Ikpa Okikpa Nkween̄mkpọ Ugwem Mè Ikwaan̄ Kiji Kubọk Ebi Eyi Karais
AKỌP MÈ ONYAN̄ GE 1-7
INU UNYE OTU EWE OKUP ME USEM AWAJI | JOSUWA 18-19
“Ubọk Jioba Osabe me Iriọọn̄-inu Iche Inyọn̄ Ijọn̄ Ya”
it-1 359 ¶1
Okike Ijọn̄
Inu iba ire echi otatap ubọk irọ ufuna ekọt eche inyọn̄ ijọn̄ ya enyi ebi otoko ebi Ijeren: iroroon̄ nriroon̄, melek uwa ene me emen otoko cha ge ge. Nriroon̄ ya iborọ ibe eriọọn̄ gaalek etete ere okike ijọn̄ otoko ge ge oboyaka, mè ire me agan̄ Inyọn̄ mè iyaka ire agan̄ Osiki, agan̄ Mbum-ura mè iyaka ire agan̄ Ichep-ura, ikana me agba okwaan̄, mè iyaka ire agan̄ ogoon̄ ogoon̄. Iroroon̄ nriroon̄ ijọn̄ ya ire eyi Jioba onyibe ufuna ibaak mè mba-ejit ikakup me etete ebi otoko cha. (Urọk 16:33) Sa me ikeyi Awaji morọ ufuna irek ebi otoko cha ge ge ije igọọk me lek nriran eyi tete Jekọp obenbe me inyọn̄ ufo me mgbọ ibokwu kubọk ike egebe me emen ikpa Ibebene 49:1-33.
it-1 1200 ¶1
Ibọbọkọ Irot
Ijọn̄ Echi Ebọkọbe me Irot. Ire Jioba onyi ebi Ijeren irot ijọn̄, ọmọ ojeen̄ Mosis okike inyọn̄ ijọn̄ ya. (Ifuk 34:1-12; Jos 1:4) Ire Mosis onyi ebi otoko kè Gadi, otoko kè Ruben, mè okpọkọ me lek otoko kè Manasi uche ijọn̄ eyi kiban̄. (Ifuk 32:33; Jos 14:3) Otutuuk ebi otoko kechilọ ebọkọ uche ijọn̄ eyi kiban̄ inan̄a me lek nriroon̄ eyi Josuwa melek Elieja eroon̄be. (Jos 14:1, 2) Igọọk me lek nriran Jekọp obenbe okup me ikpa Ibebene 49:5, 7, kpenyi Simiọn melek Libai esese esese ijọn̄ me irot. Okike ere Simiọn ire eyi oben ijọn̄ (melek ama echi okup me lek ijọn̄ ya) me lek okike ijọn̄ eyi Juda (Jos 19:1-9), enyinyi ebi Libai akọp ama ini mè jeeta (48) ikana me otutuuk ere ebi Ijeren elukbe. Eyi irere ibe egobo ebi Libai ibe ekesi okpọkpọ ikwaan̄ me uwu mbuban, ema eyaka ikaan̄ Jioba kubọk ire irot kiban̄. Ema ekibọkọ irek ge me akọp irek kubọk ire irot inu eyi kiban̄ mije ikwaan̄ ema ekebisi. (Ifuk 18:20, 21; 35:6, 7) Enyi ebi otoko chi ikwaan̄ ebekisi me okike ere eyi ema ge ge elukbe. Ike ubọk otoko okebiwa ene me emen eyi bọn ebirieen̄ mebekaan̄ irot ijọn̄, ikeya si ke ebekiche ijọn̄ ya asabọn asabọn ikpọ me lek.
it-1 359 ¶2
Okike Ijọn̄
Esiroon̄ nriroon̄ isa iriọọn̄ etete ere ijọn̄ okup inyi otoko ge ge obokup isan̄a, mgbọ ya ke ebeyaka iniweek iriọọn̄ ere okike ijọn̄ ge ge oboyaka, igọọk me lek òso inu iba: uwele mè uyaka kan̄. “Ìroon̄ nriroon̄ ìsa ìche ijọn̄ cha ìnyi lek kinyi me ìrot, ìgọọk me ikeke otoko geelek. Otoko òmimin môkaan̄ ijọn̄ òmimin, otoko òsisip môkaan̄ ijọn̄ òsisip. Okike ijọn̄ geelek òrọrọn̄ inyi otoko geelek, eya obore eyi kiban̄.” (Ifuk 33:54) Ere geelek eyi nriroon̄ ya oyakabe ire eyi ebesa irọ inu, ire, mekọt ijujuuk ubọk me lek ikeke irọt ijọn̄ ya. Eya orọ me mgbọ emun̄be ibe ke ikike ijọn̄ ebi Juda imin enenen, miyaka isan̄a ijọn̄ kiban̄ me lek mè isa inyi ebi otoko kè Simiọn.—Jos 19:9.
Week Inu Unye Otu Ewe Okup Me Usem Awaji
it-1 359 ¶5
Okike Ijọn̄
Mfufuk ofo me lek icheche okike ijọn̄ agan̄ Ichep-ura me Okwaan̄ Jodan okijeen̄ ibe me adasi ke nriroon̄ eyi ebi Juda (Jos 15:1-63), Josefu (Iferem) (Jos 16:1-10), melek okpọkọ ebi otoko kè Manasi iluluk me agan̄ Ichep-ura me okwaan̄ Jodan (Jos 17:1-13) ire eyi eriọọn̄be, mifuk si okike ijọn̄ mè ama kiban̄. Mgbọ eyi orakabe, ibet lek mitet icheche ijọn̄ ya ikaan̄, mije ibe ke ebi Ijeren ebejibi ije inan̄a me Giligan ije ifo Silo. (Jos 14:6; 18:1) Kpenyi okike mgbọ ibọkọbe, ire, Josuwa ikan̄ inu inyi ebi otoko jaaba kechilọ ofo me lek eru ikekitọbọ ebum inyi mkpọ mfaka mije ema ebeluk me inyọn̄ ijọn̄ ya. (Jos 18:2, 3) Mikpa esese esese mkpọ obokọt irọ kisi ebi otoko jaaba chi ekerọ eru yi, usini ebi ene ekitumu ibe ke ogbogbo mkpọ efumbe me akọn̄ me mgbọ ema etimbe igak ebi Kenan melek sọọn̄ utele-lek ema ekaan̄be mokọt irọ inyi ebi otoko kiban̄ ekayaka imun̄ ufiaak irebe ibọbọkọ ijọn̄ echi osisik cha me ugwat ugwat. Ema ikukukọbọ me irerieen̄ ebi ochicha ikinyi ema ufialek mokọt irọ ufuna ema ewọ. (Jos 13:1-7) Isọkọ me lek si, mokọt ire ibe ke ema kpemalek iriọọn̄ mkpọ osilek Ijọn̄ Echieekbe me Use eyi agan̄ keyi kubọk ike ema eriọọn̄be agan̄ echi echebe inyi ema.
