Jaˇliꞈ laꞈ k’oeˇ˗euˬ ya dzaw dahˬ beh˗eu gaˇ kawˆ deuˬ˗ahˇ neh dzaw geuꞈ

1. Jaˇliꞈ dzaw dahˬ beh laˇ ngeh, Jaˇliꞈ mehˬ˗eu jeˬ nawˬ˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ bi g’eh laˇ nya?

Jaˇliꞈ laꞈ k’oeˇ˗euˬ ya dzaw dahˬ beh˗eu gaˇ kawˆ˗ahˇ ya dzaw ngeh, aˬ dui˗euˬ dehꞈ ziˇ paˇ laˇ˗euˬ meh. Yaw jeˬ ma jeˬ, aˬ dui Miˬyehˇ˗euˬ tsawˇ myahˇ naˇ, Yeˬhawˇbaˬ lehˇ ya siˬ nya ngeh aˬ yawꞈ nehˬ˗ehˇ cawˬ cawˬ˗eu dahˬ beh laˇ˗euˬ meh. (Iˇsaˬyaˇ 42:8) Shiˇ dzeuˇ˗euˬ deuˬ maˇ diˇ naˇ aˬ joˆ˗ehˇ pyeuꞈ luꞈ˗eu lehˇ ya siˬ ngeh, shiˇ dzeuˇ˗euˬ yawˬ ha gaˬ˗eu deuˬ naˇ naˇ gawˇ gawˇ˗ehˇ ya shaˬ gaˇ maˬ paˇ k’ahˬ lahˇ˗eu meh. (Dawˬtsoˆ 9:10) K’oeˇ naˇ, miˇ tsaˬ Baˬlaˬdiˇsuˆ gaˇ kawˆ nehˬ˗ehˇ taꞈ leˇ˗awˇ Miˬyehˇ neh saˇ jaˇ dzaˬ taˬ˗euˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ ya siˬ ngeh, mehˬ hu paw nehˬ˗ehˇ taꞈ leˇ˗awˇ k’ahˬ lahˇ˗eu maˬ paˇ loˬ meh. Aˬ dui shiꞈ tseˇ, yehꞈ tseˇ k’oꞈ tehꞈ˗ehˇ maˬ ngeuˇ˗eu mˬ maˬ maˬ byaˆ zaˇ ziˇ ya dehꞈ g’eh meh lehˇ jah ziꞈ˗eu ma.—Ja ceuˬ 37:29; 90:10.

2. 2 Beˬtuˆluˆ 1:12, 13-ahˇ haw ngeh, noeˬ dahˇ doe laˇ˗euˬ Ka li zaˬ deuˬ k’awꞈ, Jaˇliꞈ laꞈ k’oeˇ˗euˬ ya dzaw dahˬ beh˗eu gaˇ kawˆ˗ahˇ neh gaˇ dahˇ tsoeˬ˗eu jeˬ za˗eu lehˇ aˬ joˆ˗ehˇ siˬ laˇ˗eu nga?

² Jaˇliꞈ laꞈ k’oeˇ˗euˬ ya dzaw dahˬ bah˗eu gaˇ kawˆ aˇ naˆ ni aˇ yeˇ huiˬ˗eu lehˇ taˬ ngehˇ. Beˬtuˆluˆ˗euˬ sahˬ boꞈ nyiˬ taꞈ aˬ yawꞈ taꞈ ‘yaw tsaˬ yaw dawˇ jeˬ laꞈ k’oeˇ ziꞈ dah ni jawˇ luꞈ˗eu’ Ka li zaˬ deuˬ˗ahˇ boꞈ nehˬ˗euˬ meh. (2 Beˬtuˆluˆ 1:12, 13-ahˇ gui.) Teu ngeh aˇ muˇ laꞈ k’oeˇ aˬ yawꞈ maꞈ˗ahˇ bi cah bahˬ mawꞈ˗eu mehˬ bahˬ˗eu deuˬ jawˇ˗eu meh. (2 Beˬtuˆluˆ 2:1-3) Beˬtuˆluˆ mehˇ nmˇ deuˬ˗ahˇ yawˬ ha˗euˬ nui jah˗ahˇ yawˬ ha haw piˇ nya ni caw ba nehˬ mawꞈ˗eu meh. Teu miˇ neh, aˬ yawꞈ maꞈ neh dzaw dzeuˇ laꞈ˗euˬ Jaˇliꞈ˗euˬ dawˬ mehˬ dawˬ tsoˆ tiˬ deuˬ na˗ahˇ noeˬ mawˇ nya ni laˆ noeˬ nehˬ˗euˬ meh. Dawˬ mehˬ dawˬ tsoˆ teu naˇ, aˬ yawꞈ maꞈ˗ahˇ aˇ saˬ saˬ ngeh keuˆ ni saˇ jaˇ ziꞈ ni caw ba nehˬ˗eu meh.

3. Ka li zaˬ yawˬ g’aˬ na luꞈ Jaˇliꞈ laꞈ k’oeˇ˗euˬ ya dzaw dahˬ beh˗eu gaˇ kawˆ˗ahˇ aˬ jeˬ miˇ neh shaˇ noeˬ shaˇ sawˇ paˬ˗ehˇ g’eh˗eu nga? Yaw jeˬ ma jeˬ ehˇ haw.

