Shaˬ zahˬ aˇ yamˬ laꞈ kʼoeˇ Yeˬhawˇbaˬ nawˬ˗ahˇ caw ba

1-2. Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ saˇ jaˇ ziꞈ˗eu gaˇ mˇ zaˬ deuˬ aˬ jeˬ jeˇ˗euˬ shaˬ zahˬ˗ahˇ ya puˬ nya˗eu nga?

Maˬ muiˬ˗eu yaw doeˇ jeˬ baˬ da neh uˬ ciꞈ tiˬ miˇ laꞈ kʼoeˇ tehꞈ˗ehˇ aˬ dui˗euˬ dehꞈ ziˇ bi paˇ˗iˇ nya˗eu meh. Yaw jeˬ ma jeˬ, saˇ jaˇ ziꞈ˗eu mehˇ nmˇ Luˬiˇ˗suiꞈa yaw kʼaˆ˗ehˇ maˬ ya mawˇ haw˗eu kiꞈsaˬ (ma le) naˇ gawˇ naˇ nga lehˇ ya siˬ˗euˬ meh. Kʼoeˇ naˇ saˬ laˬ gʼoˬ aˬ yawꞈ˗ahˇ ba la gʼawˬ mya siˬ maˬ dehꞈ nya nga lehˇ jiˇ ehˇ˗eu meh. Mawˇniˬkaˬ hawˇ˗eu aˬ yawꞈ˗euˬ kʼaˬ dzeˇ zaˬ Miˬyehˇ˗euˬ gaˇ˗ahˇ laˬ kʼaˬ tiˬ cehˇ mˇ luꞈ gaˇ neh, tiˬ nah keuˆ laˇ ngeh aˬ yawꞈ˗euˬ kʼaˬ dzeˇ zaˬ laˆ zaꞈ taˬ˗awˇ iˬ baˇ mˇ luꞈ˗eu gʼawˬ mya kʼoꞈ byah laˇ˗euˬ lehˇ ya siˬ˗euˬ meh. Maˬ dahˬ dzaˬ˗iˇ ni jawˇ˗eu Oˬliˬbiˬ˗yaˬ lehˇ kuˇ mehˇ nmˇ aˬ buˇ tiˬ gʼaˬ Jaˬ lehˇ lehˇ ma baw laˇ˗eu miˇ neh iˇ kahˇ˗ahˇ neh ya cehˆ doˆ˗euˬ meh. Jaˬ lehˇ baw gʼaˬ˗awˇ iˇ kahˇ˗ahˇ gʼoꞈ le ngeh, tiˬ jeˬ˗iˬ geuꞈ˗eu maˬ ahˇ ni baw pyaˆ baw shaˆ jiˇ taˬ˗euˬ gaˇ ya mawˇ˗euˬ meh. Mehˇ nmˇ heu deuˬ˗euˬ dehꞈ ziˇ maˬ noeˬ˗euˬ gaˇ poˆ laˇ paˇ laˇ˗euˬ meh. Nawˇ tawˇ neh nawˬ˗euˬ dehꞈ ziˇ bi paˇ laˇ˗eu maˬ muiˬ˗eu gaˇ kawˆ˗ahˇ ya puˬ haw ma laˬ?

² Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ saˇ jaˇ ziꞈ˗eu gaˇ mˇ zaˬ deuˬ kʼawꞈ, miˇ tsaˬ zaˬ deuˬ ya tahˬ puˬ˗eu shaˬ zahˬ˗ahˇ ya puˬ˗eu meh. Kʼoeˇ naˇ aˬ dui Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ gaˇ mˇ zaˬ deuˬ˗ahˇ bye˗eu deuˬ neh laˆ tsoeˬ laˇ˗euˬ jeˬ hawˇ˗eu kʼehˬ laˇ kʼaˆ laˇ˗euˬ jeˬ˗ahˇ jiˇ ya puˬ˗eu meh. Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui˗ahˇ shaˬ zahˬ yawˬ jeˬ na luꞈ˗ahˇ neh maˬ haw piˇ nehˬ kʼawꞈ, aˬ dui˗ahˇ kamˬ daˬ coeˇ ni caw ba nehˬ ma lehˇ saˇ jaˇ dzaˬ taˬ˗euˬ meh. (Iˇsaˬyaˇ 41:10) Miˬyehˇ aˬ dui˗ahˇ caw ba nehˬ naˇ, aˬ dui doeˇ dui dui˗eu jeˬ˗ahˇ ya puˬ kʼawꞈ laˬ kʼaˬ cehˇ nya˗awˇ, yaw muiˬ˗ehˇ noeˬ tsehˆ nya˗eu uˬ taꞈ, Miˬyehˇ˗ahˇ saˇ jaˇ ziꞈ daˆ leꞈ nya˗eu meh. Heu kawˆ laꞈ kʼoeˇ aˬ dui, aˬ dui˗euˬ dehꞈ ziˇ zahˇ tsui ni gʼeh˗eu aˇ yamˬ laꞈ kʼoeˇ Yeˬhawˇbaˬ caw ba˗eu gaˇ kawˆ oeˬ kawˆ˗ahˇ haw˗awˇ, Yeˬhawˇbaˬ neh lehˬ hmˬ nehˬ taˬ˗euˬ jeˬ˗ahˇ neh gaˇ dahˇ tsoeˬ˗eu je za˗eu gʼaˇ duˬ aˬ jeˬ ya jahˇ˗eu nga lehˇ jiˇ haw ma.

