Yeˬsuˇ loꞈ˗ehˇ tsaꞈ gaˬ˗eu gaˇ˗ahˇ leh jeh

1. Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ gaˇ mˇ zaˬ deuˬ˗ahˇ Ka li zaˬ nui deuˬ nehˬ˗ehˇ bi beu gaˇ˗eu tiˬ jeˬ naˇ aˬ jeˬ nga?

Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ gaˇ mˇ zaˬ deuˬ˗ahˇ Ka li zaˬ nui deuˬ nehˬ˗ehˇ bi beu gaˇ˗eu tiˬ jeˬ naˇ, tsaꞈ gaˬ˗eu gaˇ˗ahˇ leh jeh˗awˇ mˇ˗eu heu meh. (Tiˇtuˆ 2:14) Ehˇ kʼawꞈ tiˬ poˆ na aˬ dui maˬ tsaꞈ gaˬ˗iˇ mawꞈ˗eu kʼawꞈ pyeuꞈ nya meh. Gaˇ˗ahˇ yaw kʼaˆ˗ehˇ leh jeh˗eu aˇ muˇ˗ahˇ sheuˬ gʼeh˗eu tiˬ gʼaˬ “Tiˬ poˆ na ngaˬ˗ahˇ tiˬ pawꞈ˗iˬ maˬ tsaꞈ gaˬ˗iˇ mawꞈ nya” lehˇ ehˇ˗eu meh.

2. Tiˬ poˆ na tsaꞈ gaˬ˗eu gaˇ˗ahˇ leh jeh daˆ leꞈ˗eu aˬ jeˬ miˇ neh yaw shaˬ nga?

² Aˬ dui tsaꞈ gaˬ˗eu naˆ maˬ tseˇ Bawˬdzaˬnymˇ tsoˆ gaˇ laˆ saˆ gaˆ maˬ ehˇ, shaˬ zahˬ caw pi˗eu gaˇ maˬ ehˇ, mehˇ nmˇ deuˬ˗ahˇ gʼaˬ biꞈ gaˇ maˬ ehˇ, ya leˇ dzehˬ˗eu kʼawꞈ pyeuꞈ nya meh. Aˬ jeˬ miˇ neh nga? Aˬ dui gaˇ heu deuˬ˗ahˇ mˇ ngeh, aˬ dui aˬ jeˬ jeˇ mˇ pyeuꞈ nya˗euˬ lehˇ taˆ lehˇ ya mawˇ˗awˇ, mehˇ nmˇ deuˬ nehˬ˗ehˇ tiˬ kawˆ loꞈ˗ehˇ ya mˇ˗eu uˬ taꞈ, nui gaˬ hawˇ˗eu nui saˇ oꞈ˗eu jeˬ jaˆ˗awˇ, aˬ dui neh mˇ˗euˬ jeˬ˗ahˇ mehˇ nmˇ deuˬ aˇ poeˬ taˬ baw nehˬ laꞈ˗eu miˇ neh meh. Ehˇ kʼawꞈ tsaꞈ gaˬ˗eu gaˇ naˇ toˆ˗ehˇ maˬ ngeuˇ˗a. Aˬ dui jawˇ duˬ tiˬ tsahˇ˗ahˇ aˇ kʼoꞈ aˇ la˗ahˇ neh tsaꞈ gaˬ˗euˬ kʼawꞈ, tsawˇ haˬ deuˬ yaw kʼaˆ˗ehˇ maˬ naˇ haˬ˗a. Tiˬ deuˬ na ngehˬ˗ehˇ dzehˬ paˇ teh dzeh laˇ˗eu meh. Aˇ saˬ saˬ˗eu aˇ yamˬ ngehˬ˗ehˇ peh laˇ naˇ ngehˬ˗ehˇ aˬ dui˗euˬ tsaꞈ gaˬ˗eu gaˇ˗ahˇ ngehˬ˗ehˇ laˆ tsoeˬ laˇ meh lehˇ aˬ dui siˬ nya˗eu ma. (Maꞈtehˬ 10:22) Toˆ˗ehˇ naˇ aˬ dui˗ahˇ tsaꞈ gaˬ˗eu gaˇ˗ahˇ leh jeh daˆ leꞈ nya ni caw ba nehˬ˗eu jeˬ naˇ aˬ jeˬ nga?

3. Luˇkaꞈ 13:6-9 laꞈ kʼoeˇ˗euˬ yaw jeˬ ma jeˬ, Yeˬsuˇ neh leh jeh˗euˬ jeˬ nehˬ˗ehˇ taꞈ leˇ˗awˇ aˬ jeˬ bi siˬ laꞈ˗eu nga?

³ Yeˬsuˇ neh mˇ˗euˬ jeˬ˗ahˇ shaˇ noeˬ shaˇ sawˇ˗eu heu naˇ, aˬ dui˗ahˇ tsaꞈ gaˬ˗eu gaˇ˗ahˇ leh jeh daˆ leꞈ ni caw ba nehˬ˗eu meh. Aˬ yawꞈ Miˬyehˇ˗euˬ gaˇ mˇ ngeh maˬ leh jeh mawꞈ nya lehˇ tiˬ jawˇ˗iˬ maˬ ngehˬ haw˗aˬ. Aˬ yawꞈ aˇ yamˬ ngehˬ˗ehˇ myahˇ laˇ naˇ ngehˬ˗ehˇ leh jeh˗eu meh. (Luˇkaꞈ 13:6-9-ahˇ gui.) Yeˬsuˇ neh ja˗euˬ yaw jeˬ ma jeˬ laꞈ kʼoeˇ aˬ gaꞈ yaˇ kʼmˇ˗ahˇ bo saˆ˗eu gʼaˬ, smˇ kʼoꞈ byah ni siˬ guˬ aˇ bawˇ˗ahˇ bo saˆ˗euˬ kʼawꞈ aˇ siˬ maˬ siˬ le˗aˬ. Teu gaˇ duˇ ni Yeˬsuˇ jiˇ Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ deuˬ˗ahˇ smˇ kʼoꞈ byah ni tsaꞈ gaˬ˗euˬ kʼawꞈ, yaw myaˬ gʼaˬ zaˬ lahˇ maˬ pyeuꞈ laˇ˗aˬ. Ehˇ kʼawꞈ aˬ gaꞈ yaˇ kʼmˇ˗ahˇ bo saˆ˗eu gʼaˬ aˇ siˬ siˬ le gaˇ noeˬ tmˬ˗awˇ bo saˆ daˆ leꞈ˗euˬ loꞈ˗ehˇ, Yeˬsuˇ jiˇ leh jeh˗awˇ tsaꞈ gaˬ daˆ leꞈ˗euˬ meh. Yeˬsuˇ aˬ yawꞈ maꞈ˗euˬ nui ma˗ahˇ mehˬ ahˇ nya ni paˇ leh jeh dzehˬ laˇ˗euˬ meh.

