeˬhawˇbaˬ Sawˇdoˬ hawˇ˗eu Gawˇmawˇlaˆ meuˬ˗ahˇ laˆ cawˆ˗eu lehˇ noeˬ tsehˆ˗euˬ lehˇ Aˬbyaˬhaˬ ya siˬ ngeh, dahˬ beh ngeh aˬ yawꞈ “miˇ kʼahˬ dawˬ tawˆ luꞈ kʼoeˇ taˆ Yaˇ kʼaˬ daˇ˗eu yaw sahˇ gʼaˬ” tsawˇ muiˬ deuˬ˗ahˇ tsawˇ doeˇ deuˬ nehˬ˗ehˇ tiˬ kawˆ loꞈ˗ehˇ laˆ cawˆ jiˇ gaˇ guˆ˗eu miˇ neh, gaˇ kawˆ heu nehˬ˗ehˇ taꞈ leˇ˗awˇ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ yaw myaˬ poˆ naˇ haˬ˗euˬ meh. Yeˬhawˇbaˬ jiˇ nui ma gʼawˬ mahˇ ni taˬ˗awˇ aˬ yawꞈ ngehˬ gaˇ naˇ haˬ nehˬ˗awˇ, dawˬ kʼoꞈ biꞈ nehˬ˗euˬ meh. Uˬ duˬ duˬ leˇ ngeh Aˬbyaˬhaˬ Yeˬhawˇbaˬ naˇ tsawˇ haˬ yawˬ gʼaˬ na luꞈ˗euˬ nui ma˗ahˇ haw˗awˇ, tsawˇ muiˬ deuˬ˗ahˇ tiˬ jeˬ gʼeh nehˬ˗iˬ maˬ laˆ cawˆ˗eu lehˇ ya siˬ˗euˬ meh.—Aˇdahˬbeh˗eu 18:20-32.
11. Aˬbyaˬhaˬ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ gaˬ˗awˇ nui ma taˬ˗eu lehˇ aˬ joˆ˗ehˇ mˇ mawˇ˗euˬ nga?
11 Aˬbyaˬhaˬ Yeˬhawˇbaˬ nehˬ˗ehˇ Sawˇdoˬ hawˇ˗eu Gawˇmawˇlaˆ meuˬ˗euˬ gaˇ kawˆ ya ngehˬ cawˬ˗euˬ heu naˇ, aˬ yawꞈ˗euˬ nui ma˗ahˇ zaw dui dui leˇ˗euˬ meh. Nymˬ˗mˇ aˬ yawꞈ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ yaw beh naˆ maˬ tseˇ gaˬ dzehˬ laˇ˗awˇ, yaw zeu baw dzehˬ laˇ˗euˬ meh. Teu gaˇ neh yaw myaˬ kʼoꞈ naˇ aˬ yawꞈ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ nui ma taˬ˗eu jeˬ nehˬ˗ehˇ taꞈ leˇ˗awˇ shaˬ dui dui˗eu lawˬ haw˗eu jeˬ˗ahˇ ya puˬ˗euˬ meh. Yeˬhawˇbaˬ Aˬbyaˬhaˬ˗ahˇ aˬ li Iˇtsaˆ lawˇ nehˬ laꞈ lehˇ shaˇ˗euˬ meh. Ehˇ kʼawꞈ nymˬ˗mˇ naˇ Aˬbyaˬhaˬ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ yaw muiˬ˗ehˇ siˬ nya taˬ˗euˬ miˇ neh, aˬ yawꞈ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ tiˬ jeˬ˗iˬ maˬ naˇ haˬ ni Yeˬhawˇbaˬ neh ehˇ˗euˬ loꞈ˗ehˇ mˇ caw˗euˬ meh. Aˬbyaˬhaˬ Yeˬhawˇbaˬ neh shaˇ˗euˬ loꞈ˗ehˇ mˇ caw˗eu gʼaˇ duˬ, myawˬ deuˬ lehˬ hmˬ luꞈ ngeh aˬ yawꞈ˗euˬ nui ma˗ahˇ aˇ naˆ ni naˇ leˇ paˬ nga lehˇ shaˇ noeˬ haw sheˇ. Ehˇ kʼawꞈ teu ngeh aˬ yawꞈ Yeˬhawˇbaˬ nehˬ˗ehˇ taꞈ leˇ˗awˇ yaw myaˬ jeˬ shaˇ noeˬ˗euˬ yaw duˬ baw meh. Aˬ yawꞈ Yeˬhawˇbaˬ tiˬ jeˬ gʼeh nehˬ˗iˬ maˬ tsaˬ maˬ dawˇ˗eu jeˬ˗ahˇ maˬ mˇ˗eu uˬ taꞈ, nui gaˬ maˬ mˇ mawˇ ni maˬ gʼeh˗a lehˇ jah ziꞈ˗eu meh. Aˬbyaˬhaˬ Iˇtsaˆ˗euˬ zaˬ deuˬ tsawˇ jeuˬ tiˬ jeuˬ pyeuꞈ laˇ meh lehˇ Yeˬhawˇbaˬ neh saˇ jaˇ dzaˬ taˬ˗euˬ dawˬ˗ahˇ noeˬ keuˆ luꞈ meh lehˇ gʼaˬ kʼehˇ Pawˇluˆ ehˇ˗eu meh. (Heˬbyehˇ 11:17-19) Ehˇ kʼawꞈ teu ngeh Iˇtsaˆ zaˬ maˬ jawˇ le˗aˬ siˬ. Teu miˇ neh Aˬbyaˬhaˬ Yeˬhawˇbaˬ Iˇtsaˆ˗ahˇ tiˬ poˆ paˇ bi gʼoꞈ dehꞈ laˇ˗eu yaw duˬ baw meh lehˇ jah˗eu meh. Aˬbyaˬhaˬ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ gaˬ dui dui˗eu meh. Teu miˇ neh aˬ yawꞈ Yeˬhawˇbaˬ aˬ myah luꞈ yaw tsaˬ yaw dawˇ jeˬ mˇ meh lehˇ jah ziꞈ˗eu meh. Gaˇ teu shaˬ dui dui kʼawꞈ Aˬbyaˬhaˬ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ jah˗eu miˇ neh, Yeˬhawˇbaˬ neh ehˇ˗euˬ loꞈ˗ehˇ mˇ caw˗euˬ meh.—Aˇdahˬbeh˗eu 22:1-12.
12. Aˬ dui Aˬbyaˬhaˬ˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ dzaw geuꞈ nya˗eu nga? (Ja ceuˬ 73:28)
12 Aˬ dui Aˬbyaˬhaˬ˗ahˇ aˬ jeˬ dzaw geuꞈ nya˗eu nga? Aˬ dui Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ siˬ nya dzehˬ laˇ ni ya leh jeh daˆ leꞈ˗eu meh. Aˬ dui toˆ˗ehˇ jahˇ naˇ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ gaˬ dzehˬ gʼoeˇ dzehˬ laˇ˗eu meh. (Ja ceuˬ 73:28-ahˇ gui.) Aˬ dui yawˬ ha˗euˬ siˬ nya˗eu nui ma Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ nui noeˬ nehˬ˗ehˇ tsaˬ leˇ ni leh jeh laˇ˗eu meh. (Heˬbyehˇ 5:14) Tiˬ gʼaˬ na aˬ dui mˇ lehˬ ni lawˬ haw laˇ ngeh jiˇ, aˬ dui aˬ yawꞈ maꞈ˗ahˇ maˬ tawˆ leˇ˗a. Kʼoeˇ naˇ aˬ dui Yeˬhawˇbaˬ nui ma cawˆ˗eu, aˬ yawꞈ nehˬ˗ehˇ cawˬ cawˬ˗eu jeˬ˗ahˇ deuˬ˗eu jeˬ˗ahˇ jiˇ, tiˬ jeˬ gʼeh neh˗iˬ maˬ mˇ˗a. Aˬ dui Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ tsaˬ˗eu dawˇ˗eu zahˇ˗ahˇ gaˬ˗eu lehˇ aˬ joˆ˗ehˇ paˇ mˇ mawˇ nya nga siˬ?
