Чындык улустыҥ ӧзӱп јаранганын кӧргӧм

Мыны угала тыҥ каткыргам. Нениҥ учун дезе мениҥ нӧкӧрим кудайзак кижиге тӱҥей эмес болгон. Мен оноҥ: «Сен Агару Бичик керегинде нени билериҥ?» — деп сурагам. Ол бир эмеш унчукпай отурала: «Мениҥ энем Иегованыҥ Керечизи, ол меге Агару Бичик керегинде куучындап туратан» — деп айткан. Алаҥ кайкап, билер немезин меге куучындазын деп сӧстӧгӧм.

Анайып бис тӱниле куучындашканыс. Нӧкӧрим меге јерле Дьявол башкарып турган деп айдып берген (Иоанн 14:30). Слер бу керегинде алдынаҥ бери билер болороор. Је мен мыны баштап ла уккан кижи коркышту тыҥ кайкагам. Нениҥ учун дезе мынаҥ озо улустаҥ јерле јалакай ла чындык Кудай башкарып турган деп угуп туратам. Је мыны мен чек аайлабайтам. Ол тушта меге јӱк ле 26 ла јаш болгон до болзо, јӱрӱмде кӧп јаман неме кӧргӧм.

Мениҥ адам США-ныҥ ВВС-ында иштеген. Оныҥ учун Американыҥ черӱзи бир ле кӱн кнопканы јапазып ла ийзе, ядерный јуу-согуш баштала берердеҥ айабас деп, јаштаҥ ала билер болгом. Кийнинде Калифорнияда, колледжте ӱренип турарымда, Вьетнамда јуу-согуш болгон. Мен кӧп студенттер ле чилеп база протесттерге туружатам. Полицейскийлер бисти согуп туруп, слезоточивый газла сӱрӱп туратан. Ол јылдар чек ле аайы-бажы јок ӧйлӧр болгон. Улус јаантайын тӱймеен кӧдӱретен ле политикалык ӧлтӱриштер болотон, улустыҥ санаазы да јӱс башка болгон. Чынын-тӧгӱнин аайлаар арга јок.

1970 јылда меге Алясканыҥ тӱндӱк јанында иш табыла берген. Ондо мен кӧп акча иштеп алгам. Оноҥ самолетту Лондондӧӧн уча бергем. Анда мотоцикл садып алала, тӱштӱктӧӧн ууланып, кӧзим кайдаар кӧрӧт маҥтадып ийгем. Тоолу айдаҥ Африкага једип баргам. Јолой барып јадала, кӱчтердеҥ улам јайым јӱрӱм бедиреп бараткан мен ошкош улустарга туштап туратам.

Јӱрӱмимде нени кӧрбӧдим деереер! Оныҥ да учун меге јерле кӧскӧ кӧрӱнбес калју тын башкарып турган деген Агару Бичиктиҥ ӱредӱзи чын деп билдирген. Андый болзо, Кудай нени эдип турган? Мыны мен билерге кӱӱнзегем.

Оноҥ арыгы айларда мен бу сурактыҥ каруузын таап алгам. А база бир эмеш ӧйдӧҥ кандый ла айалгада сок јаҥыс Кудайга чындык арткан улусла таныжып, олорды сӱӱп баштагам.

ТӰНДӰК ИРЛАНДИЯ: «БОМБАЛАРДЫҤ ЛА ООКТОРДЫҤ ЈЕРИ»

Лондонго кайра једип келеле, нӧкӧримниҥ энезин табып алгам. Ол меге Агару Бичик берген. Кийнинде Амстердамда болорымда, тышкартындагы фонарьдыҥ јаркынына Агару Бичик кычырып јатканымды бир ака кӧрӱп ийеле, меге бу бичикти эмеш јакшы оҥдоорго болушкан. Оноҥ Дублин барала, Иегованыҥ Керечилериниҥ Ирландский филиалын табып алгам. Бот анда ченемелдӱ ойгор акала, Артур Маттьюзла, танышкам. Ол мениле Агару Бичик ӱренип баштаган.

Анайып мен Керечилдердиҥ бичиктерин ле журналдарын кӧп-кӧп кычырып баштагам. Је мен јаҥыс ла буларды эмес, је Агару Бичикти де кычыргам. Јакшызы не дейдигер! Јуунныҥ туштажузына барала, балдардыҥ билгирин кӧрӱп кайкагам. Олор санаалу улустыҥ канча јӱс јылдардыҥ туркунына табып болбой турган сурактарыныҥ карууларын билетен болгон. Темдектезе, јердиҥ ӱстинде јаман кайдаҥ келген, Кудай ол кем, кижи божоп калза, оныла не болуп турган. Ол ӧйдӧ мен јӱк ле Керечилерле куучындажып туратам. Олорго јуук болорго меге бир де кӱч болбогон. Нениҥ учун дезе бӱдӱн ороондо олордоҥ ӧскӧ кемди де билбес болгом. Ол улустыҥ болужынаҥ улам Иегованы сӱӱрге ле оныҥ табын бӱдӱрерге кӱӱнзей бергем.

