Ikpa Okikpa Nkween̄mkpọ Ugwem Mè Ikwaan̄ Kiji Kubọk Ebi Eyi Karais
ONYAN̄ ONAAN̄GE 2-8
INU UNYE OTU EWE OKUP ME USEM AWAJI | EBI IBURU 7-8
“Ogwu Ngwugwa ire Mgbọ Ikakaan̄ge Itata igọọk me Ọgbọn̄ kè Melikisedek”
(Ebi Iburu 7:1, 2) Melikisedek yi ore ogwu ubọọn̄ ama Salem, mè ire si ogwu ngwugwa inyi Awaji Ogwu Òbebene Ichit. Mgbọ Ebereyam otimbe akọn̄ ikpan̄ ebi ubọọn̄ isan̄a, mè ikigwu ikom ika, Melikisedek onenichichini ọmọ, mè igbana ọmọ. 2 Ebereyam onyinyi ọmọ irek ge me etete akọp irek me lek otutuuk inu îkpulube me akọn̄ isa ika. Adasi erieen̄ kan̄, òrere Melikisedek ìsibi “ogwu ubọọn̄ ata irọrọ.” Erieen̄ kan̄ eyi òso iba, òrere “ogwu ubọọn̄ Salem” ìsibi “ogwu ubọọn̄ esuuk.”
it-2 366
Melikisedek
Ogwu ubọọn̄ ama Salem mè ire si “ogwu ngwugwa inyi Awaji Ogwu Òbebene Ichit” orere Jioba. (Ibeb 14:18, 22) Ọmọ ore adasi ogwu ngwugwa ebakbe me Baibul; ibene ikwaan̄ kan̄ sabum acha 1933 B.C.E. Pọọlu igwen Melikisedek “ogwu ubọọn̄ ata irọrọ” mije ibe ke mkpọ erieen̄ kan̄ osibibe ire eya, mè igwen ọmọ si “ogwu ubọọn̄ esuuk” mije ibe ke ọmọ ire ogwu ubọọn̄ ama Salem, eyi osisibi “esuuk.” (Iburu 7:1, 2) Salem ukot ikaan̄ ire eyi egobobe itet oyaka ikana uga ama Jeruselem, erieen̄ yi Salem ire eyi etapbe igbaalek Jeruselem, eyi ekigwen “Salem” usini mgbọ.”—Itọn̄ 76:2.
Mgbọ Eberam (Ebereyam) otimbe ikpan̄ Kedolawoma mè ebi melek kan̄, ijeje isi iteke ijọn̄ Safe mè iyaka ire “iteke ijọn̄ ogwu ubọọn̄.” Me ere ya, Melikisedek “isan̄a inorie mè miin̄ isibi” mè igbana Eberam ibe: “Awaji Ogwu Òbebene Ichit, ogwu òrom inyọn̄ mè ijọn̄ igbana owu Eberam. Itọn̄ ikup inyi Awaji Ogwu Òbebene Ichit, ogwu òkakana ebi ochicha kwun̄ itap owu me ubọk.” Eberam oneniche “otutuuk inu ikpulube me akọn̄” akọp irek mè inyi ọmọ “irek ge.”—Ibeb 14:17-20; Iburu 7:4.
(Ebi Iburu 7:3) Kpunu mfufuk geege egebe ofolek ogwu ute, mè ìre ogwu uga, mè ìre imaman kan̄ mè mkpa kan̄. Ọmọ ìbet lek Gwun̄ Awaji, mije ọmọ orebe si ogwu ngwugwa ire mgbọ ikakaan̄ge itata, kubọk Gwun̄ Awaji orebe.
it-2 367 ¶4
Melikisedek
Ijeje ire atikọ ibe Melikisedek ikakaan̄ ‘ibebene mè uyaka’?
Ofolek Melikisedek, Pọọlu itumu ibe: “Kpunu mfufuk geege egebe ofolek ogwu ute, mè ìre ogwu uga, mè ìre imaman kan̄ mè mkpa kan̄. Ọmọ ìbet lek Gwun̄ Awaji, mije ọmọ orebe si ogwu ngwugwa ire mgbọ ikakaan̄ge itata, kubọk Gwun̄ Awaji orebe.” (Iburu 7:3) Kubọk ebilene kechilọ, emaman Melikisedek, ikwu si. Ire, Baibul ikabak erieen̄ nte kan̄ mè nga kan̄, owot iman kan̄ mè nsabon ibonbe, ikatumu si mgbọ emanbe ọmọ mè mgbọ ikwube. Eya orọ, Melikisedek ogbe ikekeke ichit chieen̄ Jisọs Karais, ogwu ngwugwa ire mgbọ geelek. Ubọk Melikisedek ikakaange ogwu ngwugwa okup sabum ọmọ mè iyaka ire ogwu ogọọk ọmọ me udun̄, ikeya si, Karais ikakaan̄ ogwu ngwugwa okup sabum ọmọ, ike Baibul ojeen̄be si, kpunu ogwu obogọọk ọmọ me udun̄. Ikerere ibe ke eman Jisọs me otoko kè Juda, me owot iman ogwu ubọọn̄ Debit, ere emanbe ọmọ kubọk ebilene ikakaan̄ mgbaan̄ me lek irek kan̄ kubọk ogwu ngwugwa, ikabọkọ irek ogwu ubọọn̄ mè ogwu ngwugwa me irot. Ikaan̄ irek chi mije inyan̄a-ibot kè Jioba.
(Ebi Iburu 7:17) Mije, Ikpa Mbuban ìtumu ibe, “Owu ìre ogwu ngwugwa ire mgbọ ikakaan̄ge itata igọọk me ọgbọn̄ kè Melikisedek.”
it-2 366
Melikisedek
Ogwu Ngwugwa Okeke Ichit Chieen̄ Karais. Me nriran ibenbe ofolek ogwu Mesaya, Debit ibe ke Jioba itumu inyi Jisọs ibe: “Owu ìre ogwu ngwugwa ire mgbọ ikakaan̄ge itata igọọk me ọgbọn̄ kè Melikisedek.” (Itọn̄ 110:1, 4) Inu yi Debit ogebe irọ inyi ebi Iburu eriọọn̄ ibe ke ogwu Mesaya ya ibore ogwu ngwugwa mè ogwu ubọọn̄ si. Me ikpa igebe ijet ebi Iburu, Pọọlu ibe ke Jisọs okana “ogwu òban Awaji ire mgbọ ikakaan̄ge itata, igọọk me ọgbọn̄ irek ngwugwa kè Melikisedek”. Eyi isan̄a cheche geelek ema ekaan̄be ofolek nriran ya.—Iburu 6:20; 5:10; kpọ si COVENANT.
Week Inu Unye Otu Ewe Okup Me Usem Awaji
(Ebi Iburu 8:3) Ekigobo ogwu òban Awaji geelek ito ibe ikinyi Awaji inyinyi, mè ikigwa ngwugwa inyi Awaji. Ikeya si, îkup me uyọt ibe ogwu òban Awaji keyi ikaan̄ si inu ìbosa inyi Awaji.
w00 8/15 14 ¶11
Ngwugwa Echi Oneneme Awaji
11 Pọọlu ibe ke “Ekigobo ogwu òban Awaji geelek ito ibe ikinyi Awaji inyinyi, mè ikigwa ngwugwa inyi Awaji.” (Ebi Iburu 8:3) Taba imaan̄ me lek ubọk Pọọlu ochebe inu ogwu òban Ijeren ukot ikaan̄ okinyi isibi irek iba, “inyinyi” mè “ngwugwa,” mè iyaka ire “ngwugwa ijo inu.” (Ebi Iburu 5:1) Ebi ene ekinyi inyinyi isasa ijeen̄ ima mè itọn̄, ikaan̄ unene, nnwọn-isi mè iyaka ire inyi ebọkọ ema etap. (Ibebene 32:20; Urọk 18:16) Ikeya si, owuwa me lek inu ekebinyi igọọk me lek Ikan kè Mosis ire “inyinyi” ekinyi isasa ikaan̄ nnwọn-isi Awaji mè mbọkọ-ntap kan̄. Ogwu orọn̄ Ikan mokpe mkpọ me useen̄ ijo irọbe, inwene mè inyi “ngwugwa ijo inu.” Adasi ikpa go me Baibul, ogakge ikpa Isisibi, Libitikọs mè Otu Ifuk ikpa esese chieen̄ ngwugwa mè inyinyi. Ikafet irọriọọn̄ mè ikikeek otutuuk, ire, inwọn ibe eji ekpọ-nu usini okpan inu me lek esese chieen̄ ngwugwa cha.
(Ebi Iburu 8:13) Mije Awaji ogwenbe inyan̄a-ibot yi “ayaya,” ìsibi ibe ke eyi adasi ya îkana oka. Eya orọ, inu geelek òkakan, mè ikana oka ìbochechep ugwat ugwat.
it-1 523 ¶5
Inyan̄a-ibot
Ike owa ke Ikan inyan̄a-ibot osa ikana inu ‘ikayakabe ikaan̄ ikwaan̄’?
Ikup kubọk Ikan inyan̄a-ibot ikakana inu ‘ikayakabe ikaan̄ ikwaan̄’ mgbọ Awaji otumube inan̄a me otu Jerimaya ogwu nriran ibe ke aya inyan̄a-ibot mokup. (Jeri 31:31-34; Iburu 8:13) Ire, mkpa Karais okwube me 33 C.E. ochubọk ijijaka Ikan inyan̄a-ibot ya (Kọl 2:14) mè isa aya inyan̄a-ibot itap ichit.—Iburu 7:12; 9:15; Ikwaan̄ 2:1-4.
