Кожулталар
1. «Улу Вавилон» ол не?
«Улу Вавилон» — ол ончо тӧгӱн кудай јаҥдар деп, бис кайдаҥ билерис? (Ачылта 17:5). Нениҥ учун дезе «Улу Вавилон»:
Бастыра телекейге каршузын јетирет. Агару Бичикте айдылганыла, Улу Вавилон калыктардыҥ ла јондордыҥ ӱстинде отурган, бу «јердеги каандарды бийлеген улу кала» (Ачылта 17:15, 18).
Бу политика да эмес, коммерция да эмес. «Јердеги каандар» ла «садуучылар» (ЈТ) оныҥ јоголтылганын кӧргӱлеер (Ачылта 18:9, 15).
Кудайды јамандайт. Улу Вавилон балыр ӱй кижи деп адалат, нениҥ учун дезе ол, јаҥыс бойын сананып, јердеги каандарла јӧптӧжӱлер тургузат (Ачылта 17:1, 2). Ол ончо албатыларды тӧгӱндеп, кӧп улустыҥ ӧлӱминде бурулу болот (Ачылта 18:23, 24).
13 уроктыҥ, 6 пунктына кайра барар
2. Мессия качан келер керек болгон?
Агару Бичикте айдылганыла, Мессия 69 неделе ӧтсӧ келер. (Даниил 9:25 кычырыгар.)
69 неделе качан башталган? Б. э. озо 455 јылда. Бу јылда башкараачы Неемия Иерусалимди «орныктырып тударга», бу каладӧӧн келген (Даниил 9:25; Неемия 2:1, 5—8).
69 неделе — ол канча кире ӧй? Библиялык кезик судурларда бир «кӱн» деген сӧс бир јылды темдектейт (Тоолор 14:34; Иезекииль 4:6). Оныҥ учун кажы ла неделе — ол јети јыл. Айдарда, 69 неделе — 483 јыл (69 неделе x 7 кӱн).
69 неделе качан божогон? Б. э. озо 455 јылдаҥ 483 јылды тоолоп келзеес, б. э. 29 јылына келедис.a Иисус бу ла јылда сууга чӧҥӱрилип, Мессия болуп калган! (Лука 3:1, 2, 21, 22).
3. Кан тузаланылып турган медицинский процедуралар
Кезик медицинский процедураларда пациенттиҥ бойыныҥ каны тузаланылат. Бу процедуралардыҥ кезиги христиандарга јарабас. Темдектезе, христиандар донор болуп, кан табыштырбай јат, анайда ок операцияныҥ алдында олордоҥ кан алып, оны кандый да ӧйгӧ кичеейле, кийнинде ойто кайра урдырарга јӧпсинбей јат (Јаҥды такыганы 15:23).
Је кезик процедураларга христиан кижи јӧпсинер аргалу. Бу процедураларга канныҥ анализтери, гемодиализ, гемодилюция, анайда ок канды искусственно айландырып турган ла селл-сейвер деп аппараттар кирет. Кажы ла христиан кижи медицинский процедураныҥ ӧйинде, анализтерди табыштырарында эмезе эмденип јаткан тушта бойыныҥ канын канайып тузаланарын бойы кӧрӧт. Је мында ајарыҥкай болор керек, нениҥ учун дезе кажы ла врач процедураларды бир эмеш башка эдип јат. Оныҥ учун хирургический операцияга, анализтер табыштырарга эмезе кандый бир эмденер эп-аргага јӧпсинердеҥ озо, христиан кижи оныҥ каны канайып тузаланыларын јакшы билип алар учурлу. Бойоорго мындый сурактар беригер:
Эди-канымнаҥ канды алып, кандый бир ӧйгӧ агыжы токтодылган болзо, канайдар? Мындый канды эди-канымныҥ бӧлӱги деп сананып, оны «јердӧӧн» тӧкпӧй, ойто кайра бойымга ару уйатту урдырып болорым ба? (Јаҥды такыганы 12:23, 24).
