ƐNTƐNƐTI JI WEMADADOXU Watchtower Tɔ
Watchtower
ƐNTƐNƐTI JI WEMADADOXU
Aja
À
  • À
  • à
  • Á
  • á
  • É
  • é
  • È
  • è
  • Ɛ
  • ɛ
  • Ɖ
  • ɖ
  • Ó
  • ó
  • Ò
  • ò
  • Ú
  • ú
  • Ù
  • ù
  • Í
  • í
  • Ì
  • ì
  • Ɔ́
  • ɔ́
  • Ɔ̀
  • ɔ̀
  • Ɔ̌
  • Ӡ
  • ӡ
  • BIBLA
  • WEMAWO
  • BƆBƆWO
  • mwbr18 septembre kpashi. 1-7
  • Agbenɔnɔ koɖo sumɔsumɔdɔ bɔbɔ nukplawema nyɔsoxuwo (septembre 2018)

Video ɖe deli nɔ ecɛ ci èsɔ o.

Mìɖe kuku, kɔpi nɔ video lɔ do go cukaɖa ɖeka.

  • Agbenɔnɔ koɖo sumɔsumɔdɔ bɔbɔ nukplawema nyɔsoxuwo (septembre 2018)
  • Agbenɔnɔ koɖo sumɔsumɔdɔ bɔbɔ nukplawema nyɔsoxuwo—2018
  • Enyɔta hwɛhwɛwo
  • 3-9 SEPTEMBRE
  • 10-16 SEPTEMBRE
  • nwtsty enumɛɖeɖe bu kudo Ʒan 4:10 nu
  • 17-23 SEPTEMBRE
  • 24-30 SEPTEMBRE
Agbenɔnɔ koɖo sumɔsumɔdɔ bɔbɔ nukplawema nyɔsoxuwo—2018
mwbr18 septembre kpashi. 1-7

Agbenɔnɔ koɖo sumɔsumɔdɔ bɔbɔ nukplawema nyɔsoxuwo

3-9 SEPTEMBRE

MAWU NYƆ MƐ DƆKUNUWO | ƷAN 1-2

“Yesu wa enujiŋ ŋkɔtɔ yi tɔ”

w15-EW 6/15 4 mm. 3

Kristo​—Ame Si Ðe Mawu Ƒe Ŋusẽ Fia

3 Yesu wɔ eƒe nukunu gbãtɔ le srɔ̃kpeƒe aɖe le Kana. Ðewohĩ esi vavalawo sɔ gbɔ wu ale si wokpɔ mɔe ta la, wain la mede wo nu o. Esia ate ŋu ate ɖe srɔ̃ɖela yeyeawo dzi ŋutɔ, elabena woawoe ɖo kplɔ̃a na ame kpekpeawo.Yesu dada Maria hã nɔ ame kpekpeawo dome. Maria bia tso Yesu si be wòakpe ɖe wo ŋu. Esi wònya be ŋusẽ le Yesu si be wòawɔ nane tso nɔnɔmea ŋu taea? Maria anya de ŋugble le nyagblɔɖi siwo katã ku ɖe via ŋu la ŋu, eye wònya be eyae nye “Dziƒoʋĩtɔ la ƒe Vi.”(Luka 1:​30-32; 2:52) Nya la koe nye be, Maria kple Yesu siaa di be yewoakpe ɖe srɔ̃ɖelaawo ŋu. Eya ta Yesu trɔ tsi si ade lita 380 wòzu “wain nyui” nukutɔe. (Xlẽ Yohanes 2:​3, 6-11.) Ðe wòle be Yesu nawɔ nukunu sia kokokoa? Ao. Esi wòtsɔ ɖe le eme na amewo eye wònɔ Fofoa si nye dɔmenyola srɔ̃m tae wòwɔe ɖo.

jy-EW 41 mm. 6

Yesu Wɔ Eƒe Nukunu Gbãtɔ

Esiae nye nukunu gbãtɔ si Yesu wɔ. Esi eƒe nusrɔ̃la yeyeawo kpɔ nukunu sia la, ena wogaxɔ edzi se geɖe wu. Emegbe Yesu, dadaa kple dadaviawo zɔ mɔ yi Kapernaum, si le Galilea-ƒua ƒe dzieheɣetoɖoƒe.