Ifufuk Baibul
(Ebi Iburu 7:1-17) Melikisedek yi ore ogwu ubọọn̄ ama Salem, mè ire si ogwu ngwugwa inyi Awaji Ogwu Òbebene Ichit. Mgbọ Ebereyam otimbe akọn̄ ikpan̄ ebi ubọọn̄ isan̄a, mè ikigwu ikom ika, Melikisedek onenichichini ọmọ, mè igbana ọmọ. 2 Ebereyam onyinyi ọmọ irek ge me etete akọp irek me lek otutuuk inu îkpulube me akọn̄ isa ika. Adasi erieen̄ kan̄, òrere Melikisedek ìsibi “ogwu ubọọn̄ ata irọrọ.” Erieen̄ kan̄ eyi òso iba, òrere “ogwu ubọọn̄ Salem” ìsibi “ogwu ubọọn̄ esuuk.” 3 Kpunu mfufuk geege egebe ofolek ogwu ute, mè ìre ogwu uga, mè ìre imaman kan̄ mè mkpa kan̄. Ọmọ ìbet lek Gwun̄ Awaji, mije ọmọ orebe si ogwu ngwugwa ire mgbọ ikakaan̄ge itata, kubọk Gwun̄ Awaji orebe. 4 Ìfat ìkpọ-nu ojelek ogwu ilile ene ya orebe! Ebereyam nte kiji ukot ikaan̄ me lek kan̄ înyi ọmọ irek ge me etete akọp irek me lek otutuuk inu îkpulube me akọn̄ isa ika! 5 Ikan kè Mosis înyi bọn otoko kè Libai, ebi ìrere ebi ngwugwa, unye ibe ekebọkọ irek ge me akọp irek me ubọk ebi Ijeren, ebi ìrere ebi ngwan̄ kiban̄ gaalek, ubọk geelek ebiba si erebe bọn owot iman kè Ebereyam. 6 Melikisedek ìkanan̄a me otoko kè Libai, ire, îbọkọ irek ge me etete akọp irek me ubọk kè Ebereyam, mè igbana Ebereyam ogwu Awaji ochieekbe use. 7 Îre ogwu òbebene me irek okigbana ogwu òsisiki me irek, eya kpunu ifan̄a me lek. 8 Me lek ebi otoko kè Libai, îre ebilene ikike ebi kpekifuk ugwem ekibọkọ irek ge me etete akọp irek yi. Ire, me lek kè Melikisedek, îre ọmọ, ogwu Ikpa Mbuban okitumu ibe ke ọmọ òwa me ògat ugwem, obọkọ irek ge me etete akọp irek ya. 9 Mêkọt itumu ibe ke Libai ogwu òkibọkọ irek ge me etete akọp irek, îkpe irek ge me etete akọp irek sa me ubọk kè Ebereyam. 10 Mije, mgbọ Melikisedek ochichinibe Ebereyam, eji mêkọt itumu ibe ke Libai òwa me emen lek kè Ebereyam nte ogwu ute ukot ikaan̄, mije, kpemaman ọmọ nu. 11 Awaji ìnyi ebi Ijeren Ikan ikpọ me lek ebi ngwugwa ìnan̄a me otoko kè Libai. Ire ke ikwaan̄ ebi ngwugwa ebi otoko kè Libai mokirọ inyi ene inwọn isan̄a, ìre ìjeje iyaka inikup me uyọt ibe ofifi ogwu ngwugwa òje me ọgbọn̄ kè Melikisedek inu, kpan̄asi ogwu ọgbọn̄ kè Erọn ogwu otoko kè Libai? 12 Mije, mgbọ geelek enwenebe ọgbọn̄ ebi ngwugwa, mênwene si ikan. 13 Okaan̄ kiji, ogwu ekitumu ikọ yi ibak, ìre ogwu ofifi otoko. Kpunu ene geege me otoko kiban̄ òrarak ikifaka mfaka me inyọn̄ ntook kubọk ogwu ngwugwa. 14 Otutuuk ene mîriọọn̄ ibe ke Okaan̄ kiji ìnan̄a me otoko kè Juda. Mgbọ Mosis okitumu ikọ ofolek ebi ngwugwa, ìkabak otoko kè Juda. 15 Ibot ikọ kiji îsibi utoon̄ mgbọ keyi igak otutuuk mgbọ, mije inunu ofifi ogwu ngwugwa òje me ọgbọn̄ kè Melikisedek onube. 16 Ìkare me ìrot eyi owot iman ke ọmọ osa ikana ogwu ngwugwa, kubọk îkupbe me ikan mè orọmijọn̄. Ire, ọmọ ìkana ogwu ngwugwa sa me unye eyi ugwem kan̄ eyi mkpa ikakọtge ìkpan̄. 17 Mije, Ikpa Mbuban ìtumu ibe, “Owu ìre ogwu ngwugwa ire mgbọ ikakaan̄ge itata igọọk me ọgbọn̄ kè Melikisedek.
ONYAN̄ ONAAN̄GE 9-15
INU UNYE OTU EWE OKUP ME USEM AWAJI | EBI IBURU 9-10
“Ogugo Atata Inu Echi Òbonu”
(Ebi Iburu 9:12-14) Karais ìje itibi Atanga Chinichini ya, mè itibi iraka inin̄ emen Ere Òkup Mbuban Ichit ya mgbọ ge kpọi. Eje îkaan̄be me ubọk isa iraka inin̄ emen ere ya ìkare eje ebot mè eje eriembuuk. Îre eje kan̄ gaalek ke îsa iraka inin̄ emen ere ya, mè ifaka eji isibi me emen ijo inu ire mgbọ ikakaan̄ge itata. 13 Eje ebot mè eje orie eriembuuk, mè ntọn̄ ònan̄a me lek obaak uman eriembuuk ewọpbe, ke ekinyiaan̄ igwook me lek ebi ìchachaka mbuban, îra ikisan̄a ife cha mbuban me lek, mè orọ inyi ema etana me akpalek. 14 Ire eje anam esabe igbama ene lek ikirọ inyi ene itana ikeya, ìre eje kè Karais ìkpofat irọ eyi ògagak ikeya? Sa me unye eyi Ekwukwu òkukup ire mgbọ ikakaan̄ge itata, ọmọ, ogwu kpunube nrọ-nlọ geege me emen, îsa lek kan̄ igwa ngwugwa inyi Awaji. Eje kan̄ môgwọk ejit kiji, inyi irọrọ geelek òkisa mkpa inu ita eji me ejit, mè eji ekọt ekesi ikwaan̄ enyi Awaji ogwu òkup me ugwem.
it-1 862 ¶1
Ntele-nnyi
Me Ijeren, ogwu orọrọ ijo inu mè iweek ibe Awaji itele inyi ọmọ morọ esuuk ike Ikan otumube, mè inyi anam ebesa igwa ngwugwa ike ekirọ owuwa mgbọ. (Lib 5:5–6:7) Omọrọ Pọọlu otumube ibe: “Me atikọ, kubọk Ikan kè Mosis odobe, ekisa eje igwọk lek otutuuk inu, inyi itana me isi Awaji. Eya orọ, ire kpefiin̄ eje, kpebetele ijo inyi ene.” (Iburu 9:22) Ire, me atikọ, eje anam esabe igwa ngwugwa ikachubọk ikisan̄a ijo ene orọbe mè inyi ene ya utọn̄ọ nkeek. (Iburu 10:1-4; 9:9, 13, 14) Me ntikwo, aya inyan̄a-ibot irọ ufuna itetele nrọ-nlọ ifet, eyi oyaka imaan̄ me lek mkpenwene kè Jisọs Karais. (Jeri 31:33, 34; Mat 26:28; 1 Kọr 11:25; Efes 1:7) Sa me igwagwa ogwu ngọm, Jisọs ijeen̄ ibe ke ikaan̄ unye itetele ijo.—Mat 9:2-7.
(Ebi Iburu 9:24-26) Mije, ìkare Ere Mbuban eyi ebilene enamabe, eyi òrere ogugo achubọk atata Ere Mbuban òkup me emen inyọn̄ ke Karais oraka inin̄. Ire, ìraka inin̄ emen inyọn̄ me lek kan̄, mè ikeke me isi Awaji mgbọ keyi mije kiji. 25 Ogwu òban Awaji ebi Ju ìkisa eje ikarege eyi kan̄ ikiraka inin̄ Ere Òkup Mbuban Ichit kpa acha kpa acha. Ire, Karais ìraka inin̄ emen inyọn̄ isi isa lek kan̄ igwa ngwugwa mgbọ ge gaalek, ìkare kpa mgbọ kpa mgbọ, kubọk ogwu òban Awaji ebi Ju okirọ. 26 Mebe ìkare ikeya, kè Karais obọkọ ufialek owuwa mgbọ karake erombe linyọn̄. Ire, Karais ìkana isibi me linyọn̄ me mgburudun̄ mgbọ yi, inyi ọmọ inisa lek kan̄ igwa ngwugwa, mè iben otutuuk ijo ebilene isan̄a mgbọ ge gaalek iso ire mgbọ ikakaan̄ge itata.
cf 183 ¶4
“Kweek Nye Kigọọk Emi”
4 Baibul ikatumu ikọ geege ofolek ubọk esabe ibọkọ Jisọs itap mè mbet lek unwọọn̄ ikaan̄be ikpọkpọk imun̄ ogwu Ute mgbọ ifobe emen inyọn̄. Ire, Baibul iwuuk lek itumu inu obobọkọ irek Jisọs isifo mè ikup sonja me emen inyọn̄. Me mkpọ oraraka obop acha ge mè efit go, ikaan̄ orirọ okup me mbuban ebi Ju ekebirọ. Usen ge me acha geelek, ogwu òban Awaji ìkinin̄ Ere Okup Mbuban Ichit me uwu mbuban isinyiaan̄ eje anam esabe igwa ngwugwa Usen Irọ-esuuk me isi okop inyan̄a-ibot. Inu ya ogwu òban okebirọ ikeke ichit chieen̄ inu Jisọs orọbe mgbọ ifobe emen inyọn̄. Isa oruru ngwugwa kan̄ inu me isi Jioba—ere omimiin mè ikup me mbuban ichit me otutuuk emen inyọn̄ mè isi ijọn̄. (Ebi Iburu 9:11, 12, 24) Ire Jioba ibọkọ itap ni?
