Jah˗eu jeˬ˗ahˇ gʼoe˗awˇ dehꞈ daˆ leꞈ˗awˬ

1. Pawˇluˆ aˬ yawꞈ˗euˬ dehꞈ ziˇ mehˬ nah paw haw kʼoꞈ gʼeh ngeh, aˬ jeˬ miˇ neh nui kʼahˇ shiˇ˗eu nga?

Gʼaˬ kʼehˇ Pawˇluˆ aˬ yawꞈ gʼawˬ myahˇ maˬ gʼeh˗ehˇ ya shiˇ meh lehˇ siˬ nya˗eu meh. Ehˇ kʼawꞈ aˬ yawꞈ aˬ yawꞈ˗euˬ dehꞈ ziˇ mehˬ nah paw haw kʼoꞈ gʼeh ngeh, nui kʼahˇ shiˇ dui dui˗eu meh. Aˬ jeˬ miˇ neh nga? Aˬ yawꞈ “Aˇ saˬ saˬ ngeh keuˆ ni cehˆ˗awˇ, jah˗eu jeˬ˗ahˇ ziꞈ dah ni tuˆ tehˬ luꞈ˗eu ma” lehˇ ehˇ˗eu meh. (2 Tiˆmoˇseˬ 4:6-8) Pawˇluˆ Miˬyehˇ˗euˬ gaˇ mˇ˗eu lehˇ yaw muiˬ˗ehˇ noeˬ tsehˆ yaꞈ˗euˬ meh. Teu miˇ neh aˬ yawꞈ Yeˬhawˇbaˬ aˬ yawꞈ˗ahˇ nui kʼahˇ shiˇ meh lehˇ jah ziꞈ˗eu meh. Aˬ dui jiˇ Pawˇluˆ loꞈ˗ehˇ duˇ ni yaw muiˬ˗ehˇ noeˬ tsehˆ nya mawꞈ˗awˇ, Yeˬhawˇbaˬ nui kʼahˇ shiˇ ni mˇ mawꞈ˗eu ma. Aˬ dui teu loꞈ˗ehˇ aˬ joˆ˗ehˇ jahˇ nya˗eu nga?

2. Jah˗eu jeˬ˗ahˇ gʼoe˗awˇ dehꞈ˗eu lehˇ ehˇ˗eu heu naˇ, aˬ jeˬ˗ahˇ ehˇ˗eu nga?

² Pawˇluˆ aˬ yawꞈ hawˇ˗eu saˇ jaˇ ziꞈ˗eu Ka li zaˬ nui deuˬ˗aˬ, “jah˗eu jeˬ˗ahˇ gʼoe˗awˇ aˬ dui dehꞈ luꞈ˗eu ma. Myaˆ nuiˆ haw mawˇ nya˗eu jeˬ˗ahˇ gʼoe˗awˇ dehꞈ luꞈ˗eu maˬ ngeuˇ” lehˇ ehˇ˗eu meh. (2 Gawˇliˬtu 5:7) Pawˇluˆ aˬ jeˬ˗ahˇ ehˇ mawꞈ˗eu nga? Nui jah maˬ ahˇ˗eu deuˬ˗aˬ, yawˬ ha neh noeˬ˗eu jeˬ hawˇ˗eu ya gaˬ ya mawˇ˗eu jeˬ˗ahˇ tehꞈ˗ehˇ gʼoe˗awˇ noeˬ tsehˆ˗eu meh. Ehˇ kʼawꞈ nui jah ahˇ˗eu deuˬ˗aˬ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ gʼoe˗awˇ noeˬ tsehˆ˗eu meh. Aˬ yawꞈ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ nui noeˬ nui duˇ˗ahˇ mˇ caw naˇ, nymˬ˗mˇ neh kʼawꞈ gaˇ dahˇ tsoeˬ˗eu jeˬ za˗awˇ mehˬ hu paw jiˇ laꞈ sawˬ za meh lehˇ jah ziꞈ˗eu meh.—Ja ceuˬ 119:66; Heˬbyehˇ 11:6.

3. Nui jah laꞈ kʼoeˇ dehꞈ naˇ aˬ jeˬ jeˇ muiˬ˗eu jeˬ za˗eu nga? (2 Gawˇliˬtu 4:18)

³ Tiˬ poˆ na aˬ dui laꞈ nyiˇ paw mawˇ laˇ gaˬ laˇ˗eu jeˬ˗ahˇ tehꞈ˗ehˇ haw˗awˇ noeˬ tsehˆ nya˗eu meh. Ehˇ kʼawꞈ aˬ dui aˇ yeˇ huiˬ˗eu gaˇ kawˆ˗ahˇ noeˬ tsehˆ ngeh naˇ, teu˗ahˇ tehꞈ˗ehˇ gʼoe naˇ shaˬ laˇ nya˗eu meh. Yeˬhawˇbaˬ maˬ ya leˇ˗eu jeˬ˗ahˇ mˇ laˇ nya˗eu meh. Aˬ jeˬ miˇ neh nga? Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, aˬ dui neh ya gaˬ ya mawˇ˗euˬ jeˬ heu naˇ, aˬ myah luꞈ tsaˬ˗eu maˬ ngeuˇ˗eu miˇ neh meh. (Dawˬtsoˆ 11:9; Maꞈtehˬ 24:37-39) Aˬ dui nui jah laꞈ kʼoeˇ dehꞈ naˇ, ‘Sahˬpaˬ Miˬyehˇ nui ma tsaˬ˗eu jeˬ˗ahˇ’ noeˬ tsehˆ˗eu meh. (Eˇpeˇsu 5:10) Miˬyehˇ˗euˬ nui noeˬ nui duˇ˗ahˇ caw teh naˇ, nui ma saˇ˗awˇ laˬ kʼaˬ ya cehˇ dui dui˗eu meh. (Ja ceuˬ 16:8, 9; Iˇsaˬyaˇ 48:17, 18) Aˬ dui jah˗eu jeˬ˗ahˇ gʼoe˗awˇ dehꞈ daˆ leꞈ naˇ, uˬ duˬ duˬ leˇ ngeh mˬ maˬ maˬ byaˆ zaˇ ziˇ dehꞈ˗eu jeˬ za˗eu meh.—2 Gawˇliˬtu 4:18-ahˇ gui.