4. Aˬ dui Yeˬsuˇ˗ahˇ dzaw geuꞈ nya˗eu oeˬ jeˬ naˇ aˬ jeˬ nga?

⁴ Heu kawˆ laꞈ kʼoeˇ aˬ dui Yeˬsuˇ maˬ shiˇ mi naˆ˗ehˇ ba la 6 siˬ ca ngeh, tsaꞈ gaˬ˗eu gaˇ˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ leh jeh˗awˇ mˇ˗euˬ nga lehˇ ja sawˇ ma. (Luˇkaꞈ 10:1) Aˬ yawꞈ neh mehˬ nehˬ˗euˬ jeˬ˗ahˇ pyehˆ tseˇ˗awˇ aˬ yawꞈ neh mˇ˗euˬ jeˬ˗ahˇ dzaw geuꞈ˗eu heu naˇ, tsaꞈ gaˬ˗eu gaˇ˗ahˇ leh jeh daˆ leꞈ ni caw ba nehˬ˗eu meh. Yeˬsuˇ neh mˇ mehˬ yaꞈ˗euˬ oeˬ jeˬ˗ahˇ haw ma. (1) Yeˬhawˇbaˬ bi mˇ mawꞈ˗eu jeˬ˗ahˇ haw tsoˆ taˬ. (2) Jaˇliꞈ laꞈ kʼoeˇ˗euˬ maˬ keuˆ laˇ miˇ ehˇ taˬ˗euˬ dawˬ˗ahˇ noeˬ mawˇ. (3) Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ gʼoe. (4) Tiˬ gʼaˬ paˬ ha geuꞈ tehꞈ˗a lehˇ yaw muiˬ paw dzeˇ dzaˬ˗ahˇ noeˬ.

Yeˬhawˇbaˬ bi mˇ mawꞈ˗eu jeˬ˗ahˇ haw tsoˆ taˬ

5. Yeˬsuˇ Yeˬhawˇbaˬ bi mˇ mawꞈ˗eu jeˬ˗ahˇ haw tsoˆ taˬ˗eu lehˇ aˬ joˆ˗ehˇ mˇ mawˇ˗euˬ nga?

⁵ Yeˬsuˇ “Miˬyehˇ Miˇkʼahˬ gaˇ kawˆ laˬ kʼaˬ cehˇ˗eu guiˬ lahˬ dawˬ” leh jeh˗awˇ tsaꞈ gaˬ˗euˬ meh. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, Yeˬhawˇbaˬ aˬ yawꞈ˗ahˇ toˆ˗ehˇ bi mˇ mawꞈ˗eu lehˇ siˬ nya˗eu miˇ neh meh. (Luˇkaꞈ 4:43) Aˬ yawꞈ˗euˬ dehꞈ ziˇ laꞈ kʼoeˇ tsaꞈ gaˬ˗eu gaˇ˗ahˇ jeˬ hu taˬ˗euˬ meh. Aˬ yawꞈ shiˇ˗eu lehˇ gʼeh˗eu ba la myaˆ siˬ laꞈ kʼoeˇ kʼawꞈ, “meuˬ deuˬ pu deuˬ˗ahˇ”˗iˇ˗awˇ tsaꞈ gaˬ˗iˇ˗euˬ meh. (Luˇkaꞈ 13:22) Kʼoeˇ naˇ aˬ yawꞈ loꞈ˗ehˇ mehˬ nya laˇ ni zaˬ lahˇ nui deuˬ˗ahˇ dzaw nehˬ˗euˬ meh.—Luˇkaꞈ 10:1.