(Ebi Iburu 10:1-4) Ikan kè Mosis ìre gaalek ogugo atata inu echi òbonunu, ìkare atata inu cha me lek kiban̄. Me irak Ikan ya, ebi ngwugwa ekpọkpọ ikigwa chieen̄ ngwugwa yaage acha geelek. Mije Ikan ya orebe ogugo gaalek, ìkpokọt irọ inyi ebi ìkitọbọ ebum inyi Awaji enwọn esan̄a. 2 Mebe ke Ikan ya îrọ inyi ebi ìkitọbọ ebum inyi Awaji cha etana esan̄a mgbọ yaage, mè ijo kiban̄ ikayaka ìkup ema me lek, ejit kiban̄ kpomoyaka ikifieek ema ikọ ofolek ijo inu ofifi. More ikeya, kè otutuuk ngwugwa cha îra ifieek. 3 Ngwugwa cha ìkirọ inyi ebi ene ekekeek ijo kiban̄ me acha me acha, 4 mije, eje eriembuuk mè ebot ìkpokọt iben ijo inu ebilene isan̄a.
it-2 602-603
Isoso Ikup
Ikan kè Mosis Isoso Ikup. Ikan Awaji onyibe ebi Ijeren inan̄a me ubọk Mosis, iben ukpatu ofolek ubọk ebenebe ikikaan̄ ebi ngwugwa mè esese esese anam ebekisa igwa ngwugwa. Ikan ya isoso ikup mije ibe ke ire Awaji onyi, ire, Ikan ya ikarọ inyi ebi ikup me irak kan̄ eso ekup. (Iburu 7:11, 19; 10:1) Kpan̄asi Ikan ya obosan̄a ijo mè mkpa, ichuchubọk irọ inyi ijo inu ikikpọk mbum. (Rom 3:20; 7:7-13) Inu cha Awaji osan̄abe isibi misi ikwaan̄ kiban̄ ike iweekbe; Ikan ya isi ikwaan̄ eyi kan̄ kubọk “ogwu òkijeen̄ eji inu” mege Karais onube, mè ire si “ogugo atata inu echi òbonunu.” (Gal 3:19-25; Iburu 10:1) Mgbọ Pọọlu otumube ibe “inu Ikan kè Mosis ikakọtge ìrọ, mije akpalek ijo inu kiji orọbe inyi Ikan ya iwọ,” (Rom 8:3) ikitumu ibe ke ogwu òban ebi Ju (ogwu egobobe igọọk me lek Ikan ibe ikikpọ chieen̄ me lek igwagwa ngwugwa mè ire si ogwu okisa eje anam inin̄ Ere Okup Me Mbuban Ichit me Usen Ìrọ-esuuk) ikakọt “inyan̄a ema otutuuk ene òjot òjot” ike ikpa Ebi Iburu 7:11, 18-28 okpabe. Ngwugwa egwabe irọ inyi ebi Ijeren ekaan̄ ata mgbaan̄ nje melek Awaji, ire, ikarọ inyi ema ekayaka irọ ijo inu. Pọọlu ibe ke ngwugwa egwabe mije ijo inu ìkakọt “irọ inyi ebi ìkitọbọ ebum inyi Awaji enwọn esan̄a” me nkeek kiban̄. (Iburu 10:1-4; kpọ si Iburu 9:9.) Ogwu òban Awaji ikakọt inyi ngwugwa mkpenwene eyi obosan̄a otutuuk ijo. Ire ngwugwa mkpenwene Karais gaalek okọt irọ eyi.—Iburu 9:14; 10:12-22.
Week Inu Unye Otu Ewe Okup Me Usem Awaji
(Ebi Iburu 9:16, 17) Ire ene ikup me ògat ugwem idọmọ isan̄a ubọk mêsabe iche inu kan̄ mgbọ ọmọ isikwu, îgbe ibe eweek eriọọn̄ ibe ke ene ya îkwu me atikọ sabum èneche inu ene ya okaan̄be. 17 Ikan idọmọ-inu keya ìkikaan̄ unye mgbọ ogwu òdọdọmọ inu ya isikwu, ìkare mgbọ îkupbe me ògat ugwem kan̄.
w92 3/1 31 ¶4-6
Idodo Ebi Ene Edobe
Pọọlu ibe ke mkpa oborọ ufuna inyan̄a-ibot Awaji melek ebilene inye. Ikan inyan̄a-ibot ire inu njeen̄ ge. Mosis ore ogwu nteek, ogwu inyan̄a-ibot Awaji onyan̄abe melek ebi Ijeren eyi owot iman ojebe me ubọk. Ikwaan̄ Mosis orọbe ikup ufiak enenen, ọmọ ore ogwu ebi Ijeren ekebimun̄ mgbọ ema enin̄be inyan̄a-ibot ya. Mosis ore ebilene odọdọmọ Ikan inyan̄a-ibot kè Jioba. Ire Mosis ikwu mè isa eje kan̄ irọ inyi Ikan inyan̄a-ibot ibene ikwaan̄ ni? In̄-in̄. Eje anam esabe igwa ngwugwa ke esa irọ eya me useen̄ eje kè Mosis.—Ebi Iburu 9:18-22.
Aya inyan̄a-ibot eyi Jioba onyan̄abe melek Ijeren eyi emen ekwukwu ye? Jisọs Karais ore ogwu nteek, okiteek me etete Jioba mè Ijeren eyi emen ekwukwu. Jioba onyan̄a inyan̄a-ibot yi, ire, iyaka ibieen̄ me lek Jisọs Karais. Isan̄a me lek irere ogwu nteek, Jisọs igọọk ebi adasi ibenin̄ inyan̄a-ibot yi irọ inu me mgbọ ilukbe me linyọn̄. (Luk 22:20, 28, 29) Ọmọ si ogbe inyinyi ngwugwa otetet inyan̄a-ibot ya inye. Ngwugwa yi ikare eyi anam, ire eyi ugwem ebilene ososo. Omorọ Pọọlu otumube ibe ke Karais ore ebilene ogwu aya inyan̄a-ibot ojebe me ubọk. Mgbọ ‘Karais otibi iraka inin̄ emen inyọn̄ mè inu me isi Awaji me ibot kiji,’ ke inyan̄a-ibot ya obene ikisi ikwaan̄.—Ebi Iburu 9:12-14, 24.
Pọọlu itumu ibe ke Mosis mè Jisọs ire ebi inyan̄a-ibot ojebe me ubọk, eyi ikasibi ibe ke ire ema enyan̄a inyan̄a-ibot cha, ire Awaji onyan̄a. Ire, ema ire ebi nteek Awaji osabe inyi inyan̄a-ibot cha. Irek chi ge ge iweek mkpa, anam ke esa ikpe me useen̄ Mosis, ire, Jisọs isa ugwem kan̄ inyi me ibot ebi ininin̄ aya inyan̄a-ibot.
(Ebi Iburu 10:5-7) Eya orọ, mgbọ Karais onube linyọn̄, ìtumu inyi Awaji ibe, “Ngwugwa eyi ekikpan̄ anam mè eyi kpekikpan̄ anam ìkakup owu me uyọt, ire, akpalek n̄a ke oneen̄ isun̄ ibe emi ǹsa ǹgwa ngwugwa. 6 Owu òkakibele ejit me lek owuwa ngwugwa ewọwọp, mè echi ekisa iben ijo inu isan̄a. 7 Nnenitumu ibe, ‘Jei Awaji, kpọ emi gwu! Ǹnu inenirọ ekiket kwun̄, kubọk egebe ofolek n̄a me Ikpa Ikan kè Mosis.’ ”
it-1 249-250
Ntap-me-mun̄
Luk ibe ke Jisọs ikirariaak uriaak me ike mgbọ ntap-me-mun̄ kan̄. (Luk 3:21) Ogwu ogege ikpa Ebi Iburu ibe ke mgbọ Jisọs Karais onube “linyọn̄,” (ikare mgbọ emanbe ọmo, mije ikpokọt ifuk mè itumu usem chi, ire mgbọ ibokaan̄ ntap-me-mun̄ mè ibene ikwaan̄ uko kan̄) itumu inu okup me ikpa Okwa Itọn̄ 40:6-8 (LXX): “Ngwugwa eyi ekikpan̄ anam mè eyi kpekikpan̄ anam ìkakup owu me uyọt, ire, akpalek n̄a ke oneen̄ isun̄ ibe emi ǹsa ǹgwa ngwugwa. . . . Kpọ emi gwu! Ǹnu inenirọ ekiket kwun̄, kubọk egebe ofolek n̄a me Ikpa Ikan kè Mosis.’ ” (Iburu 10:5-9) Jisọs ire ogwu ido Ju, ebi ikup me inyan̄a-ibot melek Awaji, orere Ikan inyan̄a-ibot. (Isis 19:5-8; Gal 4:4) Mije irebe ogwu Ju, Jisọs ikukup me irak inyan̄a-ibot melek Jioba mgbọ isan̄abe lek kan̄ isibi ibe Jọn itap ọmọ me mun̄. Jisọs irọ iraka mkpọ Ikan oweekbe. Isan̄a lek kan̄ isibi irọrọ ‘nkeek’ Nte kan̄ Jioba sa me isasa akpalek kan̄ ‘eneen̄be isun̄’ isa igwa ngwugwa, inyi ekayaka isa anam igwa ngwugwa igọọk me lek Ikan. Ofolek ‘nkeek’ ya, Pọọlu ibe: ‘Karais irọ inyi eji ekup me mbuban sa me isasa akpalek kan̄ igwa ngwugwa mgbọ ge gaalek.’ (Iburu 10:10) Nkeek Nte kan̄ igọbọ si isisi ikwaan̄ Ama ubọọn̄, ikwaan̄ yi ke Jisọs osan̄a lek irọrọ si. (Luk 4:43; 17:20, 21) Jioba ibọkọ nsan̄a-lek-nsibi kè Jisọs itap, inyi ọmọ ekwukwu mbuban kan̄ mè ibe: “Owu ore Gwun̄ n̄a ogwu mmabe. Ejit n̄a ibele me lek kwun̄ enenen.”—Mak 1:9-11; Luk 3:21-23; Mat 3:13-17.