13. Aˬ dui Miˬyehˇ˗euˬ tsaˬ˗eu dawˇ˗eu zahˇ˗ahˇ gaˬ dzehˬ laˇ ni aˬ joˆ˗ehˇ jahˇ nya˗eu nga? (Dawˬdaˬ 15:9)
13 Nyiꞈ, yawˬ nah na luꞈ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ tsaˬ˗eu dawˇ˗eu zahˇ˗ahˇ gaˬ dzehˬ laˇ ni leh jeh. Heu loꞈ˗ehˇ jahˇ˗eu heu naˇ, shaˬ jiˇ shaˬ jehꞈ˗ahˇ dzaw nehˬ˗eu loꞈ˗ehˇ duˇ˗eu meh. Aˬ dui yawˬ ha˗euˬ shaˬ jiˇ shaˬ jehꞈ˗ahˇ gʼahˇ laˇ deuˇ laˇ ni dzaw mawꞈ naˇ ya leh jeh dui dui˗awˇ, maˬ tsehˆ leˇ ni ya dzaw nehˬ˗eu meh. Teu gaˇ duˇ ni aˬ dui Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ tsaˬ˗eu dawˇ˗eu zahˇ˗ahˇ gaˬ laˇ ni ya leh jeh˗eu meh. Heu naˇ aˬ dui maˬ mˇ nya paˬ˗ehˇ shaˬ˗eu jeˬ maˬ ngeuˇ˗a. Yeˬhawˇbaˬ gaˇ kahˇ dahˇ˗eu Miˬyehˇ pyeuꞈ˗awˇ, aˬ dui maˬ mˇ nya gaˇ keuˆ ni maˬ shaˇ˗a. (Ja ceuˬ 103:14) Yeˬhawˇbaˬ “yaw tsaˬ yaw dawˇ mˇ˗eu tsawˇ haˬ deuˬ˗ahˇ, aˬ yawꞈ gaˬ˗eu” ma lehˇ kamˬ˗eu meh. (Dawˬdaˬ 15:9-ahˇ gui.) Aˬ dui Miˬyehˇ˗euˬ gaˇ mˇ˗eu paw aˇ pyaˇ daˬ taˬ˗euˬ tiˬ jeˬ na jaˆ naˇ, aˇ pyaˇ teu˗ahˇ le keuˆ nya ni ya leh jeh daˆ leꞈ˗eu meh. Aˬ dui yaw tsaˬ yaw dawˇ jeˬ mˇ˗eu aˇ pyaˇ daˬ ngeh jiˇ teu loꞈ˗ehˇ duˇ leˇ˗eu meh. Yeˬhawˇbaˬ nui ma gawˬ mahˇ ni taˬ˗awˇ aˬ dui˗ahˇ caw ba˗eu miˇ neh, gʼaˬ biꞈ˗eu miˇ neh, aˬ dui mˇ pyeuꞈ nya˗eu meh.—Ja ceuˬ 84:5, 7.
14. ‘Yaw tsaˬ yaw dawˇ jeˬ pyeuꞈ˗eu kʼahˬ˗ahˇ dehˬ kaˬ˗eu’ jeˬ heu naˇ aˬ jeˬ nga? Aˬ dui teu˗ahˇ aˬ jeˬ miˇ neh loˬ˗eu nga?
14 Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui˗ahˇ yaw tsaˬ yaw dawˇ jeˬ˗ahˇ caw teh˗eu heu naˇ, teu naˆ naˆ˗ehˇ shaˬ˗eu jeˬ maˬ ngeuˇ˗a lehˇ bi siˬ mawꞈ˗eu meh. (1 Yoˇhaˬ 5:3) Maˇ diˇ naˇ teu naˇ aˬ dui˗ahˇ paˇ haw piˇ nehˬ˗eu meh. Aˬ dui haw piˇ nehˬ laꞈ˗eu jeˬ teu˗ahˇ yawˬ nah na luꞈ loˬ˗eu meh. Gʼaˬ kʼehˇ Pawˇluˆ neh ngehˬ keuˆ taˬ˗euˬ nui jah paw˗euˬ guiˇ deuˆ˗eu keu ka dawˬ tawˆ luꞈ˗ahˇ shaˇ noeˬ haw sheˇ. (Eˇpeˇsu 6:14-18) Yehˇ deuˬ˗euˬ nui ma˗ahˇ haw piˇ nehˬ˗eu jeˬ naˇ aˬ jeˬ nga? ‘Yaw tsaˬ yaw dawˇ jeˬ pyeuꞈ˗eu kʼahˬ˗ahˇ dehˬ kaˬ˗eu’ jeˬ pyeuꞈ meh. Teu naˇ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ tsaˬ˗eu dawˇ˗eu zahˇ˗ahˇ ehˇ mawꞈ˗eu jeˬ pyeuꞈ meh. Kʼahˬ˗ahˇ dehˬ kaˬ˗eu jeˬ aˬ dui˗euˬ nui ma˗ahˇ haw piˇ nehˬ˗eu loꞈ˗ehˇ, Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ tsaˬ˗eu dawˇ˗eu zahˇ jiˇ aˬ dui˗euˬ laꞈ kʼoeˇ paw˗euˬ gʼaˬ˗euˬ nui ma˗ahˇ haw piˇ nehˬ˗eu meh. Teu miˇ neh nawˬ˗euˬ laꞈ kʼoeˇ yaw tsaˬ yaw dawˇ jeˬ pyeuꞈ˗eu kʼahˬ˗ahˇ dehˬ kaˬ˗eu jeˬ heu˗ahˇ aˬ myah luꞈ dm taˬ luꞈ˗uˇ.—Dawˬdaˬ 4:23.