1972 јылда мен сууга чӧҥӱрилгем. Оноҥ бир јылдаҥ мени текши пионер эдип кӧстӧп саларда, Ньюри деп калада (Тӱштӱк Ирландия) кичинек јуунла иштеп баштагам. Ондо кырдыҥ эдегинде таш турада јаткам. Јанында јалаҥда отоп јӱрген уйлардыҥ алдына куучын-эрмек белетеер болгом. Олор кепшенип туруп, мени лаптап угуп тургандый билдирген. Бу уйлар меге кандый јӧп беретен эмеш. Је анайып, улус алдына куучынданып ӱренип алгам. 1974 јылда мени специальный пионер эдип кӧстӧп ийерде, Найджел Питт деп акала кожо иштеп баштагам. Бис экӱ јуук најылар болуп калганыс.

Ол ӧйдӧ Тӱндӱк Ирландияда коркышту тартыжулар болгон. Бир кижи дезе оны «бомбалардыҥ ла октордыҥ јери» деп адаган. Нениҥ учун дезе улус јаантайын адыжып туратан, машиналарды эшти јардырып туратан. Ол эмезе снайперлердиҥ табарулары болотон. Кӧп сабада политиканыҥ да, кудай јаҥныҥ да сурактары колбулу болгон. Је католиктер де, протестанттар да Иегованыҥ Керечилерин политиканыҥ сурактарына киришпей турганын билген. Оныҥ учун бис табарунаҥ коркыбай, јайым јарлап туратаныс. Анайда ок айылдар сайын јарлап јӱрзеес, улус биске база кажы тушта улус адыжар деп айдып беретен. Оныҥ учун бис андый јерлердӧӧн барбаганыс.

Андый да болзо, коркымчылу учуралдар болуп ла туратан. Бир катап база пионер болуп турган Денис Карриган акала кожо јаныста турган кичинек каладӧӧн јарлап јӱргенис. Мынаҥ озо бис мында бир ле катап болгоныс. Анда бир ӱй кижи бисти кӧрӱп ийеле, бис экӱни солынып алган британский солдаттар деп бурулаган. Мен бодозом, бис ирландский акцент јогынаҥ куучындажып турарыста, ол ӱй кижи анайып бодогон. Бис коркый бергенис, не дезе, кижи солдаттарга јакшы баштанып турган ла болзо, оны ӧлтӱре адып салатан эмезе тизезин ӧткӱре адып ийетен. Оноҥ тышкары автобус сакып, тоҥып турарыста, кафениҥ јанындӧӧн бир машина маҥтадып келген. Байагы ӱй кижи кафедеҥ чыгып келеле, бистӧӧн сабарыла уулап, ол машинадагы эки эр кижиге та нени де айдып турды. Оноҥ ол эки эр кижи машиназыла бистӧӧн арай маҥтадып келеле, автобустыҥ расписаниезин сураган. А оноҥ автобус маҥтадып келерде, олор автобустыҥ шофёрыла та нени де куучындажып тургылады. Биске олордыҥ куучыны угулбаган. Автобуста бистеҥ ӧскӧ кем де јок болгонынаҥ улам час ла каланы чыгара маҥтадып ла ийзеес, олор бисти та канайткай не деп сананганыс. Је јаман ла неме болбоды. Автобустаҥ чыгып јадала: «Байагы эки эр кижи бис керегинде сураган ба?» — деп, шофёрдоҥ сураарымда: «Мен слерди билерим уулдар, слерге кем де тийбес, коркыбагар» — деп айткан.

1976 јылда, Дублинде, областной курултайгаa барып јӱреле, Полина Ломакс деп специальный пионерле танышкам. Ол сыйын Англиядаҥ. Бу сыйын тереҥ кӧгӱстӱ, јобош, кеберкек болгон. Ол Рей деп карындажыла кожо чындыкты јаштаҥ ала билген. Бир јыл ӧдӧ берерде, Полинала кожо алыжып алала, Тӱндӱк Ирландияда, Баллими́на деп калада, оноҥ ло ары специальный пионерлер болуп иштедис.