AKỌP MÈ ONYAN̄ GE 8-14
INU UNYE OTU EWE OKUP ME USEM AWAJI | JOSUWA 20-22
“Inu Echi Ekween̄be Inan̄a me Lek Gọlọgọlo”
w06 4/15 5 ¶3
Ubọk Obokọt Ikigọọk Nwa Mè Iyaka Ire Nlom Kwun̄ Ikpa Ata Ukpatu
Ikekikpa ukpatu ijaan̄ mokọt ikirọ mè ekakikaan̄ ibot iko mè ekakigobo ene itet ilọ si. Me adasi adasi me mfufuk ebi Ijeren, ebi otoko kè Ruben, Gadi, mè okpọkọ ebi otoko kè Manasi ebi iluk me agan̄ mbum-ura me agbalek Okwaan̄ Jodan enanama “ntook obebene ikeke me chieen̄ ene” me agba okwaan̄ Jodan. Ebi otoko kechilọ etetet ema ilọ. Eyi ema ekebikeek ibe ke ebi ngwan̄ kiban̄ iluk me usaba okwaan̄ mitele ikekitọbọ ebum inyi Jioba, ebi otoko ikup me agan̄ ichep-ura ebebem lek ititim akọn̄ me lek ebi “okpaka-ibot” cha. Ire, sabum ema ebenisi akọn̄ ya, ema eraria ebi ene ibe esi egọọk ebi otoko ikup me agan̄ mbum-ura ya ekpa usem. Ije ya ichubọk ijeen̄ iriọọn̄-inu! Ema eyaka iweek imun̄ ibe ke ntook ya ikare isasa ikigwa ngwugwa inyi awaji ataak. Kpan̄asi ikeya, ke ebi otoko iluk me agan̄ mbum-ura ekikaan̄ ukpook ibe me ukot okinu me isi ke ebi otoko kechilọ metumu inyi ema ibe: “Ìre keke ke enyi ekaan̄ melek [Jioba NW ].” Ntook ya more inu ata-ikọ ibe ke ema si ekitọbọ ebum inyi Jioba. (Josuwa 22:10-29) Ema egwen ntook ya Ata-ikọ, kpolọlọ mije ibe ke ibokiben ata-ikọ ibe ke ema michieek ibe ke Jioba ore ata Awaji.—Josuwa 22:34, footnote.
w08 11/15 18 ¶5
“Week Inu Echi Obokitap Esuuk”
Usini ebi Ijeren mekọt ikikeek ibe ke owuwa mkpọ okijeen̄ ibe ke ema mirọ ilọ ọmọ owa, ke ire milet isi akọn̄ me lek kiban̄ ke ema kpebesak unan iwa. Kpan̄asi ebekpọkpọ iran lek isi akọn̄, ebi otoko ikup me agan̄ ichep-ura me agba okwaan̄ Jodan eraria ebi ene ibe esegọọk ebi ngwan̄ kiban̄ ekpa ufialek ya. Ema edo ibe: “Sà ichim ubọk me chieen̄ keyi ye? Ìre enyi ejeje ikichim Awaji ebi Ijeren ubọk me chieen̄ ikeyi? Keke orọ enyi egwube ikom chereyi, mè itele igọgọọk [Jioba NW ]?” Me atikọ, ebi otoko inanama ntook ya kpejit Awaji. Ire, ike owa ke ema ebesa irọ eru me lek uraman keyi etoon̄be ema? Ire ema ebekpibene ibaak ibaak me lek ebi itotoon̄ ema ikọ mè iyaka ire ijit iyayaka itumu usem inyi ema ni? Ebi otoko etoon̄be uraman misa ata ida ifọọk ema otu, mè iriọọn̄-ubọk itumu inyi ema ibe ke nkeek ema esabe inama ntook ya ire me isasa itọbọ ebum inyi Jioba. Ata ufọọk-otu kiban̄ irọ ibe ema ekaan̄ ata mgbaan̄je melek Awaji mè inyan̄a ugwem ebi ene si. Isisiki lek ikpa usem irọ ibe etet usem ya ejaan̄ mè ekaan̄ si esuuk.—Josh. 22:13-34.
Week Inu Unye Otu Ewe Okup Me Usem Awaji
it-1 402 ¶3
Kenan
Ubọk geelek ibe ke owuwa ebi Kenan minwọnọ uga mfufiat me kpechieekge ibe ebọkọ ama kiban̄ si, mekọt itumu si ibe ke ‘[Jioba NW ] inyi ebi Ijeren otutuuk ijọn̄ cha înyan̄abe ibot inyinyi ebi nte nte kiban̄,’ ke inyi ema si “utelelek me agan̄ geelek,” mè itumu si ibe ke “Kpunu kubọk inu ge ikeyi òkwakwala me lek otutuuk ata inu cha echi [Jioba NW ] ochieekbe me use inyi ebi Ijeren. Otutuuk inu cha ìrọrọ iso isan̄a kpai.” (Jos 21:43-45) Otutuuk ebi ochicha iluk ikana ebi Ijeren mikaan̄ ukpook, kpeyaka ikinyi ebi Ijeren sasaak si. Awaji ira iwuulek itumu ibe ke ọmọ molap ebi Kenan isan̄a “sọnja sọnja” ufuna anam oron ikawa enenen me inyọn̄ ijọn̄ ya eyi obokup ukpukpọk. (Isis 23:29, 30; Ikan 7:22) Ikerere ibe ke ebi Kenan mikaan̄ mkpọ akọn̄ onyenye, mè ikaan̄ si uji akọn̄ echi esabe okwukwut irom, kpebefiek Jioba ikọ ibe ke ikarọ use kan̄ iso mè ire ebi Ijeren kpekọt ibọkọ usini agan̄ me lek ijọn̄ ya. (Jos 17:16-18; Oyer 4:13) Kpan̄asi ikeya, mfufuk ikijeen̄ ibe ke sọntitiik akọn̄ ofefiek ebi Ijeren ire mije ibe ke ema kpegbe utoon̄-ejit.—Ifuk 14:44, 45; Jos 7:1-12.
