Rieko mandha ubekok

1. Nyo tin dhanu ceke re ma gibejolo juk mi rieko mandha? Kekor (Lembrieko 1:20, 21)

I NG’OM ma pol, junwang’u jurwey lembanyong’a mi Ker dupa m’ucungo i dhu yo ma gibemiyo girasoma kud anyong’a ni dhanu m’ukadhu. Nyo in de idaru dikiri i kit tic ma kumeno? Ka eyo, m’umbe jiji saa moko nyo iparu pi wec mi lapor ma nwang’ere i buku mi Lembrieko, m’uweco pi rieko m’ubekok kara dhanu ubin uwinj juk pare. (Som Lembrieko 1:20, 21.) Biblia ku girasoma mwa, gitie buku ma “rieko [mandha]” pa Yehova nwang’ere i igi. Dhanu gitie ku yeny mi rieko eno kara gicak niwotho i yo ma terojo i kwo. Anyong’a negowa ka ng’atu moko ujolo girasoma mwa. Re dhanu ceke ngo ma jole. Jumoko mito ngo ging’ey lembe ma Biblia ubeyero. Jumange ke ng’ierowa ang’iera. Giparu nia Biblia tie buku m’utii ma konyne dong’ umbe. Jumukende lundo cayu gin ma Biblia ubeponjo iwi kurajo, giwacu nia ju ma gibeworo ponjine gitie dhanu ma reco man ma kethiri gigi nia gipwe. Re kadok kumeno de, Yehova ubemedere asu niketho rieko mandha ubed pi dhanu ceke. Nenedi?

2. Tin waromo nwang’u rieko mandha kakani, man dhanu dupa ke ging’iyo migi nitimo ang’o?

² Yo acel ma Yehova uketho ko rieko mandha ubewinjere ni dhanu, utie nikadhu kud i Biblia Lembe pare. Kago dhanu ceke dong’ utie ku buku eno. Ka girasoma mwa m’ujengere iwi Biblia ke? Wabedwoko foyofoc lee dit pi mugisa pa Yehova, kum girasomane nwang’ere i dhok ma tung’ tung’ ma kadhu 1 000. Ju ma gibesome man ma gibetiyo ku lembe m’i iye, gibinwang’u kony lee. Ento dhanu dupa gibemito ngo giwinj dwand rieko mandha. Saa ma gibenwang’iri i wang’ yub m’umito gimaki, gijengiri i wigi gigi, kunoke iwi paru mi dhanu wadigi. Gicayuwa acaya pilembe ya wabeworo gin ma Biblia ubeyero. I thiwiwec maeni wabineno nia pirang’o dhanu betimiri kumeno. I wang’ nicaku, wakenen kite ma wacopo nwang’u ko rieko mandha m’uai i bang’ Yehova.

NG’EYONG’EC PA YEHOVA DWOKOJO RIEK

3. Wacikara nitimo ang’o pi ninyutho rieko mandha i kwo mwa?

³ Rieko utie copo ma jutiyo ko ku gin ma jung’eyo pi nimaku yub ma cuu. Ento rieko madha utie ngo eno kende. Biblia uwacu nia “lworo Yehova en e thekri mi rieko; man ng’eyong’ec pa Ng’atu Maleng’ en e ng’eyothelembe.” (Rie. 9:10) Pieno, ka watie ku yub ma pire tek m’umito wamaki, wacikara niketho paru pa Yehova, niwacu “ng’eyong’ec pa Ng’atu Maleng’” re m’ubed iwa ni ukungu mi yub mwa. Wacopo timo lembuno nwang’u wabeponjo Biblia man girasoma mwa mange. Wabinyutho rieko mandha nwang’u wabetimo kumeno.​—Rie. 2:5-7.