Bibla mɛ nuxɔafiwo jiji

nwtsty enumɛɖeɖe bu kudo Ʒan 1:1 nu

enyɔ lɔ: bh-EW

Le kpɔɖeŋu me, bu nusi Yohanes ŋlɔ emegbe le ta 1, kpukpui 18 me ŋu kpɔ: “Ame aɖeke mekpɔ Mawu [Ŋusẽkatãtɔ la] ɣeaɖekeɣi kpɔ o.” Gake amewo kpɔ Yesu, Vi la, elabena Yohanes gblɔ be: “Nya la [Yesu] trɔ zu ŋutilã, eye wònɔ anyi le mía dome, eye míekpɔ eƒe ŋutikɔkɔe.” (Yohanes 1:14) Ekema aleke Vi la ate ŋu anye Mawu Ŋusẽkatãtɔ ƒe akpa aɖee? Yohanes gagblɔ hã be Nya la nɔ anyi ‘kple Mawu.’ Azɔ aleke ame aɖe ate ŋu anɔ anyi kple ame bubu evɔ wòaganye ame ma ke? Gawu la, abe alesi wòdze le Yohanes 17:3 ene la, Yesu na vovototo si le eya kple Fofoa si le dziƒo dome la me kɔ ƒã. Eyɔ Fofoa be “Mawu vavã ɖeka la.” Eye Yohanes gblɔ nyawo katã kpokploe le eƒe Nyanyuia ƒe nuwuwu lɔƒo be: “Ke woŋlɔ esiawo ɖi, bena miaxɔ ase bena, Yesu enye Kristo, Mawuvi la.” (Yohanes 20:31) De dzesii be meyɔ Yesu be Mawu o, ke boŋ be Mawu ƒe Vi. Nya bubu siawo siwo wogagblɔ le Yohanes ƒe Nyanyuia me la na míenya alesi wòle be míase Yohanes 1:1 gɔmee. Yesu, Nya la, nye “mawu” le gɔmesese sia nu be ɖoƒe kɔkɔ aɖee le esi, gake menye eya kee nye Mawu Ŋusẽkatãtɔ la o.

nwtsty enumɛɖeɖe bu kudo Ʒan 1:29 nu

Mawu Lɛngbɔvi: Hwecinu yí Yesu wa ʒinʒindoshimɛ yí Legba ti kpɔ goduɔ, Ʒan amɛʒindoshimɛtɔ yɔɛ mɔ, “Mawu Lɛngbɔvi.” Ʒan 1:36 mɛ ɖekɛ yí enyɔgbe cɛ ze le. (Kpɔ Megbenyawo. A7.) Esɔgbe pɛɛ mɔ wosɔ Yesu sɔ koɖo lɛngbɔvi. Le Bibla mɛ pleŋ ɔ, wosɔnɔ lɛngbɔvi sanɔ avɔn do ta nɔ nuvɔn keŋ nɔ ekacaca agbetrɔ anɔ amɛ lɔ koɖo Mawu gblamɛ. Enu cɛ le dumɛ nɔ vɔnsa ci yí Yesu wa hwecinu yí esɔ yi gbe maɖonuvɔn sa vɔn do ta nɔ agbetɔwo. Enyɔgbe ci yí nyi “Mawu Lɛngbɔvi” atɛnŋ ahɛn susu yi texwe sugbɔ ji le Ŋwlɛnŋwlɛn lɔwo mɛ. Lé Ʒan amɛʒindoshimɛtɔ jeshi Ebre Ŋwlɛnŋwlɛn lɔwo ɖɛ do, na yi nyɔ lɔ atɛnŋ ahɛn susu yi enu ɖeka alo enu cɛwo ji: lɛngbɔsu (agbo) ci yí Abraxamu sɔ sa vɔn do dumɛ nɔ eviɛ Izaki (Gɔnm 22:13), Paki lɛngbɔvi ci wowu le Eʒipti yí sɔ hwlɛn Izraɛliviwo gan le hwashigbemɛ (Hun 12:​1-13), alo lɛngbɔsu ci wosɔ sana vɔn do Mawu vɔnsakpe lɔ ji nyidin koɖo fiɛfi ɖeka duu le Ʒeruzalɛmu (Hun 29:​38-42). Etɛnŋ nyi mɔ Ezai nyɔnuɖɛ can le susu mɛ nɔ Ʒan, fini Yehowa yɔ mɛɖeka le mɔ “anyi dɔwavi” le, yí nu so nu mɔ ‘wokplɔɛ shigbe mɔ lɛngbɔ hannɛ yi wuwugbe.’ (Ezai 52:13; 53:​5, 7, 11) Hwecinu yí apostolo Pɔlu ŋwlɛn yi lɛta ŋkɔtɔ ɖaɖa Korɛntitɔwoɔ, éhɛn susu yi Yesu ji shigbe mɔ “mìwo Paki lɛngbɔvi” hannɛ. (1Kor 5:7) Apostolo Piɛ nu mɔ, Kristo ‘hun xɔafi, shigbe mɔ lɛngbɔvi ci enu dewa fiɖekɛ nɔ o, yí afɛn ɖekɛ dele nu hannɛ.’ (1 Piɛ 1:19) Le Enyɔdasɛ wema mɛɔ, woyɔ Yesu ci wodo ŋcikɔkɔɛ nɔ mɔ “Lɛngbɔvi” le kpɔwɛnyɔnunu mɛ donu 25 enu le ji.​—Kpɔwɛ buwo yí nyi: Enyɔ 5:8; 6:1; 7:9; 12:11; 13:8; 14:1; 15:3; 17:14; 19:7; 21:9; 22:1.

