Dzaw˗eu gaˇ kawˆ 26
Dawˬ caˇ 123 Miˬyehˇ˗euˬ aˇ maꞈ aˇ muˇ neh lehˬ hmˬ nehˬ˗euˬ jeˬ˗ahˇ mˇ caw
Aˬ dui yawˬ ha maˬ siˬ nya˗eu jeˬ jaˆ meh lehˇ taˬ aw˗eu laꞈ kʼoeˇ ha geuꞈ
“Miˬyehˇ˗euˬ baoˬ huiˬ dui dui˗eu miˇ neh, aˬ yawꞈ dawˬ peh aˬ dui maˬ nyiˬ leˇ nya˗a.”—Yawˇbaˆ 37:23.
Yaw muiˬ˗ehˇ ya haw˗eu tsahˇ
Aˬ dui yawˬ ha maˬ siˬ nya˗eu jeˬ jaˆ meh lehˇ taˬ aw˗eu laꞈ kʼoeˇ ha geuꞈ naˇ, yawˬ ha siˬ nya˗eu jeˬ˗ahˇ tehꞈ˗ehˇ haw tsoˆ taˬ naˇ, Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ gʼoe naˇ, dehꞈ ziˇ laꞈ kʼoeˇ aˬ jeˬ keuˆ le˗euˬ maˬ kaˬ, kamˬ daˬ nya˗eu meh.
1. Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui˗ahˇ aˬ jeˬ jahˇ nya ni beh nehˬ taˬ˗euˬ nga? Aˬ jeˬ miˇ neh nga?
Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui˗ahˇ shaˇ noeˬ shaˇ sawˇ nya ni, zaˬ siˬ tsawˇ gahˇ dzaw geuꞈ nya ni, gʼoˆ shaw nya ni, zmˬ˗iˇ nya ni, beh ahˇ nehˬ taˬ˗euˬ meh. Aˬ jeˬ miˇ neh nga? Miˬyehˇ aˬ dui˗ahˇ ‘Miˬyehˇ neh beh taˬ˗euˬ zaˬ siˬ nui gahˇ˗ahˇ bi mawˇ’ mawꞈ˗awˇ, aˬ dui˗ahˇ noeˬ siˬ noeˬ mawˇ nya˗eu jeˬ hawˇ˗eu shaˇ noeˬ shaˇ sawˇ nya˗eu jeˬ˗ahˇ zmˬ˗awˇ, aˬ yawꞈ˗euˬ gaˇ˗ahˇ bi mˇ mawꞈ˗eu miˇ neh meh.—Dawˬdaˬ 2:1-5; Loˇmaˆ 12:1.
2. (a) Aˬ dui aˬ jeˬ˗euˬ dui dui baw˗eu nga? (Yawˇbaˆ 37:23, 24) (Aˇ baˇ˗ahˇ jiˇ haw.) (b) Aˬ dui yawˬ ha maˬ siˬ nya˗eu jeˬ jaˆ meh lehˇ taˬ aw˗eu laꞈ kʼoeˇ ha geuꞈ naˇ, aˬ joˆ˗ehˇ gaˇ dahˇ tsoeˬ˗eu nga?
2 Aˬ dui˗ahˇ dzaw geuꞈ nya˗eu jeˬ beh ahˇ nehˬ taˬ˗euˬ kʼawꞈ, aˬ dui maˬ siˬ nya˗eu jeˬ gʼawˬ mya ni jaˆ˗a siˬ. (Yawˇbaˆ 37:23, 24-ahˇ gui.) Yawˇbaˆ˗euˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ shaˇ noeˬ haw sheˇ. Yeˬhawˇbaˬ Yawˇbaˆ˗ahˇ gʼawˬ mya jeˬ lehˇ naˇ haˬ nehˬ˗euˬ miˇ neh, Yawˇbaˆ˗ahˇ aˬ yawꞈ maˬ siˬ nya˗eu gʼawˬ mya jeˬ jaˆ nga siˬ lehˇ siˬ leˇ˗euˬ meh. Yawˇbaˆ taˬ aw nya laˇ˗awˇ, aˬ yawꞈ˗euˬ nui noeˬ laˆ paˇ˗euˬ meh. (Yawˇbaˆ 42:3-6) Aˬ dui jiˇ maˬ siˬ nya˗eu jeˬ jaˆ meh lehˇ taˬ aw˗eu laꞈ kʼoeˇ ha geuꞈ naˇ, gaˇ dahˇ tsoeˬ˗eu jeˬ za˗eu meh. Heu naˇ, aˬ dui˗ahˇ yaw muiˬ˗ehˇ noeˬ tsehˆ nya˗eu gʼaˇ duˬ, maˇ diˇ siˬ nya paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu jeˬ˗ahˇ Yeˬhawˇbaˬ pah mehˬ nehˬ meh lehˇ nui ma taˬ˗awˇ bi jah ziꞈ laꞈ˗eu meh.—Dawˬdaˬ 2:6.