³ Aˬ dui Ka li zaˬ tiˬ g’aˬ pyeuꞈ˗eu myahˇ laˇ˗euˬ k’awꞈ, Jaˇliꞈ laꞈ k’oeˇ˗euˬ ya dzaw dahˬ beh˗eu gaˇ kawˆ deuˬ˗ahˇ neh dzaw geuꞈ nya˗eu jeˬ jaˆ meh siˬ. Yaw jeˬ ma jeˬ, g’awˬ nyoeˇ jahˇ nya dui dui˗eu g’aˬ hawˇ˗eu nymˬ˗mˇ hawˇ jahˇ dzaw˗eu g’aˬ˗euˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ shaˇ noeˬ haw sheˇ. Zmˬ˗eu myawˬ deuˬ tiˬ gaˇ duˇ leˇ k’awꞈ, g’awˬ nyoeˇ jahˇ nya˗eu g’aˬ kuiˇ˗eu g’awˬ nyoeˇ pyeuꞈ ni aˬ joˆ˗ehˇ ya jahˇ˗eu lehˇ siˬ nya˗eu meh. Tiˬ jawˇ˗i maˬ jahˇ haw˗euˬ dzaˇ deuˬ jiˇ jahˇ doˆ laꞈ nya˗eu meh. Teu gaˇ duˇ ni Miˬyehˇ˗euˬ gaˇ mˇ myahˇ laꞈ˗euˬ deuˬ hawˇ˗eu nymˬ˗mˇ hawˇ Jaˇliꞈ dzaw dahˬ beh laˇ˗euˬ deuˬ, Jaˇliꞈ laꞈ k’oeˇ˗euˬ ya dzaw dahˬ beh˗eu gaˇ kawˆ˗ahˇ haw jeˬ haw kawˆ beu gaˇ nya˗eu meh. Teu naˇ, dehꞈ ziˇ laꞈ k’oeˇ poˆ laˇ paˇ laˇ˗euˬ jeˬ hawˇ˗eu Miˬyehˇ˗euˬ gaˇ laꞈ k’oeˇ gaˇ deuˬ paˇ laˇ˗euˬ miˇ neh k’awꞈ pyeuꞈ nya meh. Aˬ dui Jaˇliꞈ laꞈ k’oeˇ˗euˬ ya dzaw dahˬ beh˗eu gaˇ kawˆ deuˬ˗ahˇ nymˬ˗mˇ ya puˬ luꞈ˗eu gaˇ kawˆ˗ahˇ zmˬ laˇ naˇ, aˬ dui laꞈ k’oeˇ gaˇ dahˇ tsoeˬ˗eu jeˬ˗ahˇ ya mawˇ meh. Nymˬ˗mˇ aˬ dui noeˬ dahˇ doe laˇ˗euˬ Ka li zaˬ deuˬ Jaˇliꞈ laꞈ k’oeˇ˗euˬ ya dzaw dahˬ beh˗eu gaˇ kawˆ smˬ kawˆ˗ahˇ neh aˬ jeˬ dzaw geuꞈ nya˗eu nga lehˇ haw ma.

Yeˬhawˇbaˬ naˇ beh˗euˬ yaw sahˇ pyeuꞈ

4. Yeˬhawˇbaˬ˗aˬ, beh˗euˬ yaw sahˇ pyeuꞈ˗eu lehˇ ya siˬ˗eu heu naˇ, nawˬ˗euˬ dehꞈ ziˇ laꞈ k’oeˇ aˬ joˆ˗ehˇ gaˇ dahˇ tsoeˬ nya?

⁴ Jaˇliꞈ˗ahˇ “yawˬ jeˬ na luꞈ˗ahˇ tsoˆ˗euˬ g’aˬ˗aˬ, Miˬyehˇ meh” lehˇ ehˇ taˬ˗euˬ meh. (Heˬbyehˇ 3:4) Teu miˇ neh miˇ tsaˬ hawˇ˗eu miˇ tsaˬ k’oeˇ taˆ k’aˇ jaˆ k’aˇ jawˇ˗eu jeˬ dawˬ tawˆ luꞈ˗ahˇ zaˬ siˬ nui gahˇ hawˇ˗eu baoˬ ahˇ dui dui˗eu Yeˬhawˇbaˬ Miˬyehˇ neh beh taˬ˗euˬ lehˇ aˬ dui siˬ nya˗eu ma. Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui˗ahˇ beh˗euˬ miˇ neh aˬ yawꞈ aˬ dui˗euˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ yaw muiˬ˗ehˇ siˬ nya˗eu meh. Aˬ dui˗ahˇ ngehˬ g’eh haw teˬ haw piˇ nehˬ laꞈ˗eu meh. Aˬ dui˗euˬ g’aˇ duˬ k’aˇ muiˬ˗eu jeˬ naˇ, aˬ jeˬ nga lehˇ siˬ nya˗eu meh. Yeˬhawˇbaˬ˗aˬ, beh˗euˬ yaw sahˇ pyeuꞈ˗eu lehˇ ya siˬ˗eu heu naˇ, aˬ dui˗euˬ dehꞈ ziˇ˗ahˇ aˇ poeˬ bi baw dzehˬ laˇ˗euˬ meh.

