Dzaw˗eu gaˇ kawˆ 27
Aˬ dui Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ aˬ jeˬ miˇ neh guˆ paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu nga?
“Yeˬhawˇbaˬ nehˬ˗ehˇ ziꞈ dah ni cawˬ cawˬ˗eu jeˬ, aˬ yawꞈ˗ahˇ guˆ˗eu deuˬ˗euˬ laꞈ kʼoeˇ jaˆ.”—Ja ceuˬ 25:14, Miˇ shuiꞈ dawˬ paˇ Jaˇliꞈ.
Dawˬ caˇ 8 Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui˗euˬ cehˆ zaꞈ duˬ pyeuꞈ
Kawˆ shawˆa
1-2. Ja ceuˬ 25:14-ahˇ ehˇ taˬ˗euˬ loꞈ˗ehˇ aˬ dui Yeˬhawˇbaˬ nehˬ˗ehˇ ziꞈ dah ni gʼeh˗eu cawˬ cawˬ˗eu jeˬ jaˆ mawꞈ naˇ, aˬ jeˬ ya jahˇ˗eu nga?
Nawˇ tiˬ gʼaˬ paˬ nehˬ˗ehˇ cawˬ cawˬ mawꞈ˗awˇ gʼoeˇ mawꞈ naˇ, aˬ jeˬ˗euˬ seuˆ dzeuꞈ aˇ gʼehˇ ahˇ˗eu aˇ yeˇ huiˬ˗eu nga? Nawˇ nui gaˬ hawˇ˗eu caw ba˗eu jeˬ lehˇ ehˇ˗eu kʼawꞈ pyeuꞈ nya meh. Guˆ˗eu jeˬ pyeuꞈ meh lehˇ nmˇ nawˇ maˬ ehˇ˗eu paˬ. Ehˇ kʼawꞈ heu kawˆ laꞈ kʼoeˇ˗euˬ Jaˇliꞈ aˇ deuˆ daˬ ma hmˬ˗ahˇ ehˇ taˬ˗euˬ loꞈ˗ehˇ Yeˬhawˇbaˬ nehˬ˗ehˇ ziꞈ dah ni gʼeh˗eu cawˬ cawˬ˗eu jeˬ jaˆ mawꞈ˗eu deuˬ naˇ, ‘aˬ yawꞈ˗ahˇ ya guˆ˗eu’ meh.—Ja ceuˬ 25:14-ahˇ gui, MS.b
2 Aˬ dui yaw tsaˬ yaw dawˇ gaˇ ma˗ahˇ cah luꞈ˗eu aˇ myah ni myahˇ laˇ˗euˬ kʼawꞈ, aˬ dui Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ guˆ˗eu nui ma aˬ myah luꞈ ya bi ahˇ˗eu meh. Miˬyehˇ˗ahˇ guˆ˗eu lehˇ ehˇ˗eu heu naˇ aˬ jeˬ˗ahˇ ehˇ˗eu nga? Aˬ dui aˬ yawꞈ˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ guˆ nya laˇ nya˗eu nga? Aˬ dui Miˬyehˇ˗ahˇ guˆ˗eu gaˇ kawˆ nehˬ˗ehˇ taꞈ leˇ˗awˇ, sahˬ paˬ hawˇ nymˇ˗ahˇ haw˗eu pyaˆ˗eu aˬ yuiꞈ geuꞈ˗eu Awˇbaˬdiˇ, Piˇ ma yaw huiˬ gʼaˬ geuꞈ˗eu Yeˬhawˇyaˬdaˬ hawˇ˗eu sahˬ paˬ Yawˇshaˆ˗ahˇ neh aˬ jeˬ dzaw geuꞈ nya˗eu nga?
Miˬyehˇ˗ahˇ guˆ˗eu lehˇ ehˇ˗eu heu naˇ aˬ jeˬ˗ahˇ ehˇ˗eu nga?
3. Guˆ˗eu jeˬ heu naˇ aˬ dui˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ haw piˇ nehˬ˗eu nga?
3 Lehˬ laˇ ca laˇ nya meh lehˇ siˬ nya taˬ˗euˬ naˇ, aˬ dui guˆ˗eu meh. Teu loꞈ˗ehˇ guˆ˗eu siˬ nya˗eu teu naˇ yaw muiˬ meh. Toˆ˗ehˇ gʼeh˗awˇ neh tehꞈ˗ehˇ yaw muiˬ˗ehˇ noeˬ tsehˆ nya meh. Yaw jeˬ ma jeˬ, yaw goˇ˗ahˇ neh ga ka gaˇ guˆ˗eu nui ma heu naˇ, mehˬ dzaˬ˗ahˇ maˬ bi cah˗iˇ ni caw ba nehˬ˗awˇ, laˆ tahˬ laˆ naˇ laˇ gaˇ guˆ˗eu nui ma heu jiˇ lehˬ laˇ ca laˇ nya˗eu jeˬ˗ahˇ yahˇ ni caw ba nehˬ˗eu uˬ taꞈ, yawˬ ha gaˬ˗eu gʼaˬ nehˬ˗ehˇ ya gʼawˬ˗iˇ gaˇ guˆ˗eu nui ma heu jiˇ aˬ yawꞈ maˬ ya leˇ˗eu jeˬ˗ahˇ maˬ bi ngehˬ maˬ bi mˇ ni caw ba nehˬ˗eu meh.
4. Saˬdaˬ aˬ dui˗ahˇ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ aˬ geu jeˬ lehˇ bi guˆ mawꞈ˗eu nga?
4 Saˬdaˬ tsawˇ haˬ deuˬ˗ahˇ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ yaw dzuˬ puiˆ puiˆ˗ehˇ bi guˆ mawꞈ˗eu meh. Saˬdaˬ aˬ dui˗ahˇ Eˇliˇpaˬ loꞈ˗ehˇ Yeˬhawˇbaˬ naˇ aˬ myah luꞈ nui ma pehˇ˗awˇ, aˬ dui˗euˬ yaw lehˬ poˆ˗eu uˬ taꞈ, tiˬ jeˬ˗iˬ yaw tsaˬ maˬ baw˗eu Miˬyehˇ pyeuꞈ˗eu lehˇ bi noeˬ mawꞈ˗eu meh. (Yawˇbaˆ 4:18, 19) Saˬdaˬ aˬ dui˗ahˇ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ uˬ duˬ maˬ tahˬ peuˬ ni pyeuꞈ˗iˇ gaˇ keuˆ ni bi guˆ mawꞈ˗eu meh. Aˬ dui Saˬdaˬ˗euˬ lahˇ ju˗ahˇ maˬ paꞈ leˇ˗eu gʼaˇ duˬ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ guˆ˗eu jeˬ yaw tsaˬ yaw dawˇ dawˇ˗ehˇ ya bi jaˆ˗eu meh.