Yawˇbaˆ loꞈ˗ehˇ aˬ dui jiˇ maˬ siˬ nya˗eu jeˬ jaˆ meh lehˇ ha geuꞈ˗eu heu naˇ gaˇ dahˇ tsoeˬ (Aˇ deuˆ 2-ahˇ haw)
3. Aˬ dui heu kawˆ laꞈ kʼoeˇ aˬ jeˬ˗euˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ ja sawˇ˗eu nga?
3 Aˬ dui heu kawˆ laꞈ kʼoeˇ, aˬ dui maˬ siˬ nya˗eu aˬ jeˬ jeˇ jaˆ˗eu nga? Gaˇ kawˆ teu˗ahˇ maˬ siˬ nya˗eu baˬ da neh aˬ jeˬ pyeuꞈ laˇ nya˗eu nga? Kʼoeˇ naˇ, tiˬ kawˆ na˗ahˇ maˬ siˬ nya˗eu aˬ joˆ˗ehˇ muiˬ nga lehˇ ja sawˇ ma. Aˬ dui gaˇ kawˆ heu deuˬ˗ahˇ ja sawˇ˗eu heu naˇ “zahˬ leˇ dui dui paˬ˗ehˇ tsawˇ gahˇ ahˇ˗eu Miˬyehˇ” aˬ dui siˬ nya paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu gaˇ kawˆ deuˬ˗ahˇ siˬ nya laˇ ni caw ba nehˬ meh lehˇ bi jah ziꞈ laꞈ˗eu meh.—Yawˇbaˆ 37:16.
Aˇ saˬ saˬ˗eu aˇ yamˬ aˬ dui maˬ siˬ nya˗a
4. Maꞈtehˬ 24:36-ahˇ ehˇ taˬ˗euˬ loꞈ˗ehˇ, aˬ dui maˬ siˬ nya˗eu tiˬ jeˬ naˇ aˬ jeˬ nga?
4 Maꞈtehˬ 24:36-ahˇ gui. Aˬ dui haiˬ˗eu miˇ tsaˬ heu aˇ saˬ saˬ˗eu aˇ yamˬ˗ahˇ maˬ siˬ nya˗a. Yeˬsuˇ miˇ tsaˬ kʼoeˇ taˆ jawˇ ngeh jiˇ, “aˇ nah aˇ yamˬ” teu˗ahˇ maˬ siˬ nya˗a. a Ehˇ kʼawꞈ aˇ nah naˇ Yeˬsuˇ gʼaˬ kʼehˇ deuˬ˗ahˇ aˇ yamˬ ehˇ taˬ˗euˬ loꞈ˗ehˇ jaˆ˗eu huiˬ dui dui˗eu Yeˬhawˇbaˬ ‘aˇ yamˬ aˇ law˗ahˇ toꞈ taˬ gʼaˬ meh’ lehˇ ehˇ nehˬ˗euˬ meh. (Gʼaˬkʼehˇ 1:6, 7) Aˇ saˬ saˬ˗eu aˇ yamˬ heu aˬ geu ngeh bi oe˗eu lehˇ Yeˬhawˇbaˬ noeˬ tsehˆ taˬ dzeuˇ˗euˬ meh. Ehˇ kʼawꞈ aˬ geu yamˬ aˬ geu nah˗ahˇ oe˗eu lehˇ aˬ dui siˬ duˬ˗eu aˬ kawˬ˗aˬ maˬ jaˆ˗a.
5. Aˇ saˬ saˬ˗eu aˇ nah aˬ geu ngeh oe˗eu lehˇ maˬ siˬ nya˗eu miˇ neh aˬ dui˗ahˇ aˬ jeˬ pyeuꞈ laˇ nya˗eu nga?
5 Yeˬsuˇ˗euˬ dawˬ˗ahˇ haw ngeh, aˬ dui aˇ saˬ saˬ˗eu aˇ yamˬ˗ahˇ aˬ geu ngeh keuˆ ni ya dawˬ˗eu lehˇ maˬ siˬ nya˗a. Aˬ dui Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ aˇ nah˗ahˇ dawˬ laꞈ˗euˬ myahˇ laˇ˗euˬ miˇ neh, maˬ paˇ dawˬ coeˇ laˇ˗euˬ kʼawꞈ pyeuꞈ nya˗awˇ, gʼaˬ jiˇ baˬ laˇ nya˗eu meh. Nymˇ jiˇ laꞈ kʼoeˇ˗euˬ deuˬ maˬ ngeuˇ naˇ aˬ cawˬ deuˬ cehꞈ lehꞈ ka laˇ ngeh, maˬ kamˬ daˬ coeˇ ni pyeuꞈ laˇ nya˗eu meh (2 Beˬtuˆluˆ 3:3, 4) aˬ dui˗ahˇ aˇ saˬ saˬ˗eu aˇ nah aˬ geu ngeh oe˗eu lehˇ ya siˬ nya nmˇ, nui ma mahˇ coeˇ˗awˇ aˬ cawˬ cehꞈ lehꞈ ka laˇ kʼawꞈ kamˬ coeˇ˗eu beu lehˇ noeˬ laˇ nya˗eu meh.
6. Aˇ saˬ saˬ˗eu aˇ nah˗ahˇ maˬ siˬ nya˗eu heu naˇ, aˬ joˆ˗ehˇ muiˬ˗eu nga?
6 Aˇ saˬ sa˗eu aˇ nah aˇ yamˬ aˬ geu ngeh oe˗eu lehˇ maˬ siˬ duˬ˗eu heu naˇ, aˬ joˆ˗ehˇ muiˬ˗eu nga? Aˬ dui Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ gaˬ˗eu miˇ neh, jah˗eu miˇ neh uˬ duˬ tahˬ˗eu lehˇ mˇ mawˇ˗eu aˬ kawˬ˗aˬ za˗eu meh. Aˬ dui Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ aˇ saˬ saˬ˗eu aˇ nah˗ahˇ le keu nya˗eu gʼaˇ duˬ tehꞈ˗ehˇ uˬ duˬ tahˬ mawꞈ˗eu maˬ ngeuˇ. Aˬ dui aˬ yawꞈ˗ahˇ aˬ myah luꞈ uˬ duˬ tahˬ gʼeh mawꞈ˗eu ma. Aˬ dui “Miˬyehˇ˗euˬ Aˇ nah” aˬ geu ngeh keuˆ le nga lehˇ tehꞈ˗ehˇ maˬ ngeuˇ˗eu. Teu ngeh nah keuˆ le naˇ, aˬ jeˬ˗euˬ guiˬ lahˬ za˗eu nga lehˇ shaˇ noeˬ˗eu ma. Teu loꞈ˗ehˇ shaˇ noeˬ˗eu miˇ neh aˬ dui Miˬyehˇ˗euˬ gaˇ˗ahˇ nui ma keuˆ˗eu laꞈ kʼoeˇ yaw muiˬ˗ehˇ mˇ nya˗awˇ, Yeˬhawˇbaˬ nui kʼahˇ shiˇ˗eu jeˬ˗ahˇ mˇ daˆ leꞈ nya˗eu meh.—2 Beˬtuˆluˆ 3:11, 12.