5. Aˬ dui˗ahˇ taˬ aw ni caw ba nehˬ˗eu jeˬ naˇ, aˬ jeˬ nga? (Iˇsaˬyaˇ 45:9-12)

⁵ Yeˬhawˇbaˬ˗aˬ, beh˗euˬ yaw sahˇ pyeuꞈ˗eu lehˇ ya siˬ˗eu heu naˇ, aˬ dui˗ahˇ taˬ aw nya ni caw ba nehˬ laꞈ˗eu meh. Yaw jeˬ ma jeˬ, Yawˇbaˆ yawˬ ha˗euˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ aˇ dzehˬ dzeuˇ ni noeˬ keuˆ˗awˇ, yawˬ haˇ yawˬ ha tsaˬ ma lehˇ mˇ mawˇ˗eu leh jeh ngeh, Yeˬhawˇbaˬ aˬ yawꞈ huiˬ dui dui˗eu beh˗euˬ yaw sahˇ ma lehˇ Yawˇbaˆ˗ahˇ noeˬ leˇ ni saˇ tiˇ biꞈ˗euˬ meh. (Yawˇbaˆ 38:1-4) Heu naˇ Yawˇbaˆ˗ahˇ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ nui noeˬ˗aˬ, tsawˇ haˬ zaˬ˗euˬ nui noeˬ naˆ maˬ tseˇ dzehˬ˗eu lehˇ siˬ leˇ ni caw ba nehˬ˗euˬ meh. Aˇ nah naˇ, bawˇlawˇpeh Iˇsaˬyaˇ jiˇ gaˇ kawˆ heu nehˬ˗ehˇ taꞈ leˇ˗awˇ, “Oeˬ lahˬ tehˆ gaˇ zmˬ˗euˬ shaˬ jehˆ, tehˆ sahˇ˗ahˇ teh ngehˬ leˇ nya ta loˇ” lehˇ boꞈ taˬ˗euˬ meh.—Iˇsaˬyaˇ 45:9-12-ahˇ gui.

6. Yeˬhawˇbaˬ˗aˬ, aˬ dui taꞈ˗ehˇ dzehˬ˗eu beh˗euˬ yaw sahˇ pyeuꞈ˗eu lehˇ aˬ dui aˬ geu ngeh noeˬ mawˇ paˬ˗ehˇ g’eh˗eu nga? (Aˇ baˇ˗ahˇ jiˇ haw.)

⁶ Puˬ haw mawˇ haw laꞈ˗euˬ jeˬ myaˬ laˇ ngeh, Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ hawˇ˗eu Jaˇliꞈ˗ahˇ naˆ maˬ tseˇ yawˬ ha˗euˬ nui noeˬ˗ahˇ g’oe laˇ nya˗eu meh. (Yawˇbaˆ 37:23, 24) Ehˇ k’awꞈ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ zaˬ siˬ nui gahˇ hawˇ˗eu huiˬ dui mahˇ dui dui˗eu gaˇ kawˆ˗ahˇ yaw muiˬ˗ehˇ shaˇ noeˬ shaˇ sawˇ naˇ tawˇ neh? (Iˇsaˬyaˇ 40:22; 55:8, 9) Teu loꞈ˗ehˇ shaˇ noeˬ shaˇ sawˇ˗eu teu naˇ, taˬ aw laˇ˗awˇ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ nui noeˬ aˬ dui˗euˬ nui noeˬ naˆ maˬ tseˇ dzehˬ meh lehˇ ha geuꞈ laˇ ni caw ba nehˬ˗eu meh.

7. Aˇ maꞈ aˇ muˇ neh laˆ poˆ laˆ paˇ˗euˬ jeˬ˗ahˇ ha geuꞈ˗eu g’aˇ duˬ, mehˇ nmˇ Leˬheˬlaˬ aˬ jeˬ jahˇ˗euˬ nga?

⁷ Soˬ˗loˬbiˇniˬ˗yaˬ miˇ k’ahˬ˗ahˇ˗euˬ mehˇ nmˇ Leˬheˬlaˬ˗euˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ haw ma. Yeˬhawˇbaˬ˗aˬ, beh˗euˬ yaw sahˇ pyeuꞈ˗eu lehˇ shaˇ noeˬ shaˇ sawˇ˗eu heu naˇ, aˬ yawꞈ˗ahˇ aˇ maꞈ aˇ muˇ laꞈ k’oeˇ poˆ laˇ paˇ laˇ˗euˬ jeˬ˗ahˇ ha geuꞈ nya ni caw ba nehˬ˗euˬ meh. Aˬ yawꞈ heu loꞈ˗ehˇ ehˇ˗eu meh. “Tiˬ poˆ na sheuˬ hehˇ˗eu aˬ yuiꞈ deuˬ neh noeˬ tsehˆ˗euˬ jeˬ˗ahˇ ha geuꞈ˗eu heu naˇ maˬ awˬ nya. Yaw jeˬ ma jeˬ, ngaˇ 2023 kʼoꞈ˗euˬ Uˆ lahˇ˗eu aˇ muˇ neh tsaꞈ leꞈ˗euˬ dawˬ, Naˬ ba 8 ya haw dzeuˇ˗euˬ k’awꞈ, mehˇ nmˇ aˬ li tiˬ g’aˬ mehˬ mahˬ taˬ˗awˇ dawˬ mehˬ mehˬ gaˇ ya mawˇ ngeh, ngaˬ˗ahˇ nui ma tiˬ pawꞈ˗iˬ maˬ muiˬ nya. Teu miˇ neh ngaˇ laˆ poˆ laˆ paˇ mˇ˗euˬ jeˬ heu˗ahˇ ha geuꞈ nya ni caw ba nehˬ laꞈ lehˇ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ guiˬ lahˬ shaˇ˗euˬ ma.” Leˬheˬlaˬ˗ahˇ Yeˬhawˇbaˬ naˇ, beh˗euˬ yaw sahˇ pyeuꞈ˗eu miˇ neh aˬ yawꞈ˗euˬ aˇ maꞈ aˇ muˇ˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ sheuˬ g’eh naˇ muiˬ dzehˬ nga lehˇ siˬ nya meh lehˇ g’oˆ shaw laˇ˗euˬ meh. Nawˬ˗ahˇ g’oˆ shaw paˇ˗euˬ tiˬ jeˬ na˗ahˇ maˬ ehˇ, sheuˬ hehˇ nehˬ˗eu tiˬ jeˬ na˗ahˇ maˬ ehˇ, ha geuꞈ˗eu yaw shaˬ nya lehˇ noeˬ naˇ, beh˗euˬ yaw sahˇ Yeˬhawˇbaˬ zaˬ siˬ nui gahˇ hawˇ˗eu baoˬ aˇ naˆ ni ahˇ˗eu gaˇ kawˆ˗ahˇ yaw muiˬ˗ehˇ shaˇ noeˬ.—Loˇmaˆ 11:33-36.