6. Miˬyehˇ˗euˬ gaˇ nui jeˬ tsaꞈ gaˬ˗eu gaˇ nehˬ˗ehˇ aˬ joˆ˗ehˇ taꞈ˗eu nga? (Aˇ baˇ˗ahˇ jiˇ haw.)

⁶ Nymˬ˗mˇ iˬ nah jiˇ tsaꞈ gaˬ˗eu gaˇ heu naˇ, Yeˬhawˇbaˬ hawˇ˗eu Yeˬsuˇ aˬ dui˗ahˇ bi mˇ mawꞈ˗eu aˇ yeˇ kʼaˇ huiˬ˗eu gaˇ pyeuꞈ meh. (Maꞈtehˬ 24:14; 28:19, 20) Miˬyehˇ˗euˬ gaˇ nui jeˬ jiˇ tsaꞈ gaˬ˗eu gaˇ nehˬ˗ehˇ taꞈ˗eu meh. Yaw jeˬ ma jeˬ, Bawˬdzaˬnymˇ tsoˆ˗eu maˬ ehˇ, Beˬdeˬlaˇ˗euˬ gaˇ maˬ ehˇ, tsaꞈ gaˬ˗eu gaˇ˗ahˇ caw ba˗eu gʼaˇ duˬ meh. Uˬ jeˬ jaˬ lehˇ˗euˬ shaˬ zahˬ˗ahˇ ya puˬ˗euˬ mehˇ nmˇ deuˬ˗ahˇ caw ba˗eu heu jiˇ, aˬ yawꞈ maꞈ loˬ˗eu jeˬ˗ahˇ caw ba nehˬ˗eu gʼaˇ duˬ tehꞈ˗ehˇ maˬ ngeuˇ˗eu, Miˬyehˇ˗euˬ gaˇ nui jeˬ hawˇ˗eu tsaꞈ gaˬ˗eu gaˇ˗ahˇ bi mˇ kʼoꞈ laˇ nya˗eu gʼaˇ duˬ meh. Tsaꞈ gaˬ˗eu gaˇ heu naˇ, aˇ yeˇ huiˬ˗eu gaˇ pyeuꞈ˗awˇ Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui˗ahˇ bi mˇ mawꞈ˗eu lehˇ noeˬ taˬ naˇ, aˬ myah luꞈ tsaꞈ gaˬ˗iˇ mawꞈ laˇ˗eu meh. Haˇgaˬliˬ miˇ kʼahˬ˗ahˇ jawˇ˗eu Yaˬnoˬ lehˇ kuˇ˗eu aˇ muˇ˗ahˇ sheuˬ gʼeh˗eu tiˬ gʼaˬ “Tsaꞈ gaˬ˗eu gaˇ heu naˇ aˇ yeˇ kʼaˇ huiˬ˗eu gaˇ pyeuꞈ meh. Miˬyehˇ˗euˬ gaˇ nui jeˬ nehˬ˗ehˇ maˬ laˆ paˇ nya˗a lehˇ ngaˇ noeˬ taˬ˗euˬ ma” lehˇ ehˇ˗eu meh.

7. Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui˗ahˇ aˬ jeˬ miˇ neh bi tsaꞈ gaꞈ daˆ leꞈ mawꞈ˗eu nga? (1 Tiˆmoˇseˬ 2:3, 4)

⁷ Aˬ dui tsawˇ haˬ deuˬ˗ahˇ Yeˬhawˇbaˬ haw˗eu loꞈ˗ehˇ haw naˇ, tsaꞈ gaˬ˗eu gaˇ˗ahˇ leh jeh mawꞈ dzehˬ laˇ˗eu meh. Yeˬhawˇbaˬ tsawˇ haˬ deuˬ˗ahˇ kʼaˇ gʼeh nya gaˇ neh laˬ kʼaˬ cehˇ˗eu guiˬ lahˬ dawˬ bi gaˬ mawꞈ˗awˇ, bi ha geuꞈ mawꞈ˗eu meh. (1 Tiˆmoˇseˬ 2:3, 4-ahˇ gui.) Teu miˇ neh dehꞈ ziˇ biꞈ nya˗eu laˬ kʼaˬ cehˇ˗eu guiˬ lahˬ dawˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ yaw muiˬ˗ehˇ tsaꞈ gaꞈ nya˗eu gʼaˇ duˬ, aˬ dui˗ahˇ dzaw nehˬ laꞈ˗eu meh. Yaw jeˬ ma jeˬ, Tsawˇ haˬ deuˬ˗ahˇ gaˬ—Zaˬ lahˇ bi pyeuꞈ laˇ lehˇ ehˇ˗eu boˬloˬshaˬ˗ahˇ zmˬ˗awˇ dzaw nehˬ laꞈ˗eu meh. Boˬloˬshaˬ teu laꞈ kʼoeˇ tsawˇ haˬ deuˬ zaˬ lahˇ bi pyeuꞈ laˇ˗eu gʼaˇ duˬ, dawˬ ngehˬ cawˬ dahˬ beh nya ni caw ba nehˬ˗eu nui noeˬ nui duˇ deuˬ ahˇ˗eu meh. Tsawˇ haˬ deuˬ nymˬ˗mˇ Miˬyehˇ˗euˬ gaˇ maˬ mˇ laˇ kʼawꞈ, huiˬ dui dui˗eu shaˬ zahˬ aˇ saˬ maˬ saˬ mi naˆ˗ehˇ Miˬyehˇ˗euˬ gaˇ mˇ laˇ˗eu kʼawꞈ pyeuꞈ nya meh. Nymˬ˗mˇ aˬ dui neh tsaꞈ gaˬ˗euˬ dawˬ˗ahˇ mehˬ hu paw aˬ yawꞈ maꞈ˗ahˇ noeˬ doˆ leˇ˗awˇ, Miˬyehˇ˗euˬ gaˇ mˇ mawꞈ laˇ˗eu kʼawꞈ pyeuꞈ nya meh. Teu miˇ neh aˬ dui aˬ jeˬ pyeuꞈ kʼawꞈ ya tsaꞈ gaˬ daˆ leꞈ˗eu meh.

Jaˇliꞈ laꞈ kʼoeˇ˗euˬ maˬ keuˆ laˇ miˇ ehˇ taˬ˗euˬ dawˬ˗ahˇ noeˬ mawˇ

8. Yeˬsuˇ maˬ keuˆ laˇ miˇ ehˇ taˬ˗euˬ dawˬ deuˬ˗ahˇ siˬ nya˗eu miˇ neh aˇ yamˬ˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ zmˬ˗eu nga?