5. Miˬyehˇ˗ahˇ guˆ˗eu lehˇ ehˇ˗eu heu naˇ aˬ jeˬ˗ahˇ ehˇ˗eu nga?
5 Miˬyehˇ˗ahˇ guˆ˗eu deuˬ naˇ, Miˬyehˇ˗ahˇ gaˬ˗awˇ aˬ yawꞈ nehˬ˗ehˇ cawˬ cawˬ˗eu jeˬ˗ahˇ tiˬ jeˬ nehˬ˗iˬ maˬ bi laˆ cawˆ laˇ mawꞈ˗a. Yeˬsuˇ jiˇ “Miˬyehˇ˗ahˇ yaw zeu baw”˗awˇ guˆ˗eu meh. (Heˬbyehˇ 5:7) Ehˇ kʼawꞈ yaw dzuˬ puiˆ puiˆ˗ehˇ guˆ˗eu maˬ ngeuˇ˗a. (Iˇsaˬyaˇ 11:2, 3) Aˬ yawꞈ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ gaˬ˗eu miˇ neh ehˇ dawˬ naˇ haˬ˗eu meh. (Yoˇhaˬ 14:21, 31) Yeˬsuˇ loꞈ˗ehˇ duˇ ni aˬ dui jiˇ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ yaw zeu baw˗awˇ guˆ˗eu ma. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, Yeˬhawˇbaˬ nui gaˬ hawˇ˗eu nui gahˇ˗euˬ yaw sahˇ pyeuꞈ˗eu uˬ taꞈ, yaw tsaˬ yaw dawˇ˗euˬ yaw sahˇ pyeuꞈ˗awˇ, baoˬ jiˇ huiˬ dui dui˗eu miˇ neh ma. Kʼoeˇ uˬ taꞈ, aˬ yawꞈ aˬ dui˗ahˇ gaˬ dui dui˗awˇ aˬ yawꞈ sheuˬ hehˇ nehˬ ngeh, aˬ dui aˬ joˆ˗ehˇ mˇ caw˗eu nga lehˇ haw˗eu uˬ taꞈ, aˬ dui neh mˇ˗euˬ jeˬ heu naˇ aˬ yawꞈ˗ahˇ deuˬ leˇ nya˗eu loꞈ˗ehˇ laˬ kʼaˬ jiˇ cehˇ nya˗eu meh.—Ja ceuˬ 78:41; Dawˬdaˬ 27:11.
Miˬyehˇ˗ahˇ guˆ˗eu siˬ nya laˇ ni jahˇ
6. Miˬyehˇ˗ahˇ guˆ nya laˇ ni caw ba nehˬ˗eu tiˬ jeˬ naˇ aˬ jeˬ nga? (Ja ceuˬ 34:11)
6 Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ guˆ˗eu jeˬ heu naˇ, dehꞈ le ngeh neh dehꞈ ahˇ le˗euˬ jeˬ maˬ ngeuˇ˗a. Guˆ nya laˇ ni ya dzaw˗eu jeˬ pyeuꞈ meh. (Ja ceuˬ 34:11-ahˇ gui.) Guˆ nya laˇ ni dzaw nya˗eu tiˬ jeˬ naˇ, beh taˬ˗euˬ jeˬ˗ahˇ pyehˆ tseˇ poˆ tseˇ˗eu heu meh. Aˬ dui “mˬ beh miˇ beh” beh taˬ˗euˬ gaˇ haw ngeh, Miˬyehˇ˗euˬ zaˬ siˬ nui gahˇ, baoˬ hawˇ˗eu nui gaˬ heu deuˬ˗ahˇ ngehˬ˗ehˇ ya mawˇ naˇ ngehˬ˗ehˇ, aˬ yawꞈ˗ahˇ gaˬ laˇ˗awˇ yaw zeu baw laˇ˗eu meh. (Loˇmaˆ 1:20) Eˬdeˬleˬ˗yaˬ lehˇ kuˇ˗eu mehˇ nmˇ zaˬ miˬ aˬ buˇ tiˬ gʼaˬ heu loꞈ˗ehˇ ehˇ˗eu meh. “Beh taˬ˗euˬ jeˬ˗ahˇ haw ngeh Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ zaˬ siˬ nui gahˇ deuˬ˗ahˇ zahˬ leˇ˗eu lehˇ miˇ˗a. Teu naˇ ngaˬ˗ahˇ Yeˬhawˇbaˬ ngaˬ˗euˬ gʼaˇ duˬ kʼaˇ muiˬ˗eu jeˬ naˇ aˬ geu jeˬ pyeuꞈ˗eu lehˇ siˬ nya ngaˇ lehˇ bi gʼoˆ shaw laˇ nyaˬ. Teu loꞈ˗ehˇ shaˇ noeˬ shaˇ sawˇ ngeh tiˬ jawˇ dehꞈ˗eu jeˬ biꞈ˗eu yaw sahˇ pyeuꞈ˗eu Yeˬhawˇbaˬ nehˬ˗ehˇ cawˬ cawˬ˗eu jeˬ˗ahˇ deuˬ˗eu aˬ jeˬ˗ahˇ maˬ kaˬ maˬ mˇ mawꞈ ni pyeuꞈ laˇ nyaˬ.” Nawˇ jiˇ heu jaw˗ahˇ beh taˬ˗euˬ tiˬ jeˬ na˗ahˇ pyehˆ tseˇ˗eu gʼaˇ duˬ aˇ yamˬ biˇ doˆ taˬ nya ma laˬ? Nawˇ toˆ˗ehˇ jahˇ naˇ, Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ yaw zeu baw dzehˬ laˇ˗awˇ gaˬ dzehˬ laˇ˗eu meh.—Ja ceuˬ 111:2, 3.
7. Guiˬ lahˬ shaˇ˗eu jeˬ heu aˬ dui˗ahˇ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ guˆ ni aˬ joˆ˗ehˇ caw ba nehˬ˗eu nga?
