TROQUIÑ ÑI CHILLCATUNGEAL 21
ÜLCANTUN 21 Doyümniefinge ti Ngünenien
Maneluucüleaiñ feichi huaria mu rumel mülealu
“Yafüluuqueiñ taiñ peal feichi huaria cüpayalu” (HEB. 13:14).
¿CHEM QUIMAIÑ?
Chumngechi quelluafeiñmu Hebreos capitulo 13 feula ca cüpalechi antü mu.
1. Jesús, ¿chem feipi ñi rupayal ta Jerusalén mu?
PICHILEHUELU ñi layal, Jesús quimelelfi tañi pu discipulo chem dungu ñi rupayal. Ngüfetufi Jerusalén huaria ñi hualloñmayaeteu tati pu soltau (Luc. 21:20). Jesús feipifi pefilmün ñi hualloñmanieteu pu soltau, pürüm mülefui ñi lefmahual (Luc. 21:21, 22).
2. Pablo, ¿chem ngülam elufi pu cristiano mülelu Judea ca Jerusalén mu?
2 Quiñeque tripantu petu ñi femtripanon ñi feipin Jesús, Pablo huirintuculelfi quiñe carta tati pu cristiano mülelu Judea ca Jerusalén mu. Fei quimelelfi falinque dungu, feichi carta Hebreos pingei Biblia mu. Tüfachi carta mu Pablo ngülamtufi pu cristiano ñi pepicaucüleal apümcangele Jerusalén. Mülefui tañi elcünual tañi negocio ca tañi ruca, femngechi tañi mongetripayal. Raquiduamcülelu Jerusalén mu, Pablo huirintucui: “Tüfa mu nielaiñ quiñe huaria rumel mülealu, fei yafüluuqueiñ taiñ peal feichi huaria cüpayalu” (Heb. 13:14).
3. Tati “huaria rume cüme anümcünungelu”, ¿chem am ca chumngelu maneluuqueiñ tüfa mu?
3 Tati pu cristiano tripalu engün Jerusalén ca Judea mu, ¿ayentungepelaingün? Huelu tañi femün mu mongetripaingün. Fachantü, iñchiñ maneluuquelaiñ ti plata mu cam taiñ nieal cüme felen tüfachi mapu mu, feimu ca ayentungequeiñ. Quimnien mu ñi pichilehuen ñi apümcangeal tüfachi dungu, feimu maneluuquelaiñ. Doi mai maneluuqueiñ Chau Dios ñi Gobierno mu, tüfa tati “huaria rume cüme anümcünungelu” (Heb. 11:10; Mat. 6:33).a Tüfachi troquiñ mu, peaiñ quiñeque ngülam Pablo ñi elufiel pu hebreo. Peaiñ chumngechi quellueyu ñi maneluucüleal Jehová ñi Gobierno mu, chumngechi ñi pepicaucüleal apümcangelu Jerusalén ca chem quimeltun entuafuiñ.
MANELUHUAIÑ JEHOVÁ MU TAIÑ QUISUCÜNUNOAETEU
4. Pu cristiano mu, ¿chumngelu falin huariangefui Jerusalén?
4 Jerusalén falin huariangefui pu cristiano mu, ¿chumngelu? Ti hunen cristiano trahunche adcünungei tüfachi huaria mu 33 tripantu. Cafei tüfa mu mülefui pu peñi coneltulelu ti Troquiñ Adniechequelu. Ca fentren tati pu hunenque cristiano niequefuingün tañi ruca ca fillque fillem Jerusalén mu. Huelu Jesús feipifi ñi lefmahual Jerusalén ca Judea mu (Mat. 24:16).
5. Pablo, ¿chumngechi quellufi pu cristiano ñi pepicaucüleal?
5 Pablo ayüniefui pu cristiano ñi cüme pepicaucüleal ñi tripayal Jerusalén mu. Feimu quellufi ñi ngüneduamal chumngechi Jehová troquiniefi Jerusalén huaria. Acordalelfi engün Jehová cüme troquihuelafi ti templo, pu sacerdote ca tati chalintucun ñi hulngequeel (Heb. 8:13). Epe com pu che Jerusalén mu illamcafingün tati Mesías. Jehová duamniehuelafui pu che ñi amual Jerusalén mu ñi poyeaeteu, doi mai apümcangealu Jerusalén ca tati templo (Luc. 13:34, 35).
6. Ñi feipin Hebreos 13:5, 6, ¿chumngelu duamfalngefui?
6 Pablo huirintuculelfilu ti hebreo trahunche, Jerusalén falin huariangefui. Quiñe adümuhun huentru feipi Jerusalén doi falin-ngefui com caquelu huaria mülelu feichi troquiñ mapu mu. Fill tripantu, pu judio fillque püle mülelu cüpaqueingün tañi fiestañmayal. Rupalu tüfa, doi plata hueuquefui pu Jerusalén che. Feimu quiñeque cristiano, ¿niequepelafuingün fentren plata? Feimu peno Pablo feipi: “Ngelai tamün diñmatuafiel ta plata, ayüucülemün chem tamün nieel mu”. Ca acordalelfi Jehová ñi feipicünuel ti Hebreo Huirintucun mu. Feipifi: “Turpu elcünulayayu, quisucünulayayu rume” (papeltunge Hebreos 13:5, 6; Deut. 31:6; Sal. 118:6). Fei engün mülefui ñi loncontucunieal ñi elcünunoaeteu Jehová, ¿chumngelu? Pichin faltalefui ñi elcünual tañi ruca, tañi negocio ca epe com tañi nieel engün. Mülefui tañi huiño adcünual tañi mongen cangelu mapu mu, rume cüdaungefui.
