ሮበርት ቦይል

ቦይል የተወለደው በ1627 ሊዝሞር ካስል፣ አየርላንድ ውስጥ ከአንድ ባለጸጋ ቤተሰብ ነው። ወቅቱ የታሪክ ምሁራን በምክንያት የማመን ዘመን ብለው የሚጠሩት ጊዜ ማለትም የማስተዋል ችሎታቸው ከፍተኛ የሆኑ ሰዎች የሰውን ዘር ለብዙ ዘመናት ጠፍረው ከያዙት ጭፍን አመለካከቶች ነፃ ለማውጣት ሙከራ ማድረግ የጀመሩበት ዘመን ነበር። ቦይልም ይህ አመለካከት እንዲስፋፋ አስተዋጽኦ አድርጓል። ስለ ልጅነት ዘመኑ በጻፈው ጽሑፍ ላይ “የጽድቅ አፍቃሪ” የሚል ትርጉም ያለውን ፊላሪተስ የሚል ስም ለራሱ አውጥቶ ነበር።

ቦይል እውነትን ለመማር ይጓጓ የነበረውን ያህል ያወቀውን ነገር ሁሉ ለሌሎች ለማካፈልም ከፍተኛ ፍላጎት ነበረው። ቦይል በርካታ ጽሑፎችን ያዘጋጀ ሲሆን ጽሑፎቹም እውቁን የሳይንስ ሊቅ ሰር አይዛክ ኒውተንን ጨምሮ በእሱ ዘመን በኖሩ ብዙ ሰዎች ላይ ከፍተኛ ተጽዕኖ አሳድረዋል። በ1660 ሮያል ሶሳይቲ የሚባለውንና አሁንም ድረስ በለንደን፣ እንግሊዝ የሚገኘውን የሳይንስ ተቋም ከመሠረቱት ሰዎች መካከል አንዱ ነው።

የሳይንስ ሰው

ቦይል የኬሚስትሪ አባት እየተባለ ይጠራል። በወቅቱ ከነበሩት የመካከለኛው ዘመን የኬሚስትሪ ተመራማሪዎች ፍጹም የተለየ አመለካከት ነበረው። እነዚህ ሰዎች የምርምር ውጤታቸውን ሚስጥር አድርገው ይይዙት ነበር፤ አለዚያም ከቡድናቸው ውጭ ያሉ ሰዎች ሊገባቸው በማይችል አገላለጽ ተጠቅመው ይጽፉ ነበር። በአንጻሩ ግን ቦይል ስለ ሥራው በዝርዝር ጽሑፎችን ያሳትም ነበር። በተጨማሪም ለረጅም ጊዜ ሲታመንባቸው የኖሩ መላ ምቶችን እንዲሁ ከመቀበል ይልቅ እውነቱን ለማወቅ ሳይንሳዊ ሙከራ ማድረግን አጥብቆ ይደግፍ ነበር።

የቦይል ሳይንሳዊ ሙከራዎች ቁስ አካል የተገነባው እሱ ኮርፐስል ብሎ ከጠራቸው ቅንጣቶች እንደሆነና እነዚህ ቅንጣቶች ደግሞ በተለያዩ መንገዶች ሲቀመጡ የተለያዩ ንጥረ ነገሮችን እንደሚያስገኙ የሚገልጸውን ሐሳብ የሚደግፉ ነበሩ።

ቦይል አንድ ሰው ሳይንሳዊ ምርምር ሲያደርግ ሊኖረው የሚገባውን አመለካከት ዘ ስኬፕቲካል ኬሚስት (ተጠራጣሪው የኬሚስትሪ ሊቅ) በተሰኘው ዝነኛ መጽሐፉ ውስጥ በጥሩ ሁኔታ ገልጾታል። በመጽሐፉ ውስጥ የሳይንስ ሊቃውንት እብሪተኛ ወይም ሐሳበ ግትር መሆን እንደሌለባቸውና ስህተቶቻቸውን አምነው ለመቀበል ፈቃደኞች መሆን እንዳለባቸው ሐሳብ ሰጥቷል። ቦይል ስለ አንድ ነገር ጠንካራ አቋም ያላቸው ሰዎች እውነት እንደሆኑ በሚያውቋቸውና እውነት ይሆናሉ ብለው በሚያስቧቸው ነገሮች መካከል ያለውን ልዩነት በጥንቃቄ መመዘን እንዳለባቸው አጥብቆ ይናገር ነበር።

የእምነት ሰው

ቦይል ስለ መንፈሳዊ ጉዳዮች የነበረው አመለካከትም ተመሳሳይ ነው። ስለ አጽናፈ ዓለምና ሕያዋን ፍጥረታት ስላላቸው አስደናቂ አሠራር ያገኘው ግንዛቤ አንድ ንድፍ አውጪና ፈጣሪ መኖር እንዳለበት አሳምኖታል። ስለዚህ በእሱ ዘመን በነበሩት ምሁራን መካከል እየተስፋፋ የመጣውን አምላክ የለሽነት አይቀበልም ነበር። የማሰብ ችሎታውን ተጠቅሞ ነገሮችን በሐቀኝነት የሚመረምር ማንኛውም ሰው በአምላክ የማያምንበት ምንም ምክንያት እንደሌለ ገልጿል።

ይሁን እንጂ ቦይል ሰዎች የማመዛዘን ችሎታቸውን ስለተጠቀሙ ብቻ እውነተኛ መንፈሳዊ ማስተዋል ያገኛሉ የሚል እምነት አልነበረውም። ከአምላክ የሚገኝ እውቀት የግድ አስፈላጊ እንደሆነ ተገንዝቦ ነበር። ይህ እውቀት ደግሞ የአምላክ ቃል በሆነው በመጽሐፍ ቅዱስ ላይ እንደሚገኝ ተናግሯል።

ቦይል ብዙ ሰዎች የመጽሐፍ ቅዱስ ትምህርቶችን የማያውቁ መሆናቸውና ሃይማኖታዊ እምነታቸው በጠንካራ ማስረጃ ላይ የተመሠረተ አለመሆኑ ያሳዝነው ነበር። አንድ ሰው እምነቱን ከወላጆቹ ወይም ከተወለደበት አካባቢ መውረሱ ብቻውን ሃይማኖቱን ትክክል እንደማያደርገው ተናግሯል። ቦይል፣ ሰዎች የመጽሐፍ ቅዱስ እውቀታቸውን እንዲያሰፉ የመርዳት ከፍተኛ ፍላጎት ነበረው።

ለዚህም ሲል መጽሐፍ ቅዱስ በብዙ ቋንቋዎች ተተርጉሞ እንዲሰራጭ የገንዘብ ድጋፍ አድርጓል። ከእነዚህ ቋንቋዎች መካከል የቀድሞዎቹ የሰሜን አሜሪካ ተወላጆች የሚጠቀሙባቸው ቋንቋዎች እንዲሁም አረብኛ፣ አይሪሽ፣ ማላይ እና ቱርክኛ ይገኙበታል። በመሆኑም ሮበርት ቦይል ልዩ ተሰጥኦ ቢኖረውም ስለ ሁሉም ጉዳዮች እውነቱን የማወቅ አልፎ ተርፎም ሌሎች እንዲሁ እንዲያደርጉ የመርዳት ከፍተኛ ምኞት ያለው ትሑት ሰው ነበር።