4. Aˬ dui mawˇ laˇ˗eu jeˬ˗ahˇ gʼoe˗awˇ dehꞈ luꞈ nya laˬ, nui jah˗ahˇ gʼoe˗awˇ dehꞈ luꞈ nya laˬ lehˇ aˬ joˆ˗ehˇ siˬ nya nya˗eu nga?

⁴ Aˬ dui mawˇ laˇ˗eu jeˬ˗ahˇ gʼoe˗awˇ dehꞈ luꞈ nya laˬ? Nui jah˗ahˇ gʼoe˗awˇ dehꞈ luꞈ nya laˬ lehˇ aˬ joˆ˗ehˇ siˬ nya nya˗eu nga? Aˬ dui gaˇ kawˆ tiˬ kawˆ na˗ahˇ noeˬ tsehˆ ngeh, ya mawˇ ya gaˬ˗eu jeˬ˗ahˇ gʼoe˗awˇ noeˬ tsehˆ nya laˬ? Yeˬhawˇbaˬ hawˇ˗eu aˬ yawꞈ˗euˬ nui noeˬ nui duˇ˗ahˇ gʼoe˗awˇ noeˬ tsehˆ nya laˬ lehˇ haw naˇ siˬ laˇ˗eu meh. Aˬ dui tiꞈ, gaˇ tseˇ ngeh, nyiꞈ, nymˇ dahˬ tseˇ ngeh, smˇ, aˇ maꞈ aˇ muˇ˗ahˇ neh nui noeˬ nui duˇ za ngeh, nui jah˗ahˇ gʼoe˗awˇ aˬ joˆ˗ehˇ dehꞈ daˆ leꞈ nya nga lehˇ heu kawˆ laꞈ kʼoeˇ ja sawˇ ma. Yawˬ kawˆ na luꞈ˗ahˇ yaw muiˬ˗ehˇ noeˬ tsehˆ nya˗eu gʼaˇ duˬ, aˬ jeˬ˗ahˇ noeˬ keuˆ paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu nga lehˇ jiˇ ja sawˇ ma.

Gaˇ tseˇ ngeh

5. Aˬ myah myah naˇ aˬ dui gaˇ tseˇ ngeh, aˬ jeˬ˗ahˇ noeˬ keuˆ˗eu nga?

⁵ Aˬ dui yawˬ ha˗ahˇ hawˇ˗eu nymˇ jiˇ mˇ cu nya˗eu tiˬ gʼaˬ pyeuꞈ mawꞈ˗eu ma. (Dawˬtsoˆ 7:12; 1 Tiˆmoˇseˬ 5:8) Tiˬ deuˬ na pyuˇ gʼawˬ mya ni za˗eu gaˇ jaˆ˗awˇ, dzaˬ loꞈ dawˇ loꞈ˗eu uˬ taꞈ, yuˇ taˬ˗eu pyuˇ jiˇ doˆ laˇ˗eu meh. Ehˇ kʼawꞈ tiˬ deuˬ na naˇ, dzaˬ loꞈ dawˇ loꞈ ni za˗eu tehꞈ meh. Teu miˇ neh gaˇ tseˇ ngeh, pyuˇ baꞈ aˇ myaˆ ni za laˇ˗eu lehˇ haw˗eu teu naˇ, yahˬ leˇ paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu jeˬ maˬ ngeuˇ˗a. Ehˇ kʼawꞈ pyuˇ za laˇ gaˇ heu˗ahˇ tehꞈ˗ehˇ haw˗eu heu naˇ, mawˇ laˇ˗eu jeˬ˗ahˇ gʼoe˗awˇ dehꞈ gaˇ duˇ˗eu meh.

6. Aˬ dui gaˇ tseˇ ngeh nui jah˗ahˇ gʼoe˗awˇ dehꞈ˗eu lehˇ aˬ joˆ˗ehˇ bi mawˇ nya˗eu nga? (Heˬbyehˇ 13:5)

⁶ Aˬ dui nui jah˗ahˇ gʼoe˗awˇ dehꞈ naˇ, gaˇ baˬ da neh Yeˬhawˇbaˬ nehˬ˗ehˇ cawˬ cawˬ˗eu jeˬ˗ahˇ deuˬ ngaˇ laˬ lehˇ shaˇ noeˬ˗eu meh. Aˬ dui ‘Ngaˇ gaˇ heu hmˬ mˇ naˇ, Yeˬhawˇbaˬ bye˗eu jeˬ˗ahˇ ya mˇ laˇ paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu ngaˇ laˬ?’ lehˇ shaˇ noeˬ. (Dawˬdaˬ 6:16-19) ‘Gaˇ heu naˇ, Miˬyehˇ uˬ duˬ tahˬ gaˇ laˆ tsoeˬ ngaˇ laˬ? Nymˇ jiˇ nehˬ˗ehˇ gʼawˬ myahˇ ni bi gʼawˬ˗iˇ ngaˇ laˬ?’ (Piˇliˇpiˆ 1:10) Dawˬ kʼoꞈ, euˬ ngeuˇ miˇ˗a lehˇ doˆ laˇ naˇ, gaˇ teu˗ahˇ maˬ ha geuꞈ naˇ nui gahˇ ahˇ˗eu jeˬ pyeuꞈ meh. Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui˗ahˇ tiˬ jeˬ jeˬ lehˇ caw ba nehˬ meh lehˇ jah ziꞈ˗eu miˇ neh, aˬ dui nui jah˗ahˇ gʼoe˗awˇ yaw dehꞈ dehꞈ˗eu meh.—Maꞈtehˬ 6:33; Heˬbyehˇ 13:5-ahˇ gui.