AKỌP MÈ ONYAN̄ GE 15-21
INU UNYE OTU EWE OKUP ME USEM AWAJI | JOSUWA 23-24
“Ota Nteme Josuwa Onyibe Ido Ebi Ijeren”
it-1 75
Igbagbaan̄ Ire Ge
Ebi Ijeren michichini esese esese irek echi mogban ema inenene lek Ijọn̄ ebi Kenan, eyi echieekbe me Use. Awaji ogwu Okaan̄ otutuuk inyọn̄ yi inyi ebi Ijeren unye ibọbọkọ ijọn̄ ya me isasa irọ use ichieekbe ebi nte nte kiban̄ iso. Eya orọ, ema kpebenene inyọn̄ ijọn̄ ya kubọk ire ebi ichen, Jioba si igban ema igọgọọk ebi iluk me inyọn̄ ijọn̄ ya ebi kpekebitọbọ ebum inyi ata Awaji ire ge. (Isis 23:31-33; 34:11-16) Ema ebekisiki ibot isa inyi ikan kè Jioba gaalek, ikare echi ebi ido cha mije ebelalap ema isan̄a. (Lib 18:3, 4; 20:22-24) Ogakge mitaba ema ubọk me utọn̄ ibe ema ekakikaan̄ mbat olom melek ebi ido cha. Ema irere ge melek kiban̄ morọ inyi ema ekaan̄ nwa ebi kpekebitọbọ ebum inyi ata Awaji melek ebi ulọk kiban̄ ebi kperiọọn̄ge ata Awaji si melek ataak irek uriaak kiban̄ mè orọmijọn̄ kiban̄, eyi morọ ibe ema etele ata ntọbọ ebum mè ikana si ufe isa inyi ema.—Ikan 7:2-4; Isis 34:16; Jos 23:12, 13.
w07 11/1 26 ¶19-20
Usem Jioba Ikakilọlọ Irọrọ Iso
19 Me atikọ, sa me lek mkpọ eji esabe chieen̄ imun̄, eji mekọt itumu ibe ke: “Kpunu inu geege ikeyi òlọlọ irọrọ iso me lek otutuuk ata inu cha geelek [Jioba NW ] Awaji kinyi ochieekbe enyi use. Otutuuk use cha geelek ìrọrọ iso inyi enyi, kubọk inu geege ikeyi ìkalọ me lek.” (Josuwa 23:14) Jioba ikekinyan̄a, ikiban mè okokpọ chieen̄ me lek ebi usun̄ kan̄. Ire omokọt ibak ge me lek use kan̄ eyi ikarọge iso mè oke mgbọ itumube ni? Ikafefet irere ikeya. Eji esa me iriọọn̄-inu iyaka lek imaan̄ me lek Usem Awaji.
20 Mgbọ okinu me isi ye? Jioba itumu inyi eji ibe ke ogbogbo me lek kiji mekọt ikaan̄ ikpọchieen̄ iluluk me inyọn̄ ijọn̄ eyi eberọ ufuna ire paradais eyi ugwem obotop. Sọntitiik me lek kiji ekaan̄ ikpọchieen̄ igọgọọk Karais ikpulu me emen inyọn̄. Geelek ikpọchieen̄ kiji orebe, eji mekọt ikigbe utoon̄-ejit ibet lek Josuwa. Usen okinu mgbọ ikpọchieen̄ kiji morọbe iso. Mgbọ ya eji mekeek otutuuk use echi Jioba ochieekbe eji, mè itumu si ibe: “Otutuuk cha irọrọ iso.”
Week Inu Unye Otu Ewe Okup Me Usem Awaji
w04 12/1 12 ¶1
Ikpakpa Isibi Inu Okup Me Emen Ikpa Josuwa
24:2—Tera nte kè Ebereyam, ire ọmọ ikitọbọ ebum inyi mkpọ mfaka ni? Me adasi mgbọ, Tera ikare ogwu okitọbọ ebum inyi Jioba Awaji. Kpolọlọ ibe ke ikitọbọ ebum inyi awaji-onyan̄ ekigwen Sin—mkpọ mfaka eyi owuwa ene eriọọn̄be me ama Uru. Igọọk me lek orọmijọn̄ ebi Ju, Tera mokọt irere si ogwu okikọ mkpọ mfaka cha. Ire, me mgbọ Ebereyam onan̄abe me Uru igọọk me lek ntọ-ubọk Awaji, Tera igọọk ogọt ije ifo Eran.—Ibebene 11:31.
AKỌP MÈ ONYAN̄ GE 22-28
INU UNYE OTU EWE OKUP ME USEM AWAJI | EBI OYEREBET 1-3
“Ukpatu Ofolek Ukarajit Melek Ifiọọk”
w04 3/15 31 ¶3
Ewudu Itim Igak Ogwu Okitutuku Ema
Ntọt kè Ewudu itet mun̄, ikare mije ibe ke ọmọ miriọọn̄ inu, mè iyaka ire ke ebi ochicha kiban̄ kpekaan̄ usọ-ubọk akọn̄. Nkeek Awaji irọrọ isọ ikakiyaka imaan̄ me lek efuuk mè iyaka ire unye ebilene. Inu ochubọk irọ kisi Ewudu ikọt irọ itet ire ke ikaan̄ mban kè Jioba mije ibe ke irọ inu igọọk me lek nkeek Jioba me inyanyan̄a ebi eyi Kan̄. Awaji isan̄a Ewudu isibi, “[Jioba NW ] isisan̄a ogwu ibot oyerebet ge ito inyi ebi Ijeren, ìkikekeke inye melek ogwu ibot oyerebet ya.”—Ebi Oyerebet 2:18; 3:15.
