Nawˬ˗euˬ myaˆ nuiˆ aˇ yeˇ huiˬ˗eu gaˇ kawˆ˗ahˇ haw daˆ leꞈ
“Yeˬhawˇbaˬ lehˇ kuˇ˗eu gʼaˬ tehꞈ˗ehˇ huiˬ dzehˬ dzehˬ˗eu gʼaˬ pyeuꞈ˗awˇ miˇ tsaˬ tiˬ siˬ siˬ lah ni˗ahˇ uˆ lahˇ˗eu gaˇ kawˆ tsawˇ haˬ zaˬ deuˬ siˬ nya luꞈ˗uˇ.”—Ja ceuˬ 83:18 MS.
1, 2. (a) Tsawˇ haˬ zaˬ˗ahˇ taꞈ˗eu aˬ jeˬ aˇ yehˇ huiˬ˗eu gaˇ kawˆ nga? (b) Heu kawˆ aˬ dui gʼaˇ duˬ aˬ jeˬ miˇ neh aˇ yehˇ huiˬ˗eu nga?
Nymˇ iˬ nah tsawˇ haˬ gʼawˬ mya ni˗euˬ gʼaˇ duˬ pyuˇ heu naˇ aˇ yehˇ huiˬ dzehˬ˗eu jeˬ pyeuꞈ˗awˇ gaˇ kawˆ teu˗ahˇ tehꞈ˗ehˇ noeˬ˗eu laꞈ kʼoeˇ kʼahˬ lahˇ˗eu meh. Aˬ yawꞈ maꞈ aˇ yamˬ deuˬ pyuˇ poˆ gaˇ hawˇ˗eu pyuˇ yuˇ taˬ˗eu kaꞈ gʼa gaˇ bi jiˇ˗eu meh. Ti gʼaˬ na˗euˬ gʼaˇ duˬ aˇ yehˇ huiˬ dzehˬ˗eu jeˬ naˇ nymˇ jiˇ jawˇ saˇ doˆ˗eu jeˬ hawˇ˗eu yawˬ ha˗euˬ ziˇ laꞈ kʼoeˇ gaˇ nui deuˬ mˇ byah mawꞈ nya lehˇ noeˬ˗eu heu meh.
2 Gaˇ kawˆ heu deuˬ naˆ maˬ tseˇ aˇ yehˇ huiˬ˗eu gaˇ kawˆ jaˆ˗a siˬ. Teu naˇ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ huiˬ dzehˬ˗eu baoˬ˗ahˇ mˇ mawˇ˗eu heu meh. Gaˇ kawˆ heu˗ahˇ maˬ byehˇ ni haw tsoˆ taˬ˗eu heu naˇ aˇ yehˇ huiˬ meh. Aˬ dui aˬ yawꞈ nah yawꞈ dehꞈ˗eu gaˇ kawˆ ahˇ aˇ dzehˬ kaꞈ gʼa dzeuˇ˗awˇ kʼahˬ lahˇ˗eu miˇ neh aˇ yehˇ huiˬ˗eu gaˇ kawˆ heu˗ahˇ ngehˇ nya meh. Aˬ dui Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ huiˬ dzehˬ˗eu baoˬ˗ahˇ gʼaˬ biꞈ naˇ aˬ dui˗euˬ shaˬ zahˬ˗ahˇ laˆ piˇ nya laˇ˗awˇ Yeˬhawˇbaˇ˗euˬ dawˬ peh peh dzehˬ leˇ˗eu meh.
Gaˇ kawˆ heu aˬ jeˬ miˇ neh aˇ yehˇ huiˬ˗eu nga?
3. Miˬyehˇ uˆ lahˇ˗eu jeˬ˗ahˇ Saˬdaˬ aˬ joˆ˗ehˇ ehˇ˗eu nga?
3 Nehꞈ Saˬdaˬ Yeˬhawˇbaˬ uˆ lahˇ˗eu aˬ kawˬ˗aˬ jaˆ meh loˇ lehˇ naˇ haˬ˗eu meh. Nehꞈ Saˬdaˬ Yeˬhawˇbaˬ maˬ muiˬ˗eu uˆ lahˇ˗eu gʼaˬ pyeuꞈ˗awˇ aˬ dui˗ahˇ yaw muiˬ jeˬ maˬ biꞈ mawꞈ˗a lehˇ tsawˇ haˬ zaˬ˗ahˇ bi noeˬ mawꞈ˗eu meh. Tsawˇ haˬ zaˬ yawˬ haˇ yawˬ ha uˆ lahˇ naˇ muiˬ dzehˬ tehꞈ˗a lehˇ Saˬdaˬ ehˇ˗eu meh. (Aˇdahˬbeh˗eu 3:1-5) Maˇ diˇ Miˬyehˇ˗ahˇ saˇ jaˇ ziꞈ˗eu gʼaˬ maˬ jawˇ˗a. Tsawˇ haˬ zaˬ kʼaˆ dui dui˗eu shaˬ zahˬ˗ahˇ ya puˬ naˇ Miˬyehˇ Uˆ lahˇ˗eu jeˬ˗ahˇ laꞈ maˬ paˇ daˬ meh lehˇ Saˬdaˬ ehˇ˗eu meh. (Yawˇbaˆ 2:4, 5) Teu miˇ neh Yeˬhawˇbaˬ aˬ yawꞈ maˬ uˆ lahˇ naˇ aˇ naˆ ni shaˬ˗eu gaˆ kawˆ bi siˬ˗eu gʼaˇ duˬ aˇ yamˬ biꞈ˗euˬ meh.