10-16 SEPTEMBRE

MAWU NYƆ MƐ DƆKUNUWO | ƷAN 3-4

“Yesu ɖe kunu nɔ nyɔnu Samaritɔ ɖeka”

nwtsty enumɛɖeɖe bu kudo Ʒan 4:6 nu

enu cikɔ nɔ Yesu: Elɛ ɖekɛ kpaŋ yí Bibla nu so Yesu nu le mɔ “enu cikɔ” ni le ke. Ga 12:00 mɛ han yɔ, yí le nyidin lɔ mɛɔ, ewa mɔ Yesu zɔn mɔ so Ʒuda Balimɛ yi Sisha ci yí le Samari. Emɔ lɔ nyi ekpo gangan ɖeka ci yí jinjin mɛta 900 alo ci wu ahan.​—Ʒan 4:​3-5; kpɔ megbenya A7.

Bibla mɛ nuxɔafiwo jiji

nwtsty enumɛɖeɖe bu kudo Ʒan 3:29 nu

aʒavisu lɔ xlɔ: Le Bibla hwenuɔ, mɛ ci yí nyi exlɔ vevi nɔ aʒavisu wanɔ nu shigbe afɔsɔɖotetɔ le se nu hannɛ yí wanɔ akpa vevi ɖeka le alɔlele totowo mɛ. Wokpɔɛni shigbe mɔ eyi na aʒavi lɔ koɖo aʒavisu lɔ vaɖe nɔnɔ hannɛ. Le alɔlele zan lɔ jiɔ, alɔletɔ lɔwo koɖo wowo bɔdonutɔwo yinɔ aʒavisu lɔ alo dalɔ xomɛ, fini yí woaɖu alɔlele zan lɔ le. Le azan lɔ ɖuɖu hwenuɔ, aʒavisu lɔ xlɔ kpɔnɔ jijɔ, nɔ ése gbe mɛ nɔ aʒavisu lɔ hwecinu exokɔ nuxu koɖo yi ʒavi lɔ, ɖo ése le yiɖeki mɛ mɔ yewa edɔdoashi ye tɔ lɔ nywiɖe ɖe gbɔ. Ʒan amɛʒindoshimɛtɔ sɔ yiɖeki sɔ koɖo “aʒavisu lɔ xlɔ.” Le lɛɔ, Yesu yí nyi aʒavisu lɔ, yí yi dokplɔtɔwo nyi yi ʒavi gbɛbɔbɔ lɔ le kpɔwɛnyɔnunu mɛ. Ci Ʒan amɛʒindoshimɛtɔ drakɔ mɔ ji do nɔ Mɛsia lɔɔ, ésɔ “aʒavi lɔ” gbɛbɔbɔ mɛ tɔ ŋkɔtɔwo na Yesu. (Ʒan 1:​29, 35; 2Kor 11:2; Efe 5:​22-27; Enyɔ 21:​2, 9) “Aʒavisu lɔ xlɔ” wa mɔjidradradodɔ yi tɔ lɔ nywiɖe ɖe gbɔ, yí enu veviɖe degbekpɔtɔ ni yí awa o. Eyi na Ʒan do vovototo yiɖeki koɖo Yesu mɛ yí nu mɔ: “Eyɛ ɖo ayikɔ ŋkɔ doji, vɔ nyɛŋ ɖo ayikɔ godu.”​—Ʒan 3:30.

nwtsty enumɛɖeɖe bu kudo Ʒan 4:10 nu

agbeshi: Grɛki nyɔgbe cɛ gɔnmɛɖeɖe tiin hɛnnɔ susu yi eshi ci yí sakɔ, eshi vivi, alo eshi fafa ci yí jikɔ le dotɔ mɛ ji. Éto akpo nɔ eshi ci yí xɔ do tanŋki mɛ. Le 1 Ese Wema 14:5 mɛɔ, Ebre nyɔgbe ‘etɔsasa shi’ gɔnmɛɖeɖe tiin yí nyi “agbeshi.” Le Ʒeremi 2:13 koɖo 17:13 mɛɔ, wodre Yehowa shigbe mɔ “agbeshidotɔ” hannɛ, ci gɔnmɛ yí nyi mɔ, eyi nyi eshi ci yí nanɔ agbe le kpɔwɛnyɔnunu mɛ. Hwecinu yí Yesu xokɔ nuxu koɖo nyɔnu Samaritɔ lɔɔ, ézan enyɔgbe “agbeshi” le kpɔwɛnyɔnunu mɛ. Vɔ eze petii mɔ le tɔtɔmɛɔ, nyɔnu lɔ bui mɔ eshi ŋtɔŋtɔ yɔ.​—Ʒan 4:11; kpɔ enumɛɖeɖe bu kudo Ʒan 4:14 nu.