7. Aˬ dui aˬ jeˬ jeˇ siˬ nya taˬ˗euˬ nga?
7 Aˬ dui yawˬ ha neh siˬ nya taˬ˗euˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ haw tsoˆ taˬ˗eu aˇ yeˇ huiˬ˗eu meh. Aˬ dui aˬ jeˬ siˬ nya taˬ˗euˬ nga? Aˬ dui 1914 kʼoꞈ˗ahˇ aˇ saˬ saˬ˗eu aˇ yamˬ dahˬ beh laˇ˗euˬ lehˇ siˬ nya taˬ˗euˬ ma. Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui˗ahˇ aˇ saˬ saˇ˗eu aˇ nah aˇ yamˬ dahˬ beh laˇ˗eu kʼoꞈ˗ahˇ toeˬ mehˬ nehˬ˗eu maˬ keuˆ laˇ miˇ ehˇ taˬ˗eu dawˬ uˬ taꞈ, aˇ nah aˇ yamˬ teu˗ahˇ pyeuꞈ laˇ˗eu gaˇ kawˆ deuˬ jiˇ Jaˇliꞈ˗ahˇ duꞈ yawˇ ni pah mehˬ nehˬ taˬ˗euˬ meh. Teu miˇ neh aˬ dui maˬ keuˆ laˇ miˇ ehˇ taˬ˗euˬ dawˬ deuˬ ngehˬ˗ehˇ naˇ ngehˬ˗ehˇ byah laˇ gaˇ ya mawˇ ngeh, “Sahˬpaˬ Miˬyehˇ aˇ nah nah huiˬ, yaw kawˇ kawˇ˗ehˇ keuˆ le luꞈ˗eu” lehˇ bi jah ziꞈ laꞈ˗eu meh. (Zeˬpaˬniˇ 1:14) Kʼoeˇ naˇ Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui˗ahˇ tsawˇ haˬ deuˬ˗ahˇ kʼaˇ gʼeh nya gaˇ neh “Miˬyehˇ Miˇkʼahˬ gaˇ kawˆ laˬ kʼaˬ cehˇ˗eu guiˬ lahˬ dawˬ” bi tsaꞈ gaˬ mawꞈ˗eu meh lehˇ jiˇ siˬ nya taˬ˗euˬ ma. (Maꞈtehˬ 24:14) Teu miˇ neh aˬ dui 240 kʼahˬ dzehˬ ni˗ahˇ 1000 jeˬ˗euˬ dawˬ dzehˬ ni laˬ kʼaˬ cehˇ˗eu guiˬ lahˬ dawˬ tsaꞈ gaˬ luꞈ˗eu ma. Aˬ dui nui ma keuˆ˗awˇ tsaꞈ gaˬ nya˗eu gʼaˇ duˬ, “aˇ nah aˇ yamˬ” teu aˬ geu ngeh oe˗eu lehˇ siˬ nya˗eu maˬ loˬ˗a.
Yeˬhawˇbaˬ aˬ joˆ˗ehˇ jahˇ˗eu lehˇ aˬ dui maˬ siˬ nya˗a
8. “Miˬyehˇ neh mˇ˗euˬ gaˇ” lehˇ ehˇ˗eu heu naˇ, aˬ jeˬ˗ahˇ ehˇ mawꞈ˗eu nga? (Dawˬtsoˆ 11:5)
8 Aˬ dui “Miˬyehˇ neh mˇ˗euˬ gaˇ” deuˬ dawˬ tawˆ luꞈ˗ahˇ maˬ siˬ nya˗a. (Dawˬtsoˆ 11:5-ahˇ gui.) “Miˬyehˇ neh mˇ˗euˬ gaˇ” lehˇ ehˇ˗eu heu naˇ, Miˬyehˇ˗euˬ nui kʼahˇ mˇ byah˗eu gʼaˇ duˬ Miˬyehˇ neh mˇ pyeuꞈ˗euˬ jeˬ maˬ ngeu naˇ bi pyeuꞈ laˇ˗eu jeˬ˗ahˇ ehˇ mawꞈ˗eu meh. Aˬ dui Yeˬhawˇbaˬ gaˇ kawˆ tiˬ jeˬ na˗ahˇ aˬ jeˬ miˇ neh bi pyeuꞈ laˇ˗euˬ nga? Aˬ dui˗euˬ gʼaˇ duˬ aˬ joˆ˗ehˇ mˇ nehˬ˗eu lehˇ gʼeh˗eu nga? lehˇ aˬ dui maˬ siˬ nya˗a. (Ja ceuˬ 37:5) Aˬ dui Miˬyehˇ˗euˬ gaˇ deuˬ dawˬ tawˆ luꞈ˗ahˇ maˬ siˬ nya jiˇ˗eu heu naˇ, zaˬ deuˬ aˬ ma˗euˬ uˬ maˆ laꞈ kʼoeˇ aˬ joˆ˗ehˇ huiˬ laˇ˗eu gaˇ kawˆ˗ahˇ zaˬ siˬ nui gahˇ ahˇ˗eu deuˬ tiˬ byah tiˬ loꞈ maˬ siˬ nya jiˇ˗eu jeˬ nehˬ˗ehˇ duˇ leˇ˗eu meh.
9. Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui˗euˬ gʼaˇ duˬ aˬ joꞈ˗ehˇ mˇ nehˬ˗eu lehˇ maˬ siˬ nya ngeh aˬ dui˗ahˇ aˬ jeˬ pyeuꞈ laˇ nya˗eu nga?
9 Aˬ dui Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui˗euˬ gʼaˇ duˬ aˬ joˆ˗ehˇ mˇ nehˬ˗eu lehˇ maˬ siˬ nya˗eu heu naˇ, aˬ dui˗ahˇ maˬ bi noeˬ tsehˆ peuˬ ni bi gʼeh laˇ nya˗eu meh. Aˬ dui˗ahˇ Miˬyehˇ˗euˬ gaˇ mˇ huiˬ˗eu gʼaˇ duˬ, dehꞈ ziˇ yaw awˬ awˬ lehˇ dehꞈ˗eu, maˬ ngeuˇ naˇ tsaꞈ gaˬ˗eu deuˬ loˬ dzehˬ˗eu jawˇ duˬ˗ahˇ pawˇ iˇ˗eu heu deuˬ˗ahˇ maˬ noeˬ tsehˆ peuˬ ni bi gʼeh laˇ nya˗eu meh. Kʼoeˇ naˇ aˬ dui˗ahˇ Miˬyehˇ gaˇ laꞈ kʼoeˇ daˬ taˬ˗euˬ aˇ pyaˇ˗ahˇ maˬ mˇ keuˆ nya ngeh, tsaꞈ gaˬ˗eu gaˇ˗ahˇ leh jeh kʼawꞈ dzaw zaˬ maˬ jawˇ ngeh, Miˬyehˇ˗euˬ gaˇ˗ahˇ shaˬ zahˬ ya puˬ ngeh, Miˬyehˇ ngaˬ˗ahˇ nui kʼahˇ maˬ shiˇ˗eu miˇ neh jeˬ nga lehˇ noeˬ laˇ nya˗eu meh.
10. Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui˗euˬ gʼaˇ duˬ aˬ joˆ˗ehˇ mˇ nehˬ˗eu lehˇ maˬ siˬ nya˗eu heu naˇ, aˬ dui˗ahˇ aˬ jeˬ˗euˬ seuˆ dzeuꞈ aˇ gʼehˇ deuˬ huiˬ laˇ mahˇ laˇ ni caw ba nehˬ˗eu nga?
10 Aˬ dui Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui˗euˬ gʼaˇ duˬ aˬ joˆ˗ehˇ mˇ nehˬ˗eu lehˇ maˬ siˬ nya˗eu heu naˇ, aˬ dui˗ahˇ taˬ aw˗eu jeˬ, dui dui baw˗eu lehˇ siˬ nya˗eu jeˬ, muiˬ˗eu seuˆ dzeuꞈ aˇ gʼehˇ heu deuˬ˗ahˇ huiˬ laˇ mahˇ laˇ ni caw ba nehˬ˗eu meh. Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ nui noeˬ hawˇ˗eu gaˇ ma aˬ dui naꞈ maˬ tseˇ dzehˬ˗eu lehˇ gʼoˆ shaw laˇ ni caw ba nehˬ˗eu meh. (Iˇsaˬyaˇ 55:8, 9) Kʼoeˇ naˇ aˬ dui˗ahˇ gaˇ deuˬ˗ahˇ mˇ byah nya ni Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ nui ma tiˬ byah tiˬ loꞈ taˬ˗awˇ, gʼoe nya ni caw ba nehˬ˗eu meh. Aˬ dui tsaꞈ gaˬ˗eu gaˇ mˇ˗euˬ gaˇ neh maˬ ehˇ, aˇ maꞈ aˇ muˇ˗euˬ gaˇ deuˬ˗ahˇ mˇ˗euˬ gaˇ nehˬ maˬ ehˇ, muiˬ˗eu jeˬ za ngeh Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ ciˬ huiˬ ciˬ mahˇ˗eu ma. (Ja ceuˬ 127:1; 1 Gawˇliˬtu 3:7) Gaˇ kawˆ deuˬ aˬ dui neh noeˬ taˬ˗euˬ loꞈ˗ehˇ maˬ pyeuꞈ laˇ ngeh, yawˬ jeˬ na luꞈ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ aˬ laꞈ laꞈ kʼoeˇ jaˆ luˆ meh lehˇ taˬ ngehˇ. (Iˇsaˬyaˇ 26:12) Aˬ dui yawˬ ha kʼaˇ mˇ nya˗eu jeˬ mˇ˗awˇ dzeˇ˗eu deuˬ naˇ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ ya a nehˬ˗eu meh. Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui˗ahˇ gaˇ hu ba loˆ˗ehˇ zahˬ leˇ paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu jeˬ jahˇ˗awˇ maˬ sheuˬ hehˇ nehˬ kʼawꞈ, aˬ dui loˬ ngeh sheuˬ hehˇ nehˬ meh lehˇ jah ziꞈ nya˗eu meh.—Gʼaˬkʼehˇ 16:6-10.