4. Pirang’o Yehova kende re ma copo miyo iwa rieko mandha?

⁴ Ng’atu ma copo miyo iwa rieko mandha utie Yehova kende. (Rum. 16:27) Pirang’o wabeyero kumeno? Mi kwong’o, calu etie Jacwic, en re m’etie ku ng’eyong’ec man nyang’ m’ajikine mbe iwi piny m’ecwiyo. (Zab. 104:24) Mir ario, lembe ceke ma Yehova timo nyutho rieko. (Rum. 11:33) Mir adek, Juk mi rieko pa Yehova miyo bero saa ceke ni ju m’ubetiyo kude. (Rie. 2:10-12) Ka wamito wabed ku rieko mandha, wacikara nijolo lembe mandha mir ukungu maeno man niweko gitel wiwa i yub ma wabemaku man wi timo mwa.

5. Ka dhanu ukwero nijolo rieko mandha m’uai i bang’ Yehova, adwogi mi lembene bedo ang’o?

⁵ Dhanu dupa ma wanwang’u i tic mi lembanyong’a, giwacu nia lembe tie dupa ma wang’uijo i giracwiya m’udhokowa; re lundo gikwero magwei nia Jacwic upe, ento nia piny ulokere aloka. Jumange ma warombo kugi wacu nia giyiyo Mungu, re gineno cik mir ukungu mi Biblia ni gin ma kare ukadhu man gitimo migi gin ma igi umito. Adwogi mi lembene utie ang’o? Nyo kwo utie ma ber iwi ng’om pilembe dhanu gibejengiri i wigi gigi kakare nijengiri iwi Mungu? Nyo gidaru nwang’u anyong’a mandha man genogen ma tap pi nindo m’ubino? Lembe ma wabeneno m’ubetimere i ng’etwa, uketho wayiyo nia lembe ma e utie lemandha: “Rieko moko mbe kadi ng’eyothelembe kadi lembapora . . . [ma copo cayu] Yehova.” (Rie. 21:30) Lembuno ubecwaluwa nisayu rieko mandha i bang’ Yehova! Ku lembe ma rac, dhanu ma pol gibesaye ngo. Pirang’o?

PIRANG’O DHANU BEKWERO RIEKO MANDHA?

6. Nimakere ku Lembrieko 1:22-25, jukani ma giculo ithgi kara kud giwinj rieko mandha?

⁶ Dhanu dupa culo ithgi kara kud giwinj rieko mandha ‘m’ubekok ma tek i gengi.’ Nimakere ku Biblia, kwond dhanu utie adek m’ubekwero niwinjo rieko mandha: “Ju ma cobo,” “jucac,” man “jukusegu.” (Som Lembrieko 1:22-25.) Wakenen cuu gin m’uketho dhanu eno gibekwero rieko m’uai i bang’ Mungu, man wanen bende ayi ma wacopo koc ko kugi.

7. Pirang’o dhanu moko gitie “ju ma cobo”?

⁷ “Ju ma cobo” tie ju ma yiyo lembe ngbaku, ma jubidho wang’gi pio kunoke ma juwingogi nyaswa swa. (Rie. 14:15) Wanwang’u dhanu ma kumeno wang’ ma pol i tic mwa mi lembanyong’a. Kepar pi milioni mi dhanu dupa ma judong dini ku judong gamba giwingo. Jumoko ng’eicwiny re ma makugi ka ginwang’u nia karaman judongo eno ubed uwondogi awonda. Ento ju ma juweco pigi i Lembrieko 1:22 ging’iyo nibedo cobo pilembe gin re ma gimaru. (Yer. 5:31) Gimito gitim lembe ma igi umito, ento ungo niponjo lembe mi Biblia kunoke niworo cik mir ukungu m’i iye. Dhanu ma pol yero lembe ma rom ku ma jaradini moko ma dhaku uyero i Québec, i ng’om mi Canada. Ewacu ni Jamulembe m’ubin uliewe nia “tek jupadhri mwa giwondowa, racune n’i wigi, i wiwa ngo!” M’umbe jiji, wamito ngo wabed ve dhanu maeno ma gimito akakaka nibedo cobo!​—Rie. 1:32; 27:12.

