Ikpa Okikpa Nkween̄mkpọ Ugwem Mè Ikwaan̄ Kiji Kubọk Ebi Eyi Karais

ONYAN̄ JEETA 3-9

INU UNYE OTU EWE OKUP ME USEM AWAJI | ISISIBI 13-14

‘Ìchak Lek Ìkeke, Mè Ìkikpọ! Enyi Mêmun̄ Unyan̄a Kè Jioba’

(Isisibi 14:13, 14) Ire, Mosis otutumu inyi ema ibe, “Ikayaka ìtet ukpook! Ìchak lek ìkeke, mè ìkikpọ! Enyi mêmun̄ unyan̄a [Jioba NW ], eyi ìbonyan̄a enyi isibi me cherekeyi! Ebi Ijipiti chi enyi ekimun̄ cherekeyi, enyi kpebeyaka imun̄ ema ofifi. ¹⁴ [Jioba NW ] môtim akọn̄ me ibot kinyi. Ìriaan̄ ere ìkup ìkikpọ!”

w13 2/1 4

Mosis—Ogwu Ichechieek

Mọkọt ire ibe ke Mosis ikariọọn̄ ibe ke Awaji moche mun̄ okup me Okwaan̄ Anyiaan̄ irek iba inyi ebi Ijeren esaba eraka. Ire, Mosis itoon̄ ejit ibe ke Awaji morọ mkpọ isasa ibem ebi eyi Kan̄. Mosis iweek ibe ebi Ijeren ogbo kan̄ ekaan̄ mbet lek utoon̄ ejit keya si. Baibul ibe: “Mosis otutumu inyi ema ibe, “Ikayaka ìtet ukpook! Ìchak lek ìkeke, mè ìkikpọ! Enyi mêmun̄ unyan̄a [Jioba NW ], eyi ìbonyan̄a enyi isibi me cherekeyi!” (Isisibi 14:13) Ire Mosis ikọt inama ichechieek ebi Ijeren ogbo kan̄ ni? Iin̄, mije Baibul ibe: “Sa me ichechieek ke ebi Ijeren eje isaba okwaan̄ Anyiaan̄ kubọk ìyaka ire nchat ijọn̄ ikike.” (Ebi Iburu 11:29) Ichechieek kè Mosis ikasibi oruru inyi ọmọ gaalek, ebi geelek ikwekween̄ mkpọ inan̄a me lek kan̄ mikaan̄ oruru si.

(Isisibi 14:21, 22) Mosis obebene ubọk, melek mkpat ya me ubọk, mè inyana ikpọ okwaan̄ ya. [Jioba NW ] orọrọ inyi unye efet agan̄ mbum-ura iwut otutuuk eririeen̄ ya. Unye efet ya owuwut mun̄ okwaan̄ ya irak, mun̄ ocheche irek iba, okwaan̄ okakana nchat ijọn̄. ²² Ebi Ijeren ejeje me nchat ijọn̄ isaba okwaan̄ ya. Mun̄ okwekwek ema kubọk mgban, me agan̄ ulom mè agan̄ ujit.

w18.09 26 ¶13

Ọmọ Obene Ichit, Ire Ikekijeen̄ Nsan Si

¹³ Fuk Isisibi 14:19-22. Keek nu ibe ke owu ọmọ owa me ere ya, me etete ebi akọn̄ Fero mè Okwaan̄ Anyiaan̄ ya, kpunu ere obolibi inin̄. Awaji onenirọ mkpọ. Ujọn̄ọ efit oduku inyọn̄ okakana isi ikup me agan̄ udun̄ kinyi mè ichit ebi Ijipiti mè isun̄ ema me udun. Ire, agan̄ kinyi itoon̄ enenen. Owu onenimun̄ ubọk Mosis onyanabe ubọk kan̄ ikpọ okwaan̄ ya, mè ubọk unye efet agan̄ mbum-ura owutbe mun̄ okwaan̄ ya irak, mè iche mun̄ ya irek iba. Me urum, me urum, owu, ebi ototun̄ ukan̄ kwun̄, ebi kè anam kwun̄ melek ebi ofifi ife esasaba okwaan̄ ya. Mgbọ yaage, otataba iman̄ ibe ke ijọn̄ ya ikatọọk, ke ikakup ogbọ ogbọ si; ichachat mè inye, eyi oborọ inyi ijeje me inyọn̄ ifet. Eya irọ ufuna ikerere ebi ikije ususuk ekọt esaba si.

(Isisibi 14:26-28) [Jioba NW ] otutumu inyi Mosis ibe, “Bene ubọk kwun̄ nyana kpọ okwaan̄ yi, inyi mun̄ igwu ikom, mè ikana ichit ebi Ijipiti melek uji akọn̄ kiban̄ mè otutuuk ebi akọn̄ kiban̄ ìkilibi me inyọn̄ inyinya cha.” ²⁷ Mosis onyanyana ubọk ikpọ okwaan̄ ya. Me agan̄ egwe, mun̄ ya ogwugwu ikom, mè ijot ichak, ubọk îwuukbe lek ikikup. Mgbọ mun̄ ya okigbuku inu, ebi akọn̄ Ijipiti cha ekekilibi inan̄a. Ire, [Jioba NW ] odada ema otutuuk igwook me ejit okwaan̄. ²⁸ Mun̄ ya ogwugwu ikom, mè imeen̄ otutuuk ebi akọn̄ ogwu Fero, mè otutuuk uji akọn̄ kan̄, mè otutuuk inyinya kan̄, mè otutuuk ebi akọn̄ kan̄ cha ìkilibi me inyọn̄ inyinya, mè ikpan̄ ema otutuuk isan̄a kpai. Kpunu ene geege òyayaka isik, kpukpunu kubọk ge ikeyi!

w09 3/15 7 ¶2-3

Ikawuuk Jioba Mgbọ Geege

Ike ebi Ijipiti ekirurumun̄ me lek uji akọn̄ kiban̄ ofafiat, otutuuk ebi Ijeren misaba mun̄ ya isan̄a. Mosis onyanyana ubọk ikpọ Okwaan̄ Anyiaan̄ ya. Jioba onenirọ inyi mun̄ ya igwu ikom mè imeen̄ ogwu Fero mè ebi akọn̄ kan̄. Kpunu ene geege onwọnwọnọ. Ebi Ijeren ekakaan̄ lek kiban̄!—Isis 14:26-28; Itọn̄ 136:13-15.

Mege ire owuwa acha, ukpatu ofolek inu orọrọ yi itap ukpook me ido echi okukup me agan̄ ya. (Isis 15:14-16) Mgbọ akọp acha ini orakabe, Reyabu ogwu ama Jeriko itumu inyi ebi Ijeren iba ibe: ‘Ukpook kinyi ìkitetet eji. Eji mînọ ubọk [Jioba NW ] orọbe inyi mun̄ ichiaak ita me okwaan̄ Anyiaan̄ mije kinyi, mgbọ enyi enan̄abe me Ijipiti isibi.’ (Josuwa 2:9, 10) Ebi ekariọọn̄ge Awaji cha kpewuuk ubọk Jioba osabe inyan̄a ebi eyi kan̄. Ikpọk mbum ibe ke ebi Ijeren mikaan̄ owuwa inu oborọ inyi ema ekawuuk inu Awaji orọbe inyi ema.

Week Inu Unye Otu Ewe Okup Me Usem Awaji

(Isisibi 13:17) Me mgbọ ogwu Fero otelebe ibe ebi Ijeren enan̄a me ido kan̄ esibi, Awaji ìkasa ema ìje me oniin̄ agan̄ ido ebi Filisia, ubọk geelek oniin̄ keya orebe ufieek. Awaji ìbe, ire ema inije ichichini me lek akọn̄, ke mênwene ejit, mè igwu ikom ifo Ijipiti.

it-1 1117

Uga Oniin̄, Oniin̄

Bene me ukot ikaan̄, uga oniin̄ mè asabọn oniin̄, echi ogọbọ oniin̄ ekije iraka isi inyam ewe omaan̄, echi ebi ene ekigọọk isi ama echi okup me agan̄ Palestine. (Ifuk 20:17-19; 21:21, 22; 22:5, 21-23; Jos 2:22; Oyer 21:19; 1 Sam 6:9, 12; 13:17, 18; kpọ si KING’S ROAD.) Oniin̄ ebi ene emọnọbe kubọk uga oniin̄ inan̄a me Ijipiti ire ama echi okup me agan̄ Filisia kubọk Gaja, Asikelọn mè agan̄ Megido. Oniin̄ ya ijọn̄ọ ire Asọru, agan̄ inyọn̄ me Okwaan̄ Galili, mè Damasikọs. Oniin̄ keyi okup me lek ijọn̄ ebi Filisia ogbidim ichit ire ene ibonan̄a me Ijipiti isi Ijọn̄ Echieekbe Me Use ya. Ire, inan̄a me ima, Jioba isa ebi Ijeren ije iraka me ofifi oniin̄ ufuna ebi Filisia ekatim akọn̄ me lek kiban̄ mè irọ inyi ema echep ikpọchieen̄ kiban̄.—Isis 13:17.

(Isisibi 14:2) “Tumu nyi ebi Ijeren ibe egwu ekom efo agba lek ama Pi Yayirot, eyi òkup me etete Migidọn melek okwaan̄ Anyiaan̄, mè ikibene chieen̄ ikpọ Baali-Sefon. Be ema egwugwuun̄ uwu ọfọ kiban̄ me ere ya, mè ekup etap efuuk.

it-1 782 ¶2-3

Isisibi

Agan̄ owa me Okwaan̄ Anyiaan̄ ke Jioba oche mun̄ inyi ebi Ijeren ekọt esaba eraka?

Taba iman̄ ibe ke mgbọ ebi Ijeren erebe ama Etam òkup me agba èwê, Awaji inyi Mosis ida ibe me ema “egwu ekom efo agba lek ama Pi Yayirot, eyi òkup me etete Migidọn melek okwaan̄ Anyiaan̄.” Eyi morọ inyi Fero ikeek ibe ke ebi Ijeren “mîra ije ilọ oniin̄, mè ikitutun ikana.” (Isis 13:20; 14:1-3) Ebi ikikween̄ mkpọ idọk ebe ke mokọt ire oniin̄ el Haj ke ema egọọk. Etumu si ibe ke usem Iburu Awaji osabe irọ mkpọ mgbọ itumube inyi ebi Ijeren ibe “egwu ekom” ikasibi ininin̄ agan̄ ubọk ulom mè iyaka ire ujit. Ema egọgọọk ofifi oniin̄. Ema ekitumu ibe ke mokọt ire ibe ke mgbọ ebi Ijeren erebe agan̄ inyọn̄ me agan̄ Gulf of Suez, ke ema egwu ikom isi agan̄ mbum-ura me Jebel ʽAtaqah, eyi orere ogoon̄ ge owewele ire agan̄ ichep-ura me Gulf ya. Ebi Ijeren kpebekọt igwat lek ilibi ire ebi ochicha inan̄a me agan̄ inyọn̄ igọọk ema mije ema miwa enenen, okwaan̄ ya si ikpochieek ibe ililibi ifet.