11. Aˬ dui aˬ jeˬ siˬ nya taˬ˗euˬ nga?
11 Aˬ dui Yeˬhawˇbaˬ gʼoeˇ˗eu gaˬ˗eu jeˬ pyeuꞈ˗awˇ, zaˬ siˬ nui gahˇ ahˇ˗eu uˬ taꞈ, aˬ myah luꞈ yaw tsaˬ yaw dawˇ meh lehˇ siˬ nya˗eu ma. Aˬ dui Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui neh aˬ yawꞈ˗euˬ gʼaˇ duˬ mˇ nehˬ˗euˬ jeˬ˗ahˇ maˬ ehˇ, mehˇ nmˇ deuˬ˗euˬ gʼaˇ duˬ mˇ nehˬ˗euˬ jeˬ˗ahˇ maˬ ehˇ, aˇ poeˬ taˬ baw meh lehˇ siˬ nya˗eu ma. Aˬ yawꞈ˗ahˇ saˇ jaˇ ziꞈ˗eu deuˬ˗ahˇ kʼawꞈ aˬ myah luꞈ guiˬ lahˬ biꞈ meh lehˇ siˬ nya taˬ˗euˬ ma.—Heˬbyehˇ 11:6.
Ni shawˬ aˬ jeˬ pyeuꞈ laˇ˗eu lehˇ aˬ dui maˬ siˬ nya˗a
12. Yaˬkoˆ 4:13, 14-ahˇ ehˇ taˬ˗euˬ loꞈ˗ehˇ aˬ dui aˬ jeˬ maˬ siˬ nya˗eu nga?
12 Yaˬkoˆ 4:13, 14-ahˇ gui. Aˬ dui tiˬ gʼaˬ˗iˬ ni shawˬ aˬ jeˬ pyeuꞈ laˇ˗eu lehˇ maˬ siˬ nya˗a. Aˬ dui yawˬ gʼaˬ na luꞈ˗ahˇ “maˬ noeˬ taˬ˗euˬ aˇ yamˬ˗ahˇ maˬ noeˬ taˬ˗euˬ jeˬ” pyeuꞈ laˇ nya˗eu meh. (Dawˬtsoˆ 9:11, MS) Teu miˇ neh aˬ dui neh noeˬ taˬ˗euˬ loꞈ˗ehˇ mˇ byah nya˗eu maˬ siˬ, mˇ byah˗eu gʼaˇ duˬ dehꞈ keuˆ nya˗eu maˬ siˬ, gaˇ kawˆ heu˗ahˇ aˬ dui maˬ siˬ nya˗a.
13. Mehˬ hu paw pyeuꞈ laˇ˗eu jeˬ˗ahˇ maˬ siˬ nya˗eu miˇ neh aˬ dui˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ bi gʼeh laˇ nya˗eu nga?
13 Mehˬ hu paw pyeuꞈ laˇ˗eu jeˬ˗ahˇ maˬ siˬ nya˗eu miˇ neh aˬ dui˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ bi gʼeh laˇ nya˗eu nga? Pyeuꞈ laˇ˗eu jeˬ˗ahˇ kʼahˬ lahˇ˗eu miˇ neh laˬ kʼaˬ maˬ cehˇ ni bi gʼeh laˇ nya˗eu meh. Ja pyuˬ ni maˬ muiˬ˗eu gaˇ kawˆ deuˬ pyeuꞈ laˇ ngeh, maˬ noeˬ taˬ˗euˬ gaˇ pyeuꞈ laˇ˗euˬ miˇ neh nui ma shaˬ zahˬ bi mˇ laˇ nya˗eu meh. Kʼoeˇ naˇ, aˬ dui neh noeˬ tmˬ taˬ˗eu jeˬ maˬ pyeuꞈ laˇ ngeh, aˬ dui˗ahˇ nui ma gʼaˬ bi baˬ laˇ nya˗eu meh.—Dawˬdaˬ 13:12.
14. Aˬ dui˗euˬ laˬ kʼaˬ cehˇ˗eu jeˬ aˬ jeˬ nehˬ˗ehˇ taꞈ˗eu nga? (Aˇ baˇ˗ahˇ jiˇ haw.)
14 Aˬ dui ya puˬ˗eu shaˬ zahˬ˗ahˇ kamˬ daˬ ngeh, Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ gaˇ mˇ˗eu heu naˇ aˬ yawꞈ˗ahˇ gaˬ˗eu miˇ neh ma lehˇ mˇ mawˇ nya˗eu meh. Aˬ dui Jaˇliꞈ˗ahˇ neh aˬ dui ya puˬ˗eu shaˬ zahˬ dawˬ tawˆ luꞈ˗ahˇ Yeˬhawˇbaˬ haw piˇ nehˬ meh lehˇ maˬ ya noeˬ tmˬ˗a lehˇ ya siˬ˗euˬ ma. Kʼoeˇ naˇ, Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui˗euˬ dehꞈ ziˇ mehˬ hu paw aˬ jeˬ bi puˬ˗eu lehˇ maˬ jahˇ taˬ˗aˬ lehˇ aˬ dui ya siˬ˗euˬ ma. Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui˗euˬ laˬ kʼaˬ cehˇ˗eu jeˬ mehˬ hu paw pyeuꞈ laˇ˗eu jeˬ˗ahˇ siˬ nya maˬ siˬ nya˗eu nehˬ˗ehˇ maˬ taꞈ ni, aˬ yawꞈ neh sheuˬ hehˇ nehˬ˗euˬ jeˬ˗ahˇ shaˇ poˆ˗eu, ehˇ dawˬ naˇ haˬ˗eu heu nehˬ˗ehˇ taꞈ˗eu meh lehˇ siˬ nya˗eu meh. (Yeˬlaˬmiˇ 10:23) Teu miˇ neh aˬ dui gaˇ kawˆ deuˬ˗ahˇ noeˬ tsehˆ ngeh, aˇ dzehˬ dzeuˇ ni maˬ kʼahˬ lahˇ˗a. Jaˇliꞈ laꞈ kʼoeˇ ehˇ taˬ˗euˬ loꞈ˗ehˇ “Miˬyehˇ nui ma tsaˬ˗awˇ aˬ dui yaw dehꞈ ya dehꞈ naˇ, heu loꞈ˗ehˇ mˇ ma, kʼoeˇ loꞈ˗ehˇ mˇ ma” lehˇ ehˇ nya˗eu meh.—Yaˬkoˆ 4:15.