Miˬyehˇ shaˬ zahˬ˗ahˇ maˬ laˆ byoˆ ni aˬ jeˬ baˬ da neh bi jaˆ˗euˬ nga?

8. Miˬyehˇ shaˬ zahˬ˗ahˇ maˬ laˆ byoˆ ni aˬ jeˬ baˬ da neh bi jaˆ˗euˬ lehˇ siˬ nya taˬ˗eu heu naˇ, aˬ joˆ˗ehˇ gaˇ dahˇ tsoeˬ˗eu nga?

⁸ Miˬyehˇ shaˬ zahˬ˗ahˇ maˬ laˆ byoˆ ni aˬ jeˬ baˬ da neh bi jaˆ˗euˬ nga? Gaˇ kawˆ teu˗ahˇ maˬ siˬ nya˗eu deuˬ naˇ, Miˬyehˇ˗ahˇ nui ma pehˇ˗eu meh. Maˬ ngeuˇ naˇ, Miˬyehˇ maˬ jawˇ nga lehˇ noeˬ˗eu meh. (Dawˬdaˬ 19:3) Aˬ dui shaˬ˗eu zahˬ˗eu jeˬ heu naˇ, Yeˬhawˇbaˬ baˬ da neh maˬ ngeuˇ˗eu iˬ baˇ hawˇ˗eu maˬ byah kuꞈ˗eu jeˬ baˬ da neh pyeuꞈ laˇ˗eu meh lehˇ siˬ nya˗eu ma. Yeˬhawˇbaˬ nui ma mahˇ˗eu miˇ neh tsawˇ haˬ g’awˬ mya lam g’aˬ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ ya siˬ nya laˇ˗awˇ, Yeˬhawˇbaˬ shaˬ zahˬ aˬ joˆ˗ehˇ laˆ byoˆ˗eu lehˇ jiˇ siˬ nya laˇ˗euˬ meh. (2 Beˬtuˆluˆ 3:9, 15) Gaˇ kawˆ heu˗ahˇ ya siˬ nya˗eu heu naˇ, aˬ dui˗ahˇ g’aˬ bi ahˇ laˇ˗awˇ, Yeˬhawˇbaˬ nehˬ˗ehˇ bi g’oeˇ dzehˬ laˇ˗euˬ maˬ ngeuˇ nya loˇ?

9. Yeˬhawˇbaˬ shaˬ zahˬ˗ahˇ maˬ laˆ byoˆ ni aˬ jeˬ baˬ da neh bi jaˆ˗euˬ lehˇ aˬ geu ngeh noeˬ mawˇ paˬ˗ehˇ g’eh˗eu nga?

⁹ Yeˬhawˇbaˬ shaˬ˗eu zahˬ˗eu jeˬ˗ahˇ laˆ byoˆ˗eu aˇ yamˬ˗ahˇ dawˬ luꞈ ngeh, aˬ dui nui ma mahˇ˗eu loˬ˗eu lehˇ siˬ nya˗eu ma. Ehˇ k’awꞈ yawˬ ha gaˬ˗eu g’aˬ shiˇ ngeh, yawˬ ha hawˇ˗eu nymˇ jiˇ laꞈ k’oeˇ˗euˬ deuˬ shaˬ zahˬ˗ahˇ ya puˬ ngeh, maˬ tsaˬ maˬ dawˇ˗eu jeˬ˗ehˇ mˇ nehˬ laꞈ gaˇ ya daˬ ngeh, Yeˬhawˇbaˬ aˬ jeˬ miˇ neh nyi naˬ˗eu nga lehˇ noeˬ laˇ nya˗eu meh. (Haˬbaˬkuˆ 1:2, 3) Teu loꞈ˗ehˇ noeˬ laˇ ngeh, Yeˬhawˇbaˬ shaˬ zahˬ˗ahˇ maˬ laˆ byoˆ ni aˬ jeˬ baˬ da neh bi jaˆ˗euˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ noeˬ mawˇ haw.a (Ja ceuˬ 34:19) K’oeˇ naˇ Yeˬhawˇbaˬ shaˬ˗eu zahˬ˗eu jeˬ˗ahˇ tiˬ poˆ tehꞈ˗ehˇ laˆ byoˆ tsehˆ tsehˆ nehˬ jiˇ˗eu lehˇ noeˬ taˬ˗euˬ lehˇ shaˇ noeˬ.

10. Aˬ ma bi shiˇ˗euˬ Ehˬ˗ahˇ kamˬ daˬ coeˇ ni caw ba nehˬ˗euˬ jeˬ naˇ, aˬ jeˬ nga?

¹⁰ Miˬyehˇ shaˬ zahˬ˗ahˇ maˬ laˆ byoˆ ni aˬ jeˬ baˬ da neh bi jaˆ˗euˬ lehˇ siˬ nya˗eu heu naˇ, aˬ dui˗ahˇ kamˬ daˬ coeˇ ni caw ba nehˬ˗eu meh. Iˇdiˬ˗yaˬ iˬ ma laˆ shaˆ˗ahˇ˗euˬ Ma yawˇ iˇ jawˇ lahˇ˗ahˇ jawˇ˗eu mehˇ nmˇ Ehˬ˗euˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ haw ma. Aˬ yawꞈ heu loꞈ˗ehˇ ehˇ˗eu meh. “Dzeuˇ yaꞈ˗euˬ myaˆ k’oꞈ˗ahˇ ngaˬ ma shiˇ ngeh ngaˬ˗ahˇ nui ma cawˆ˗eu lehˇ miˇ˗a. Shaˬ zahˬ ya puˬ˗eu heuˬ˗aˬ, Yeˬhawˇbaˬ baˬ da neh maˬ ngeuˇ˗a lehˇ ngaˇ yawˬ haˇ yawˬ ha˗ahˇ tiˬ k’ehˬ maˬ kaˬ saˇ tiˇ ya biꞈ˗eu meh. Yeˬhawˇbaˬ shaˬ zahˬ dawˬ tawˆ luꞈ˗ahˇ laˆ byoˆ jiˇ mawꞈ˗awˇ, shiˇ dzeuˇ˗euˬ aˬ dui gaˬ˗eu deuˬ˗ahˇ laˆ dehꞈ mawꞈ˗eu meh. Gaˇ kawˆ heu deuˬ˗ahˇ shaˇ noeˬ shaˇ sawˇ˗eu heu naˇ, ngaˬ˗ahˇ maˬ ehˇ jiˇ coeˇ gaˇ keuˆ ni nui saˇ biꞈ laꞈ miˇ˗a.”

