Ikpa Okikpa Nkween̄mkpọ Ugwem Mè Ikwaan̄ Kiji Kubọk Ebi Eyi Karais

ONYAN̄ GO 4-10

INU UNYE OTU EWE OKUP ME USEM AWAJI | IBEBENE 36-37

“Josefu Ikana Ogwu Ekaan̄be Njijọ Ejit Me Lek”

(Ibebene 37:3, 4) Ijeren îma Josefu igak otutuuk bọn kan̄, mije Josefu orebe gwun̄ îbonbe me ukan. Îma ọmọ enenen, mè ichim ujuja etibọ ge òkaan̄ owuwa chieen̄ inyi ọmọ. ⁴ Mgbọ ebi ngwan̄ cha emun̄be ibe ke nte kiban̄ îma Josefu igak otutuuk kiban̄, ema ebebene ikicha ọmọ. Kpeyaka ikikọt itumu ikọ geege melek kan̄ me esuuk.

w14 8/1 12-13

“Soso, Ìgban̄-nu Ilaak Keyi Mmumun̄be.”

Baibul ibe: “Mgbọ ebi ngwan̄ cha emun̄be ibe ke nte kiban̄ îma Josefu igak otutuuk kiban̄, ema ebebene ikicha ọmọ. Kpeyaka ikikọt itumu ikọ geege melek kan̄ me esuuk.” (Ibebene 37:4) Me atikọ, inu yi mokọt irọ inyi ene ikaan̄ mba ejit, ire, ebi ngwan̄ kè Josefu kpejeen̄ iriọọn̄ inu sa me ichechieek ibe mbet njijọ ejit okup ikeya inin̄ emen kiban̄. (Urọk 14:30; 27:4) Ire owuuk lek ikaan̄ mba ejit me lek ene bak lek enyibe ene ya umin eyi oweekbe ni? Keek ebi ngwan̄ kè Josefu. Njijọ ejit ema ekaan̄be ibieen̄ ema ibe erọ inu echi obokana inu ubọnọlek isa inyi ema. Akpat ukot kiban̄ ikikeek ebi eyi Karais ibe ke igọgọọk nteme yi, “ìkibele ejit melek ebi ìkibele ejit” onwọn ichit.—Ebi Rom 12:15.

Josefu ira iriọọn̄ ibe ke ebi ngwan̄ kan̄ micha ọmọ. Ire eya irọ inyi Josefu ikilet ujuja etibọ kan̄ ya mgbọ geelek imun̄be ebi ngwan̄ kan̄ ni? Usini mgbọ, ira iweek irọrọ ikeya. Ire, kawuuk ibe ke Jekọp iweek ibe etibọ ya ire oriọọn̄ eyi nnwọn isi mè ima. Josefu iweek irọrọ inyi ejit ibele ogwu ute, ọmọ orọ, ikatele ikekitap etibọ ya. Akpat ukot kan̄ ikaan̄ oruru inyi eji. Ikerere ibe ke Nte kiji ogwu okup me emen inyọn̄ ikakigobo ene isi, usini mgbọ ikekijeen̄ ebi usun̄ kan̄ nnwọn isi me okpọkpọ oniin̄. Isọkọ me lek si, Jioba iweek ibe ebi usun̄ kan̄ ekup esese me lek ijo inyọn̄ barabat yi. Kubọk etibọ kè Josefu, eru ata ebi eyi Karais okirọ inyi ema ekup esese me lek ebi iluk ikana ema. Ata eru ya ikirọ inyi ebi ene ekaan̄ njijọ ejit me lek kiban̄ usini mgbọ. (1 Pita 4:4) Ire igbe ibe ogwu eyi Karais ilet ijejeen̄ ebi ene ibe ke ọmọ ire ogwu usun̄ Awaji ni? In̄-in̄—ike Josefu ikaletbe etibọ kan̄.—Luk 11:33.     

(Ibebene 37:5-9) Eririeen̄ usen ge, Josefu onenimun̄ ilaak, mè iben ikpa inyi ebi ngwan̄. Ebi ngwan̄ echacha ọmọ enenen igak adasi mgbọ. ⁶ Josefu ìtumu inyi ebi ngwan̄ ibe, “Soso, ìgban̄-nu ilaak keyi mmumun̄be. ⁷ M̀mun̄ ubọk eji ekititiin̄ akpa me uko ibọp me efit me efit igwook. Mgbọ eji ekibọp akpa cha, efit akpa eyi n̄a okpọkpọ ijibi lek ibene, mè ikeke. Efit echi kinyi okekeke ikana eyi n̄a okokop, mè ikitọbọ ibot inyi eyi n̄a.” ⁸ Ebi ngwan̄ inọnọ ilaak ya, ebebene ikitumu ibe, “Ìre ìsibi ibe ke îre owu obonire ubọọn̄ kiji me atikọ? Ìre owu obonikikpulu eji ni?” Bak me lek ilaak kan̄ mè otu usem kan̄, ebi ngwan̄ echacha ọmọ igak olu ifin. ⁹ Ofifi eririeen̄, Josefu okpọkpọk imun̄ ofifi ilaak, mè iben ikpa si inyi ebi ngwan̄ ibe, “Ìkpọ, mmumun̄ ofifi ilaak. M̀mun̄ ubọk ura mè onyan̄ mè akọp mè ntoronyan̄ ge ekitọbọ ibot inyi emi.”

(Ibebene 37:11) Ebi ngwan̄ kan̄ ekakaan̄ ejit mba me lek kan̄. Ire, nte kan̄ ìkawuuk inu cha.

w14 8/1 13 ¶2-4

“Soso, Ìgban̄-nu Ilaak Keyi Mmumun̄be”

Ilaak cha inan̄a me ubọk Jioba. Ilaak cha ikijeen̄ mkpọ obobọkọ irek me isi, Awaji iweek ibe Josefu ikpa ilaak cha inyi ebi ene si. Josefu irọ inu otutuuk ebi nriran erọbe me mgburudun̄ mgbọ, orere ilolook etip melek oyerebet Awaji isa inyi ebi eyi Kan̄ ikirọ inu ikawọnge.

Josefu isa ata oka itumu inyi ebi ngwan̄ kan̄ ibe: “Soso, ìgban̄-nu ilaak keyi mmumun̄be.” Ebi ngwan̄ kan̄ migobo ilaak ya itet, ema kpema ilaak ya kubọk ge. Ema efọọk ibe: “Ìre ìsibi ibe ke îre owu obonire ubọọn̄ kiji me atikọ? Ìre owu obonikikpulu eji ni?” Baibul ibe: “Bak me lek ilaak kan̄ mè otu usem kan̄, ebi ngwan̄ echacha ọmọ igak olu ifin.” Mgbọ Josefu okpabe ilaak eyi òso iba inyi nte kan̄ melek ebi ngwan̄ kan̄, ufọọk otu kiban̄ ikanwọn igak eyi adasi. Eji efuuk ibe: “Ìre kpasi ilaak ke owu omumun̄ ikeyi? Ìre ìsibi ibe ke emi mè nga kwun̄ mè ebi ngwan̄ kwun̄ mêkitọbọ ibot me ijọn̄ inyi owu ni?” Ire, Jekọp ikpọkpọ ikigwu nkeek ikom me lek inu cha. Ira ikikeek mè ire Jioba okisa ilaak cha itumu ikọ inyi Josefu.—Ibebene 37:6, 8, 10, 11.

Josefu ikare ogwu adasi mè iyaka ire ota usun̄ Jioba obeben nriran eyi ebi ene ekamabe mè eyi oborọ inyi ekpan̄ ọmọ. Jisọs omin ichit me lek ebi ilolook mbet etip ya, ọmọ itumu inyi ebi udun̄ kan̄ ibe: “Ire ebi linyọn̄ itutuku emi, mêtutuku enyi si.” (Jọn 15:20) Otutuuk ebi eyi Karais, ebi ugane mè ebi ijija mekọt ikween̄ mkpọ inan̄a me lek ichechieek mè ukarajit kè Josefu.

(Ibebene 37:23, 24) Eya orọ, mgbọ yaage Josefu orebe ere ya, ebi ngwan̄ cha etetet, mè iwọọk uja etibọ ya isan̄a me lek, ²⁴ mè ida ọmọ itap me emen udọn̄ ge me ere ya. Udọn̄ ya, kpunu mun̄ me emen.

(Ibebene 37:28) Mgbọ ebi Isimen cha ìnan̄a me ido Midian ebeniraka, ebi ngwan̄ kè Josefu etataba Josefu isibi me emen udọn̄ ya, mè inyam ọmọ inyi ebi ife cha akọp ikpoko alata okuket iba. Ife cha esasa Josefu ifo Ijipiti.

Week Inu Unye Otu Ewe Okup Me Usem Awaji

(Ibebene 36:1) Mfufuk owot iman kè Isọ, òrere Edọm, ìje ikeyi.

it-1 678

Edọm

(Eʹdọm) [Araran̄], Ebi Edọm (Ebi E·dọm).