Yeˬhawˇbaˬ nawˬ˗ahˇ haw piˇ

3. Aˬ dui doeˇ dui dui˗eu jeˬ˗ahˇ ya puˬ ngeh aˬ jeˬ jahˇ˗eu maˬ awˬ˗eu nga?

³ Shaˬ zahˬ. Aˬ dui nui ma cawˆ laˇ paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu doeˇ dui dui˗eu gaˇ kawˆ˗ahˇ ya puˬ ngeh, tiˬ jeˬ˗iˬ shaˇ noeˬ maˬ doˆ ni, yaw muiˬ˗ehˇ maˬ noeˬ tsehˆ nya ni gʼeh laˇ nya˗eu meh. Aˬ jeˬ miˇ neh nga? Nui ma˗ahˇ deuˬ luꞈ˗awˇ, aˇ dzehˬ˗ehˇ kʼahˬ lahˇ˗eu uˬ taꞈ, nui noeˬ nui ma buiˆ duˬ ni gʼeh˗eu miˇ neh meh. Teu ngeh bawˇ tsahˬ˗ahˇ cah bahˬ˗awˇ gaˇ ma aˬ geu kahˇ ya iˇ˗eu lehˇ maˬ siˬ ni zahˬ leˇ taˬ˗euˬ loꞈ˗ehˇ gʼeh˗eu meh. Uˬ soe ngehˬ keuˆ taˬ˗euˬ mehˇ nmˇ aˬ buˇ nyiˬ gʼaˬ doeˇ dui dui˗eu jeˬ˗ahˇ ya puˬ ngeh aˬ yawꞈ nyaꞈ˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ gʼeh leˇ˗eu nga? Oˬliˬbiˬ˗yaˬ “Jaˬ lehˇ lehˇ ma neh ngaˬ˗euˬ iˇ kahˇ˗ahˇ baw pyaˆ baw shaˆ jiˇ taˬ gaˇ ya mawˇ ngeh ngaˬ˗ahˇ tiˬ jeˬ˗iˬ shaˇ noeˬ maˬ doˆ ni buiˆ daˬ ni pyeuꞈ˗iˇ taˬ nyaˬ” lehˇ ehˇ˗eu meh. Kʼaˬ dzeˇ zaˬ neh saˇ jaˇ bi puiˬ˗euˬ Mawˇniˬkaˬ “Ngaˬ˗ahˇ nui ma cawˆ dui dui nya. Mi cehˇ neh ngaˬ˗euˬ nui ma˗ahˇ cawˆ laˇ˗euˬ loꞈ˗ehˇ duˇ miˇ˗a. Dzuˆ lehˆ ni tiˬ jeˬ˗iˬ mˇ˗eu gʼaˬ jiˇ maˬ ahˇ nya. Heu loꞈ˗ehˇ gʼeh˗eu gaˇ kawˆ˗ahˇ ya tahˬ puˬ˗eu paˬ lehˇ tiˬ jawˇ˗iˬ maˬ noeˬ haw˗aˬ” lehˇ ehˇ˗eu meh. Teu loꞈ˗ehˇ gʼeh˗eu aˇ yamˬ˗ahˇ Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ caw ba nehˬ˗eu nga?

4. Piˇliˇpiˆ 4:6, 7-ahˇ haw ngeh, Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui˗ahˇ aˬ jeˬ˗euˬ saˇ jaˇ dzaˬ taˬ˗euˬ nga?

⁴ Yeˬhawˇbaˬ caw ba˗eu jeˬ. Jaˇliꞈ˗ahˇ Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui˗ahˇ “Miˬyehˇ˗euˬ nui saˇ oꞈ˗eu jeˬ” biꞈ ma lehˇ saˇ jaˇ dzaˬ taˬ˗euˬ meh. (Piˇliˇpiˆ 4:6, 7-ahˇ gui.) Nui saˇ oꞈ˗eu jeˬ heu naˇ Yeˬhawˇbaˬ nehˬ˗ehˇ muiˬ˗eu cawˬ cawˬ˗eu jeˬ jaˆ gaˇ neh laˇ˗eu nui saˇ oꞈ˗eu jeˬ˗ahˇ ehˇ mawꞈ˗eu meh. Nui saˇ oꞈ˗eu jeˬ teu naˇ “tsawˇ haˬ zaˬ maˬ noeˬ doˆ coeˇ˗eu” nui saˇ oꞈ˗eu jeˬ pyeuꞈ meh. Nawˇ shaˬ zahˬ ya puˬ ngeh nui ma keuˆ dui dui˗eu laꞈ kʼoeˇ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ guiˬ lahˬ shaˇ gʼaˬ ngeh zahˬ leˇ paˬ˗ehˇ nui ma saˇ haw maˬ loˇ? Teu naˇ Miˬyehˇ˗euˬ nui saˇ oꞈ˗eu jeˬ pyeuꞈ meh.

5. Miˬyehˇ˗euˬ nui saˇ oꞈ˗eu jeˬ aˬ dui˗euˬ nui ma hawˇ˗eu nui noeˬ nui duˇ˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ haw piˇ˗eu nga?