11. Miˬyehˇ shaˬ zahˬ˗ahˇ maˬ laˆ byoˆ ni aˬ jeˬ baˬ da neh bi jaˆ˗euˬ lehˇ siˬ nya˗eu heu naˇ, aˬ dui˗ahˇ tsaꞈ gaˬ daˆ leꞈ ni aˬ joˆ˗ehˇ laˆ noeˬ nehˬ˗eu nga?

¹¹ Miˬyehˇ shaˬ˗eu zahˬ˗eu jeˬ˗ahˇ maˬ laˆ byoˆ ni aˬ jeˬ baˬ da neh bi jaˆ˗euˬ lehˇ siˬ nya˗eu heu naˇ, aˬ dui˗ahˇ tsaꞈ gaˬ daˆ leꞈ ni laˆ noeˬ nehˬ laꞈ˗eu meh. Beˬtuˆluˆ Yeˬhawˇbaˬ tsawˇ haˬ deuˬ˗ahˇ noeˬ poˆ noeˬ paˇ bi mˇ mawꞈ˗awˇ, ka k’oꞈ˗eu jeˬ bi za mawꞈ˗eu miˇ neh nui ma mahˇ˗eu meh lehˇ ehˇ˗eu meh. Teu jiˇ naˇ, Beˬtuˆluˆ “naw maꞈ aˬ joˆ˗ehˇ g’eh˗eu tsawˇ haˬ pyeuꞈ˗eu tsaˬ nmˇ. Naw maꞈ yaw dehꞈ dehꞈ˗eu jeˬ˗aˬ, muiˬ˗awˇ shawˇ˗awˇ, Miˬyehˇ˗ahˇ a nehˬ taˬ˗euˬ jeˬ bi pyeuꞈ˗eu tsaˬ meh” lehˇ jiˇ paˇ ehˇ˗eu meh. (2 Beˬtuˆluˆ 3:11) “Miˬyehˇ˗ahˇ a nehˬ taˬ˗euˬ jeˬ bi pyeuꞈ˗eu” lehˇ ehˇ˗eu heu laꞈ k’oeˇ tsaꞈ gaˬ˗eu gaˇ jiˇ keuˬ˗eu meh. Aˬ dui jiˇ tsawˇ haˬ deuˬ˗ahˇ Yeˬhawˇbaˬ gaˬ˗eu loꞈ˗ehˇ gaˬ˗eu ma. Aˬ yawꞈ maꞈ˗ahˇ miˇ shuiꞈ˗ahˇ bi jawˇ laˇ mawꞈ˗eu ma. Yeˬhawˇbaˬ nui ma mahˇ˗eu heu naˇ, nawˬ˗euˬ jawˇ k’ahˬ˗ahˇ jawˇ˗eu tsawˇ haˬ deuˬ aˬ yawꞈ˗ahˇ uˬ duˬ tahˬ˗eu aˬ kawˬ˗aˬ bi za mawꞈ˗eu miˇ neh meh. Nawˇ Miˬyehˇ˗euˬ gaˇ mˇ cawˬ ya pyeuꞈ˗awˇ, aˇ saˬ saˬ˗eu aˇ nah maˬ keuˆ le mi naˆ˗ehˇ tsawˇ haˬ deuˬ˗ahˇ k’aˇ g’eh nya gaˇ neh Miˬyehˇ˗euˬ gaˇ kawˆ dzaw laˇ ni ya caw ba nehˬ˗eu heu naˇ, muiˬ dui dui˗eu aˬ kawˬ˗aˬ pyeuꞈ meh.—1 Gawˇliˬtu 3:9.

Aˬ dui “aˇ saˬ saˬ˗eu aˇ nah aˇ yamˬ” laꞈ k’oeˇ dehꞈ luꞈ

12. Aˬ dui “aˇ saˬ saˬ˗eu aˇ nah aˇ yamˬ” laꞈ k’oeˇ dehꞈ luꞈ˗eu lehˇ ya siˬ˗eu heu naˇ, aˬ joˆ˗ehˇ gaˇ dahˇ tsoeˬ˗eu nga?

¹² “Aˇ saˬ saˬ˗eu aˇ nah aˇ yamˬ”˗ahˇ tsawˇ haˬ deuˬ aˬ joˆ˗ehˇ g’eh˗eu lehˇ Jaˇliꞈ laꞈ k’oeˇ maˇ jawˆ ni ehˇ taˬ˗euˬ meh. (2 Tiˆmoˇseˬ 3:1-5) Aˬ dui˗euˬ tiˬ jawˬ haw ngeh maˬ keuˆ laˇ miˇ ehˇ taˬ˗euˬ dawˬ heu maˇ diˇ byah laˇ taˬ˗euˬ lehˇ siˬ laˇ˗eu meh. Tsawˇ haˬ deuˬ tiˬ nah saˇ˗i tiˬ nah doeˇ dzehˬ laˇ gaˇ ya mawˇ ngeh Jaˇliꞈ ehˇ˗eu tsaˬ ngaˇ lehˇ aˬ dui˗ahˇ jah ziꞈ dzehˬ laˇ˗eu meh.—2 Tiˆmoˇseˬ 3:13-15.