Edọm ire erieen̄ òso iba enyibe Isọ, ngwan̄ kè Josefu. (Ibeb 36:1) Egwen ọmọ erieen̄ yi mije inyambe irek kan̄ kubọk adasi gwun̄ inyi ikọt irie inorie araran̄ isi. (Ibeb 25:30-34) Ikpirọn̄ itat si ibe ke mgbọ emanbe Isọ, lek kan̄ ikup araran̄ (Ibeb 25:25), chieen̄ araran̄ yaage si ke isi ijọn̄ agan̄ ọmọ melek bọn kan̄ elukbe me mgburudun̄ mgbọ okaan̄.

(Ibebene 37:29-32) Mgbọ Ruben ogwube ikom isi ikpọ emen udọn̄ ya, ìkayaka ìmun̄ Josefu. Isasa me ufieejit itaba ofọnti kan̄ igwak, ³⁰ mè ije igọọk ebi ngwan̄, mè ikitumu inyi ema ibe, “Jei, gwun̄ ya ìkayaka ìkup me emen udọn̄ ya! Sà emi, ìre ere owa ke mbanin̄?” ³¹ Ebi ngwan̄ kè Josefu cha etetet ebot ge ikpan̄, mè imọnọ etibọ kè Josefu ya ijiin̄ me emen eje ebot ya, ³² mè inisa ujuja etibọ ya mè eje me lek ifo isi ijeen̄ nte kiban̄, mè itumu inyi ibe, “Kpọ inu eji emun̄be! Riọọn̄ ubọk kpọ-nu ofọnti yi, mè ìre eyi gwun̄ kwun̄, sà ìkare.”   

it-1 561-562

Ikekikpọ Chieen̄ Me Lek Ene mè iyaka ire Mkpọ

Ogwu okikpukpo arọọn̄ isi itumu ibe ke ọmọ mosun̄ arọọn̄ ge mè iyaka ire urum aroọn̄, ikichechieek ibe ke ọmọ mokpọ chieen̄ me lek anam cha. Ikichieek ogwukaan̄ anam cha use ibe ke ọmọ monyi ema inorie, ikpochieek ibe geege ichep si, ire ichep, ọmọ mokpe ewe inyi ogwukaan̄. Kpebefieek ene ya ikọ ire mkpọ ikakọtbe igban orọn̄ itet anam cha, kubọk ire anam oron̄ okpan̄ anam ge. Ire, ọmọ monyi ogwukaan̄ anam cha inu ijejeen̄, kubọk nkwukwu anam ya. Isirọ ikeya, ogwukaan̄ anam cha ikpofieek ọmọ ikọ geege

Onineen̄ yaage igọbọ mkpọ nkaan̄ geelek etapbe me ubọk ene, ikerere me ototun̄ ukan̄, kubọk inu njeen̄, ikire adasi gwun̄ enerieen̄ okikpọ chieen̄ me lek ngwan̄ kan̄ ebi ijija. Eyi irọ inyi eji egobo etet mbet sasaak Ruben okaan̄be ofolek ugwem kè Josefu ike egebe me ikpa Ibebene 37:18-30, mgbọ ebi ngwan̄ kan̄ kechilọ ekitọt ikpakpan̄ ọmọ. “Inenitumu inyi ebi ngwan̄ ibe: Eji ekasan̄a ugwem kan̄. . . . Ikafiat eje ene! . . . Ikasak ọmọ unan me lek. Ruben ìtumu ikọ yi, mije, ìkiweek inyanyan̄a Josefu isibi me ubọk ebi ngwan̄, mè isa ika ijet nte kiban̄.” Mgbọ Ruben ikayabe imun̄ Josefu me emen udọn̄ ya, isa me ufieejit “itaba ofọnti kan̄ igwak” mè itaan̄ ukpo ibe: “Jei, gwun̄ ya ìkayaka ìkup me emen udọn̄ ya! Sà emi, ìre ere owa ke mbanin̄?” Iriọọn̄ ibe ire Josefu ichep, ke ibotoon̄ ọmọ me ibot. Inyi ekafieek ema ikọ, ebi ngwan̄ kè Josefu misa me iriọọn̄ inu ikpan̄ ebot ge, mè ijiin̄ etibọ Josefu me emen eje kan̄, inyi ikup kubọk ke ire anam oron̄ ge okpan̄ ọmọ. Ema enenisa etibọ ya isi ijet nte kiban̄ kubọk inu ijejeen̄, Jekọp ikayaka ifieek Ruben ikọ mije eje imun̄be me lek etibọ ya, ikakana igwook ibe ke anam oron̄ ge okpan̄ Josefu.—Ibeb 37:31-33.

Ifufuk Baibul

(Ibebene 36:1-19) Mfufuk owot iman kè Isọ, òrere Edọm, ìje ikeyi: ² Isọ ìdo ebibaan̄ Kenan me lek nwa. Ogwu adasi ìre Ada gwun̄ kè Elọn ogwu Et. Ogwu òso iba ore Oyolibama, òrere gwun̄ kè Ana, mè ire si gwun̄ gwun̄ enenwaan̄ kè Sibiọn ogwu Ifi. ³ Isọ îdo si Basemat, gwun̄ kè Isimen. Basemat ìre ngwan̄ kè Nebayot. ⁴ Ada oneniman Elifaji inyi Isọ, Basemat omaman Rewen. ⁵ Oyolibama omaman Jewus, mè Jalam, mè Kora inyi Isọ. Ebibi ere bọn ebirieen̄ ebi ebi nwa kè Isọ emaan̄be inyi Isọ me ido Kenan. ⁶ Isọ onenikpulu ebi nwa, mè ebi bọn ebirieen̄ mè ebibaan̄, mè otutuuk ebi uwu kan̄, mè arọọn̄ kan̄ mè eriembuuk kan̄, mè otutuuk inu îkupbe me Kenan ikaan̄, mè isa inan̄a ije ifo ere òjọjọn̄ọ ere me lek kè Jekọp ogwu ngwan̄ isi iluk. ⁷ Mije, ema mîkaan̄ inu iwa enenen ikọkọt isa igbaan̄ iluk me ere yaage. Ògak ge, ijọn̄ ere ema ekiluk ya ìkakọt ìben ema, bak me lek uwa anam ema ekaan̄be. ⁸ Mije keya ke Isọ onan̄a ije isi iluk me Seya. Isọ ore Edọm. ⁹ Mfufuk owot iman kè Isọ, nte ebi Edọm ìluk me ido Seya, ìje ikeyi: ¹⁰ Erieen̄ bọn ebirieen̄ kè Isọ ìre Elifaji ogwu Ada omanbe, mè Rewen ogwu Basemat omanbe. ¹¹ Elifaji onenibon Teman, mè Omari, mè Sefo, mè Getam, mè Kenaji. ¹² Elifaji gwun̄ kè Isọ îkaan̄ ugan ge ekigwen Timina. Timina yi oman Amalek inyi Elifaji. Ebibi ere bọn ìnan̄a me owot kè Ada nwa kè Iso. ¹³ Rewen onenibon Nayat, mè Jera, mè Sama, mè Mija. Ebibi ere bọn ìnan̄a me owot kè Basemat nwa kè Isọ. ¹⁴ Isọ îbon si bọn ebirieen̄ me owot kè Oyolibama ogwu nwa, òrere gwun̄ kè Ana òrere gwun̄ enenwaan̄ kè Sibiọn. Erieen̄ kiban̄ ìre Jewus, mè Jalam, mè Kora. ¹⁵ Ebi ubọọn̄ ìnan̄a me owot iman kè Isọ eje ikeyi: Elifaji, adasi gwun̄ kè Isọ, obon ebi ubọọn̄ ebi ekigwen Teman, mè Omari, mè Sefo, mè Kenaji, ¹⁶ mè Kora, mè Getam, mè Amalek. Ebibi ere ebi ubọọn̄ Edọm ìnan̄a me owot iman kè Elifaji. Ema ere bọn ìnan̄a me owot kè Ada nwa kè Isọ. ¹⁷ Ebi ubọọn̄ ebi Rewen gwun̄ kè Isọ obonbe ìre Nayat, mè Jera, mè Sama, mè Mija. Ebibi ere ebi ubọọn̄ Edọm ebi Rewen, gwun̄ kè Basemat nwa kè Isọ obonbe. ¹⁸ Ebi ubọọn̄ ìnan̄a me owot kè Oyolibama nwa kè Isọ ìre Jewus, mè Jalam, mè Kora. Ebibi ere ebi ubọọn̄ ebi Oyolibama gwun̄ kè Ana omanbe inyi Isọ ogwu olom. ¹⁹ Isọ, òrere Edọm, obon ebi ubọọn̄ kechi.