⁵ Piˇliˇpiˆ 4:7-ahˇ Miˬyehˇ˗euˬ nui saˇ oꞈ˗eu jeˬ “naw maꞈ˗euˬ nui ma hawˇ˗eu nui noeˬ nui duˇ˗ahˇ bo saˆ nehˬ laꞈ tehꞈ˗a” lehˇ jiˇ paˇ ehˇ taˬ˗euˬ meh. “Bo saˆ” lehˇ ehˇ˗eu dawˬ heu dawˬ˗ahˇ dawˬ aˬ yawꞈ yaw oeˇ˗ahˇ naˇ, meuˬ lahˇ˗ahˇ loꞈ piˇ˗eu yehˇ deuˬ˗ahˇ ngehˬ keuˆ ngeh zmˬ˗eu meh. Zaˬ lahˇ deuˬ meuˬ meuˬ lahˇ˗ahˇ yehˇ deuˬ loꞈ piˇ luꞈ meh lehˇ siˬ nya˗eu miˇ neh nui ma saˇ˗eu laꞈ kʼoeˇ yaw muiˬ˗ehˇ yuꞈ kʼaˆ nya˗eu meh. Teu loꞈ˗ehˇ duˇ ni Miˬyehˬ˗euˬ nui saˇ oꞈ˗eu jeˬ aˬ dui˗euˬ nui noeˬ nui ma˗ahˇ bo saˆ luꞈ˗eu miˇ neh aˬ dui ziꞈ dah ni gʼeh˗awˇ nui saˇ oꞈ nya˗eu meh. (Ja ceuˬ 4:8) Haˬnahˬ loꞈ˗ehˇ duˇ ni aˬ dui˗euˬ shaˬ zahˬ maˬ jiˇ˗eu kʼawꞈ, aˬ dui nui ma saˇ nya˗eu meh. (1 Saˬmeuˬlaˆ 1:16-18) Aˬ dui nui ma saˇ naˇ yaw muiˬ˗ehˇ shaˇ noeˬ˗awˇ yaw gahˇ gahˇ lehˇ noeˬ tsehˆ nya˗eu meh.

6. Aˬ dui Miˬyehˇ˗euˬ nui saˇ oꞈ˗eu jeˬ˗ahˇ neh gaˇ dahˇ tsoeˬ˗eu jeˬ za˗eu gʼaˇ duˬ aˬ jeˬ ya jahˇ˗eu nga? (Aˇ baˇ˗ahˇ jiˇ haw.)

⁶ Aˬ dui mˇ nya˗eu jeˬ. Shaˬ zahˬ˗ahˇ kʼaˇ ya tahˬ puˬ ngeh Miˬyehˇ˗euˬ nui saˇ oꞈ˗eu jeˬ za nya ni guiˬ lahˬ shaˇ˗awˬ. Maˬ muiˬ daˆ laˇ˗eu kʼoeˇ keuˆ ni shaˇ daˆ leꞈ˗awˬ. (Luˇkaꞈ 11:9; 1 Teˇsaˬloˇni 5:17) Uˬ soe ngehˬ keuˆ taˬ˗euˬ Luˬiˇ˗suiꞈ aˬ yawꞈ ba la heu myaˆ siˬ maˬ ngeuˇ naˇ maˬ paˇ ya dehꞈ ngaˇ lehˇ ya siˬ ngeh, aˬ yawꞈ hawˇ˗eu aˬ yawꞈ˗euˬ miˬ zaˬ Ehˇnaˬ aˬ jeˬ jahˇ˗euˬ nga? Luˬiˇ˗suiꞈ “Gaˇ kawˆ teu˗ahˇ ya si ngeh, ngaˬ˗euˬ naˇ gawˇ gaˇ kawˆ nehˬ˗ehˇ taꞈ leˇ˗awˇ maˬ ehˇ, nui jeˬ˗euˬ gaˇ kawˆ nehˬ˗ehˇ taꞈ leˇ˗awˇ maˬ ehˇ, noeˬ tsehˆ tsaˬ maˬ siˬ ni shaˬ˗eu lehˇ miˇ˗a. Ehˇ kʼawꞈ guiˬ lahˬ shaˇ˗eu jeˬ heu naˇ nga nyaꞈ˗ahˇ nui saˇ oꞈ ni caw ba nehˬ laꞈ˗euˬ meh” lehˇ ehˇ˗eu meh. Luˬiˇ˗suiꞈ aˬ nyaꞈ dzeˇ zaˬ nui saˇ oꞈ nya ni hawˇ˗eu yaw muiˬ˗ehˇ noeˬ tsehˆ nya ni zaˬ siˬ nui gahˇ biꞈ nehˬ laꞈ lehˇ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ nui ma keuˆ˗eu laꞈ kʼoeˇ guiˬ lahˬ yaw myaˬ poˆ shaˇ˗euˬ ma lehˇ ehˇ˗eu meh. Aˬ yawꞈ nyaꞈ Yeˬhawˇbaˬ maˇ diˇ caw ba nehˬ laꞈ nya lehˇ noeˬ˗eu meh. Nawˇ kʼaˆ dui dui˗eu shaˬ zahˬ˗ahˇ ya puˬ ngeh tiˬ kʼehˬ maˬ kaˬ guiˬ lahˬ shaˇ˗awˬ. Toˆ˗ehˇ naˇ Miˬyehˇ nawˬ˗ahˇ nawˬ˗euˬ nui noeˬ nui ma˗ahˇ haw piˇ˗eu nui saˇ oꞈ˗eu jeˬ biꞈ˗eu meh.—Loˇmaˆ 12:12.

Yeˬhawˇbaˬ nawˬ˗ahˇ ziꞈ dah ni bi gʼeh

7. Doeˇ dui dui˗eu gaˇ kawˆ˗ahˇ ya puˬ ngeh aˬ dui˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ noeˬ laˇ nya˗eu nga?