Ifufuk Baibul
(Ebi Iburu 9:1-14) Adasi inyan̄a-ibot îkaan̄ owuwa ikan ofolek ubọk ebi ene ebekitọbọ ebum inyi Awaji, mè ikaan̄ si Uwu Mbuban eyi ebilene enamabe, ere ebi ene ekititiin̄ ikikup itọbọ ebum inyi Awaji. 2 Ebi ene mînama Akpatan̄ Mbuban.Emen agwut eyi òkup me agan̄ isi isi ke eyik ngugọọn̄ mkpukan̄, mè iyik si ikasi itoon̄-inu, melek fituru esabe igwa ngwugwa inyi Awaji me inyọn̄. Agwut keyi ke ekigwen Ere Mbuban. 3 Me udun̄ agwut keya, ofifi agwut òwa esabe ekwut igbaka ichit isotu kan̄. Eya ore òso ekwut iba egbakabe me emen Uwu Mbuban ya. Agwut keyi ke ekigwen Ere Òkup Mbuban Ichit. 4 Me emen agwut keyi ke ntook alata araran̄, ere ekiwọp nsensi inyi Awaji okup, melek okop inyan̄a-ibot ya esabe alata araran̄ itọkọ ichit otutuuk lek. Inu òkup me emen okop ya ìre, gwun̄ otin̄ ge esabe alata araran̄ irom, eyi mana okupbe me emen, mè mkpat kè Erọn òtitibi inwan̄ me lek, mè akpakpa ewuuk iba egebe Ikan kè Mosis me lek. 5 Ebi mbem emen inyọn̄ iba esabe alata araran̄ irom òwa me inyọn̄ okop ya, eyi òkijeen̄ ibe ke ujamgbugbo Awaji òwa me ere ya. Ema ewewele uwop kiban̄ isa ikana ichit ogboon̄ nsan ere Awaji okitele ijo inyi ebilene. Eji kpebekọt ikpa otutuuk inu chi me ntuun̄ me ntuun̄ isan̄a mgbọ keyi. 6 Ikeyi ke eneen̄ otutuuk inu isun̄. Emen agwut eyi òkup me agan̄ isi isi ya ke ebi ngwugwa ekinin̄ egwe geelek isi ikup ikirọ ikwaan̄ kiban̄. 7 Ogwu òban Awaji gaalek okinin̄ agwut eyi emen emen ya. Ìkinin̄ agwut ya mgbọ ge gaalek me acha. Isibonin̄, ìkibeben eje isa ikaan̄ me ubọk inin̄. Ìkisa eje ya igwa ngwugwa mije ijo kan̄, mè ijo inu echi ebi ene erọbe me ekariọọn̄ge. 8 Ekwukwu Mbuban ìkisa eyiyi irọ inyi ebi ene eriọọn̄ ibe, eyi adasi Atanga Chinichini ya mè otutuuk orọmijọn̄ kan̄ okukup, ke kpechili-nu oniin̄ inyi ebi ene eraka enin̄ Ere Òkup Mbuban Ichit. 9 Eyi ìkijeen̄ eji ubọk inu okupbe me mgbọ keyi. Ìkijeen̄ ibe ke mfaka cha, mè ngwugwa ekigwa ìkakọt ìrọ inyi ejit ebi ìkitọbọ ebum inyi Awaji itana isan̄a. 10 Otutuuk orọmijọn̄ chi ìgbaan̄ me lek ikan ofolek inorie mè miin̄, mè owuwa mfaka igwọk-lek. Otutuuk kechi ìre ten̄eten̄e orọmijọn̄ echi ekirọ iban mgbọ Awaji mônwenebe otutuuk inu ikana ayaya. 11 Ire, Karais înu kubọk ogwu òban Awaji eyi ata inu echi òwuwuuk lek ikup. Uwu Mbuban eyi ikpa anam eyi ọmọ ojebe itibi ìre eyi òmimin ichit, mè inwọn isan̄a. Ìkare eyi ubọk ebilene onamabe, ìkare si eyi linyọn̄ keyi, òrere inu erorom. 12 Karais ìje itibi Atanga Chinichini ya, mè itibi iraka inin̄ emen Ere Òkup Mbuban Ichit ya mgbọ ge kpọi. Eje îkaan̄be me ubọk isa iraka inin̄ emen ere ya ìkare eje ebot mè eje eriembuuk. Îre eje kan̄ gaalek ke îsa iraka inin̄ emen ere ya, mè ifaka eji isibi me emen ijo inu ire mgbọ ikakaan̄ge itata. 13 Eje ebot mè eje orie eriembuuk, mè ntọn̄ ònan̄a me lek obaak uman eriembuuk ewọpbe, ke ekinyiaan̄ igwook me lek ebi ìchachaka mbuban, îra ikisan̄a ife cha mbuban me lek, mè orọ inyi ema etana me akpalek. 14 Ire eje anam esabe igbama ene lek ikirọ inyi ene itana ikeya, ìre eje kè Karais ìkpofat irọ eyi ògagak ikeya? Sa me unye eyi Ekwukwu òkukup ire mgbọ ikakaan̄ge itata, ọmọ, ogwu kpunube nrọ-nlọ geege me emen, îsa lek kan̄ igwa ngwugwa inyi Awaji. Eje kan̄ môgwọk ejit kiji, inyi irọrọ geelek òkisa mkpa inu ita eji me ejit, mè eji ekọt ekesi ikwaan̄ enyi Awaji ogwu òkup me ugwem.
ONYAN̄ ONAAN̄GE 16-22
INU UNYE OTU EWE OKUP ME USEM AWAJI | EBI IBURU 11
“Ichechieek Ikup Ufiak”
(Ebi Iburu 11:1) Ichechieek ìre itotoon̄ ejit me lek inu eji ekikpọ chieen̄ ibe ke mômọnọ irek, mè ibebieen̄ ejit òjot òjot me lek inu eji ekasage chieen̄ ìmun̄.
w16.10 27 ¶6
Kaan̄ Ichechieek Me Lek Use kè Jioba
6 Baibul ikpa mkpọ ichechieek orebe me ikpa Ebi Iburu 11:1. (Fuk) Ichechieek iyaka imaan̄ me lek inu iba eji kpekebimun̄: (1) “Inu eji ekikpọ chieen̄ ibe ke mômọnọ irek”—eyi igọbọ use echi oborọ iso me mgbọ okup me isi, kubọk eyi obe ke mesan̄a mkpikpak mè irọ inyi inyọn̄ yi ikana paradais. (2) “Inu eji ekasage chieen̄ ìmun̄.” Me ere yi, usem Grik esabe irọ inu orere, “ibebieen̄ ejit òjot òjot” isibi ‘inu okibieen̄ inye’ ibe ke inu echi eji kpekebimun̄ owa me atikọ, kubọk Jioba, Jisọs, ebi osat mè ikwaan̄ Jisọs okisa Ama ubọọn̄ isi me emen inyọn̄. (Iburu 11:3) Ike owa ke eji ebejeen̄ ibe ke ikpọchieen̄ kiji inye, ke eji si michieek me lek inu eji ekasage chieen̄ imun̄ echakbe otu me lek me Usem Awaji? Usem mè irọrọ kiji—okijeen̄ ata ichechieek.
(Ebi Iburu 11:6) Ire kpunu ichechieek, ene ìkpokọt irọ inyi ejit ibele Awaji. Mije, ene geelek òbonu me lek Awaji ìbodadasi ichieek ibe ke Awaji òwa, mè ichieek si ibe ke Awaji môkpe mkpukpe inyi ebi geelek ìkisa otutuuk ejit iweek ọmọ.
w13 11/1 11 ¶2-5
“Awaji Môkpe Mkpukpe Inyi Ebi Geelek Ìkisa Otutuuk Ejit Iweek Ọmọ”
Irọrọ inu obokibele Jioba ejit igọbọ keke? Pọọlu ibe: “Ire kpunu ichechieek, ene ìkpokọt irọ inyi ejit ibele Awaji.” Pọọlu ikabe ke iboyọyọt irọrọ inyi ejit ibele Awaji ire kpunu ichechieek. Kpan̄asi ikeya, ibe ke kpebekọt irọ. Eya orọ, ichechieek ikup ufiak inyi ekọt erọ inu Awaji oweekbe.
Mbet ichechieek okukup okirọ inyi ejit ibele Awaji? Ichechieek kiji me lek Awaji ibogọgọbọ mkpọ iba. Adasi, eji mechubọk “ichieek ibe ke Awaji òwa.” Me usini Baibul, ere ya ibe ikeyi: “ichieek ibe Awaji òwa me atikọ” mè “ichieek ibe ke Awaji òwa me ugwem.” Kpa ubọk ke eji ebekọt irọ inyi ejit kan̄ ikibele ire eji ekaan̄ cheche ibe ke Awaji òwa ni? Ata ichechieek ikayaka ikeya, mije ebi ijo erumun̄ si michieek ibe ke Jioba òwa. (Jemis 2:19) Ichechieek ibe ke Awaji òwa me atikọ obobieen̄ eji ibe ekeluk ugwem me oniin̄ obokibele ọmọ ejit.—Jemis 2:20, 26.
Òso iba, eji mechieek “si ibe ke Awaji môkpe mkpukpe.” Ogwu okaan̄ ata ichechieek iriọọn̄ ijaan̄ lek ibe ke efuuk geelek itapbe me irọrọ inyi ejit Awaji ibele ikpochep me ikike. (Ebi Kọrint Eyi Adasi 15:58) Kpa ubọk ke eji ebekọt ikirọ inyi ejit Awaji ibele ire eji ekaan̄ cheche ofolek mkpukpe ibokpe eji ni? (Jemis 1:17; Pita Eyi Adasi 5:7) Ogwu obe ke Awaji ikakikpọ eji chieen̄ me lek, ikakichili ubọk mè iyaka ire ikakinwọọn̄ ata inu eji ekirọ inyi ọmọ, ene ya ikariọọn̄ ata Awaji eyi Baibul.