Медицинский процедураныҥ ӧйинде мениҥ канымды алып, оныла бир кезек солынталар эдип, ойто меге урза эмезе, темдектезе, мениҥ канымнаҥ гель эделе, оны хирургический операцияныҥ ӧйинде кескен јердӧӧн сӱртсе, кандый болор? Мындый процедурага ару уйатту јӧпсинип болорым ба?
39 уроктыҥ, 3 пунктына кайра барар
4. Эш-нӧкӧрлӧрдиҥ башка јадары
Эш-нӧкӧрлӧрдиҥ бой-бойынаҥ башка јатканы Кудайга јарабай јат. Агару Бичикте јарт айдылат, эш-нӧкӧрлӧр јасак аайынча айрылышпай, башка јадып турган болзо, јаҥы биле тӧзӧӧргӧ јарабас (1 Коринфтегилерге 7:10, 11). Је христиан кижи кезик айалгалардаҥ улам эш-нӧкӧринеҥ башка јадат.
Биле тура билезин јеткилдебей турза. Ӧбӧӧни билезин јеткилдеерге мойноп турганынаҥ улам, ӱйи ле балдары акча да, курсак та јок артып калат (1 Тимофейге 5:8).
Коркышту казыр болзо. Эш-нӧкӧрине соктыртып турганынаҥ улам христиан кижиниҥ су-кадыгы ла јӱрӱми јеткерлӱ айалгада болот (Галаттарга 5:19—21).
Иеговага бажырарга бербей турза. Эш-нӧкӧри христиан кижиге Иеговага иштеер арга бербей јат (Апостолдордыҥ ижи 5:29).
42 уроктыҥ, 3 пунктына кайра барар
5. Байрамдар
Христиандар Иегованы ачындырып турган байрамдарга турушпай јат. Је кандый айалгада нени эдетенин билерге, христиан кижи Агару Бичикле ӱредилген уйадыла башкарынар керек. Темдер кӧрӱп ийектер.
Слерди та кем де байрамла уткыза. Слер «быйан» деп айдар аргалу. Је кижи слер нениҥ учун байрамды ӧткӱрбей турганаар деп билерге турган болзо, шылтагын јартап берерге јараар.
Иегованыҥ Керечизи эмес эш-нӧкӧрӧӧр слерди оныла кожо тӧрӧӧндӧрдӧӧн байрамга барып келек деп сураза. Байрамга барарга слердиҥ уйадаар јарадып турган болзо, слер языческий чӱм-јаҥдарга турушпазаар деп, эш-нӧкӧрӧӧргӧ озолондыра айдып салар аргалу.
Иштиҥ јааны слерге байрамга учурлай премия берерге турза. Слер премияны албас учурлу ба? Бойоор кӧрӧдӧӧр. Слердиҥ иштиҥ јааны премияны байрамга учурлай берип јаткан деп сананат па? Эмезе премияны слердиҥ јакшы ижеер учун берип јаткан ба?
Слерге сыйды байрам болуп јаткан кӱнде сыйлаарга турза. Кижи мынай айдар болор: «Сен бу байрамды ӧткӱрбей турганыҥды билерим, је мен сеге тӱҥей ле сый эдерге турум». Бу кижи слерге чын ла акту кӱӱнинеҥ ајару эдип јаткан болор. Эмезе ол слердиҥ бӱдӱмјигер тыҥ ба, јок по деп ченеп турган эмезе слерди байрамга туружып ийзин деп албаданып турган болор. Кандый да болзо, слер бойоор кӧрӧрӧӧр. Бис ару уйатту артарга турганыс ла Иеговага чындык болорго кӱӱнзейдис (Апостолдордыҥ ижи 23:1).
44 уроктыҥ, 1 пунктына кайра барар
6. Југуш оорулар
Бис улусты сӱӱп јадыс. Оныҥ учун југуш оорула ооруп турган болзоос эмезе андый оору тудуп алган болорыс деп сананып турган болзоос, ӧскӧ улусты оорытпаска албаданарыс. Нениҥ учун дезе бис Агару Бичиктеги јасакты бӱдӱредис: «Бойыҥды бойыҥ сӱӱгеҥдий, јуугыҥды сӱӱп јӱр» (Римдегилерге 13:8—10).