⁷ Shaˬ zahˬ. Aˬ dui kʼaˆ dui dui˗eu shaˬ zahˬ˗ahˇ ya puˬ ngeh aˬ dui˗euˬ nui noeˬ nui ma hawˇ˗eu mˇ jeˬ shaˇ kawˆ yaw tsaˬ tsaˬ˗ehˇ maˬ gʼeh ni, aˬ myah myah naˇ maˬ mˇ˗eu jeˬ˗ahˇ bi mˇ laˇ nya˗eu meh. Jaˬ lehˇ lehˇ ma baw laˇ ngeh saˇ baoˬ˗ahˇ iˇ lu tiˬ hmˬ saˇ˗i tiˬ hmˬ ciˬ tuˇ laˇ˗eu loꞈ˗ehˇ, aˬ dui˗ahˇ jiˇ teu loꞈ˗ehˇ gʼeh laˇ nya˗eu meh. Uˬ soe ngehˬ keuˆ taˬ˗euˬ Ehˇnaˬ aˬ yawꞈ˗euˬ kʼaˬ dzeˇ zaˬ shiˇ dzeuˇ˗euˬ naˇ kʼah gʼawˬ mya jeˬ lehˇ noeˬ laˇ˗eu jeˬ˗ahˇ ya daˬ˗euˬ meh. Aˬ yawꞈ “Ngaˬ˗ahˇ tiˬ jeˬ˗iˬ maˬ dzeˇ laˇ˗euˬ loꞈ˗ehˇ bi gʼeh laˇ˗eu miˇ neh yawˬ haˇ yawˬ ha gʼawˬ shaˬ gaˬ laˇ nya. Aˬ yawꞈ shiˇ byoˆ˗awˇ ngaˬ˗ahˇ byehˇ dzeh yaꞈ˗euˬ miˇ neh tiˬ poˆ na nui ma pehˇ laˇ nya” lehˇ ehˇ˗eu meh. Kʼoeˇ naˇ Ehˬnaˬ aˬ myah myah naˇ Luˬiˇ˗suiꞈ mˇ˗eu jeˬ˗ahˇ ya mˇ˗eu miˇ neh aˬ yawꞈ˗ahˇ tiˬ gʼaˬ tehꞈ˗ehˇ coꞈ ngehˇ ni gʼeh˗awˇ, nui ma maˬ saˇ maˇ saˇ˗ehˇ gʼeh˗eu meh. Tiˬ poˆ na aˬ yawꞈ˗ahˇ iˇ lu dzeh˗eu iˬ maˆ laˆ shaˆ˗ahˇ ya shaˬ gaˇ duˇ˗eu meh. Aˬ dui teu loꞈ˗ehˇ gʼeh˗eu gaˇ kawˆ˗ahˇ ya puˬ ngeh Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui˗ahˇ aˬ joꞈ˗ehˇ caw ba nehˬ˗eu nga?

8. Iˇsaˬyaˇ 33:6-ahˇ ehˇ taˬ˗euˬ loꞈ˗ehˇ Yeˬhawˇbaˬ aˬ jeˬ kamˬ taˬ˗euˬ nga?

⁸ Yeˬhawˇbaˬ caw ba˗eu jeˬ. Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui˗ahˇ ziꞈ dah ni bi gʼeh ma lehˇ saˇ jaˇ dzaˬ taˬ˗euˬ meh. (Iˇsaˬyaˇ 33:6-ahˇ gui.) Saˇ baoˬ jaˬ lehˇ lehˇ ma˗ahˇ ya tahˬ puˬ ngeh, nyeh laˇ˗awˇ sehˇ pyaˆ pyaˆ˗iˇ nya˗eu meh. Jaˬ lehˇ lehˇ ma baw laˇ ngeh saˇ baoˬ aˇ dzehˬ˗ehˇ maˬ bi nyeh laˇ˗eu gʼaˇ duˬ, saˇ baoˬ laꞈ oˆ paw kʼoeˇ paw ma paˆ˗ehˇ shmˇ byaˆ laˆ tsoꞈ taˬ˗euˬ meh. Shmˇ byaˆ teu naˇ iˇ lu dzeh laˇ ngeh saˇ baoˬ˗ahˇ maˬ bi nyeh laˇ ni caw ba nehˬ˗eu meh. Saˇ baoˬ˗ahˇ dziˬ luꞈ˗eu deuˬ˗ahˇ jiˇ maˬ bi guˆ ni caw ba nehˬ˗eu meh. Shmˇ byaˆ teu, gaˇ yaw muiˬ˗ehˇ mˇ nya˗eu gʼaˇ duˬ saˇ baoˬ mehˬ hu paw ya˗iˇ gʼeh˗eu meh. Teu gaˇ duˇ ni aˬ dui shaˬ zahˬ˗ahˇ ya puˬ kʼawꞈ Miˬyehˇ˗euˬ gaˇ˗ahˇ saˇ jaˇ ziꞈ˗eu laꞈ kʼoeˇ mˇ daˆ leꞈ naˇ, Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui˗ahˇ ziꞈ dah ni bi gʼeh laˇ˗eu meh.

9. Poˆ tseˇ˗eu keu ka heu naˇ, aˬ dui˗ahˇ yaw tsaˬ tsaˬ lehˇ bi gʼeh ni aˬ joˆ˗ehˇ caw ba nehˬ˗eu nga? (Aˇ baˇ˗ahˇ jiˇ haw.)

