BARUA PA YAKOBO

1 Niai kud i bang’ Yakobo ma ng’eca pa Mungu man pa Rwoth Yesu Kristu, ni suru apar ario (12) m’ulal i kabedo ma tung’ tung’:

Moth iwu!

2 Umego para, kinde ma wubenweng’uru kud amulaic ma tung’ tung’, anyong’a negwu lee, 3 pilembe wung’eyo nia amulaic ma wubenweng’uru ko pi yiyoyic mwu i ayi maeno cego cirocir. 4 Ento wuwek cirocir udar tic pare, kara wubed dhanu ma zoo man ma kosa mbe i kumwu i lembe ceke, ma piny moko mbe m’urem iwu.

5 Dong’ ka ng’atu moko m’i kindwu ukoso rieko, emedere nikwayu Mungu, pilembe emiyo ku berocwinye ni dhanu ceke m’umbe nidhau i wigi, man ebimiyere ire. 6 Ento emedere nikwaye ku yiyoyic m’umbe jiji moko nyanok de, pilembe ng’atu m’utie ku jiji udong’ ubedo ve mukura m’i nam ma yamu ubethoro man uleko kun ku kun. 7 Ng’atu ma kumeno kud ugen nia ebinwang’u piny moko niai kud i bang’ Yehova; 8 kum etie ng’atu ma wiye ucungo ngo i lembe acel man ewotho swa i yo pare ceke.

9 Umego ma jacan ubed kud anyong’a* pilembe judode, 10 man jalonyo bende anyong’a unege pilembe jujwige, kum ebikadhu woko calu thiwe mi lum. 11 Kum tap calu ma ceng’ wok ku lietho ma lake tek man enero uboko man thiubokone gam podho, e leng’o pare de nyothere; kumeno bende jalonyo binyothere i kind tic pare.

12 Mutoro ni ng’atu m’ubemedere niciro amulaic, pilembe kinde m’ebidoko ng’atu ma juyiyo, ebinwang’u jamkermiwic mi kwo ma Yehova ung’olo ni dhanu ceke m’ubemediri nimare. 13 Kinde ma ng’atu moko ubenwang’ere kud amulaic, kud ewac kumae: “Mungu ubemulo iya en.” Pilembe gin ma rac copo mulo ngo i Mungu, man en de emulo ngo i ng’atu moko acel de i ayi maeno. 14 Ento ng’atuman nwang’ere kud amulaic nwang’u ebeweko awanya pare ma rac utele man ubidhe.* 15 I ng’eye awanya ma rac kan ugamu iye, enyolo dubo; man dubone ke ka julund jutime, ekelo tho.

16 Kud wuwonduru umego para ma jumer. 17 Giramiya ceke ma ber man ma cuu uai malu, uloro piny niai kud i bang’ Wego mi der m’i polo ma lokere ngo man ma wotho ngo rr calu tipopiny. 18 Ebino yeny pare nia enyolwa nikadhu kud i lembe mi lemandha, kara i ayi moko waromo doko landu wi mwoka mi giracwiya pare.

19 Wung’ey lembe ma e umego para ma jumer: Ng’atuman ubed m’ewinjo lembe pio, ma weco ngo m’umbe niparu i lembe, man ma ng’eicwiny make pio ngo, 20 pilembe ng’eicwiny pa dhanu timo ngo bedopwe pa Mungu. 21 Pieno, wukab cen cilo ceke man ba racu moko ci,* man wuyii ku molcwiny nia lembe ma copo bodhowu* ugur ulage i iwu.

22 Kum kumeno, wudok dhanu m’ubetiyo ku lembe ento ungo m’ubewinje awinja kende, ma wubewonduru ko giwu ku paru mi ndra. 23 Kum ka ng’atu moko ubewinjo lembe awinja kende ento ebetiyo ngo kude, edong’ ebedo ve ng’atu m’ubeneno wang’e i kieu.* 24 Kum i ng’ei m’enenere man ecidho, e ndhundhu wiye wil nia etie kit dhanu ma nenedi. 25 Ento ng’atu m’ubeng’iyo mii i cik ma ndhu cuu, niwacu cik mi gony, man m’ubemedere i iye udoko ngo jawinj ma wiye wil ento m’ubetiyo kude; man ebibedo ku mutoro i lembe m’ebetimo.