Eyi ibet lek mbet inu ebi Ju ekebijeen̄ me adasi ukot. (Kpọ si PIHAHIROTH.) Eyi okukup ufiak ichit ire ke irek yi ije ikike me lek inu okup me Baibul, ikerere ibe ke owuwa ebi ikikween̄ mkpọ idọk kpebieen̄ eyi inye. (Isis 14:9-16) Mokọt ire atikọ ibe ke ere ebi Ijeren esababe Okwaan̄ Anyiaan̄ ijọn̄ọ ere enenen me lek Gulf ya (mè iyaka ire agan̄ ichep-ura me Okwaan̄ Anyiaan̄), eyi ikpochieek ibe ebi akọn̄ kè Fero egọọk agan̄ keyilọ etim ekeme ebi Ijeren.—Isis 14:22, 23.

Ifufuk Baibul

(Isisibi 13:1-20) [Jioba NW ] onenitumu inyi Mosis ibe, ² “Ìsan̄a adasi gwun̄ enerieen̄ geelek ìsun̄ esese ìnyi emi. Adasi gwun̄ enerieen̄ geelek òchichili owot ogwu enenwaan̄ me etete ebi Ijeren, ìre eyi n̄a, bene me lek gwun̄ ebilene re lek gwun̄ anam uwu.” ³ Mosis onenitumu inyi otutuuk ebi Ijeren ibe, “Ìkikeek usen cherekeyi, eyi enyi enan̄abe isibi me Ijipiti, mè inan̄a isibi si me usun̄. Ìkeek ibe ke [Jioba NW ] ìsa me ikpele unye ubọk itaba enyi isibi me ijọn̄ ido Ijipiti. Mije keya, ikarie inu geege olat okupbe me lek. ⁴ Me usen cherekeyi, me adasi onyan̄, òrere onyan̄ Abibu, ke enyi enan̄a isibi me Ijipiti. ⁵ [Jioba NW ] môsa enyi isi itap me inyọn̄ ijọn̄ ebi Kenan, mè ebi Et, mè ebi Amọ, mè ebi Ifi, mè ebi Jebus, òrere ijọn̄ [Jioba NW ] onyan̄abe ibot inyi ebi nte nte kinyi ibe ke ọmọ môsa inyi enyi. Ijọn̄ yi ìre ata ijọn̄ òkisibi anam mè mfut uti. Mgbọ [Jioba NW ] isisa enyi isi itap me inyọn̄ ijọn̄ yi, enyi mêkifaka mfaka yi me onyan̄ keyi me acha geelek. ⁶ Ikeyi ke enyi ebekifaka mfaka yi: Ototuuk usen jaaba, enyi ebekitaka fituru kpunube olat me lek. Me òso usen jaaba ya, enyi mêrie ijọk inyi [Jioba NW ]. ⁷ Enyi mêkitaka fituru kpunube olat me lek otuuk kè usen jaaba. Inorie geege etapbe olat me lek ikakup me etete kinyi. Ekamumun̄ si inu geege olat okupbe me lek me ere geege me inyọn̄ ijọn̄ enyi elukbe. ⁸ Me usen enyi mêkirie ijọk yi, ene geelek itumu inyi ogwu gwun̄ ibe, ‘Ǹkirie ijọk yi acha geelek isasa ikikeek inu [Jioba NW ] orọbe inyi emi me mgbọ nnan̄abe me Ijipiti isibi.’ ⁹ Ijọk yi môkup kubọk inu ijejeen̄ òkup enyi me ubọk, mè ikup si kubọk inu ǹkeek me inyọn̄ okwut isi kinyi me agbagba chieen̄ iba kinyi. Sa me ikeyi, ikọ Ikan [Jioba NW ] ìkponan̄a enyi me otu. Mije, îre me unye ubọk ke [Jioba NW ] osa isan̄a enyi isibi me Ijipiti. ¹⁰ Eya orọ, enyi mêkifaka mfaka yi me ibot mgbọ kan̄ me acha me acha. ¹¹ “[Jioba NW ] môsa enyi isi itap me inyọn̄ ijọn̄ ebi Kenan, kubọk înyan̄abe ibot inyi enyi mè ebi nte nte kinyi ibe ke ọmọ môrọ. Mgbọ [Jioba NW ] isisa enyi isi itap me inyọn̄ ijọn̄ ya, mè isa ijọn̄ ya inyi enyi, ¹² enyi mêsan̄a otutuuk bọn uchili-owot kinyi geelek isun̄ esese inyi [Jioba NW ], mè isun̄ si orie anam kinyi geelek òchili owot ogwu uga esese inyi [Jioba NW ]. ¹³ Gwun̄ inyinya akpan geelek òchili owot ogwu uga, enyi mêsa gwun̄ arọọn̄ inwene ibot. Ire, adasi gwun̄ inyinya akpan geelek eyi enyi kpeweek, ìfan̄a ebek kan̄, inyi ikwu. Otutuuk adasi bọn ebirieen̄ kinyi geelek, enyi ebenwenwene si ibot. ¹⁴ “Me mgbọ òkup me isi, ire gwun̄ kwun̄ inido owu ibe, ‘Mfaka keyi okifaka ìsibi keke?’ Owu môfọọk ibe, ‘Mfaka yi ìkirọ inyi emi ǹkeek ubọk [Jioba NW ] osabe unye ubọk kan̄ itaba eji isibi me Ijipiti, ere eji ekupbe me emen usun̄. ¹⁵ Mije, mgbọ ogwu ubọọn̄ Ijipiti osabe me unye-ibot ijit itetele ibe eji enan̄a me Ijipiti esibi efon, [Jioba NW ] ìkpakpan̄ adasi bọn ebilene mè adasi bọn ebirieen̄ anam geelek me Ijipiti.’ Owu môtumu si inyi ibe ke îre mije keyi ke owu okisa gwun̄ uchili-owot kwun̄ geelek, òrere enerieen̄, mè ìre eyi ebilene, mè ìre eyi anam, igwa ngwugwa inyi [Jioba NW ], ire, mè ikinwene ibot otutuuk adasi bọn ebirieen̄ kwun̄ geelek. ¹⁶ Mfaka yi môkup kubọk inu ijejeen̄ òkup enyi me ubọk, mè inu ǹkeek me inyọn̄ okwut isi kinyi me agbagba chieen̄ iba kinyi, eyi môkijeen̄ ibe ke îre sa me unye ubọk ke [Jioba NW ] osan̄a eji isibi me Ijipiti.” ¹⁷ Me mgbọ ogwu Fero otelebe ibe ebi Ijeren enan̄a me ido kan̄ esibi, Awaji ìkasa ema ìje me oniin̄ agan̄ ido ebi Filisia, ubọk geelek oniin̄ keya orebe ufieek. Awaji ìbe, ire ema inije ichichini me lek akọn̄, ke mênwene ejit, mè igwu ikom ifo Ijipiti. ¹⁸ Mije keya, Awaji osasa ema ije isi ikana me oniin̄ emen èwê, me agan̄ okwaan̄ Anyiaan̄. Ebi Ijeren mîkpulu nroon̄ akọn̄ kiban̄ ikaan̄ me ubọk isa igbaalek isibi me ido Ijipiti. ¹⁹ Mosis îkpulu ukwuuk kè Josefu ikaan̄ me ubọk isa igbaalek isibi me Ijipiti. Mije, Josefu îrọ inyi bọn kè Ijeren, ebi ngwan̄ kan̄, enyan̄a ibot enyi ọmọ, ibe ke ema mêkpulu ukwuuk kan̄ ikaan̄ me ubọk isa isibi me Ijipiti ifo. Josefu ìtumu inyi ema ibe ke Awaji ìkpolọlọ inunu initap ubọk inyi ema, mè isan̄a ema isibi me ido Ijipiti. Mgbọ ya isire, mè ema ekalọ ikpukpulu ukwuuk kan̄ ikaan̄ me ubọk isa igbaalek inan̄a me Ijipiti ifo. ²⁰ Ebi Ijeren enenibene ije inan̄a me ama Sukot, mè inigba ama Etam òkup me agba èwê, mè igwugwuun̄ uwu ọfọ kiban̄ me ama ya, mè ikup itap efuuk.

ONYAN̄ JEETA 10-16

INU UNYE OTU EWE OKUP ME USEM AWAJI | ISISIBI 15-16

“Kisa Okwa Tọn̄ Jioba”

(Isisibi 15:1, 2) Mosis melek otutuuk ebi Ijeren enenisan̄a okwa ikikọt isa ikitọn̄ [Jioba NW ] ibe ikeyi: “Mâkọt okwa itọn̄ [Jioba NW ], mije, ọmọ îtim ikpan̄ me ikpele umin. Îtọọn̄ inyinya mè ebi ìkikọkọp ifiin̄ me okwaan̄. ² [Jioba NW ] ore unye n̄a, ọmọ otap emi okwa me otu; ọmọ ore ogwu unyan̄a n̄a. Ọmọ ore Awaji n̄a, emi mâtọn̄ ọmọ; ọmọ ore Awaji kè nte n̄a, emi mâbene ọmọ ifo inyọn̄.

w95 10/15 11 ¶11

Keke Orọ Obokaan̄ Ukpook Me Lek Ata Awaji Mgbọ Keyi?

¹¹ Ifafiat ebi akọn̄ ebi Ijipiti eyi Jioba orọbe imin ọmọ me chieen̄ ebi ikitọbọ ebum inyi ọmọ mè irọ inyi etip ofolek erieen̄ kan̄ itaan̄ ikana. (Josuwa 2:9, 10; 4:23, 24) Iin̄, mibene erieen̄ kan̄ igak echi ebi awaji ataak kè Ijipiti, ebi ekakọtbe inyan̄a ebi ikitọbọ ebum inyi ema. Ema mikaan̄ ntọbọ-nlọ mije etoon̄be ejit me lek awaji kiban̄, ebilene mè unye ebi akọn̄ kiban̄. (Itọn̄ 146:3) Mkpọ si ebi Ijeren ekọtbe okwa eyi okijeen̄ ibe ke ema mikaan̄ ukpook me lek ata Awaji, ogwu osasa me unye ubọk inyan̄a ebi eyi kan̄!

