Јакшы темдердеҥ ӱренип, Иегованаҥ кӧп алкыштар алгам

Мен канадский провинцияныҥ Квебек калазында чыккам. Ондо улустыҥ кӧп сабазы французский тилге куучындап јат. Ада-энем, Луи ле Зелия, мени ончо јанынаҥ јеткилдеп, сӱӱжин кӧргӱзип чыдаткан. Адам кычырарга сӱӱйтен, је уйалчаҥ кижи болгон. А меге бичиирге јарап туратан, оныҥ учун журналист болорго кӱӱнзегем.

12 јашту болорымда, адамла кожо иштеп турган Родольф Суси деген кижи најызыла кожо бистиҥ айылга келген. Олор Иегованыҥ Керечилери болгон. Мен Керечилер керегинде кӧп неме билбес болгом, анайда ок олордыҥ ӱредӱлериле де качан да јилбиркебегем. Је олор Агару Бичиктиҥ болужыла кандый ла суракты чокум јартап турарда, мен сӱреен кайкагам. Ада-энем бого база сӱреен кайкаган, оныҥ учун бис Агару Бичикти ӱренерге јӧпсингенис.

Мен католический школдо ӱренгем, Агару Бичиктеҥ билип алганымды кожо ӱренип турган балдарга кезикте куучындап туратам. Је мыны абыстар болуп турган ӱредӱчилер билип ийген. Мениҥ айткан сӧстӧримди Агару Бичиктиҥ болужыла тӧгӱн деп кӧргӱзип берердиҥ ордына, олордыҥ бирӱзи мени тӱймеен баштап турган деп, бӱдӱн класстыҥ алдына арбанып салган! Ол тушта меге коркышту кӱч болгон. Је ӱредӱчилердиҥ мынайып ачынганынаҥ, школдо ӱредип турган серкпениҥ ӱредӱлери Агару Бичикке бир де келишпей турганын бойымныҥ кӧзимле кӧргӧм. Бу школдоҥ јӱрер керек деп оҥдоп ийеле, ада-энемле јӧптӧшкӧн кийнинеҥ, ӧскӧ школго кӧчӱп алгам.

ЈАРЛААР ИШТИ СӰӰП БАШТАГАНЫМ

Мен Агару Бичикти ӱренип те турарымда кӧгӱс јанынаҥ ӧспӧгӧм, нениҥ учун дезе мен айылдар сайын јарлаарга коркып туратам. Католический серкпениҥ салтары коркышту јаан болгонынаҥ улам бистиҥ јарлаар ишке јаан удурлажулар эдилген. Квебектиҥ премьер-министри — Морис Дюплесси серкпениҥ политический союзниги болгон. Бу кижиниҥ колыла Иегованыҥ Керечилерине кӧп табарулар эдилген. Оныҥ учун бу ӧйдӧ јарлаарга, ака-эјелерге јалтанбас болор керек болгон.

Меге коркыбас болорго Галаад сургалдыҥ тогузынчы клазыныҥ выпусники Джон Рей болушкан. Бу ака ченемелдӱ де јарчы болгон болзо, јобош, јымжак, ачык-јарык кижи болгон. Ол мени кӧп тӱзетпейтен, карын мен оныҥ јакшы теминеҥ ӱренгем. Джон французский тилди јакшы билбезинеҥ улам јарлаар ишке мени јаантайын кожо алатан, анайып мен ого тилди ӱренерге болушкам. Джонло кожо кӧп јарлап турала, чындыктыҥ јолына бек туруп аларга кӱӱнзей бергем. Оныҥ учун 1951 јылда кӱӱк айдыҥ 26-чы кӱнинде, Иегованыҥ Керечилериле баштапкы ла катап јолыкканымнаҥ ала он јыл ӧткӧн кийнинде, сууга чӧҥӱрилгем.