Бис канча да ӧйдиҥ туркунына ака-эјелериске болужарга, Бе́лфаст, Лондонде́рри, анайда ок јуу-согуш болуп турган ӧскӧ дӧ калаларда аймак кӧрӧӧчиниҥ ижин эдип јӱргенис. Бу каладагы ака-эјелер Иеговага иштеерге болуп, тереҥ шиҥип калган тӧгӱн ӱредӱлердеҥ айрылган, улусты талдабай да, јаман кӧрбӧй дӧ барган. Олордыҥ андый бӱдӱмјизи бисти сӱреен кайкаткан. А бу учун Иегова олорды кайралдаган ла корулап јӱрген.

Ирландияда 10 јыл јаткам. Оноҥ бисти 1981 јылда Галаад сургалдыҥ 72-чи клазына кычырган. А ӱредӱниҥ кийнинде бисти Сьерра-Леонедӧӧн (Кӱнбадыш Африка) кӧстӧп ийген.

СЬЕРРА-ЛЕОНЕ: ЈОКТУ ДА БОЛЗО, ЧЫНДЫК АКА-ЭЈЕЛЕР

Миссионерлердиҥ туразында бисле кожо сӱреен јакшы 11 ака-эје јаткан. Бисте бир кухня, ӱч туалет, эки душ, телефон, кийим јунатан ла кургадатан эки машинка болгон. Свет кенетийин ӧчӱп туратан. А тураныҥ ӱстинде крысалар маҥтажар болгон, подвалда дезе кобралар јаткан.

Мында јӱрӱм кӱч те болгон болзо, бис агару иштеҥ сӱӱнчи алып туратаныс. Улус Агару Бичикти тоогон, оныҥ учун бисти јакшы угуп туратан. Кӧп улус Агару Бичик ӱренип, Иегованыҥ Керечилери болуп калган. Улус мени «мистер Роберт» деп, Полинаны дезе «миссис Роберт» деп айдып туратан. Је бир канча ӧйдӧҥ мен филиалда иштеп баштаарымда, јарлаар ижим астай берген. Оныҥ учун олор Полинаны «миссис Полина», а мени дезе «мистер Полина» деп айдыжып баштаган. А Полинага бу сӱреен јарап туратан!

Кӧп ака-эјелер јокту јаткан. Је Иегова олорды качан да артыргыспаган (Матф. 6:33). Бир катап бир эједе јӱк ле бойына ла балдарына курсак алатан калганчы акчазы артып калган. Је ол маляриянаҥ эм аларга акчазы јетпей турган бир акага бастыра акчазын берип ийген. Кенетейин сакыбаган јанынаҥ бу эјеге ол ло кӱн бир ӱй кижи келеле, чачын кайчылаткан. Анайып эједе акча боло берген. Мындый кайкамчылу учуралдар сӱреен кӧп болуп туратан.

НИГЕРИЯ: ЈАҤЫ КУЛЬТУРА

Бис Сьерра-Леонеде тогус јыл иштегенис. Оноҥ бис экӱни Нигериядагы Бет-Элдӧӧн кӧстӧп ийген. Анайып јаан филиалда болуп калдыс. Мен ондо Сьерра-Леонеде ле чилеп офисте иштегем. Полинаны дезе кийим јазаар мастерскойдӧӧн кӧстӧгӧн. Бу ого јаан солынта болгон. Нениҥ учун дезе мынаҥ озо ол кажы ла ай 130 сааттаҥ јарлап, Агару Бичикле јакшы ӱредӱлер ӧткӱрген. А мында дезе ого кере тӱжине кийим јазаар керек болгон. Бу ишке ого ӱренижерге келишкен. Је кийнинде Полина ака-эјелер оныҥ ижин баалап турган деп оҥдоп ийеле, Бет-Элдеги ака-эјелердиҥ кӱӱнин кӧдӱрип баштаган.

Нигерияныҥ культуразы биске чек солун болгон. Оныҥ учун кӧп немеге ӱренерге келишкен. Бир катап офисте отурарымда, бир ака Бет-Элге јаҥы келген сыйынла мени таныштырарга кирип келген. Мен дезе туруп келеле, колымла јакшылажып ийерге ле јадарымда, байа сыйын будым алдына јада тӱшкен. Коркышту эдип кайкай бергем. Санаама капшай ла Апостолдордыҥ ижи 10:25, 26 ла Ачылта 19:10 кирип келерде, ол сыйынга: «Канайып туруҥ, оной этпе!» — деп айдарга санангам. Је бу ла ӧйдӧ оны Бет-Элге кычырган болордо, ол Агару Бичик неге ӱредип турганын ӱзе билер деп, оҥдоп турдым.