7 Aˬ dui˗ahˇ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ guˆ ni caw ba nehˬ˗eu dzaˇ˗i tiˬ jeˬ naˇ, aˬ myah luꞈ guiˬ lahˬ shaˇ˗eu heu meh. Aˬ dui guiˬ lahˬ ngehˬ˗ehˇ shaˇ naˇ ngehˬ˗ehˇ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ siˬ nya dzehˬ laˇ˗eu meh. Aˬ dui shaˬ zahˬ˗ahˇ kamˬ coeˇ ni gʼaˬ biꞈ nehˬ laꞈ lehˇ kʼaˇ shaˇ ngeh, Yeˬhawˇbaˬ baoˬ aˇ naˆ ni ahˇ˗eu lehˇ bi noeˬ mawˇ laꞈ˗eu meh. Kʼoeˇ naˇ Zaˬmaˇ biꞈ nehˬ leꞈ˗euˬ gʼaˇ duˬ guiˬ lahˬ huiˬ miˇ˗a lehˇ guiˬ lahˬ kʼaˇ shaˇ ngeh, Miˬyehˇ˗euˬ nui gaˬ˗ahˇ bi noeˬ mawˇ laˇ˗eu meh. Aˬ dui ya puˬ luꞈ˗eu gaˇ kawˆ deuˬ˗ahˇ caw ba nehˬ laꞈ lehˇ kʼaˇ tahˬ shaˇ ngeh, Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ zaˬ siˬ nui gahˇ˗ahˇ bi noeˬ mawˇ laˇ˗eu meh. Heu loꞈ˗ehˇ guiˬ lahˬ shaˇ˗eu jeˬ naˇ, aˬ dui˗ahˇ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ yaw zeu baw dzehˬ laˇ ni caw ba nehˬ˗awˇ, Yeˬhawˇbaˬ nehˬ˗ehˇ cawˬ cawˬ˗eu jeˬ˗ahˇ deuˬ laˇ paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu aˬ geu jeˬ˗ahˇ maˬ kaˬ yahˇ ni caw ba nehˬ˗eu meh.
8. Aˬ dui Miˬyehˇ˗ahˇ aˬ myah luꞈ guˆ˗eu nui ma ahˇ ni aˬ jeˬ jahˇ nya˗eu nga?
8 Aˬ dui Miˬyehˇ˗ahˇ guˆ˗eu nui ma ahˇ˗eu gʼaˇ duˬ muiˬ˗eu gaˇ kawˆ˗ahˇ neh maˬ ehˇ, maˬ muiˬ˗eu gaˇ kawˆ˗ahˇ neh maˬ ehˇ, dzaw geuꞈ mawꞈ˗eu nui ma neh Jaˇliꞈ gui nya meh. Aˬ dui sahˬ paˬ Aˬhaˆ˗euˬ hawˇ nymˇ˗ahˇ haw˗eu pyaˆ˗eu aˬ yuiꞈ pyeuꞈ˗eu Awˇbaˬdiˇ hawˇ˗eu Piˇ ma yaw huiˬ gʼaˬ pyeuꞈ˗eu Yeˬhawˇyaˬdaˬ˗euˬ gaˇ kawˆ hawˇ˗eu dahˬ beh ngeh Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ uˬ duˬ tahˬ˗euˬ kʼawꞈ, aˇ nah naˇ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ byehˇ dzeh˗euˬ Yuˇdaˆ˗euˬ sahˬ paˬ Yawˇshaˆ˗euˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ jiˇ ja sawˇ ma.
Awˇbaˬdiˇ loꞈ˗ehˇ nui kʼaˬ ahˇ
9. Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ guˆ˗eu jeˬ Awˇbaˬdiˇ˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ caw ba nehˬ˗euˬ nga? (1 Sahˬpaˬ 18:3, 12)
9 Jaˇliꞈ˗ahˇ Awˇbaˬdiˇc nehˬ˗ehˇ taꞈ leˇ˗awˇ ngehˬ keuˆ ngeh, “Awˇbaˬdiˇ˗aˬ, Sahˬpaˬ Miˬyehˇ˗ahˇ yaw zeu baw dui dui˗awˇ uˬ duˬ tahˬ luꞈ˗eu tsawˇ haˬ tiˬ gʼaˬ pyeuꞈ˗eu meh” lehˇ ehˇ taˬ˗euˬ meh. (1 Sahˬpaˬ 18:3, 12-ahˇ gui.) Awˇbaˬdiˇ Miˬyehˇ˗ahˇ yaw zeu baw˗awˇ guˆ˗eu heu naˇ, aˬ yawꞈ˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ muiˬ˗eu nga? Awˇbaˬdiˇ Miˬyehˇ˗ahˇ guˆ˗awˇ saˇ jaˇ ziꞈ˗eu uˬ taꞈ, nui ma taˬ nya˗eu tiˬ gʼaˬ pyeuꞈ˗eu miˇ neh, sahˬ paˬ aˬ yawꞈ˗ahˇ hawˇ nymˇ˗ahˇ haw˗eu pyaˆ˗eu gʼaˬ bi geuꞈ˗euˬ meh. (Neˬhaˬmiˇ 7:2 nehˬ˗ehˇ sheu cehˆ.) Awˇbaˬdiˇ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ guˆ˗eu miˇ neh aˬ myah myah naˆ maˬ tseˇ nui kʼaˬ ahˇ˗eu meh. Aˬ yawꞈ seuˆ dzeuꞈ aˇ gʼehˇ teu ahˇ˗eu loˬ dui dui˗eu meh. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, doeˇ dui dui˗eu sahˬ paˬ Aˬhaˆ uˆ lahˇ˗eu aˇ yamˬ˗ahˇ dehꞈ luꞈ˗eu miˇ neh. Sahˬ paˬ Aˬhaˆ˗aˬ, “aˬ yawˬ˗euˬ mehˬ hu uˆ lahˇ yaꞈ˗euˬ deuˬ naˆ maˬ tseˇ, Sahˬpaˬ Miˬyehˇ mehˬ shi aˬ yawꞈ iˬ baˇ mˇ˗euˬ meh.” (1 Sahˬpaˬ 16:30) Kʼoeˇ naˇ Aˬhaˆ˗euˬ miˬ zaˬ Yeˬsaˬbeˬlaˇ jiˇ Baˬlaˇ miˬ yehˇ˗ahˇ uˬ duˬ tahˬ˗eu meh. Aˬ yawꞈ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ bye dui dui˗awˇ, laꞈ taˆ paw˗euˬ Iˇsaˬleˬlaˆ miˇ kʼahˬ˗ahˇ maˇ maˇ ni gʼeh˗eu uˬ duˬ tahˬ˗eu jeˬ˗ahˇ maˬ bi jaˆ ni laˆ byoˆ jiˇ mawꞈ˗eu meh. Yeˬsaˬbeˬlaˇ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ bawˇlawˇpeh yaw myaˬ gʼaˬ˗ahˇ jiˇ sehꞈ˗euˬ meh. (1 Sahˬpaˬ 18:4) Awˇbaˬdiˇ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ shaˬ dui dui˗eu aˇ yamˬ laꞈ kʼoeˇ uˬ duˬ tahˬ yaꞈ˗euˬ meh.