Aˬ dui Yeˬhawˇbaˬ neh bi sheuˬ hehˇ˗awˇ, aˬ yawꞈ˗euˬ ehˇ dawˬ˗ahˇ naˇ haˬ naˇ haw piˇ nehˬ laꞈ˗eu jeˬ˗ahˇ za (Aˇ deuˆ 14-15-ahˇ haw)b
15. Mehˬ hu paw˗euˬ gaˇ kawˆ nehˬ˗ehˇ taꞈ leˇ˗awˇ aˬ dui aˬ jeˬ jeˇ siˬ nya˗eu nga?
15 Aˬ dui tiˬ nah tiˬ nah aˬ jeˬ pyeuꞈ laˇ˗eu lehˇ maˬ siˬ nya kʼawꞈ, Yeˬhawˇbaˬ neh aˬ dui˗ahˇ mˬ taˆ maˬ ehˇ, miˇ tsaˬ kʼoeˇ taˆ maˬ ehˇ, mˬ maˬ maˬ byaˆ zaˇ ziˇ dehꞈ˗eu jeˬ biꞈ ma lehˇ saˇ jaˇ dzaˬ taˬ˗euˬ dawˬ˗ahˇ siˬ nya˗eu ma. Kʼoeˇ naˇ aˬ dui Yeˬhawˇbaˬ jaˬ myawꞈ maˬ myawꞈ˗a. Aˬ yawꞈ neh saˇ jaˇ dzaˬ˗euˬ dawˬ˗ahˇ maˬ bi byah laˇ ni laˆ tsoeˬ laˇ nya˗eu tiˬ jeˬ˗iˬ maˬ jaˆ˗a lehˇ jiˇ siˬ nya˗eu ma. (Tiˇtuˆ 1:2) Yeˬhawˇbaˬ tiˬ gʼaˬ tehꞈ˗ehˇ, ‘Aˇ dahˬ beh ngeh neh aˇ saˬ saˬ˗eu jeˬ ehˇ jiˇ˗awˇ, aˇ hu ba neh aˬ kaˇ pyeuꞈ laˇ˗eu gaˇ kawˆ ehˇ taˬ jiˇ’ nya˗eu meh Yeˬhawˇbaˬ neh maˬ keuˆ laˇ miˇ ehˇ taˬ˗euˬ dawˬ deuˬ gaˇ hu maˇ diˇ byah laˇ˗euˬ loꞈ˗ehˇ, mehˬ hu paw jiˇ maˇ diˇ byah laˇ˗eu meh. (Iˇsaˬyaˇ 46:10) Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui˗ahˇ gaˬ˗eu nui gaˬ˗ahˇ tiˬ gʼaˬ˗iˬ, tiˬ jeˬ˗iˬ maˬ laˆ tsoeˬ laˇ nya˗a lehˇ aˬ dui siˬ nya˗eu ma. (Loˇmaˆ 8:35-39) Aˬ dui ya puˬ˗eu shaˬ zahˬ dawˬ tawˆ luꞈ˗ahˇ kamˬ daˬ coeˇ˗eu gʼaˇ duˬ, Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui˗ahˇ gʼaˬ hawˇ˗eu zaˬ siˬ nui gahˇ biꞈ˗eu meh. Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui˗ahˇ caw ba nehˬ˗awˇ guiˬ lahˬ biꞈ˗eu yaw duˬ baw meh lehˇ jah ziꞈ nya meh.—Yeˬlaˬmiˇ 17:7, 8.
Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui˗ahˇ aˇ naˆ keuˆ ni siˬ nya˗eu lehˇ aˬ dui tiˬ byah tiˬ loꞈ maˬ siˬ nya˗a
16. Ja ceuˬ 139:1-6-ahˇ haw ngeh, Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui˗euˬ gaˇ kawˆ aˇ naˆ ni siˬ nya˗eu nga? Teu naˇ aˬ dui˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ bi gʼeh laˇ˗eu nga?