7-8. Haˇbiˬ˗yaˬ jah˗eu jeˬ˗ahˇ gʼoe˗awˇ aˬ joˆ˗ehˇ dehꞈ˗eu nga? (Aˇ baˇ˗ahˇ jiˇ haw.)

⁷ Nui jah˗ahˇ gʼoe˗awˇ yaw dehꞈ dehꞈ˗eu heu naˇ, aˇ naˆ ni aˇ yeˇ huiˬ˗eu gaˇ kawˆ pyeuꞈ˗eu lehˇ Aˬmeˬliˇkaˬ laꞈ oˆ paw pyawˬ˗ahˇ jawˇ˗eu mehˇ nmˇ Haˇbiˬ˗yaˬa ya siˬ˗euˬ meh. Aˬ yawꞈ “Ngaˇ ya leˇ dui dui˗awˇ pyuˇ yaw beh naˆ maˬ tseˇ nyiˬ myaˆ za˗eu gaˇ mˇ duˬ tiˬ hmˬ˗ahˇ jaˇ laˇ dawˆ taˬ˗iˇ˗euˬ ma” lehˇ ehˇ˗eu meh. Ehˇ kʼawꞈ Haˇbiˬ˗yaˬ huˬ mehˬ mehˬ˗eu gaˇ jiˇ mˇ mawꞈ dui dui˗eu meh. Aˬ yawꞈ heu loꞈ˗ehˇ paˇ ehˇ˗eu meh. “Ngaˇ gaˇ teu nehˬ˗ehˇ taꞈ leˇ˗awˇ tsawˇ myahˇ biꞈ˗awˇ ja cawˬ˗iˇ ngeh, kuˆ lawˆ˗ahˇ maˬ ahˇ leˇ mi naˆ˗ehˇ caw ba nehˬ laꞈ lehˇ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ guiˬ lahˬ shaˇ˗euˬ ma. Ngaˬ˗euˬ gʼaˇ duˬ kʼaˇ muiˬ dzehˬ˗eu jeˬ˗ahˇ Yeˬhawˇbaˬ siˬ nya meh lehˇ jah ziꞈ˗eu ma. Ngaˇ aˇ yaˬ goˇ˗eu gaˇ hawˇ˗eu pyuˇ gʼawˬ mya ni za laˇ˗eu gaˇ za mawꞈ kʼawꞈ, Miˬyehˇ˗euˬ gaˇ˗ahˇ laˆ tsoeˬ laˇ˗eu jeˬ pyeuꞈ naˇ, ngaˬ˗ahˇ maˬ mˇ mawꞈ nya.”

⁸ Haˇbiˬ˗yaˬ: “Ngehˬ cawˬ luꞈ ngeh yamˬ˗ahˇ gaˇ mˇ˗eu aˬ yuiꞈ gʼaˬ ngaˬ˗ahˇ nawˇ aˬ myah luꞈ gaˇ aˇ yamˬ ya mˇ dzehˬ nga de lehˇ ehˇ˗eu meh. Ngaˇ Miˬyehˇ˗euˬ gaˇ mˇ˗eu jeˬ˗ahˇ laˆ tsoeˬ laˇ gaˇ guˆ˗eu miˇ neh, gaˇ aˇ yamˬ maˬ mˇ dzehˬ nya nga lehˇ aˬ yawꞈ˗ahˇ yaw zeu baw˗eu laꞈ kʼoeˇ ehˇ nehˬ˗euˬ ma” lehˇ ehˇ˗eu meh. Haˇbiˬ˗yaˬ gaˇ teu˗ahˇ maˬ mˇ˗aˬ. Teu gaˇ neh nyiˬ jaw naˇ, aˬ yawꞈ huˬ mehˬ mehˬ˗eu gʼaˬ geuꞈ dahˬ beh laˇ˗euˬ meh. Teu kʼoꞈ laꞈ kʼoeˇ aˬ yawꞈ aˇ yamˬ yaw nymˇ nymˇ lehˇ mˇ nya˗eu gaˇ tiˬ hmˬ za˗euˬ meh. Aˬ yawꞈ heu loꞈ˗ehˇ ehˇ˗eu meh. “Yeˬhawˇbaˬ ngaˬ˗euˬ shaˇ dawˬ˗ahˇ naˇ haˬ nehˬ laꞈ˗euˬ meh. Ngaˬ˗ahˇ huˬ mehˬ mehˬ˗eu gaˇ mˇ nya ni gaˇ tiˬ hmˬ za ni caw ba nehˬ laꞈ˗eu meh. Teu miˇ neh ngaˇ Yeˬhawˇbaˬ hawˇ˗eu mehˇ nmˇ deuˬ˗euˬ gʼaˇ duˬ aˇ yamˬ biꞈ nya˗eu gaˇ tiˬ hmˬ za˗euˬ miˇ neh, laˬ kʼaˬ cehˇ˗eu lehˇ miˇ˗a.”