(Isisibi 15:11) “Jei [Jioba NW ], ìre ekene obet lek kwun̄, me etete ebi kè awaji geelek? Ekene obet lek kwun̄? Me ikukup me mbuban, owu omin ichit; me ujamgbugbo, owu okaan̄ ukpook; owu ore ogwu òkirọ uyeke uyeke inu.

(Isisibi 15:18) [Jioba NW ] obore ogwu ibot mkpulu, mege ire mgbọ ikakaan̄ge itata!”

w95 10/15 11-12 ¶15-16

Keke Orọ Obokaan̄ Ukpook Me Lek Ata Awaji Mgbọ Keyi?

¹⁵ More ibe ke eji migọọk Mosis isaba Okwaan̄ Anyiaan̄ ya, eji ke egọọk ekọt okwa yi: “Jei [Jioba NW ], ìre ekene obet lek kwun̄, me etete ebi kè awaji geelek? Ekene obet lek kwun̄? Me ikukup me mbuban, owu omin ichit; me ujamgbugbo, owu okaan̄ ukpook; owu ore ogwu òkirọ uyeke uyeke inu.” (Isisibi 15:11) Karake ya, owuwa ebi ene mikọt mbet okwa yaage si. Me ota ikpa me Baibul, ogwu ikwaan̄ Jọn ikpa ibe ke ebi igbegbe utoon̄ ejit ekenbe aran̄ ekikọt “ojelek okwa Mosis ogwu ikwaan̄ Awaji ojeen̄be . . . òrere si okwa ekisa itọn̄ Gwun̄ Arọọn̄ Awaji.” Keke ore okwa ya? “[Jioba NW ] Awaji Ogwu Òkaan̄ Unye Geelek, ubọk ikwaan̄ kwun̄ îmin enenen, mè ikaan̄ ukpook. Oniin̄ kwun̄ ìre oniin̄ eyi unen mè atikọ. Owu ore Ogwu Ubọọn̄ me ukot geelek. [Jioba NW ], ìre ekene ore ogwu kpotet ukpook me lek kwun̄? Ìre ekene ore ogwu kponyibe owu umin? Mije, owu gaalek okup me mbuban.”—Ichichili 15:2-4.

¹⁶ Eya orọ, me chereyi, ebi ikitọbọ ebum inyi Awaji ekekijeen̄ itọn̄ me lek ikan kan̄, ikare me lek inu irombe gaalek. Awaji isan̄a ebi ene isibi me irak usun̄ me irek emen ekwukwu, ema ire ebi esun̄be esese me lek ijo inyọn̄ keyi mije ema miriọọn̄ mè ikitap ikan ata ubọk irọrọ Awaji me ikwaan̄. Me acha geelek, efit efit obop ene ekinan̄a me ijo inyọn̄ yi isibi isi igọọk ikup me ntitiin̄ ebi ikitọbọ ebum inyi Jioba, eyi otatana mè inwọn. Sọnja mgbọ, Awaji isitip uwu uriaak ataak oyerebet mè ifiat ebi mkpikpak, ema meluk ire mgbọ geelek me aya inyọn̄ eyi ata ubọk irọrọ.

(Isisibi 15:20, 21) Miriam ogwu nriran, ngwan̄ kè Erọn, onenimọnọ ekpete ikikwak, mè ikikọt okwa itọn̄ Awaji. Otutuuk ebibaan̄ eteteen̄ ekpete eyi kiban̄ si, mè igọọk Miriam ikikwak, mè ikikọt, mè ikijop. ²¹ Miriam okisasan̄a okwa ya, ema ekekibọkọ otu. Okwa ema ekikọt ìre ikeyi: “Ìkọt okwa ìtọn̄ [Jioba NW ], mije, ọmọ îtim ikpan̄ me ikpele umin; îtọọn̄ inyinya mè ebi ìkikọkọp ifiin̄ me okwaan̄.”

it-2 454 ¶1

Okwa

Ikup kubọk ekikakaan̄ ọgbọn̄ ebi ikot okwa iba me Ijeren ukot ikaan̄, urum ge isi ikọt ire ere ge, ema metet otu ikaan̄, ebibilọ menenibene ikikọt eyi kiban̄. Ofifi ire ke ene ge mokọt ikikọt ufuklek okwa ya, ebibilọ menenikọt agan̄ korọs gaalek. Usini mgbọ, ire eyi ke Baibul ogwen ‘ibọbọkọ otu.’ (Isis 15:21; 1 Sam 18:6, 7) Ubọk ikọt okwa keyi ke esa irọ mkpọ me usini ere me ikpa Okwa Itọn̄, kubọk me ibot 136. Ubọk esabe ikpa ọgbọn̄ ebi ikọt okwa iba, ebi ikọkọt okwa itọn̄ me usen kè Neyemaya melek mgbọ efakabe mgban ama Jeruselem itap me ubọk Awaji ikijeen̄ ibe ke ire me oniin̄ yi ke ema esa ikọt okwa.—Neyem 12:31, 38, 40-42; Kpọ si SONG.

it-2 698

Ogwu Nriran Enenwaan̄

Miriam ore adasi ogwu nriran enenwaan̄ me Baibul. Isibi utoon̄ ibe ke Awaji isa ọmọ ilook ebi ene etip, mokọt ire inan̄a me lek okwa. (Isis 15:20, 21) Eya orọ ọmọ mè Erọn edobe Mosis ibe: “Ìre [Jioba NW ] ìkararak ìtumu ikọ ìnan̄a me otu kiji?” (Ifuk 12:2) Inan̄a me otu ogwu nriran Maika, Jioba me lek kan̄ itumu ibe ke ọmọ iria “Mosis mè Erọn mè Miriam” isi lek ebi Ijeren mgbọ isan̄abe ema isibi me Ijipiti. (Maika 6:4) Ikerere ibe ke minyi Miriam irek irere ogwu Awaji osabe itumu ikọ, irek kan̄ igegele igak eyi ngwan̄ kan̄ Mosis. Mgbọ Miriam oweekbe ibebene irek kan̄, Awaji isut ọmọ osusut.—Ifuk 12:1-15.

Week Inu Unye Otu Ewe Okup Me Usem Awaji

(Isisibi 16:13) Me otu ikakwun̄ usen ya, ogbogbo ekun̄kun̄ enenigwook ichit otutuuk ere m̀gba-ǹgwele ukan̄ ere ebi Ijeren elukbe. Me ofit iwele kan̄, mbat otu ewelegwe ogwogwook ichit ijọn̄ me ere m̀gba-ǹgwele ukan̄ ya.

w11 9/1 14

Ire Oriọọn̄ Ni?

Eke orọ Jioba onyibe ebi Ijeren ekun̄kun̄ kubọk inorie mgbọ ema ekupbe me emen ewe?

Mgbọ ebi Ijeren esibibe me Ijipiti, Awaji inyi ema owuwa ekun̄kun̄ kubọk anam mgbọ iba.—Isisibi 16:13; Otu Ifuk 11:31.

Ekun̄kun̄ ire asabọn ofut echi ujọn̄ọ kiban̄ oboso 7 inches (18 cm) mè 3.5 ounces (100 g) me ulobo kiban̄. Ema ekup me owuwa agan̄ me agan̄ mbum-ura me Asia mè Europe. Mije erebe ofut echi okiwulu inan̄a me ere ge isi ofifi ere, ema ekiwulu isi agan̄ North Africa mè Arabia me mgbọ utọọk. Mgbọ ema ekebiwulu ikana ikeya, owuwa urum me lek kiban̄ ekekiwulu isaba agan̄ ichep-ura me Okwaan̄ Mediterranean mè Sinai Peninsula.

Ikpa ge ekigwen The New Westminster Dictionary of the Bible ibe ke ekun̄kun̄ “ikililibi ugwat ugwat, ikigọgọọk efet si; ire efet iwut ikana inin̄ ofifi agan̄, mè iyaka ire, ire efuuk ita ekun̄kun̄ me owot inan̄a me lek iwuwulu ijọn̄ọ ere, otutuuk kiban̄ ubọk ekupbe me urum me urum merọn̄ me ijọn̄, kpebeyaka ikaan̄ efuuk isasa iwulu.” Ema medasi isa usen ge mè iyaka ire iba itọbọ efuuk me ijọn̄ ya sabum ebekpọk ibene ikiwulu, mgbọ ya ke itetet ema okifet inyi ebi ene. Me aya otu efit acha ge oraraka, ebi Ijipiti enyanyam mkpọ oboso efie ekun̄kun̄ ita me acha geelek inyi ebi ofifi ido kubọk inorie.

Mgbọ iba ebi Ijeren etakabe ekun̄kun̄ ire me mgbọ aya otu ura. Ikerere ibe ke ebi kè ekun̄kun̄ ekekiwulu isaba agan̄ Sinai me mgbọ ya, ire Jioba orọ inyi ‘efet inan̄a me okwaan̄ inin̄ ama’ mè iwut ekun̄kun̄ itap ijot me ere ebi Ijeren ekupbe.—Otu Ifuk 11:31.

(Isisibi 16:32-34) Mosis onenitumu inyi ebi Ijeren ibe, “[Jioba NW ] ìbe enyi etọ inorie ya iko ge esan̄a esun̄, inyi nsabọn kinyi me ukot geelek enu enemun̄ inorie ọmọ [Jioba NW ] osabe ikpukpo enyi me emen èwê me mgbọ ọmọ osan̄abe enyi isibi me Ijipiti.” ³³ Mije keya, Mosis otutumu inyi Erọn ibe, “Tọ iko mana yi ge tap me emen gwun̄ ugọn̄ ge, mè ben yik me isi [Jioba NW ], inyi ebi ukot geelek òkinu me isi enemun̄.” ³⁴ Erọn orọrọ ike [Jioba NW ] onyibe Mosis ida. Ike mgbọ okije, ibeben gwun̄ ugọn̄ mana ya isi iyik me emen okop inyan̄a-ibot, inyi ikup me ere keya.

w06 1/15 31

Idodo Ebi Ene Edobe

Mè ikafiin̄ge eyi ema esibibe me Ijipiti, ebi Ijeren ebebene ikinunuun̄ ofolek inorie. Ọmọ orọ Jioba onyibe ema mana. (Isisibi 12:17, 18; 16:1-5) Mgbọ ya, Mosis inyi Erọn ntọ ubọk ibe: “Tọ iko mana yi ge tap me emen gwun̄ ugọn̄ ge, mè ben yik me isi [Jioba NW ], inyi ebi ukot geelek òkinu me isi enemun̄.” Ere Baibul ya ibe: “Erọn orọrọ ike [Jioba NW ] onyibe Mosis ida. Ike mgbọ okije, ibeben gwun̄ ugọn̄ mana ya isi iyik me emen okop inyan̄a-ibot, [ere ekisun̄ ikpa echi okukup ufiak] inyi ikup me ere keya.” (Isisibi 16:33, 34) Erọn itọ mana ya itap me emen ugọn̄ ya, ire, ire mgbọ Mosis onamabe Okop Inyan̄a Ibot mè itap akpakpa ewuuk iba echi egebe akọp ikan me lek me emen ke eben ugọn̄ ya isi iyik me isi Okop Ata-ikọ.