⁸ Yeˬsuˇ Jaˇliꞈ laꞈ kʼoeˇ˗euˬ maˬ keuˆ laˇ miˇ ehˇ taˬ˗euˬ dawˬ deuˬ, aˬ joˆ˗ehˇ byah laˇ˗eu lehˇ siˬ nya˗eu meh. Aˬ yawꞈ Miˬyehˇ˗euˬ gaˇ˗ahˇ smˇ kʼoꞈ taꞈ tiˬ paˆ ya mˇ˗eu tehꞈ meh lehˇ siˬ nya˗eu meh. (Daˬyeˬlaˇ 9:26, 27) Kʼoeˇ naˇ aˬ yawꞈ aˬ geu ngeh aˬ joˆ˗ehˇ ya shiˇ˗eu lehˇ jiˇ shiˬ nya˗eu meh. (Luˇkaꞈ 18:31-34) Yeˬsuˇ maˬ keuˆ laˇ miˇ ehˇ taˬ˗euˬ dawˬ deuˬ˗ahˇ yaw muiˬ˗ehˇ siˬ nya˗eu miˇ neh, aˇ yamˬ˗ahˇ gaˇ dahˇ tsoeˬ ni zmˬ˗euˬ meh. Aˬ yawꞈ˗ahˇ biꞈ taˬ˗euˬ gaˇ pyeuꞈ˗eu tsaꞈ gaˬ˗eu gaˇ˗ahˇ leh jeh˗awˇ mˇ˗euˬ meh.

9. Jaˇliꞈ laꞈ kʼoeˇ˗euˬ maˬ keuˆ laˇ miˇ ehˇ taˬ˗euˬ dawˬ, aˬ dui˗ahˇ tsaꞈ gaˬ˗eu gaˇ˗ahˇ leh jeh ni aˬ joˆ˗ehˇ laˆ noeˬ nehˬ laꞈ˗eu nga?

⁹ Aˬ dui jiˇ Jaˇliꞈ laꞈ kʼoeˇ˗euˬ maˬ keuˆ laˇ miˇ ehˇ taˬ˗euˬ dawˬ deuˬ˗ahˇ gʼoˆ shaw naˇ, tsaꞈ gaˬ˗eu gaˇ˗ahˇ leh jeh mawꞈ laˇ˗eu meh. Aˬ dui dehꞈ luꞈ˗eu saˇ ka heu aˇ saˬ saˬ˗eu peh laˇ mehˬ lehˇ aˬ dui siˬ nya˗eu ma. Nymˬ˗mˇ iˬ nah pyeuꞈ luꞈ˗eu jeˬ hawˇ˗eu tsawˇ haˬ deuˬ˗euˬ nui noeˬ nui ma˗ahˇ haw ngeh, Jaˇliꞈ laꞈ kʼoeˇ ehˇ taˬ˗euˬ loꞈ˗ehˇ aˬ dui aˇ saˬ saˬ˗eu aˇ yamˬ˗ahˇ dehꞈ luꞈ˗eu lehˇ siˬ laˇ˗eu meh. Miˇ tsaˬ˗ahˇ uˆ lahˇ˗eu baoˬ jaˆ˗eu Eˬgaˬlamˬ hawˇ˗eu Aˬmeˬliˇkaˬ uˬ taꞈ, Laˇsiˬ˗yaˬ hawˇ˗eu aˬ yawꞈ paw pyawˬ˗eu deuˬ guiˇ deuˆ luꞈ˗eu heu jiˇ, “aˇ yamˬ jiˇ le˗eu dawˬ peh peh laˇ ngeh” laꞈ taˆ paw˗euˬ sahˬ paˬ hawˇ˗eu laꞈ oˆ paw˗euˬ sahˬ paˬ guiˇ deuˆ meh lehˇ Jaˇliꞈ laꞈ kʼoeˇ maˬ keuˆ laˇ miˇ ehˇ taˬ˗euˬ dawˬ byah laˇ˗eu jeˬ pyeuꞈ˗eu lehˇ aˬ dui siˬ nya ma. (Daˬyeˬlaˇ 11:40) Kʼoeˇ naˇ miˇ tsaˬ˗ahˇ uˆ lahˇ˗eu baoˬ jaˆ˗eu Eˬgaˬlamˬ hawˇ˗eu Aˬmeˬliˇkaˬ heu naˇ, Daˬyeˬlaˇ 2:43-45-ahˇ˗euˬ tsawˇ haˬ mawˇ kawˇ˗euˬ aˬ kuiˇ pehˬ zaˬ˗ahˇ ehˇ mawꞈ˗eu lehˇ aˬ dui gʼoˆ shaw taˬ˗euˬ ma. Maˬ keuˆ laˇ miˇ ehˇ taˬ˗euˬ dawˬ heu˗ahˇ haw ngeh, Miˬyehˇ Miˇkʼahˬ tsawˇ haˬ zaˬ uˆ lahˇ˗eu jeˬ˗ahˇ laˆ cawˆ˗eu peh laˇ dui dui taˬ˗euˬ lehˇ aˬ dui jah˗eu ma. Maˬ keuˆ laˇ miˇ ehˇ taˬ˗euˬ dawˬ heu deuˬ naˇ, aˬ dui aˇ saˬ saˬ˗eu aˇ nah aˇ yamˬ˗ahˇ yaw dehꞈ dehꞈ luꞈ˗eu lehˇ bi siˬ laˇ˗eu miˇ neh, tsaꞈ gaˬ˗eu gaˇ˗ahˇ aˇ yeˇ taˬ huiˬ˗awˇ mˇ˗eu ma.

10. Jaˇliꞈ laꞈ kʼoeˇ˗euˬ maˬ keuˆ laˇ miˇ ehˇ taˬ˗euˬ dawˬ heu naˇ, aˬ dui˗ahˇ tsaꞈ gaˬ˗eu gaˇ˗ahˇ leh jeh daˆ leꞈ ni aˬ joˆ˗ehˇ caw ba nehˬ nga siˬ?