8. Ang’o ma bikonyowa nibedo dhanu ma rieki?

⁸ Biblia uyero lemandha, m’ebekwayu kowa nia kud wabed asu i bedo cobo mwa, ento ‘wabed judongo i copo mwa mi nyang’ i lembe.’ (1 Kor. 14:20) Wanwang’u rieko nwang’u wabetiyo ku cik mir ukungu mi Biblia i kwo mwa. Nok nok wabineno kite ma cik mir ukungu ubekonyo kowa niuro peko, man nimaku yub mi rieko. Pire tek nia wakewapar pi yub ma wadaru maku. Ku lapor, tek nitundo kawoni ibeponjo Biblia man ibeweko ngo nicidho i coko, re fodi ilimo ngo, ukwayu ikepenjiri nia pirang’o fodi athiero ngo kwo para ni Yehova man nilimo batizo? Kan ilimo ke: Nyo adaru timo mediri nidoko jarwey lembanyong’a ma cuu man japonji ma jabodho? Nyo yub m’abewotho maku ubenyutho nia aweko cik mir ukungu mi Biblia re m’utel wiya? Nyo ayi m’abekwo ko ku jumange, ubenyutho nia acego kite mi Jukristu i kwo para? Tek wanwang’u nia kaka moko nuti m’ukwayu watim alokaloka i iye, mito waketh wiwa cuu i kum poyowic pa Yehova, ma dwoko “ng’atu ma cobo riek.”​—Zab. 19:7.

9. “Jucac” gibenyutho nenedi nia gikwero rieko mandha?

⁹ Kwond dhanu mir ario ma giwinjo ngo rieko m’uai i bang’ Mungu utie “jucac.” Saa moko wabed warombo ku kit dhanu ma kumeno i tic mwa mi lembanyong’a. Gimaru migi nicayu jumange. (Zab. 123:4) Biblia ular upoyowa nia i rundi mi kajik ceng’, jucac bibedo dupa. (2 Pet. 3:3, 4) Calu cog nyig Lot, tin de dhanu moko gibeketho ngo wigi i kum atwong’a m’uai i bang’ Mungu. (Tha. 19:14) Judupa gicayu dhanu m’ubekwo nimakere ku cik mir ukungu mi Biblia. “Awanya migi ma reco mi timo lembe ma foyo ngo i Mungu” re m’ubecwalugi i kum cac maeno. (Yuda 7, 17, 18) Ayi ma Biblia ukoro ko pi jucac eno urombo tap ku mi ju m’ujai i kum yiyoyic man mi jumange m’ukwero Yehova.

10. Calu ma Zaburi 1:1 uwacu, wacopo gwokara nenedi kara kud wadok jucaci?

¹⁰ Wacopo gwokara nenedi kara kud wadok jucaci? Yo acel utie nikoc ku dhanu ma bebedo ku pidoic mi cayu lembe zoo acaya. (Som Zaburi 1:1.) Eno ubenyutho nia mito ngo wawinj kunoke wasom gin moko ci m’uai kud i bang’ jujai. Ka wabedo ku wang’wa ngo, wabicaku bedo ku pidoic mi cac, mi bedo ku jiji iwi Yehova, man iwi telowic ma wabenwang’u i dilo pare. Kara kud wapodh i lembuno, mito wakepenjara giwa kumae: ‘Nyo abed abedo ku kura mi yero lembe moko kokoro ma cuu ngo i kum telowic moko m’uwok, kunoke i kum nyang’ mwa ma nyeni? Nyo atie ku kura mi benwang’u kosa moko kokoro i bang’ ju m’ubetelo wiwa?’ Tek wabetimo pio niweko timo ma kumeno, anyong’a binego Yehova i kumwa.​—Rie. 3:34, 35.

11. “Jukusegu” neno cik mi kurajo pa Mungu nenedi?