9. Mehˇ nmˇ Teˇ˗leˇseuˬ˗euˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ neh aˬ jeˬ ya dzaw deˬ?

⁹ Nymˬ˗mˇ mˇ luꞈ˗eu gaˇ teu baˬ da neh nui jah˗ahˇ gʼoe˗awˇ dehꞈ˗eu yaw shaˬ naˇ, aˬ jeˬ jahˇ paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu nga? Kahˇgoˬ miˇ kʼahˬ˗ahˇ˗euˬ mehˇ nmˇ Teˇ˗leˇseuˬ˗euˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ haw ma. Aˬ yawꞈ “Nymˬ˗mˇ mˇ luꞈ˗eu gaˇ heu hmˬ naˇ, tiˬ ziˇ tiˬ poˆ maˬ ngeuˇ naˇ maˬ za nya˗eu gaˇ pyeuꞈ˗awˇ, pyuˇ yaw beh˗euˬ gaˇ naˆ maˬ tseˇ smˬ myaˆ za dzehˬ˗awˇ, aˬ cawˬ yaw zeu taˬ baw˗eu gaˇ jiˇ pyeuꞈ˗eu meh” lehˇ ehˇ˗eu meh. Ehˇ kʼawꞈ gaˇ aˇ yamˬ ya mˇ dzehˬ˗eu miˇ neh, mehˬ bawˬ˗ahˇ tiˬ kʼehˬ maˬ kaˬ maˬ iˇ nya ni pyeuꞈ laˇ˗euˬ meh. Gaˇ mˇ duˬ˗ahˇ maˬ sui maˬ dawˇ˗eu jeˬ mˇ gaˇ laˆ zaꞈ˗eu gʼaˇ duˬ kaˇ tiˇ laˇ gaˇ jiˇ ya daˬ˗eu meh. Teu miˇ neh aˬ yawꞈ gaˇ teu˗ahˇ neh doˆ˗iˇ mawꞈ˗eu meh. Ehˇ kʼawꞈ gaˇ mˇ˗eu maˬ jaˆ gaˇ jiˇ kʼahˬ lahˇ˗eu meh. Aˬ yawꞈ˗ahˇ aˬ jeˬ caw ba nehˬ˗eu nga? “Ngaˇ pyuˇ za laˇ˗eu gaˇ maˬ jaˆ kʼawꞈ, Yeˬhawˇbaˬ ngaˬ˗ahˇ tiˬ jeˬ lehˇ ngehˬ gʼeh nehˬ˗eu yaw duˬ baw meh lehˇ gʼoˆ shaw laˇ ni Haˬbaˬkuˆ 3:17-19 caw ba nehˬ laꞈ˗euˬ meh. Teu miˇ neh ngaˇ gaˇ˗ahˇ neh doˆ˗iˇ˗euˬ ma” lehˇ aˬ yawꞈ ehˇ˗eu meh. Aˬ yawꞈ heu loꞈ˗ehˇ paˇ ehˇ˗eu meh. “Tsawˇ haˬ gʼawˬ mya gʼaˬ pyuˇ gʼawˬ mya ni za laˇ duˬ jaˆ naˇ, nymˇ jiˇ gʼaˇ duˬ maˬ ehˇ, Miˬyehˇ gʼaˇ duˬ maˬ ehˇ, yawˬ jeˬ na luꞈ˗ahˇ maˬ ehˇ, byehˇ dzeh tsoeˇ meh lehˇ noeˬ˗eu meh. Ngaˬ˗ahˇ Yeˬhawˇbaˬ nehˬ˗ehˇ hawˇ˗eu nymˇ jiˇ nehˬ˗ehˇ cawˬ cawˬ˗eu jeˬ˗ahˇ laˆ piˇ haw piˇ nya˗euˬ miˇ neh laˬ kʼaˬ cehˇ˗eu lehˇ miˇ˗a. Teu gaˇ neh tiˬ kʼoꞈ naˇ, Yeˬhawˇbaˬ ngaˬ˗ahˇ pyuˇ kʼawꞈ tsaˬ tsaˬ ni za laˇ˗awˇ, Miˬyehˇ˗euˬ gaˇ kʼawꞈ aˇ yamˬ biꞈ nya˗eu gaˇ tiˬ hmˬ za ni caw ba nehˬ laꞈ˗euˬ meh. Aˬ dui Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ naˬ ba tiꞈ taˬ ngeh, tiˬ kʼehˬ tiˬ yamˬ pyuˇ gaˇ kawˆ shaˬ laˇ nya meh. Ehˇ kʼawꞈ Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui˗ahˇ aˬ myah luꞈ ngehˬ gʼeh nehˬ meh.” Aˬ dui Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ nui noeˬ nui duˇ˗ahˇ gʼoe˗awˇ aˬ yawꞈ˗euˬ saˇ jaˇ dawˬ˗ahˇ jah ziꞈ naˇ, nui jah˗ahˇ gʼoe˗awˇ dehꞈ daˆ leꞈ nya˗awˇ Yeˬhawˇbaˬ jiˇ aˬ dui˗ahˇ guiˬ lahˬ biꞈ˗eu yawˬ duˬ baw meh.