w04 3/15 30 ¶1-3
Ewudu Itim Igak Ogwu Okitutuku Ema
Adasi inu Ewudu orọbe ire “îrọ ubuja isi iba òrereke, mè ijọn̄ọ iso agbagba otubọk iba, inyi lek kan̄”—ubuja isi iba ogbigbidim eyi mokọtbe ilet me emen ofọnti kan̄. Mekọt iwọlọ lek kan̄ ikpọ. Oge akọn̄ ire eyi ekimalek inwaan̄ me agan̄ ujit ene ere ebi ikisa ubọk ulom irọ inu mekọtbe igwat lek iwọọk isibi. Eyi irebe ogwu ujit ubọk, Ewudu “iben ubuja ya ibọp ikam me owut-ukot kan̄ agan̄ ulom, mè itap ofọnti ichit,” ere ebi ikibem ogwu ubọọn̄ kpekeekbe iwọwọlọ ikpọ. Me kpunube mkpọ ogban geege, “isasan̄a otitip mkpulu ya isibi isa inyi Egulọn ogwu ubọọn̄ Mowabu.”—Ebi Oyerebet 3:16, 17.
Kpekpa inu ofolek adasi inu echi orọrọ me uwu oyerebet okup me Egulọn. Baibul ikpọkpọ itumu ibe: “Ewudu inyinyi ogwu ubọọn̄ otitip mkpulu ya isan̄a, ineniria ebirieen̄ ebi ìbebeme otitip cha isa igọọk ọmọ inu itap me oniin̄ ibe efon.” (Ebi Oyerebet 3:18) Ewudu inyi otitip mkpulu ya, mè isa ebi ibebeme mkpọ cha inu iban ire ere ebi Egulọn kpekọtbe itap ema unan me lek, itatap ema me oniin̄ mè igwu ikom. Baalek eke? Ire isa ife cha igbaalek ije inyi ebem ọmọ ni, sa ire mije igọgọọk onineen̄ irọ-inu igọọk me orọmijọn̄, mè iyaka ire ibebeme otitip mkpulu cha gaalek? Ire iweek ibe ema enan̄a ufuna ema ekọt enwọnọ ufialek sabum mgbọ iborọ inu ikaan̄be me nkeek ni? Ikakaan̄ inu geelek nkeek kan̄ orebe, Ewudu isa me unye-ejit irọ inu ya ọmọ gaalek.
“Mgbọ ema ejebe ire ere ekibum ewuuk me agba lek ama Giligan, Ewudu ogwugwu ikom isi lek ogwu ubọọn̄ ya, mè inisi itumu inyi ibe, “Me ulibi kwun̄, ogwu ubọọn̄, nkaan̄ nlelet etip ge mbalook owu.” ” Baibul ikakpa ubọk isabe ikọt ikpọk isi isi Egulọn. Ire ebi ikibem ogwu ubọọn̄ kpekeek ibe ke mokọt irọ ikpak inu nje? Ire ema mikikeek ibe ke ogwu Ijeren ge gaalek ikpobokọt irọ ogwu ubọọn̄ kiban̄ mkpọ geege ni? Ire Ewudu inunu ọmọ gaalek morọ inyi ema ekekeek ibe ke ifian̄ ebi ido kan̄ ifiin̄ ni? Ubọk geelek isabe ire, Ewudu iweek igọgọọk ogwu ubọọn̄ ikup ọmọ gaalek, irọrọ ikeya si.—Ebi Oyerebet 3:19.
Week Inu Unye Otu Ewe Okup Me Usem Awaji
w05 1/15 24 ¶7
Ikpakpa Isibi Inu Okup Me Emen Ikpa Ebi Oyerebet
2:10-12. Eji mekaan̄ onineen̄ ebekisa ikween̄ Baibul me mgbọ geelek ufuna ‘ekawuuk nnwọn kan̄ geelek.’ (Okwa Itọn̄ 103:2) Igbe ibe uga mè ute eriọọn̄ ubọk ejeen̄ nsabọn kiban̄ mkpọ ufuna atikọ eyi Usem Awaji ire ema ejit.—Ikan Òso Mgbọ Iba 6:6-9.
AKỌP MÈ ONYAN̄ GE 29–AKỌP MÈ ONYAN̄ IBA 5
INU UNYE OTU EWE OKUP ME USEM AWAJI | EBI OYEREBET 4-5
“Jioba Isa Ebibaan̄ Iba Inyan̄a Ebi Eyi Kan̄”
w15 8/1 13 ¶1
“Owu Dibọra Okanabe Isibi, Kubọk Uga Isa Inyi Ebi Ijeren”
Sisera! Erieen̄ yi ire eyi okitap ebi Ijeren ukpook me emen. Orọmijọn̄ mè ntọbọ-ebum ebi Kenan ire eyi okup afa afa, eyi ekisa nsabọn igwa ngwugwa mè ikirọ eru barabat. Ike owa ke ikup ikakaan̄ ogwu ibot akọn̄ ogwu Kenan melek urum ebi akọn̄ kan̄ ikikpulu otutuuk ido? Okwa Dibọra okọtbe okijeen̄ ibe ke ikafet ikekikọp uran̄ me ido ya, ikeya si ke ikafet iluluk ugwem me emen ama. (Ebi Oyerebet 5:6, 7) Eji mekọt ikikeek ubọk ebi ene mesabe ikilileek me emen oron mè inyọn̄ orioon̄, ikitet ukpook iwowop uko mè iyaka ire ikiluk me emen ama echi kpenamabe mgban ikana mè ikifiek owot ijeje ije me oniin̄ owowook kisi ekagọọk ema, itet nsabọn kiban̄, mè iteen̄ ebibaan̄ kiban̄ ikilaak me unye-ubọk.