ONYAN̄ GO 11-17

INU UNYE OTU EWE OKUP ME USEM AWAJI | IBEBENE 38-39

“Jioba Ikajuuk Josefu Itele Mgbọ Geege”

(Ibebene 39:1) Ebi Isimen cha mîsa Josefu isi ire Ijipiti. Ogwu Ijipiti ge ekigwen Pọtifa, ene ge me lek ebi ibot ikwaan̄ ogwu Fero, obọbọkọ Josefu ilep. Pọtifa ìre ogwu ibot ebi akọn̄ ebi ìkibem ogwu Fero mè uwu kan̄.

w14 11/1 12 ¶4-5

“M̀bajeje Inirọ Inu Ikpak Òkup Ikeya?”

“Ebi Isimen cha mîsa Josefu isi ire Ijipiti. Ogwu Ijipiti ge ekigwen Pọtifa, ene ge me lek ebi ibot ikwaan̄ ogwu Fero, obọbọkọ Josefu ilep. Pọtifa ìre ogwu ibot ebi akọn̄ ebi ìkibem ogwu Fero mè uwu kan̄.” (Ibebene 39:1) Me usem inen mè inen chi, mfufuk Baibul yi irọ kisi eji ekọt ekeek mbet lek esip Josefu okaan̄be mgbọ ekpọbe inyam ọmọ kubọk usun̄. Enyam ọmọ kubọk mkpọ nkaan̄ ikike! Keek nu ubọk Josefu okebigọọk aya nte uwu kan̄, ogwu okisi ikwaan̄ inyi Ogwu Fero, ikije iraka oniin̄ echi owuwa ene, okput mè ewe okupbe me lek.

Ere Josefu oboluk ikabebet lek uwu inan̄abe. Karake emanbe ọmọ, ebi ototun̄ ukan̄ kan̄ ekiluluk me uwu ọfọ ike ema ekpọkpọ ikinan̄a me ere ge isi ofifi ere mè ikikpukpo arọọn̄ kiban̄. Ire, me Ijipiti, ebi ibọbọọn̄ ubọọn̄ kubọk Pọtifa ekiluk me uwu ojajaan̄ enenen, eyi esabe agba ototoon̄ ichọkọ. Ebi ikikween̄ mkpọ ofolek ebi ukot ikaan̄ ebe ke ebi Ijipiti ekima uko enamabe ọgọ ikana, eyi okaan̄ owuwa mbubet mè ujuja ajakajak mè uti ilile okichit ene inyi ura ikakire ene lek, mè mun̄ eyi ewopbe uti ekigwen papyrus mè lotus me emen mè esese esese uti ekiwop me emen mun̄ si. Ekinama usini uwu me emen uko, mè agba oyet ere ebekikup igwele efet, ekitap otu nruruk obebene me uwu cha ufuna efet ikinin̄, uwu cha ikikaan̄ owuwa agwut melek agwut ilile ge ekisa irie inorie, mè agwut echi ebi usun̄ si.

(Ibebene 39:12-14) Nwa ogwu ute-uwu ya okakana Josefu itet me lek ofọnti, mè ibe, “Na, na gọọk emi laak.” Ire, Josefu onyinyinyan̄a lek, mè ijene ofọnti kan̄ ibaak ogwu enenwaan̄ ya me ubọk, mè ilibi isibi oyet. ¹³ Mgbọ ogwu enenwaan̄ ya omun̄be ibe ke Josefu îtele ofọnti kan̄ me ubọk kan̄, mè ilibi isibi oyet, ¹⁴ itataan̄ ukpo igwen bọn uwu kan̄ ibe, “Ìna ìnikpọ! Nlom n̄a îsa ogwu Iburu yi inu me uwu yi, mè ininye chieen̄ inyi eji. Ìnin̄ emen uwu yi iniweek emi ilaak me lek. Ntataan̄ ukpo.

(Ibebene 39:20) Mè itet Josefu inyi etap me uwu mkpọn, ere ekitap ebi mkpọn ogwu Fero. Josefu obabia me uwu mkpọn ya.

w14 11/1 14-15

“M̀bajeje Inirọ Inu Ikpak Òkup Ikeya?”

Eji kperiọọn̄ owuwa mkpọ ofolek mkpọn ebi Ijipiti me mgbọ ya. Ebi ikikween̄ mkpọ ofolek ebi ukot ikaan̄ mimun̄ uwu mkpọn echi ogbugbugbọ—ikpele uwu enamabe inye, echi okaan̄ asabọn agwut ekitap ebi mkpọn mè uwu odudun enamabe me irak uwu mkpọn cha. Usem Josefu osabe igwen mkpọn isibi udọn̄, eyi okijeen̄ ibe ke ere ya idudun mè ire si ere kpunuge ikpọchieen̄ geege. (Ibebene 40:15) Ikpa Okwa Itọn̄ ikpa ibe ke mitutuku Josefu, ibe: “Mîgon ọmọ mkpọn me ukot, ukot kan̄ obebeek, mè ikwaan̄ ọmọ mkpọn okwukwut me ebek.” (Okwa Itọn̄ 105:17, 18) Usini mgbọ, ebi Ijipiti ekekitet ubọk ebi mkpọn ito me udun̄ kiban̄ mè ebọp ubọk cha; ekitap mkpọn okwukwut me ebek usini ene si. Josefu ibọkọ ukwook enenen—ikerere ibe ke ọmọ ikarọ ijo inu geege!

Ikare me mgbidim mgbọ ke Josefu okup me mkpọn. Baibul ibe: “Josefu obabia me uwu mkpọn ya.” Josefu ikup acha acha me mkpọn ya! Ikarọriọọn̄ mè ire mesan̄a ọmọ isibi. Ike ikupbe iso usen ge, nde ge mè onyan̄ onyan̄ me emen mkpọn ya, keke otap ubọk irọ inyi ikachep ikpọchieen̄ kan̄?

Baibul inyi eji ufọọk otu, ibe: Jioba okekeke inyi Josefu me uwu mkpọn ya, mè ikaan̄ ata ejit me lek kan̄. (Ibebene 39:21) Kpunu mgban uwu mkpọn geege, okwukwut, mè iyaka ire uwu odudun obokọt igban Jioba ibe ikajeen̄ ebi usun̄ kan̄ ima. (Ebi Rom 8:38, 39) Keek nu ubọk Josefu okebikpa ufialek kan̄ inyi Nte kan̄ ogwu okup me emen inyọn̄, mè ubọk “Awaji ogwu òkikat ene ejit me irek geelek” onyibe ọmọ mbet lek esuuk eyi ọmọ gaalek mokọtbe inyi. (Ebi Kọrint Eyi Òso Iba 1:3, 4; Ebi Filipai 4:6, 7) Kpasi mkpọ ke Jioba orọ igbaalek inyi Josefu? Eji efuk ibe ke Jioba “irọ si inyi ogwu ibot uwu mkpọn ya ima ọmọ enenen.”

(Ibebene 39:21-23) [Jioba NW ] okekeke inyi Josefu me uwu mkpọn ya, mè ikaan̄ ata ejit me lek kan̄, mè irọ si inyi ogwu ibot uwu mkpọn ya ima ọmọ enenen. ²² Ogwu ibot uwu mkpọn ya osasa Josefu irọ ogwu ibot me lek otutuuk ebi mkpọn ìkup me uwu mkpọn ya. Ọmọ si okikpọ chieen̄ me lek otutuuk inu geelek ekirọ me uwu mkpọn ya. ²³ Ogwu ibot uwu mkpọn ya osasan̄a chieen̄ me lek inu geelek îkanabe itap Josefu me ubọk, mije [Jioba NW ] okekebe inyi Josefu, mè ikirọ inyi inu geelek Josefu orọbe ikije ijaan̄.

w14 11/1 15 ¶2

“M̀bajeje Inirọ Inu Ikpak Òkup Ikeya?”

Baibul inyi eji ufọọk otu, ibe: “[Jioba NW ] okekeke inyi Josefu me uwu mkpọn ya, mè ikaan̄ ata ejit me lek kan̄.” (Ibebene 39:21) Kpunu mgban uwu mkpọn geege, okwukwut, mè iyaka ire uwu odudun obokọt igban Jioba ibe ikajeen̄ ebi usun̄ kan̄ ima. (Ebi Rom 8:38, 39) Keek nu ubọk Josefu okebikpa ufialek kan̄ inyi Nte kan̄ ogwu okup me emen inyọn̄, mè ubọk “Awaji ogwu òkikat ene ejit me irek geelek” onyibe ọmọ mbet lek esuuk eyi ọmọ gaalek mokọtbe inyi. (Ebi Kọrint Eyi Òso Iba 1:3, 4; Ebi Filipai 4:6, 7) Kpasi mkpọ ke Jioba orọ igbaalek inyi Josefu? Eji efuk ibe ke Jioba “irọ si inyi ogwu ibot uwu mkpọn ya ima ọmọ enenen.”