26 Tek ng’atu moko ubeparu nia ebetimo ni Mungu* ma ke egwoko ngo dhoge,* eca nwang’u ebewondo adundene gire man woro m’eworo ko Mungu de tije mbe. 27 Kum i wang’ Mungu ma Wegwa, ayi ma leng’ mi timo ire* m’umbe cilo ni e: Nigwoko nyithikic ku montho i masendi migi man nigwokiri i kum cilo m’i ng’om.

2 Umego para, wuromo moko nenedi i kum yiyoyic pa Rwoth mwa ma dwong’ Yesu Kristu ma ke wutie kud akoyakoya? 2 Kum ka ng’atu moko m’ukendo lagith mi mola ma kwar i cinge ku bongu ma leng’ ubino i coko mwu, man ng’atu moko ma jacan m’ukendo bongu m’ucido de ubino, 3 wulund wubeneno ng’atu m’ukendo bongu ma leng’ ber i weng’wu man wuyero ire kumae: “In, bed kakae i kabedo ma leng’ ma e,” ento ni ng’atu ma jacan wulund wuyero nia: “In, cung acunga” kunoke “Kadh ibed i the dul m’i the tienda kae.” 4 Kan etie kumeno, nyo eno nwang’u wubekoyo ngo i dhanu i kindwu, man wudoko jupoklembe m’ubepoko lembe raci?

5 Wuwinji umego para ma jumer. Nyo Mungu ung’iyo ngo dhanu ma ng’om neno ni jucan kara gibed julonyo i yiyoyic man gilag Ker m’eng’olo ni dhanu ma gimare? 6 Ento wubecayu jucan. Nyo tie ngo julonyo re m’ubesendowu man m’ubeterowu i wang’ pido? 7 Nyo gin ungo re ma gibecido nying’ ma ber ma Mungu umiyo iwu? 8 Ento tekene wubeworo cik mi ker nimakere ku lembe ma giragora uyero nia, “Icikiri nimaru wedu calu in giri,” nwang’u wubetimo ber. 9 Re tek wubemeduru nitimo akoyakoya i kindwu, nwang’u wubetimo dubo man cik bende udaru ng’olo lembe i wiwu* nia wutie judubo.

10 Kum tek ng’atu moko ubeworo Cik zoo ento ekier i lembe acel kende, eca nwang’u eturo Cikne ceke. 11 Kum ng’atu m’uyero nia, “Kud itim abor,”* uyero bende nia, “Kud ineg nek.” Dong’ tekene ibetimo ngo abor ento ibenego nek, nwang’u idoko jatur cik. 12 Wumeduru niweco man nitimo lembe calu ju ma jubipoko lembe migi nimakere ku cik mi dhanu ma gitie agonya.* 13 Pilembe ng’atu ma timo ngo kisa, jubipoko lembe i wiye m’umbe kisa. Ninyutho kisa uloyo pokolembe.

14 Berone ang’o umego para tekene ng’atu moko ubewacu nia etie ku yiyoyic ento ebenyuthe ngo i timo? Nyo yiyoyic maeno romo bodhe andha? 15 Tekene umego kunoke nyimego moko gikoso kendi* kunoke cam ma kubang’ nindo, 16 ento ng’atu acel m’i kindwu ulund uyero igi kumae: “Wucidh ma cwinywu kwiyo; kumwu bed mor man wucam cuu,” ma ke wulund wumiyo ngo igi gin ma gitie ku yenyne pi kumgi, nwang’u berone ang’o? 17 Kumeno bende, yiyoyic kende m’umbe timo en e avu.