17-23 SEPTEMBRE

MAWU NYƆ MƐ DƆKUNUWO | ƷAN 5-6

“Kplɔ Yesu do koɖo susu nywi”

nwtsty enumɛɖeɖe bu kudo Ʒan 6:10 nu

amɛ lɔwo nɔ nyinɔnɔ, woayi ŋsu 5000: Hwecinu yí Matie xokɔ nuxu so enujiŋ lɔ nuɔ, yiɖekɛ kpaŋ yí nu kpe ni mɔ, ‘wodehlɛn nyɔnuwo koɖo ɖeviwo do mɛ o.’ (Mt 14:21) Mɛ ciwo pleŋ yí wona ŋɖuɖu to enujiŋwawa lɔ ji hlɛnhlɛnmɛ awu 15000 dru.

nwtsty enumɛɖeɖe bu kudo Ʒan 6:14 nu

enyɔnuɖɛtɔ: Le exwe sanŋdi ŋkɔtɔ Kristotɔwo Hwenuɔ, Ʒuifu sugbɔ kpɔkɔ emɔ nɔ enyɔnuɖɛtɔ ɖeka ci yí anɔ shigbe mɔ Moizi hannɛ, ci nyɔ wonu le 2 Ese Wema 18:​15, 18 mɛ mɔ, eyi avanyi Mɛsia lɔ. Le lɛɔ, enyɔgbe ava xexe lɔ mɛ atɛnŋ ahɛn susu yi Mɛsia ci yí wokpɔkɔ emɔ nɔ ji. Ʒan ɖekɛ yí nu enujɔjɔ ciwo yí le kpukpui cɛ mɛ.

nwtsty enumɛɖeɖe buwo kudo Ʒan 6:​27, 54 nu

ŋɖuɖu ci yí danahɛn . . . ŋɖuɖu ci yí nanɔ agbe mavɔ: Yesu nya mɔ, ŋcilanmɛ nyɔnawo ɖekɛ yí na mɛɖewo kplɔ eye koɖo ye nukplaviwo do. Le nyɔnɔnwi mɛɔ, ŋcilanmɛŋɖuɖu donɔ ŋsɛn agbetɔwo nɔ ŋkeke ɖekaɖeka, vɔ “ŋɖuɖu” ci yí so Mawu Nyɔ lɔ mɛ atɛnŋ ana agbetɔwo anɔ agbe tɛgbɛɛ. Yesu tɛ gbe do ji veviɖe nɔ amɛ-ahwa lɔ mɔ, wo le wa dɔ . . . nɔ ‘ŋɖuɖu ci yí nanɔ agbe mavɔ.’ Ecɛ dasɛ mɔ, woɖo ado vevi nu yí akpɔ wowo gbɔngbɔnmɛ ʒanwo gbɔ, yí agbeɖo xɔse do enu ciwo yí wokplakɔ nu.​—Mt 4:4; 5:3; Ʒan 6:​28-39.

ɖunɔ anyi ŋcilan yí nunɔ anyi hun: Enu ciwo yí trɔdo enyɔ cɛ dasɛ mɔ, kpɔwɛnyɔ yí Yesu nukɔ. Mɛ ciwo yí aɖu ŋcilan lɔ yí anu ehun lɔ awɛ to xɔse ɖoɖo do Yesu Kristo nu ji. (Ʒan 6:​35, 40) Yesu nu enyɔ cɛ le exwe 32 K.H. Eyi taɖo denyi Axwetɔ Fiɛfiŋɖuɖu ci avaɖo le exwe ɖeka godu nu yí exokɔ nuxu so o. Énu nyɔ cɛ sabaaɖe doŋkɔ nɔ “Ʒuifuwo Paki xweɖuɖu lɔ.” (Ʒan 6:4) Eyi taɖo etɛnŋ nyi mɔ, yi toɖotɔwo ɖo ŋwi Paki xwe lɔ ci yí gogo ji. Etɛnŋ gbenyi mɔ, woɖo ŋwi gɔnmɛsese ci yí le lɛngbɔvi hun ci wosɔ hwlɛn Izraɛliviwo gan, le ezan ci yí doŋkɔ mɛ nɔ wowo hunhun le Eʒipti ji (Hun 12:​24-27). Yesu tɛkɔ gbe do mɔ, gbɔxwe ye dokplɔtɔwo akpɔ agbe mavɔɔ, ye hun awa akpa vevi ɖeka le mɛ.