Week Inu Unye Otu Ewe Okup Me Usem Awaji

(Ibebene 38:9, 10) Ire, Onan îriọọn̄ ibe ke gwun̄ geelek ọmọ môbonbe me owot kè Tema ìkpochieek erieen̄ kan̄. Eya orọ, mgbọ geelek îgọọkbe ogwu enenwaan̄ ya ilaak, îra ikifiat uyọ ònan̄a ọmọ me lek ifiin̄ me ijọn̄, inyi ọmọ ikabon bọn ìnyi ngwan̄ kan̄. ¹⁰ Inu ya îkirọ onanaan̄ [Jioba NW ] ejit. [Jioba NW ] osasan̄a si ugwem kan̄.

it-2 555

Onan

(Oʹnan) [inan̄a me usem eyi osibi ‘unye; mè efuuk’].

Onan ire gwun̄ ogwu òso iba kè Juda, ire gwun̄ kè Suwa ogwu Kenan oman ọmọ. (Ibeb 38:2-4; 1 Mfuf 2:3) Mgbọ Jioba okpan̄be Eri ngwan̄ ogwu ugane kè Onan mije ijo inu irọbe, Juda onenitumu inyi Onan ibe ido nwa ngwan̄ kan̄ Tema. Ire Tema iman gwun̄ enerieen̄, gwun̄ ya ikpochieek erieen̄ Onan, ọmọ mobọkọ irot adasi gwun̄ kubọk gwun̄ kè Eri; ire, ire Tema ikaman gwun̄ enerieen̄ geege, Onan obobọkọ irot ya. Mgbọ geelek Onan ogọọkbe Tema ilaak, “îra ikifiat uyọ ònan̄a ọmọ me lek ifiin̄ me ijọn̄” kpan̄asi ibochieek ibe uyọ ya inin̄ lek kè Tema. Onan ikachieek ibe Tema inin̄ owot, ọmọ orọ, ikabon gwun̄ geege. Jioba ikpan̄ Onan mije ikasiki ibot inyi nte kan̄, ikaan̄ chieen̄ ile, mè irọ inu ojeje ikeme onineen̄ mbat olom si.—Ibeb 38:6-10; 46:12; Ifuk 26:19.

(Ibebene 38:15-18) Mgbọ Juda omun̄be Tema, ìkikeek ibe ìre ogwu òje oyet, mije îsabe ekwut ichit isi. ¹⁶ Ijeje isi lek, mè ibe inu inyi ọmọ igọọk ogwugwu ilaak. Ìkariọọn̄ ibe ke îre Tema nwa ogwu gwun̄. Ogwu enenwaan̄ ya ododo ọmọ ibe, “Ìre keke ke owu obonyi emi, ire ogọọk emi ilaak?” ¹⁷ Juda obebe, “Mâria gwun̄ ebot ge me lek ebot n̄a ijet owu.” Ogwu enenwaan̄ ya otutumu inyi ibe, “Emi m̀kpachieek, îtata mè owu ònyinyi emi inu ge, inyi ǹtet ǹkaan̄ mege ire mgbọ owu môriabe anam ya ijet emi.” ¹⁸ Juda onenido ibe, “Ìre keke ke oweek ibe emi ǹnyi owu òtet òkaan̄ ni?” Ogwu enenwaan̄ ya ofọfọọk Juda ibe, “Ǹkiweek uti iman̄ òriọọn̄ kwun̄ melek asi ebek òje me lek, mè mkpat òkup owu me ubọk.” Juda ochechieek, mè inyi ogwu enenwaan̄ ya otutuuk inu cha îdobe, mè igọọk ilaak. Ogwu enenwaan̄ ya oninin̄ owot inan̄a me ubọk kè Juda.     

w04 1/15 30 ¶4-5

Idodo Ebi Ene Edobe

Juda ikasa Tema inyi gwun̄ kan̄, Siela me lek nwa ike ichieekbe me use, eya ire ijo inu. Ọmọ si igọọk ogwu enenwaan̄ ge ikeekbe ibe ke ire òje oyet ilaak. Eyi ije ntikwo me lek nkeek Awaji, eyi orere ibe me ebi idodo lek kiban̄ gaalek ekegbaan̄ ilaak. (Ibebene 2:24) Ire, me atikọ, ikare ogwu òje oyet ke Juda ogọọk ilaak. Kpan̄asi ikeya, ọmọ oyaka ibọkọ irek Siela ogwu gwun̄ mè ikariọọn̄ge mè ibon gwun̄.

Tema ikare ogwu barabat. Kpefuk nsabọn iba imanbe kubọk bọn imanbe me oniin̄ barabat. Mgbọ Bowaji ogwu ama Beteleyem omọnọbe Rufu kubọk nwa, ebi ugane ama ya michak otu me lek gwun̄ Tema, Pereji mè itumu inyi Bowaji ibe: “Inan̄a me lek mfut [Jioba NW ] obonyi owu me owot ogwu enenwaan̄ yi, owot iman kwun̄ ibọọn̄ ubọọn̄ kubọk owot iman kè Pereji, ogwu Tema omanbe inyi Juda, obọọn̄be.” (Rufu 4:12) Mibak Pereji me lek mfufuk ebi nte nte kè Jisọs si.—Matiyu 1:1-3; Luk 3:23-33.

Ifufuk Baibul

(Ibebene 38:1-19) Me emen mgbọ cha, Juda oneninan̄a itele ebi ngwan̄ kan̄, mè isi igọọk ogwu enerieen̄ ge ogwu Adulam, ekigwen Ira, iluk. ² Me ama ya, Juda onenichichini ogwu enenwaan̄ Kenan ge, gwun̄ kè Suwa, mè imọnọ ido me lek nwa, mè inigọọk ogwu nwa ya ilaak. ³ Ogwu enenwaan̄ ya oneninin̄ owot, mè iman gwun̄ enerieen̄, igwegwen gwun̄ ya Eri. ⁴ Ogwu enenwaan̄ ya okpọkpọk inin̄ owot, mè iman ofifi gwun̄ enerieen̄, mè igwen ogwugwa Onan. ⁵ Mgbọ ema elukbe me Kejibi, ogwu enenwaan̄ ya oninin̄ owot si, mè iman ofifi gwun̄ enerieen̄, mè igwen Siela. ⁶ Juda onenido gwun̄ enenwaan̄ ge ekigwen Tema inyi Eri, adasi gwun̄ kan̄, me lek nwa. ⁷ Ire, Eri îkaan̄ ijo ugwem me isi [Jioba NW ]. Eya orọ, [Jioba NW ] osasan̄a ugwem kan̄ isan̄a. ⁸ Juda onenitumu inyi Onan ibe, “Mọnọ Tema nwa ngwan̄ kwun̄, mè bon bọn nyi ngwan̄ kwun̄ ike orọmijọn̄ okupbe, mije, owu ìre ngwan̄ ogwu olom.” ⁹ Ire, Onan îriọọn̄ ibe ke gwun̄ geelek ọmọ môbonbe me owot kè Tema ìkpochieek erieen̄ kan̄. Eya orọ, mgbọ geelek îgọọkbe ogwu enenwaan̄ ya ilaak, îra ikifiat uyọ ònan̄a ọmọ me lek ifiin̄ me ijọn̄, inyi ọmọ ikabon bọn ìnyi ngwan̄ kan̄. ¹⁰ Inu ya îkirọ onanaan̄ [Jioba NW ] ejit. [Jioba NW ] osasan̄a si ugwem kan̄. ¹¹ Juda onenitumu inyi Tema nwa ogwu gwun̄ ibe, “Fo si luk me uwu nte kwun̄ kubọk nwakpa ire mgbọ Siela gwun̄ n̄a môminbe isibi.” Juda ìtumu ikọ ya me ukpook, mije, ìkikeek ibe ire Siela imọnọ Tema me lek nwa, ke môkwu si ike ebi ngwan̄ ekwaan̄be. Mije keya, Tema ofofo igọọk ogwu ute isi iluk. ¹² Ike mgbọ okije, nwa kè Juda, òrere gwun̄ enenwaan̄ kè Suwa, okwukwu. Juda okukup me ere ya ifieek ejit inyi ogwu nwa. Eya iraraka, Juda onenije isi Timina, ere ekisọp inwọọn̄ me lek arọọn̄ kan̄, ọmọ melek Ira, ogwu unene ogwu Adulam. ¹³ Tema onọnọ ibe ke Juda, nte nlom kan̄, ìbonije iraka isi Timina isi isọp inwọọn̄ me lek arọọn̄ kan̄. ¹⁴ Ineniwọọk ofọnti nwakpa isan̄a, mè inisa ekwut ikana ichit lek kan̄, mè ichit ire isi, inyi ekakọt ìriọọn̄ ọmọ isi, mè ifiaan̄ isi isiki ikweek irek me otu oniin̄ Enayim, ere ekije iraka isi Timina. Mije, îriọọn̄ ibe ke Siela îmin isibi ebirieen̄, ire, ke kpechieek isasa ọmọ inyi me lek nwa. ¹⁵ Mgbọ Juda omun̄be Tema, ìkikeek ibe ìre ogwu òje oyet, mije îsabe ekwut ichit isi. ¹⁶ Ijeje isi lek, mè ibe inu inyi ọmọ igọọk ogwugwu ilaak. Ìkariọọn̄ ibe ke îre Tema nwa ogwu gwun̄. Ogwu enenwaan̄ ya ododo ọmọ ibe, “Ìre keke ke owu obonyi emi, ire ogọọk emi ilaak?” ¹⁷ Juda obebe, “Mâria gwun̄ ebot ge me lek ebot n̄a ijet owu.” Ogwu enenwaan̄ ya otutumu inyi ibe, “Emi m̀kpachieek, îtata mè owu ònyinyi emi inu ge, inyi ǹtet ǹkaan̄ mege ire mgbọ owu môriabe anam ya ijet emi.” ¹⁸ Juda onenido ibe, “Ìre keke ke oweek ibe emi ǹnyi owu òtet òkaan̄ ni?” Ogwu enenwaan̄ ya ofọfọọk Juda ibe, “Ǹkiweek uti iman̄ òriọọn̄ kwun̄ melek asi ebek òje me lek, mè mkpat òkup owu me ubọk.” Juda ochechieek, mè inyi ogwu enenwaan̄ ya otutuuk inu cha îdobe, mè igọọk ilaak. Ogwu enenwaan̄ ya oninin̄ owot inan̄a me ubọk kè Juda. ¹⁹ Tema onenije ifo, mè isi isan̄a ekwut cha îsabe ichit lek kan̄ isan̄a, mè ikpọk imọnọ ofọnti nwakpa itap.