10. Awˇbaˬdiˇ aˬ myah myah naˆ maˬ tseˇ kʼaˬ duˬ ni aˬ joˆ˗ehˇ mˇ mawˇ˗euˬ nga?
10 Awˇbaˬdiˇ aˬ myah myah naˆ maˬ tseˇ kʼaˬ duˬ ni aˬ joˆ˗ehˇ mˇ mawˇ˗euˬ nga? Yeˬsaˬbeˬlaˇ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ bawˇlawˇpeh deuˬ˗ahˇ sehꞈ˗eu lehˇ dawˬ biꞈ ngeh, Awˇbaˬdiˇ bawˇlawˇpeh ‘tiˬ yaˇ gʼaˬ˗ahˇ sheuˬ doˆ˗awˇ, ngaˬ tseˇ gʼaˬ byah˗eu aˇ muˇ nyiˬ muˇ muˇ nehˬ˗awˇ, lo kʼahˬ˗ahˇ sheuˬ zaꞈ taˬ˗euˬ laꞈ kʼoeˇ, dzaˬ dzaˬ dawˇ dawˇ hawˇ˗eu iˇ cuꞈ sha nehˬ˗euˬ’ meh. (1 Sahˬpaˬ 18:13, 14) Awˇbaˬdiˇ toˆ˗ehˇ jahˇ gaˇ Yeˬsaˬbeˬlaˇ siˬ nya naˇ aˬ yawꞈ˗ahˇ sehꞈ˗eu yaw duˬ baw meh. Awˇbaˬdiˇ jiˇ aˬ dui loꞈ˗ehˇ duˇ ni maˬ shiˇ mawꞈ˗a. Ehˇ kʼawꞈ aˬ yawꞈ yawˬ ha˗euˬ ziˇ˗ahˇ naˆ maˬ tseˇ Yeˬhawˇbaˬ hawˇ˗eu Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ uˬ duˬ tahˬ˗eu deuˬ˗ahˇ gaˬ dzehˬ˗eu meh.
Aˬ dui˗euˬ gaˇ˗ahˇ laˆ naˬ taˬ˗euˬ miˇ kʼahˬ˗ahˇ jawˇ luꞈ˗eu mehˇ nmˇ zaˬ yo aˬ li tiˬ gʼaˬ, mehˇ nmˇ deuˬ˗ahˇ paˇ dmˬ deuˬ sha nehˬ luꞈ (Aˇ deuˆ 11-ahˇ haw)d
11. Nymˬ˗mˇ iˬ nah˗euˬ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ gaˇ mˇ zaˬ deuˬ Awˇbaˬdiˇ˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ dzaw geuꞈ luꞈ˗eu nga? (Aˇ baˇ˗ahˇ jiˇ haw.)
11 Nymˬ˗mˇ iˬ nah˗euˬ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ gaˇ mˇ zaˬ yaw myaˬ gʼaˬ, aˬ dui˗euˬ gaˇ˗ahˇ laˆ naˬ taˬ˗euˬ jawˇ kʼahˬ˗ahˇ jawˇ luꞈ˗eu meh. Aˬ yawꞈ maꞈ miˇ kʼahˬ˗ahˇ uˆ lahˇ˗eu aˬ yuiꞈ deuˬ˗ahˇ yaw zeu baw kʼawꞈ, teu deuˬ˗ahˇ naˆ maˬ tseˇ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ yaw zeu baw dzehˬ˗awˇ aˬ yawꞈ tiˬ gʼaˬ˗ahˇ tehꞈ˗ehˇ uˬ duˬ tahˬ˗eu meh. (Maꞈtehˬ 22:21) Mehˇ nmˇ teu deuˬ Miˬyehˇ˗ahˇ guˆ˗eu miˇ neh tsawˇ haˬ˗euˬ dawˬ˗ahˇ naˆ maˬ tseˇ Miˬyehˇ˗euˬ dawˬ˗ahˇ naˇ haˬ˗eu meh. (Gʼaˬkʼehˇ 5:29) Kʼoeˇ naˇ aˬ yawꞈ maꞈ aˬ cawˬ maˬ bi siˬ ni tsaꞈ gaˬ˗iˇ˗awˇ bawˬ dzaˬ˗eu leh jeh˗eu meh. (Maꞈtehˬ 10:16, 28) Kʼoeˇ uˬ taꞈ, aˬ yawꞈ maꞈ mehˇ nmˇ deuˬ nui jah paw˗euˬ dzaˇ loˬ˗eu jeˬ jaˆ nya ni caw ba nehˬ˗eu meh. Aˬ dui˗euˬ gaˇ˗ahˇ tiˬ kʼehˬ laˆ naˬ taˬ˗euˬ Ehˇpa˗li kaˆ˗ahˇ jawˇ˗eu mehˇ nmˇ Hehˇliˬ˗euˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ shaˇ noeˬ haw sheˇ, teu ngeh Hehˇliˬ mehˇ nmˇ deuˬ˗ahˇ Jaˇliꞈ˗ahˇ dawˬ pehˬ taˬ˗eu paˇ dmˬ deuˬ biꞈ nehˬ˗iˇ˗eu meh. Aˬ yawꞈ heu loꞈ˗ehˇ ehˇ˗eu meh. “Ngaˇ naˇ zawˇ˗ehˇ shaꞈ dawˇ nya˗eu tiˬ gʼaˬ pyeuꞈ ma. Ehˇ kʼawꞈ ngaˇ gaˇ teu˗ahˇ mˇ peuˬ˗eu teu naˇ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ guˆ˗eu miˇ neh ma.” Nawˇ tawˇ neh Hehˇliˬ loꞈ˗ehˇ kʼaˬ duˬ ni mˇ peuˬ miˇ˗a laˬ? Nawˇ nymˬ˗mˇ neh Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ guˆ˗eu dzaw taˬ naˇ mˇ peuˬ˗eu yaw duˬ baw meh.