4. Huiˬ dzehˬ˗eu baoˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ aˬ jeˬ miˇ neh ya laˆ tsaˬ˗eu nga?
4 Saˬdaˬ ja bu˗eu dawˬ teu jaˬ myawꞈ meh lehˇ Yeˬhawˇbaˬ siˬ nya˗eu duˬ meh. Toˇ˗ehˇ maˇ˗iˬ Saˬdaˬ ehˇ˗eu teu tsaˬ ngaˇ laˬ lehˇ bi siˬ˗eu gʼaˇ duˬ Yeˬhawˇbaˬ aˬ jeˬ miˇ neh aˇ yamˬ biꞈ˗euˬ nga? Dawˬ kʼoꞈ heu mˬ hawˇ˗eu miˇ˗ahˇ jawˇ˗eu yawˬ gʼaˬ na luꞈ˗ahˇ taꞈ˗eu meh. (Ja ceuˬ 83:18-ahˇ gui.) Aˬdaˬ hawˇ˗eu Eˇbaˆ Yeˬhawˇbaˬ uˆ lahˇ˗eu jeˬ˗ahˇ maˬ ha geuꞈ gaˇ neh naˇ tsawˇ haˬ gʼawˬ mya gʼaˬ jiˇ teu loꞈ˗ehˇ jahˇ˗eu meh. Heu naˇ Saˬdaˬ paw tsaˬ ngaˇ lehˇ tiˬ gʼaˬ na˗ahˇ noeˬ leˇ nya˗eu meh. Tsawˇ haˬ hawˇ˗eu mˬ taˆ gʼaˬ kʼehˇ˗euˬ nui noeˬ laꞈ kʼoeˇ aˬ geu pawˬ tsaˬ˗eu lehˇ maˬ siˬ leˇ˗euˬ kʼoeˇ keuˆ ni maˇ diˇ laꞈ kʼaˬ cehˇ nui saˇ oꞈ˗eu jeˬ maˬ jaˆ laˇ nya˗a siˬ. Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ huiˬ dzehˬ˗eu baoˬ˗ahˇ siˬ leˇ˗awˇ neh tehꞈ˗ehˇ yawˬ gʼaˬ na luꞈ Miˬyehˇ uˆ lahˇ˗eu uˬ moˆ mˬ maˬ maˬ byaˆ zaˇ ziˇ ya jawˇ˗awˇ boeˬ boeˬ luˆ luˆ laꞈ kʼoeˇ nui saˇ oꞈ meh.—Eˇpeˇsu 1:9 10.
5. Aˬ dui dawˬ tawˆ luꞈ kʼoeˇ taˆ uˆ lahˇ˗eu gʼaˬ pyeuꞈ˗eu gaˇ kawˆ˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ taꞈ˗eu nga?
5 Miˬyehˇ dawˬ tawˆ luꞈ kʼoeˇ taˆ uˆ lahˇ˗eu gʼaˬ pyeuꞈ˗eu gaˇ kawˆ siˬ leˇ˗awˇ Saˬdaˬ hawˇ˗eu tsawˇ haˬ neh uˆ lahˇ˗eu jeˬ˗aˬ maˬ pyeuꞈ leˇ ni ya byoˆ iˇ jiˇ meh. Miˬyehˇ uˆ lahˇ˗eu jeˬ Meˬsiˇya Miˇkʼahˬ heu neh mˇ byah˗eu meh. Saˇ jaˇ ziꞈ˗eu deuˬ˗aˬ tsawˇ haˬ zaˬ saˇ jaˇ ziꞈ˗eu jeˬ˗ahˇ bo saˆ nya˗awˇ Miˬyehˇ uˆ lahˇ˗eu jeˬ˗ahˇ kʼawꞈ gʼaˬ biꞈ nya meh lehˇ bi mawˇ nya meh. (Iˇsaˬyaˇ 45:23, 24) Aˬ dui saˇ jaˇ ziꞈ˗eu tsawˇ haˬ teu laꞈ kʼoeˇ neh tiˬ gʼaˬ pyeuꞈ mawꞈ miˇ˗a laˬ? Pyeuꞈ mawꞈ˗eu duˬ tehꞈ˗a. Toˆ˗ehˇ naˇ gaˇ kawˆ heu aˇ naˆ ni aˇ yehˇ huiˬ˗eu nga lehˇ ya gʼoˆ shaw meh.