⁹ Aˬ dui mˇ nya˗eu jeˬ. Nui ma shaˬ zahˬ gʼawˬ mya jeˬ˗ahˇ ga nuiꞈ taˬ˗awˇ jawˇ luꞈ ngeh, kʼaˇ gʼeh nya gaˇ neh Ka li za˗euˬ mˇ jeˬ shaˇ kawˆ deuˬ˗ahˇ leh jeh˗awˇ mˇ. Nawˇ dzeuˇ yaꞈ ngeh loꞈ˗ehˇ maˬ mˇ nya˗eu nmˇ ngeuˇ meh. Ehˇ kʼawꞈ Miˬyehˇ nawˇ maˬ mˇ nya gaˇ keuˆ ni maˬ kʼehˇ˗eu gaˇ kawˆ taˬ ngehˇ. (Luˇkaꞈ 21:1-4 nehˬ˗ehˇ sheu cehˆ.) Kʼoeˇ naˇ yawˬ haˇ yawˬ ha Jaˇliꞈ pyehˆ tseˇ˗awˇ shaˇ noeˬ shaˇ sawˇ˗eu gʼaˇ duˬ jiˇ aˇ yamˬ yuˇ doˆ taˬ. Yeˬhawˇbaˬ aˬ yawꞈ˗euˬ aˇ maꞈ aˇ muˇ˗ahˇ neh tiˬ tiˆ aˬ dui yaw tsaˬ tsaˬ lehˇ noeˬ nya˗eu gʼaˇ duˬ Jaˇliꞈ˗ahˇ dawˬ pehˬ taˬ˗eu muiˬ˗eu nui noeˬ nui duˇ deuˬ lehˬ hmˬ nehˬ taˬ˗euˬ meh. Yawˬ ha˗euˬ tsawˇ jeuˬ˗euˬ dawˬ˗ahˇ neh poˆ tseˇ nya˗eu gʼaˇ duˬ keu ka deuˬ˗ahˇ zmˬ˗awˇ neh poˆ tseˇ. Yaw jeˬ ma jeˬ, JW Laiˇbaˬ˗liˬ ehˆ, Gʼawˇ˗ciˬtaoˬbeuˇ˗euˬ paˇ dmˬ deuˬ toeˬ mehˬ˗eu jeˬ, Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ Saˇ kiˇ deuˬ˗euˬ poˆ tseˇ˗eu keu ka lehˇ ehˇ˗eu heu deuˬ˗ahˇ zmˬ˗awˇ poˆ tseˇ nya meh. Uˬ soe ngehˬ keuˆ taˬ˗euˬ Mawˇniˬkaˬ nui noeˬ shaˬ zahˬ gʼawˬ mya jeˬ˗ahˇ ya daˬ ngeh, nui noeˬ nui duˇ za˗eu gʼaˇ duˬ poˆ tseˇ˗eu keu ka deuˬ˗ahˇ zmˬ˗euˬ ma lehˇ ehˇ˗eu meh. Yaw jeˬ ma jeˬ, aˬ yawꞈ “nui ma pehˇ” “saˇ jaˇ puiˬ” “saˇ jaˇ ziꞈ” lehˇ boꞈ˗awˇ poˆ˗eu meh. Kʼoeˇ naˇ maˬ muiˬ daˆ laˇ˗eu kʼoeˇ keuˆ ni gui˗eu meh. Mawˇniˬkaˬ heu loꞈ˗ehˇ ehˇ˗eu meh. “Ngaˇ poˆ dahˬ beh ngeh ngaˬ˗ahˇ nui ma tiˬ pawꞈ˗iˬ maˬ muiˬ nya. Ehˇ kʼawꞈ poˆ mawˇ˗euˬ gaˇ kawˆ deuˬ˗ahˇ gui gui˗ehˇ iˇ ngeh Yeˬhawˇbaˬ ngaˬ˗ahˇ byaˇ tawꞈ˗awˇ gʼaˬ biꞈ gaˇ duˇ nya. Yeˬhawˇbaˬ ngaˇ noeˬ luꞈ˗eu jeˬ˗ahˇ maˇ diˇ gʼoˆ shaw˗awˇ ngaˬ˗ahˇ caw ba nehˬ luꞈ˗eu lehˇ siˬ laˇ nya.” Yeˬhawˇbaˬ jawˇ gaˇ neh oe˗euˬ heu loꞈ˗ehˇ gʼeh˗eu caw ba˗eu jeˬ heu naˇ aˬ dui˗ahˇ ziꞈ dah ni bi gʼeh˗awˇ, nui noeˬ yaw tsaˬ tsaˬ lehˇ bi jaˆ˗eu uˬ taꞈ, nui saˇ oꞈ nya ni caw ba nehˬ˗eu meh.—Ja ceuˬ 119:143, 144.

Yeˬhawˇbaˬ nawˬ˗ahˇ ngehˬ gʼeh

10. Nui ma˗ahˇ deuˬ dui dui laˇ˗eu jeˬ˗ahˇ ya puˬ ngeh aˬ dui˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ noeˬ laˇ nya˗eu nga?