w05-EW 9/1 21 mm. 13-14

Míazɔ Le Yehowa, Mía Mawu La Ƒe Ŋkɔ Me

13 Ke hã, ameha la ti Yesu yome yi ɖake ɖe eŋu “le ƒua godo,” abe alesi Yohanes gblɔe ene. Le esi Yesu gbe ameawo ƒe agbagba si wodze be yewoalée aɖo fia megbe la, nukatae wogati eyome yi afima ɖo? Wo dometɔ geɖe ɖe ŋutilãmenukpɔsusu si le wo si la fia heƒo nu tso ŋutilãmenu siwo Yehowa na le gbeadzi le Mose ŋɔli la ŋu. Nusi wòfiae nye be Yesu neyi edzi wòanɔ ŋutilãmenuwo nam yewo. Esi Yesu kpɔ woƒe nukpɔsusu gbegblẽa dze sii la, ete gbɔgbɔmenyateƒe si ate ŋu ana woƒe tamesusu natrɔ la fiafia wo. (Yohanes 6:​17, 24, 25, 30, 31, 35-40) Esia wɔe be ame aɖewo li liʋiliʋi le eŋu, vevietɔ esime wòdo lo sia na wo be: “Vavã, vavã mele egblɔm na mi bena: Ne menye ɖe mieɖu Amegbetɔvi la ƒe ŋutilã, eye mieno eƒe ʋu o la, ekema agbe aɖeke manɔ mia me o. Amesi ɖua nye ŋutilã, eye wònoa nye ʋu la, agbe mavɔ le esi, eye nye la mafɔe ɖe tsitre le nuwuwuŋkeke la dzi.”​—Yohanes 6:​53, 54.

14 Yesu ƒe lododowo wɔa dɔ ɖe amewo dzi zi geɖe eye wonana woɖenɛ fiana ne wodii le nyateƒe me be yewoazɔ kple Mawu. Lododo sia hã nye wo dometɔ ɖeka. Ena ameawo ɖe nɔnɔme vovovowo fia. Míexlẽ be: “Eƒe nusrɔ̃lawo dome ame geɖewo, esi wose esia la, wogblɔ bena: Esia nye nya sesẽ; ameka ate ŋu asee mahã?” Yesu yi edzi ɖe eme na wo be woadi gbɔgbɔmegɔmesese si le yeƒe nyawo ŋu. Egblɔ be: “Gbɔgbɔ la gbɔa agbe, ŋutilã menyo na naneke o; nya, siwo megblɔ na mi la, [gbɔgbɔ] kple agbe wonye. Tso esia dzi la eƒe nusrɔ̃lawo dome ame geɖewo de megbe, eye womegazɔna kpakplii o.”​—Yohanes 6:​60, 63, 66.

Bibla mɛ nuxɔafiwo jiji

nwtsty enumɛɖeɖe bu kudo Ʒan 6:44 nu

duinni vɛ: Ci yí wozan Grɛki dɔwanyɔ “dɔn” yí sɔ hɛn susu yi lé wodɔnnɔ kpaviɖɔ do ji can ɔ (Ʒan 21:​6, 11), denyi mɔ Mawu dɔnnɔ amɛwo koɖo akpa sɛnsin va yiɖeki gbɔ yɔ o. Edɔwanyɔ cɛ gɔnmɛ agbetɛnŋ anyi “yɔ,” yí Yesu nyɔ atɛnŋ ahɛn susu yi Ʒeremi 31:3 ji, fini yí Yehowa nu nɔ yi jukɔn xoxwi lɔ le mɔ: ‘Ŋsɔ lɔnlɔn mavɔ dɔn eo va nyɛɖeki gbɔ.’ (Septante zan edɔwanyɔ ɖekɛ lɔ le kpukpui cɛ mɛ.) Ʒan 12:32 dadasɛ mɔ, le emɔ ɖekɛ lɔ jiɔ, Yesu dɔnnɔ amɛ ɖekpokpui va yiɖeki gbɔ. Ŋwlɛnŋwlɛn lɔwo dasɛ mɔ Yehowa na amɛɖekishinɔnɔblɔɖe agbetɔwo. Amɛ ɖekaɖeka yí asɔ gbeta mɔ yeasɛn Yehowa alo yedasiin o. (2Ese 30:​19, 20) Mawu sɔ lɔnlɔn dɔnnɔ mɛ ciwo yí ɖo eji nywi va yiɖeki gbɔ. (Eha 11:5; Elo 21:2; Edɔ 13:48) Yehowa wɛni to Bibla mɛ ŋɛdu koɖo yi gbɔngbɔn kɔkɔɛ ji. Ezai 54:13 mɛ nyɔnuɖɛ ci woyɔ le Ʒan 6:45 kudo mɛ ciwo yí Yehowa dɔn va yiɖeki gbɔ nu.​—Sɔ sɔ koɖo Ʒan 6:65.