w15 8/1 13 ¶2
“Owu Dibọra Okanabe Isibi, Kubọk Uga Isa Inyi Ebi Ijeren”
Akọp acha iba (20) ke ekup me ukpook, mege ire mgbọ Jioba omun̄be ibe ke ebi eyi kan̄ ikinye ibot cha mibem lek inwenwene mè iyaka ire, ike okwa eyi Dibọra melek Barak ekọtbe sa me unye eyi ekwukwu mbuban otumube, “Mege ire mgbọ owu Dibọra okanabe isibi kubọk uga isa inyi ebi Ijeren.” Eji kperiọọn̄ me Dibọra nwa kè Lapidọt, iman gwun̄ eyi kan̄ kubọk ire ebilene, ire, usem etumube me ere yi ire me irek ogugo. Eyi osibi ibe ke Jioba inyi Dibọra ikwaan̄ ibebem ebi Ijeren kubọk uga okibem nsabọn kan̄. Inyi ogọt ikwaan̄ igwegwen ogwu enerieen̄ okakaan̄ ata ichechieek me lek Jioba, Ogwu Oyerebet Barak, mè itumu inyi ibe ikeke ikeme Sisera.—Ebi Oyerebet 4:3, 6, 7; 5:7.
w15 8/1 15 ¶2
“Owu Dibọra Okanabe Isibi, Kubọk Uga Isa Inyi Ebi Ijeren”
Monwọn ibe Jayen igwat lek ikeek mkpọ iborọ. Inyi Sisera ere ibe itap efuuk. Itutumu ibe me ikatumu mkpọ ofolek kan̄ inyi ene geelek oniweek ọmọ. Isa ekwut ichi ogọt lek me mgbọ ilaakbe, me mgbọ idobe ibe inyi ogọt mudim, inyinyi ogọt ata mun̄ ebe. Sọnjija mgbọ, Sisera orọrọn̄ ilaak mè ilaak idek. Jayen omọmọnọ mkpọ ekisa irọ ikwaan̄ me uwu eyi ebibaan̄ ikiluk me emen uwu ọfọ ekiriọọn̄ ubọk isa irọ ikwaan̄—orere abaracha ogwu usọ. Ikekije iriaak me lek ibot kè Sisera, mgbọ keyi iboyaka irọ ikwaan̄ ikpakpan̄ ene inyi Jioba, ikwaan̄ okakaan̄ ukpook me lek. Ọmọ irere lek kan̄ mè iyaka ikiluluku mè iyaka ire ichim ogọt ilọ mokọt isa mkpa ijet ogọt. Ire ikeek mkpọ ofolek ebi eyi Awaji mè ubọk ogwu enerieen̄ yi osabe ijijit ema me owuwa acha nje? Sa ire ikeek irek umin irebe ọmọ ikekeke isa inyi Jioba? Mfufuk ya ikaben. Gaalek mkpọ eji eriọọn̄be ire ke ikafiat mgbọ me irọrọ inu ya. Sisera ikwu!—Ebi Oyerebet 4:18-21; 5:24-27.
Week Inu Unye Otu Ewe Okup Me Usem Awaji
w05 1/15 25 ¶5
Ikpakpa Isibi Inu Okup Me Emen Ikpa Ebi Oyerebet
5:20—Ike owa ke ntoronyan̄ osa ikup me emen inyọn̄ itim akọn̄ me ibot kè Barak? Baibul ikatumu kubọk mè ire ebi osat etap ubọk itim akọn̄ yi, sa ire okpọkọ ewuuk onan̄a me inyọn̄ eyi ebi ofia kè Sisera ekebikaba me oniin̄ eyi ukpook, mè iyaka ire inu ebi ikikpọ akpa isi inyọn̄ etumube inyi Sisera eyi orere ataak. Me kpekaan̄ge cheche, ubọk Awaji me lek akọn̄ ya.
AKỌP MÈ ONYAN̄ IBA 6-12
INU UNYE OTU EWE OKUP ME USEM AWAJI | EBI OYEREBET 6-7
“Je Melek Unye Okaan̄be”
w02 2/15 6-7
Omọkọt Ikaan̄ Oruru Inan̄a Me Lek Onineen̄ Echi Awaji
Ogwu okaan̄ eru ikpọkpọ ugwem kan̄ ijaan̄ mè imọnọ ugwem kan̄ isun̄ ufiak, ire Gidiọn, ogwu oyerebet me eden̄ ebi Iburu me ukot ikaan̄. Ikaweweek irere ogwu isi ebi Ijeren. Me mgbọ egobobe ogọt ibe inire, Gidiọn itumu ibe ke ọmọ ikagbe irere ogwu isi me Ijeren. Ikpa ibe “Owot iman kiji ore eyi òsisiki ichit me otoko kè Manasi, emi si nre ogwu òsisiki ichit me ototun̄ ukan̄ nnan̄abe isibi.”—Ebi Oyerebet 6:12-16.
w05 7/15 16 ¶3
“Oge Akọn̄ kè Jioba Melek Eyi Gidiọn!”
Kpasi ukpook ke ebi Midian ekup me emen mgbọ keyi! Me ikafafiatge mgbọ, ema ekpiyiyala sa me ibabak efit ugọn̄ mun̄ ita (300), iwuwut efit ida odu ita (300), melek ida ukpo efit ene ita (300). Ike ema chieen̄ enenen, ogakge me mgbọ etaan̄be ukpo “oge akọn̄ kè Jioba melek eyi Gidiọn!,” ida ukpo ebi Midian igọgọọk irọ ibe eyi itaan̄ inye. Mije ufiak ema ekupbe me emen, ikafet ema itumu inyi ebi ama kiban̄ mkpọ osilek ebi ochicha kiban̄. Efit ene ita (300) cha ekeke ibia me ere ebe ema ekeke me mgbọ Awaji orọbe inyi ebi ochicha kiban̄ esa oge akọn̄ kiban̄ ekesa ekeen̄ lek kiban̄ gaalek. Orieen̄ akọn̄ ya ijibi, kpunu ubọk ebesa ilibi inwọnọ, ebi ochicha kiban̄ mitap efuuk onyenye isa igọọk ema me imun̄ ibe ke ebi Midian kpebeyaka ikirọ ema mkpọ ukpook ofifi. Orọmijọn̄ ikpakpan̄ ene eyi okukup me ujọn̄ọ mgbọ ire eyi onunu me uyaka.—Ebi Oyerebet 7:19-25; 8:10-12, 28.