Piˇ ma yaw huiˬ gʼaˬ pyeuꞈ˗eu Yeˬhawˇyaˬdaˬ loꞈ˗ehˇ saˇ jaˇ ziꞈ
12. Piˇ ma yaw huiˬ gʼaˬ pyeuꞈ˗eu Yeˬhawˇyaˬdaˬ hawˇ˗eu aˬ yawꞈ˗euˬ miˬ zaˬ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ saˇ jaˇ aˬ joˆ˗ehˇ ziꞈ˗euˬ nga?
12 Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ guˆ˗eu jeˬ heu naˇ, Piˇ ma yaw huiˬ gʼaˬ pyeuꞈ˗eu Yeˬhawˇyaˬdaˬ˗ahˇ saˇ jaˇ ziꞈ ni hawˇ˗eu maˇ maˇ ni gʼeh˗eu uˬ duˬ tahˬ˗eu jeˬ˗ahˇ gʼaˬ biꞈ ni laˆ noeˬ nehˬ˗euˬ meh. Yuˇdaˆ miˇ kʼahˬ˗ahˇ Yeˬsaˬbeˬlaˇ˗euˬ aˬ buˇ Aˬdaˬliˇ sahˬ paˬ˗euˬ nuiˇ mahˬ˗ahˇ maˬ tsaˬ maˬ dawˇ˗eu laꞈ kʼoeˇ lu geuꞈ ngeh ngehˬ˗ehˇ dzehˬ, Yeˬhawˇyaˬdaˬ Miˬyehˇ˗ahˇ saˇ jaˇ ziꞈ˗eu jeˬ˗ahˇ maˇ jawˆ ni mawˇ laˇ˗eu meh. Teu ngeh˗euˬ tsawˇ haˬ deuˬ Aˬdaˬliˇ˗ahˇ guˆ dui dui˗eu meh. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, Aˬdaˬliˇ sahˬ paˬ˗euˬ aˇ yaˬ˗ahˇ nui kʼahˇ aˇ dzehˬ˗ehˇ jaˆ˗awˇ, sahˬ paˬ˗euˬ aˇ jeuˬ aˇ ca pyeuꞈ˗eu oeˬ paˬ oeˬ ma deuˬ˗ahˇ sehꞈ dzeh jiˇ gaˇ keuˆ ni yaw haiˬ yaw doeˇ jeˬ mˇ˗euˬ miˇ neh meh. (2 Laˬsaˬbaˬ 22:10, 11) Ehˇ kʼawꞈ Yeˬhawˇyaˬdaˬ hawˇ˗eu aˬ yawꞈ˗euˬ miˬ zaˬ Yawˇsheˬba aˬ nyaꞈ neh zaꞈ taˬ˗awˇ haw piˇ nehˬ˗euˬ miˇ neh, Yawˇshaˆ lehˇ kuˇ˗eu oeˬ paˬ tiˬ gʼaˬ ya buˬ˗iˇ˗eu meh. Teu miˇ neh Daˬbiˇ˗euˬ sahˬ paˬ aˇ jeuˬ maˬ tsehˆ iˇ˗a. Yeˬhawˇyaˬdaˬ Aˬdaˬliˇ˗ahˇ maˬ guˆ ni Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ saˇ jaˇ ziꞈ daˆ leꞈ˗awˇ, yaw tsaˬ yaw dawˇ jeˬ mˇ daˆ leꞈ˗euˬ meh.—Dawˬdaˬ 29:25.
13. Yawˇshaˆ shiꞈ kʼoꞈ kʼawˆ ngeh Yeˬhawˇyaˬdaˬ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ saˇ jaˇ ziꞈ˗eu lehˇ aˬ joˆ˗ehˇ paˇ mˇ mawˇ˗euˬ nga?
13 Yeˬhawˇyaˬdaˬ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ saˇ jaˇ ziꞈ˗eu lehˇ Yawˇshaˆ shiꞈ kʼoꞈ kʼawˆ ngeh paˇ mˇ mawˇ˗euˬ meh. Yeˬhawˇyaˬdaˬ gaˇ tiˬ hmˬ mˇ˗eu lehˇ lehˬ hmˬ˗euˬ meh. Gaˇ teu pyeuꞈ leˇ naˇ Yawˇshaˆ sahˬ paˬ pyeuꞈ laˇ˗awˇ Daˬbiˇ˗euˬ dzoeˬ dzaˬ jaˆ tawˆ leꞈ nya˗eu meh. Maˬ mˇ pyeuꞈ nya naˇ Yeˬhawˇyaˬdaˬ˗ahˇ shiˇ hawˇ kʼawꞈ keuˆ le nya˗eu meh. Ehˇ kʼawꞈ Yeˬhawˇbaˬ caw ba˗eu miˇ neh gaˇ teu hmˬ mˇ pyeuꞈ nya˗euˬ meh. Leˬbiˇ tsawˇ haˬ deuˬ hawˇ˗eu aˇ jeuˬ aˇ ca˗euˬ aˬ yuiꞈ aˬ tsu deuˬ jiˇ caw ba˗eu miˇ neh, Yawˇshaˆ sahˬ paˬ pyeuꞈ leˇ nya˗euˬ meh. Aˬdaˬliˇ gʼaˬ naˇ bi sehꞈ˗euˬ meh. (2 Laˬsaˬbaˬ 23:1-5, 11, 12, 15; 24:1) Yeˬhawˇyaˬdaˬ ‘sahˬ paˬ hawˇ˗eu tsawˇ haˬ kʼoeˇ deuˬ Sahˬpaˬ Miˬyehˇ˗euˬ tsawˇ haˬ pyeuꞈ laˇ ni, Sahˬpaˬ Miˬyehˇ hawˇ˗eu aˬ yawꞈ maꞈ yaw kaˬ˗ahˇ, dawˬ ma saˇ jaˇ bi dzaˬ˗euˬ meh.’ (2 Sahˬpaˬ 11:17) Kʼoeˇ naˇ “zahˇ sahˇ kʼoꞈ˗ahˇ bahˬ˗eu maˬ shawˇ˗eu tsawˇ haˬ deuˬ uˬ duˬ tahˬ nymˇ nymˇ ma˗ahˇ maˬ ya uˇ leˇ ni, uˬ duˬ tahˬ nymˇ nymˇ ma˗euˬ lahˇ kʼehˬ deuˬ˗ahˇ Yeˬhawˇyaˬdaˬ neh kʼehˇ taˬ˗awˇ bi loꞈ˗euˬ meh.”—2 Laˬsaˬbaˬ 23:19.