nwtsty enumɛɖeɖe buwo kudo Ʒan 6:64 nu

Yesu jeshi . . . mɛ ci yí avasɛ: Ʒuda Iskariɔti ji yí Yesu hɛn susu yikɔ. Yesu do gbe ɖaɖa nɔ Dalɔ le ezan blebu ɖeka mɛ gbɔxwe yí can apostolo 12 lɔwo. (Lk 6:​12-16) Eyi taɖo doŋkɔɔ, Ʒuda nɔ gbe ji nɔ Mawu. Ele ahan gan, enyɔnuɖɛ ciwo yí le Ebre Ŋwlɛnŋwlɛn lɔwo mɛ na Yesu nya mɔ, ye xlɔ ɖeka yí avasa ye. (Eha 41:9; 109:8; Ʒan 13:​18, 19) Hwecinu yí Ʒuda tɔ susu vɔnwo ɖeɖeɔ, Yesu, mɛ ci yí atɛnŋ akpɔ eji koɖo susu mɛ nɔ amɛwo, do jeshi trɔtrɔ lɔ. (Mt 9:4) Mawu zan enujejeshiɖɛdoŋkɔ yi tɔ yí sɔ nya mɔ, yi dokplɔtɔ ɖeka ci ji ekan do yí avasɛ. Vɔ le ɖekawawa mɛ koɖo Mawu nɔnɔmɛwo koɖo lé ewa nu do amɛwo nu do le blema na mɔ, mìdatɛnŋ abui gbeɖe mɔ, xɔsosexwe yí nyi Ʒuda nuwana lɔ o.

so gɔnmɛjeje: Enyɔgbe cɛ dehɛnkɔ susu yi hwecinu yí woji Ʒuda ji o. Ahanke dehɛnkɔ susu yi hwecinu yí wocin shigbe mɔ apostolo hannɛ ji, le gbedodoɖa ci yí Yesu wa le ezan blebu ɖeka mɛ godu o. (Lk 6:​12-16) Vɔ, éhɛn susu yikɔ hwecinu Ʒuda tɔ amɛfluflu nuwanawo ji, yí Yesu nya zeɖeka. (Ʒan 2:​24, 25; Enyɔ 1:1; 2:23; kpɔ enumɛɖeɖe buwo kudo Ʒan 6:70; 13:11 nu.) Ecɛ gbedadasɛ mɔ, Ʒuda bu tamɛ kpɔ so enu lɔwo nu nywiɖe vayi yí wa toto so wo nu daɖɛ, denyi trɔtrɔ kpata ɖe yí va yi ji mɛ o. Gɔnmɛsese ci yí nɔnɔ enyɔgbe “gɔnmɛjeje” (Grɛki, ar·kheʹ) ci wozan le Kristotɔwo Grɛki Ŋwlɛnŋwlɛn lɔwo mɛ nu, wanɔ ɖeka koɖo enyɔ ciwo yí trɔdi. Le kpɔwɛ mɛ, le 2 Piɛ 3:4 mɛɔ, enyɔgbe “gɔnmɛjeje” hɛn susu yikɔ, hwecinu wotɔ enuwo wawa ji. Vɔ le akpa sugbɔtɔ mɛɔ, wozannɔ enyɔgbe lɔ yí eɖonɔ gɔnmɛsese ɖe koŋ. Le kpɔwɛ mɛ, Piɛ nu mɔ gbɔngbɔn kɔkɔɛ lɔ va amɛ manyi Ʒuifuwo ji ‘shigbe lé gbɔngbɔn kɔkɔɛ lɔ va mìwoŋtɔwo ji le gɔnmɛjeje mɛ hannɛ.’ (Edɔ 11:15) Piɛ dehɛn susu yikɔ hwecinu yí woji alo hwecinu yí woyɔɛ nɔ apostolo nyinyi ji o. Vɔ, éhɛn susu yikɔ Pantekoti ŋkeke exwe 33 K.H. ji. Ecɛ nyi “gɔnmɛjeje” nɔ hwecinu yí woxɔ gbɔngbɔn kɔkɔɛ nɔ tajinu ɖe koŋ. (Edɔ 2:​1-4) Mìatɛnŋ akpɔ lé enyɔ ciwo yí trɔdo enyɔgbe “gɔnmɛjeje” kpɔnɔ ŋsɛn do yi gɔnmɛsese ji kpɔwɛ buwo le Luiki 1:2; Ʒan 15:27; koɖo 1 Ʒan 2:7 mɛ.    

24-30 SEPTEMBRE

MAWU NYƆ MƐ DƆKUNUWO | ƷAN 7-8

“Yesu kanfu Dalɔ”

cf-F 100-101 mm. 5-6

“Woŋwlɛn ɖɛ mɔ”

5 Yesu ji veviɖe mɔ amɛwo anya fini yí ye ŋɛdu lɔ so. Énu mɔ: ‘Anyi nukplakpla deso ŋgbɔ o, vɔ éso mɛ ci yí dɔŋ ɖaɖa gbɔ.’ (Ʒan 7:16) Gabu mɛɔ, énu mɔ: ‘Ŋdewanɔ enu ɖe toto anyi dro mɛ o, vɔ ŋnunɔ enyɔ ci yí Eda kplaŋ.’ (Ʒan 8:28) Yí le yiyi mɛɔ, égbe nu mɔ: “Enyɔ ciwo yí ŋnukɔ nɔ mí denyi nyɛŋtɔ nyɔwo o, vɔ Eda ci yí wa ɖeka koɖoŋ yí le yi dɔwo wakɔ.” (Ʒan 14:​10, nwt) Emɔ kuɖeka ci ji Yesu to yí ɖo kpe yi ji mɔ ye nyɔwo nyi nyɔnɔnwi yí nyi mɔ, éyɔ nyɔ so Mawu Nyɔ lɔ mɛ zenɛniɖe.