Ifufuk Baibul

(Isisibi 16:1-18) Otutuuk ebi Ijeren eneninan̄a me Elim, mè ije isi inin̄ emen èwê Sin. Èwê ya ìkup me etete Elim mè ogoon̄ Saina. Ema ere emen èwê ya me òso akọp mè usen go, me òso onyan̄ iba ema enan̄abe isibi me Ijipiti. ² Me emen èwê ya, otutuuk ebi Ijeren ebebene ikinunuun̄ ikeme Mosis melek Erọn, ³ mè ikitumu inyi ema ibe, “Mebe ke [Jioba NW ] îsa ubọk kan̄ gaalek ikpan̄ eji me Ijipiti, ere eji ekiyik otin̄ inorie mè anam me isi kiji irie ijot owot ubọk òneneme eji, kè ònwọn ogak eyi. Mgbọ keyi, ìkpọ ubọk enyi ekpulube eji, otutuuk otu ifuk ene ìwa ikup ikeyi, inu me emen èwê keyi, inyi enekwaan̄ esan̄a me uraafiọọn̄.” ⁴ [Jioba NW ] onenitumu inyi Mosis ibe, “Kpọ, mârọ inyi inorie irep kubọk ibot inan̄a me isinyọn̄ igwook me ijọn̄, inyi ebi ene ekesi ekpulu me usen me usen. Usen geelek, ogwu ikup, môsi ikpulu eyi môsobe ọmọ me usen keya. Mâsa me ikeya iroon̄ ema ikpọ mè ìre ema mêgban̄ utọn̄ me lek nteme n̄a, mè ìre kpebegban̄. ⁵ Me òso usen gweregwen, mgbọ ema mêrọbe inorie echi ema eteen̄be me usen ya, ema mêmun̄ ibe ke môso inorie usen iba.” ⁶ Mosis mè Erọn enenititiin̄ ebi Ijeren, mè itumu inyi ema ibe, “Me agan̄ ikakwun̄ chereyi, enyi mêriọọn̄ ibe ke îre [Jioba NW ] osan̄a enyi isibi me Ijipiti. ⁷ Me ewelegwe iyakwut, enyi mêmun̄ ujamgbugbo [Jioba NW ], mije, ọmọ înọ nuunuun̄ enyi ekinunuun̄ ikeme ọmọ. Ire emi melek kè Erọn, ìre keke ke eji ere, eyi enyi ekinunuun̄ ikeme eji?” ⁸ Mosis onenitumu inyi ebi Ijeren ibe, “Ìkpọ, îre [Jioba NW ] me lek kan̄ obonyi enyi anam enyi ebetaka me ikakwun̄, mè fituru enyi eberie me ewelegwe, mije, ọmọ înọ nuunuun̄ enyi ekinunuun̄ ikeme ọmọ. Ire me lek kiji, ìre keke ke eji ekup me lek? Ìkare eji ke enyi ekinunuun̄ ikeme, îre [Jioba NW ].” ⁹ Mosis onenitumu inyi Erọn ibe, “Si tumu nyi otutuuk ebi Ijeren ibe enu enetitiin̄ me isi [Jioba NW ], mije, [Jioba NW ] îra inọ nuunuun̄ ema ekinunuun̄.” ¹⁰ Erọn òkitutumu ikọ ya me otu inyi ebi Ijeren, ebi Ijeren ekakana chieen̄ ikpọ agan̄ emen èwê, mè imun̄ utoon̄ eyi ujamgbugbo [Jioba NW ] otoon̄be me emen ujọn̄ọ efit oduku inyọn̄. ¹¹ [Jioba NW ] onenitumu inyi Mosis ibe, ¹² “Nra inọ otutuuk nuunuun̄ ebi Ijeren ekinunuun̄. Tumu nyi ema ibe, ke ema mêtaka anam me otu ikakwun̄, mè irie fituru ijot owot me ewelegwe, inyi esa eriọọn̄ ibe ke îre emi nre [Jioba NW ] Awaji kiban̄.” ¹³ Me otu ikakwun̄ usen ya, ogbogbo ekun̄kun̄ enenigwook ichit otutuuk ere m̀gba-ǹgwele ukan̄ ere ebi Ijeren elukbe. Me ofit iwele kan̄, mbat otu ewelegwe ogwogwook ichit ijọn̄ me ere m̀gba-ǹgwele ukan̄ ya. ¹⁴ Mgbọ mbat ya ochatbe isan̄a, inu òkup kubọk ikpọk irin̄ ogwogwook ichit ijọn̄ me emen èwê ya, kubọk senesene mun̄ ewuuk. ¹⁵ Mgbọ ebi Ijeren emun̄be inu ya, ema kperiọọn̄ inu îrebe. Ema ebebene ikidido lek kiban̄ ibe, “Ìre keke ke îre?” Mosis ofọfọọk ema ibe, “Îre inorie [Jioba NW ] onyibe enyi ibe enyi erie. ¹⁶ Ire, ìgban̄ Ikan [Jioba NW ] onyibe enyi. Ene geelek iteen̄ eyi môjotbe iko ge, òrere inu ene ge môkọtbe irie isan̄a. Ìteen̄ ìso otutuuk ene. Ene geelek iteen̄ eyi môsobe otutuuk ebi ìluk me uwu kan̄.” ¹⁷ Ebi Ijeren erọrọ ike Mosis otemebe ema. Usini ene eteteen̄ iwa, usini ene eteteen̄ sọntiik. ¹⁸ Ire, mgbọ ema esabe iko itọ, ema emumun̄ ibe ke ebi ìteteen̄ iwa kpekaan̄ iwa igak eyi òboso ema, ebi ìteteen̄ sọntiik si kpekaan̄ ise igak eyi òboso ema. Ene geelek ìteen̄ eyi òsoso ọmọ.

ONYAN̄ JEETA 17-23

INU UNYE OTU EWE OKUP ME USEM AWAJI | ISISIBI 17-18

“Ebi Isisiki Lek Ekikpukpo Ene Mè Ikinyi Ema Akpan Ikwaan̄”

(Isisibi 18:17, 18) Ogwu ute-nwa onenifọọk ọmọ ibe, “Inu yi owu okirọ ìkanwọn. ¹⁸ Ikwaan̄ yi îlobo igak owu enenen. Owu òkpokọt irọ owu gaalek. Me atikọ, môwọ owu lek, mè iwọ si lek ebi ife chi.

w13 2/1 6

Mosis—Ogwu Ima

Mosis ijeen̄ ebi Ijeren ogbo kan̄ ima. Mije eriọọn̄be ibe ke ire Mosis ke Jioba okisa iban ebi eyi kan̄, ema ekisasa esese esese ufialek kiban̄ inikpa inyi Mosis. Baibul ibe: “Ebi Ijeren ekekeke ikana ọmọ ibene me ewelegwe ifit egwe.” (Isisibi 18:13-16) Keek nu ubọk lek owobe Mosis ire ike ikebigban̄ inu ebi Ijeren ekebikpa inyi ọmọ ge ge! Ire, itatap ubọk inyi ebi imabe ibele Mosis ejit.

(Isisibi 18:21, 22) Ire, owu môgobo ebi ene me etete kiban̄, ebi ìkakaan̄ efuuk, mè ikitet ukpook Awaji, ebi ìkirọ atikọ, mè icha ikpoko ngan, mè isa ife chi irọ ebi ibot. Usini kiban̄ ekekpọ chieen̄ me lek obop ene, usini efit ene, usini akọp ene go, usini akọp ene. ²² Ife chi owu môgobobe mêkisibi oyerebet me ibot ebi Ijeren otutuuk mgbọ. Ikaan̄ echi òyọyọt, mêkisa ijet owu, mè ema èkesibi otutuuk asabọn oyerebet geelek. Sa me ikeyi, ema mêkitap ubọk inyi owu, mè irọ mè ikwaan̄ ifet owu me lek.

w03 11/1 6 ¶1

Utoon̄ Ejit Ikup Ufiak Ire Ene Iweek Ikakaan̄ Ubelejit Me Ugwem

Ebirieen̄ chi ire ebi ijejeen̄ usini ata eru sabum enyibe ema irek ogbegbe ebi mekọtbe itoon̄ ejit me lek. Ema mira ijejeen̄ ibe ke ema mikaan̄ ukpook Awaji me emen; ema mikaan̄ ulibi me lek Ogwu Ororom ema, kpeweek irọrọ inu obonaan̄ ọmọ ejit si. Ikpọk mbum me isi otutuuk ene ibe ke ife chi mitap efuuk enenen ikiluk igọọk onineen̄ Awaji. Ema echacha ikpoko ngan, eyi ire ata eru okijeen̄ ibe ke unye ebenyi ema ikpofiat ata eru kiban̄. Ema kpebesa irek enyibe ema bak lek utoon̄ ejit ekaan̄be me lek kiban̄ iweek nnwọn eyi kiban̄, eyi ebi ulọk kiban̄ mè iyaka ire ebi unene kiban̄.