Ebi owa ke Jioba okikpe mkpukpe? Pọọlu ibe ke ire “Ebi geelek ìkisa otutuuk ejit iweek ọmọ.” Ikpa ge egebe inyi ebi ikikaba Baibul ibe ke usem Grik yi “ìkisa otutuuk ejit iweek ọmọ” ikasibi “isisibi isi iweek,” ire, isibi “itọtọbọ ebum” inyi Awaji. Ofifi ikpa egebe si ibe ke usem ya ikijeen̄ ibe ebesasa me uyok uyok ejit mè itap efuuk enenen ikiweek Awaji. Iin̄, Jioba ikikpekpe mkpukpe inyi ebi ichechieek obieen̄be ibe esa otutuuk ejit kiban̄ eketọbọ ebum enyi ọmọ inan̄a me ima mè uyok uyok ejit.—Matiyu 22:37.
(Ebi Iburu 11:33-38) Sa me ichechieek ke ife chi etim akọn̄ me lek owuwa ido, mè itim ikpan̄ ema, mè irọ inu òtatat me isi Awaji, mè ibọkọ use Awaji ochieekbe ema. Ema mîchit otu egbe àtat, 34 mè iniin̄ ikpele ukan̄ òkisasak, mè inwọnọ mkpa me otu oge akọn̄. Ema kpenye lek, ire, ema mîkana ebi unye, mè inye lek enenen me akọn̄, mè itim ikpan̄ owuwa urum ebi akọn̄ ofifi ido. 35 Owuwa ebibaan̄ mîmun̄ ubọk ejomobe bọn kiban̄ me mkpa inyi ema, mije ema ekaan̄be ichechieek. Usini ebi ene mîbọkọ ufialek mè ikwaan̄, kpechieek itetele Awaji, inyi esan̄a ema esibi me emen ufialek, mije, ema ekiweek ijojomo me mkpa inin̄ me ugwem eyi ònwọnwọn ichit. 36 Mîrọ usini ebi ene inu ochak, mè isulu ema ijat akpa. Usini kiban̄ ke esa mkpọn ibọp, mè itap me uwu mkpọn. 37 Usini ene ke esa ewuuk itọbọ ikpan̄, mè isa ojijọọk ijọọk usini ene ibum okpọkọ iba. Sà usini ene ke esa oge akọn̄ ikep ikpan̄. Usini ene mînin̄ ugbọọri, mè ikitap ofọnti ikpa arọọn̄, mè ikpa ebot gaalek. Mîsisaak ema, mè itap ema unan me lek. 38 Linyọn̄ keyi ìkanwọn isoon̄ ere ema ebeluk. Ema mînyinya ikana kubọk ebi ìlibi ekot akọn̄ inin̄ emen èwê, mè inene inyọn̄ ogoon̄, mè ikinin̄ emen ǹkororok mè emen udọn̄, ikiweek ere ebenin̄ ilet lek.
w16.10 23 ¶10-11
Rọ Inyi Ichechieek Okaan̄be Me Lek Ikpọchieen̄ Kwun̄ Inye
10 Me ikpa Ebi Iburu, ibot 11, Pọọlu ikpa mbet tukutuku owuwa ebi usun̄ Awaji ekabakbe erieen̄ ejebe itibi. Kubọk inu njeen̄, ichak otu me lek ebibaan̄, ebi bọn kiban̄ ekwube, eyakabe ijomo me mkpa mije ekaan̄be ichechieek. Itumu si ibe ke usini ene “kpechieek itetele Awaji, inyi esan̄a ema esibi me emen ufialek, mije, ema ekiweek ijojomo me mkpa inin̄ me ugwem eyi ònwọnwọn ichit.” (Iburu 11:35) Eji kperiọọn̄ ebi Pọọlu ochubọk ikaan̄ me nkeek, ire, usini ene kubọk Nebọt mè Jekaraya, ire ebi esabe ewuuk itọbọ ikpan̄ mije esikibe ibot inyi Awaji mè irọ nkeek kan̄. (1 Ubọọn̄. 21:3, 15; 2 Mfu 24:20, 21) Danien mè ebi melek kan̄ mikaan̄ irek “itetele Awaji” sa me irọrọ inu ikatatge. Ire, ichechieek kiban̄ me lek unye Awaji orọ inyi ema ekọt ‘echit otu egbe àtat’ mè ‘eniin̄ ikpele ukan̄ òkisasak.’—Iburu 11:33, 34; Dan 3:16-18, 20, 28; 6:13, 16, 21-23.
11 Miro usini ebi nriran kubọk Mikaya mè Jerimaya “inu ochak” mè ‘itap ema me uwu mkpọn’ mije ichechieek kiban̄. Ebi ofifi ife kubọk Ilaija ‘mînyinya ikana me emen èwê, mè inene inyọn̄ ogoon̄, mè inin̄ emen ǹkororok mè emen udọn̄.’ Otutuuk kiban̄ mikọt ime mije ‘etoon̄be ejit me lek inu ekikpọ chieen̄ ibe ke mòmọnọ irek.’—Iburu 11:1, 36-38; 1 Ubọọn̄ 18:13; 22:24-27; Jeri 20:1, 2; 28:10, 11; 32:2.
Week Inu Unye Otu Ewe Okup Me Usem Awaji
(Ebi Iburu 11:4) Sa me ichechieek ke Eben ogwa ngwugwa ònwọnwọn igak eyi kè Ken inyi Awaji. Îre mije ichechieek kan̄ ke Awaji osa imọnọ ọmọ kubọk ogwu ata irọrọ, mije, Awaji îbọkọ ngwugwa kan̄ itap. Ubọk geelek Eben okwube iraka, etip ichechieek kan̄ òkitaan̄ si ire chereyi.
it-1 804 ¶5
Ichechieek
Akpat Ukot Ichechieek me Ukot Ikaan̄. Ge ge me lek “ogbogbo ebi ata-ikọ” Pọọlu ochakbe otu me lek (Iburu 12:1) mikaan̄ inu ichechieek kiban̄ oyakabe imaan̄ me lek. Kubọk inu njeen̄, Eben iriọọn̄ use Awaji ochieekbe ofolek “gwun̄” ya, ogwu obokpukpuku ibot “ijijinu” ya. Imun̄ si ubọk ikọ Awaji otumube me Iden inyi nte kan̄ mè nga kan̄ orọbe iso. Mgbọ elapbe ema isibi me Iden, Adam mè ebi ototun̄ ukan̄ kan̄ mikwukwulu sabum ekọtbe ikaan̄ inorie, mije ijọn̄ ifefieek mè ikitibi ukpak ukpak mè abọm egbe abọm egbe. Eben ira imun̄ si ibe ke ulọk Îfu ikup me lek nlom kan̄ mè ubọk Adam osabe ikpulu nwa kan̄. Nga kan̄ ira itumu ikọ ofolek unaan̄ uman kan̄. Ofifi si, imun̄ ebi osat ikibem oniin̄ ekije inin̄ Iden mè oge akọn̄ òkimumen ukan̄ me otu mè ikigba iyak mè ubọk kiban̄. (Ibeb 3:14-19, 24) Mkpọ chi ire ‘inu okibieen̄ inye,’ orọrọ inyi ejit Eben inye ibe ke unyan̄a monu inan̄a me ubọk ‘gwun̄ ya echieekbe me use.’ Omorọ ichechieek obieen̄be ọmọ ibe ‘igwa ngwugwa’ onwọnwọn igak eyi Ken inyi Awaji.—Iburu 11:1, 4.
(Ebi Iburu 11:5) Sa me ichechieek kè Enọk ke emọnọ Enọk isan̄a me linyọn̄ keyi me ògat ugwem, inyi ikamun̄ mkpa. Kpeyaka imun̄ ọmọ, mije Awaji îmọnọ ọmọ isan̄a. Ire, sabum enimọnọ ọmọ isan̄a, Ikpa Mbuban ìtumu ibe ke irọrọ kan̄ îbele Awaji ejit.
wp17.1 12-13
“Irọrọ Kan̄ Îbele Awaji Ejit”
Me oniin̄ okukup “ke emọnọ Enọk isan̄a” inyi “ikamun̄ mkpa”? Mokọt ire ibe Jioba irọ inyi Enọk ikwu me esuuk. Ire, sabum ikwube, irọriọọn̄ “ibe ke irọrọ kan̄ îbele Awaji ejit.” Kpa ubọk ni? Sabum ikwube, Awaji irọ inyi Enọk imun ilaak ukpọchieen̄, mokọt ire ibe ke ijeen̄ ọmọ mgbọ inyọn̄ yi okanabe paradais me ilaak ya. Ilaak yi irọ inyi Enọk iriọọn̄ ibe ke ogọt ikaan̄ nnwọn-isi kè Jioba sabum ikwube. Ofolek Enọk mè ofifi ebi igbegbe utoon̄-ejit, Pọọlu ibe: “Otutuuk ife chi ekup me emen ichechieek kiban̄ ikwaan̄.” (Ebi Iburu 11:13) Ebi ochicha mira iweek nkwukwu kan̄, ire, kpekọt “imun̄.” Mokọt ire Jioba osan̄a nkwukwu kan̄ inyi ekamun̄ mè isa isi irọ ijo inu geege mè iyaka ire isa irọ mkpọ obokibieen̄ uwu uriaak ataak inye.