¹⁰ Aˬ dui˗ahˇ tsaꞈ gaˬ˗eu gaˇ˗ahˇ leh jeh mawꞈ dzehˬ laˇ ni caw ba nehˬ˗eu maˬ keuˆ laˇ miˇ ehˇ taˬ˗euˬ dawˬ paˇ jaˆ˗a siˬ. Doˬmiˇniˬkaꞈ miˇ kʼahˬ˗ahˇ jawˇ˗eu mehˇ nmˇ Kehˬliˬ “Yeˬhawˇbaˬ mehˬ hu paw muiˬ dui dui˗eu jeˬ mˇ nehˬ ma lehˇ ehˇ˗eu saˇ jaˇ dawˬ˗ahˇ shaˇ noeˬ ngeh ngaˬ˗ahˇ aˬ cawˬ˗ahˇ tsaꞈ gaˬ mawꞈ dzehˬ laˇ ni laˆ noeˬ nehˬ laꞈ nya. Nymˬ˗mˇ iˬ nah tsawˇ haˬ deuˬ ya puˬ luꞈ˗eu jeˬ˗ahˇ ya mawˇ ngeh saˇ jaˇ dawˬ heu naˇ ngaˬ˗euˬ gʼaˇ duˬ tehꞈ maˬ ngeuˇ nga. Aˬ yawꞈ maꞈ˗euˬ gʼaˇ duˬ jiˇ ngeuˇ ngaˇ lehˇ noeˬ laˇ nya” lehˇ ehˇ˗eu meh. Maˬ keuˆ laˇ miˇ ehˇ taˬ˗euˬ dawˬ heu naˇ, tsaꞈ gaˬ˗eu gaˇ˗ahˇ Yeˬhawˇbaˬ caw ba nehˬ luꞈ˗eu lehˇ bi siˬ laꞈ˗eu miˇ neh leh jeh˗awˇ tsaꞈ gaˬ daˆ leꞈ ni laˆ noeˬ nehˬ laꞈ˗eu meh. Haˇgaˬliˬ miˇ kʼahˬ˗ahˇ jawˇ˗eu mehˇ nmˇ Leˬlaˬ “Iˇsaˬyaˇ 11:6-9-ahˇ˗euˬ dawˬ heu naˇ, ngaˬ˗ahˇ laˬ kʼaˬ cehˇ˗eu guiˬ lahˬ dawˬ˗ahˇ maˬ ha geuꞈ mawꞈ˗eu deuˬ˗ahˇ kʼawꞈ tsaꞈ gaˬ mawꞈ ni laˆ noeˬ nehˬ laꞈ miˇ˗a. Yeˬhawˇbaˬ caw ba nehˬ naˇ aˬ suˇ gʼaˬ kʼawꞈ paˇ laˇ nya meh lehˇ ngaˇ siˬ nya ma” lehˇ ehˇ˗eu meh. Zamˇbiˬ˗yaˬ miˇ kʼahˬ˗ahˇ jawˇ˗eu mehˇ nmˇ Kiˇsaˬ˗toꞈpeuˬ “Maˬkuˆ 13:10-ahˇ maˬ keuˆ laˇ miˇ ehˇ taˬ˗euˬ loꞈ˗ehˇ laˬ kʼaˬ cehˇ˗eu guiˬ lahˬ dawˬ heu naˇ miˇ kʼahˬ doe ni iˇ byaˆ taˬ˗euˬ meh. Ngaˇ jiˇ dawˬ heu byah laˇ gaˇ ya caw ba˗eu miˇ neh nui kʼahˇ shiˇ˗eu lehˇ miˇ˗a” lehˇ ehˇ˗eu meh. Nawˬ˗ahˇ tsaꞈ gaˬ˗eu gaˇ˗ahˇ leh jeh daˆ leꞈ ni laˆ noeˬ nehˬ laꞈ˗eu maˬ keuˆ laˇ miˇ ehˇ taˬ˗euˬ dawˬ aˬ geu hmˬ nya?

Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ gʼoe

11. Yeˬsuˇ tsaꞈ gaˬ daˆ leꞈ nya˗eu gʼaˇ duˬ aˬ jeˬ miˇ neh Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ ya gʼoe˗eu nga? (Luˇkaꞈ 12:49, 53)

¹¹ Yeˬsuˇ tsaꞈ gaˬ˗eu gaˇ˗ahˇ leh jeh daˆ leꞈ nya˗eu gʼaˇ duˬ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ gʼoe˗euˬ meh. Yeˬsuˇ dawˬ yaw muiˬ˗ehˇ tseˇ˗awˇ tsaꞈ gaˬ˗euˬ kʼawꞈ ni Miˬyehˇ Miˇkʼahˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ ya gaˬ ngeh tsawˇ haˬ tiˬ deuˬ na nui ma pehˇ˗awˇ yaw kʼaˆ˗ehˇ laˆ tsoeˬ laˇ meh lehˇ siˬ nya˗eu meh. (Luˇkaꞈ 12:49, 53-ahˇ gui.) Zahˇ˗euˬ aˬ yuiꞈ deuˬ Yeˬsuˇ tsaꞈ gaˬ gaˇ maˬ ya leˇ˗eu miˇ neh Yeˬsuˇ˗ahˇ sehꞈ˗eu lehˇ yaw myaˬ poˆ leh jeh˗euˬ meh. (Yoˇhaˬ 8:59; 10:31, 39) Ehˇ kʼawꞈ Yeˬsuˇ Yeˬhawˇbaˬ aˬ yawꞈ nehˬ˗ehˇ jawˇ meh lehˇ siˬ nya˗eu miˇ neh leh jeh˗awˇ tsaꞈ gaˬ daˆ leꞈ˗euˬ meh. Yeˬsuˇ ‘Ngaˬ˗ahˇ kʼehˇ gʼeh leꞈ˗euˬ Aˬda ngaˬ nehˬ˗ehˇ jawˇ ma. Aˬ yawꞈ ngaˬ˗ahˇ maˬ byehˇ dzeh nehˬ laꞈ˗a. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, aˬ myah luꞈ aˬ yawꞈ nui ma tsaˬ˗eu jeˬ tehꞈ˗ehˇ ngaˇ mˇ˗eu ma’ lehˇ ehˇ˗eu meh.—Yoˇhaˬ 8:16, 29.