(Isisibi 18:24, 25) Mosis ogbagban̄ utọn̄ me lek nteme ogwu ute-nwa onyibe ọmọ, mè irọ si ikeya. ²⁵ Mosis onenigobo ebi ene me etete otutuuk ebi Ijeren, mè isa ema irọ ebi ibot. Usini kiban̄ ekup me ibot obop ene, usini efit ene, usini akọp ene go, sà usini ke îto me ibot akọp ene.

w02 5/15 25 ¶5

Ebi Ata Ubọk Irọrọ Ekigbegbe Utoon̄ Ejit

Mosis ire ogwu osisiki lek. Mgbọ ikwaan̄ ikpọkpọ chieen̄ me lek ufialek ebi ofifi ife olobobe igak ọmọ, nte nwa kan̄ Jeturu, iteme ọmọ ibe iche akpan ikwaan̄ kan̄ inyi ofifi ebirieen̄ ebi imimiin̄ isoon̄. Mosis isa me irioọn̄ inu ibọkọ nteme ya itap mije iriọọn̄be ibe ke ikaan̄ usini mkpọ ibokọt irọ mè echi ikpokọtge irọ. (Isisibi 18:17-26; Otu Ifuk 12:3) Ogwu osisiki lek ikakikukubọ mè inyinyi ebi ofifi ife unye ntọ ikọ, ikakitet ukpook si ibe ke ọmọ mochep unye ntọ ikọ kan̄ ire inyi ebi ofifi ife imimiin̄ isoon̄ akpan ikwaan̄ ogbegbe. (Otu Ifuk 11:16, 17, 26-29) Kpan̄asi ikeya, ikigwagwat lek itap ubọk irọ inyi ebi ene ekekaan̄ nje-nnyi-isi me irek emen ekwukwu. (Timọti Eyi Adasi 4:15) Ire ikare mbet inu okup ikeya ke eji ebekirọ si?

Week Inu Unye Otu Ewe Okup Me Usem Awaji

(Isisibi 17:11-13) Mosis obebene ubọk kan̄ mè mkpat ya me ubọk ifo inyọn̄. Ubọk kè Mosis isibene ifo inyọn̄, ebi Ijeren mîra ikitim ikpan̄ ebi Amalek. Mosis isisiki ubọk kan̄ me ijọn̄, ebi Amalek mîra ikitim ikpan̄ ebi Ijeren. ¹² Ìkafiin̄, ubọk kè Mosis owọwọ. Erọn mè Uru ebeben ewuuk ge ito inyi Mosis isiki ikweek. Erọn mè Uru erarak ubọk kan̄ ibene, ene ge me agan̄ ge, ene ge me agan̄ ge. Ikeya ke ubọk kè Mosis obene ikeke ifo inyọn̄ mege ire mgbọ ura onimbe. ¹³ Sa me ikeyi, Josuwa otitim akọn̄ ikpan̄ ebi Amalek.

w16.09 6 ¶14

“Kachieek Ibe Ubọk Kwun̄ Igbeen̄”

¹⁴ Erọn mè Uru mitap ubọk ibene ubọk kè Mosis me mgbọ ekebitim akọn̄ ge. Eji si mekọt iweek oniin̄ echi eji ebesa ibieen̄ ebi ofifi ife inye mè itap ubọk inyi ema. Kubọk ebi owa ni? Ebi ikirurumun̄ me lek ufialek ukan okisa inu, orukan̄, nrọ-nkeme ebi ototun̄ ukan̄, ikukup agaga, mè iyaka ire ebi ichechep ebi ima kiban̄ me mkpa. Eji si mekọt itap ubọk inyi ebi ijija ikirurumun̄ me lek igọgọọk irọ ijo inu mè iyaka ire ililibi igọọk uwu ikpa ilile, ikpoko mè iyaka ire irek ilile me ere ikwaan̄, eyi ebi ene ekebimun̄ kubọk “nje-nnyi-isi.” (1 Tes. 3:1-3; 5:11, 14) Kiweek oniin̄ obosa ikijeen̄ ata ulọk me lek ebi ofifi ife me Uwu Ntitiin̄, me uko, mgbọ enyi ekigbaan̄ irie inorie, mè iyaka ire mgbọ okebisa okpọ etip igọọk ene itumu ikọ.

(Isisibi 17:14) [Jioba NW ] onenitumu inyi Mosis ibe, “Ge inu yi òrọrọ tap me ikpa, inyi mêkisa ikeek ntim-mkpan̄ keyi, mè fuk sibi nyi Josuwa inọ. Mije, m̀kpalọlọ ijijijaka ebi Amalek isan̄a kpai, inyi inu geege ikayaka ìsik, eyi ebi ene ebesa ikikeek ema me otutuuk linyọn̄ keyi.”

it-1 406

Ikpa Echi Okup Me Baibul

Ikpọk mbum ibe ke Mosis ige ikpa chi inan̄a me unye Awaji, inu igebe mokọt iban eji mè inyinyi Awaji ata ntọbọ ebum si. Ikare Mosis oto lek kan̄ kubọk ogwu obokweek me isi mè ogwu obokitọ ikọ inyi ebi Ijeren; adasi mgbọ, Mosis ijijit ikwaan̄ ya. (Isis 3:10, 11; 4:10-14) Kpan̄asi ikeya, ire Awaji obene irek kè Mosis mè inyi ọmọ unye irọrọ uyeke uyeke inu echi ebi ofia kè Fero emun̄be mè itumu ibe ke inu Mosis orọbe inan̄a me ubọk Awaji. (Isis 4:1-9; 8:16-19) Ọmọ orọ, ikare nkeek Mosis ikakana ogwu obokitumu usem me ibot ebi Ijeren mè iyaka ire ogwu ogege usini ikpa me Baibul. Kpan̄asi ikeya, isisiki ibot inyi ida Awaji onyibe ọmọ, ire inan̄a me unye ekwukwu mbuban si ke Mosis odasi itumu usem me isi ebi ene mè iyaka inige usini ikpa okup me Baibul.—Isis 17:14.

Ifufuk Baibul

(Isisibi 17:1-16) Otutuuk ido ebi Ijeren enenijibi inan̄a me emen èwê Sin, mè ikije ije kiban̄ inyi isi, inan̄a me ere ge isi ofifi ere, kubọk [Jioba NW ] onyibe ema ida, mè inire ere ekigwen Refidim. Ire, ema kpemun̄ mudim inwọ me Refidim ya. ² Eya orọ, ema etoto ibaak me lek kè Mosis, mè ikigana inyi ọmọ ibe, “Ìnyi eji mudim enwọ.” Mosis ofọfọọk ema ibe, “Ìre keke orọ enyi ekiben ibaak igọọk emi? Sà ìre keke orọ enyi ekitọ [Jioba NW ] ikpọ?” ³ Ire, ebek mun̄ îrak ema enenen me ere ya. Ema ekekinunuun̄, mè ikitumu inyi Mosis ibe, “Ìre keke orọ okpulube eji mè bọn kiji mè anam kiji inan̄a isibi me Ijipiti ibosa inikpan̄ isan̄a mije urak-ebek mun̄?” ⁴ Mosis onenito ito inyi [Jioba NW ] ibe, “Ìre m̀barọrọ melek ife chi? Ìsik sọnja mêteen̄be ewuuk itọbọ emi ikpan̄.” ⁵ [Jioba NW ] ofọfọọk Mosis ibe, “Je raka fo agan̄ isi ebi Ijeren, mè gwen usini ebi ugane Ijeren gbaalek kwun̄. Mọnọ mkpat kwun̄ ya, eyi osabe isulu mun̄ okwaan̄ Nali ya kaan̄ me ubọk, mè ìje ìnyi isi. ⁶ Kpọ, emi mâkeke me isi kwun̄ me inyọn̄ ewuuk òkup me agba lek ogoon̄ Orebu. Sa mkpat kwun̄ sulu ewuuk ya, ke mun̄ môgbuk isibi me lek ewuuk ya, inyi ebi Ijeren enwọ.” Mosis orọrọ si ike [Jioba NW ] otemebe ọmọ me isi otutuuk ebi ugane Ijeren. ⁷ Ema enyinyi ere ya erieen̄, Masa mè Meriba, mije, ebi Ijeren mîbaak ibaak me lek kè Mosis, mè ido [Jioba NW ] erieen̄ ibe, “Ìre [Jioba NW ] òwa me etete kiji mọnọ, sà ìre kpunu?” ⁸ Ebi Amalek eninijibi akọn̄ inu me lek ebi Ijeren me Refidim. ⁹ Mosis onenitumu inyi Josuwa ibe, “Gobo ene me etete ebi kiji sa si tim akọn̄ me lek ebi Amalek. Iyakwut, emi mâkeke me inyọn̄ ibot orioon̄ yi, mè ikaan̄ mkpat Awaji me ubọk.” ¹⁰ Josuwa ogogobo ebi ene isa isibi isi itim akọn̄ me lek ebi Amalek, ike Mosis onyibe ọmọ ida. Mosis mè Erọn mè Uru enenene ifo inyọn̄ ibot orioon̄ òkup me ere ya. ¹¹ Mosis obebene ubọk kan̄ mè mkpat ya me ubọk ifo inyọn̄. Ubọk kè Mosis isibene ifo inyọn̄, ebi Ijeren mîra ikitim ikpan̄ ebi Amalek. Mosis isisiki ubọk kan̄ me ijọn̄, ebi Amalek mîra ikitim ikpan̄ ebi Ijeren. ¹² Ìkafiin̄, ubọk kè Mosis owọwọ. Erọn mè Uru ebeben ewuuk ge ito inyi Mosis isiki ikweek. Erọn mè Uru erarak ubọk kan̄ ibene, ene ge me agan̄ ge, ene ge me agan̄ ge. Ikeya ke ubọk kè Mosis obene ikeke ifo inyọn̄ mege ire mgbọ ura onimbe. ¹³ Sa me ikeyi, Josuwa otitim akọn̄ ikpan̄ ebi Amalek. ¹⁴ [Jioba NW ] onenitumu inyi Mosis ibe, “Ge inu yi òrọrọ tap me ikpa, inyi mêkisa ikeek ntim-mkpan̄ keyi, mè fuk sibi nyi Josuwa inọ. Mije, m̀kpalọlọ ijijijaka ebi Amalek isan̄a kpai, inyi inu geege ikayaka ìsik, eyi ebi ene ebesa ikikeek ema me otutuuk linyọn̄ keyi.” ¹⁵ Mosis onanama ntook ngwugwa me ere ya, mè igwen ntook ya, “[Jioba NW ] ore egop n̄a.” ¹⁶ Mosis ìnyi erieen̄ yi, mè itumu ibe, “Mije, mîbene ubọk ifo inyọn̄ ikikpọ lek ogboon̄ ubọọn̄ [Jioba NW ]. [Jioba NW ] ìbokpọkpọ ikitim akọn̄ me lek ebi Amalek nan̄a me ukot re me ukot.”