ONYAN̄ GO 18-24

INU UNYE OTU EWE OKUP ME USEM AWAJI | IBEBENE 40-41

“Jioba Inyan̄a Josefu”

(Ibebene 41:9-13) Mgbọ ya ke ogwu ibot ebi ìkinyi ogwu Fero miin̄ onitumu inyi ogwu Fero ibe, “Jei, cherekeyi, nkeek ijo inu nrọbe. ¹⁰ Mgbọ owu ogwu Fero onaan̄be ejit inyi eji ebi ikwaan̄ kwun̄, emi melek ogwu ibot ebi ìkitem inorie, mè inyi ida ibe etet eji ekaan̄ me uwu mkpọn eyi òkup me lek uwu ogwu ibot ebi akọn̄ ìkibem owu, ¹¹ eji ene iba mîgbaan̄ imun̄ ilaak me eririeen̄ yaage. Ogwu ikup ìmun̄ chieen̄ ilaak eyi kan̄ esese. Ibot ilaak cha si ìre esese. ¹² Îkaan̄ gwun̄ nsabọn irieen̄ ge, ogwu Iburu, melek kiji ekupbe me ere ya. Ọmọ ìre ogwu usun̄ ogwu ibot ebi akọn̄ ìkibem owu. Eji eneniben ilaak cha ikpa inyi. Gwun̄ enerieen̄ ya obubum ibot ilaak cha inyi eji, kpa ogwu mè ibot ilaak eyi kan̄. ¹³ Ike îkpabe ibot ilaak cha inyi eji, ikeya si ke îrọ iso. Emi, mîyaka ikwaan̄ n̄a inyi emi. Ogwu melek n̄a ke ejeen̄ ikpan̄.”

w15 2/1 14 ¶4-5

“Ìre Ìkare Awaji Okibum Ibot Ilaak Inyi Ene Ni?”

Ogwu ibot ebi ìkinyi ogwu Fero miin̄ iwuuk Josefu, ire, Jioba ikawuuk ọmọ mgbọ geege. Me ikakwun̄, Jioba irọ inyi Fero imun̄ ilaak iba ikpokọtbe iwuuk. Me eyi adasi, Fero imun̄ eriembuuk jaaba òmimiin̄ ufuk mè ijaan̄ lek enan̄abe isibi me emen Okwaan̄ Nali, ofifi eriembuuk jaaba owọwọlọ lek mè ikup ukwuuk ukwuuk ogọgọọk. Echi okup ukwuuk ukwuuk otataka echi òmimiin̄ ufuk. Me ilaak òso iba, ogwu Fero imun̄ ike akpa jaaba òmimiin̄ mè ijaan̄ lek otibibe isibi me lek uti akpa ge. Ire, ofifi nsiik nsiik akpa jaaba, echi efet agan̄ mbum-ura owutbe ichiaak, onenitibi si isibi me lek uti akpa yaage mè imeen̄ echi omimiin̄. Me ewelegwe, ilaak cha isisik ejit ogwu Fero enenen. Eya orọ, iraria ikwaan̄ igwen otutuuk ebi ìkido ido-inu, mè otutuuk ebi ìriọọn̄ inu ìkup me ido Ijipiti ibe enebum ibot ilaak cha. Ire, ema kpekọt. (Ibebene 41:1-8) Mè ire ema kperiọọn̄ mkpọ ebetumu sa ire etutumu esese esese mkpọ, eji kperiọọn̄. Mkpọ eji eriọọn̄be ire ke ema mitap esip me isi ogwu Fero—ire, iweek enenen ibe ebum ibot ilaak cha enyi ọmọ.

Mgbọ keyi ke ogwu ibot ebi ìkinyi ogwu Fero miin̄ okeek Josefu! Ejit kan̄ ifieek ọmọ ikọ, inenikpa mkpọ ofolek ogwu enerieen̄ ge obubum ibot ilaak ọmọ melek ogwu ibot ebi ìkitem inorie emun̄be itat. Mgbọ yaage, ogwu Fero oraria ikwaan̄ ibe ese esan̄a Josefu me mkpọn.—Ibebene 41:9-13.

(Ibebene 41:16) Josefu ofọfọọk ogwu Fero ibe, “In̄-in̄! Ìkare emi! Awaji môbum ibot ilaak cha inyi owu ogwu Fero, inyi ejit kwun̄ ikup me esuuk.”

(Ibebene 41:29-32) Kpọ, acha jaaba òkinu ìre mgbọ inorie mè anam môsibibe iwa enenen me otutuuk ido Ijipiti. ³⁰ Acha jaaba kechi isiraka, acha jaaba echi akan̄ mônenigọọk. Akan̄ yi môjijaka otutuuk ido Ijipiti igwook, ire lek ebi ene kpebeyaka ikọt ikeek acha jaaba cha mgbọ inu onwọnbe. ³¹ Otutuuk ene mêwuuk mgbọ inu onwọnbe, mije, ke akan̄ ya môlobo ejit enenen. ³² Ilaak ya owu ogwu Fero omun̄be iso mgbọ iba ìkirọ inye ibe ke Awaji îtumu ifieek ibe ke inu yi ìkpolọlọ irọrọ iso, melek si ke ìkpojọn̄ọ mgbọ Awaji môrọbe inu yi.   

w15 2/1 14-15

“Ìre Ìkare Awaji Okibum Ibot Ilaak Inyi Ene Ni?”

Jioba ima ebi ikisiki lek mè ebi ikitoon̄ ọmọ ejit me lek, mkpọ si irọbe inyi Josefu ikọt ibum ibot ilaak eyi ebi iriọọn̄ inu mè ebi ikido ido-inu me Ijipiti ekakọtbe irọ. Josefu ikpa inyi Fero ibe ke ilaak iba kan̄ isibi mkpọ yaage. Ilaak Jioba orọbe inyi Fero imun̄ iso mgbọ iba “ìkirọ inye”—ibe ke inu ya ìkpolọlọ irọrọ iso. Eriembuuk jaaba mè akpa jaaba cha òjajaan̄ lek ikeke ichit chieen̄ acha jaaba, mgbọ inorie mè anam môsibibe iwa enenen me ido Ijipiti, ire, eriembuuk jaaba cha okup ukwuuk ukwuuk, mè iwọlọ lek mè akpa jaaba echi òsasak lek ìre si acha jaaba, mgbọ akan̄ mônin̄be ama ya. Akan̄ ya môlobo ejit enenen.—Ibebene 41:25-32.

(Ibebene 41:38-40) Ogwu Fero otutumu inyi ebi ibot ikwaan̄ kan̄ cha ibe, “Ìre eji mêkọt iweek ofifi ene òkup kubọk Josefu imun̄, ogwu ekwukwu Awaji okupbe me emen?” ³⁹ Ogwu Fero onenitumu inyi Josefu ibe, “Mgbọ Awaji owuwuuk lek irọ inyi owu òriọọn̄ otutuuk inu chi, kpunu ofifi ene òkakaan̄ ifuk-ibot, mè iriọọn̄ inu kire owu. ⁴⁰ Eya orọ, îre owu obore ogwu ibot mkpulu me uwu n̄a. Inu geelek owu obokitọ ke otutuuk ebi n̄a ebekirọ. Ogboon̄ ubọọn̄ gaalek ke emi mbasa imin igak owu.”

w15 2/1 15 ¶3

“Ìre Ìkare Awaji Okibum Ibot Ilaak Inyi Ene Ni?”