Siˬ duˬ˗eu jeˬ buˬ iˇ˗eu jeˬ naˆ maˬ tseˇ aˇ yehˇ huiˬ
6. Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ huiˬ dzehˬ˗eu baoˬ˗ahˇ siˬ duˬ˗eu aˇ naˆ ni aˇ yehˇ huiˬ˗eu nga?
6 Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ huiˬ dzehˬ˗eu baoˬ˗ahˇ siˬ duˬ˗eu heu naˇ aˬ dui laꞈ kʼaˬ cehˇ˗eu jeˬ naˆ maˬ tseˇ aˇ yehˇ huiˬ˗eu meh. Ehˇ kʼawꞈ Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui hawˇ˗eu buˬ iˇ˗eu jeˬ˗ahˇ maˬ noeˬ˗eu lehˇ ehˇ mawꞈ˗eu maˬ ngeuˇ˗a. Aˬ dui aˬ joˆ˗ehˇ siˬ nya˗eu nga?
7, 8. Miˬyehˇ˗euˬ huiˬ dzehˬ˗eu baoˬ˗ahˇ siˬ duˬ˗eu aˬ dui˗ahˇ gaˇ dahˇ aˬ joˆ˗ehˇ tsoeˬ˗eu nga?
7 Yeˬhawˇbaˬ tsawˇ haˬ zaˬ˗ahˇ gaˬ dui dui˗eu meh. Aˬ dui aˬ yawꞈ˗euˬ gʼaˇ duˬ aˇ poeˬ baw dui dui˗eu miˇ neh aˬ dui dehꞈ˗eu jeˬ za ni Zaˬmaˇ biꞈ nehˬ leꞈ˗euˬ meh. (Yoˇhaˬ 3:16; 1 Yoˇhaˬ 4:9) Yeˬhawˇbaˬ aˬ yawꞈ neh aˬ dui˗ahˇ saˇ jaˇ dzaˬ taˬ˗euˬ loꞈ˗ehˇ maˬ jaˆ naˇ Saˬdaˬ hawˇ˗eu laˆ tsoeˬ˗eu nui deuˬ paw tsaˬ gaˇ duˇ˗eu meh. Yeˬhawˇbaˬ jaˬ myawꞈ myawꞈ˗awˇ tsawˇ haˬ zaˬ˗euˬ yaw muiˬ jeˬ˗ahˇ laˆ zaꞈ˗eu uˬ taꞈ maˬ tsaˬ maˬ dawˇ˗eu laꞈ kʼoeˇ uˆ lahˇ meh lehˇ Saˬdaˬ ehˇ˗eu meh. Laˆ tsoeˬ˗eu deuˬ kʼawꞈ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ saˇ jaˇ dawˬ˗ahˇ ja bu˗eu meh. “Aˬ yawꞈ zaꞈ le ma lehˇ saˇ jaˇ dzaˬ taˬ˗euˬ maˬ ngeuˇ˗a loˇ. Aˬ yawꞈ zaꞈ le˗euˬ aˬ lehˬ. Aˬ dui˗euˬ aˬ poeˬ aˬ bawˇ deuˬ shiˇ dzeuˇ jiˇ˗euˬ kʼawꞈ miˇ tsaˬ tahˬ kʼawˇ heu tiˬ jeˬ˗iˬ maˬ paˇ laˇ nya ni kʼaˇ beh taˬ˗euˬ loꞈ˗ehˇ jaˆ luꞈ˗eu maˬ ngeuˇ˗a loˇ” lehˇ aˬ yawꞈ maꞈ ehˇ˗eu meh. (2 Beˬtuˆluˆ 3:3, 4) Ehˇ kʼawꞈ Yeˬhawˇbaˬ aˬ yawꞈ neh ehˇ taˬ˗euˬ loꞈ˗ehˇ jaˆ meh. Aˬ yaw huiˬ dzehˬ˗eu gaˇ kawˆ bi siˬ duˬ laˇ˗eu heu naˇ ehˇ dawˬ naˇ haˬ˗eu deuˬ buˬ iˇ gaˇ jiˇ ehˇ mawꞈ˗eu meh. (Iˇsaˬyaˇ 55:10, 11-ahˇ gui.) Yeˬhawˇbaˬ uˆ lahˇ˗eu jeˬ nui gaˬ˗ahˇ dawˬ pehˬ taˬ˗eu miˇ neh aˬ yawꞈ˗euˬ gaˇ mˇ zaˬ deuˬ˗ahˇ gaˬ˗awˇ aˬ yawꞈ maꞈ neh saˇ jaˇ ziꞈ˗eu jeˬ˗ahˇ aˇ poeˬ taˬ baw meh lehˇ aˬ dui jah nya meh.—Doˆ˗iˇ˗eu 34:6.