¹⁰ Shaˬ zahˬ. Aˬ dui nui ma shaˬ zahˬ naꞈ dui dui ngeh tiˬ nah na˗aˬ, tiˬ jeˬ˗iˬ mˇ mawꞈ˗eu nui ma maˬ ahˇ ni gʼeh laˇ nya˗eu meh. Aˬ dui˗ahˇ laˆ tahˬ laˆ naˇ˗awˇ, yaw beh loꞈ˗ehˇ maˬ paˇ cehˆ nya ni kuiˇ dzaˇ kuiˇ dzaˇ˗ehˇ cehˆ˗eu tiˬ gʼaˬ loꞈ˗ehˇ bi noeˬ laˇ nya˗eu meh. Aˬ myah myah naˇ yaw awˬ awˬ lehˇ mˇ nya˗eu jeˬ kʼawꞈ maˬ mˇ nya ni pyeuꞈ laˇ˗awˇ, yaw byawˬ yaw cehˇ cehˇ˗ehˇ mˇ yaꞈ˗euˬ jeˬ kʼawꞈ, maˬ paˇ mˇ mawꞈ ni pyeuꞈ laˇ nya˗eu meh. Aˬ dui˗ahˇ Eˇliˇyaˆ loꞈ˗ehˇ tiˬ jeˬ˗iˬ maˬ mˇ mawꞈ ni uˬ zaˇ laꞈ kʼoeˇ tehꞈ˗ehˇ ga mawꞈ laˇ nya˗eu meh. (1 Sahˬpaˬ 19:5-7) Teu loꞈ˗ehˇ pyeuꞈ naˇ Yeˬhawˇbaˬ aˬ joˆ˗ehˇ caw ba nehˬ ma lehˇ saˇ jaˇ dzaˬ taˬ˗euˬ nga?

11. Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui˗ahˇ caw ba nehˬ˗eu dzaˇ˗i tiˬ jeˬ naˇ aˬ jeˬ nga? (Ja ceuˬ 94:18)

¹¹ Yeˬhawˇbaˬ aˬ jeˬ jahˇ˗eu nga? Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui˗ahˇ caw ba nehˬ ma lehˇ saˇ jaˇ dzaˬ taˬ˗euˬ meh. (Ja ceuˬ 94:18-ahˇ gui.) Laˆ tahˬ laˆ naˇ˗euˬ cehˆ ceh ceh˗eu deuˬ caw ba˗eu jeˬ loˬ˗eu loꞈ˗ehˇ, aˬ dui jiˇ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ gaˇ˗ahˇ laˬ kʼaˬ tiˬ cehˇ mˇ daˆ leꞈ nya˗eu gʼaˇ duˬ caw ba˗eu jeˬ loˬ meh. Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui˗ahˇ “Ngaˇ˗aˬ, naw maꞈ˗euˬ Miˬyehˇ pyeuꞈ˗eu Sahˬpaˬ Miˬyehˇ ma. Naw maꞈ˗ahˇ ngaˇ gʼaˬ biꞈ˗eu laꞈ kʼoeˇ, ‘Taˬ guˆ. Ngaˇ caw ba ma’ lehˇ ehˇ˗eu ma” lehˇ kamˬ taˬ˗euˬ meh. (Iˇsaˬyaˇ 41:13) Sahˬ paˬ Daˬbiˇ jiˇ heu loꞈ˗ehˇ gʼeh˗eu caw ba˗eu jeˬ za˗euˬ meh. Sahˬ paˬ Daˬbiˇ lawˬ haw laˇ˗eu jeˬ˗ahˇ ya puˬ ngeh, muiˇ˗eu deuˬ loꞈ jawˬ laˇ ngeh, Yeˬhawˇbaˬ “aˇ maˇ laꞈ neh” caw ba nehˬ laꞈ˗euˬ meh lehˇ ehˇ˗eu meh. (Ja ceuˬ 18:35) Yeˬhawˇbaˬ aˬ joˆ˗ehˇ caw ba nehˬ˗eu nga?

12. Aˬ dui gʼaˬ baˬ ngeh aˬ dui˗ahˇ bi caw ba˗eu gʼaˇ duˬ Yeˬhawˇbaˬ aˬ suˇ suˇ gʼaˬ˗ahˇ zmˬ nya˗eu nga?

¹² Yeˬhawˇbaˬ aˬ cawˬ deuˬ˗ahˇ caw ba mawꞈ˗eu nui ma ahˇ laˇ ni laˆ noeˬ nehˬ˗awˇ, aˬ dui˗ahˇ tiˬ kʼehˬ maˬ kaˬ bi caw ba laˇ˗eu meh. Yaw jeˬ ma jeˬ, Daˬbiˇ gʼaˬ baˬ luꞈ ngeh Yawˇnaˆshaˬ laˇ˗awˇ gʼaˬ biꞈ laˇ˗euˬ meh. (1 Saˬmeuˬlaˆ 23:16, 17) Yeˬhawˇbaˬ Eˇliˇshehˇ˗ahˇ zmˬ˗awˇ, Eˇliˇyaˆ˗ahˇ caw ba nehˬ˗euˬ meh. (1 Sahˬpaˬ 19:16, 21; 2 Sahˬpaˬ 2:2) Nymˬ˗mˇ iˬ nah jiˇ Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui˗ahˇ caw ba nehˬ˗eu gʼaˇ duˬ nymˇ jiˇ laꞈ kʼoeˇ˗euˬ deuˬ hawˇ˗eu cawˬ deuˬ˗ahˇ maˬ ehˇ, aˇ muˇ˗ahˇ sheuˬ gʼeh˗eu deuˬ˗ahˇ maˬ ehˇ, zmˬ nya˗eu meh. Aˬ dui˗ahˇ nui ma maˬ muiˬ ngeh tiˬ gʼaˬ tehꞈ˗ehˇ yaw ceuˆ ceuˆ lehˇ jawˇ mawꞈ˗eu kʼawꞈ pyeuꞈ nya meh. Teu naˇ zahˬ leˇ paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu jeˬ maˬ ngeuˇ˗a. Ehˇ kʼawꞈ aˬ dui Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ caw ba˗eu jeˬ˗ahˇ za˗eu gʼaˇ duˬ aˬ jeˬ ya jahˇ˗eu nga?