13. Luˇkaꞈ 12:15-21-ahˇ˗euˬ Yeˬsuˇ neh ja˗euˬ yaw jeˬ ma jeˬ˗ahˇ neh aˬ jeˬ dzaw geuꞈ nya˗eu nga?

¹³ Aˬ dui aˇ saˬ saˬ˗eu aˇ nah aˇ yamˬ laꞈ k’oeˇ dehꞈ luꞈ˗eu lehˇ ya siˬ˗eu heu naˇ, aˬ dui˗ahˇ aˇ yeˇ huiˬ˗eu jeˬ˗ahˇ jeˬ hu taˬ ni caw ba nehˬ˗eu meh. Gaˇ kawˆ teu nehˬ˗ehˇ taꞈ leˇ˗awˇ, Luˇkaꞈ 12:15-21 (Gui.) laꞈ k’oeˇ ahˇ˗eu Yeˬsuˇ neh ja˗euˬ yaw jeˬ ma jeˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ ja sawˇ ma. Smˇ muiˬ smˇ baw heu g’aˬ˗ahˇ aˬ jeˬ miˇ neh “aˬ dzawˬ aˇ gah” lehˇ kuˇ taˬ˗euˬ nga? Teu naˇ aˬ yawꞈ smˇ muiˬ muiˬ˗eu miˇ neh ehˇ˗eu maˬ ngeuˇ ni, aˇ yeˇ huiˬ dzehˬ˗eu jeˬ˗ahˇ jeˬ hu maˬ taˬ˗eu miˇ neh ehˇ˗eu meh. Aˬ yawꞈ˗aˬ, “yawˬ ha g’aˇ duˬ pyuˇ shuiˇ duˬ gahˬ poˆ gahˬ taˬ˗euˬ k’awꞈ, Miˬyehˇ mehˬ shi smˇ muiˬ maˬ muiˬ˗eu tsawˇ haˬ” pyeuꞈ˗eu meh. Miˬyehˇ baw leˬ teu g’aˬ˗ahˇ “nymˇ ciꞈ neh nawˬ˗euˬ saꞈ laˇ ngaˇ yuˇ k’oꞈ ma” lehˇ ehˇ nehˬ˗euˬ meh. Nymˬ˗mˇ aˬ dui aˇ saˬ saˬ˗eu aˇ nah aˇ yamˬ jiˇ leˇ dzaˬ˗ahˇ dehꞈ luꞈ˗eu ma. Teu miˇ neh yawˬ ha˗ahˇ ‘Ngaˬ neh aˇ pyaˇ daˬ taˬ˗euˬ jeˬ, aˇ yeˇ huiˬ dzehˬ˗eu jeˬ˗ahˇ jeˬ hu taˬ luꞈ˗eu lehˇ bi mawˇ laˇ ngaˇ laˬ? Ngaˇ zaˬ deuˬ˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ g’eh˗eu aˇ pyaˇ daˬ lehˇ g’aˬ biꞈ luꞈ nya? Ngaˇ ngaˬ˗euˬ g’aˬ hawˇ˗eu myawˬ gahˬ deuˬ˗ahˇ aˬ jeˬ˗euˬ g’aˇ duˬ zmˬ luꞈ nya? Yawˬ ha˗euˬ pyuˇ shuiˇ myawˬ gahˬ poˆ uiˬ˗eu g’aˇ duˬ nya laˬ? Maˬ ngeuˇ naˇ, mˬ taˆ˗euˬ pyuˇ shuiˇ myawˬ gahˬ poˆ uiˬ˗eu g’aˇ duˬ nya laˬ?’ lehˇ naˇ haˬ paˬ˗ehˇ g’eh˗eu meh.

14. Aˬ dui aˇ saˬ saˬ˗eu aˇ nah aˇ yamˬ˗ahˇ dehꞈ luꞈ˗eu lehˇ noeˬ mawˇ˗eu heu naˇ, aˇ yeˇ huiˬ˗eu lehˇ mehˇ nmˇ Miˇkiꞈ˗euˬ puˬ haw mawˇ haw laꞈ˗euˬ jeˬ˗ahˇ neh aˬ joˆ˗ehˇ ya siˬ nga?