6 Nɔ wogbeje Yesu nyɔ ciwo yí le eŋɛnywi wemawo mɛ kpɔ nywiɖeɔ, wodasɛ mɔ enyɔ ciwo yí eyɔ tiin so Ebre Ŋwlɛnŋwlɛn lɔwo mɛ alo ciwo yí deyɔ tiin o, awu mamu nɔ ese ciwo yí le Ebre Ŋwlɛnŋwlɛn lɔwo mɛ. Doŋkɔɔ, wodakpɔɛ mɔ enukpacamɛ ɖe le nɔ o. Àtɛnŋ abiɔ eoɖeki se mɔ, le exwe amɛtɔn koɖo fan ciwo yí Yesu sɔ wa enukplakpla koɖo kunuɖeɖedɔ lɔ mɛ ɖe, nyi yí taɖo deyɔ enyɔ so Ŋwlɛnŋwlɛn kɔkɔɛ ciwo pleŋ yí li hwenɔnu mɛ ma. Vɔ ŋɖe deli ci yí dasɛ mɔ dewɛ o. Mìaɖo ŋwi yí ji mɔ, akpaxwe kleŋ nɔ yi nyɔwo koɖo yi nuwanawo yí woŋwlɛn ɖɛ. (Ʒan 21:25) Le nyɔnɔnwi mɛɔ, àtɛnŋ azan gaxoxo hwɛɖeka yí asɔ hlɛn Yesu nyɔ ciwo pleŋ yí woŋwlɛn ɖɛ do Eŋɛnywiwema lɔwo mɛ koɖo egbe kɔyiji. Ecɛ yɛɔ, sɔɛ mɔ, àxo nuxu so Mawu koɖo yi Fyɔɖuxu nu le gaxoxo kleŋ ɖe mɛ, yí ayɔ nyɔ awu mamu nɔ ese ciwo yí le Ebre Ŋwlɛnŋwlɛn lɔwo mɛ. Gbesɔ kpe niɔ, le akpa sugbɔtɔ mɛɔ, Yesu dehɛnnɔ esewema xlaxla ciwo yí woŋwlɛn ɖɛ o. Hwecinu yí enakɔ Etojinuxu lɔɔ, enyɔ ciwo yí eyɔ tiin so Ebre Ŋwlɛnŋwlɛn lɔwo mɛ alo ciwo yí deyɔ tinn o ayi amɛwo donu nɛniɖe​—⁠susu mɛ yí eyɔ wo pleŋ so!

w11-EW 3/15 11 mm. 19

Ðe Mɔ Mawu Ƒe Gbɔgbɔ La Nafia Mɔ Wò, Ke Menye Xexea Ƒe Gbɔgbɔ O

19 Ðo to Yehowa bliboe. Yesu wɔa nu siwo dzea Fofoa ŋu ɣeawokatãɣi. Zi ɖeka aɖe ya teti la, ale si Yesu di be yeakpɔ nɔnɔme aɖe gbɔe la to vovo na Fofoa ƒe didi. Ke hã, egblɔ na Fofoa kakaɖedzitɔe be: “Menye nye lɔlɔ̃nu o, ke boŋ tɔwò nava eme.” (Luka 22:42) Bia ɖokuiwò be, ‘Ðe meɖoa to Mawu ne esia wɔwɔ manɔ bɔbɔe nam o gɔ̃ hã?’ Toɖoɖo Mawu le vevie hafi míanɔ agbe. Esi wònye eyae nye mía Wɔla, míaƒe Agbedzɔtsoƒe, kple Ame si léa míaƒe agbe ɖe te ta la, agba le mía dzi be míaɖo to eƒe gbe. (Ps. 95:​6, 7) Nu bubu aɖeke meli míawɔ adze Mawu ŋu tsɔ wu be míaɖo toe o.

Bibla mɛ nuxɔafiwo jiji

w07-EW 2/1 6 mm. 4

Nu Ka Tae Wòle Be Míato Nyateƒe?