Week Inu Unye Otu Ewe Okup Me Usem Awaji
w05 1/15 26 ¶6
Ikpakpa Isibi Inu Okup Me Emen Ikpa Ebi Oyerebet
6:25-27. Gidiọn isa iriọọn̄-inu irọ mkpọ ufuna ikakpọkpọ irọ mè ebi ochicha kan̄ ekaan̄ unaan̄-ejit me ubọk ikagbege. Eji isikilook ata etip eji megbala chieen̄ kisi eji ekatap ebi ene me unaan̄-ejit ike ikagbege sa me lek otu usem kiji.
AKỌP MÈ ONYAN̄ IBA 13-19
INU UNYE OTU EWE OKUP ME USEM AWAJI | EBI OYEREBET 8-9
“Usiki Lke Inwọn Igak Ugumulek”
w00 8/15 25 ¶3
Ike Owa Ke Okisa Ikpọ Chieen̄ Me Lek Ufialek?
Eyi Gidiọn omabelek itap lek me ititim akọn̄ ikeme ebi Midian, orọ ufuna ebi otoko kè Iferem enu enetap ubọk enyi ema. Ire, me mgbọ akọn̄ ya ofiekbe, ebi Iferem mikọt inaan̄ ejit enenen isa inyi Gidiọn ibe ire eke orọ ikagwenbe ema me ibebene akọn̄ ya. Mfufuk iben ibe ke “ema enanaan̄ ejit, mè ito ibaak me lek kè Gidiọn atalek unye unye.” Gidiọn ofọfọọk ema ibe: “Ìre keke ke nrọ, eyi ebesa itọ me lek ikpele inu cha enyi erọbe? Ìre ten̄eten̄e mfut gerep enyi ebi otoko kè Iferem egbemebe isik me uko gerep kinyi ìkafat ìwa ìgak otutuuk mfut gerep eji ebi owot iman kè Abieja egbemebe me otutuuk uko gerep kiji? Îre enyi ke Awaji okana Orep mè Jebu, ebi isi akọn̄ Midian, itap me ubọk ibe ekpan̄. Keke ke emi nkọt irọ, eyi mêsabe itọ me lek inu enyi erọbe?” (Ebi Oyerebet 8:1-3) Sa me igogobo ida usem onwọnwọn, eyi ogegele ene igwook, Gidiọn inwọnọ ufialek eyi mokọt isibi akọn̄ isa inyi agan̄ otoko iba. Ebi otoko Iferem ke ekọt ekaan̄ ufialek mije ugumulek melek imọmọnọ lek kiban̄ isun̄ ufiak enenen. Ire, eya ikagban Gidiọn me itatap esuuk. Ire eji mekọt irọ ikeya ni?
w17.01 20 ¶15
Eke Orọ Usikilek Okupbe Si Me Ufiak
15 Gidiọn ichubọk ire ogwu okijeen̄ ata akpat ukot eyi usikilek. Me adasi mgbọ eyi ogwu osat osibibe me isi kan̄, Gidiọn igobo itet irek kan̄ me mbet ere ọmọ onan̄abe. (Oyer. 6:15) Me mgbọ ibọkọbe ikwaan̄ Jioba onyibe ọmọ itap, Gidiọn igwun̄ chieen̄ imun̄ ibe ke ọmọ iriọọn̄ ubọk igobo itet mkpọ ikwaan̄ ya oweekbe me ubọk kan̄, mè ikiweek mban kè Jioba. (Oyer. 6:36-40) Gidiọn ikaan̄ unye-ejit, ikatet ukpook si. Ire, igbagbala chieen̄ mè ikisa me iriọọn̄-inu irọ mkpọ. (Oyer. 6:11, 27) Ikasa me irek ikwaan̄ kan̄ ya iweek irek ilile. Kpan̄asi ikeya, me ikafafiatge mgbọ, isasa me ubelejit igwu ikom ifo lek irek iwuukbelek ikup.—Oyer. 8:22, 23, 29.
w08 2/15 9 ¶9
Je me Oniin̄ kè Jioba
9 Inyi eji ere unene Awaji, eji mere ebi “ikisiki lek.” (1 Pita. 3:8; Itọn̄. 138:6) Oruru ikakaan̄ usikilek ire eyi ejeen̄be me emen ikpa Ebi Oyerebet ibot 9. Jotam gwun̄ kè Gidiọn ibe: “Usen ge, ebi kè uti eninan̄a isi ibesi isan̄a ubọọn̄ òbokikpulu ema.” Mibak otu me lek uti olifu, uti figi, melek olik gerep. Ema ekeke ichit chieen̄ ebi kecha ikakaan̄ ata nkeek kpeweege ikekikpulu mè ire ebi ibot isa inyi ebi Ijeren ogbo kiban̄. Ire ukpak—ebekọt isa isọk ukan̄ gaalek—ire eyi okeke ichit chieen̄ ubọọn̄ kè Abimelek ogwu ugumulek, ogwu okpan̄ ene okiweek ikekikpulu ebi ofifi ife. Ubọk geelek ibe ke ‘ikpulu ido Ijeren acha ita,’ ikwu mkpa me ubọk unye. (Oyer. 9:8-15, 22, 50-54) Kpọ-nu ubọk isabe inwọn ibe ene “ikisiki lek”!
Week Inu Unye Otu Ewe Okup Me Usem Awaji
it-1 753 ¶1
Mgbidim Ofọnti Ikwaan̄ Ebi Ngwugwa, I
Ubọk geelek ibe ke Gidiọn isa me ata ejit iweek ikekikeek ntim-mkpan̄ eyi Jioba onyibe Ijeren mè isa inyi Awaji umin, mgbidim ofọnti ebi ngwugwa “onenikana ufe isa inyi Gidiọn mè ototun̄ ukan̄ kan̄,” mije ebi Ijeren eyaka ikitọbọ ebum isa inyi ofọnti ya mè isa me ikeya igan me irek emen ekwukwu. (Oyer 8:27) Ire, Baibul ikatumu ibe ke Gidiọn me lek kan̄ itọbọ ebum inyi ofọnti ya; kpan̄asi ikeya, ogwu ikwaan̄ Pọọlu itutun̄ isi ibak erieen̄ kan̄ kubọk ire ge me lek ‘ogbogbo’ ebi ata-ikọ kè Jioba ebi iluk sabum iman kè Karais mè igbe utoon̄-ejit.—Iburu 11:32; 12:1.