Nymˇ dahˬ tseˇ ngeh

10. Nymˇ dahˬ tseˇ ngeh mawˇ laˇ˗eu jeˬ˗ahˇ tehꞈ˗ehˇ gʼoe˗awˇ aˬ joˆ˗ehˇ noeˬ tsehˆ laˇ nya˗eu nga?

¹⁰ Nymˇ dahˬ heu naˇ, Yeˬhawˇbaˬ jawˇ gaˇ neh oe˗euˬ laꞈ sawˬ pyeuꞈ˗awˇ, sheuˬ dahˬ dzaˬ mawꞈ˗eu heu naˇ yaw lehˬ maˬ ngeuˇ˗a. Mehˇ nmˇ aˇ buˇ tiˬ gʼaˬ yawˬ ha˗euˬ nymˇ dahˬ˗ahˇ tseˇ ngeh, aˬ jeˬ˗ahˇ haw˗awˇ noeˬ tsehˆ nya˗eu nga? Aˬ li teu gʼaˬ˗euˬ nui ma hawˇ˗eu dehꞈ jeˬ dehꞈ kawˆ˗ahˇ maˬ ehˇ, jawˬ gʼehˇ hawˇ˗eu pyuˇ shuiˇ myawˬ gahˬ˗ahˇ maˬ ehˇ, tsawˇ myahˇ doˆ˗eu jeˬ hawˇ˗eu nymˇ jiˇ laꞈ kʼoeˇ gaˇ mˇ luꞈ˗eu gaˇ maˬ ehˇ, haw˗awˇ yawˬ ha˗ahˇ laˬ kʼaˬ bi cehˇ nya ngaˇ laˬ lehˇ jiˇ haw˗eu meh.b Heu naˇ aˇ yeˇ huiˬ dui dui˗eu meh. Ehˇ kʼawꞈ aˬ yawꞈ heu deuˬ˗ahˇ tehꞈ˗ehˇ haw˗awˇ noeˬ tsehˆ naˇ, aˬ yawꞈ mawˇ laˇ˗eu jeˬ˗ahˇ gʼoe˗awˇ yaw dehꞈ dehꞈ gaˇ duˇ˗eu meh.

11. Nymˇ dahˬ tseˇ ngeh, jah˗eu jeˬ˗ahˇ gʼoe˗awˇ aˬ joˆ˗ehˇ dehꞈ nya˗eu nga? (1 Gawˇliˬtu 7:39)

¹¹ Nymˇ dahˬ tseˇ ngeh Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ nui noeˬ nui duˇ˗ahˇ mˇ caw naˇ, Yeˬhawˇbaˬ nui kʼahˇ shiˇ dui dui˗eu yaw duˬ baw meh. Yaw jeˬ ma jeˬ “dahˬ dzaˬ iˇ yamˬ dzeuˇ”˗iˇ˗awˇ sheuˬ dahˬ dzaˬ lehˇ ehˇ˗eu nui noeˬ nui duˇ˗ahˇ mehˇ nmˇ deuˬ mˇ caw˗eu meh. (1 Gawˇliˬtu 7:36) Kʼoeˇ naˇ nymˇ dahˬ tseˇ ngeh, muiˬ˗eu kʼaˬ dzeˇ zaˬ hawˇ˗eu zaˬ mi zaˬ ya ahˇ meh lehˇ Yeˬhawˇbaˬ neh ehˇ taˬ˗euˬ seuˆ dzeuꞈ aˇ gʼehˇ deuˬ ahˇ maˬ ahˇ˗eu lehˇ haw˗eu meh. (Dawˬdaˬ 31:10-13, 26-28; Eˇpeˇsu 5:33; 1 Tiˆmoˇseˬ 5:8) Kʼoeˇ naˇ saˇ kiˇ maˬ ngeuˇ˗eu deuˬ mawꞈ laˇ naˇ, aˬ yawꞈ maꞈ “Ka li zaˬ˗ahˇ tehꞈ˗ehˇ ya sheuˬ dahˬ dzaˬ meh lehˇ” 1 Gawˇliˬtu 7:39 laꞈ kʼoeˇ˗euˬ nui noeˬ nui duˇ˗ahˇ mˇ caw˗eu meh. (Gui.) Aˬ yawꞈ maꞈ Yeˬhawˇbaˬ tiˬ gʼaˬ tehꞈ˗ehˇ aˬ yawꞈ maꞈ˗euˬ nui noeˬ nui ma˗ahˇ yaw muiˬ˗ehˇ ngehˬ gʼeh nya meh lehˇ jah ziꞈ˗eu laꞈ kʼoeˇ jah˗eu jeˬ˗ahˇ gʼoe˗awˇ dehꞈ daˆ leꞈ˗eu meh.—Ja ceuˬ 55:22.