Ifufuk Baibul
(Ebi Iburu 11:1-16) Ichechieek ìre itotoon̄ ejit me lek inu eji ekikpọ chieen̄ ibe ke mômọnọ irek, mè ibebieen̄ ejit òjot òjot me lek inu eji ekasage chieen̄ ìmun̄. 2 Îre mije ichechieek ke Awaji osa itọn̄ ebi ukot ikaan̄. 3 Sa me ichechieek ke eji egobo itet ibe ke Awaji ìsa ikọ otu kan̄ irom otutuuk linyọn̄, mè igobo si itet ibe ke esa inu chieen̄ ene ikamun̄ge irom inu chieen̄ ene okimun̄. 4 Sa me ichechieek ke Eben ogwa ngwugwa ònwọnwọn igak eyi kè Ken inyi Awaji. Îre mije ichechieek kan̄ ke Awaji osa imọnọ ọmọ kubọk ogwu ata irọrọ, mije, Awaji îbọkọ ngwugwa kan̄ itap. Ubọk geelek Eben okwube iraka, etip ichechieek kan̄ òkitaan̄ si ire chereyi. 5 Sa me ichechieek kè Enọk ke emọnọ Enọk isan̄a me linyọn̄ keyi me ògat ugwem, inyi ikamun̄ mkpa. Kpeyaka imun̄ ọmọ, mije Awaji îmọnọ ọmọ isan̄a. Ire, sabum enimọnọ ọmọ isan̄a, Ikpa Mbuban ìtumu ibe ke irọrọ kan̄ îbele Awaji ejit. 6 Ire kpunu ichechieek, ene ìkpokọt irọ inyi ejit ibele Awaji. Mije, ene geelek òbonu me lek Awaji ìbodadasi ichieek ibe ke Awaji òwa, mè ichieek si ibe ke Awaji môkpe mkpukpe inyi ebi geelek ìkisa otutuuk ejit iweek ọmọ. 7 Sa me ichechieek, mgbọ Awaji otababe Nuwa ubọk me utọn̄ ofolek inu òkup me isi, eyi ekamun̄ge-nu me chieen̄, Nuwa ogbagban̄ utọn̄, mè inama uji ọfọ isa inyan̄a lek kan̄ melek ebi ototun̄ ukan̄ kan̄. Sa me ikeya, Nuwa îsa me ichechieek kan̄, itip ebi linyọn̄ oyerebet, mè ibọkọ ata irọrọ, eyi ekisa me ichechieek ikaan̄, me ìrot. 8 Sa me ichechieek, mgbọ Awaji ogwenbe Ebereyam ibe inisi inyọn̄ ijọn̄ ere ìbosa inyi Ebereyam me ìrot, Ebereyam ogbagban̄ utọn̄, mè isi, ubọk geelek ikariọọn̄ge ere ya ìbosi. 9 Sa me ichechieek, Ebereyam oluluk me inyọn̄ ijọn̄ ya, eyi Awaji ochieekbe use isasa inyi ọmọ, kubọk ogwu ichen me ama ene. Ìkiluk me uwu ọfọ me ere ya. Ikeya si ke Ajiki mè Jekọp ebi ìgọgọọk ikaan̄ use ya me ìrot ekiluk si me uwu ọfọ me inyọn̄ ijọn̄ ya. 10 Ebereyam ìkikpọ chieen̄ ikakaan̄ ama ya eyi òkakaan̄ unye ọdọ eyi òbokup ire mgbọ ikakaan̄ge itata, òrere ama ya eyi Awaji me lek kan̄ otọbe, mè isa ubọk kan̄ inama. 11 Sa me ichechieek, Awaji îrọ mè Ebereyam ikana ute, ubọk geelek Ebereyam okanbe iraka ogwu òbokọt ibon gwun̄, Sera ogwu nwa si orere òra. Awaji ìrọ inu yi mije Ebereyam otoon̄be ejit ibe ke Awaji ogwu òchechieek ọmọ use ìkpolọlọ irọrọ use kan̄ iso. 12 Sa me ikeyi, ene ge yi gaalek ogwu òkakan ikup kubọk ogwu òkwukwu, onenikaan̄ bọn owot iman ìwawa ikup kubọk ntoronyan̄ òkup me isinyọn̄, mè iwa si kubọk nkwukwuuk okpoon̄ òkup me agba awaji. 13 Otutuuk ife chi ekup me emen ichechieek kiban̄ ikwaan̄. Kpebọkọ inu cha echieekbe ema me use ire ubọk, ekup me ujọn̄ọ ere imun̄, mè ibọkọ itap, mè ichieek ibe ke ema ìre ebi ije, mè ebi ichen me linyọn̄ keyi. 14 Ebi ìkitumu usem òkup ikeyi ekijeen̄ ibe ke ema ekiweek ido eyi òrere eyi kiban̄. 15 Mebe ke ema ekikeek ekiket ofolek ido eyi ema esibibe itele, kè ema ekọt ègwu ekom efon ido ya. 16 Kpan̄asi ikeya, ema ekikpọ chieen̄ ifofo ido ònwọnwọn igak eyi kiban̄, òrere ido eyi emen inyọn̄. Eya orọ, esip ìkakitet Awaji mgbọ ema ekigwen ọmọ Awaji kiban̄, mije, Awaji îneen̄ ama ge isun̄ iban ema.
ONYAN̄ ONAAN̄GE 23-29
INU UNYE OTU EWE OKUP ME USEM AWAJI | EBI IBURU 12-13
“Osusut—Ire Oniin̄ ge Jioba Okisa Ijeen̄ ibe ke Ima Eji”
(Ebi Iburu 12:5) Ikawuuk ikọ ukarajit Awaji otumube inyi enyi kubọk bọn kan̄, ibe, “Gwun̄ n̄a, kamọnọ osusut eyi Okaan̄-ene okisulu owu kubọk inu ifit ifit; kachieek si ibe efuuk ita owu me emen mgbọ isikigana ere inyi owu.
w12 3/15 29 ¶18
Kasun̄ Nkeek Kwun̄ me lek “Inu Echi Òrọrọ Iraka”
18 Nteme Okinaan̄ Ene Ejit. Ire eji miwuuk lek isa me unaan̄-ejit ikeek nteme enyibe eji me mgbọ oraraka ni? Eyi ikinaan̄ ene mè ikirọ inyi “efuuk ita” ene “me emen.” (Iburu 12:5) Ikerere ibe ke eji mikpọ chieen̄ ilọ me lek nteme sa me ijijit nteme ya, mè iyaka ire efuuk ita eji me owot mije eji ebebọkọbe itap, ire inu yaage—eji kpechubọk ichieek ibe nteme ya isibi eji oruru mè inwene eji. Irọrọ inu Solomọn otumube onwọn ichit, ibe: “tet ikween̄-inu kaan̄ nye, kayat ubọk ìsan̄a me lek; gbala chieen̄ me lek, mije ọmọ ore ugwem kwun̄.” (Urọk 4:13) Ike ogwu okikọp uji okigọọk ntọ-ubọk enyibe me oniin̄, ikeya ke eji ebekibọkọ nteme, isa nteme ya itap me ikwaan̄ mè ikije inyi isi.—Urọk 4:26, 27; fuk Ebi Iburu 12:12, 13.
(Ebi Iburu 12:6, 7) Mije, ebi Okaan̄-ene omabe, ebiba ke îkinyi osusut; ebi geelek îbọkọbe itap kubọk bọn kan̄, ebiba ke îkisulu me njijan̄.” 7 Eya orọ, ìkikat ejit ìbọkọ ufialek chi geelek kubọk ìre osusut eyi ute okisulu ogwu gwun̄. Mije, ufialek chi enyi ekibọkọ ìkijeen̄ ibe ke Awaji ìkirọ enyi me lek kubọk ute okirọ melek ebi bọn. Ìkeek-nu, ìre kpasi gwun̄ okup, ogwu ogwu ute ìkakisulu me njijan̄?
w12 7/1 21 ¶3
“Enyi Isiberiaak Uriaak Ibe, Nte Kiji”
Ute omama nsabọn kan̄ ikisusut ema mije iweek ibe ema emin ekana ata ife. (Ebi Efesọs 6:4) Ute ya ikposa me unaan̄-ejit ikisut nsabọn kan̄. Me oniin̄ yaage, Nte kiji ogwu okup me emen inyọn̄ ikinyi eji osusut mgbọ igbebe. Ire, ikinyi osusut kan̄ mgbọ geelek inan̄a me ima, ikare unaan̄-ejit. Kubọk ogwu Ute, Jisọs ikarọ unye unye me lek ebi udun̄ kan̄, ikerere mgbọ ema kpegwat lek igọọk nteme kan̄.—Matiyu 20:20-28; Luk 22:24-30.
(Ebi Iburu 12:11) Kpunu osusut geege òkitotop mgbọ ekisulu ene. Kpan̄asi ikeya, ìkinanaan̄ ene. Ire, me mgburudun̄ mgbọ, ebi geelek ìkwekween̄ inu inan̄a me lek osusut cha mîkikaan̄ mkpukpe eyi ugwem ata irọrọ, mè esuuk.
w18.03 32 ¶18
“Ìgban̄ Utọn̄ Me Lek Ikween̄-Inu Mè Ìriọọn̄ Inu”
18 Osusut ikinanaan̄ ene, ire, inu okinaan̄ ichit ire—unan okisibi mè ire ene ijit ibọbọkọ osusut. (Iburu 12:11) Kpọ-nu akpat ukot iba—Ken mè ogwu ubọọn̄ Jedikaya. Mgbọ Ken onaan̄be ejit inyi Eben mè iweek ikpakpan̄ ọmọ, Awaji oteteme Ken ibe: “Ìre keke orọ owu ònaan̄ ejit? Sà ìre keke orọ mè isi kwun̄ inwene ikeyi? Ire owu morọ inwọn, ìre owu kpomobọkọ umin? Ire, mije owu òkarọ ìnwọn, kpọ, ijo inu òwa me otu isotu uwu kwun̄ otuun̄be ikup ikiweek itetet owu. Ire, owu, katele ibe itọ ikọ inyi owu.” (Ibeb 4:6, 7) Ken ikagban̄. Irọrọ ijo inu. Kpọ-nu mbet ufialek itapbe lek kan̄ me emen! (Ibeb 4:11, 12) Nkan̄-inu Jioba onyibe ọmọ monwọn inyi ogọt ichit more ibe igban̄.