8 Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ huiˬ dzehˬ˗eu baoˬ˗ahˇ aˬ yehˇ huiˬ˗eu lehˇ ehˇ˗eu heu naˇ aˬ dui buˬ iˇ˗eu jeˬ aˬ yawꞈ gʼaˇ duˬ aˬ yehˇ maˬ huiˬ˗a lehˇ ehˇ mawꞈ˗eu maˬ ngeuˇ˗a. Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui˗ahˇ kʼahˬ lahˇ dui dui meh. Aˬ dui aˇ yehˇ huiˬ dzehˬ˗eu jeˬ˗ahˇ ya noeˬ taˬ˗awˇ saˇ jaˇ ziꞈ˗eu laꞈ kʼoeˇ Yeˬhawˇbaˬ uˆ lahˇ˗eu jeˬ˗ahˇ gʼaˬ ya biꞈ meh.
Yawˇbaˆ aˬ yawꞈ˗euˬ nui noeˬ aˬ joˆ˗ehˇ laˆ paˇ˗euˬ nga?
9. Saˬdaˬ Yawˇbaˆ nehˬ˗ehˇ taꞈ leˇ˗awˇ aˬ jeˬ ehˇ˗eu nga? (Dahˬ beh˗eu baˇ˗ahˇ haw.)
9 Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ huiˬ dzehˬ˗eu baoˬ˗ahˇ yaw tsaˬ tsaˬ˗ehˇ haw˗eu heu naˇ aˇ yehˇ huiˬ meh. Gaˇ kawˆ heu Jaˇliꞈ laꞈ kʼoeˇ˗euˬ dahˬ beh˗eu paˇ dmˬ deuˬ pyeuꞈ˗eu Yawˇbaˆ sahˬ boꞈ˗ahˇ ya gui mawˇ˗euˬ ma. Teu gaˇ Yawˇbaˆ huiˬ˗eu shaˬ zahˬ˗ahˇ ya puˬ naˇ Miˬyehˇ˗ahˇ byehˇ dzeh tehꞈ˗a lehˇ Saˬdaˬ ehˇ˗eu meh. Yawˇbaˆ˗ahˇ shaˬ zahˬ bi tahˬ puˬ˗awˬ lehˇ Saˬdaˬ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ heu naˆ keuˆ ni shaˇ˗euˬ meh. Ehˇ kʼawꞈ Yeˬhawˇbaˬ maˬ jahˇ˗a. Saˬdaˬ neh bi lawˬ haw˗eu meh. “Aˬ yawꞈ kʼaˇ jaˆ˗eu yawˬ jeˬ na luꞈ nawˬ˗euˬ aˬ laꞈ laꞈ kʼoeˇ ngaˇ a nehˬ˗eu ma” lehˇ Miˬyehˇ Saˬdaˬ˗ahˇ ehˇ nehˬ˗euˬ meh. (Yawˇbaˆ 1:7-12-ahˇ gui.) Tiˬ kʼehˬ naˇ Yawˇbaˆ˗euˬ zaˬ kʼaˆ deuˬ hawˇ˗eu pyuˇ shuiˇ myawˬ gahˬ deuˬ kʼawꞈ byoˆ jiˇ˗awˇ aˬ yawꞈ˗euˬ zaˬ 10 gʼaˬ luꞈ shiˇ jiˇ˗euˬ meh. Saˬdaˬ gaˇ kawˆ heu Miˬyehˇ neh jahˇ˗euˬ loꞈ˗ehˇ laˆ duˇ˗euˬ meh. (Yawˇbaˆ 1:13-19) Kʼoeˇ naˇ Saˬdaˬ Yawˇbaˆ˗ahˇ naˇ dui dui˗awˇ jawꞈ laˇ paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu naˇ gawˇ bi naˇ leˇ˗euˬ meh. (Yawˇbaˆ 2:7) Gaˇ kawˆ deuˬ doeˇ dzehˬ laˇ ni miˬ zaˬ gʼaˬ hawˇ˗eu cawˬ smˇ gʼaˬ kʼawꞈ Yawˇbaˆ˗euˬ nui ma˗ahˇ naˇ leˇ˗awˇ gʼaˬ baˬ iˇ ni ngehˬ˗eu meh.—Yawˇbaˆ 2:9; 3:11; 16:2.
10. (a) Yawˇbaˆ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ saˇ jaˇ aˬ joˆ˗ehˇ ziꞈ˗euˬ nga? (b) Yawˇbaˆ˗ahˇ aˬ jeˬ miˇ neh ya laˆ paˇ nehˬ˗eu nga?