12. Loˇsaˬ˗euˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ neh aˬ jeˬ ya siˬ deˬ?

¹² Kawˬlamˇbiˬ˗yaˬ miˇ kʼahˬ˗ahˇ huˬ mehˬ mehˬ˗eu gʼaˬ geuꞈ˗eu mehˇ nmˇ Loˇsaˬ, aˬ yawꞈ˗euˬ gaˇ baˬ da neh saˇ kiˇ maˬ ngeuˇ˗eu aˬ li tiˬ gʼaˬ nehˬ˗ehˇ tiˬ kʼehˬ maˬ kaˬ ya mawˇ dzoeˇ˗eu meh. Aˇ nah naˇ, aˬ li teu gʼaˬ Loˇsaˬ˗ahˇ nui ma ahˇ laˇ˗awˇ Loˇsaˬ jiˇ aˬ yawꞈ˗ahˇ nui ma ahˇ˗eu meh. Aˬ yawꞈ heu loꞈ˗ehˇ ehˇ˗eu meh. “Aˬ yawꞈ naˇ aˬ cawˬ˗ahˇ caw ba˗eu tiˬ gʼaˬ pyeuꞈ˗awˇ, noeˬ dahˇ doe laˇ˗euˬ tiˬ gʼaˬ loꞈ˗ehˇ dehꞈ˗eu meh. Ngaˬ˗euˬ kʼoeˇ taˆ jiˇ muiˬ nehˬ laꞈ dui dui meh. Nymˇ sahˇ aˬ da tiˬ gʼaˬ laꞈ kʼoeˇ ngaˇ bi ahˇ mawꞈ˗eu seuˆ dzeuꞈ aˇ gʼehˇ deuˬ jiˇ aˬ yawꞈ laꞈ kʼoeˇ ahˇ luꞈ˗eu meh. Gʼaˬ baˬ˗eu jeˬ lehˇ ya ehˇ naˇ, saˇ kiˇ maˬ ngeuˇ˗eu heu tiˬ hmˬ jaˆ˗eu tehꞈ meh. Teu ngeh yamˬ naˇ, ngaˇ tiˬ gʼaˬ tehꞈ˗ehˇ gʼeh˗awˇ sheuˬ dahˬ dzaˬ mawꞈ˗eu miˇ neh, aˬ yawꞈ maˬ geuꞈ ni byehˇ dzeh˗eu heu naˇ shaˬ˗eu lehˇ miˇ˗a. Aˇ maꞈ aˇ muˇ laꞈ kʼoeˇ kʼawꞈ, sheuˬ dahˬ dzaˬ mawꞈ˗eu tiˬ gʼaˬ˗iˬ maˬ ya mawˇ˗eu beu.” Ehˇ kʼawꞈ Loˇsaˬ mawˇ laˇ˗eu jeˬ˗ahˇ tehꞈ˗ehˇ maˬ haw ni toˆ˗ehˇ jahˇ naˇ Yeˬhawˇbaˬ nehˬ˗ehˇ cawˬ cawˬ˗eu jeˬ˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ deuˬ˗eu nga lehˇ shaˇ noeˬ˗eu meh. Aˇ nah naˇ aˬ yawꞈ aˬ li teu gʼaˬ nehˬ˗ehˇ maˬ ngehˬ cawˬ ni byehˇ tsehˆ tsehˆ˗awˇ Miˬyehˇ˗euˬ gaˇ laꞈ kʼoeˇ haw tsoˆ laˇ˗awˇ leh jeh laˇ˗euˬ meh. Tiˬ kʼehˬ naˇ, aˬ yawꞈ Miˬyehˇ Miˇkʼahˬ tsaꞈ gaˬ˗eu dzaw nymˇ˗ahˇ ya daˆ˗iˇ˗awˇ, nymˬ˗mˇ naˇ dzehˬ˗eu huˬ mehˬ mehˬ˗eu gʼaˬ geuꞈ˗awˇ mˇ luꞈ˗eu meh. Loˇsaˬ “Yeˬhawˇbaˬ jawˇ gaˇ neh guiˬ lahˬ tiˬ byah tiˬ loꞈ za˗euˬ miˇ neh, ngaˬ˗ahˇ laˬ kʼaˬ cehˇ˗eu lehˇ miˇ˗a” lehˇ ehˇ˗eu meh. Nui ma lawˬ muˇ nehˬ˗ehˇ taꞈ leˇ ngeh ngehˬ˗ehˇ dzehˬ, nui jah˗ahˇ gʼoe˗awˇ dehꞈ˗eu yaw shaˬ meh. Ehˇ kʼawꞈ leh jeh poeˬ kʼoꞈ˗eu yaw duˬ baw meh.

Aˇ maꞈ aˇ muˇ˗ahˇ neh nui noeˬ nui duˇ za ngeh

13. Aˇ maꞈ aˇ muˇ˗ahˇ neh nui noeˬ nui duˇ za ngeh, mawˇ laˇ˗eu jeˬ˗ahˇ gʼoe˗awˇ aˬ joˆ˗ehˇ noeˬ tsehˆ laˇ nya˗eu nga?

¹³ Aˬ dui uˬ duˬ tahˬ˗eu gaˇ kawˆ nehˬ˗ehˇ taꞈ leˇ˗awˇ, aˇ muˇ˗ahˇ sheuˬ gʼeh˗eu deuˬ hawˇ˗eu aˇ maꞈ˗ahˇ sheuˬ gʼeh˗eu deuˬ˗ahˇ neh maˬ ehˇ, Beˬdeˬlaˇ hawˇ˗eu Uˆ lahˇ˗eu aˇ muˇ˗ahˇ neh maˬ ehˇ, tiˬ kʼehˬ maˬ kaˬ nui noeˬ nui duˇ za˗eu meh. Ehˇ kʼawꞈ tiˬ poˆ na˗a, aˬ dui nui noeˬ nui duˇ deuˬ˗ahˇ maˬ gʼoˆ shaw˗eu kʼawꞈ pyeuꞈ nya meh. Aˬ dui nui noeˬ nui duˇ teu ngeuˇ leˇ meh laˬ leˇ heu lehˇ noeˬ laˇ nya˗eu meh. Nui noeˬ nui duˇ biꞈ˗euˬ mehˇ nmˇ gʼaˬ˗euˬ gʼaˬ baˬ˗eu jeˬ˗ahˇ tehꞈ˗ehˇ haw laˇ nya˗eu meh. Toˆ˗ehˇ noeˬ˗awˇ haw naˇ, mawˇ laˇ˗eu jeˬ˗ahˇ gʼoe˗awˇ dehꞈ gaˇ tehꞈ˗ehˇ duˇ˗eu meh.