¹¹ Kwond dhanu mir adek ma gikwero niwinjo rieko mandha utie “jukusegu.” Gi jukusegu pilembe gikwero nikwo nimakere ku cik mi kurajo pa Mungu. Gitimo migi gin ma gineno nia tie cuu i wang’gi gigi. (Rie. 12:15) Dhanu ma kumeno gikwero Yehova ma tie Acaki mi rieko. (Zab. 53:1) Ka wanwang’ugi i tic mi lembanyong’a, gicayuwa ku rac pilembe ya wabeworo cik mir ukungu mi Biblia; kunke gimbe ku gin moko ma ber acel de ma giromo miyo iwa. Biblia uwacu kumae: “Rieko ni malu hai ni jakasegu: Eyabu dhoge ngo i dhugang’.” (Rie. 24:7) Jakasegu umbe ku juk moko ma cuu mi rieko m’ecopo miyo. Eno re m’uketho Yehova ubemiyo iwa cimowang’ ma e: “Ai woko kud i vut ng’atu ma kite mbe”!​—Rie. 14:7.

12. Ang’o ma bikonyowa kara kud watimara ve jukusegu?

¹² Tung’ ku dhanu ma gidagu juk m’uai i bang’ Mungu, wan wamaru mwa kite mi paru lembe pare, m’uketho i iye cik pare mi kurajo. Mer maeno doko ma tek ka waporo adwogi ma ber ma wanwang’u i kum woro cik pa Mungu, ku mi ju ma woro ngo cik pare. Kenen peko ma dhanu ubekelo i wigi gigi pi kasegu migi ma gikwero ko juk mi rieko pa Yehova. Man i ng’eye dok inen kite ma kwo peri leng’ ko pilembe ibeworo cik pa Mungu.​—Zab. 32:8, 10.

13. Nyo Yehova diyowa adiya niworo juk mi rieko pare?

¹³ Yehova uketho juk mi rieko pare utie pi dhanu ceke, ento ediyo ngo ng’atini adiya nia uwor jukne. Ekoro pir adwogi ma dhanu nwang’u ka gibewinjo ngo jukne. (Rie. 1:29-32) Dhanu ma gikwero niworo Yehova “gibicamu nying’ piny mi yo migi gigi,” niwacu gibinwang’u adwogi mi timo migi. Kit kwo migi bimiyo igi adieng’acwiny, masendi, man i ng’eye ke nyoth. Tung’ kugi, ju ma gibewinjo juk mi rieko pa Yehova man ma gibetiyo kude, jung’olo igi nia “ng’atu ma tek uwinjo . . . bibedo museme man ebibedo yo ma lworo mi lem ma rac umbe kude.”​—Rie. 1:33.

RIEKO MANDHA MIYO IWA BERO

14-15. Lembrieko 4:23 ubemiyo iwa ponji ma kani?

¹⁴ Ka wabetiyo ku rieko pa Mungu, wanwang’u berone saa ceke. Calu ma wadaru neno, Yehova uketho juk mi rieko utie mananu ke ni dhanu ceke. Ku lapor, i buku mi Lembrieko, emiyo iwa juk tap i saane ma copo ketho kwo mwa bedo ma ber tek wabetiyo kude. Wakewec iwi jukne moko ang’wen kende.

¹⁵ Gwok adundeni mi lapor. Biblia uwacu kumae: “Gwok adundeni kud amora ceke; kum lembe mi kwo ai i ie.” (Rie. 4:23) Kepar pi gin ma wacikara nitimo pi nigwoko adunde mwa mandha. Ukwayu wacam cam ma cuu, watim jimnastik cuu, man waur timo ma reco ma nyotho adundewa. Pi nigwoko adunde mwa mi lapor de watimo lembe ma rom. Wasomo lembe pa Mungu ku bang’ ceng’, wayikara pi coko, wacidh’i iye, man wadwoko wang’ penji i cokone. Kara kud wakwi i thenge mi tipo, wamiyara i tic mi lembanyong’a thiri thiri. Man m’usagu zoo ke, wakoc nibedo ku kura ma reco kara wabed leng’ pi lembe ceke ma romo nyotho paru mwa, calu ve galuwang’ mi lemsasa mi tarwang’ man jurimo ma reco.