Бистиҥ куучыныс божогончо ло бойымды эби јок сезип турдым. Кийнинде бир эмеш шиҥжӱ ӧткӱргем. Кӧрӧр болзо, Нигерияныҥ кезик јерлеринде андый чӱм-јаҥ болуптыр. Анайып эр де улус эдип туратан. Мындый чӱм-јаҥ кижиге бажырып турганын эмес, карын тоомјызын кӧргӱскени болгон. Анайда ок андый учуралдар Агару Бичикте де бар (1 Сам. 24:8). Карын сыйнымга нени де айтпагам. Айдып ийген болзом, ол эби јоксынар эди.

Бис Нигерияда јӱрӱми кӱч те болзо, је канча јылдардыҥ туркунына Иеговага чындык арткан башка-башка ака-эјелерле танышканыс. Темдектезе, Айзая Адагбонаb деп аканыҥ учуралын кӧрӱп ийектер. Ол чындыкты јиит тужында уккан, је кийнинде капкаш оорула оорый берген. Мынаҥ улам оны лепрозорийге јатыргызып койгон. Ондо ол сок јаҥыс Керечил болгон. Удурлажулар да болгон болзо, Айзая ака лепрозорийде 30-таҥ ажык улусты чындыкка экелген. Анайда ок ондо јуун да тӧзӧгӧн.

КЕНИЯ: АКА-ЭЈЕЛЕРДИҤ МЕНИ ЧЫДАШКАНЫ

1996 јылда бис экӱни Кениядагы филиалдӧӧн кӧстӧгӧн. Бу ороондо биографияныҥ бажында куучындаган учуралдаҥ ала болбогом. Бис Бет-Элде јатканыс. Анда бистӧӧн јаантайын ла верветкалар айылдап келетен. Бу дезе кичинек јажыл мартышкалар. Кезикте кандый бир эје фруктылар тудунып алала барып јатса, бу мартышкалар оны «тоногылап» туратан. Бир катап бир эје кӧзнӧгин бӧктӧӧргӧ ундып койоло, јӱре берген. Айлына ойто једип келерде, верветкалардыҥ бӱдӱн билези оныҥ курсагын јигилеп јатты. Эје чыҥырып ийеле эжиктеҥ чыгара јӱгӱрерде, байагы обезъяндар кыйгы-кышкыла кӧзнӧктӧҥ чыга кондылар.

Бис Полинала кожо суахили деп тилге ӧткӱрилип турган јуунга јӱрӱп баштаганыс. Јаан удабай меге книгоизучение (алдында мынайып Агару Бичикти јуунда ӱренери адалатан) ӧткӱретен молју берген. Ол ӧйдӧ мен суахили тилге јаш баладый куучынданып туратам. Оныҥ учун материалга јакшы белетенип алзам, јӱк суракты да болзо, кычырып ийетем. Је ака-эјелердиҥ каруулары абзацтаҥ бир эмеш ле башка боло берзе, чек нени де аайлабайтам. Меге коркышту эби јок болгон. Ака-эјелерди коркышту карамдагам. Олор кӧӧркийлер дезе мени тил билбес кижини јобош болуп, канча кире чыдашкан.

США: БАЙ ДА БОЛЗО, ЧЫНДЫК АКА-ЭЈЕЛЕР

Кенияда болгоныс јылга да јетпеген. Нениҥ учун дезе 1997 јылда, бисти Бруклиндеги (Нью-Йорк) Бет-Элдӧӧн кычырган. Эмди бис бай ороондо јатканыс. Је мында бойыныҥ кӱчтери болгон (Укаа 30:8, 9). Је андый да болзо, мындагы да ака-эјелердиҥ бӱдӱмјизи сӱреен бек. Олор бойыныҥ акча-манадын ла ӧйин байыырга эмес, је Иегованыҥ организациязы башкарып турган сӱреен јакшы ишке јӧмӧжӧргӧ берип јат.

Бис јӱрӱмисте ака-эјелеристиҥ кандый ла айалгаларда Кудайыска чындык артып турганын кӧрдис. Ирландияда — јуу-согушту јӱрӱм, Африкада — јокту-јойу јӱрӱм, США-да — бай јӱрӱм. Иегова бойыныҥ ишчилериниҥ кандый да айалгаларда Кудайын сӱӱп турганын кӧрӱп, сӱӱнип јат!

Јылдар бӧс согып турган челноктоҥ до тӱрген ӧдӧт (Иов 7:6). Бӱгӱнги кӱнде бис тӧс башкаруда, Уорвикте иштейдис. Бой-бойын акту јӱрегинеҥ сӱӱп турган ака-эјелерле кожо иштеерге биске тыҥ јарап јат. Бис тоозы јок чындык ишчилерине кайрал беретен Кааныска, Иисус Христоско, акту кӱӱнистеҥ јӧмӧжип, сӱӱнип иштенедис (Матф. 25:34).