ONYAN̄ JEETA 24-30

INU UNYE OTU EWE OKUP ME USEM AWAJI | ISISIBI 19-20

“Mgbaan̄ Akọp Ikan Cha Okaan̄be Me Lek Kwun̄”

(Isisibi 20:3-7) Kakaan̄ ofifi awaji geege ìgbaalek n̄a. ⁴ Karọ mkpọmfaka geege ìnyi lek kwun̄, me mbet inu geelek òkup me isinyọn̄, mè ìre inu òkup me linyọn̄ keyi, mè ìre inu òkup me emen mun̄ me irak linyọn̄. ⁵ Katọbọ ebum ìnyi mkpọmfaka chi, kasi ikwaan̄ geege si ìnyi ema. Mije, emi, [Jioba NW ] Awaji kinyi, emi ìre Awaji mba-ejit. Emi ǹkisa mkpukpe ijo inu ebi ute ikpe nsabọn kiban̄ ire lek ebi òso ukot ita mè òso ukot ini me uwu ebi ìchacha emi. ⁶ Ire me lek ebi ìmumun̄ emi me chieen̄ mè ikirọ inu nnyibe ida ibe erọ, ǹkikakaan̄ ata ejit me lek kiban̄ mè bọn kiban̄ mege ire òso obop ukot. ⁷ Kasa erieen̄ [Jioba NW ] Awaji kinyi ìrọ inu ikagbege. Mije, [Jioba NW ] ìkpolọlọ isusulu ene geelek òsasa erieen̄ kan̄ irọ inu ikagbege osusut.

w89 11/15 6 ¶1

Keke Ke Akọp Ikan Cha Osibi Inyi Owu?

Adasi ikan ini ikpa inu eji ebekirọ inyi Jioba. (Adasi) Ọmọ gaalek ore Awaji eji ebetọbọ ebum inyi. (Matiyu 4:10) (Òso Iba) Ene geege me etete ebi ikitọbọ ebum inyi ọmọ ikasa mkpọmfaka irọ mkpọ. (Jọn Eyi Adasi 5:21) (Òso Ita) Eji ebekisasa erieen̄ Awaji irọ mkpọ me oniin̄ ojejeen̄ ulibi mè igbe. (Jọn 17:26; Ebi Rom 10:13) (Òso Ini) Otutuuk ugwem kiji ibokakat ikana me lek inu echi okukup me mbuban. Eyi morọ inyi eji ekamun̄ lek kiji kubọk ebi inwọnwọn ichit mè ekọt enin̄ emen“isiki-efuuk eyi Awaji.”—Ebi Iburu 4:9, 10.

(Isisibi 20:8-11) Kikeek Usen Mbuban, inyi owu òkosun̄ usen ya me mbuban. ⁹ Usen gweregwen ke owu okaan̄ isasa irọ otutuuk ikwaan̄ kwun̄ geelek. ¹⁰ Ire, òso usen jaaba ya ìre Usen Mbuban isa inyi [Jioba NW ] Awaji kinyi. Owu òkaborọ ikwaan̄ geege me usen ya, owu mè bọn ebirieen̄ kwun̄, mè bọn ebibaan̄ kwun̄, mè ebi usun̄ kwun̄ ebirieen̄ mè ebibaan̄, mè anam kwun̄, mè ogwu ichen geelek òluk melek kwun̄. ¹¹ Mije, îre usen gweregwen ke [Jioba NW ] osa irom inyọn̄ mè ijọn̄ mè okwaan̄ mè otutuuk inu geelek òkup me emen kiban̄, mè itap efuuk me òso usen jaaba. Mije keya ke [Jioba NW ] ogbana Usen Mbuban ya, mè irọ inyi ikup me mbuban.

(Isisibi 20:12-17) Kilibi nte kwun̄ mè nga kwun̄, inyi usen ugwem kwun̄ ijọn̄ọ me inyọn̄ ijọn̄ eyi [Jioba NW ] Awaji kinyi obonyi enyi. ¹³ Kakpan̄ ene. ¹⁴ Kagan nwa ene. ¹⁵ Kachiin̄ inọ. ¹⁶ Kakeke ata-ikọ ataak ìkeme ogwu melek kwun̄. ¹⁷ Kakaan̄ ijo ulọk me lek uwu ogwu melek kwun̄. Kakaan̄ ijo ulọk me lek nwa ogwu melek kwun̄, mè ebi usun̄ kan̄ ebirieen̄ mè ebibaan̄, mè orie eriembuuk kan̄, mè inyinya akpan kan̄, mè inu geelek ogwu melek kwun̄ okaan̄be.”

w89 11/15 6 ¶2-3

Keke Ke Akọp Ikan Cha Osibi Inyi Owu?

(Òso Go) Ire nsabọn ikisiki ibot inyi nte kiban̄ mè nga kiban̄, ema mekup me obọp ge, Jioba ikekigbana ema si. “Adasi Ikan kè Mosis eyi òkaan̄ use me emen” yi inyi atalek ikpọchieen̄! Ikare gaalek ibe ke ‘otutuuk inu moje ijaan̄ me lek’ kinyi, ire, enyi meluk “ujọn̄ọ ugwem me linyọn̄ keyi” si. (Ebi Efesọs 6:1-3) Nsiki ibot yi mobook irek iluluk ugwem ire mgbọ geelek isa inyi ebi ijija me mgbọ keyi eji ekebiluk me “mgburudun̄ mgbọ” eyi ijo ukot keyi.—Timọti Eyi Òso Iba 3:1; Jọn 11:26.

Ima eji ekaan̄be me lek ebi mburuk kiji ikpochieek ibe eji (Òso Gweregwen) ekpan̄ ene, (Òso Jaaba) egan nwa ene, (Òso Jeeta) echiin̄ inọ, mè (Òso Onaan̄ge) ekeke ata ikọ ataak ekeme ene. (Jọn Eyi Adasi 3:10-12; Ebi Iburu 13:4; Ebi Efesọs 4:28; Matiyu 5:37; Urọk 6:16-19) Ire, ofolek nkeek kiji ye? Ikan (Òso Akọp) eyi obe me ekakaan̄ ijo ulọk me lek mkpọ eyi ofifi ene ikikeek eji ibe ke Jioba iweek ibe eji ekesa me ata nkeek erọ inu mgbọ geelek.—Urọk 21:2.

Week Inu Unye Otu Ewe Okup Me Usem Awaji

(Isisibi 19:5, 6) Me mgbọ yi, ire enyi igban̄ utọn̄ inyi emi, mè ikisun̄ otutuuk ikan inyan̄a-ibot n̄a, enyi mêre atalek ebi n̄a ìsisibi esese me etete otutuuk ido geelek. Mije, otutuuk linyọn̄ ìre eyi n̄a. ⁶ Sa me ikeya, enyi mêkana ama ubọọn̄ ebi ngwugwa isa inyi emi, mè ire si ido òkup mbuban isa inyi emi.’ Echichi ore inu owu môtumube inyi ebi Ijeren.”

it-2 687 ¶1-2

Ogwu Ngwugwa

Irek Ngwugwa Ebi Eyi Karais. Jioba ichieek use ibe ke ire ebi Ijeren esun̄ inyan̄a ibot ema ekaan̄be me lek kan̄, ke ema mekana “ama ubọọn̄ ebi ngwugwa . . . mè ire si ido òkup mbuban” isa inyi ọmọ. (Isis 19:6) Ire, irek ngwugwa ebi otoko kè Erọn ibokukup ire gaalek mgbọ irek ngwugwa eyi obebene igak ọmọ, eyi ikekebe ichit chieen̄ monube. (Iburu 8:4, 5) Mokup ire lek mgbọ Ikan inyan̄a ibot oboyaka mè mgbọ aya inyan̄a ibot obobene ikaan̄ unye. (Iburu 7:11-14; 8:6, 7, 13) Irek ikakana ebi ngwugwa Jioba ikisi ikwaan̄ me Ama Ubọọn̄, idasi ikup inyi ebi Ijeren gaalek; ire, mgbọ mgbọ orakabe, mibook irek ya inyi ebi ekarege ebi Ju si.—Ikwaan̄ 10:34, 35; 15:14; Rom 10:21.

Gaalek ene inen mè inen me lek ebi Ju ebọkọ Karais itap, ebi ido ya kpekọt isan̄a isibi ebi ibere achubọk ama ubọọn̄ ebi ngwugwa mè ido òkup mbuban ya. (Rom 11:7, 20) Mije ekagbege utoon̄ ejit, Awaji iwuwuuk lek itaba ema ubọk me utọn̄ inan̄a me lek ogwu nriran Osia, ibe: “Bak me lek enyi ebi ngwugwa ejitbe irọriọọn̄ emi, emi si njit ibe enyi ekare ebi ngwugwa n̄a; bak me lek enyi ewuukbe ijejeen̄ n̄a, emi Awaji kinyi, emi si, mâwuuk nsabọn kinyi.” (Osia 4:6) Jisọs si itumu inyi ebi ibot ebi Ju ibe: “Eya orọ, ǹkitumu inyi enyi ibe ke mêbọkọ mkpulu eyi Awaji isan̄a me ubọk kinyi, mè isa inyi ebi ìbesa mfut ògbegbe inu.” (Mat 21:43) Ire, mije ikupbe me irak Ikan mgbọ ikupbe me isi ijọn̄, Jisọs Karais iriọọn̄ ibe ke kpesasan̄a nu irek ngwugwa me ubọk ebi otoko kè Erọn, ọmọ orọ itumube inyi ebi orukan̄ inyakpa igwabe ibe esi lek ogwu ngwugwa mè egwa ngwugwa ike Ikan odobe.—Mat 8:4; Mak 1:44; Luk 17:14.

(Isisibi 20:4, 5) Karọ mkpọmfaka geege ìnyi lek kwun̄, me mbet inu geelek òkup me isinyọn̄, mè ìre inu òkup me linyọn̄ keyi, mè ìre inu òkup me emen mun̄ me irak linyọn̄. ⁵ Katọbọ ebum ìnyi mkpọmfaka chi, kasi ikwaan̄ geege si ìnyi ema. Mije, emi, [Jioba NW ] Awaji kinyi, emi ìre Awaji mba-ejit. Emi ǹkisa mkpukpe ijo inu ebi ute ikpe nsabọn kiban̄ ire lek ebi òso ukot ita mè òso ukot ini me uwu ebi ìchacha emi.

w04 3/15 27 ¶1

Inu Ekpabe Ofolek Ikpa Isisibi

20:5—Kpa ubọk ke Jioba okisa “mkpukpe ijo inu ebi ute” ikpe nsabọn kiban̄ mè bọn bọn̄ kiban̄? Awaji ikisisibi oyerebet inyi ene geelek omimin isoon̄ igọọk me lek irọrọ mè eru kan̄. Ire, mgbọ ebi Ijeren ebenebe ikifaka mkpọmfaka, ema mè owuwa ukot ogọgọọk mibọkọ mkpukpe ijo ya me mgburudun̄ mgbọ. Eyi ikaan̄ mgbaan̄ me lek ebi Ijeren igbegbe utoon̄ ejit si mije, mkpaka ibot ya irọ inyi igbegbe utoon̄ ejit iyọt ema me lek.