15. Aˬ dui yaw tsaˬ yaw dawˇ jeˬ pyeuꞈ˗eu kʼahˬ˗ahˇ dehˬ kaˬ˗eu jeˬ˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ dm nya˗eu nga?
15 Aˬ dui yaw tsaˬ yaw dawˇ jeˬ pyeuꞈ˗eu kʼahˬ˗ahˇ dehˬ kaˬ˗eu jeˬ˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ dm nya˗eu nga? Noeˬ tsehˆ paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu jeˬ jaˆ laˇ ngeh, Miˬyehˇ˗euˬ tsaˬ˗eu dawˇ˗eu zahˇ˗ahˇ noeˬ keuˆ˗eu heu neh dm nya˗eu meh. Yaw jeˬ ma jeˬ, aˬ jeˬ ngehˬ˗eu, aˬ joˆ˗ehˇ gʼeh˗eu dawˬ caˇ naˇ haˬ˗eu, aˬ joˆ˗ehˇ gʼeh˗eu byawˬ gʼa muˆ gʼa˗eu jeˬ˗ahˇ haw˗eu, aˬ joˆ˗ehˇ gʼeh˗eu paˇ dmˬ deuˬ˗ahˇ gui˗eu, lehˇ noeˬ tsehˆ ngeh yawˬ ha˗ahˇ heu loꞈ˗ehˇ ya naˇ haˬ˗eu meh. ‘Ngaˇ yawˬ ha˗euˬ nui noeˬ nui ma˗ahˇ aˬ jeˬ bi dzaˬ luꞈ nya? Yeˬhawˇbaˬ heu˗ahˇ ya leˇ ngaˇ laˬ? Yeˬhawˇbaˬ maˬ ya leˇ˗eu jeˬ pyeuꞈ˗eu dehꞈ bahˬ dehꞈ muˆ˗eu jeˬ, yaw haiˬ yaw doeˇ mˇ˗eu jeˬ, nui kʼahˇ huiˬ˗eu jeˬ, yawˬ ha˗euˬ gʼaˇ duˬ tehꞈ˗ehˇ shaˇ noeˬ˗eu jeˬ, heu deuˬ pyeuꞈ nga laˬ?’ (Piˇliˇpiˆ 4:8) Yawˬ ha neh noeˬ tsehˆ˗euˬ jeˬ Yeˬhawˇbaˬ nui kʼahˇ shiˇ˗eu jeˬ pyeuꞈ naˇ, aˬ yawꞈ˗euˬ tsaˬ˗eu dawˇ˗eu zahˇ aˬ dui˗euˬ nui ma˗ahˇ haw piˇ nehˬ laꞈ˗eu meh.
Aˬ dui˗euˬ yaw tsaˬ yaw dawˇ jeˬ “lawˇ deh˗ahˇ tahˬ pymˬ˗eu iˇ kʼawˇ loꞈ˗ehˇ” duˇ (Aˇ deuˆ 16-17-ahˇ haw)
16-17. Iˇsaˬyaˇ 48:18 aˬ dui˗ahˇ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ tsaˬ˗eu dawˇ˗eu zahˇ˗ahˇ aˬ myah luꞈ dehꞈ caw nya˗eu lehˇ aˬ joˆ˗ehˇ bi jah ziꞈ nehˬ laꞈ˗eu nga?