18 Ento re ng’atu moko romo yero kumae: “Itie ku yiyoyic man an atie ku timo. Dong’ kenyuth ira yiyoyic peri m’umbe timo man an abinyutho iri yiyoyic para ku timo.” 19 Si iyiyo nia Mungu utie acel kende? Itimo ber. Ento re pajogi bende giyiyo man kumgi de ubemiel. 20 Nyo ibemito ing’ey, e in ma rieko peri nok, nia yiyoyic m’umbe timo kony pare mbe? 21 Nyo Abraham ma wegwa jukwane ngo ni won bedopwe ni kum timo, i ng’ei m’ethiero Isak ma wode iwi pemblami? 22 Wuneno, yiyoyic pare unyuthere ku timo man yiyoyicne udoko cuu nikadhu kud i timo pare, 23 pi thelembe maeno re ma giragora uyero kumae: “Abraham ubedo ku yiyoyic i Yehova man jukwane ire ni bedopwe,” man julwong’e nia jarimb Yehova.

24 Wubeneno nia jubikwanu ng’atini ni won bedopwe ni kum timo ento ungo ni kum yiyoyic kende. 25 Kumeno bende, nyo jukwanu ngo bende Rahab ma won asara ni won bedopwe ni kum timo, i ng’ei m’ejolo julib* i ayi ma ber man eketho gicidho kud i yo mange? 26 Eyo, tap calu ma kum m’umbe tipo* en e avu, kumeno bende yiyoyic m’umbe timo en e avu.

3 Umego para, tie ngo wun ceke ma wucikuru nidoko juponji, kum wung’eyo nia wabinwang’u pokolembe ma kwiny. 2 Kum wan ceke wakier* wang’ ma pol. Tek ng’atu moko kier ungo i wec, nwang’u etie ng’atu m’umbe ku dubo man ecopo bimo bende kume zoo. 3 Tekene waketho gwang’ i dhu kana kara giworwa, e watelo bende wi kumgi zoo. 4 Wukenen bende meli: Kadok nwang’u gi dongo rukani de man yamu ma tek ubelekogi, re jutelo wigi kud utwindi ma nok mandha man gicidho kaka ma ng’atu m’ubetelo wigi ubemito gicidh i iye.

5 Kumeno bende, leb utie watkum ma nyanok magwei, ento elund elulere nikadhu mukero. Wukenen maram nyathi mac ma nyanok kende ci wang’u ko luli ma dit! 6 Leb bende utie mac. Etie ng’om dubo i kumwa, pilembe ecido kum ceke man ecwinyo mac i yo ceke mi kwo, bende enyotho piny calu Gehena.* 7 Kum kit lei moko ci mi lum, winyo, kadi piny ma lak alaka* man giracwiya mi nam jucopo ponjogi gidok wor* man dhanu udaru ponjogi de. 8 Ento ng’atu moko mbe ma copo ponjo leb udok wor. Jucopo bimo ngo wiye man e rac dit, epong’ bik kud adra ma negojo. 9 Kude, wapaku Yehova ma Wego, man de kude eno walund walamu dhanu ma jucwiyo “i ayi pa Mungu.” 10 Dhok ma rom ubemiyo mugisa man ubelamu alam.

Umego para, ukwayu ngo lembe uwoth kumeni. 11 Kulo moko mbe ma wodho pii ma mit ku ma kec kud i vuje ma rom, kumeno ngo? 12 Umego para, yend ulam copo cego ngo nying oliv, kadi yend ulok copo cego ngo nying ulam, kumeno ngo? Kadok pii ma kadu kadu de copo wodho ngo pii ma mit.

13 Ng’a ma riek man ma nyang’ i lembe i kindwu? Ng’atu maeno ucikere nibedo ku timo ma ber m’ubenyutho nia etimo lembe ceke ku molcwiny ma ai kud i rieko. 14 Ento tekene wutie ku kumira m’akeca man teliri* i adundewu, kud wuyunguru man kud wucway vupo i kum lemandha. 15 Eno tie ngo rieko m’uai malu, ento etie mi ng’om, pa yedi man mi pajogi. 16 Kum kakare ceke ma kumira man teliri* n’i iye, keca bende yakini ku kwond lembe ceke ma reco gikoso ngo.