Ifufuk Baibul

(Isisibi 19:1-19) Me adasi usen me òso onyan̄ ita karake ema enan̄abe isibi me ido Ijipiti, ebi Ijeren ejeje inin̄ emen èwê Saina. ² Ema enan̄a me Refidim ije, mè ininin̄ emen èwê Saina, mè inigwugwuun̄ uwu ọfọ kiban̄ me isi ogoon̄ Saina, mè ikup itap efuuk. ³ Mosis oneninene ogoon̄ Saina ya isi lek Awaji. [Jioba NW ] okukup me inyọn̄ ogoon̄ ya igwen Mosis, mè itumu inyi ibe, “Ikeyi ke obotumu inyi ebi Ijeren, bọn kè Jekọp. ⁴ ‘Enyi mîsa chieen̄ kinyi imun̄ inu nrọbe ebi Ijipiti, mè ibeen̄ enyi isibi me Ijipiti inyi lek n̄a, kubọk igo okiben ebi bọn me inyọn̄ uwop iwulu. ⁵ Me mgbọ yi, ire enyi igban̄ utọn̄ inyi emi, mè ikisun̄ otutuuk ikan inyan̄a-ibot n̄a, enyi mêre atalek ebi n̄a ìsisibi esese me etete otutuuk ido geelek. Mije, otutuuk linyọn̄ ìre eyi n̄a. ⁶ Sa me ikeya, enyi mêkana ama ubọọn̄ ebi ngwugwa isa inyi emi, mè ire si ido òkup mbuban isa inyi emi.’ Echichi ore inu owu môtumube inyi ebi Ijeren.” ⁷ Mosis oneninan̄a me inyọn̄ ogoon̄ ya isibi, mè inititiin̄ ebi ugane Ijeren, mè iben otutuuk ikọ [Jioba NW ] otumube inyi ọmọ cha ito me isi kiban̄. ⁸ Otutuuk ebi Ijeren egbagbaan̄ ifọọk ibe, “Otutuuk inu geelek [Jioba NW ] otumube, eji mêrọ.” Mosis onenisa ufọọk-otu kiban̄ igwu ikom isi ikpa inyi [Jioba NW ]. ⁹ [Jioba NW ] onenitumu inyi Mosis ibe, “Kpọ, emi mâje me emen oduku inyọn̄ òdudun inu me lek kwun̄, inyi ebi Ijeren enọ ida n̄a mgbọ mâkitumu ikọ melek kwun̄, melek si, inyi ema eketoon̄ owu ejit me lek mgbọ geelek.” Mosis oneniben otutuuk inu ebi Ijeren etumube ikpa inyi [Jioba NW ]. ¹⁰ [Jioba NW ]oneniyaka itumu inyi Mosis ibe, “Gwu kom si lek ebi Ijeren, mè tumu nyi ema ibe egwọk lek chereyi mè iyakwut, mè esun̄ lek kiban̄ me mbuban, mè egwọk ofọnti kiban̄. ¹¹ Be ema ebem lek me òso usen ita ya, mije, emi [Jioba NW ] mâgele isibi inu me òso usen ita ya, me inyọn̄ ogoon̄ Saina me isi otutuuk ebi Ijeren. ¹² Tap oke kana ogoon̄ yi, inyi ema ekasaba ìraka, mè tumu nyi ema ibe, ‘Ìgbala chieen̄! Ene geege ikanene ogoon̄ yi ìraka oke ere keyi. Ene geege ikachak ubọk me oke ebon ogoon̄ yi. Ene geelek òchachak ubọk me lek ogoon̄ yi, ekpakpan̄. ¹³ Mè ìre ebilene mè ìre anam orọn̄ ikan ya, ekatele ibe igat ugwem. Ekachak ubọk me lek, esa ewuuk etọbọ ekpan̄. Ilọ ewuuk, esa oraan̄ esook ekpan̄.’ Îtata otita iko anam isitaan̄ ida ujọn̄ọ ujọn̄ọ, mgbọ ya ke ema mêtolek inene inyọn̄ ogoon̄ ya.” ¹⁴ Mosis oneninan̄a me inyọn̄ ogoon̄ ya isibi, mè inen̄e ebi Ijeren isun̄, inyi ema ekup me mbuban. Ema egwọgwọk si ofọnti mè ekwut kiban̄. ¹⁵ Mosis otutumu inyi ema ibe, “Ìsa usen ita ìnen̄e lek kinyi ìsun̄. Ikaje ìgbet lek ebibaan̄.” ¹⁶ Me òso usen ita ya, me ewelegwe kan̄, isinyọn̄ okekisook, omumen inyọn̄ okekimumen, mè ikikebe. Oduku inyọn̄ okakana inyọn̄ ogoon̄ ya ichit ke bùk. Ida otita iko anam okekitaan̄ atalek unye unye. Otutuuk ebi Ijeren ekekiran mije ukpook me ere m̀gba-ǹgwele ukan̄ ya ema elukbe. ¹⁷ Mosis onenisa ebi Ijeren inan̄a me ere m̀gba-ǹgwele ukan̄ ya ije isibi isi ichichini Awaji. Ema ekekeke me ebon ogoon̄ ya. ¹⁸ Me ike mgbọ ya uga oduku îkana otutuuk ogoon̄ Saina ya ichit, mije [Jioba NW ] ogelebe isiki inu me inyọn̄ ogoon̄ ya, mè ikisak kubọk ukan̄. Oduku ukan̄ ya okekiyak ifo inyọn̄ kubọk oduku òkinan̄a me okpot uti isibi. Otutuuk ogoon̄ ya okekisisik atalek unye unye. ¹⁹ Ida otita okekitaan̄, mè ikitaan̄ inye enenen. Mosis okekitumu ikọ inyi Awaji, Awaji okekibọkọ Mosis otu me ida òkitaan̄ kubọk isinyọn̄ òkisosook.

ONYAN̄ JEETA 31–ONYAN̄ ONAAN̄GE 6

INU UNYE OTU EWE OKUP ME USEM AWAJI | ISISIBI 21-22

“Kimun̄ Ugwem Ubọk Jioba Okebimun̄”

(Isisibi 21:20) “Ire ene isa uti isulu ogwu usun̄ kan̄ enerieen̄ mè ìre enenwaan̄, ikwukwu, eberọrọ ene ya useen̄.

it-1 271

Isusut Ene

Ogwu nte uwu, ogwu Iburu mokọt isa uti isulu ogwu usun̄ kan̄ enerieen̄ mè ìre enenwaan̄ ire ogwu usun̄ ya ikinye ibot mè iyaka ire, ire ikpaka ọmọ otu. Ire, ire ogwu usun̄ ya ikwu mije osusut ya, ogwu nte uwu kan̄ ibobọbọkọ osusut si. Ire ogwu usun̄ ya iluk ugwem iso usen ge mè iyaka ire iba, eyi mojeen̄ ibe ke ogwu nte uwu kan̄ ikaben me ejit ikpakpan̄ ọmọ. Ikaan̄ unen inyinyi ogwu usun̄ ya osusut mije ogwu usun̄ ya ire “ikpoko kan̄.” Ene ikpoma ikakaan̄ ichep sa me ifafiat inu nkaan̄ kan̄ eyi okukup ufiak inyi ọmọ. Isọkọ me lek si, ire usen ge mè iyaka ire owuwa usen iraka sabum ogwu usun̄ ya onokwu, kpechubọk iriọọn̄ mè ire osusut ya okpan̄ ọmọ sa ire ofifi mkpọ. Eya orọ, ire ogwu usun̄ ya iluk iso usen ge mè iyaka ire iba, ogwu nte uwu kan̄ ikpobọkọ osusut geege.—Isis 21:20, 21.

(Isisibi 21:22, 23) “Ire ebirieen̄ iba ikitim etim, mè initọbọ nwa-owot, owot osisibi, ire, unan geege ìkasak me lek ìgak ikeya, ogwu enerieen̄ inu ya ojebe me ubọk môkpe inu geelek ogwu olom odobe, igọọk me inu ebi oyerebet mêtumube ifieek. ²³ Ire, ire unan isak me lek nwa-owot ya, ikan ìre, ogwu ikpan̄ ene, ekpan̄,

lvs 95 ¶16

Mọnọ Ugwem Bene Kubọk Awaji?

¹⁶ Jioba imọnọ otutuuk ugwem ebilene ibene. Ikerere eyi gwun̄ okup me owot, inye otu ewe inyi ọmọ. Me Ikan kè Mosis, ire ene isak unan me lek nwa-owot, inenikwu mè iyaka ire owot ya osisibi, Jioba ikimun̄ ene ya kubọk ogwu okpakpan̄ ene. Eyi isibi ibe ke ikerere ibe ke ene ya ikagen ibak ikpan̄ ene, ibosasa ugwem kan̄ ikpe me useen̄ ugwem ifiin̄be ya. (Fuk Isisibi 21:22, 23.) Me lek Awaji, gwun̄ okukup me owot ire ene okukup me ugwem. Mè irọriọọn̄ eyi, ike owa ke okeek ibe ikpakpan̄ gwun̄ okup me owot okikup ọmọ me lek? Ike owa ke okeek ibe efie efie owot ekebisan̄a acha geelek okikup ọmọ me lek?

(Isisibi 21:28, 29) “Ire orie eriembuuk igon enerieen̄ mè ìre enenwaan̄ ikpan̄, mêsa ewuuk itọbọ eriembuuk ya ikpan̄. Kpebetaka anam kan̄. Ogwukaan̄ si ìkpokpe mkpukpe geege. ²⁹ Ire, ire eriembuuk ya iwuuk lek ikigoon̄ ene me mgbọ òraraka, etutumu inyi ogwukaan̄, ire, ìkakọt ìkpọ chieen̄ me lek, eriembuuk ya osisi igon enerieen̄ mè ìre enenwaan̄ ikpan̄, esa ewuuk etọọn̄ eriembuuk ya ekpan̄, mè ekpan̄ si ogwukaan̄ egbaalek.

w10 4/15 29 ¶4

Jioba Ikaweek Ibe “Osak Unan Geege”

Ikan ya itumu inu eberọ ire anam uwu isak ene unan me lek. Ire orie eriembuuk igon ene ikpan̄, ogwukaan̄ eriembuuk ya ibokpakpan̄ anam ya inyi ikakpan̄ ofifi ene. Ogwukaan̄ eriembuuk ya mochep mkpọ bak lek ikpokọt itaka anam ya mè iyaka ire inyam anam ya inyi ebi ofifi ife. Ire, ire eriembuuk ya isak ene unan me lek mè ire ogwukaan̄ ikakpọ chieen̄ me lek, keke oborọ? Ire eriembuuk ya ikpan̄ ene me mgburudun̄ mgbọ, ebekpakpan̄ eriembuuk ya melek ogwukaan̄ si. Ikan ya morọ inyi ogwu okakaan̄ anam uwu ikigbala chieen̄ ikpọ anam kan̄.—Isis 21:28, 29.