AKỌP MÈ ONYAN̄ IBA 20-26
INU UNYE OTU EWE OKUP ME USEM AWAJI | EBI OYEREBET 10-12
“Jefita—Enerieen̄ Onyenye me Emen Ekwukwu”
w16.04 7 ¶9
Ogwu Ogbegbe Utoon̄-ejit ke Jioba Okigobo
9 Ata akpat ukot ebi igbegbe utoon̄-ejit kubọk Josefu, ogwu ojejeen̄ ebi ngwan̄ kan̄ nsan—ubọk geelek “ema ebebene ikicha ọmọ”—mokọt igọọk irọ mè Jefita inyi ata ufọọk-otu. (Ibeb. 37:4; 45:4, 5) Kpolọlọ igwugwu nkeek ikom me lek akpat ukot okup ikecha otap ubọk irọ kisi Jefita igobo irọrọ inu eyi Jioba omabe. Ire atikọ ibe ke eru ebi ngwan̄ kan̄ erọbe inyi ogọt sasaak enenen, ire ikajit ikekisi ikwaan̄ inyi Jioba melek ebi eyi Kan̄. (Oyer. 11:9) Irọrọ inu isa ibem erieen̄ Jioba okup Jefita me ufiak igak irọrọ ufialek echi lek kan̄. Itutumu ifiek igbegbe utoon̄-ejit isa inyi Jioba, eyi osasan̄a unwọn isibi inyi ọmọ mè ebi ofifi ife.—Iburu 11:32, 33.
it-2 27 ¶2
Jefita
Jefita, ogwu okimọnọ inu isun̄ ufiak, ikakpọ chieen̄ ilọ me lek mkpulu kan̄ mgbọ geege. Iria osat isi lek ogwu ubọọn̄ ebi Amọn, ikitumu ibe ke ire Amọn onitim akọn̄ me Ijeren. Ogwu ubọọn̄ ya ofọfọọk ibe ke ire ijọn̄ ebi Ijeren ebọkọbe ebi Amọn. (Oyer 11:12, 13) Me ekeyi Jefita ijeen̄ ibe ke ọmọ ikakpọkpọ ire ogwu isi akọn̄ ikike, ogwu ikariọọn̄ge mkpọ geege, ire ke ọmọ ire ogwu orọriọọn̄ mfufuk ogakge ubọk Awaji osabe irọ inu melek ebi eyi kan̄. Ikeke ikeme mkpọ ebi Amọn ekebitumu, ikijeen̄ ibe ke (1) Ijeren ikarọ Amọn, Mowabu, mè iyaka ire Idọm mkpọ esip geege (Oyer 11:14-18; Ikan 2:9, 19, 37; 2 Mfuf 20:10, 11); (2) Amọn ikabọkọ ijọn̄ eyi ekinyinyan̄a ya me oke mgbọ ebi Ijeren ebọkọbe, bak me lek ijọn̄ ya ikup me ubọk ebi Amọ irere ebi Kenan Awaji si oyayaka Sayon, ogwu ubọọn̄ kiban̄, melek ijọn̄ kan̄ itap me ubọk Ijeren; (3) Amọn ikarara ikaan̄ ufialek geege me lek ukot mbọm Ijeren me efit acha ita (300) oraraka; Eya orọ, keke obore inu orọrọ ufuna ema eyaka enerọ ikeya me mgbọ keyi?—Oyer 11:19-27.
it-2 27 ¶3
Jefita
Jefita iriọọn̄ ubọk iweek iriọọn̄ mkpọ orere ibot ikọ mè imun̄ ibe ke ire itọtọbọ ebum ore ufialek. Irọrọ ibe eriọọn̄ ibe ke Jioba Awaji ira inyi Ijeren ijọn̄ ya, mije keya ke ema kpebenyi kubọk ere ge me lek ijọn̄ ya ibe ekesa etọbọ ebum enyi ataak ataak awaji. Igwen Kemos awaji kè Amọn. Usini ebi ene ekibe ke eyi ikatat. Ire, ubọk geelek ibe ke Amọn ikaan̄ awaji ekigwen Molek, Kemos orere si awaji ebi Mowabu, oke ido cha mikitọbọ ebum inyi ogbogbo awaji. Solomọn isa awaji Kemos inu si me Ijeren mije nwa ebi ikaan̄be me ofifi ido. (Oyer 11:24; 1 Ubọọn̄ 11:1, 7, 8, 33; 2 Ubọọn̄ 23:13) Isọkọ me lek si, “Kemos” mokọt isibi “Ogwu okaan̄ unye ntọ-ikọ, Ogwu otitim igak,” igọọk me ubọk usini ebi ikikpa mkpọ ofolek ekebitumu. (See Gesenius’s Hebrew and Chaldee Lexicon, translated by S. Tregelles, 1901, p. 401.) Jefita mokọt isa nkeek ebi ene ifo lek awaji yi kubọk ire eyi ebi Amọn ekimin mije ‘ikaan̄be unye ntọ-ikọ’ mè iyaka ire ‘ikitim igak’ ebi ofifi ife inyi ema ekebọkọ ijọn̄.
Week Inu Unye Otu Ewe Okup Me Usem Awaji
it-2 26
Jefita
Jefita Ikare Gwun̄ Ugan. Nga kè Jefita ire ogwu “enenwaan̄ òje oyet,” eyi ikasibi ibe ke eman Jefita me irek eyi barabat mè iyaka ire me ugan. Ogwu uga ire òje oyet sabum inibat Giliadi kubọk ire òso nwa iba, kubọk ike Reyabu owuubelek ire ogwu òje oyet sabum inibat Salimọn me mgburudun̄. (Oyer 11:1; Jos 2:1; Mat 1:5) Mije ibe ke Jefita ikare gwun̄ ugan orọ mè gwun̄ ogwu Giliadi obonbe me owot adasi ogwu nwa ilap ogọt isibi me uwu kisi ikanigọọk ogọt iche irot mkpọ nte kiban̄. (Oyer 11:2) Isọkọ me lek si, Jefita oyaka inikana ogwu echieekbe ibe inire ogwu isi ebi Giliadi (eyi bọn nte kè Jefita mere). (Oyer 11:11) Ogak otutuuk, ọmọ si igwa ngwugwa isa inyi Jioba me akpatan̄ mbuban. (Oyer 11:30, 31) Me otutuuk irek chi, kpunu geege eyi gwun̄ ugan morọ me lek, mije ege me Ikan̄ ibe: “Gwun̄ ugan ìkpokup me otu ifuk ebi eyi [Jioba NW ]. Otutuuk owot iman kan̄ si kpegbe ikukup me etete ebi eyi [Jioba NW ], mege isi ire òso akọp ukot.”—Ikan 23:2.