13. Yeˬhawˇbaˬ neh caw ba nehˬ˗euˬ jeˬ˗ahˇ gaˇ dahˇ tsoeˬ˗eu jeˬ za˗eu gʼaˇ duˬ aˬ dui aˬ jeˬ ya jahˇ˗eu nga? (Aˇ baˇ˗ahˇ jiˇ haw.)

¹³ Aˬ dui aˬ jeˬ jahˇ˗eu loˬ nga? Tiˬ gʼaˬ tehꞈ˗ehˇ yaw ceuˆ ceuˆ lehˇ jawˇ mawꞈ˗eu nui ma˗ahˇ deuˆ gʼaˬ. Tiˬ gʼaˬ tehꞈ˗ehˇ yaw ceuˆ ceuˆ lehˇ jawˇ naˇ maˬ muiˬ paw dzeˇ dzaˬ˗ahˇ tehꞈ˗ehˇ shaˇ noeˬ laˇ˗awˇ, yawˬ ha˗ahˇ gʼawˬ shaˬ noeˬ gaˬ laˇ˗awˇ, yawˬ ha˗euˬ shaˬ zahˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ tehꞈ˗ehˇ shaˇ noeˬ laˇ˗eu meh. Teu loꞈ˗ehˇ pyeuꞈ naˇ yaw gahˇ gahˇ lehˇ maˬ paˇ noeˬ tsehˆ nya meh. (Dawˬdaˬ 18:1) Nui ma cawˆ laˇ paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu gaˇ kawˆ˗ahˇ ya puˬ ngeh, aˬ dui tiˬ gʼaˬ tehꞈ˗ehˇ jawˇ mawꞈ˗eu nmˇ ngeuˇ meh. Ehˇ kʼawꞈ aˬ dui tiˬ gʼaˬ tehꞈ˗ehˇ yaw ceuˆ ceuˆ lehˇ gʼawˬ myahˇ ni jawˇ naˇ, Yeˬhawˇbaˬ neh bi caw ba laˇ˗euˬ deuˬ˗ahˇ teh dzeh gaˇ duˇ˗eu meh. Teu miˇ neh nymˇ jiˇ laꞈ kʼoeˇ˗euˬ deuˬ hawˇ˗eu cawˬ deuˬ uˬ taꞈ, aˇ muˇ˗ahˇ sheuˬ gʼeh˗eu deuˬ neh caw ba nehˬ laꞈ˗euˬ jeˬ˗ahˇ ha geuꞈ˗awˬ. Teu naˇ Yeˬhawˇbaˬ nawˬ˗ahˇ caw ba˗eu gʼaˇ duˬ aˬ cawˬ deuˬ˗ahˇ zmˬ luꞈ˗eu jeˬ pyeuꞈ˗eu lehˇ haw.—Dawˬdaˬ 17:17; Iˇsaˬyaˇ 32:1, 2.

Yeˬhawˇbaˬ nawˬ˗ahˇ gʼaˬ biꞈ

14. Aˬ joˆ˗ehˇ gʼeh˗eu guˆ laˇ paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu jeˬ puˬ le nya˗eu nga?

¹⁴ Shaˬ zahˬ. Tiˬ poˆ na aˬ dui˗ahˇ guˆ laˇ paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu jeˬ keuˆ le nya˗eu meh. Jaˇliꞈ˗ahˇ muiˇ˗eu jeˬ hawˇ˗eu nyehꞈ suꞈ laˇ˗eu jeˬ˗ahˇ ya puˬ ngeh guˆ guˆ˗ehˇ shaˬ˗euˬ Miˬyehˇ˗euˬ gaˇ mˇ zaˬ deuˬ˗euˬ gaˇ kawˆ boꞈ taˬ˗euˬ meh. (Ja ceuˬ 18:4; 55:1, 5) Teu gaˇ duˇ ni aˬ dui sahˬ boꞈ dzaw nymˇ˗ahˇ maˬ ehˇ, nymˇ jiˇ laꞈ kʼoeˇ maˬ ehˇ, sahˬ paˬ sahˬ ma deuˬ neh maˬ ehˇ, laˆ tsoeˬ laˇ gaˇ ya daˬ˗eu kʼawꞈ pyeuꞈ nya meh. Kʼoeˇ naˇ, aˬ dui kʼaˆ dui dui˗eu naˇ gawˇ naˇ luꞈ˗eu miˇ neh ya shiˇ gaˇ guˆ dui dui luꞈ˗eu kʼawꞈ pyeuꞈ nya meh. Aˬ dui teu loꞈ˗ehˇ gʼeh˗eu shaˬ zahˬ ya puˬ ngeh zaˬ yaw nyiˇ loꞈ˗ehˇ tiˬ jeˬ˗iˬ mˇ tsaˬ maˬ siˬ ni guˆ˗eu kʼawꞈ pyeuꞈ nya meh. Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ caw ba˗eu nga?