17 Ento ku kwong’a, rieko m’uai malu tie leng’, macen e won kwiyocwiny, i lembe pare tek ungo, etie ayika niworo, epong’ ku kisa man tic ma ber, embe kud akoyakoya kadi umbili. 18 M’umedo maeno, nying mi bedopwe jucoyo i kwiyocwiny pi dhanu ma gibeketho kwiyocwiny.*

4 Ang’o m’ubenyayu lwiny man anyego i kindwu? Nyo gibeai ungo kud i awanya ma rac mi kumwu m’ubenyego i iwu?* 2 Wutie kud ava piny, ento wulund wunwang’u ngo. Wubemeduru ninego nek man niketho cwinywu hai i kum piny, ento wucopo nwang’u ngo gin moko. Wubemeduru ninyego man nikiedo lwiny. Wubenwang’u ngo piny pilembe wubekwayu ngo i bang’ Mungu. 3 Ka wulund wukwayu de, wubenwang’u ngo pilembe wubekwaye ku thelembe ma rac, kara wunyothe pi nipong’o awanya mi kumwu.

4 Wun ma wu weg abor,* nyo wung’eyo ngo nia nibedo jarimb ng’om utie nibedo jadegi pa Mungu? Pieno, ng’atu moko ci m’ubemito ebed jarimb ng’om, ubedwokere gire ni jadegi pa Mungu. 5 Kunoke wubeparu nia giragora uyero mananu nia, “Tipo mi kumira ma n’i iwa uketho wabemito piny ma tung’ tung’ kud ava”? 6 Re kadok kumeno de, bero ma yawe mbe ma Mungu miyo utie dwong’. Pieno Lembagora uyero kumae: “Mungu jai ni jukuhaya, ento emiyo bero ma yawe mbe ni ju ma mol.”

7 Dong’ wujwiguru giwu ni Mungu; ento wujai ni Wonabali, e ebiringowu bor. 8 Wucor ceng’ini i vut Mungu, man en de ebicoro ceng’ini i vutwu. Wulwok cingwu wun ma wu judubo, man wudwok adundewu leng’ wun ma pidoiwu ario. 9 Wuwek can umond i iwu, wukum man wuwaki. Wek ng’iero mwu udok ni can, man anyong’a mwu udok ni adieng’acwiny. 10 Wujwiguru giwu i wang’ Yehova, man ebidodowu.

11 Umego, wuwek niyero nyingwu i kindwu rac. Ng’atu m’ubeyero nying umego rac kunoke m’ubepoko lembe iwi umin, nwang’u ebeweco rac i kum cik man ebepoko lembe iwi cik. Tek ibepoko lembe iwi cik nwang’u ibeworo ngo cik, ento itie japoklembe. 12 Ng’atu acel kende re ma tie Jaketh cik man Japoklembe, en m’etie ku copo mi bodho man mi nyotho. Ento in, itie ng’a m’ibepoko ko lembe iwi dhanu wedu?

13 Kawoni wuwinji, wun ma wuyero kumae: “Tin kunoke urwo wabicidho i adhura ma e, wabibedo kuca pi oro acel man wabitimo kuloka, wabinwang’u lim,” 14 ma ke wung’eyo ngo nia kwo mwu bibedo nenedi urwo. Kum wutie calu utor ma wok pi saa ma nyanok kende ci, i ng’eye erwinyo. 15 Tung’ ku maeno, wucikuru niyero kumae: “Tekene etie yeny pa Yehova, wabibedo kwo man wabitimo gin ma e kadi ma ca.” 16 Ento kawoni wubeyunguru nia wubeheyuru ber dit. Kit kuhaya ma kumeno ceke utie rac. 17 Dong’ tekene ng’atu moko ung’eyo nitimo lembe ma ber ento elund ebetime ngo, meca edoko ire ni dubo.