¹⁴ Aˬ dui aˇ saˬ saˬ˗eu aˇ nah aˇ yamˬ laꞈ k’oeˇ dehꞈ luꞈ˗eu lehˇ shaˇ noeˬ˗eu heu naˇ, aˬ dui˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ noeˬ tsehˆ paˬ nga lehˇ siˬ laˇ ni caw ba nehˬ˗eu meh. Heu loꞈ˗ehˇ jahˇ˗eu heu naˇ, Mehˇ nmˇ Miˇkiꞈ˗ahˇ jiˇ caw ba nehˬ˗euˬ meh. Aˬ yawꞈ heu loꞈ˗ehˇ ehˇ˗eu meh. “Ngaˇ sahˬ boꞈ tseˇ daˇ dzaw g’aˬ naˇ, sahˬ boꞈ dzaw goˇ˗awˇ jeˬ zaˬ gaˇ kawˆ pyehˆ tseˇ˗eu paw dzaw mawꞈ nya. Ehˇ k’awꞈ ngaˇ aˬ myah luꞈ huˬ mehˬ mehˬ˗eu g’aˬ geuꞈ mawꞈ˗awˇ tsaꞈ gaˬ˗eu deuˬ loˬ dzehˬ˗eu jawˇ duˬ˗ahˇ jiˇ mˇ˗iˇ mawꞈ nya. Noeˬ dahˇ doe laˇ˗euˬ mehˇ nmˇ tiˬ g’aˬ na, sahˬ boꞈ k’awꞈ dzaw goˇ mawꞈ, aˬ myah luꞈ huˬ mehˬ mehˬ˗eu g’aˬ k’awꞈ geuꞈ mawꞈ, lehˇ ehˇ˗eu heu naˇ pyeuꞈ leˇ nya ngaˇ laˬ lehˇ yaw muiˬ˗ehˇ shaˇ noeˬ lehˇ ehˇ˗eu meh. Haiˬ˗eu miˇ tsaˬ heu aˇ saˬ saˬ˗eu keuˆ laˇ shaw˗iˬ meh lehˇ jiˇ saˇ tiˇ biꞈ˗eu meh. Miˇ shuiꞈ keuˆ le naˇ, ngaˇ jeˬ zaˬ˗euˬ gaˇ kawˆ nehˬ˗ehˇ taꞈ leˇ˗awˇ nui k’ahˇ tiˬ shiˇ poˆ tseˇ nya meh. Teu miˇ neh ngaˇ mˇ dzaˬ k’awꞈ dawˇ˗eu paw dzaw˗eu dzaw nymˇ˗ahˇ daˆ˗iˇ˗euˬ ma. Teu miˇ neh ngaˇ aˬ myah luꞈ huˬ mehˬ mehˬ˗eu g’aˬ geuꞈ nya˗eu gaˇ tiˬ hmˬ za˗euˬ ma. Teu gaˇ neh naˇ ngaˇ tsaꞈ gaˬ˗eu deuˬ loˬ dzehˬ˗eu Ehˇgu˗aˬdawˬ miˇ k’ahˬ˗ahˇ pawˇ˗iˇ˗euˬ ma.” Nymˬ˗mˇ Miˇkiꞈ aˇ maꞈ˗ahˇ sheuˬ g’eh˗eu g’aˬ geuꞈ luꞈ˗eu aˬ yawꞈ˗euˬ k’aˬ dzeˇ zaˬ nehˬ˗ehˇ gaˇ mˇ luꞈ˗eu meh.

15. Guiˬ lahˬ dawˬ˗ahˇ maˬ ha geuꞈ˗eu siˬ deuˬ˗ahˇ tsaꞈ gaˬ˗eu g’aˬ baˬ paˬ˗ehˇ maˬ g’eh˗eu lehˇ Yaˬkoˆ˗euˬ gaˇ kawˆ aˬ joˆ˗ehˇ bi siˬ laˇ˗eu nga? (Aˇ baˇ˗ahˇ jiˇ haw.)

¹⁵ Aˬ dui tsaꞈ gaˬ˗iˇ ngeh tsawˇ haˬ deuˬ guiˬ lahˬ dawˬ˗ahˇ maˬ ha geuꞈ naˇ, aˬ dui g’aˬ maˬ ya baˬ˗a. Tsawˇ haˬ deuˬ noeˬ paˇ laˇ nya˗eu meh. Yeˬsuˇ˗euˬ aˬ nyiˇ Yaˬkoˆ˗euˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ shaˇ noeˬ haw sheˇ. Aˬ yawꞈ Yeˬsuˇ nehˬ˗ehˇ tiˬ kawˆ loꞈ˗ehˇ huiˬ laˇ˗awˇ, Yeˬsuˇ Meˬsiˇya pyeuꞈ meh lehˇ jiˇ siˬ nya meh. Yeˬsuˇ aˬ cawˬ nehˬ˗ehˇ maˬ duˇ ni mehˬ nya˗eu gaˇ kawˆ˗ahˇ jiˇ siˬ nya meh. Ehˇ k’awꞈ Yaˬkoˆ g’awˬ mya k’oꞈ byah laˇ ngeh keuˆ ni Yeˬsuˇ˗euˬ g’aˬ k’ehˇ maˬ pyeuꞈ laˇ˗aˬ siˬ. Yeˬsuˇ shiˇ˗awˇ g’oꞈ dehꞈ laˇ ngeh hawˇ˗eu g’aˬ k’ehˇ pyeuꞈ laˇ˗awˇ leh jeh dui dui laˇ˗euˬ meh.b (Yoˇhaˬ 7:5; Gaˬlaˬtiˆ 2:9) Aˬ dui teu˗ahˇ neh aˬ jeˬ ya siˬ˗eu nga? Guiˬ lahˬ dawˬ˗ahˇ nui ma maˬ ahˇ˗eu nymˇ jiˇ laꞈ k’oeˇ˗euˬ deuˬ˗ahˇ maˬ ehˇ, tsaꞈ gaˬ gaˇ maˬ naˇ haˬ mawꞈ˗eu nymˇ sahˇ deuˬ˗ahˇ maˬ ehˇ, g’awˬ mya poˆ ya tsaꞈ gaˬ k’awꞈ nui ma g’aˬ taˬ baˬ siˬ. Aˬ dui aˇ saˬ saˬ˗eu aˇ nah aˇ yamˬ˗ahˇ dehꞈ luꞈ˗eu miˇ neh tsaꞈ gaˬ˗eu gaˇ aˇ yeˇ huiˬ dui dui˗eu lehˇ maˬ ya ngehˇ˗a. Nymˬ˗mˇ iˬ nah aˬ dui tsaꞈ gaˬ luꞈ˗eu guiˬ lahˬ dawˬ heu naˇ, tiˬ nah aˬ yawꞈ maꞈ˗euˬ dehꞈ ziˇ˗ahˇ laˆ poˆ laˆ paˇ nehˬ˗eu k’awꞈ pyeuꞈ nya meh. Huiˬ dui dui˗eu shaˬ zahˬ dahˬ beh laˇ dzeuˇ˗euˬ miˇ tsa hawˇ˗eu aˬ yawꞈ maꞈ dehꞈ poˆ dehꞈ paˇ laˇ˗eu k’awꞈ pyeuꞈ nya meh.c