16 Nawˬ˗ahˇ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ tsaˬ˗eu dawˇ˗eu zahˇ˗ahˇ tiˬ nah saˇ˗i tiˬ nah tiˬ kʼoꞈ saˇ˗i tiˬ kʼoꞈ dehꞈ caw daˆ leꞈ nya˗eu maˬ siˬ miˇ˗a lehˇ kʼahˬ lahˇ haw maˬ loˇ? Iˇsaˬyaˇ 48:18-ahˇ Yeˬhawˇbaˬ neh zmˬ taˬ˗euˬ yaw jeˬ ma jeˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ shaˇ noeˬ haw sheˇ. (Gui.) Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui˗euˬ yaw tsaˬ yaw dawˇ jeˬ “lawˇ deh˗ahˇ tahˬ pymˬ˗eu iˇ kʼawˇ loꞈ˗ehˇ” pyeuꞈ laˇ meh lehˇ saˇ jaˇ dzaˬ taˬ˗euˬ meh. Yaw jeˬ ma jeˬ, nawˇ iˬ ma laˆ shaˆ˗euˬ lawˇ deh˗ahˇ iˇ kʼawˇ maˬ tsehˆ leˇ ni tahˬ pymˬ laꞈ gaˇ haw haw˗ehˇ jawˇ luꞈ˗eu lehˇ ehˇ˗awˬ. Nawˇ haw muiˬ dui dui˗awˇ shiˬ keuˇ ni gʼeh˗eu lawˇ deh˗ahˇ tahˬ pymˬ laꞈ˗eu iˇ kʼawˇ heu, tiˬ nah maˬ paˇ jaˆ gaˇ kʼahˬ lahˇ ma loˇ? Nawˇ toˆ˗ehˇ maˬ kʼahˬ lahˇ˗eu yaw duˬ baw meh. Teu naˇ, iˇ kʼawˇ lawˇ deh˗ahˇ tahˬ pymˬ tahˬ pymˬ˗ehˇ jaˆ luꞈ˗eu gʼawˬ mya heˇ kʼoꞈ byah laˇ˗euˬ loꞈ˗ehˇ, heu loꞈ˗ehˇ pyeuꞈ daˆ leꞈ meh lehˇ siˬ nya˗eu miˇ neh meh.
17 Nawˬ˗euˬ yaw tsaˬ yaw dawˇ jeˬ lawˇ deh˗ahˇ tahˬ pymˬ˗eu iˇ kʼawˇ loꞈ˗ehˇ pyeuꞈ laˇ meh. Toˆ˗ehˇ aˬ joˆ˗ehˇ pyeuꞈ laˇ nya˗eu nga? Aˬ dui gaˇ kawˆ tiˬ kawˆ˗ahˇ maˬ noeˬ tsehˆ mi naˆ˗ehˇ Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui˗ahˇ aˬ jeˬ bi mˇ mawꞈ˗eu nga lehˇ jeˬ hu ya shaˇ noeˬ˗awˇ, ya mˇ caw˗eu meh. Aˬ dui aˬ joˆ˗ehˇ gʼeh˗eu shaˬ˗eu gaˇ kawˆ˗ahˇ ya noeˬ tsehˆ˗eu maˬ kaˬ, aˬ dui˗ahˇ gaˬ˗eu mˬ taˆ Aˬda Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui˗ahˇ caw ba nehˬ˗awˇ, gʼaˬ bi kʼaˆ laˇ˗eu uˬ taꞈ, aˬ yawꞈ˗euˬ tsaˬ˗eu dawˇ˗eu zahˇ˗ahˇ yawˬ nah na luꞈ dehꞈ caw daˆ leꞈ nya ni caw ba nehˬ˗eu meh.—Iˇsaˬyaˇ 40:29-31.
18. Aˬ dui aˬ jeˬ miˇ neh yawˬ ha˗ahˇ dawˬ pehˬ taˬ˗awˇ aˬ cawˬ˗ahˇ maˬ ya daˇ˗eu nga?
18 Smˇ, Yeˬhawˇbaˬ neh bi daˇ. Aˬ dui Miˬyehˇ˗euˬ tsaˬ˗eu dawˇ˗eu zahˇ˗ahˇ dehꞈ caw˗eu leh jeh˗eu ma. Aˬ dui aˬ cawˬ˗ahˇ maˬ ya daˇ˗eu uˬ taꞈ, yawˬ ha aˬ cawˬ taꞈ˗ehˇ maˬ gaˇ dzehˬ ma lehˇ jiˇ maˬ ya noeˬ˗a. Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui˗ahˇ yawˬ ha˗ahˇ shaˇ noeˬ˗awˇ, aˬ cawˬ˗ahˇ daˇ˗eu aˬ kawˬ˗aˬ maˬ biꞈ taˬ˗aˬ. Yeˬhawˇbaˬ tiˬ gʼaˬ tehꞈ˗ehˇ “miˇ kʼahˬ dawˬ tawˆ luꞈ kʼoeˇ taˆ Yaˇ kʼaˬ daˇ˗eu yaw sahˇ gʼaˬ” pyeuꞈ meh. (Aˇdahˬbeh˗eu 18:25) Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui˗ahˇ aˬ cawˬ˗ahˇ daˇ˗eu gaˇ maˬ biꞈ taˬ˗aˬ. Kʼoeˇ naˇ Yeˬsuˇ jiˇ “Aˬ cawˬ˗ahˇ yaw lehˬ taˬ poˆ. Aˬ cawˬ˗ahˇ yaw lehˬ maˬ poˆ naˇ, naw maꞈ˗ahˇ kʼawꞈ Miˬyehˇ yaw lehˬ maˬ poˆ˗aˇ” lehˇ dawˬ biꞈ taˬ˗euˬ meh.—Maꞈtehˬ 7:1.b