12. Yeˬsuˇ zaˬ lahˇ deuˬ˗ahˇ kʼehˬ laˇ kʼaˆ laˇ ngeh kʼawꞈ tsaꞈ gaˬ daˆ leꞈ nya ni aˬ joˆ˗ehˇ lehˬ hmˬ nehˬ˗euˬ nga?

¹² Yeˬsuˇ aˬ yawꞈ˗euˬ zaˬ lahˇ deuˬ˗ahˇ aˬ myah luꞈ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ gʼoe lehˇ ehˇ nehˬ˗euˬ meh. Kʼehˬ˗eu kʼaˆ˗eu jeˬ˗ahˇ ya puˬ kʼawꞈ Yeˬhawˇbaˬ aˬ yawꞈ maꞈ˗ahˇ caw ba nehˬ meh lehˇ yaw myaˬ poˆ ehˇ nehˬ˗euˬ meh. (Maꞈtehˬ 10:18-20; Luˇkaꞈ 12:11, 12) Toˆ˗ehˇ nga lehˇ˗aˬ, yaw gahˇ gahˇ lehˇ ya gʼeh nga lehˇ ehˇ nehˬ˗euˬ meh. (Maꞈtehˬ 10:16; Luˇkaꞈ 10:3) Kʼoeˇ naˇ maˬ naˇ haˬ mawꞈ˗eu deuˬ˗ahˇ kʼawꞈ taˬ ka tiˇ lehˇ ehˇ nehˬ˗euˬ meh. (Luˇkaꞈ 10:10, 11) Kʼoeˇ uˬ taꞈ, kʼehˬ laˇ kʼaˆ laˇ naˇ jiˇ cehˆ lehˇ ehˇ nehˬ˗euˬ meh. (Maꞈtehˬ 10:23) Yeˬsuˇ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ gʼoe˗awˇ leh jeh˗awˇ tsaꞈ gaˬ˗euˬ kʼawꞈ ni yawˬ ha˗ahˇ lehˬ laˇ ca laˇ nya˗eu jeˬ˗ahˇ yahˇ˗eu meh.—Yoˇhaˬ 11:53, 54.

13. Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui˗ahˇ caw ba nehˬ meh lehˇ aˬ jeˬ miˇ neh jah ziꞈ nya˗eu nga?

¹³ Nymˬ˗mˇ iˬ nah jiˇ laˆ tsoeˬ laˇ˗eu deuˬ jawˇ˗eu miˇ neh aˬ dui tsaꞈ gaˬ daˆ leꞈ nya˗eu gʼaˇ duˬ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ ya gʼoe˗eu meh. (Pah mehˬ˗eu 12:17) Nawˬ˗ahˇ Yeˬhawˇbaˬ caw ba nehˬ meh lehˇ aˬ jeˬ miˇ neh jah ziꞈ nya? Yoˇhaˬ yaw huiˬ 17 laꞈ kʼoeˇ˗euˬ Yeˬsuˇ˗euˬ guiˬ lahˬ shaˇ dawˬ˗ahˇ haw ma. Yeˬsuˇ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ aˬ yawꞈ˗euˬ gʼehˬ kʼehˇ deuˬ˗ahˇ haw piˇ nehˬ laꞈ lehˇ shaˇ ngeh Yeˬhawˇbaˬ jiˇ aˬ yawꞈ˗euˬ shaˇ dawˬ˗ahˇ naˇ haˬ nehˬ˗euˬ meh. Gʼaˬ kʼehˇ sahˬ boꞈ laꞈ kʼoeˇ gʼaˬ kʼehˇ deuˬ kʼehˬ˗eu kʼaˆ˗eu jeˬ˗ahˇ ya puˬ kʼawꞈ tsaꞈ gaˬ daˆ leꞈ nya ni Yeˬhawˇbaˬ aˬ joˆ˗ehˇ caw ba nehˬ˗euˬ gaˇ kawˆ ahˇ˗eu meh. Yeˬsuˇ gʼaˬ kʼehˇ deuˬ neh tsaꞈ gaˬ˗eu jeˬ˗ahˇ jah laˇ˗eu deuˬ˗ahˇ kʼawꞈ haw piˇ nehˬ laꞈ lehˇ shaˇ˗euˬ meh. Teu miˇ neh Yeˬhawˇbaˬ haw piˇ nehˬ˗eu deuˬ laꞈ kʼoeˇ nawˇ jiˇ ahˇ˗eu meh. Yeˬhawˇbaˬ Yeˬsuˇ˗euˬ guiˬ lahˬ shaˇ dawˬ˗ahˇ nymˬ˗mˇ keuˆ ni dawˬ kʼoꞈ biꞈ luꞈ˗eu miˇ neh gʼaˬ kʼehˇ deuˬ˗ahˇ caw ba nehˬ˗euˬ loꞈ˗ehˇ nawˬ˗ahˇ jiˇ caw ba nehˬ meh.—Yoˇhaˬ 17:11, 15, 20.