15. Ja ceuˬ 94:19-ahˇ Yeˬhawˇbaˬ aˬ jeˬ kamˬ taˬ˗euˬ nga?

¹⁵ Yeˬhawˇbaˬ aˬ jeˬ jahˇ˗eu nga? Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui nui ma saˇ laˇ ni gʼaˬ biꞈ˗eu meh. (Ja ceuˬ 94:19-ahˇ gui.) Uˬ ciꞈ paw uˬ jeˬ tsawˬ tehˆ tehˆ tehˆ˗ehˇ uˬ yehˇ yehˇ˗eu miˇ neh tsawˬ noeˬ laˇ˗euˬ aˬ buˇ zaˬ gʼaˬ jawˇ gaˇ aˬ da gʼaˬ laˇ˗awˇ, aˬ yawꞈ˗euˬ bawˇ kʼahˇ ciˬ ahˇ˗awˇ tehˆ yuꞈ nehˬ˗euˬ aˇ baˇ˗ahˇ shaˇ noeˬ haw sheˇ. Uˬ jeˬ jaˬ lehˇ maˬ naˬ leˇ˗aˬ siˬ. Ehˇ kʼawꞈ aˬ da˗euˬ bawˇ kʼahˇ jawˇ luꞈ˗eu miˇ neh guˆ˗eu jeˬ maˬ jaˆ ni lmˇ boˬ ni jawˇ luꞈ˗eu meh. Aˬ dui jiˇ shaˬ zahˬ guˆ gaˆ˗ahˇ ya puˬ ngeh nui ma maˬ saˇ laˇ˗eu kʼoeˇ keuˆ ni Yeˬhawˇbaˬ neh bi byaˇ cuꞈ taˬ mawꞈ˗eu ma. Teu loꞈ˗ehˇ za mawꞈ naˇ aˬ jeˬ ya jahˇ˗eu nga?

16. Aˬ dui Yeˬhawˇbaˬ neh gʼaˬ biꞈ˗eu jeˬ˗ahˇ za˗eu gʼaˇ duˬ aˬ jeˬ ya jahˇ˗eu nga? (Aˇ baˇ˗ahˇ jiˇ haw.)

¹⁶ Aˬ dui aˬ jeˬ jahˇ˗eu loˬ nga? Aˇ yamˬ yuˇ˗awˇ aˬ myah luꞈ guiˬ lahˬ shaˇ˗awˇ Jaˇliꞈ ya gui˗eu meh. (Ja ceuˬ 77:1, 12-14) Nawˇ teu loꞈ˗ehˇ jahˇ dzaw taˬ naˇ, nui ma suˬ saˬ laˇ ngeh Yeˬhawˇbaˬ jawˇ gaˇ tiˬ poˆ tehꞈ˗ehˇ cehˆ leꞈ˗awˇ caw ba˗eu jeˬ shaˇ˗eu meh. Nawˬ˗euˬ shaˬ zahˬ mˬ taˆ Aˬda˗ahˇ dzawˇ nehˬ. Kʼoeˇ naˇ, Jaˇliꞈ gui˗eu heu neh aˬ yawꞈ ngehˬ gaˇ naˇ ha. (Ja ceuˬ 119:28) Jaˇliꞈ tiˬ deuˆ na nawˇ shaˬ zahˬ puˬ ngeh gʼaˬ yaw kʼaˆ˗ehˇ biꞈ nya˗eu meh. Yaw jeˬ ma jeˬ, nawˇ Yawˇbaˆ sahˬ boꞈ, Ja ceuˬ sahˬ boꞈ, Dawˬdaˬ sahˬ boꞈ, Maˬtehˬ sahˬ boꞈ gaˬ naˇ yaw huiˬ 6 laꞈ kʼoeˇ˗euˬ Yeˬsuˇ˗euˬ dawˬ˗ahˇ gui ngeh gʼaˬ za nya˗eu meh. Guiˬ lahˬ shaˇ˗awˇ Jaˇliꞈ gui naˇ Miˬyehˇ gʼaˬ biꞈ nehˬ luꞈ miˇ˗a lehˇ noeˬ laˇ˗eu meh.

17. Aˬ dui aˬ jeˬ˗ahˇ jah ziꞈ nya˗eu nga?

¹⁷ Aˬ dui˗euˬ dehꞈ ziˇ laꞈ kʼoeˇ doeˇ dui dui˗eu zahˇ tsui ni gʼeh˗eu aˇ yamˬ laꞈ kʼoeˇ, Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui nehˬ˗ehˇ jawˇ˗awˇ caw ba nehˬ meh lehˇ jah ziꞈ˗eu ma. Aˬ dui tiˬ jawˇ˗iˬ tiˬ gʼaˬ tehꞈ˗ehˇ maˬ gʼeh. (Ja ceuˬ 23:4; 94:14) Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui˗ahˇ haw piˇ nehˬ˗awˇ ziꞈ dah ni bi gʼeh˗eu uˬ taꞈ, caw ba nehˬ˗awˇ, nui ma laˆ saˇ nehˬ ma lehˇ saˇ jaˇ dzaˬ taˬ˗euˬ meh. Iˇsaˬyaˇ 26:3-ahˇ “Nui ma ziꞈ dah ni gʼeh˗awˇ, nawˬ˗ahˇ jah˗eu tsawˇ haˬ deuˬ˗ahˇ, byah dui dui˗eu nui saˇ oꞈ˗eu jeˬ, Sahˬpaˬ Miˬyehˇ nawˇ biꞈ nehˬ meh” lehˇ ehˇ taˬ˗euˬ meh. Teu miˇ neh Miˬyehˇ˗ahˇ gʼoe˗awˬ. Aˬ yawꞈ neh bi caw ba˗eu gʼaˇ duˬ kʼaˇ jahˇ nya˗eu jeˬ jahˇ˗awˬ. Toˆ˗ehˇ naˇ, shaˬ zahˬ aˇ yamˬ heu laꞈ kʼoeˇ gʼaˬ ahˇ kʼoꞈ laˇ˗eu yaw duˬ baw meh.