Ferọ irọ usem kan̄ iso. Mitap Josefu ofọnti lilin̄ ebi ubọọn̄ ekitap. Ogwu Fero inyi mkpọ ebek esabe alata araran̄ irom, mkpọtubọk iman̄ ubọọn̄, uji ubọọn̄, mè inyi ọmọ unye ibe ikọp uran ikana ama ya irọ mkpọ itọtbe irọrọ. (Ibebene 41:42-44) Me usen yaage gaalek, Josefu inan̄a me iluluk me uwu mkpọn isi iluk me uwu ogwu ubọọn̄. Inan̄a ikeke me ilaak usen ya kubọk ogwu mkpọn ikike, mè ilaak kubọk ogwu obebene ichit isan̄a me lek Fero. Ikpọk mbum ibe ke ichechieek Josefu okaan̄be me lek Jioba ikare ikike! Jioba imun̄ otutuuk nnaan̄ erọbe Josefu. Ọmọ itap ubọk inyi Josefu me mgbọ onenen mè oniin̄ ogbegbe. Jioba ikakaan̄ me ejit itatap uyaka me lek ukwook Josefu gaalek, ire, iweek si ibebem ido Ijeren. Eji memun̄ ubọk ọmọ osabe irọ eya me ofifi ofifi ibot usem ofolek Josefu.

Week Inu Unye Otu Ewe Okup Me Usem Awaji

(Ibebene 41:14) Ogwu Fero oraria ikwaan̄ ibe esi esa Josefu enu. Mgbọ yaage, esasan̄a Josefu isibi me uwu mkpọn irak ijọn̄ ya. Ikwọkwọkọ ifet me otu, mè inwene lek, mè inin̄ inu me isi ogwu Fero.

w15 11/1 9 ¶1-3

Ire Oriọọn̄?

Keke orọ Josefu okwọkọbe ifet me otu sabum isibe isi imun̄ Fero?

Igọọk me lek mfufuk okup me ikpa Ibebene, Fero inyi ida ibe egwat lek esan̄a ogwu Iburu okup me mkpọn, orere Josefu ibe inibum ibot ilaak imun̄be okinyi ọmọ sasaak. Me oke mgbọ keyi, Josefu ikup me mkpọn ifiin̄. Ikerere ibe ke Fero inyi ida ibe Josefu igwat lek inu, Josefu idasi ikwọkọ ifet me otu kan̄. (Ibebene 39:20-23; 41:1, 14) Ichachak otu me lek inu yi okup kubọk inu ikakupbe ufiak, ikijeen̄ ibe ke ogwu ogege ikpa Ibebene ichubọk iriọọn̄ orọmijọn̄ ebi Ijipiti.

Me owuwa ido me ukot ikaan̄, ebi ene ekijujuuk ifet otu kiban̄ itele, ikerere ebi Iburu. Me ntikwo, ikpa ge okikpa mkpọ obọbọkọ irek me ukot ikaan̄ ibe ke ire “ebi Ijipiti ukot ikaan̄ gaalek, ebi inan̄a me agan̄ Asia echa ijujuuk ifet otu itele.”

Ire gaalek ifet otu ke ebi Ijipiti ekikwọkọ ni? Ikpa ge ekigwen Biblical Archaeology Review ibe ke usini orọmijọn̄ ebi Ijipiti iweek ibe ogwu geelek obonu me isi ogwu Fero ineen̄ lek kubọk ogwu obosi uwu mbuban. Ire ikeya, isibi ibe ke Josefu ibokwọkwọkọ otutuuk ijeek okup ọmọ me ibot mè akpalek.

(Ibebene 41:33) “Eya orọ, mgbọ yi, owu ogwu Fero gobo enerieen̄ ge òkakaan̄ ifuk-ibot, mè ikaan̄ si iriọọn̄-inu sa to me ibot mkpulu me otutuuk ido Ijipiti.

w09 11/15 28 ¶14

Ikekijeen̄ Ata Eru Kubọk Ebi Ikwaan̄ Awaji

¹⁴ Ebi usun̄ Awaji me ukot ikaan̄ ekekijeen̄ nsabọn kiban̄ ata eru me uwu. Kpọ nu ubọk Ebereyam mè gwun̄ kan̄ Ajiki egwenbe lek kiban̄ me ikpa Ibebene 22:7. Nte mè nga kè Josefu mikpukpo ọmọ ijaan̄ si. Mgbọ etapbe ọmọ me mkpọn, Josefu ijeen̄ ebi melek kan̄ ata eru. (Ibeb 40:8, 14) Usem itumube inyi Fero ikijeen̄ ibe ke ọmọ ikween̄ ubọk ekitumu ikọ inyi ogwu okup me irek omimin.—Ibeb 41:16, 33, 34.

Ifufuk Baibul

(Ibebene 40:1-23) Sọntiik mgbọ iraraka, ogwu ibot ebi ìkinyi ogwu Fero miin̄ mè ogwu ibot ebi ìkitem inorie ogwu Fero enenirọ nte uwu kiban̄, òrere ogwu ubọọn̄ Ijipiti, ilọ. ² Ogwu Fero onanaan̄ ejit enenen inyi ebi ibot ikwaan̄ kan̄ iba chi, ³ mè inyi ida ibe etet ema ekaan̄ me uwu mkpọn me uwu kè Pọtifa ogwu ibot ebi akọn̄ ìkibem ogwu Fero, òrere uwu mkpọn yaage ere Josefu okupbe. ⁴ Ogwu ibot ebi akọn̄ ìkibem uwu ogwu ubọọn̄ onenibene ife chi ikana itap me ubọk kè Josefu ibe ikikpọ chieen̄ me lek. Josefu okekikpọ ema chieen̄ me lek. Ema mîkup me uwu mkpọn ya ifiin̄. ⁵ eririeen̄ usen ge, ife chi ene iba, ogwu ibot ebi ìkinyi ogwu Fero miin̄, mè ogwu ibot ebi ìkinyi ogwu Fero inorie, enenigbaan̄ imumun̄ ilaak me eririeen̄ yaage. Ogwu ikup ìmun̄ chieen̄ ilaak eyi kan̄ esese. Ibot ilaak cha si ìre esese. ⁶ Me Mgbọ egwe owelebe, Josefu onenisibi inu ibonikpọ ema, mè inimun̄ ema ene iba cha ekifieek ejit. ⁷ Inenido ebi ikwaan̄ ogwu Fero cha, ebi etetbe ikaan̄ me ere ya melek kan̄ me uwu nte uwu kan̄, ibe, “Ìre keke orọ mè ufieejit isibi enyi me isi ikeyi chereyi?” ⁸ Ema efọfọọk ibe ke ema mîmumun̄ ilaak, ire, ke kpunu ogwu òbokọt ibum ibot ilaak cha inyi ema. Josefu onenitumu inyi ema ibe, “Ìre ìkare Awaji okibum ibot ilaak inyi ene ni? Ìkpa ilaak cha ìnyi emi nu.” ⁹ Ogwu ibot ebi ìkinyi ogwu Fero miin̄ okpakpa ilaak eyi kan̄ inyi Josefu ibe, “Me emen ilaak n̄a, mmun̄ olik gerep ge me isi n̄a. ¹⁰ Olik gerep ya ìkaan̄ otu agọọk ita me lek. Mgbọ yaage inwan̄ osekbe me lek, itoto ajakajak. Ìkafiin̄ mgbọ, mfut otitibi isibi me emen ajakajak cha, mè iren̄e isan̄a. ¹¹ Me ike mgbọ ya, ekpen̄ ogwu Fero me ubọk n̄a okupbe. Mgbegbeme gerep cha, mè ichimi mun̄ kan̄ itap me emen ekpen̄ ogwu Fero, mè iben ekpen̄ ya isa isi itap me ubọk ogwu Fero.” ¹² Josefu onenibe ọmọ, “Ibot ilaak omun̄be ìre ikeyi: Atagọọk ita cha ìre usen ita. ¹³ Me òso usen ita, bene me cherekeyi, ogwu Fero môsan̄a owu isibi me mkpọn, mè ibene owu isun̄ me irek kwun̄. Owu môkibene ekpen̄ miin̄ inyi ogwu Fero ubọk owuukbe lek ikibene inyi me adasi mgbọ ya orebe ogwu òkinyi ogwu Fero miin̄. ¹⁴ Ire, soso, keek emi mgbọ inu môkije ijaan̄ owu me lek. Kaan̄ ata ejit me lek n̄a, mè kawuuk itutumu ata inu ofolek n̄a inyi ogwu Fero. Tap ubọk gọọk rọ inyi esan̄a emi esibi me uwu mkpọn yi. ¹⁵ Me atikọ, echichiin̄ emi me ido ebi Iburu isa ininyam me ido keyi. Ikerere ere yi nkupbe, ìkakaan̄ inu geege nrọbe ilọ, eyi etetbe emi initap me mkpọn emen ijọn̄ yi.” ¹⁶ Mgbọ ogwu ibot ebi ìkitem inorie ogwu Fero omun̄be ibe ke ibot ilaak ya îjaan̄, ikpakpa si ilaak eyi kan̄ inyi Josefu ibe, “Eyi n̄a m̀mumun̄ ilaak ubọk mbenbe okwun ita ekisa itap fituru me ibot. ¹⁷ Me emen okwun eyi òkup me inyọn̄, esese inorie ekakala mbasa inyi ogwu Fero okup. Ire, ebi kè ofut ekekitọk inorie cha me emen okwun ya me ibot n̄a ikirie.” ¹⁸ Josefu onenitumu inyi ọmọ ibe, “Ibot ilaak ya ìre ikeyi: Okwun ita cha ìre usen ita. ¹⁹ Me òso usen ita, bene me cherekeyi, ogwu Fero môfieek ibot kwun̄ isan̄a me lek kwun̄, mè iben nkwukwu kwun̄ ijeen̄ me otu uti, inyi ebi kè ofut eketọk etaka.” ²⁰ Òso usen ita ya ìyaka inirọn̄ inin̄ me usen iman ogwu Fero. Ogwu Fero oneniria ikwaan̄ igwen otutuuk ebi ibot ikwaan̄ kan̄, mè ito ikpele ijọk isasa ikeek usen iman kan̄. Ogwu Fero oraria ikwaan̄ ibe esan̄a ogwu ibot ebi ìkinyi ọmọ miin̄ mè ogwu ibot ebi ìkitem inorie inyi ọmọ esibi me uwu mkpọn, mè esa enu me etete ebi ikwaan̄ kan̄ cha. ²¹ Ogwu Fero onenibene ogwu ibot ebi ìkinyi ọmọ miin̄ iyaka isun̄ me irek ikwaan̄ kan̄. Ene ya okekibene ekpen̄ miin̄ inyi ogwu Fero, ubọk îkiwuuk lek irọ. ²² Ire, inyinyi ida, efefieek ibot ogwu ibot ebi ìkitem inorie inyi ọmọ, mè iben nkwukwu kan̄ ijeen̄ me otu ọfọkọ. Ikeyi ke ilaak cha orọ iso ike Josefu otumube inyi ema. ²³ Ire, ogwu ibot ebi ìkinyi ogwu Fero miin̄ ya ìkayaka ìkeek Josefu, îwuuk inu ofolek kan̄.