16. Pirang’o juk ma nwang’ere i Lembrieko 23:4, 5 utie ku kony lee iwa tini?

¹⁶ Anyong’a unegi i kum gin m’itie ko. Biblia ubemiyo iwa juk ma e: “Kud isendri ku yenyo lonyo; . . . Ibiketho weng’i kum gin m’umbe? Kum lonyo timo bombgi gigi andha, calu acur ma ringo yor i polo.” (Rie. 23:4, 5) Lonyo tie gin ma kadhakadha, ebedo ngo nja. Re lundo, julonyo ku jucan ceke adieng’a ubewekogi ngo i kum sayu sente. Lembuno uketho wang’ ma pol gitimo lembe ma nyotho nying’gi, ma nyotho winjiri m’i kindgi ku jumange, man kadok leng’kum migi de. (Rie. 28:20; 1 Tim. 6:9, 10) Wan lundo, rieko konyowa nibedo ku nen mi mukero ma cuu iwi sente. Nen maeno gwokowa i kum kethocwiny hai i kum piny, eketho cwinywa cungo i kum gin ma watie ko man wabedo kud anyong’a.​—Ekl. 7:12.

17. Calu ma Lembrieko 12:18 uwacu, wacopo bedo ku “leb ng’atu ma riek” nenedi?

¹⁷ Par i lembe i wang’ niweco. Ka wabedo ngo ku wang’wa, waromo nyayu lembe lee dit ku wec mwa. Biblia uwacu kumae: “Gin moko nuti ma weco vur vur calu cob mi palamularu; ento leb ng’atu ma riek en e leng’kum.” (Rie. 12:18) Wagwoko kwiyocwiny i kindwa tek wabekoc i kum yeronying’ jumange. (Rie. 20:19) Kara wec mwa ubed ni jukocwiny ni jumange kakare nitimogi rac, mito adundewa upong’ ku ng’eyong’ec mi Lembe pa Mungu. (Luka 6:45) Tek wabenyamu i lembe iwi gin ma Biblia uyero, wec mwa bidoko calu “kulo mi rieko” ma kwiyo cwiny jumange.​—Rie. 18:4.

18. Tiyo ku wec ma nwang’ere i Lembrieko 24:6, konyowa nenedi i tic mi lembanyong’a?

¹⁸ Wor telowic. Kara lembe uwoth iwa ma ber, Biblia umiyo iwa juk ma e: “Ibitimo lwiny peri ni kum lembapora mi rieko; man lembe bedo ber ni kum udul juporlembe.” (Rie. 24:6) Kenen kite ma tiyo ku giragora maeni copo konyo kowa i tic mi lembanyong’a man mi ponjo dhanu. Kakare nirweyo man niponjo dhanu i ayi mwa giwa, watimo tego waworo telowic ma ju miyo iwa. Wabed wanwang’u telowic mi rieko i saa mi coko mwa mi Jukristu, ma i iye wanwang’u juk ma tung’ tung’ m’ujengere iwi Biblia man lanyuth pi niponjowa. M’umedo maeno, dilo pa Yehova ubewodho jamtic dupa ma beco, calu ve girasoma man video kara ukony dhanu unyang’ i Biblia. Nyo idaru ng’eyo nitiyo ku jamtic maeno cuu?

19. Ibewinjiri nenedi pi rieko ma Yehova ubemiyo iwa? (Lembrieko 3:13-18)

¹⁹ Som Lembrieko 3:13-18. Watie ku foyofoc lee pi juk ma beco ma nwang’ere i Lembe pa Mungu! Ka nwang’u juk eno mbe, eni nang’ watie nenedi? I thiwiwec maeni waneno juk moko mi rieko ma nwang’ere i buku mi Lembrieko. Re i iye kende ngo, juk pa Yehova nwang’ere i buku mange zoo mi Biblia. Dong’ wek wabed ku lembakeca ma watiyu ko ku juk mi rieko pa Yehova i nindo ceke mi kwo mwa. Ng’om ubeneno rieko maeno ni gin moko ngo; ento wan wang’eyo nia “ku ba dhanu ceke m’ucere i bang’ [rieko] en e jamutoro.”