16 Ja ceuˬ 139:1-6-ahˇ gui. Beh˗euˬ yaw sahˇ, aˬ dui˗euˬ gaˇ kawˆ yawˬ jeˬ na luꞈ˗ahˇ siˬ nya jiˇ˗eu meh. Aˬ dui aˬ jeˬ baˬ da neh toˆ˗ehˇ noeˬ˗eu nga, toˆ˗ehˇ gʼeh˗eu nga lehˇ jiˇ siˬ nya˗eu meh. Kʼoeˇ naˇ Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui aˬ jeˬ ngehˬ˗eu, aˬ jeˬ miˇ neh toˆ˗ehˇ ngehˬ˗eu, aˬ jeˬ mˇ˗eu, aˬ jeˬ miˇ neh toꞈ˗ehˇ mˇ˗eu lehˇ jiˇ siˬ nya˗eu meh. Sahˬ paˬ Daˬbiˇ Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui˗ahˇ caw ba˗eu gʼaˇ duˬ lehˬ hmˬ dah taˬ˗awˇ, aˬ dui aˬ gaˇ jawˇ˗eu maˬ kaˬ caw ba nehˬ nya meh lehˇ ehˇ˗eu meh. Mˬ kʼoeˇ taˆ maˬ ehˇ, miˇ tsaˬ kʼoeˇ taˆ maˬ ehˇ, kʼaˇ jaˆ kʼaˇ jawˇ˗eu jeˬ˗ahˇ beh˗euˬ huiˬ dui dui˗eu Yeˬhawˇbaˬ Miˬyehˇ, aˬ dui˗ahˇ heu naˆ naˆ˗ehˇ gaˬ˗eu lehˇ ya siˬ˗eu miˇ neh aˬ joˆ˗ehˇ gʼeh laˇ˗eu nya? Daˬbiˇ neh “Nawˇ ngaˬ˗euˬ gaˇ kawˆ siˬ nya˗eu naꞈ dui dui˗awˇ, ngaˇ maˬ noeˬ keuˆ coeˇ gaˇ keuˆ ni siˬ nya˗eu meh” lehˇ ehˇ˗euˬ loꞈ˗ehˇ gʼeh laˇ˗eu yaw duˬ baw meh.—Ja ceuˬ 139:6.
17. Miˬyehˇ aˬ dui˗euˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ yaw muiˬ˗ehˇ siˬ nya meh lehˇ ha geuꞈ˗eu aˬ jeˬ miˇ neh maˬ awˬ˗eu kʼawꞈ pyeuꞈ nya nga?
17 Aˬ dui neh huiˬ laˇ˗euˬ nymˇ jiˇ baˬ da neh maˬ ehˇ, zahˇ sahˇ kʼoꞈ baˬ da neh maˬ ehˇ, gaˇ hu˗euˬ nui jah baˬ da neh maˬ ehˇ, Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui˗ahˇ gaˬ˗awˇ nui ma ahˇ meh lehˇ jah˗eu yaw shaˬ˗eu kʼawꞈ pyeuꞈ nya meh. Maˬ ngeuˇ naˇ, aˬ dui gaˇ hu mˇ lehˬ˗euˬ jeˬ baˬ da neh Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui˗ahˇ maˬ siˬ nya mawꞈ˗a. Aˬ dui˗euˬ dawˬ peh maˬ jawˇ mawꞈ˗a lehˇ noeˬ˗eu kʼawꞈ pyeuꞈ nya meh. Daˬbiˇ jiˇ toˆ˗ehˇ noeˬ haw˗euˬ meh. (Ja ceuˬ 38:18, 21) Yawˬ ha˗euˬ dehꞈ jeˬ dehꞈ kawˆ beˬ paˇ˗awˇ, Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ tsaˬ˗eu dawˇ˗eu zahˇ˗ahˇ dehꞈ caw˗eu leh jeh luꞈ˗eu deuˬ jiˇ heu loꞈ˗ehˇ noeˬ laˇ nya˗eu meh. ‘Miˬyehˇ ngaˬ˗ahˇ maˇ diˇ gʼoˆ shaw˗eu jeˬ maˇ˗iˬ, nga˗euˬ dehꞈ jeˬ dehꞈ kawˆ˗ahˇ aˬ jeˬ miˇ neh paˇ bi dehꞈ paˇ˗eu nga?’
18. Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui˗euˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ aˬ dui yawˬ ha siˬ nya˗eu naˆ maˬ tseˇ siˬ nya meh lehˇ ha geuꞈ˗eu heu naˇ aˬ jeˬ miˇ neh muiˬ˗eu nga? (Aˇ baˇ˗ahˇ jiˇ haw.)
18 Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui˗euˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ aˬ dui naˆ maˬ tseˇ siˬ nya˗awˇ, aˬ dui neh maˬ haw mawˇ˗euˬ yaw muiˬ jeˬ˗ahˇ jiˇ haw mawˇ meh lehˇ aˬ dui siˬ nya laˇ nya˗eu meh. Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui˗euˬ yaw lehˬ˗ahˇ haw mawˇ˗eu kʼawꞈ, aˬ dui aˬ jeˬ miˇ neh toˆ˗ehˇ noeˬ˗awˇ, toˆ˗ehˇ mˇ˗eu lehˇ gʼoˆ shaw˗awˇ, aˬ dui˗ahˇ gaˬ˗eu meh. (Loˇmaˆ 7:15) Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui muiˬ˗eu tiˬ gʼaˬ pyeuꞈ laˇ nya meh lehˇ haw˗eu meh. Aˬ dui gaˇ kawˆ heu˗ahˇ siˬ nya taˬ naˇ, Miˬyehˇ˗euˬ gaˇ˗ahˇ saˇ jaˇ ziꞈ˗eu laꞈ kʼoeˇ laˬ kʼaˬ tiˬ cehˇ mˇ nya laˇ˗eu meh.
Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui˗ahˇ miˇ shuiꞈ˗euˬ dehꞈ ziˇ˗ahˇ jah ziꞈ laˇ ni caw ba nehˬ˗eu heu naˇ, maˬ noeˬ˗euˬ gaˇ pyeuꞈ laˇ˗euˬ shaˬ zahˬ˗ahˇ kamˬ daˬ coeˇ ni caw ba nehˬ˗eu jeˬ pyeuꞈ (Aˇ deuˆ 18-19-ahˇ haw)c
19. Aˬ dui Yeˬhawˇbaˬ nehˬ˗ehˇ taꞈ leˇ˗awˇ aˬ jeˬ˗ahˇ yaw muiˬ˗ehˇ siˬ nya˗eu nga?
19 Aˬ dui Yeˬhawˇbaˬ naˇ nui gaˬ pyeuꞈ meh lehˇ siˬ nya˗eu ma. Aˬ dui gaˇ kawˆ heu˗ahˇ maˬ jah coeˇ ni maˬ gʼeh. (1 Yoˇhaˬ 4:8) Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui˗ahˇ tsaˬ˗eu dawˇ˗eu zahˇ biꞈ nehˬ˗eu heu naˇ, aˬ dui˗ahˇ gaˬ˗eu miˇ neh, kʼaˇ muiˬ˗eu dehꞈ ziˇ bi za mawꞈ˗eu miˇ neh meh lehˇ aˬ dui siˬ nya˗eu ma. Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui˗ahˇ mˬ maˬ maˬ byaˆ zaˇ ziˇ bi dehꞈ mawꞈ˗eu miˇ neh ka kʼoꞈ˗eu jeˬ lehˬ hmˬ nehˬ taˬ˗euˬ meh lehˇ jiˇ siˬ nya˗eu ma. Ka kʼoꞈ˗eu jeˬ heu naˇ, aˬ dui maˬ byah kuꞈ˗eu tsawˇ haˬ pyeuꞈ kʼawꞈ, Yeˬhawˇbaˬ nui kʼahˇ shiˇ˗eu jeˬ mˇ nya meh lehˇ bi jah ziꞈ laꞈ˗eu meh. (Loˇmaˆ 7:24, 25) Kʼoeˇ naˇ aˬ dui “Miˬyehˇ˗aˬ, aˬ dui˗euˬ nui ma naˆ maˬ tseˇ huiˬ dzehˬ mahˇ dzehˬ˗awˇ, dawˬ tawˆ luꞈ˗ahˇ siˬ nya meh” lehˇ jiˇ siˬ nya˗eu ma. (1 Yoˇhaˬ 3:19, 20) Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui˗euˬ gaˇ kawˆ dawˬ tawˆ luꞈ˗ahˇ siˬ nya˗eu meh. Aˬ dui aˬ yawꞈ˗euˬ nui kʼahˇ mˇ byah nya meh lehˇ jiˇ nui ma taˬ˗eu meh.
20. Aˇ dzehˬ˗ehˇ maˬ bi kʼahˬ lahˇ ni caw ba nehˬ˗eu jeˬ naˇ aˬ jeˬ nga?
20 Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui siˬ nya paˬ˗ehˇgʼeh˗eu gaˇ kawˆ˗ahˇ maˬ zaꞈ taˬ˗a. Aˬ dui gaˇ kawˆ heu˗ahˇ taˬ aw˗eu laꞈ kʼoeˇ ha geuꞈ naˇ, aˬ dui maˬ nyehꞈ tehˬ nya˗eu jeˬ˗ahˇ aˇ dzehˬ dzeuˇ ni kʼahˬ maˬ lahˇ˗a. Aˇ yeˇ huiˬ dui dui˗eu jeˬ˗ahˇ tehꞈ˗ehˇ haw tsoˆ taˬ nya˗eu meh. Heu naˇ aˬ dui “tsawˇ gahˇ byah dui dui˗eu” Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ nui ma taˬ˗eu lehˇ mˇ mawˇ˗eu jeˬ pyeuꞈ meh. (Yawˇbaˆ 36:4) Nymˬ˗mˇ aˬ dui gaˇ kawˆ tiˬ kawˆ na˗ahˇ tiˬ byah tiˬ loꞈ maˬ gʼoˆ shaw kʼawꞈ, mehˬ hu paw aˬ dui neh maˬ siˬ nya haw˗euˬ gaˇ kawˆ deuˬ˗ahˇ ya dzaw daˆ leꞈ gaˇ, aˬ dui˗euˬ huiˬ dui dui˗eu Yeˬhawˇbaˬ Miˬyehˇ˗euˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ ya dzaw daˆ leꞈ gaˇ, noeˬ tmˬ luꞈ˗eu ma.—Dawˬtsoˆ 3:11.
Dawˬ caˇ 104 Muiˬ˗eu shawˇ˗eu yaw sahˇ Miˬyehˇ˗euˬ laꞈ sawˬ pyeuꞈ
a Saˬdaˬ˗euˬ haiˬ˗eu miˇ tsaˬ˗ahˇ laˆ cawˆ le ngeh Yeˬsuˇ sheuˬ gʼeh˗eu miˇ neh Aˬmaˬgeˬdoˬ aˇ nah hawˇ˗eu “gʼaˬ leˇ˗euˬ” aˇ yamˬ˗ahˇ nymˬ˗mˇ aˬ yawꞈ siˬ nya˗eu meh lehˇ ehˇ nya˗eu meh.—Pah mehˬ˗eu 6:2; 19:11-16.
b Aˇ baˇ˗euˬ gaˇ kawˆ: Maˬ noeˬ taˬ˗euˬ gaˇ pyeuꞈ laˇ˗eu jeˬ˗euˬ gʼaˇ duˬ lehˬ hmˬ dah taˬ˗eu gʼaˇ duˬ, aˬ nyaꞈ daˬ za tiˬ kawˆ loꞈ˗ehˇ aˇ yeˇ huiˬ˗eu pehˇ tahˇ lehˬ hmˬ luꞈ.
c Aˇ baˇ˗euˬ gaˇ kawˆ: Shaˬ zahˬ ya puˬ˗eu mehˇ nmˇ aˬ li tiˬ gʼaˬ miˇ shuiꞈ˗euˬ aˇ baˇ˗ahˇ noeˬ mawˇ luꞈ.