Квебектеги јаан эмес јууныста јарчылардыҥ кӧп сабазы пионерлер болуп иштеген. Олорды кӧрӱп, мен база пионер болуп баштагам. Ол ӧйлӧрдӧ бис јӱк ле Агару Бичикле јарлап туратаныс, оныҥ учун оны јакшы тузаланып билер керек болгон. Чындыкты чын јартаарга, керектӱ ӱлгерлерди табып аларга албаданып туратам. Андый да болзо, кӧп улус Агару Бичикти католический серкпеле јарадылбаганын кӧрӱп ле ийзе, кычырбас болгон.

1952 јылда мен бойымныҥ јуунымнаҥ Симона Патри деп чындык сыйынла јурт тӧзӧгӧм. Оныҥ кийнинде Монреаль калага кӧчкӧнис. Тойдыҥ кийнинеҥ бир јыл ӧдӧ берерде, Лиза деп кызычагыс чыккан. Пионердиҥ ижин тойдоҥ бир эмеш озо артыргызып салган да болзом, Симонала кожо јуунныҥ ижине канча кире аргабыс бар эрчимдӱ туружарга, чӱм јок јӱрӱм јӱрерге албаданганыс.

Он јыл ӧдӧ берерде, мен пионердиҥ ижин ойто баштаарга санангам. Бу санаага мени Камилль Уэллетт кӱӱнзеткен. Мен оныла 1962 јылда Канаданыҥ Бет-Элинде аксагалдардыҥ бир айга ӧткӱрилген Агару иштиҥ сургалында бир кыпта кожо јаткам. Камилль мен ле чилеп билелӱ болгон до болзо, је јарлаар ишке кӱйӱп туратан. Оныҥ андый кӱӱн-санаазы меге сӱреен јараган. Ол јылдарда Квебекте, пионерлердиҥ тоозында бала-баркалу ака-эјелер коркышту ас болгон. Је Камилль дезе пионер болорго кӱӱнзеген. Ол мени де айалгаларымды сананып кӧрзин деп кӱӱнзедетен. Тоолу ла айдаҥ пионердиҥ ижин баштап јадарымда, кезик ака-эјелер мени аайлабаган. Је мен, Иегова мени артыргыспас деп, бир де алаҥзыбагам.

КВЕБЕКТЕ СПЕЦПИОНЕРЛЕР БОЛУП ИШТЕЙДИС

1964 јылда бисти Симонала кожо спецпионерлер эдип, чыккан-ӧскӧн калабыска, Квебекке, кӧстӧгӧн. Мынайып бис анда канча јылдар иштегенис. Ол ӧйлӧрдӧ јарлаарга эмеш јеҥил боло берген, је удурлажулар тӱҥей ле болуп туратан.

Бир катап суббот кӱнде мени Квебектеҥ ыраак эмес Сент-Мари деп кичинек калада полицейскийлер тудуп алган. Оноҥ полицейский участокко апарала, айылдар сайын јараду јогынаҥ јарлаганым учун камерага отургузып салган. Кийнинде, казыр чырайлу Байяржон деп фамилиялу јаргычыныҥ алдына тургам. Ол мениҥ адвокадым кем болор деп сураган. Мен ого Глен Хауa деп айдарымда, ол: «О калак! Оноҥ башка кижи јок, а!» — деп, кыйгырып ийген. Глен Хау ака јарлу адвокат болгон. Ол јаргыларда Иегованыҥ Керечилерин сӱреен јакшы корулап туратан. Јаан удабай ла јаргы мени актап салган деп угула берген.

Квебекте бистиҥ ижиске удурлажулар болуп турганынаҥ улам туштажулар ӧткӱретен јер табарга кӱч болгон. Оныҥ учун бистиҥ кичинек јууныс одырылбай турган эски гаражта јуулышкан. Бу гаражты кышкыда корон сооктордо бир эмеш те болзо јылыдып аларга, акалар масляный радиатор тузаланган. Бис туштажулардаҥ канча да саат озо келип, радиаторды айландыра отурып алала, бой-бойыска оморкодулу учуралдар куучындап туратаныс.