14. Aˬ dui leh jeh˗awˇ tsaꞈ gaˬ daˆ leꞈ nya meh lehˇ aˬ jeˬ miˇ neh jah ziꞈ nya˗eu nga? (Aˇ baˇ˗ahˇ jiˇ haw.)

¹⁴ Aˇ saˬ saˬ˗eu aˇ yamˬ ngehˬ˗ehˇ peh laˇ naˇ ngehˬ˗ehˇ tsaꞈ gaˬ˗eu shaˬ dzehˬ laˇ˗eu meh. Ehˇ kʼawꞈ leh jeh˗awˇ tsaꞈ gaˬ daˆ leꞈ nya˗eu gʼaˇ duˬ loˬ˗eu yawˬ jeˬ na luꞈ biꞈ ma lehˇ Yeˬsuˇ saˇ jaˇ dzaˬ taˬ˗euˬ meh. (Luˇkaꞈ 21:12-15) Yeˬsuˇ hawˇ˗eu aˬ yawꞈ˗euˬ zaˬ lahˇ deuˬ loꞈ˗ehˇ duˇ ni aˬ dui jiˇ tsaꞈ gaˬ˗iˇ ngeh naˇ haˬ˗eu laˬ, maˬ naˇ haˬ˗eu laˬ lehˇ aˬ yawꞈ maꞈ bi noeˬ tsehˆ˗eu ma. Tsawˇ pyehˇ maˬ pyehˇ. Aˬ dui˗euˬ mehˇ nmˇ deuˬ yawˬ ha˗euˬ gʼaˬ˗ahˇ maˬ ngeuˇ˗eu Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ gʼoe˗eu miˇ neh tsaꞈ gaˬ daˆ leꞈ nya˗eu meh. Yeˬhawˇbaˬ dahˬ beh˗euˬ Ka li zaˬ deuˬ˗ahˇ gʼaˬ biꞈ nehˬ˗euˬ loꞈ˗ehˇ nymˬ˗mˇ iˬ nah jiˇ aˬ yawꞈ nui kʼahˇ shiˇ˗eu jeˬ˗ehˇ “guiˬ lahˬ dawˬ tiˬ byah ni” mehˬ nehˬ nya˗eu gʼaˇ duˬ aˬ dui˗ahˇ gʼaˬ biꞈ nehˬ˗eu meh. (2 Tiˆmoˇseˬ 4:17) Teu miˇ neh Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ gʼoe naˇ tsaꞈ gaˬ daˆ leꞈ nya meh lehˇ jah ziꞈ nya meh.

Yaw muiˬ paw dzeˇ dzaˬ˗ahˇ haw

15. Yeˬsuˇ tsaꞈ gaˬ˗eu gaˇ˗ahˇ yaw muiˬ paw dzeˇ dzaˬ˗ahˇ haw˗eu lehˇ aˬ joˆ˗ehˇ siˬ laˇ˗eu nga?

¹⁵ Yeˬsuˇ tsaꞈ gaˬ˗eu gaˇ˗ahˇ aˬ myah luꞈ yaw muiˬ paw dzeˇ dzaˬ˗ahˇ tehꞈ˗ehˇ haw˗eu miˇ neh leh jeh˗awˇ tsaꞈ gaˬ daˆ leꞈ nya˗euˬ meh. Yaw jeˬ ma jeˬ, Yeˬsuˇ A.D. 30-ahˇ laˬ kʼaˬ cehˇ˗eu guiˬ lahˬ dawˬ˗ahˇ ha geuꞈ mawꞈ˗eu tsawˇ haˬ deuˬ˗ahˇ ya mawˇ ngeh aˬ yawꞈ maꞈ˗ahˇ cehˇ myah laˇ˗awˇ yehˬ yamˬ tsaˬ laˇ taˬ˗euˬ deh ma nehˬ˗ehˇ sheu cehˆ˗euˬ meh. (Yoˇhaˬ 4:35) Teu gaˇ neh tiˬ kʼoꞈ naˇ Yeˬsuˇ aˬ yawꞈ˗euˬ zaˬ lahˇ deuˬ˗ahˇ “cehˇ myah laˇ taˬ˗euˬ gʼawˬ mya ni jaˆ meh” lehˇ ehˇ nehˬ˗euˬ meh. (Maꞈtehˬ 9:37, 38) Aˇ nah naˇ Yeˬsuˇ “Cehˇ yehˬ deˇ laˇ˗euˬ jaˆ dui dui meh. Cehˇ yehˬ˗eu tsawˇ haˬ gʼawˬ mya ni bi oe˗eu gʼaˇ duˬ, deh ma Yaw sahˇ gʼaˬ˗ahˇ shaˇ˗awˬ” lehˇ jiˇ paˇ ehˇ nehˬ˗euˬ meh. (Luˇkaꞈ 10:2) Yeˬsuˇ laˬ kʼaˬ cehˇ˗eu guiˬ lahˬ dawˬ˗ahˇ ha geuꞈ mawꞈ˗eu tsawˇ haˬ deuˬ gʼawˬ mya ni jawˇ˗a siˬ lehˇ noeˬ tmˬ˗eu meh. Aˬ yawꞈ neh noeˬ tmˬ˗euˬ loꞈ˗ehˇ pyeuꞈ laˇ ngeh jiˇ laˬ kʼaˬ cehˇ˗eu meh.—Luˇkaꞈ 10:21.

16. Yeˬsuˇ neh ja˗euˬ yaw jeˬ ma jeˬ laˬ kʼaˬ cehˇ˗eu guiˬ lahˬ dawˬ˗ahˇ yaw muiˬ paw dzeˇ dzaˬ˗ahˇ haw ni aˬ joˆ˗ehˇ caw ba nehˬ˗eu nga? (Luˇkaꞈ 13:18-21) (Aˇ baˇ˗ahˇ jiˇ haw.)