5 Kawoni wuwinji wu julonyo, wuwaki man wucur pi can m’ubebino i wiwu. 2 Lonyo mwu udaru top, man bongu mwu de rudho daru camu. 3 Mola ma kwar ku mola ma tar mwu munyali daru camugi; munyali migine bibedo ni giranyutha i kumwu man ebimwodo kumwu. Gin ma wugwoko bibedo calu mac i kajik ceng’. 4 Nen! Wuculo ngo jutic m’ukayu cam i podho mwu, pieno gibemediri niwak; man wak mi jutic m’ukayu cam eno ma gibekwayu ko kony udaru tundo i ith Yehova mir udul. 5 Wubed wukwo i raha man pi ninyayu kwa mutoro i iwu iwi ng’om. Wuketho adundewu udoko ve lei m’ucwei nitundo i nindo ma jubithume i iye. 6 Wupoko lembe rac; wunego won bedopwe. Eno re m’uketho ebejai iwu.

7 Umego, dong’ wutwii cwinywu cil i bedonuti pa Rwoth. Nen! Jarafur medere nikuro nying cam ma ber m’i ng’om, man etwiyo cwinye pire nitundo ma koth ma kwong’a ku ma tokcen bicwii ko. 8 Wun bende wutwii cwinywu; wuketh adundewu ucung nging’ nging’ pilembe bedonuti pa Rwoth dong’ ni ceng’ini.

9 Umego, kud wung’ur* ng’atuman kum wadi man kum wadi kara kud wukadh i pokolembe. Nen! Japoklembe ucungo i dhugola. 10 Umego, iwi lembe m’uneno ciro masendi man twiyocwiny, wulub lapor mi jubila ma gigam giweco i nying’ Yehova. 11 Nen! Wabekwanu ju ma gigam ginyutho cirocir nia gi jumutoro.* Wuwinjo pi cirocir pa Yob man wuneno lembe ma Yehova udok utimo ire tokcen ne, man wuneno nia Yehova utie jamer lee* man e jakisa.

12 M’usagu zoo, umego para, wuwek nikwong’o kwong’ dok ebed ku nying’ polo, ng’om, kadi piny mange. Ento wek “eyo” mwu ubed eyo, “ungo” mwu de ubed ungo, kara kud wubin wukadh i pokolembe.

13 Nyo ng’atu moko m’i kindwu ubenwang’ere kud amulaici? Wek emedere nirwo. Nyo ng’atu moko anyong’a ubenege? Wek ewer wer mi pak. 14 Nyo ng’atu moko m’i kindwu ubetwoyo? Wek elwong’ judong cokiri i bang’e man girwo pire ma nwang’u gibewire ku mo i nying’ Yehova. 15 E rwo ma ku yiyoyic bikeyo kum ng’atu m’ubetwoyo* man Yehova biting’e malu. Bende, ka nwang’u etimo dubo, jubiweko ire.

16 Pieno, wutuc dubo mwu ngbeng’ ngbeng’ ng’atuman ni wadi man ni wadi, man wurwo ng’atuman pi wadi man pi wadi kara kumwu ukey. Kwayukwac pa won bedopwe utie ku tego lee.* 17 Eliya ubino dhanu ma ku kum calu wan, ento kinde m’erwo ku cwinye ceke nia koth kud ucwii, koth ucwii ngo iwi ng’ombe pi oro adek ku dwi abusiel. 18 I ng’eye kinde m’erwo kendo, polo ugam ucoro koth man ng’om ucego cam.

19 Umego para, tekene ng’atu moko m’i kindwu ukier bor kud i kum lemandha ento ng’atu mange ulund udwoge, 20 wung’ey nia ng’atu moko ci m’udwogo jadubo kud i yo ma nwang’u ekier i iye, bibodhe kud i tho man ebiumo wi udul dubo.