19. Yoˇsehˆ Yeˬhawˇbaˬ neh daˇ˗euˬ jeˬ˗ahˇ nui ma taˬ˗eu lehˇ aˬ joˆ˗ehˇ mˇ mawˇ˗euˬ nga?
19 Yoˇsehˆ˗euˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ tiˬ poˆ paˇ shaˇ noeˬ haw sheˇ. Yoˇsehˆ aˬ yawꞈ˗ahˇ yaw kʼaˆ˗ehˇ jahˇ doeˇ nehˬ laꞈ˗euˬ deuˬ˗ahˇ kʼawꞈ maˬ daˇ˗aˬ. Aˇ doˆ deuˬ Yoˇsehˆ˗ahˇ behˬ dzaˬ˗awˇ, ahˬ dzaˬ˗euˬ uˬ taꞈ, Yoˇsehˆ shiˇ mehˬ lehˇ aˬ da˗ahˇ jaˬ myawꞈ myawꞈ˗eu meh. Gʼawˬ mya kʼoꞈ byah laˇ ngeh Yoˇsehˆ yawˬ ha˗euˬ nymˇ jiˇ nehˬ˗ehˇ paˇ ya mawˇ kʼoꞈ˗euˬ meh. Teu ngeh aˬ yawꞈ Iˇjiˇtuˆ miˇ kʼahˬ laꞈ kʼoeˇ yaw huiˬ yaw mahˇ tiˬ gʼaˬ pyeuꞈ luꞈ˗eu meh. Teu ngeh aˬ yawꞈ aˬ yawꞈ˗euˬ aˇ doˆ deuˬ˗ahˇ laꞈ poˆ mˇ kʼoꞈ mawꞈ naˇ kʼawꞈ, mˇ kʼoꞈ nya meh. Yoˇsehˆ˗euˬ aˇ doˆ deuˬ maˇ diˇ noeˬ poˆ noeˬ paˇ dzeuˇ˗euˬ kʼawꞈ, Yoˇsehˆ aˬ yawꞈ maꞈ˗ahˇ laꞈ poˆ mˇ laˇ gaˇ guˆ˗eu meh. Ehˇ kʼawꞈ Yoˇsehˆ aˬ yawꞈ maꞈ˗ahˇ “Taˬ guˆ. Miˬyehˇ˗euˬ dah zaˇ ngaˇ maˬ mˇ dah nya˗a” lehˇ kamˬ nehˬ˗euˬ meh. (Aˇdahˬbeh˗eu 37:18-20, 27, 28, 31-35; 50:15-21) Yoˇsehˆ taˬ aw˗eu laꞈ kʼoeˇ gaˇ kawˆ deuˬ˗ahˇ Yeˬhawˇbaˬ neh bi daˇ˗euˬ meh.
20-21. Aˬ dui aˬ cawˬ taꞈ˗ehˇ maˬ gaˇ dzehˬ ma lehˇ maˬ noeˬ˗eu gʼaˇ duˬ aˬ joˆ˗ehˇ ya jahˇ˗eu nga?