¹⁶ Yeˬsuˇ aˬ yawꞈ˗euˬ zaˬ lahˇ deuˬ˗ahˇ laˬ kʼaˬ cehˇ˗eu guiˬ lahˬ dawˬ˗ahˇ yaw muiˬ paw dzeˇ dzaˬ˗ahˇ haw lehˇ mehˬ nehˬ˗euˬ meh. Teu naˇ aˬ yawꞈ maꞈ˗ahˇ leh jeh˗awˇ tsaꞈ gaˬ daˆ leꞈ nya ni caw ba nehˬ˗euˬ meh. Yeˬsuˇ neh ja˗euˬ yaw jeˬ ma jeˬ nyiˬ hmˬ˗ahˇ haw ma. (Luˇkaꞈ 13:18-21-ahˇ gui.) Dahˬ beh˗eu hmˬ laꞈ kʼoeˇ Yeˬsuˇ Miˬyehˇ Miˇkʼahˬ gaˇ kawˆ laˬ kʼaˬ cehˇ˗eu guiˬ lahˬ dawˬ˗ahˇ ha geuꞈ˗eu deuˬ myaˬ laˇ behˇ laˇ˗awˇ tiˬ jeˬ neh˗iˬ maˬ laˆ tsoeˬ nya˗a lehˇ bi siˬ˗eu gʼaˇ duˬ gʼawˬ paꞈ aˇ nuiˆ yaw jeˬ ma jeˬ˗ahˇ zmˬ˗awˇ mehˬ˗euˬ meh. Nyiˬ hmˬ aˬ yawꞈ hmˬ laꞈ kʼoeˇ Yeˬsuˇ Miˬyehˇ Miˇkʼahˬ gaˇ kawˆ laˬ kʼaˬ cehˇ˗eu guiˬ lahˬ dawˬ heu miˇ kʼahˬ doe ni iˇ byaˆ gʼeh˗awˇ, teu baˬ da neh tsawˇ haˬ deuˬ poˆ laˇ paˇ laˇ nya meh lehˇ bi siˬ˗eu gʼaˇ duˬ dehˬ tseˬ˗ahˇ zmˬ˗awˇ mehˬ nehˬ˗euˬ meh. Toˆ˗ehˇ mehˬ nehˬ˗euˬ heu neh aˬ yawꞈ maꞈ neh tsaꞈ gaˬ˗euˬ jeˬ heu naˇ yawꞈ ngehꞈ maˬ ngeuˇ˗a, tsawˇ haˬ deuˬ˗ahˇ gaˇ dahˇ tsoeˬ meh lehˇ bi siˬ˗euˬ meh.

17. Aˬ dui Miˬyehˇ˗euˬ gaˇ˗ahˇ aˬ jeˬ miˇ neh yaw muiˬ paw dzeˇ dzaˬ˗ahˇ haw paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu nga?

¹⁷ Miˇ kʼahˬ doe ni mˇ byah nya˗euˬ jeˬ˗ahˇ shaˇ noeˬ shaˇ sawˇ˗eu heu naˇ, aˬ dui˗ahˇ tsaꞈ gaˬ˗eu gaˇ˗ahˇ leh jeh daˆ leꞈ ni laˆ noeˬ nehˬ laꞈ˗eu meh. Yawˬ kʼoꞈ na luꞈ yaw myaˬ lam gʼaˬ Noeˬ mawˇ˗eu mehˬ bawˬ˗ahˇ laˇ˗awˇ Jaˇliꞈ dzawˇ laˇ˗eu meh. Kʼoeˇ naˇ yaw myaˬ seh gʼaˬ iˇ cuꞈ shawˇ˗awˇ, aˬ dui nehˬ˗ehˇ tsaꞈ gaˬ laˇ˗eu meh. Laˬ kʼaˬ cehˇ˗eu guiˬ lahˬ dawˬ˗ahˇ tsawˇ haˬ aˇ myaˆ gʼaˬ paˇ ha geuꞈ˗eu lehˇ nmˇ aˬ dui maˬ siˬ nya˗a. Ehˇ kʼawꞈ Yeˬhawˇbaˬ huiˬ dui dui˗eu shaˬ zahˬ˗ahˇ neh dzeuˇ˗iˇ˗eu tsawˇ haˬ aˇ maꞈ maꞈ ma˗ahˇ laˆ uiˬ luꞈ˗eu lehˇ nmˇ aˬ dui siˬ nya˗eu ma. (Pah mehˬ˗eu 7:9, 14) Deh ma yaw sahˇ gʼaˬ pyeuꞈ˗eu Yeˬhawˇbaˬ laˬ kʼaˬ cehˇ˗eu guiˬ lahˬ dawˬ˗ahˇ ha geuꞈ˗eu tsawˇ haˬ deuˬ gʼawˬ mya ni jawˇ meh siˬ lehˇ jah ziꞈ˗eu miˇ neh aˬ dui leh jeh˗awˇ tsaꞈ gaˬ daˆ leꞈ paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu meh.

18. Aˬ dui tsawˇ haˬ deuˬ˗ahˇ aˬ jeˬ bi siˬ mawꞈ˗eu nga?

¹⁸ Yeˬsuˇ˗euˬ zaˬ lahˇ maˇ diˇ deuˬ pyeuꞈ˗eu lehˇ bi siˬ˗eu jeˬ naˇ leh jeh˗awˇ tsaꞈ gaˬ˗eu heu meh. Gʼaˬ kʼehˇ deuˬ kʼaˬ duˬ ni tsaꞈ gaˬ gaˇ ya mawˇ ngeh aˬ yawꞈ maꞈ ‘Yeˬsuˇ nehˬ˗ehˇ jawˇ haw˗euˬ tsawˇ haˬ pyeuꞈ ngaˇ lehˇ siˬ duˬ˗euˬ meh.’ (Gʼaˬkʼehˇ 4:13) Aˬ dui jiˇ kʼaˬ duˬ ni leh jeh˗awˇ tsaꞈ gaˬ˗eu heu neh Yeˬsuˇ˗ahˇ dzaw geuꞈ˗eu deuˬ pyeuꞈ˗eu lehˇ bi siˬ kaˇ˗euˇ.