ONYAN̄ GO 25-31

INU UNYE OTU EWE OKUP ME USEM AWAJI | IBEBENE 42-43

“Josefu Ijeen̄ Ata Eru Ntet Lek Nkaan̄”

(Ibebene 42:5-7) Ikeyi ke bọn kè Ijeren egọọk ogbogbo ebi ofifi ife isi Ijipiti isi ilep inorie, mije, akan̄ ya înye enenen me otutuuk ido Kenan. ⁶ Me mgbọ ya, Josefu ore ogwu ibot mkpulu me ido Ijipiti. Ọmọ si ore ogwu òkinyam akpa inyi otutuuk ebi ido ya. Ebi ngwan̄ kè Josefu eneninu, mè igele igwook, mè itọbọ ibot inyi Josefu. ⁷ Mgbọ yaage Josefu omun̄be bọn nte kan̄ cha, irọriọọn̄ ema isi, mè ifiaan̄ ikirọ kubọk ema ìre ebi ofifi ife me lek kan̄. Ikekitumu ikọ me unye ida inyi ema, mè ido ema ibe, “Enyi enan̄a me owa?” Ema efọfọọk ibe, “Eji enan̄a me ido Kenan, eji ebenigọọk ilep inorie.”

w15 5/1 13 ¶5

“Emi Ǹkare Awaji”

Josefu ye? Itet chieen̄ me lek ebi ngwan̄ kan̄ mgbọ yaage! Igbaalek si, mgbọ imun̄be ubọk ebi ngwan̄ egelebe ibot inyi ọmọ, ikekeek mgbọ irebe ijija. Ere Baibul ya ibe ke “Josefu onenisi ikeek ilaak cha,” echi Jioba orọbe inyi imun̄ mgbọ irebe ijija, ilaak echi okijeen̄ ibe ke ikaan̄ mgbọ ebi ngwan̄ kan̄ megelebe ibot inyi ọmọ—ike ema ekebirọ mgbọ keyi! (Ibebene 37:2, 5-9; 42:7, 9) Keke ke Josefu oborọ? Ire ọmọ mokat ema ni? Ire morọ ema useen̄ ijo inu ema erọbe ọmọ?

w15 5/1 14 ¶1

“Emi Ǹkare Awaji”

Usini mgbọ, owu okpoweek lek kwun̄ imun̄ me mbet irek okup ikeya. Ire, ibaak mè icheche lek me ototun̄ ukan̄ iwa me linyọn̄ keyi. Eji esichichini mbet irek kecha, eji mekọt iweek igọgọọk ejit kiji mè irọrọ inu akpalek ekasoge kiji okitọ inyi eji. Ire, igọgọọk akpat ukot kè Josefu mè ikekeek mkpọ Awaji oweekbe ibe eji erọ onwọn ichit. (Urọk 14:12) Kawuuk ibe ke irọrọ esuuk melek Jioba mè Gwun̄ kan̄ okup ufiak ichit igak irọrọ esuuk melek ebi ototun̄ ukan̄ kiji.—Matiyu 10:37.

(Ibebene 42:14-17) Ire, Josefu otutumu inyi ema ibe, “Ikọ ya ire eya! Ike ntumube inyi enyi, ikeya ke îkup. Enyi ìre ebi enun̄unun̄! ¹⁵ Ikeyi ke mbasa iriọọn̄ atikọ kinyi. Nsa me erieen̄ ogwu Fero inyan̄a ibot ibe, îtata mè enyi esasa ogwu uchit-owot kinyi inu me ere yi, enyi kpebenan̄a me ere yi ifo. ¹⁶ Ìsan̄a ene ge me etete kinyi ìria, mè isi isa ogwu uchit-owot kinyi ya inu. Ebi ìsisik mêkup me uwu mkpọn ire mgbọ ogwu eriabe ije ya môkabe. Mgbọ ya ke mâriọọn̄ atikọ kinyi. Ire enyi kperọ ikeya, me erieen̄ ogwu Fero ke ntumu ibe ke enyi ìre ebi enun̄unun̄.” ¹⁷ Josefu otetet ebi ngwan̄ kan̄ cha isun̄ usen ita.

w15 5/1 14 ¶2

“Emi Ǹkare Awaji”

Josefu isa esese mkpọ itọ ebi ngwan̄ kan̄ ikpọ inyi ọmọ ikọt iriọọn̄ mkpọ ema erebe me ejit. Idasi ibene me lek itutumu ikọ me unye ida inyi ema, mè ibe ke ema ire ebi enun̄unun̄ inan̄a me otu ogwu òkikana usem inyi ọmọ melek kiban̄. Isasa inyan̄a lek kiban̄, ema etutumu mkpọ ofolek ototun̄ ukan̄ kiban̄ inyi ọmọ—eyi ogọbọ ikpakpa ibe ke ema mikaan̄ ofifi ngwan̄, ogwu ijija okup me uwu. Josefu isa ubọk ibokọt ilet ubelejit kan̄. Ire ngwan̄ kan̄ ogwu ijija omaan̄ me ugwem me atikọ ni? Mgbọ keyi, Josefu iriọọn̄ ubọk ibosa ibene. Itumu ibe: “Ikeyi ke mbasa iriọọn̄ atikọ kinyi,” mè itumu ema ibe ke ema ebesasa ogwu uchit-owot kiban̄ ya inu. Me òso usen ita, inenitumu ibe ke ọmọ mochieek ibe ema efon esesa ogwu ngwan̄ kiban̄, ogwu ijija enu ire ene ge me lek kiban̄ ichieek ibabia me uwu mkpọn.—Ibebene 42:9-20.

(Ibebene 42:21, 22) Ema ekekitumu me lek kiban̄ ibe, “Me atikọ, awọ òwa me ibot kiji, mije inu ikpak eji erọbe ngwan̄ kiji! Eji mîmun̄ mun̄ ito ufieejit mkpa ngwan̄ kiji. Irariaak eji igak ibe eto ọmọ nsan, eji ekakat ejit ijit. Îre mije keya ke eji ekibọkọ ufialek keyi.” ²² Ruben obebe, “Ìin̄-iin̄-ìin̄, ìre ǹkatumu ìnyi enyi ibe enyi ekarọ gwuja ya ijo inu geege me lek? Enyi ejijit ikọ n̄a. Mgbọ keyi, ke mkpukpe eje kan̄ ire eyi òkikeme eji.

it-2 108 ¶4

Josefu

Mije inu chi, ebi ngwan̄ kè Josefu ebebene ikikeek ibe ke ema ekibọkọ mkpukpe ijo inu ema erọbe sa me inyanyam Josefu kubọk usun̄. Me isi ngwan̄ kiban̄, ogwu ema ekarioọn̄ge isi, ema mikpa mfieek ikọ ema ekebikaan̄ isibi. Mgbọ Josefu onọbe usem kiban̄, itet ọmo lek imumun̄ ibe ke ema minwene, inanan̄a me isi kiban̄ isi ito ito. Mgbọ igwube ikom inu, inyinyi ida ibe etet Simiọn ebọp mege ire mgbọ ema mesabe ngwan̄ kiban̄, ogwu uchit-owot inu.—Ibeb 42:21-24.