Kpɔɖeŋu kae Yesu Kristo ɖo le go sia me? Ɣeaɖeɣi la, Yesu nɔ dze ɖom kple ame aɖewo siwo mexɔ eyama dzi se o, siwo di be yewoanya eƒe mɔzɔɖoɖowo. Eya ta wogblɔ nɛ be: “Dzo le afisia, eye nàyi Yudea.” Alekee Yesu ɖo eŋu na wo? Egblɔ na wo be: “Miawo miyi ŋkekenyuia ɖuƒe [le Yerusalem]; nyemele ŋkekenyui sia ɖuƒe yi ge haɖe o, elabena nye ɣeyiɣi ɖoɖi la meɖo keŋkeŋ haɖe o.” Gake emegbe kpuie la, Yesu yi Yerusalem la hena ŋkekenyuia ɖuɖu. Ke, nu ka tae wòɖo nyaa ŋu nenema? Elabena gome mele wo si be woanya nu sia nu tso afi sia afi si Yesu anɔ ŋuti o. Eya ta togbɔ be Yesu megblɔ nya aɖeke si mele eteƒe o hã la, megblɔ nya bliboa katã na wo o, ale be mɔnukpɔkpɔ magasu wo si woawɔ nuvevi eya ŋutɔ loo, alo eyomedzelawo o. Eya ta menye aʋatsoe Kristo ka le afi sia o, elabena Petro ŋlɔ tso eyama ŋu be: “Mewɔ nuvɔ̃ aɖeke o, eye womekpɔ beble le eƒe nu me hã o.”​—Yohanes 7:​1-13, nwt; Petro I, 2:22.

nwtsty enumɛɖeɖe bu kudo Ʒan 8:58 nu

Ŋli: Ʒuifu egufɔntɔwo ji mɔ yewoaxo kpe Yesu ci yí enu mɔ ‘yekpɔ Abraxamu,’ ɖo wonu nɔ Yesu mɔ ‘yɛdeɖo exwe 50 hɔɖo o.’ (Ʒan 8:57) Ðoŋci Yesu tɔ lɔ dasɛ nɔ wo mɔ, yenyi gbɔngbɔnmɛ nuwawa sɛnŋ ɖeka le jeŋkwimɛ gbɔxwe wovaji Abraxamu. Mɛɖewo nunɔ mɔ, kpukpui cɛ dasɛ mɔ Yesu yí nyi Mawu. Wodrenɔ mɛ mɔ, Grɛki nyɔgbe e·goʹ ei·miʹ (ci gɔnmɛ woɖe mɔ “Ŋnyi” le Bibla ɖewo mɛ), hɛnkɔ susu yi enyɔ ci yí le Hunhun 3:14 ci yí le Septante mɛ ji. Wonunɔ mɔ gɔnmɛsese ɖekɛ yí le enyɔgbe lɔ nu le kpukpui amɛve lɔwo mɛ. (Kpɔ enumɛɖeɖe bu kudo Ʒan 4:26 nu.) Le Ʒan 8:58 mɛɔ, enyɔ ciwo yí trɔdo Grɛki dɔwanyɔ ei·miʹ dasɛ mɔ Grɛki dɔwanyɔ lɔ tɔ edɔ wawa ‘gbɔxwe Abraxamu avajɔ’ yí gbekpɔtɔ le edɔ wakɔ. Esɔ gbe pɛɛ mɔ woɖe gɔnmɛ ni mɔ “Ŋli” denyi “Ŋnyi” yɔ o, yí Bibla gɔnmɛɖeɖe xoxwi koɖo egbɛmɛtɔ ɖewo ɖe gɔnmɛ nɔ enyɔgbe lɔ mɔ “Ŋli.” Le nyɔnɔnwi mɛɔ, wozan Grɛki dɔwanyɔ ei·miʹ lɔ le Ʒan 14:​9, yí sɔ ɖe gɔnmɛ nɔ Yesu nyɔwo mɔ: ‘Ŋle mí gbɔ yɛɔ, ejinjin, yí dejeshiŋ ɖɛa, Filipu?’ Bibla gɔnmɛɖeɖe sugbɔtɔ zan enyɔgbe kuɖeka lɔ yí sɔ dasɛ mɔ, le ɖekawawa mɛ koɖo enyɔ ciwo yí trɔdo enyɔgbe lɔɔ, egbese kpeɖoji ɖekɛ deli ci yí gbe mɔ wodaɖe gɔnmɛ nɔ ei·miʹ mɔ “li” o. (Lé woɖe gɔnmɛ nɔ enyɔgbe lɔ do kpɔwɛ buwo le Lk 2:48; 13:7; 15:29; Ʒan 1:9; 5:6; 15:27; Edɔ 15:21; 2Kor 12:19; 1 Ʒan 3:8.) Gbesɔ kpe niɔ, Yesu nyɔ ciwo yí enu le Ʒan 8:​54, 55 dadasɛ mɔ, dedredreɛ yiɖeki mɔ eye koɖo ye Da ye nyi ŋɖekɛ o.

    Wema ciwo yí le Ajagbe mɛ (2015-2025)
    To le mɛ
    Ðo mɛ
    • Aja
    • Miin
    • Cancanwo
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Yizanzan sewo
    • Amɛ ŋtɔ nyɔtakankan totowo
    • Paramètres de confidentialité
    • JW.ORG
    • Ðo mɛ
    Miin