10 Saˬdaˬ ehˇ˗eu teu tsaˬ ngaˇ laˬ? Maˬ Yawˇbaˆ huiˬ˗eu shaˬ zahˬ˗ahˇ tahˬ puˬ kʼawꞈ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ maˬ byehˇ dzeh˗aˬ. (Yawˇbaˆ 27:5) Ehˇ kʼawꞈ tiˬ kʼehˬ naˇ Yawˇbaˆ aˇ yehˇ huiˬ˗eu jeˬ˗ahˇ ngehˇ˗awˇ yawˬ ha˗ahˇ taꞈ˗eu jeˬ˗ahˇ shaˇ noeˬ myaˬ dzehˬ laˇ˗euˬ meh. Aˬ yawꞈ maˬ mˇ bahˬ˗a lehˇ tiˬ kʼehˬ maˬ taˬ ngehˬ˗awˇ aˬ jeˬ miˇ neh shaˬ zahˬ heu naˆ naˆ˗ehˇ ya daˬ˗eu nga lehˇ siˬ mahˇ tsahˇ ma lehˇ noeˬ˗eu meh. (Yawˇbaˆ 7:20; 13:24) Yawˇbaˆ aˬ joˆ˗ehˇ gʼeh˗eu lehˇ aˬ dui kʼawꞈ mawˇ nya meh. Ehˇ kʼawꞈ Yeˬhawˇbaˬ Yawˇbaˆ haw bahˬ taˬ˗euˬ lehˇ siˬ nya˗eu miˇ neh Yawˇbaˆ˗ahˇ laˆ paˇ nehˬ˗euˬ meh. Aˬ joˆ˗ehˇ laˆ paˇ nehˬ˗euˬ nga?
11, 12. Yeˬhawˇbaˬ Yawˇbaˆ˗ahˇ aˇ poeˬ taˬ baw˗eu jeˬ˗ahˇ siˬ nya ni aˬ joˆ˗ehˇ caw ba nehˬ˗eu nga? Yawˇbaˆ aˬ joˆ˗ehˇ ha geuꞈ˗euˬ nga?
11 Yeˬhawˇbaˬ neh Yawˇbaˆ˗ahˇ ehˇ nehˬ˗euˬ gaˇ kawˆ Yawˇbaˆ sahˬ boꞈ yaw huiˬ 38-ahˇ neh 41-ahˇ keuˆ ni gui nya meh. Yeˬhawˇbaˬ Yawˇbaˆ˗ahˇ aˬ jeˬ miˇ shaˬ zahˬ ya daˬ˗eu lehˇ maˬ ehˇ mawˇ nehˬ˗aˬ. Ehˇ kʼawꞈ Yeˬhawˇbaˬ Yawˇbaˆ˗ahˇ aˬ yawꞈ nehˬ˗ehˇ sheu cehˆ ngeh aˇ naˆ ni nyiˇ dzehˬ˗eu lehˇ siˬ leˇ ni caw ba nehˬ mawꞈ˗eu meh. Miˬyehˇ Yawˇbaˆ˗ahˇ nawˬ˗euˬ gaˇ kawˆ naˆ maˬ tseˇ aˇ yehˇ huiˬ dzehˬ˗eu gaˇ kawˆ jaˆ meh lehˇ mehˬ nehˬ˗euˬ meh. (Yawˇbaˆ 38:18-21-ahˇ gui.) Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ dawˬ Yawˇbaˆ˗euˬ haw jeˬ haw kawˆ˗ahˇ laˆ paˇ ni caw ba nehˬ˗euˬ meh.
12 Yawˇbaˆ shaˬ zahˬ heu daˬ dzeuˇ ngeh Yeˬhawˇbaˬ neh ngehˬ˗euˬ teu gʼawˬ shaˬ maˬ gaˬ˗eu miˇ neh nga loˇ? Maˬ Yawˇbaˆ kʼawꞈ teu loꞈ˗ehˇ maˬ noeˬ˗a. Yawˇbaˆ Yeˬhawˇbaˬ neh mehˬ˗euˬ jeˬ˗ahˇ gʼoˆ siˬ˗awˇ aˇ poeˬ taˬ baw˗eu meh. Aˬ yawꞈ ehˇ˗eu “Ngaˬ neh kʼaˇ ngehˬ kʼaˇ tmˇ dzeuˇ˗euˬ jeˬ˗ahˇ ngaˇ shaꞈ dawˇ˗eu laꞈ kʼoeˇ kʼaˬ puiˬ kʼaˬ lehˇ tsahˬ˗ahˇ jawˇ˗awˇ iˬ baˇ noeˬ poˆ˗eu ma.” (Yawˇbaˆ 42:1-6) Teu˗euˬ mehˬ hu Eˇliˇhuˆ lehˇ kuˇ˗eu aˬ li zaˬ guˬ tiˬ gʼaˬ Yawˇbaˆ˗euˬ nui noeˬ˗ahˇ laˆ paˇ nya ni caw ba nehˬ˗euˬ meh. (Yawˇbaˆ 32:5-10) Yawˇbaˆ Yeˬhawˇbaˬ neh mehˬ nehˬ laꞈ˗euˬ dawˬ˗ahˇ naˇ haˬ˗awˇ nui noeˬ laˆ paˇ˗euˬ meh. Yeˬhawˇbaˬ Yawˇbaˆ˗euˬ saˇ jaˇ ziꞈ˗eu jeˬ˗ahˇ nui kʼahˇ shiˇ˗eu lehˇ aˬ cawˬ˗ahˇ bi mawˇ˗euˬ meh.—Yawˇbaˆ 42:7, 8.