Week Inu Unye Otu Ewe Okup Me Usem Awaji
(Ebi Iburu 12:1) Eya orọ, eyi ogbogbo ebi ata-ikọ ewabe ikana eji ikeyi, eji esan̄a otutuuk inu geelek òkigbugbana eji, mè ijo inu ya eyi òkigwat lek igugọbọ eji ikam me ikafiatge mgbọ, etọp efiin̄, mè ekat ejit elibi ekot yi òkup eji me isi ililibi.
w11 9/15 17-18 ¶11
Libi Ekot Yi Melek Ime
11 “Ogbogbo ebi ata-ikọ” chi kpere ebi ikikpọ ebi ikilibi ekot, mè iyaka ire ikikpọ ibe ebi ema emabe eben ekot ya. Kpan̄asi ikeya, ema ire ebi ililibi ekot. Ema milibi eyi kiban̄ isan̄a mè ikọt ilibi ire ota si. Ikerere ibe ke ema mikwu, ema ire ebi ililibi ijaan̄, ata akpat ukot kiban̄ si mokọt itap efuuk me owot ebi ibebene ekot ayaya. Keek-nu ubọk ibokup me lek ogwu obogọọk ilibi ekot, mgbọ iriọọn̄be ibe ke usini me lek ebi irọriọọn̄ ekot ichit ekup me ere ya ikikpọ ogọt. Ire ikpotap otutuuk efuuk kan̄ inyi ikọt iben ekot ya ni? Akpat ukot ogbogbo ebi ata-ikọ me mgbọ oraraka ikijeen̄ eji ibe ke eji mekọt ilibi ekot yi ire ota ubọk geelek iyọtbe ire. Ire ebi Iburu misun̄ akpat ukot “ogbogbo ebi ata-ikọ” chi me ejit, morọ me ema “ekat ejit elibi ekot yi”—ike eji mekọtbe irọ si me chereyi.
(Ebi Iburu 13:9) Ikagọọk uyeke uyeke ijejeen̄ geelek, mè ìje ìlọ oniin̄. Mije, îre atata nnwọn Awaji okirọ inyi ejit kiji ikeke inye, ìkare mfaka eyi ikan inorie, eyi ikakaan̄ge oruru geege ìnyi ebi ìkisusun̄.
w89 12/15 22 ¶10
Ngwugwa Echi Oneneme Awaji
10 Ikup ufiak ibe ebi Iburu ejit “uyeke uyeke ijejeen̄ geelek” ebi ijeen̄ ikan ekebijeen̄. (Ebi Galesia 5:1-6) Ikare ijejeen̄ cha okirọ inyi ene ikeke inye me atikọ, ire ‘nsan ikagbege Awaji okijeen̄ eji okirọ inyi ejit kiji ikeke inye.’ Usini me lek kiban̄ ekigbini ikọ ofolek inorie mè ngwugwa, omorọ Pọọlu otumube ibe ke “ìkare mfaka eyi ikan inorie, eyi ikakaan̄ge oruru geege ìnyi ebi ìkisusun̄” okitet ejit ene inye. Ikare ikekijit irerie usini inorie mè ikisun̄ usini usen me mbuban okinyi ene oruru eyi emen ekwukwu, ire ikekirọ inu Awaji oweekbe mè ikijeen̄ itọn̄ me lek ngwugwa mkpenwene. (Ebi Rom 14:5-9) Isọkọ me lek, ngwugwa Karais irọ inyi ngwugwa ebi ngwugwa egwabe ikayaka ikaan̄ ikwaan̄.—Ebi Iburu 9:9-14; 10:5-10.
Ifufuk Baibul
(Ebi Iburu 12:1-17) Eya orọ, eyi ogbogbo ebi ata-ikọ ewabe ikana eji ikeyi, eji esan̄a otutuuk inu geelek òkigbugbana eji, mè ijo inu ya eyi òkigwat lek igugọbọ eji ikam me ikafiatge mgbọ, etọp efiin̄, mè ekat ejit elibi ekot yi òkup eji me isi ililibi. 2 Eji eben chieen̄ kiji egwuun̄ me lek kè Jisọs, ogwu ichechieek kiji onan̄abe me ubọk, mè ogwu òkirọ ichechieek kiji ijot. Ọmọ îkat ejit ibọkọ ujaralek me inyọn̄ uti ukwook, ìkasa esip mkpa inyọn̄ uti ukwook ìgwen inu geege, mije, îriọọn̄ ibe ke ọmọ môkaan̄ unwọọn̄ me mgburudun̄ mgbọ. Mgbọ îbọkọbe ujaralek ya isan̄a, ikwekweek irek me agan̄ ubọk ulom ogboon̄ ubọọn̄ eyi Awaji, ere îkupbe ire mgbọ keyi. 3 Ikachieek ibe lek kinyi iwọ, ikachieek si ibe efuuk ita enyi me emen. Ìkikeek ujaralek eyi Jisọs obọkọbe me ubọk ebi ijo ife, mè irọrọ ikeme eyi erọbe ikeme ọmọ. 4 Akọn̄ eyi enyi ekitim ikeme ijo inu, enyi kpetitim-nu ire lek eyi ekpan̄be enyi. 5 Ikawuuk ikọ ukarajit Awaji otumube inyi enyi kubọk bọn kan̄, ibe, “Gwun̄ n̄a, kamọnọ osusut eyi Okaan̄-ene okisulu owu kubọk inu ifit ifit; kachieek si ibe efuuk ita owu me emen mgbọ isikigana ere inyi owu. 6 Mije, ebi Okaan̄-ene omabe, ebiba ke îkinyi osusut; ebi geelek îbọkọbe itap kubọk bọn kan̄, ebiba ke îkisulu me njijan̄.” 7 Eya orọ, ìkikat ejit ìbọkọ ufialek chi geelek kubọk ìre osusut eyi ute okisulu ogwu gwun̄. Mije, ufialek chi enyi ekibọkọ ìkijeen̄ ibe ke Awaji ìkirọ enyi me lek kubọk ute okirọ melek ebi bọn. Ìkeek-nu, ìre kpasi gwun̄ okup, ogwu ogwu ute ìkakisulu me njijan̄? 8 Me atikọ, ire Awaji ìkasulu enyi njijan̄ kubọk îkisulu otutuuk ebi bọn, ìsibi ibe ke enyi kpere atata bọn; ke enyi ìre bọn ugan. 9 Ògak ge, ebi nte kiji me linyọn̄ keyi mîkisulu eji, eji ekekinyi ema ulibi si. Ire ikeya, ìre ìkafat ìgbe ibe eji esiki ibot egak ikeya enyi Awaji, òrere Nte kiji, ogwu òkaan̄ ekwukwu kiji, inyi eji egat ata ugwem? 10 Ebi nte kiji ebilene esulu eji sọntiik mgbidim mgbọ gaalek ubọk ema ekeekbe ibe ke îtat. Ire, Awaji ìkisulu eji, inyi inwọn inyi eji, inyi eji ekup me mbuban kubọk ọmọ okupbe me mbuban. 11 Kpunu osusut geege òkitotop mgbọ ekisulu ene. Kpan̄asi ikeya, ìkinanaan̄ ene. Ire, me mgburudun̄ mgbọ, ebi geelek ìkwekween̄ inu inan̄a me lek osusut cha mîkikaan̄ mkpukpe eyi ugwem ata irọrọ, mè esuuk. 12 Eya orọ, ìnyana ubọk kinyi cha òwọwọ ìsa ìtet inu, mè ìnyana akpatukot kinyi cha òmemem ìsa ìjak ukot me ijọn̄. 13 Ìrọ oniin̄ enyi etapbe ukot ilibi ìkike, inyi ukot òwọwọ inye, mè ikakana akọọk. 14 Ubọk geelek enyi eriọọn̄be, ìmun̄ ibe ke enyi mîluk me esuuk melek otutuuk ene, mè ikup me mbuban. Mije, ire ene ìkakup me mbuban, ìkpomun̄ Okaan̄-ene. 15 Ìmun̄ ibe ke otutuuk ene mîbọkọ atata nnwọn Awaji iso. Ìmun̄ si ibe ke ene geege me etete kinyi ìkakana ujat mfut eyi òbotibi isibi, mè inisa ujat kan̄ itap ufialek, mè irọ inyi owuwa ene ekatana me isi Awaji. 16 Ìmun̄ ibe ke kpunu ene geege òrere barabat; ke kpunu si ene geege ikariọọn̄ge Awaji, kubọk Isọ ogwu òsasa irek adasi gwun̄ enerieen̄ eyi ọmọ orebe inwene alala inorie ge gaalek. 17 Kubọk enyi eriọọn̄be, me mgburudun̄, mgbọ ọmọ obonibọkọ ugbana me ubọk ogwu ute, ogwu ute îjit igbagbana ọmọ. Ọmọ ototo ito iweek ugbana ya, ire, ìkakọt ìnwene ejit ogwu ute.
ONYAN̄ ONAAN̄GE 30–AKỌP ONYAN̄ 6
INU UNYE OTU EWE OKUP ME USEM AWAJI | JEMIS 1-2
“Oniin̄ Eyi Ijo mè Mkpa”
(Jemis 1:14) Ire, ijo ulọk ene okaan̄be me emen kan̄ isinitaba ene ya isibi, mè ileke ọmọ itap me emen ijo inu, eya ore ntọ-mkpọ òkinu inyi ene.
g17.4 14
Ntọ-mkpọ
Omokọt ikaan̄ ulọk me lek mkpọ mè mkpọ ya okana ntọ-mkpọ—ogak ge inu ikanwọnge. Kubọk inu njeen̄, me ere okilep mkpọ, okpimun̄ inu ge omabe. Mgbọ yaage, okpikeek ibe ke ire ochiin̄ inu ya, ke kpunu ogwu obotet owu. Ire, ejit kwun̄ otutumu ibe ke ilọ irọrọ ikeya! Osasan̄a nkeek ya me ejit mè inan̄a me ere ya. Mgbọ ya ke ntọ-mkpọ ya ota, owu si otim igak.
INU BAIBUL OTUMUBE
Ijo nkeek isinu ene me ejit, ikasibi ibe ke ene ya ire ijo ene. Baibul ibe ke otutuuk kiji mechichini ntọ-mkpọ. (Ebi Kọrint Eyi Adasi 10:13) Ire ubọk eji ekirọ eru ntọ-mkpọ isinu okup ufiak. Usini ene mekup ikikeek ijo ulọk ya mege merọbe ijo inu. Usini ekigwat lek isan̄a lọlọ nkeek me ejit kiban̄.
“Ire, ijo ulọk ene okaan̄be me emen kan̄ isinitaba ene ya isibi, mè ileke ọmọ itap me emen ijo inu, eya ore ntọ-mkpọ òkinu inyi ene.”—Jemis 1:14.