Бу јылдардыҥ туркунына јарлаар ижис сӱрекей јаан једимдерге јеткенин кӧрӱп, сӱӱнип јадым. 1960 јылдарда Квебек калада, анайда ок Кот-Нор региондо ло Гаспе деп јарым ортолыкта тоолу ла болчок кичинек јуундар болгон. Је бӱгӱнги кӱнде анда теократический эки аймак бар, анайда ок ака-эјелерге Каандыктыҥ јараш Туралары тудулган.

ЈОРЫКЧЫ КӦРӦӦЧИНИҤ ИЖИ

1970 јылда Симона ла меге јорыкчы кӧрӧӧчиниҥ ижин берген, а 1973 јылда — областной кӧрӧӧчиниҥ ижин. Ол јылдарда Лорье Сомюрb ла Дейвид Сплэйнc (олор экӱлези јорыкчы кӧрӧӧчилер болгон) деп ченемелдӱ акалардаҥ кӧп немеге ӱренип алгам. Бис Дейвидле кожо кажы ла курултайдыҥ кийнинде, ака-эјелерди оноҥ јакшы ӱредерге нени этсе јакшы болор деп куучындажып туратаныс. Бир катап Дейвид меге мынайып айткан: «Леонс, меге сениҥ калганчы куучын-эрмегиҥ јараган. Молодец! Је сениҥ куучын-эрмегиҥ меге ӱч куучын-эрмек айдарга једер эди!» Мен чыннаҥ ла куучын-эрмектеримде ӧйинеҥ ӧткӱре кӧп неме куучындайтам. Оныҥ учун меге кыска, јарт куучындаарга ӱренер керек болгон.

Квебекте кӧп ака-эјелер мени јакшы билер болгон, оныҥ учун бу аймакка келзем, олор мениле кожо јарлаарга кӱӱнзейтен. Меге олорло кожо јарлаарга сӱреен јарап туратан, је мынаҥ улам аймак кӧрӧӧчиге ајаруны ас эткем. Областной кӧрӧӧчиниҥ тӧс амадузы — аймак кӧрӧӧчиниҥ кӱӱнин кӧдӱрери. Бир катап олордыҥ бирӱзи меге мынайып јымжак айткан: «Сени ака-эјелерле кӧп иштенип турганыҥ учун мактап турум, је бу неделе — мениҥ неделем деп ундыбай тур. Меге база оморкоду керек!» Бу сӧстӧр, меге областной кӧрӧӧчиниҥ амадузын ундыбаска болушкан.

1976 јылда сакыбаган јанынаҥ мениҥ кару ӱйим, Симона, јаан ооруп, божоп калган. Мен оныҥ Иегова Кудайды тыҥ сӱӱгенин ле бойын бир де кысканбазын сӱреен баалагам. Анайда ок ол меге сӱреен јакшы најы ла болушчы болгон. Эжимди јылыйткан кӱч ӧйлӧрди ӧдӱп чыгарга, агару ишке кӧп турушканым болушкан. Оныҥ учун Иегованыҥ сӱӱжи ле болужы учун быйанду болодым. Кийнинде мен Кэролин Эллиотт деген эјени алгам. Ол английский тилге куучындап турган эрчимдӱ пионер болгон. Квебек калага Кэролин јарлаар ишке оноҥ кӧп туружарга кӧчӱп келген. Ол куучынчы ла болушчаҥ эје, ол анчада ла уйалчак ла јаҥысканзырап турган улуска јаан ајару эдет. Кэролин меге јорыкчы кӧрӧӧчиниҥ ижин бӱдӱрерге сӱрекей јаан болужын јетирген.

АҤЫЛУ ЈЫЛ

1978 јылдыҥ чаган айында мени Квебекте Пионер иштиҥ баштапкы сургалын ӧткӱрзин деп сураган. Мен ол тушта коркышту тыҥ санааркагам. Нениҥ учун дезе андый сургал бир де ӧткӱрбеген болгом. Бу сургал пионерлерге де солун болгон. Карын бу баштапкы класста ченемелдӱ кӧп пионерлер ӱренген. Ӱредӱни мен де ӧткӱрген болзом, бойым олордоҥ кӧп немеге ӱренгем.