20 Yoˇsehˆ loꞈ˗ehˇ duˇ ni aˬ dui jiˇ Yeˬhawˇbaˬ neh bi daˇ˗eu ma. Yaw jeˬ ma jeˬ, aˬ dui mehˇ nmˇ deuˬ aˬ jeˬ noeˬ luꞈ˗awˇ, aˬ yawꞈ maꞈ aˬ jeˬ miˇ neh teu loꞈ˗ehˇ mˇ˗eu nga lehˇ siˬ nya ma lehˇ yawˬ haˇ yawˬ ha maˬ ya noeˬ˗a. Aˬ dui tsawˇ haˬ zaˬ˗euˬ nui ma˗ahˇ aˬ jeˬ pyeuꞈ luꞈ˗eu lehˇ maˬ siˬ nya˗a. Yeˬhawˇbaˬ tiˬ gʼaˬ tehꞈ˗ehˇ tsawˇ haˬ zaˬ˗euˬ ‘nui ma˗ahˇ saˆ haw’ nya˗eu meh. (Dawˬdaˬ 16:2) Yeˬhawˇbaˬ jawˇ kʼahˬ hawˇ˗eu dehꞈ jeˬ dehꞈ kawˆ maˬ duˇ leˇ˗eu tsawˇ jeuˬ tsawˇ ca deuˬ laꞈ kʼoeˇ˗euˬ tsawˇ haˬ deuˬ˗ahˇ gaˬ˗awˇ, aˬ dui˗ahˇ jiˇ ‘nui ma jeˇ lo ni bi pah’ taˬ mawꞈ˗eu meh. (2 Gawˇliˬtu 6:13) Teu miˇ neh aˬ dui mehˇ nmˇ yawˬ gʼaˬ na luꞈ˗ahˇ gaˬ˗awˇ, tiˬ gʼaˬ˗ahˇ˗iˬ maˬ daˇ.
21 Kʼoeˇ naˇ aˬ dui laꞈ nyiˇ paw˗euˬ deuˬ˗ahˇ jiˇ maˬ ya daˇ˗a. (1 Tiˆmoˇseˬ 2:3, 4) Nawˇ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ Saˇ kiˇ maˬ ngeuˇ˗eu yuiꞈ nyiˇ deuˬ˗ahˇ “Heu loꞈ˗ehˇ gʼeh˗eu tsawˇ haˬ tiˬ jeˬ gʼeh neh˗iˬ Saˇ kiˇ maˬ pyeuꞈ laˇ nya˗a” lehˇ daˇ haw maˬ loˇ? Aˬ dui toˆ˗ehˇ maˬ daˇ˗eu yaw duˬ baw ma. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, teu naˇ aˬ dui aˬ cawˬ taꞈ˗ehˇ maˬ gaˇ dzehˬ ma lehˇ noeˬ luꞈ˗eu jeˬ pyeuꞈ˗awˇ, yawˬ ha mˇ˗eu aˬ kawˬ˗aˬ maˬ jaˆ˗eu jeˬ˗ahˇ mˇ luꞈ˗eu jeˬ jiˇ pyeuꞈ˗eu miˇ neh meh. Yeˬhawˇbaˬ “yawˬ gaˇ na luꞈ jawˇ˗eu tsawˇ haˬ dawˬ tawˆ luꞈ”˗ahˇ noeˬ poˆ noeˬ paˇ mˇ˗eu aˬ kawˬ˗aˬ biꞈ taˬ˗euˬ meh. (Gʼaˬkʼehˇ 17:30) Teu miˇ neh aˬ dui, yawˬ haˇ yawˬ ha tsaˬ ma dawˇ ma lehˇ noeˬ˗eu heu naˇ, maˬ tsaˬ maˬ dawˇ˗eu jeˬ pyeuꞈ meh lehˇ aˬ myah luꞈ noeˬ taˬ luꞈ˗uˇ.
22. Nawˇ aˬ jeˬ miˇ neh Miˬyehˇ˗euˬ tsaˬ˗eu dawˇ˗eu zahˇ˗ahˇ gaˬ˗eu lehˇ noeˬ tsoˆ taˬ de?
22 Aˬ dui Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ tsaˬ˗eu dawˇ˗eu zahˇ˗ahˇ gaˬ naˇ, mehˇ nmˇ deuˬ˗ahˇ laˬ kʼaˬ bi cehˇ˗awˇ, aˬ yawꞈ maꞈ˗ahˇ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ tsaˬ˗eu dawˇ˗eu zahˇ˗ahˇ gaˬ laˇ ni caw ba nehˬ˗eu uˬ taꞈ, teu naˇ aˬ dui tiˬ gʼaˬ tiˇ gʼaˬ˗ahˇ bi gaˬ dzehˬ laˇ˗eu meh. Aˬ dui “yaw tsaˬ yaw dawˇ jeˬ˗ahˇ mehꞈ˗eu shuꞈ˗eu” maˬ ya naˬ leˇ˗a. (Maꞈtehˬ 5:6) Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui neh leh jeh˗euˬ jeˬ˗ahˇ haw mawˇ˗awˇ, aˬ dui aˬ yawꞈ˗euˬ tsaˬ˗eu dawˇ˗eu zahˇ˗ahˇ dehꞈ caw˗eu leh jeh gaˇ ya mawˇ ngeh laˬ kʼaˬ cehˇ˗eu yaw duˬ baw meh. Miˇ tsaˬ kʼoeˇ taˆ˗euˬ tsawˇ haˬ deuˬ ngehˬ˗ehˇ jawˬ ngehˬ˗ehˇ doeˇ dzehˬ laˇ luꞈ kʼawꞈ, gʼaˬ taˬ baˬ. Yeˬhawˇbaˬ “tsaˬ˗eu dawˇ˗eu aˬ yawꞈ˗euˬ tsawˇ haˬ deuˬ˗ahˇ, aˬ yawꞈ gʼawˬ shaˬ gaˬ˗eu meh” lehˇ aˬ myah luꞈ noeˬ taˬ luꞈ˗uˇ.—Ja ceuˬ 146:8.