14. Aˇ maꞈ aˇ muˇ˗ahˇ neh nui noeˬ nui duˇ za ngeh, jah˗eu jeˬ˗ahˇ gʼoe˗awˇ aˬ joˆ˗ehˇ dehꞈ daˆ leꞈ nya˗eu nga? (Heˬbyehˇ 13:17)

¹⁴ Aˬ dui nui jah˗ahˇ gʼoe˗awˇ dehꞈ ngeh, yawˬ jeˬ na luꞈ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ aˬ laꞈ laꞈ kʼoeˇ jaˆ meh lehˇ nui ma taˬ˗awˇ, aˬ dui ya puˬ luꞈ˗eu gaˇ kawˆ˗ahˇ Yeˬhawˇbaˬ yaw muiˬ˗ehˇ siˬ nya meh lehˇ jah ziꞈ˗eu meh. Teu miˇ neh aˬ dui ehˇ dawˬ naˇ haˬ˗eu lehˬ hmˬ deuˇ taˬ˗awˇ yaw muiˬ paw dzeˇ dzaˬ˗ahˇ noeˬ˗eu meh. (Heˬbyehˇ 13:17-ahˇ gui.) Aˬ dui ehˇ dawˬ naˇ haˬ naˇ, aˇ muˇ mehˬ bawˬ gm ni caw ba nehˬ˗eu jeˬ pyeuꞈ˗eu lehˇ siˬ nya˗eu ma. (Eˇpeˇsu 4:2, 3) Aˬ dui˗ahˇ sheuˬ gʼeh˗eu mehˇ nmˇ deuˬ maˬ byah kuꞈ kʼawꞈ, aˬ dui ehˇ dawˬ naˇ haˬ naˇ, Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui˗ahˇ guiˬ lahˬ biꞈ meh lehˇ jah ziꞈ nya˗eu meh. (1 Saˬmeuˬlaˆ 15:22) Nui noeˬ nui duˇ tiˬ hmˬ na laˆ poˆ laˆ paˇ˗eu loˬ naˇ, aˇ yamˬ tsaˬ laˇ ngeh Yeˬhawˇbaˬ laˆ poˆ laˆ paˇ˗eu yaw duˬ baw meh lehˇ aˬ dui jah ziꞈ nya˗eu meh.—Miˇkaˬ 7:7.

15-16. Dahˬ beh ngeh aˇ maꞈ aˇ muˇ neh za˗euˬ nui noeˬ nui duˇ˗ahˇ maˬ jah coeˇ ni gʼeh haw˗euˬ kʼawꞈ mehˇ nmˇ Kehˇgʼoiˬ˗ahˇ nui jah˗ahˇ gʼoe˗awˇ dehꞈ daˆ leꞈ nya ni caw ba nehˬ˗eu jeˬ naˇ, aˬ jeˬ nga? (Aˇ baˇ˗ahˇ jiˇ haw.)

¹⁵ Jah˗eu jeˬ˗ahˇ gʼoe˗awˇ yaw dehꞈ dehꞈ˗eu gaˇ neh gaˇ dahˇ tsoeˬ˗eu jeˬ za˗euˬ puˬ haw mawˇ haw laꞈ˗euˬ tiˬ hmˬ˗ahˇ haw ma. Peˆlu miˇ kʼahˬ˗ahˇ myaˬ myaˬ ni naˇ Saˆpeˆ˗euˬ dawˬ ngehˬ˗eu kʼawꞈ, gʼawˬ mya gʼaˬ jawˇ kʼahˬ˗ahˇ˗euˬ dawˬ deuˬ jiˇ ngehˬ˗eu meh. Teu laꞈ kʼoeˇ neh tiˬ hmˬ naˇ, Kehˇcuˬgʼawˬ˗aˬ dawˬ pyeuꞈ meh. Aˬ dui˗euˬ mehˇ nmˇ aˬ yawꞈ maꞈ˗euˬ tsaꞈ gaˬ duˬ˗ahˇ Kehˇcuˬgʼawˬ˗aˬ dawˬ ngehˬ luꞈ˗eu deuˬ poˆ luꞈ˗eu gʼawˬ mya kʼoꞈ byah laˇ˗euˬ meh. Ehˇ kʼawꞈ miˇ kʼahˬ sahˬ paˬ deuˬ neh zahˇ jahˇ taˬ˗euˬ loꞈ˗ehˇ mˇ caw˗eu miˇ neh tsaꞈ gaˬ jeˬ tsaꞈ gaˬ kawˆ laˆ poˆ laˆ paˇ˗euˬ meh. (Loˇmaˆ 13:1) Teu baˬ da neh mehˇ nmˇ tiˬ gʼaˬ na heu naˇ maˬ pyeuꞈ leˇ paˬ leˇ lehˇ noeˬ˗eu meh. Ehˇ kʼawꞈ aˬ yawꞈ maꞈ laˆ poˆ laˆ paˇ˗euˬ jeˬ teu˗ahˇ caw teh ngeh, Yeˬhawˇbaˬ aˬ yawꞈ maꞈ˗ahˇ guiˬ lahˬ biꞈ˗awˇ Kehˇcuˬgʼawˬ˗aˬ dawˬ ngehˬ˗eu gʼawˬ mya gʼaˬ˗ahˇ poˆ mawˇ˗euˬ meh.