Мыны канайып тузаланар? Југуш оору тудуп алган кижи улуска јууктабас, темдектезе, улусты кучактабас ла окшобос. Кем-кем билезин корулаарга, айылындӧӧн оны кычырбаза, андый кижи ачынбай јат. Ол эмезе сууга чӧҥӱрилериниҥ алдында ол аксагалдардыҥ јӧбиниҥ координаторына бойыныҥ айалгазын айдып салар, ол тушта акаларда оныла кожо чӧҥӱрилетен ака-эјелерди корулап алатан арга болор. Анайда ок биле тӧзӧӧргӧ турган кижи, југуш оору тудуп алгадый айалгада болгон болзо, кемле-кемле туштажардаҥ озо, канныҥ анализын табыштырар. Анайып ол јӱк ле «бойындыйын эмес, је... ӧскӧ дӧ улустыйын санан[ып]» турганын кӧргӱзер (Филиппыдагыларга 2:4).
56 уроктыҥ, 2 пунктына кайра барар
7. Юридический, анайда ок ишле колбулу сурактар
Акчала колбулу ончо сурактарда кӱчтер болбозын деп, керек дезе христиандар да бой-бойыныҥ ортозында, јӧптӧжӱни чазынга бичип тургусса, јакшы болор (Иеремия 32:9—12). Је андый да болзо, христиандарда акча јанынаҥ эмезе ӧскӧ дӧ сурактарда јаан эмес оҥдошпостор болордоҥ айабас. Мындый оҥдошпостордыҥ аайына олорго јӱк бой-бойы ортодо, ӧскӧ улус јогынаҥ, эптӱ-јӧптӱ тӱрген чыгар керек.
Је слерди јуундагы ака эмезе эје јабарлаган болзо (слер керегинде ӧнӧтийин тӧгӱн јетирӱлер таркадып турган болзо) эмезе слердеҥ та нени де аларга ӧнӧтийин тӧгӱндеген болзо, канайдар? (Матфей 18:15—17 кычырыгар.) Бу айалгада мындый ӱч алтам эдер керек деп, Иисус јарт айдып салган:
Оҥдошпостордыҥ аайына бойоордыҥ ла ортогордо чыгарга албаданыгар. (15 ӱлгерди кӧрӱгер.)
Бойоор чыгып болбой турган болзоор, кӧгӱзи тереҥ бир эмезе эки христиан ака-эјелер айдып алыгар. (16 ӱлгерди кӧрӱгер.)
Јӱк ле мыныҥ кийнинде, оҥдошпостордыҥ аайына чыгып болбогон болзоор, аксагалдардаҥ болуш сурагар. (17 ӱлгерди кӧрӱгер.)
Иегованыҥ ла јуунныҥ ады уйатка тӱшпезин деп, кӧп саба учуралдарда биске бойыстыҥ ака-эјелеристи јаргыга бербес керек (1 Коринфтегилерге 6:1—8). Је кезик айалгаларда христиан кижиге јаргыга баштанарга келижет. Темдектезе, мындый сурактарда: айрылыжары, опекун болоры, алименттер эмезе страховкалар тӧлӧӧри, банкротко тӱжери ле завещание бичиири. Мындый учуралдарда христиан кижи керектиҥ аайына амыр-энчӱ чыгарга, јаргыга баштанган болзо, ол библиялык принциптерди буспай јат.
Христиан кижи јаҥдарга јууннаҥ кем-кем ороонныҥ јасагын бускан деп айдып салза, темдектезе, албадаганы, балага сексуальный базыныш эткени, табару эткени, уурданганы эмезе кижи ӧлтӱргени керегинде, ол база библиялык принциптерди буспай јат.
a Б. э. озо 455 јылдаҥ ала б. э. озо 1 јылына јетире 454 јыл ӧткӧн. Б. э. озо 1 јылынаҥ ала б. э. 1 јылына јетире 1 јыл ӧткӧн (нулевой јыл болбогон). А б. э. 1 јылынаҥ ала б. э. 29 јылына јетире 28 јыл ӧткӧн. Айдарда бу ӱзе 483 јыл болот.