Dawˬ caˇ 139 Miˇ shuiꞈ˗ahˇ jawˇ luꞈ˗eu lehˇ shaˇ noeˬ haw
a Haiˬ˗eu miˇ tsaˬ heu˗ahˇ yaw tsaˬ yaw dawˇ tsawˇ haˬ poˆ mawˇ˗eu yaw shaˬ meh. Ehˇ kʼawꞈ tsawˇ haˬ aˇ lam aˇ lam gʼaˬ˗ahˇ neh tsaˬ˗eu dawˇ˗eu gaˇ ma˗ahˇ cah luꞈ˗eu deuˬ jiˇ jawˇ˗eu meh. Nawˇ jiˇ teu laꞈ kʼoeˇ˗euˬ tiˬ gʼaˬ pyeuꞈ˗eu yaw duˬ baw meh. Yaw tsaˬ yaw dawˇ jeˬ˗ahˇ gaˬ˗eu Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ nawˇ gaˬ˗eu miˇ neh, gaˇ ma heu kahˇ˗ahˇ cah luꞈ˗eu jeˬ pyeuꞈ meh. Aˬ dui yaw tsaˬ yaw dawˇ jeˬ˗ahˇ gaˬ˗eu nui ma myaˬ laˇ ni aˬ joˆ˗ehˇ jahˇ nya˗eu nga? Heu kawˆ laꞈ kʼoeˇ aˬ dui yaw tsaˬ yaw dawˇ jeˬ heu naˇ, aˬ jeˬ˗ahˇ ehˇ˗eu nga lehˇ ja sawˇ˗awˇ, tsaˬ˗eu dawˇ˗eu jeˬ˗ahˇ gaˬ naˇ aˬ jeˬ˗euˬ gaˇ dahˇ tsoeˬ˗eu jeˬ za˗eu nga lehˇ ja sawˇ˗eu uˬ taꞈ, kʼoeˇ naˇ aˬ dui tsaˬ˗eu dawˇ˗eu jeˬ˗ahˇ gaˬ˗eu nui ma myaˬ daˆ laˇ ni aˬ joˆ˗ehˇ jahˇ nya˗eu nga lehˇ jiˇ haw ma.
b Tiˬ poˆ na aˇ muˇ˗ahˇ sheuˬ gʼeh˗eu deuˬ, huiˬ˗eu iˬ baˇ mˇ˗euˬ gaˇ kawˆ hawˇ˗eu iˬ baˇ noeˬ poˆ noeˬ paˇ˗euˬ gaˇ kawˆ nehˬ˗ehˇ taꞈ leˇ˗awˇ daˇ˗eu jeˬ jaˆ meh. (1 Gawˇliˬtu 5:11; 6:5; Yaˬkoˆ 5:14, 15) Aˬ yawꞈ maꞈ taˬ aw˗eu laꞈ kʼoeˇ aˬ cawˬ˗euˬ nui ma laꞈ kʼoeˇ pyeuꞈ luꞈ˗eu jeˬ˗ahˇ maˬ siˬ nya˗eu uˬ taꞈ, Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ gʼaˇ duˬ daˇ luꞈ˗eu jeˬ pyeuꞈ˗eu lehˇ aˬ myah luꞈ noeˬ taˬ˗eu meh. (2 Laˬsaˬbaˬ 19:6 nehˬ˗ehˇ sheu cehˆ) Aˬ yawꞈ maꞈ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ dzaw geuꞈ˗awˇ, gʼawˬ shaˬ gaˬ˗eu laꞈ kʼoeˇ yaw tsaˬ yaw dawˇ dawˇ lehˇ daˇ˗eu meh.