(Jemis 1:15) Ijo ulọk ya isininin̄ owot, îra iman ijo inu. Ijo inu yi si isinimin isibi, îra iniman mkpa.
g17.4 14
Ntọ-mkpọ
Baibul ikpa mkpọ okisa ene isi lek ijo inu. Jemis 1:15 ibe: “Ijo ulọk ya isininin̄ owot, îra iman ijo inu.” Eyi isibi ibe, ike ogwu enenwaan̄ oninin̄ owot kpolọbe imaman gwun̄, ikeya ke ogwu okpọkpọ ikikeek ijo inu kpolọ irọrọ ijo inu ikikeek ya. Eji mekọt ijit ikakana usun̄ inyi ijo ulọk. Eji mekọt itim ikeme ijo nkeek.
Week Inu Unye Otu Ewe Okup Me Usem Awaji
(Jemis 1:17) Atata inu geelek, mè uche geelek ònwọnwọn isan̄a ìkinan̄a me emen inyọn̄, me ubọk Awaji ogwu òrorom otutuuk inu geelek òkinyi utoon̄ me isinyọn̄. Ọmọ me lek kan̄ ìkakinwene, ìkakigba ìyak si, mè ìtap udun kubọk ura okirọ.
it-2 253-254
Utoon̄
Jioba ore “Awaji ogwu òrorom otutuuk inu geelek òkinyi utoon̄ me isinyọn̄.” (Jemis 1:17) Ọmọ ikare gaalek “Ogwu òtoto ura ibe ikitoon̄ me ikarek, mè itọ onyan̄ mè ntoronyan̄ ibe eketoon̄ me eririeen̄,” (Jeri 31:35) ire si Ogwu okinyi utoon̄ eyi emen ekwukwu. (2 Kọr 4:6) Ikan kan̄, ikọ itọbe mè usem kan̄ ire utoon̄ isa inyi ebi geelek ichechieek ibe ikijeen̄ ema oniin̄. (Itọn̄ 43:3; 119:105; Urọk 6:23; Asaya 51:4) Debit ibe: “Utoon̄ kwun̄ ke eji ekisa imọọn̄ inu.” (Itọn̄ 36:9; kpọ si Itọn̄ 27:1; 43:3.) Ike egwe òkitotoon̄ inu, mè ikpọkpọ ikitoon̄ ifo isi “mege egwe òwele ònye,” ikeya si ke Awaji okisa iriọọn̄-inu kan̄ ikirọ inyi oniin̄ ebi ata irọrọ ikpọkpọ ikitoon̄ ifo isi. (Urọk 4:18) Ijeje me utoon̄ kè Jioba isibi iluluk igọọk onineen̄ kan̄. (Asaya 2:3-5) Ire ene ikikpọ inu me oniin̄ ikatatge mè iyaka ire ikaan̄ ijo nkeek me lek inu ikebikpọ, udun eyi emen ekwukwu kan̄ imin enenen. Jisọs itumu ibe: “Ire, ire chieen̄ kinyi ifieek, udun ìbojojot enyi me emen. Ire utoon̄ òkup me emen kinyi iyaka inikana udun, udun keya mômin enenen.”—Mat 6:23; kpọ si Ikan 15:9; 28:54-57; Urọk 28:22; 2 Pita 2:14.
(Jemis 2:8) Me atikọ, ire enyi ikirọ Ikan ya, eyi Awaji, òrere Ogwu Ubọọn̄, onyibe me emen Ikpa Mbuban ibe, “Mun̄ ogwu melek kwun̄ me chieen̄ kubọk omun̄be akpalek kwun̄ me chieen̄,” enyi mêkirọ ijaan̄ enenen.
it-2 222 ¶4
Ikan
‘Ikan Ogwu Ubọọn̄.’ ‘Ikan ogwu ubọọn̄’ yi imin mè ikup ufiak igak otutuuk ofifi ikan enyibe, ike ogwu ubọon̄ ominbe igak ebi ofifi ife. (Jemis 2:8) Ima ke esa inyi Ikan inyan̄a-ibot; ikan eyi obe “ma ogwu melek kwun̄ kubọk omabe akpalek kwun̄” (ikan ogwu ubọọn̄) ire ikan òso iba eyi otutuuk Ikan kè Mosis mè otutuuk ijejeen̄ ebi Nriran ejeen̄be obieen̄be me lek. (Mat 22:37-40) Ebi eyi Karais kpekup me irak Ikan inyan̄a-ibot, ire, ema ekiluk igọọk ikan Ogwu Ubọọn̄ Jioba melek Gwun̄ kan̄ Jisọs Karais, okakaan̄ mgbaan̄ me lek aya inyan̄a-ibot.
Ifufuk Baibul
(Jemis 2:10-26) Ogwu òkisun̄ otutuuk Ikan Awaji, mè inifiat ge gaalek me etete otutuuk Ikan cha, ene ya îfiat otutuuk Ikan Awaji cha iso. 11 Mije, Awaji ogwu òtutumu ibe, “Kagan nwa ene, kasi ugan,” ọmọ si otumu ibe, “Kakpan̄ ene.” Eya orọ, ire owu òkagan nwa ene, òkasi ugan, ire, owu onenikpan̄ ene, owu orọn̄ Ikan Awaji. 12 Eya orọ, me ikọ geelek enyi ebetumu, mè inu geelek enyi eberọ, ikawuuk ibe ke, usen ge, Awaji môsibi eji oyerebet me ibot. Inu ìbosa ifieek oyerebet inyi eji me usen ya ìre Ikan kan̄ eyi òkirọ inyi ene inwọnọ. 13 Me Usen Oyerebet ya, Awaji ìkpokaan̄ ejit nsan me lek ene geege ogwu ìkakikaan̄ ejit nsan me lek ene. Ire, ogwu geelek òkikaan̄ ejit nsan me lek ene mômun̄ ibe ke ejit nsan Awaji okaan̄be me lek ene îmin igak itip-oyerebet eyi Awaji okitip ene. 14 Bọn Nte n̄a, ire ene ibe ke ọmọ îkaan̄ ichechieek, ire, ìkakirọ ata ikwaan̄ geege, ìre kpasi oruru ke ene ya okaan̄? Ìre ojelek ichechieek òkup ikeya ìbojeje ikọt inyan̄a ene ya? 15 Ire kubọk gwun̄ Nte enerieen̄, mè ìre enenwaan̄ ikup, ìkakaan̄ ofọnti geege ìbotap, ìkakaan̄ si inorie geege ìborie, 16 ene ge me lek kinyi onenitumu inyi ene ya, me ukpọk otu ikike, ibe, “Riọọn̄ ubọk je! Ofọnti lek mè inorie otu ikanan owu!” ire, ìkatap ubọk geege ìnyi ogwu ene ya, ìre kpasi oruru okup me lek keya? 17 Ikeya si ke îkup me lek ogwu òbebe ke ọmọ îchieek me lek Awaji, ire, ìkakirọ inu Awaji okiweek. Ichechieek kan̄ ìkwukwu. 18 Ire ene ikitumu ibe, “Owu ochieek me lek Awaji, sà emi nkirọ ata irọrọ,” emi mâfọọk ene ya ibe, ire ene ìkakirọ ata irọrọ geege, ìre ebejeje ikọt iriọọn̄ ibe ke ene ya îchieek me lek Awaji? Mije, îre sa me lek ata irọrọ n̄a ke ebi ene ebesa iriọọn̄ ibe ke emi nchieek me lek Awaji. 19 Ire owu ochieek ibe ke îre Awaji ge gaalek okup, owu orọ inwọn. Ire, riọọn̄ ibe ke ebi ijo erumun̄ me lek kiban̄ mîchieek si ikeya. Mije keyi ke ukpook okitet ema, ema ekekiran. 20 Owu ogwu burubut keyi! Ìre m̀barọrọ inyi owu òriọọn̄ ibe ke ire ene ichieek me lek Awaji, mè ìkakirọ ata inu, ke ichechieek ene ya ìkasibi inu geege? 21 Ìre mije keke ke Awaji ofuk Ebereyam nte kiji kubọk ogwu ata irọrọ? Ìre ìkafat ìre mije ata ubọk ikwaan̄ kan̄, eyi mgbọ ìbogwu Ajiki ogwu gwun̄ me inyọn̄ ntook isa igwa ngwugwa inyi Awaji? 22 Ìre òkafat ìmun̄, me ugwem kè Ebereyam, ibe ke ichechieek kan̄ mè ata irọrọ kan̄ îgbaan̄ irọ ikwaan̄? Ata inu eyi Ebereyam orọbe îrọ ichechieek kan̄ ijot. 23 Eya onenirọ iso ikọ egebe me emen Ikpa Mbuban ibe, “Ebereyam îchieek me lek Awaji. Awaji osasa me ikeya ifuk ọmọ kubọk ogwu ata irọrọ.” Ebi ene esasa si mije keya ikigwen Ebereyam ogwu unene Awaji. 24 Eyiyi îjeen̄ ibe ke ìkare sa me ichechieek gaalek ke Awaji okisa imọnọ ene kubọk ogwu ata irọrọ; ke Awaji îkisa si ata ubọk ikwaan̄ ene okirọ igbaalek imọnọ ene kubọk ogwu ata irọrọ. 25 Ata ubọk ikwaan̄ ikeyi si ke Awaji osa ifuk Reyabu, enenwaan̄ òje oyet, kubọk ogwu ata irọrọ. Mgbọ ebi enun̄unun̄ ebi Ijeren esibe ibesi ikpọ ama ebi kè Reyabu, Reyabu obọbọkọ ema itap, mè ijeen̄ ema ofifi oniin̄ eyi ema esabe ije isibi ifo me esuuk, mè inwọnọ me ubọk ebi ama ya. 26 Me lek ebilene, ekwukwu ene isinan̄a isibi itele anam akpalek ene, ene ya îra ikwu. Ikeya si, ichechieek ikakaan̄ge ubọk ikwaan̄ ìre nkwukwu.