¹⁶ Kehˇcuˬgʼawˬ˗aˬ dawˬ ngehˬ˗eu aˇ muˇ˗ahˇ sheuˬ gʼeh˗eu tiˬ gʼaˬ pyeuꞈ˗eu mehˇ nmˇ Kehˇgʼoiˬ jiˇ laˆ poˆ laˆ paˇ˗euˬ jeˬ heu naˇ, maˇ diˇ pyeuꞈ leˇ meh laˬ leˇ heu lehˇ noeˬ˗euˬ meh. Aˬ yawꞈ heu loꞈ˗ehˇ ehˇ˗eu meh. “Dahˬ beh ngeh ngaˇ ‘Toˆ˗ehˇ naˇ Kehˇcuˬgʼawˬ˗aˬ dawˬ ngehˬ˗eu deuˬ˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ poˆ mawˇ nya nmˇ’ lehˇ noeˬ˗eu ma. Ehˇ kʼawꞈ ngaˇ Dawˬdaˬ 3:5-ahˇ noeˬ keuˆ˗awˇ Moˇseˬ˗euˬ gaˇ kawˆ shaˇ noeˬ shaˇ sawˇ˗euˬ ma. Teu ngeh Moˇseˬ Iˇsaˬleˬlaˆ tsawˇ haˬ deuˬ˗ahˇ Iˇjiˇtuˆ miˇ kʼahˬ˗ahˇ neh ya sheuˬ doˆ˗eu meh. Dahˬ beh ngeh Iˇsaˬleˬlaˆ tsawˇ haˬ deuˬ˗euˬ mehˬ nah Iˇjiˇtuˆ guiˇ maꞈ deuˬ teh luꞈ˗awˇ, mehˬ shi paw kʼawꞈ Iˬ ma laˆ shaˆ Yaw neˇ jaˆ˗eu miˇ neh gaˇ ma cehˆ dahˬ˗euˬ gaˇ duˇ˗eu meh. Toˆ˗ehˇ kʼawꞈ Moˇseˬ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ ehˇ dawˬ naˇ haˬ˗euˬ meh. Teu miˇ neh Yeˬhawˇbaˬ aˬ yawꞈ˗ahˇ guiˬ lahˬ biꞈ˗euˬ meh.” (Doˆ˗iˇ˗eu 14:1, 2, 9-11, 21, 22) Kehˇgʼoiˬ nui noeˬ nui duˇ mˇ caw˗eu lehˬ hmˬ deuˇ taˬ˗euˬ meh. Aˬ jeˬ pyeuꞈ laˇ˗euˬ nga? Aˬ yawꞈ heu loꞈ˗ehˇ ehˇ˗eu meh. “Yeˬhawˇbaˬ guiˬ lahˬ biꞈ gaˇ haw˗awˇ neh, ngaˬ˗ahˇ laˬ kʼaˬ cehˇ laˇ˗eu lehˇ miˇ˗a. Yaw beh nga maꞈ tsaꞈ gaˬ duˬ˗ahˇ gʼawˬ myahˇ ni ya cah˗eu meh. Kehˇcuˬgʼawˬ˗aˬ dawˬ ngehˬ˗eu deuˬ jiˇ tiˬ gʼaˬ nyiˬ gʼaˬ maˬ ngeuˇ naˇ maˬ ya mawˇ˗a. Nymˬ˗mˇ naˇ, nga maꞈ Kehˇcuˬgʼawˬ˗aˬ dawˬ ngehˬ˗eu deuˬ gʼawˬ mya ni jawˇ gaˇ tsaꞈ gaˬ˗eu leh jeh luꞈ˗eu ma. Teu miˇ neh gʼawˬ mya gʼaˬ nehˬ˗ehˇ ya ngehˬ cawˬ˗awˇ, gʼa kʼoꞈ˗iˇ˗eu hawˇ˗eu Jaˇliꞈ mehˬ˗eu gʼawˬ mya tsahˇ poˆ mawˇ˗euˬ ma. Mehˬ bawˬ˗ahˇ daˆ le˗eu deuˬ jiˇ myaˬ laˇ˗euˬ meh.” Heu gaˇ haw ngeh aˬ dui nui jah˗ahˇ gʼoe˗awˇ yaw dehꞈ dehꞈ naˇ Yeˬhawˇbaˬ guiˬ lahˬ biꞈ nga lehˇ siˬ laˇ˗eu meh.

17. Aˬ dui heu kawˆ˗ahˇ neh aˬ jeˬ ya siˬ deˬ?

¹⁷ Aˬ dui heu kawˆ laꞈ kʼoeˇ dehꞈ ziˇ nehˬ˗ehˇ taꞈ˗eu aˇ yeˇ huiˬ˗eu gaˇ kawˆ smˬ kawˆ˗ahˇ nui jah˗ahˇ gʼoe˗awˇaˬ joˆ˗ehˇ dehꞈ daˆ leꞈ nya˗eu nga lehˇ ya siˬ˗euˬ ma. Toˆ˗ehˇ nga lehˇ˗aˬ, aˬ dui dehꞈ ziˇ yawˬ paw na luꞈ nui jah˗ahˇ gʼoe˗awˇ ya dehꞈ daˆ leꞈ˗eu meh. Yaw jeˬ ma jeˬ, byawˬ gʼa moˆ gʼa˗eu jeˬ tseˇ ngeh, sahˬ boꞈ aˇ naˆ ni dzaw goˇ˗eu, zaˬ˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ cu˗eu lehˇ noeˬ tsehˆ ngeh pyeuꞈ meh. Aˬ jeˬ˗euˬ gaˇ kawˆ ya noeˬ tsehˆ˗eu maˬ kaˬ, yawˬ ha neh mawˇ laˇ˗eu jeˬ˗ahˇ tehꞈ˗ehˇ gʼoe˗awˇ maˬ ya noeˬ tsehˆ˗a. Ehˇ kʼawꞈ aˬ dui Miˬyehˇ nehˬ˗ehˇ cawˬ cawˬ˗eu jeˬ, aˬ yawꞈ˗euˬ nui noeˬ nui duˇ hawˇ˗eu aˬ yawꞈ˗euˬ saˇ jaˇ dawˬ deuˬ˗ahˇ yaw muiˬ˗ehˇ ya shaˇ noeˬ˗eu meh. Toˆ˗ehˇ jahˇ naˇ aˬ dui ‘aˬ dui˗euˬ Miˬyehˇ pyeuꞈ˗eu Sahˬpaˬ Miˬyehˇ˗ahˇ mˬ maˬ maˬ byaˆ zaˇ ziˇ aˬ yawꞈ˗euˬ dawˬ naˇ haˬ geuꞈ’ nya˗eu meh.—Miˇkaˬ 4:5.