13. Yeˬhawˇbaˬ neh mehˬ˗euˬ dawˬ lawˬ haw˗eu jeˬ jiˇ ngeh keuˆ ni aˬ joˆ˗ehˇ caw ba nehˬ˗eu nga?
13 Yeˬhawˇbaˬ neh mehˬ nehˬ˗euˬ dawˬ lawˬ haw˗eu jeˬ jiˇ ngeh keuˆ ni Yawˇbaˆ˗ahˇ gaˇ dahˇ tsoeˬ luꞈ˗a siˬ. Yeˬhawˇbaˬ “Yawˇbaˆ˗euˬ ziˇ aˇ dahˬ beh ngeh naˆ maˬ tseˇ aˇ saˬ saˬ leˇ ngeh” guiˬ lahˬ biꞈ myaˬ dzehˬ˗euˬ meh. Aˇ saˬ saˬ leˇ ngeh “aˬ li shiꞈ li hawˇ˗eu aˬ buˇ smˬ buˇ” paˇ jawˇ le˗euˬ meh. (Yawˇbaˆ 42:12-14) Yawˇbaˆ zaˬ teu deuˬ˗ahˇ gaˬ˗eu loꞈ˗ehˇ shiˇ dzeuˇ˗euˬ zaˬ deuˬ˗ahˇ jiˇ noeˬ mawˇ˗eu yaw duˬ baw meh. Aˬ yawꞈ hawˇ˗eu nymˇ jiˇ˗ahˇ pyeuꞈ laˇ˗euˬ gaˇ kawˆ deuˬ˗ahˇ aˬ yawꞈ maˬ ngehˇ˗a. Yawˇbaˆ lawˬ haw˗eu jeˬ˗ahˇ aˬ jeˬ baˬ da neh ya daˬ˗eu nga lehˇ siˬ dzeuˇ˗euˬ kʼawꞈ Miˬyehˇ aˬ jeˬ miˇ shaˬ zahˬ teu naˆ naˆ˗ehˇ bi keuˆ le˗eu nga lehˇ noeˬ nya meh. Yawˇbaˆ toˆ˗ehˇ noeˬ laˇ ngeh Yeˬhawˇbaˬ neh aˬ yawꞈ˗ahˇ gʼaˬ biꞈ˗awˇ yaw tsaˬ paw noeˬ ni caw ba nehˬ˗euˬ gaˇ noeˬ mawˇ˗eu paˬ.—Ja ceuˬ 94:19.
Nawˬ˗euˬ shaˬ zahˬ˗ahˇ maˬ haw tsoˆ taˬ ni Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ huiˬ dzehˬ˗eu baoˬ˗ahˇ haw tsoˆ taˬ˗eu za meh laˬ? (Aˇ deuˆ 14-ahˇ haw)
14. Yawˇbaˆ˗euˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ neh aˬ dui aˬ jeˬ dzaw geuꞈ nya˗eu nga?
14 Yawˇbaˆ˗ahˇ pyeuꞈ laˇ˗euˬ gaˇ kawˆ deuˬ˗ahˇ shaˇ sawˇ naˇ aˬ dui˗euˬ nui noeˬ˗ahˇ laˆ paˇ nya˗awˇ gʼaˬ za laˇ nya˗eu meh. Yeˬhawˇbaˬ neh Yawˇbaˆ sahˬ boꞈ bi boꞈ taˬ˗euˬ heu naˇ “aˬ dui˗ahˇ bi mehˬ bi tsoˆ˗eu gʼaˇ duˬ boꞈ taˬ˗euˬ meh. Aˬ dui˗euˬ nui ma˗ahˇ gʼaˬ biꞈ lahˬ nehˬ laꞈ˗eu laꞈ kʼoeˇ noeˬ tmˬ kʼaˇ za laˇ ni boꞈ taˬ˗euˬ jeˬ pyeuꞈ˗eu meh.” (Loˇmaˆ 15:4) Heu naˇ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ huiˬ dzehˬ˗eu baoˬ˗ahˇ siˬ duˬ˗eu gaˇ kawˆ˗ahˇ ngehˇ˗awˇ yawˬ ha˗euˬ shaˬ zahˬ˗ahˇ tehꞈ˗ehˇ maˬ ya kaꞈ gʼa lehˇ mehˬ˗eu meh. Aˬ dui˗ahˇ kʼawꞈ Yawˇbaˆ loꞈ˗ehˇ shaˬ zahˬ keuˆ le ngeh saˇ jaˇ ziꞈ˗eu laꞈ kʼoeˇ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ huiˬ dzehˬ˗eu baoˬ˗ahˇ gʼaˬ biꞈ˗eu jeˬ ya mˇ mawˇ meh.