Jaˇliꞈ laꞈ k’oeˇ˗euˬ ya dzaw dahˬ beh˗eu gaˇ kawˆ deuˬ˗ahˇ aˬ myah luꞈ aˇ poeˬ taˬ baw

16. Aˬ dui Jaˇliꞈ laꞈ k’oeˇ˗euˬ mehˬ dahˬ beh˗eu gaˇ kawˆ deuˬ˗ahˇ neh gaˇ dahˇ tsoeˬ˗eu jeˬ aˬ joˆ˗ehˇ za luꞈ˗eu nga? (“Aˬ cawˬ˗ahˇ caw ba gaˇ zmˬ” lehˇ ehˇ˗eu oeˬ coeˇ oeˬ bawˬ˗ahˇ jiˇ haw.)

¹⁶ Aˬ dui˗euˬ aˇ maꞈ aˇ muˇ neh jahˇ doˆ taˬ˗euˬ tiˬ jeˬ na, saˇ kiˇ maˬ ngeuˇ˗eu deuˬ˗euˬ g’aˇ duˬ pyeuꞈ meh. Yaw jeˬ ma jeˬ, baˬ maꞈ mehˬ shi dawˬ mehˬ mehˬ˗eu jeˬ hawˇ˗eu jw.org g’oeˇsaiˇ laꞈ k’oeˇ yuˇ daˆ taˬ˗euˬ biˬdiˬoˬ hawˇ˗eu paˇ dmˬ deuˬ pyeuꞈ meh. Ehˇ k’awꞈ teu naˇ saˇ tiˇ biꞈ˗eu jeˬ pyeuꞈ˗eu miˇ neh, aˬ dui˗ahˇ jiˇ gaˇ dahˇ tsoeˬ˗eu meh. Teu naˇ aˬ dui˗ahˇ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ gaˬ dzehˬ laˇ ni maˬ ehˇ, Jaˇliꞈ˗ahˇ jah ziꞈ dzehˬ laˇ ni maˬ ehˇ, aˬ cawˬ˗ahˇ yaw muiˬ˗ehˇ mehˬ nya laˇ ni maˬ ehˇ, caw ba nehˬ laꞈ˗eu meh.—Ja ceuˬ 19:7.

17. Jaˇliꞈ laꞈ k’oeˇ˗euˬ ya dzaw dahˬ beh˗eu gaˇ kawˆ deuˬ˗ahˇ aˬ joˇ joˆ˗ehˇ g’eh ngeh noeˬ mawˇ nya˗eu nga?

¹⁷ Aˬ dui Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ Saˇ kiˇ deuˬ Jaˇliꞈ laꞈ k’oeˇ˗euˬ yaw tsaˬ yaw dawˇ yaw shuiꞈ jeˬ˗ahˇ ya gaˬ ngeh, laˬ k’aˬ cehˇ˗eu ma. Ehˇ k’awꞈ aˬ dui˗ahˇ yaw tsaˬ yaw dawˇ laꞈ k’oeˇ jawˇ laˇ nya ni caw ba nehˬ˗euˬ Jaˇliꞈ laꞈ k’oeˇ˗euˬ ya dzaw dahˬ beh˗eu gaˇ kawˆ deuˬ˗ahˇ jiˇ aˬ dui maˬ ngehˇ. Teu naˇ nymˬ˗mˇ iˬ nah keuˆ ni aˬ dui˗ahˇ caw ba nehˬ luꞈ˗eu meh. Aˬ dui˗ahˇ aˇ maꞈ aˇ muˇ neh sheuˬ hehˇ nehˬ˗euˬ jeˬ˗ahˇ maˬ ngeuˇ˗eu, yawˬ ha˗euˬ nui noeˬ˗ahˇ g’oe laˇ naˇ, aˇ maꞈ aˇ muˇ˗ahˇ sheuˬ hehˇ˗eu g’aˬ naˇ, zaˬ siˬ nui gahˇ ahˇ dui dui˗awˇ, baoˬ huiˬ dui dui˗eu Beh˗euˬ yaw sahˇ Yeˬhawˇbaˬ pyeuꞈ meh lehˇ ya noeˬ mawˇ˗eu meh. K’oeˇ naˇ, yawˬ ha maˬ ngeuˇ naˇ yawˬ ha gaˬ˗eu tiˬ g’aˬ na, shaˬ zahˬ˗ahˇ ya tahˬ puˬ luꞈ naˇ nui ma g’awˬ mahˇ ni taˬ˗awˇ, Yeˬhawˇbaˬ shaˬ zahˬ˗ahˇ maˬ laˆ byoˆ ni aˬ jeˬ miˇ neh bi jaˆ˗euˬ nga lehˇ shaˇ noeˬ. Yawˬ ha˗euˬ aˇ yamˬ hawˇ˗eu pyuˇ shuiˇ myawˬ gahˬ˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ zmˬ˗eu lehˇ ya noeˬ tsehˆ ngeh, aˬ dui aˇ saˬ saˬ˗eu aˇ nah aˇ yamˬ˗ahˇ yaw dehꞈ dehꞈ luꞈ˗eu lehˇ ya noeˬ mawˇ˗eu meh. Jaˇliꞈ laꞈ k’oeˇ˗euˬ ya dzaw dahˬ beh˗eu gaˇ kawˆ baˬ da neh, aˬ dui yaw muiˬ˗ehˇ noeˬ tsehˆ nya˗awˇ, Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ gaˇ˗ahˇ saˇ jaˇ ziꞈ˗eu laꞈ k’oeˇ mˇ daˆ leꞈ nya luꞈ˗uˇ.