Week Inu Unye Otu Ewe Okup Me Usem Awaji

(Isisibi 21:5, 6) Ire, ire ogwu usun̄ ya itumu, me atikọ, ibe ke ọmọ îma ogwu nte uwu kan̄, mè ima si ogwu nwa mè ebi bọn, eya orọ, ke ọmọ ìkaweek ifofo isi ikaan̄ lek kan̄, ⁶ ogwu nte uwu kan̄ ya môsa ogwu usun̄ ya isi me isi ebi oyerebet, [‘Mè iyaka ire me isi Awaji.’ Kpọ me agan̄ ijọn̄] mè isa utọn̄ kan̄ itoon̄ me lek afọn̄ mè ìre ubọk isotu, mè isa nkọm-ochichim itibi ọmọ utọn̄ me isi otutuuk ene. Sa me ikeyi, ene ya mônenikana usun̄ inyi ogwu nte uwu kan̄ isi ire mgbọ geelek.

w10 1/15 4 ¶4-5

Eke Orọ Obobak Lek Isa Lek Kwun̄ Inyi Jioba?

⁴ Isasa lek inyi Jioba eyi ebi eyi Karais ekebirọ ikup ufiak. Ibene igak gaalek ichechieek use me otu otu. Ire, ike owa ke isasa lek inyi Jioba okisibi eji oruru? Kubọk inu ntọt me lek, kè eji ekpa oruru ekikaan̄ inan̄a me lek irọrọ use echieekbe ebi ene iso. Ge ire mgbaan̄je eyi unene. Ire oweek inwọnwọọn̄ ogwu unene kwun̄, owu si more ata unene. Eyi isibi ibe ke eji kpechieek ibe inu geege ifiat mgbaan̄je kiji—eji mema ebi unene kiji si. Ge me lek ata ebi unene echakbe otu me lek me Baibul ire Debit mè Jonatan. Ema minyan̄a ibot irere ata ebi unene. (Fuk 1 Samien 17:57; 18:1, 3.) Ikafet imumun̄ mbet lek unene keya, ire, owuwa mgbaan̄je ikekinye ire ebi irere unene kpechieek ibe inu geege iche ema mè iyaka ire, ire ema mima lek kiban̄.—Urọk 17:17; 18:24.

⁵ Ikan Awaji onyibe ebi Ijeren ikpa ofifi mgbaan̄je eyi ebi ene ekikaan̄ oruru inan̄a me lek sa me ikekichieek use. Ire ogwu usun̄ ge iweek iluluk ibia melek ogwu nte uwu onwọnwọn, ema merọ inyan̄a ibot obobabia. Ikan ya ibe: “Ire ogwu usun̄ ya itumu, me atikọ, ibe ke ọmọ îma ogwu nte uwu kan̄, mè ima si ogwu nwa mè ebi bọn, eya orọ, ke ọmọ ìkaweek ifofo isi ikaan̄ lek kan̄, ogwu nte uwu kan̄ ya môsa ogwu usun̄ ya isi me isi ebi oyerebet, mè isa utọn̄ kan̄ itoon̄ me lek afọn̄ mè ìre ubọk isotu, mè isa nkọm-ochichim itibi ọmọ utọn̄ me isi otutuuk ene. Sa me ikeyi, ene ya mônenikana usun̄ inyi ogwu nte uwu kan̄ isi ire mgbọ geelek.”—Isis 21:5, 6.

(Isisibi 21:14) Ire, ire ene itumu ifieek me ejit kan̄, mè igen ibak ikpan̄ ofifi ene isan̄a, mè ilibi isi itap ibot me lek ntook n̄a, ìtaba ene ya ìsibi me agba lek ntook ya, mè ìsa ìsi ìkpan̄.

it-1 1143

Iko

Inu okup me ikpa Isisibi 21:14 mokọt isibi ibe ke ebekpakpan̄ ikerere ogwu ngwugwa ire igen ibak ikpan̄ ene, mè iyaka ire, itetet iko ini òkup me lek ntook ngwugwa ikponyan̄a ogwu ogegen ibak ikpan̄ ene.—Kpọ si 1 Ubọọn̄ 2:28-34.

Ifufuk Baibul

(Isisibi 21:1-21) [Jioba NW ] otutumu si inyi Mosis ibe, “Echichi ore Ikan obonyi ebi Ijeren: ² Ire owu olep ogwu Iburu me lek usun̄, ogwu usun̄ ya môsi ikwaan̄ inyi owu acha gweregwen. Me òso acha jaaba, owu môtele ibe ifo me ikike isi ikaan̄ lek kan̄, ìkabokpe mkpukpe geege isasa inwene ibot kan̄. ³ Ire ogwu usun̄ ya inu ọmọ gaalek mgbọ elepbe ọmọ, ìboje ọmọ gaalek si ifo me mgbọ ìbofo. Ire ije melek ogwu nwa inu, ìboje si melek ogwu nwa ifo me mgbọ ìbofo. ⁴ Ire ogwu usun̄ ya ije ọmọ gaalek inu, mè ogwu nte uwu kan̄ ininyi ọmọ nwa, ibobon bọn me owot ogwu enenwaan̄ ya, mgbọ ìbofo, môjuuk ogwu enenwaan̄ ya mè bọn cha itele inyi ogwu nte uwu kan̄, mè ije ọmọ gaalek ifo. ⁵ Ire, ire ogwu usun̄ ya itumu, me atikọ, ibe ke ọmọ îma ogwu nte uwu kan̄, mè ima si ogwu nwa mè ebi bọn, eya orọ, ke ọmọ ìkaweek ifofo isi ikaan̄ lek kan̄, ⁶ ogwu nte uwu kan̄ ya môsa ogwu usun̄ ya isi me isi ebi oyerebet, mè isa utọn̄ kan̄ itoon̄ me lek afọn̄ mè ìre ubọk isotu, mè isa nkọm-ochichim itibi ọmọ utọn̄ me isi otutuuk ene. Sa me ikeyi, ene ya mônenikana usun̄ inyi ogwu nte uwu kan̄ isi ire mgbọ geelek. ⁷ “Ire ene inyam gwun̄ kan̄ enenwaan̄ kubọk usun̄, gwun̄ enenwaan̄ ya ìkpofo isi ikaan̄ lek kan̄, kubọk ogwu usun̄ enerieen̄ môkọtbe irọ. ⁸ Ire, ire inu ogwu enenwaan̄ ya ìkayaka ìneme ogwu nte uwu kan̄ ogwu ògogobo ọmọ inyi lek kan̄, ogwu enerieen̄ ya môtele inyi ofifi ene inifaka gwun̄ enenwaan̄ ya isibi. Ìkakaan̄ unen inyanyam ogwu enenwaan̄ ya inyi ogwu ofifi ido, mije, îfiaan̄ ogwu enenwaan̄ ya ofiaan̄. ⁹ Ire ke ìgobo gwun̄ enenwaan̄ ya inyi ogwu gwun̄ enerieen̄, ọmọ mômọnọ gwun̄ ya kubọk gwun̄ kan̄ enenwaan̄, ike orọmijọn̄ odobe. ¹⁰ Ire isun̄ ogwu usun̄ ya inyi lek kan̄, mè isi ido ofifi nwa, ìkposan̄a inu igele me lek inorie mè ekwut îkinyi ogwu usun̄ ya. Ìkpojit si ọmọ ilaak. ¹¹ Ire ogwu enerieen̄ ya ìkakinyi ogwu usun̄ ya inu ita kechi, ogwu enenwaan̄ ya mônan̄a ifo me ikike, ìkpokpe ikpoko geege inyi ogwu enerieen̄ ya.” ¹² “Ogwu isulu ene ikpan̄, ekpakpan̄ ene ya me useen̄. ¹³ Ire, ire ìkagegen ibak ìrọ, mè ire Awaji itele ibe irọ ikeya, ogwu òkpan̄ ene ya môlibi isi ikup me ere mâjeen̄be owu. ¹⁴ Ire, ire ene itumu ifieek me ejit kan̄, mè igen ibak ikpan̄ ofifi ene isan̄a, mè ilibi isi itap ibot me lek ntook n̄a, ìtaba ene ya ìsibi me agba lek ntook ya, mè ìsa ìsi ìkpan̄. ¹⁵ “Ene geelek òsusulu ogwu ute mè ìre ogwu uga, ekpakpan̄. ¹⁶ “Ene geelek òchichiin̄ ene, mè isa isi inyam, mè ìre ìchichiin̄ ene ya mè itet ikaan̄, eneniweek iriọọn̄, ekpakpan̄ ogwu òchiin̄ ene ya. ¹⁷ “Ene geelek ògbogbo ogwu ute mè ìre ogwu uga, ekpakpan̄. ¹⁸ “Ire ebirieen̄ iba ikibaak ibaak, ene ge onenisa ewuuk mè ìre akpọ isulu ogwu melek kan̄ itap unan me lek ire lek ene ya olaakbe me ijọn̄ ufiak, ire, ìkakwu, ¹⁹ mè ire ene ya inan̄a ikeke, mè ikisa mkpat ibieen̄ ijọn̄ ije ikana me oyet, itip-oyerebet ìkakup ìnyi ogwu òsusulu ene ya. Ire, ọmọ môkpe mkpukpe ògbegbe inyi ogwu orukan̄ ya, mije, îfiat mgbọ kan̄ me inyọn̄ mkpilaak orukan̄. Môkpọ si ene ya chieen̄ me lek mege ire mgbọ lek mônyebe isan̄a kpai. ²⁰ “Ire ene isa uti isulu ogwu usun̄ kan̄ enerieen̄ mè ìre enenwaan̄, ikwukwu, eberọrọ ene ya useen̄. ²¹ Ire, ire ogwu usun̄ ya inan̄a ikeke me usen ya mè ìre òso usen iba, kpeberọ ene ya useen̄. Mije, ogwu usun̄ ya ìre ikpoko kan̄.