15. Aˬ dui shaˬ zahˬ˗ahˇ ya puˬ ngeh saˇ jaˇ ziꞈ˗eu jeˬ aˬ jeˬ bi pyeuꞈ leˇ nga?
15 Yawˇbaˆ neh ya tahˬ puˬ˗euˬ gaˇ kawˆ aˬ dui˗ahˇ gʼaˬ biꞈ˗eu jeˬ pyeuꞈ meh. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ aˬ dui shaˬ zahˬ ya puˬ ngeh Miˬyehˇ nui ma pehˇ˗eu miˇ neh maˬ ngeuˇ˗a. Lawˬ haw˗eu jeˬ heu naˇ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ huiˬ dzehˬ˗eu baoˬ˗ahˇ aˬ dui gʼaˬ biꞈ˗eu lehˇ mˇ mawˇ˗eu aˬ kawˬ˗aˬ za˗eu meh. (Dawˬdaˬ 27:11) Aˬ dui saˇ jaˇ ziꞈ˗eu laꞈ kʼoeˇ oˇ ngeh Yeˬhawˇbaˬ nui kʼahˇ shiˇ˗awˇ mehˬ hu paw aˬ dui˗euˬ noeˬ tmˬ˗eu jeˬ kʼawꞈ gʼaˬ kʼaˆ laˇ˗eu meh. (Loˇmaˆ 5:3-5-ahˇ gui.) Yawˇbaˆ neh ya puˬ˗euˬ jeˬ˗ahˇ haw ngeh Yeˬhawˇbaˬ “gʼawˬ shaˬ gaˬ˗eu jeˬ tiˬ byah ni ahˇ” ngaˇ lehˇ siˬ laˇ˗eu meh. (Yaˬkoˆ 5:11) Aˬ dui Yeˬhawˇbaˬ˗eu uˆ lahˇ˗eu jeˬ˗ahˇ gʼaˬ biꞈ naˇ aˬ dui˗ahˇ laꞈ sawˬ biꞈ meh lehˇ ya siˬ nya˗eu heu naˇ “nui ma gʼawˬ mahˇ ni taˬ˗awˇ daˬ coeˇ ni” caw ba nehˬ laꞈ˗eu meh.—Gawˇlawˇsehˇ 1:11.
Haw tsoˆ daˆ leꞈ
16. Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ huiˬ dzehˬ˗eu baoˬ˗ahˇ siˬ duˬ˗eu aˇ yehˇ huiˬ˗eu jeˬ pyeuꞈ˗eu lehˇ yawˬ ha˗ahˇ aˬ jeˬ miˇ saˇ tiˇ ya biꞈ nga?
16 Maˇ diˇ naˇ aˬ dui shaˬ zahˬ daˬ luꞈ ngeh Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ huiˬ dzehˬ˗eu baoˬ˗ahˇ siˬ duˬ˗eu gaˇ kawˆ˗ahˇ haw tsoˆ taˬ˗eu shaˬ dui dui meh. Aˬ dui aˇ dzehˬ˗ehˇ shaˇ noeˬ dzeuˇ naˇ gaˇ kawˆ yaw zaˬ kʼawꞈ yaw huiˬ˗ahˇ duˇ˗eu meh. Teu miˇ neh aˬ dui shaˬ zahˬ˗ahˇ ya daˬ luꞈ kʼawꞈ aˬ myah luꞈ yawˬ ha˗ahˇ saˇ tiˇ biꞈ˗awˇ Yeˬhawˇbaˬ uˆ lahˇ˗eu jeˬ˗ahˇ gʼaˬ biꞈ˗eu aˇ yehˇ huiˬ meh.
17. Aˬ dui leh jeh˗awˇ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ gaˇ mˇ˗eu heu aˇ yehˇ huiˬ dzehˬ˗eu jeˬ˗ahˇ haw tsoˆ taˬ nya ni aˬ joˆ˗ehˇ caw ba˗eu nga?
17 Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ gaˇ mˇ˗eu leh jeh˗eu heu naˇ aˇ yehˇ huiˬ˗eu jeˬ˗ahˇ noeˬ taˬ nya ni caw ba nehˬ˗eu meh. Yaw jeˬ ma jeˬ mehˇ nmˇ Le niˇ mawˇ do maˬ luˆ nya˗eu uˬ taꞈ shaˬ dzehˬ naˇ gawˇ (cancer) paˇ naˇ˗eu meh. Aˬ yawꞈ naˇ gawˇ laˆ saˆ duˬ˗ahˇ jawˇ ngeh gaˇ mˇ luꞈ˗eu deuˬ naˇ˗eu nui deuˬ hawˇ˗eu haw le˗eu deuˬ˗ahˇ tsaꞈ gaˬ˗euˬ meh. Teu gaˇ nyiˬ jaw dzehˬ ni jawˇ ngeh naˬ liˬ 80 laꞈ ya tsaꞈ gaˬ˗euˬ meh. Le niˇ aˬ yawꞈ ya shiˇ meh lehˇ siˬ nya kʼawꞈ aˇ yehˇ huiˬ dzehˬ˗eu jeˬ˗ahˇ maˬ ngehˇ˗a. Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ huiˬ dzehˬ˗eu baoˬ˗ahˇ gʼaˬ biˬ˗eu heu naˇ aˬ yawꞈ˗ahˇ nui saˇ biꞈ˗eu meh.