Week Inu Unye Otu Ewe Okup Me Usem Awaji

(Ibebene 42:22) Ruben obebe, “Ìin̄-iin̄-ìin̄, ìre ǹkatumu ìnyi enyi ibe enyi ekarọ gwuja ya ijo inu geege me lek? Enyi ejijit ikọ n̄a. Mgbọ keyi, ke mkpukpe eje kan̄ ire eyi òkikeme eji.”

(Ibebene 42:37) Ruben obebe ogwu ute, “Bene Benjamin tap emi me ubọk, ke mâyaka isa igwu ikom ika ijet owu me utelelek. Ire ǹkasa ìjet owu, kpan̄ ibot nsabọn iba n̄a me useen̄.”

it-2 795

Ruben

Usini ata eru Ruben okaan̄be ikpọk mbum mgbọ itumube inyi ebi ngwan̄ kan̄ ibe etap Josefu me udọn̄ ochachat kpan̄asi ebekpan̄ ọmọ, ikaan̄ me ejit iyayaka inu me nlelet inisan̄a Josefu me emen udọn̄ ya. (Ibeb 37:18-30) Me mkpọ oraraka akọp acha iba mgbọ ebi ngwan̄ cha ekitumu ibe ke inu ikpak ema erọbe Josefu orọ inyi egwen ema ebi enun̄unun̄, Ruben ikeek ema ibe ke ọmọ ikagọọk itọt irọrọ Josefu ijo inu. (Ibeb 42:9-14, 21, 22) Ofifi si, mgbọ Jekọp ikachieekge ibe Benjamin igọọk ebi ngwan̄ kan̄ isi Ijipiti, ire Ruben osa bọn iba kan̄ inyi kubọk nsọọn̄ sa me itutumu ibe: “Ire ǹkasa [Benjamin] ìjet owu, kpan̄ ibot nsabọn iba n̄a me useen̄.”—Ibeb 42:37.

(Ibebene 43:32) Eneniyik inorie kè Josefu me esese ikasi, mè iyik eyi ebi ngwan̄ kan̄ me esese ikasi, mè iyik si eyi ebi Ijipiti ìgọgọọk ema irie inorie ya esese, mije, ebi Ijipiti kpekigọọk ebi Iburu igbaan̄ irie inorie. Eya ìre mbuban inu me lek ebi Ijipiti.

w04 1/15 29 ¶1

Inu Ekpabe Ofolek Ikpa Ibebene—II

43:32—Eke orọ ikekigọọk ebi Ijeren igbaan̄ irie inorie orebe mbuban inu me lek ebi Ijipiti? Mokọt ire bak lek ebi Ijipiti ekebikeek ibe ke uwu uriaak kiban̄ melek ama kiban̄ inwọn̄ igak eyi ebi Ijeren. Ebi Ijipiti micha ebi ikikpukpo arọọn̄ si. (Ibebene 46:34) Eke orọ? Me ubọk ebi Ijipiti echebe lek kiban̄ me urum, me urum, ibet lek ebi ikikpukpo arọọn̄ ekup me agan̄ ota ota. Mè iyaka ire, mokọt ire mije ekakaan̄be owuwa ijọn̄ ekisa iwop mkpọ ke ebi Ijipiti echa ebi ikisa arọọn̄ kiban̄ ije ikana ikiweek inorie.

Ifufuk Baibul

(Ibebene 42:1-20) Mgbọ Jekọp onọbe ibe ke akpa òwa me Ijipiti, itutumu inyi bọn kan̄ ibe, “Keke orọ enyi ekpọkpọ ikweek ikibubeek chieen̄ chieen̄ ikana ikikpọ lek kinyi? ² Nnọ ibe ke akpa òwa me Ijipiti. Ìnije ìsi ìlep akpa ìsa ìnu, inyi eji erie, mè uraafiọọn̄ ikakpan̄ eji.” ³ Akọp ebi ngwan̄ kè Josefu eneninan̄a ije isi Ijipiti isi ilep inorie. ⁴ Ire, Jekọp ìkachieek ibe Benjamin, ogwu melek Josefu erebe uga ge, igọọk isi ije ya, mije ufieek-owot ibe ke unan môkọt isak me lek me inyọn̄ ije ya. ⁵ Ikeyi ke bọn kè Ijeren egọọk ogbogbo ebi ofifi ife isi Ijipiti isi ilep inorie, mije, akan̄ ya înye enenen me otutuuk ido Kenan. ⁶ Me mgbọ ya, Josefu ore ogwu ibot mkpulu me ido Ijipiti. Ọmọ si ore ogwu òkinyam akpa inyi otutuuk ebi ido ya. Ebi ngwan̄ kè Josefu eneninu, mè igele igwook, mè itọbọ ibot inyi Josefu. ⁷ Mgbọ yaage Josefu omun̄be bọn nte kan̄ cha, irọriọọn̄ ema isi, mè ifiaan̄ ikirọ kubọk ema ìre ebi ofifi ife me lek kan̄. Ikekitumu ikọ me unye ida inyi ema, mè ido ema ibe, “Enyi enan̄a me owa?” Ema efọfọọk ibe, “Eji enan̄a me ido Kenan, eji ebenigọọk ilep inorie.” ⁸ Josefu îriọọn̄ ebi ngwan̄ isi. Ire, ebi ngwan̄ kpeyaka ikọt iriọọn̄ ọmọ isi. ⁹ Josefu onenisi ikeek ilaak cha geelek îmun̄be ofolek kiban̄, mè inibe ema, “Enyi ìre ebi enun̄unun̄! Enyi enu ibeniriọọn̄ ubọk ido kiji okupbe.” ¹⁰ Ema efọfọọk ibe, “In̄-in̄, ogwu nte, ìkare ikeya. Eji ebi usun̄ kwun̄ enu ibenilep inorie. ¹¹ Eji otutuuk ìre bọn ute ge, eji ìre ebi atikọ! Eji ebi usun̄ kwun̄ kperarak ire ebi enun̄unun̄.” ¹² Josefu okekitumu inye si ibe, “Ataak! Enyi enu ibenikpọ ubọk ido kiji okupbe.” ¹³ Ema etutumu inyi Josefu ibe, “Eji ebi usun̄ kwun̄ ìre bọn ute ge. Eji eluk me ido Kenan. Nte kiji ìbon eji akọp mè ebirieen̄ iba. Ogwu uchit-owot melek nte kiji ekup me uwu mgbọ keyi. Ene ge me lek kiji îkwu.” ¹⁴ Ire, Josefu otutumu inyi ema ibe, “Ikọ ya ire eya! Ike ntumube inyi enyi, ikeya ke îkup. Enyi ìre ebi enun̄unun̄! ¹⁵ Ikeyi ke mbasa iriọọn̄ atikọ kinyi. Nsa me erieen̄ ogwu Fero inyan̄a ibot ibe, îtata mè enyi esasa ogwu uchit-owot kinyi inu me ere yi, enyi kpebenan̄a me ere yi ifo. ¹⁶ Ìsan̄a ene ge me etete kinyi ìria, mè isi isa ogwu uchit-owot kinyi ya inu. Ebi ìsisik mêkup me uwu mkpọn ire mgbọ ogwu eriabe ije ya môkabe. Mgbọ ya ke mâriọọn̄ atikọ kinyi. Ire enyi kperọ ikeya, me erieen̄ ogwu Fero ke ntumu ibe ke enyi ìre ebi enun̄unun̄.” ¹⁷ Josefu otetet ebi ngwan̄ kan̄ cha isun̄ usen ita. ¹⁸ Me òso usen ita, inenitumu inyi ema ibe, “Ìkpọ, emi ìre ogwu òkitet ukpook Awaji. Ìrọ ikeyi, inyi enyi egat ugwem: ¹⁹ Ire enyi ire ebi atikọ, ene ge me lek kinyi ibia me uwu mkpọn yi etetbe enyi isun̄, mè ebi ìsisik efon, mè esa inorie enyi elepbe ejet ebi ìkup me uwu, inyi uraafiọọn̄ ikakpan̄ ebi kinyi. ²⁰ Ikalọlọ isasa ngwan̄ kinyi ogwu uchit-owot ya inu, mè emi ǹsa chieen̄ m̀mun̄. Ikeyi ke mêsa iriọọn̄ atikọ kinyi, inyi enyi ekakwaan̄.” Ebi ngwan̄ cha echechieek.