AKỌP MÈ ONYAN̄ IBA 27–OKPA ONYAN̄ 2
INU UNYE OTU EWE OKUP ME USEM AWAJI | EBI OYEREBET 13-14
“Mkpọ Uga Mè Ute Ebekọt Ikween̄ Inan̄a Me Lek Manowa Melek Ogwu Nwa”
w13 8/15 16 ¶1
Uga Mè Ute—Nyi Nsabọn Kwun̄ Kpokpo Me Mgbọ Ema Ekupbe Ijija
Kpọ-nu mbet ogwu otoko kè Dan ogwu egwenbe Manowa, ogwu oluk me ama Sora me Ijeren eyi ukot ikaan̄. Ogwu osat Jioba isilook nwa kè Manowa ogwu ora ibe ke moman gwun̄ enerieen̄. (Oyer. 13:2, 3) Kpolọlọ ibe ke Manowa ogwu ogbegbe utoon̄-ejit melek nwa kan̄ mibele ejit enenen mije etip ya. Ire, ema mikaan̄ si sasaak omimin. Eya orọ Manowa oneniriaak uriaak ibe: “Soso, Ogwukaan̄-ene, nye lek ria ogwu ikwaan̄ Awaji ya, ogwu owu oriabe inu, ibe ikpọk inu me lek kiji inijeen̄ eji ike eji ebesa ikpukpo gwun̄ enerieen̄ ya ebeman.” (Oyer. 13:8) Manowa melek ogwu nwa mikaan̄ sasaak ofo me lek ubọk ema ebesa ikpukpo gwun̄ kiban̄. Kpolọlọ ibe ke ema mijeen̄ Samsin, gwun̄ kiban̄, ikan Awaji, efuuk kiban̄ si ikachep me ikike. Baibul ibe, “Adasi mgbọ Ekwukwu [Jioba NW ] onin̄be ọmọ (Samsin) emen,” Samsin okekirọ uyeke uyeke ikwaan̄ kubọk ge me lek ebi ibot oyerebet me Ijeren.—Oyer. 13:25; 14:5, 6; 15:14, 15.
w05 3/15 25-26
Ire me Unye Kè Jioba ke Samsin Okisa Itim Igak!
Ike Samsin ominbe isibi, “[Jioba NW ] ogbagbana ọmọ.” (Ebi Oyerebet 13:24) Usen ge Samsin onenitumu inyi nga kan̄ mè nte kan̄ ibe: “Îkaan̄ gwun̄ enenwaan̄ Filisia ge mmun̄be me Timina. Mweek ibe enyi esi edo gwun̄ enenwaan̄ ya enyi emi me lek nwa.” (Ebi Oyerebet 14:2) Kpọ-nu ubọk ibosa ike ema chieen̄ ire. Kpan̄asi ibonyan̄a ebi Ijeren isibi me ubọk ebi ochicha ikitutuku ema, gwun̄ kiban̄ iyaka iweek ikakaan̄ nwa me eden̄ kiban̄. Ikakaan̄ ebi ikitọbọ ebum inyi ofifi awaji ire inu okukup ikeme Ikan Awaji. (Isisibi 34:11-16) Eya orọ, ogwu uga mè ogwu ute kpechieek: “Ìre okpọ me etete ebi ngwan̄ kwun̄, mè ìre me etete otutuuk ebi kiji, òkamun̄ gwun̄ enenwaan̄ geege ògbegbe ibe owu òdo? Ilọ me lek ebibaan̄ Filisia, ife kpefieek afi chi, ìre owu òkpodo nwa ni?” Ire, Samsin otetet lek inye ikibe: “Si do ogwu enenwaan̄ ya nyi emi, ke îre ogwugwa oneme emi.”—Ebi Oyerebet 14:3.
Week Inu Unye Otu Ewe Okup Me Usem Awaji
w05 3/15 26 ¶1
Ire me Unye Kè Jioba ke Samsin Okisa Itim Igak!
Me oniin̄ okukup ke ogwu enenwaan̄ ogwu Filisia yi “osa igbe” Samsin? McClintock mè Strong’s Cyclopedia, etumu ibe ke ikare mije ibe ke ọmọ “mijaan̄ uja, inwọn ene me chieen̄, ikọlọ ene ebek,” “ire ke ọmọ ochubọk igbe ogwu ebeje me lek itap uyaka, irọ nkeek Jioba iso.” Ije me lek itap uyaka me lek eke? Ebi Oyerebet 14:4 ikpa ibe ke Samsin irọ inu ya “inyi ọmọ isa me ikeya ikaan̄ irek itim ebi Filisia akọn̄ me lek.” Ibot inu orọrọ inyi Samsin ikaan̄ ulọk me lek ogwu enenwaan̄ ya ire eya. Me mgbọ Samsin ominbe inyin̄ ene, “Ekwukwu [Jioba NW ] onin̄be ọmọ emen,” isasa ọmọ ibene ikwaan̄. (Ebi Oyerebet 13:25) Ọmọ orọ ire ekwukwu Jioba orọ ibe Samsin ido mkpọ ikagbege, ikakaan̄ nwa melek otutuuk ikwaan̄ Samsin orọbe kubọk ire ogwu ibot Oyerebet me Ijeren. Ire Samsin ikaan̄ irek ikebiweek nje? Kè eji edasi ekpọ nu ubọk Jioba osabe irọ inyi ichieek ijaan̄ ibe ke ọmọ mokup melek kan̄.