14. Yeˬhawˇyaˬdaˬ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ taˬ huiˬ˗eu miˇ neh Yeˬhawˇbaˬ aˬ yawꞈ˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ taˬ huiˬ˗euˬ nga?
14 Yeˬhawˇbaˬ “ngaˬ˗ahˇ taˬ huiˬ˗eu tsawˇ haˬ˗ahˇ ngaˇ taˬ huiˬ nehˬ” ma lehˇ ehˇ˗eu meh. Yeˬhawˇbaˬ Yeˬhawˇyaˬdaˬ˗ahˇ aˬ diˇ aˬ maˇ taˬ huiˬ nehˬ˗euˬ meh. (1 Saˬmeuˬlaˆ 2:30) Yaw jeˬ ma jeˬ, Yeˬhawˇbaˬ Yeˬhawˇyaˬdaˬ˗euˬ gaˇ kawˆ aˬ dui bi dzaw geuꞈ˗eu gʼaˇ duˬ, Jaˇliꞈ˗ahˇ bi boꞈ ahˇ taˬ˗euˬ meh. (Loˇmaˆ 15:4) Yeˬhawˇyaˬdaˬ shiˇ ngeh jiˇ “Iˇsaˬleˬlaˆ tsawˇ jeuˬ gʼaˇ duˬ maˬ ehˇ, Miˬyehˇ gʼaˇ duˬ maˬ ehˇ, uˬ duˬ tahˬ nymˇ nymˇ ma gʼaˇ duˬ maˬ ehˇ, aˬ yawꞈ neh mˇ taˬ yaꞈ˗euˬ gaˇ deuˬ˗ahˇ aˬ cawˬ noeˬ keuˆ˗awˇ, Daˬbiˇ˗euˬ meuˬ˗ahˇ jaˆ˗eu sahˬ paˬ deuˬ˗euˬ lmˬ bymˇ˗ahˇ baꞈ pahˬ nehˬ˗euˬ meh.”—2 Laˬsaˬbaˬ 24:15, 16.
Aˬ dui Piˇ ma yaw huiˬ gʼaˬ pyeuꞈ˗eu Yeˬhawˇyaˬdaˬ loꞈ˗ehˇ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ guˆ˗eu jeˬ heu naˇ, mehˇ nmˇ deuˬ˗ahˇ saˇ jaˇ ziꞈ˗eu laꞈ kʼoeˇ caw ba ni laˆ noeˬ nehˬ (Aˇ deuˆ 15-ahˇ haw)e
15. Aˬ dui Yeˬhawˇyaˬdaˬ˗euˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ neh aˬ jeˬ dzaw geuꞈ nya˗eu nga? (Aˇ baˇ˗ahˇ jiˇ haw.)
15 Yeˬhawˇyaˬdaˬ˗euˬ gaˇ kawˆ heu aˬ dui˗ahˇ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ guˆ nya laˇ ni aˬ joˆ˗ehˇ ya jahˇ˗eu lehˇ siˬ nya laˇ ni caw ba nehˬ˗eu meh. Aˇ muˇ˗ahˇ sheuˬ gʼeh˗eu deuˬ Yeˬhawˇyaˬdaˬ˗ahˇ dzaw geuꞈ˗awˇ aˇ muˇ laꞈ kʼoeˇ˗euˬ mehˇ nmˇ deuˬ˗ahˇ aˬ myah luꞈ ya ngehˬ gʼeh˗awˇ ya haw piˇ˗eu meh. (Gʼaˬkʼehˇ 20:28) Aˇ kʼoꞈ kʼawˆ laˇ˗euˬ deuˬ aˬ yawꞈ maꞈ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ guˆ˗awˇ aˬ myah luꞈ saˇ jaˇ ziꞈ naˇ Yeˬhawˇbaˬ aˬ yawꞈ maꞈ˗ahˇ maˬ byehˇ dzeh ni Miˬyehˇ˗euˬ gaˇ˗ahˇ zmˬ daˆ leꞈ˗eu meh lehˇ ya siˬ˗euˬ meh. Yeˬhawˇbaˬ Yeˬhawˇyaˬdaˬ˗ahˇ taˬ huiˬ nehˬ˗euˬ meh. Zaˬ guˬ deuˬ jiˇ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ dzaw geuꞈ˗eu laꞈ kʼoeˇ Miˬyehˇ˗euˬ gaˇ˗ahˇ saˇ jaˇ ziꞈ˗eu laꞈ kʼoeˇ gʼawˬ mya kʼoꞈ mˇ laꞈ˗euˬ aˇ kʼoꞈ kʼawˆ laˇ˗euˬ deuˬ˗ahˇ yaw zeu baw˗awˇ taˬ huiˬ nehˬ paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu meh. (Dawˬdaˬ 16:31) Kʼoeˇ naˇ aˬ dui Yeˬhawˇyaˬdaˬ˗ahˇ gʼaˬ biꞈ˗eu Leˬbiˇ tsawˇ jeuˬ hawˇ˗eu aˇ jeuˬ aˇ ca˗euˬ aˬ yuiꞈ aˬ tsu geuꞈ˗eu deuˬ˗ahˇ dzaw geuꞈ˗eu heu neh aˇ maꞈ aˇ muˇ˗euˬ “aˬ yuiꞈ aˬ tsu geuꞈ˗eu deuˬ”˗ahˇ saˇ jaˇ ziꞈ˗awˇ aˬ yawꞈ maꞈ˗euˬ ehˇ dawˬ˗ahˇ naˇ haˬ nya˗eu meh.—Heˬbyehˇ 13:17.