Ол ло јылда Монреаль каланыҥ Олимпийский стадионында «Победоносная вера» деп адалган международный курултай ӧткӱрилген. Мындый јаан курултай Квебекте баштапкы ла катап болгон. Анда 80 000 кӧп кижи јуулган. Мен пресс-служба учун каруулу болгом, оныҥ учун кӧп журналисттерле куучындашкам. Кийнинде бистиҥ курултай керегинде сӱрекей кӧп јакшы сӧстӧр бичилгенин кычырарга сӱӱнчилӱ болгон. Бу курултай керегинде телевизор ло радио ажыра 20 сааттаҥ кӧп куучындаган. А прессада јӱстер тоолу статьялар чыккан. Мынайып сӱреен јаан кере берилген!

ЈАҤЫ ЈАКЫЛТА

1996 јылда мениҥ јӱрӱмимде коркышту јаан солынта болгон. Мен сууга чӧҥӱрилгенимнеҥ ле ала Квебекте французский тилге јарлагам. Је оноҥ мени Торонто каланыҥ английский тилге куучындап турган областьтине кӧстӧп ийген. Мен английский тилди јакшы билбес болгонымнаҥ улам, бу ишке келишпей јадым деп санангам. Куучын-эрмектерди јастыра-мыстыра да болзо, английский тилге айдар керек деп сананып ла ийзем, бастыра бойым тыркыража беретем. Оныҥ учун Иеговага оноҥ кӧп мӱргӱӱрге ле иженерге келишкен.

Торонтодогы иштеген эки јылды эске алзам, сӱреен јакшы јылдар болгон деп айдар эдим. Кэролин меге английский тилге коркыбай куучындаарга кӧп болушкан, акалар да јаан болужын јетирген. Анайып, удабай ла кӧп јаҥы најылар табып алганыс.

Пятница кӱндерде аймак курултайла колбулу кӧп иштер бӱдӱрер керек болгон. Андый да болзо, мен эҥирде айылдар сайын бир саат кире јарлап туратам. Кем де мынайып сананар эди: «Бу не анайып эдет? Курултайдыҥ алдына иш тегин де кӧп эмес пе?» Је јарлаар иште улусла јилбилӱ куучындашканым меге ийде-кӱч берип туратан. Эмди де айылдар сайын јарлаганымнаҥ кӱӱним кӧдӱрилип јат.

1998 јылда Кэролин ле мени специальный пионерлер болзын деп Монреаль калага ийген. Ондо мен канча јылдардыҥ туркунына общественный јерлерде јарлаарын башкаргам, анайда ок Иегованыҥ Керечилери керегинде улустыҥ јастыра санааларын солыырга, СМИ-ле кожо иштегем. Эмди Кэролинле кожо бу јуукта Канадага кӧчӱп келген улуска јарлап јадыс. Олордыҥ кӧби Агару Бичикле јилбиркеп јат.

Чӧҥӱрилгенимнеҥ ала 68 јыл ӧдӱп калды. Ӧткӧн јылдарды сананзам, мениҥ јӱрӱмим јилбилӱ болгон ло меге сӱрекей кӧп алкыштар берилген. Је эҥ јаан сӱӱнчини јарлаар ишти сӱӱп баштаганымнаҥ ла улуска чындыкты билерге болушканымнаҥ алгам. Мениҥ кызым Лиза ӧбӧӧниле кожо балдарын чыдадып салала, экӱлези пионердиҥ ижин баштаган. Кызым акту јӱрегинеҥ иштенип јат, оны кӧрӱп тыҥ сӱӱнип јадым. Мен анчада ла христиан најыларыма быйанду. Олор меге јакшы темиле, ойгор јӧптӧриле кӧгӱс јанынаҥ ӧзӧргӧ лӧ Кудайдыҥ организациязында башка-башка јакылталар бӱдӱрерге болушкан. Эмди мен оҥдоп јадым: Иегованыҥ јакылталарын бӱдӱрерге, оныҥ агару тынына иженер керек (Сар. 51:11). Меге Иегованыҥ адын мактаар арга берилгени — јаан кӱндӱ! Оныҥ учун мен Кудайга јаантайын быйаным айдадым (Сар. 54:6).