18. Jeˇniˇpeuˬ neh ya puˬ˗euˬ jeˬ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ huiˬ dzehˬ˗eu baoˬ nehˬ˗ehˇ taꞈ leˇ˗awˇ aˬ dui˗ahˇ aˬ jeˬ mehˬ˗eu nga?
18 Aˬ dui jiˇ ni yawˬ nah na luꞈ nyiˇ˗eu shaˬ zahˬ˗ahˇ ya puˬ kʼawꞈ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ huiˬ dzehˬ˗eu baoˬ˗ahˇ gʼaˬ biꞈ nya meh. Mehˇ nmˇ Jeˇniˇpeuˬ iˇ kahˇ gʼoꞈ iˇ˗eu lehˇ saˇ pawˇ naˬ duˬ˗ahˇ smˬ nah dawˬ keuˆ laꞈ˗euˬ kʼawꞈ saˇ pawˇ maˬ iˇ˗eu miˇ neh aˬ yawꞈ gʼaˬ doeˇ doeˇ laˇ˗awˇ ngaˇ tiˬ gʼaˬ tehꞈ nya lehˇ noeˬ˗eu meh. Aˬ yawꞈ yawˬ haˇ yawˬ ha gʼawˬ shaˬ noeˬ gaˬ laˇ nya meh. Ehˇ kʼawꞈ aˬ yawꞈ teu loꞈ˗ehˇ maˬ gʼeh ni saˇ pawˇ naˬ duˬ˗ahˇ jawˇ luꞈ˗eu deuˬ˗ahˇ tsaꞈ gaˬ nya ni caw ba nehˬ laꞈ lehˇ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ guiˬ lahˬ shaˇ˗euˬ meh. Aˬ yawꞈ gʼawˬ mya gʼaˬ˗ahˇ tsaꞈ gaˬ˗awˇ sahꞈ boꞈ yaw myaˬ dmˬ biꞈ nehˬ˗euˬ meh. “Ngaˇ shaˬ˗eu jeˬ˗ahˇ ya puˬ kʼawꞈ Yeˬhawˇbaˬ ngaˬ˗ahˇ guiˬ lahˇ biꞈ˗awˇ yawꞈ˗euˬ tsawˇ myahˇ miˇ tsaˬ tahˬ kʼawˇ˗ahˇ gaˬ doe iˇ ni gʼaˬ biꞈ laꞈ˗euˬ meh” lehˇ Jeˇniˇpeuˬ ehˇ˗eu meh.
19. Maˇ diˇ Miˬyehˇ˗ahˇ uˬ duˬ tahˬ˗eu deuˬ lehˇ siˬ laˇ˗eu aˬ jeˬ nga?
19 Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ huiˬ dzehˬ˗eu baoˬ˗ahˇ aˬ yawꞈ˗euˬ zaˬ lahˇ deuˬ tehꞈ˗ehˇ siˬ duˬ˗eu meh. Heu kawꞈ˗ahˇ gʼoˆ shaw nya˗eu heu naˇ maˇ diˇ Miˬyehˇ˗ahˇ uˬ duˬ tahˬ˗eu deuˬ lehˇ siˬ laˇ˗eu meh. Teu miˇ neh aˬ dui yawˬ gʼaˬ na luꞈ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ huiˬ dzehˬ˗eu baoˬ˗ahˇ gʼaˬ biꞈ daˆ leꞈ ma lehˇ ya laˆ duˬ taˬ˗euˬ meh.
20. Nawˇ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ huiˬ dzehˬ˗eu baoˬ˗ahˇ gʼaˬ biꞈ ngeh aˬ yawꞈ aˬ joˆ˗ehˇ noeˬ˗eu nga?
20 Nawˇ saˇ jaˇ ziꞈ˗eu laꞈ kʼoeˇ lawˬ haw˗eu jeˬ˗ahˇ oˇ dzeuˇ daˬ dzeuˇ˗awˇ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ huiˬ dzehˬ˗eu baoˬ˗ahˇ gʼaˬ biꞈ gaˇ aˬ yawꞈ mawˇ˗awˇ aˇ poeˬ taˬ baw˗eu meh. (Ja ceuˬ 18:25) Nyaˆ taꞈ kawˆ˗ahˇ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ huiˬ dzehˬ˗eu baoˬ aˬ jeˬ miˇ neh nawˬ˗euˬ gʼaˬ biꞈ˗euˬ jeˬ˗ahˇ za geuˇ˗awˇ nawˇ gʼaˬ tiˬ byah tiˬ loꞈ aˬ joˆ˗ehˇ biꞈ nya˗eu nga lehˇ jiˇ ja sawˇ ma.