Sahˬ paˬ Yawˇshaˆ loꞈ˗ehˇ taˬ gʼeh
16. Sahˬ paˬ Yawˇshaˆ gʼaˬ baˬ˗eu lehˇ aˬ joˆ˗ehˇ mˇ mawˇ˗euˬ nga?
16 Yeˬhawˇyaˬdaˬ Yawˇshaˆ˗ahˇ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ gaˬ ni hawˇ˗eu Yeˬhawˇbaˬ nui kʼahˇ shiˇ˗eu jeˬ˗ehˇ mˇ ni caw ba nehˬ˗euˬ miˇ neh, dahˬ beh ngeh aˬ yawꞈ muiˬ˗eu sahˬ paˬ pyeuꞈ˗eu meh. (2 Sahˬpaˬ 12:2) Ehˇ kʼawꞈ Yeˬhawˇyaˬdaˬ shiˇ dzeuˇ ngeh, Yawˇshaˆ Miˬyehˇ˗ahˇ puiˬ˗eu deuˬ˗euˬ ehˇ dawˬ˗ahˇ naˇ haˬ˗iˇ˗euˬ meh. Aˬ joˆ˗ehˇ pyeuꞈ laˇ˗euˬ nga? Aˬ yawꞈ hawˇ˗eu zaˬ lahˇ deuˬ ‘tahˬ pahˬ aˬ ma mawˇ kawˇ deuˬ˗ahˇ uˬ duˬ tahˬ laˇ˗euˬ meh.’ (2 Laˬsaˬbaˬ 24:4, 17, 18) Yeˬhawˇbaˬ nui ma cawˆ dui dui˗eu meh. Ehˇ kʼawꞈ ‘tsawˇ haˬ kʼoeˇ deuˬ aˬ yawꞈ jawˇ paw gʼoꞈ kʼoꞈ laˇ ni, aˬ yawꞈ gʼaˇ duˬ ngehˬ dah˗eu tsawˇ haˬ deuˬ˗ahˇ pyehˬ gʼeh kʼawꞈ, aˬ yawꞈ maꞈ maˬ naˇ haˬ˗a.’ Sahˬ paˬ hawˇ˗eu zaˬ lahˇ deuˬ Yeˬhawˇyaˬdaˬ˗euˬ aˬ li pyeuꞈ˗eu Zaˬkaˬliˇ˗euˬ dawˬ˗ahˇ jiˇ maˬ naˇ haˬ˗a. Maˇ diˇ naˇ Zaˬkaˬliˇ bawˇlawˇpeh pyeuꞈ˗awˇ, piˇ ma jiˇ pyeuꞈ˗eu uˬ taꞈ, Yawˇshaˆ˗euˬ yuiꞈ nyiˇ tiˬ gʼaˬ jiˇ pyeuꞈ˗eu meh. Yawˇshaˆ Zaˬkaˬliˇ pehˬ˗euˬ nymˇ jiˇ neh aˬ yawꞈ˗ahˇ caw ba nehˬ˗euˬ guiˬ lahˬ˗ahˇ maˬ noeˬ mawˇ ni Zaˬkaˬliˇ˗ahˇ bi sehꞈ˗euˬ meh.—2 Laˬsaˬbaˬ 22:11; 24:19-22.
17. Yawˇshaˆ˗ahˇ aˬ jeˬ paˇ pyeuꞈ laˇ˗euˬ nga?
17 Aˇ nah naˇ Yawˇshaˆ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ maˬ paˇ guˆ˗euˬ miˇ neh, aˬ yawꞈ˗euˬ kʼoeˇ taˆ yaw haiˬ yaw doeˇ jeˬ keuˆ le˗euˬ meh. Yeˬhawˇbaˬ “ngaˬ˗ahˇ yaw zeu maˬ baw˗eu tsawˇ haˬ˗ahˇ ngaˇ yaw zeu maˬ baw” lehˇ ehˇ˗eu meh. (1 Saˬmeuˬlaˆ 2:30) Cuiˆ˗eu Suˇliˆ guiˇ maꞈ “myaˬ dui dui˗eu Yuˇdaˆ guiˇ maꞈ˗ahˇ deuˆ gʼaˬ”˗awˇ, Yawˇshaˆ jiˇ “yaw kʼaˆ˗ehˇ bi deuˆ naˇ”˗euˬ meh. Suˇliˆ˗euˬ guiˇ maꞈ deuˬ gʼoꞈ dzeuˇ jiˇ ngeh, aˬ yawꞈ Zaˬkaˬliˇ˗ahˇ sehꞈ˗euˬ iˬ baˇ baˬ da neh aˬ yawꞈ˗euˬ yaw huiˬ yaw mahˇ deuˬ neh bi puiˬ˗awˇ, bi sehꞈ˗euˬ meh. Aˬ yawꞈ aˇ dzehˬ˗ehˇ mˇ doeˇ yaꞈ˗euˬ miˇ neh ‘sahˬ paˬ˗euˬ lmˬ bymˇ˗ahˇ maˬ baꞈ pahˬ nehˬ˗aˬ.’—2 Laˬsaˬbaˬ 24:23-25.
18. Yeˬlaˬmiˇ 17:7, 8-ahˇ haw ngeh, aˬ dui Yawˇshaˆ loꞈ˗ehˇ maˬ gʼeh˗eu gʼaˇ duˬ aˬ jeˬ ya jahˇ˗eu nga?
18 Aˬ dui Yawˇshaˆ˗euˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ neh aˬ jeˬ ya siˬ˗eu nga? Yawˇshaˆ naˇ duˬ ciˇ maˬ iˇ naꞈ taˬ ni awˇ toˆ˗ahˇ gʼaˬ shaˇ˗awˇ dehꞈ˗eu aˇ bawˬ˗ahˇ duˇ leˇ˗eu meh. Awˇ toˆ˗ahˇ duˇ˗eu Yeˬhawˇyaˬdaˬ shiˇ ngeh tiˬ jawˇ, tiˬ kʼehˬ naˇ mehˬ bahˬ˗eu jeˬ pyeuꞈ˗eu jaˬ lehˇ baw laˇ negh Yawˇshaˆ coˬ˗iˇ˗euˬ meh. Aˬ dui teu˗ahˇ neh aˬ jeˬ ya siˬ˗euˬ nga? Aˬ dui Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ guˆ˗eu jeˬ heu naˇ, nymˇ jiˇ laꞈ kʼoeˇ˗euˬ deuˬ hawˇ˗eu mehˇ nmˇ deuˬ guˆ˗eu miˇ neh guˆ˗eu jeˬ maˬ ya bi pyeuꞈ˗a. Yawˬ haˇ yawˬ ha Yeˬhawˇbaˬ nehˬ˗ehˇ muiˬ˗eu cawˬ cawˬ˗eu jeˬ jaˆ˗eu miˇ neh guˆ˗eu jeˬ ya bi pyeuꞈ˗eu meh. Aˬ dui aˬ myah luꞈ Jaˇliꞈ gui˗awˇ, shaˇ noeˬ shaˇ sawˇ˗eu uˬ taꞈ, guiˬ lahˬ shaˇ˗eu heu neh Miˬyehˇ nehˬ˗ehˇ muiˬ˗eu cawˬ cawˬ˗eu jeˬ jaˆ ni ya jahˇ˗eu meh.—Yeˬlaˬmiˇ 17:7, 8-ahˇ gui; Gawˇlawˇsehˇ 2:6, 7.
19. Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui˗ahˇ aˬ jeˬ shaˇ taˬ˗euˬ nga?
19 Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui˗ahˇ gʼawˬ mya ni maˬ shaˇ˗a. Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui˗ahˇ shaˇ˗eu jeˬ Dawˬtsoˆ 12:13-ahˇ kawˆ shawˆ˗ehˇ pah mehˬ taˬ˗euˬ meh. Teu gaˇ “Miˬyehˇ˗ahˇ guˆ˗awˇ, aˬ yawꞈ˗euˬ dawˬ naˇ haˬ geuꞈ˗awˬ. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, tsawˇ haˬ zaˬ˗ahˇ beh taˬ˗euˬ˗aˬ, kʼoeˇ loꞈ˗ehˇ bi mˇ˗eu gʼaˇ duˬ meh” lehˇ ehˇ taˬ˗euˬ meh. Teu miˇ neh aˬ dui Miˬyehˇ˗ahˇ guˆ naˇ mehˬ hu paw aˬ jeˬ keuˆ le teuˇ le˗euˬ kʼawꞈ, Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ Awˇbaˬdiˇ hawˇ˗eu Yeˬhawˇyaˬdaˬ loꞈ˗ehˇ kamˬ daˬ coeˇ˗awˇ, saˇ jaˇ ziꞈ nya˗eu meh. Yeˬhawˇbaˬ nehˬ˗ehˇ cawˬ cawˬ˗eu jeˬ˗ahˇ tiˬ jeˬ neh˗iˬ maˬ laˆ cawˆ laˇ nya˗a.
Dawˬ caˇ 3 Nga maꞈ˗euˬ gʼaˬ noeˬ tmˬ˗eu jeˬ nui ma taˬ jeˬ
a Jaˇliꞈ laꞈ kʼoeˇ ahˇ˗eu “guˆ˗eu” lehˇ ehˇ˗eu dawˬ heu dawˬ naˇ, gʼawˬ mya jeˬ˗ahˇ ehˇ keuˆ mawꞈ˗eu meh. Dawˬ heu dawˬ˗ahˇ aˬ yawꞈ gaˇ yawꞈ haw haw˗ehˇ tsawˬ guˆ˗iˇ˗eu, yaw zeu baw laˇ paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu, zahˬ leˇ paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu jeˬ˗ahˇ jiˇ ngehˬ keuˆ nya meh. Aˬ dui heu kawˆ laꞈ kʼoeˇ guˆ˗eu jeˬ heu naˇ, Miˬyehˇ˗euˬ gaˇ˗ahˇ kʼaˬ duˬ ni saˇ jaˇ ziꞈ˗eu laꞈ kʼoeˇ mˇ daˆ leꞈ nya ni aˬ joˆ˗ehˇ caw ba nehˬ˗eu nga lehˇ haw ma.
b Ja ceuˬ 25:14, MS: “Yeˬhawˇbaˬ nehˬ˗ehˇ ziꞈ dah ni cawˬ cawˬ˗eu jeˬ, aˬ yawꞈ˗ahˇ guˆ˗eu deuˬ˗euˬ laꞈ kʼoeˇ jaˆ˗awˇ, Miˬyehˇ aˬ yawꞈ maꞈ˗ahˇ aˬ yawꞈ˗euˬ saˇ jaˇ dawˬ bi siˬ˗eu meh.”
c Awˇbaˬdiˇ heu gʼaˬ naˇ, teu gaˇ neh yaw myaˬ yaˇ kʼoꞈ gʼeh˗awˇ neh dehꞈ le˗awˇ Jaˇliꞈ boꞈ˗euˬ bawˇlawˇpeh Awˇbaˬdiˇ kʼoeˇ gʼaˬ maˬ ngeuˇ˗a.
d Aˇ baˇ˗euˬ gaˇ kawˆ: Yaw jeˬ ma jeˬ˗euˬ aˇ baˇ laꞈ kʼoeˇ, aˬ dui˗euˬ gaˇ˗ahˇ laˆ naˬ taˬ˗euˬ miˇ kʼahˬ˗ahˇ jawˇ luꞈ˗eu mehˇ nmˇ zaˬ yo aˬ li tiˬ gʼaˬ sahˬ boꞈ deuˬ sha nehˬ luꞈ.
e Aˇ baˇ˗euˬ gaˇ kawˆ: Naˬ gaˬ neh tsaꞈ gaˬ˗eu gaˇ kawˆ nehˬ˗ehˇ taꞈ leˇ˗awˇ, mehˇ nmˇ zaˬ guˬ tiˬ gʼaˬ aˇ kʼoꞈ kʼawˆ laˇ˗euˬ mehˇ nmˇ aˬ piˬ tiˬ gʼaˬ˗ahˇ neh dzaw geuꞈ luꞈ. Aˇ kʼoꞈ kʼawˆ laˇ˗euˬ mehˇ nmˇ aˬ bawˇ tiˬ gʼaˬ tsawˇ haˬ uiˬ gaˇ tsaꞈ gaˬ˗eu heu neh dzaw geuꞈ paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu nui kʼaˬ mˇ mawˇ luꞈ. Noeˬ dahˇ doe laˇ˗euˬ mehˇ nmˇ tiˬ gʼaˬ, Bawˬdzaˬnymˇ˗ahˇ laˆ saˆ˗eu gaˇ kawˆ nehˬ˗ehˇ taꞈ leˇ˗awˇ mehˇ nmˇ deuˬ˗ahˇ dzaw nehˬ luꞈ.