7. Famülque meu, ¿chumngelu mülei taiñ doi maneluhual Jehová mu?
7 ¿Chem quimeltuqueiñmu? Tati pu hunenque cristiano reque mülelu Jerusalén mu, mülei taiñ trepeluucüleal ca pepicaucüleal acule ti “fütra cutrancahun”. Feichi mu, tüfachi mapu müleyechi dungu apümcangeai (Mat. 24:21; Luc. 21:34-36). Ti fütra cutrancahun mu ñamümafuiñ chi taiñ ruca ca com taiñ chemcün. Com piuque mu mülei taiñ maneluhual Chau Jehová mu, quisu turpu quisucünulayaiñmu. Feimu famülque mu ca pengelcünuaiñ tunte taiñ maneluuquen Jehová mu. Ramtuhuafuiñ: “Tañi femquen mu, ¿pengelquen tañi maneluuquenon plata mu, doi mai Jehová mu?” (1 Tim. 6:17). Ñi rupan tati pu hunenque cristiano, quimeltuqueiñmu falinque dungu taiñ pepicaucüleal. Huelu ti fütra cutrancahun mu rupayaiñ rume cüdaungechi dungu turpu ñi rupaquenoel. Acule feichi antü, ¿chumngechi cai quimaiñ chem taiñ femal?
ALLCÜTUAFIYIÑ TAIÑ PU ADNIETEU
8. Jesús, ¿chem feipicünufi ñi femal tañi pu discipulo?
8 Pichin tripantu rupai Pablo ñi huirintuculelfiel tati hebreo trahunche, fei pu Roma hueichafe hualloñmafingün Jerusalén. Rupalu tüfa, pu cristiano ngüneduamingün ñi apümcangeal Jerusalén, feimu mülefui tañi lefmahual (Mat. 24:3; Luc. 21:20, 24). ¿Cheu mülefui tañi lefmahual engün? Jesús feipicünufui: “Pu che Judea mapu mülelu, huincul püle lefmaupe” (Luc. 21:21). Huelu doi feipilai. Mülefui fentren huincul, ¿chumngechi quimafuingün chem huincul mu tañi amual?
9. Pu cristiano, ¿chumngelu ramtuhuingün chi cheu tañi amual? (Ca inaduamnge ti mapa).
9 Mülefui fentren huincul cheu ñi lefmahual pu cristiano. Por ejemplo, mülefui huincul Samaria mu ca Galilea mu. Ca mülefui tati Hermón huincul, tati mülelu Líbano mu ca tati huincul mülelu nometu Jordán leufü (inaduamnge ti mapa). Feichi huincul mu mülefui huaria cuñihun-ngenolu quechilequefui. Quiñe tüfa Gamala pingei. Mülefui fütra huincul mu, feimu cüdaungefui ñi puhual üye mu. Feimu quiñeque judio cümelu troquifingün ñi ellcahual tüfachi huaria mu. Huelu pu Roma che lefcontufingün tüfachi huaria, fei langümfingün fentren che mülelu tüfa mu.b
Mülefui fentren huincul cheu tañi lefmahual pu cristiano, huelu com cümerquelai tañi müleam engün. (Inaduamnge parrafo 9).
10, 11. 1) Jehová, ¿chumngechi chi adniefi tañi troquiñche? (Hebreos 13:7, 17). 2) ¿Chum tripai pu feyentulu? (Ca inaduamnge ti adentun).
10 Feimu, ¿chumngechi quimürpuingün pu cristiano cheu tañi amual? Jehová peno adniefi ti Troquiñ Adniechequelu ca pu loncolelu, femngechi quimürpuingün chem tañi femal. Quiñe adümuhun-ngechi huentru huirintucui Chau Dios quimelelfi quiñeque loncolelu ñi tripayal engün Jerusalén mu, femngechi ñi puhual Pela huaria mu. Tüfa cüme huariangefui cheu ñi puhual pu cristiano. ¿Chumngelu? Camapulelafui Jerusalén mu, feimu müte cüdaungelafui ñi puhual. Cafei pu che mülelu Pela huaria mu judiongelafuingün, feimu duamcülelafuingün ñi quehuayafiel pu Roma che (inaduamnge ti mapa).
11 Pablo feipifi pu cristiano: “Allcütuafimün ca eluhuaimün tamün adnieteu engün” (papeltunge Hebreos 13:7, 17). Tati pu inalu tüfachi ngülam lefmahuingün, fei amuingün huincul mu. Tañi feyentun mu montuluhuingün. Maneluhuingün Chau Jehová ñi Gobierno mu, feimu quisucünulaeyu Jehová (Heb. 11:10).
Pela huaria püllelei ca cuñihun-ngelai. (Inaduamnge parrafo 10, 11).
12, 13. Rupan mu cüdaungechi dungu, ¿chumngechi adniequefi Jehová tañi troquiñche?
12 ¿Chem quimeltuqueiñmu? Chau Jehová adniequefi pu loncolelu taiñ quimeltuaeteu chem chumal. Biblia pengeli fentren ejemplo chumngechi Jehová adniefi pu loncolelu ñi quelluafiel tañi troquiñche rupan mu cüdaungechi dungu (Deut. 31:23; Sal. 77:20). Famülque mu, Jehová ca femngechi adniequefi pu loncolelu taiñ quelluaeteu.
13 Conlu ti pandemia COVID-19, ti Troquiñ Adniechequelu pürümquechi feipingün chem taiñ chumal. Pu loncolelu feipingei chumngechi ñi entungeal trahun, femngechi pu trahunche ñi poyenieafiel ta Jehová. Rupalu quiñeque cüyen müten, nierpuiñ quiñe fütra trahun, rulpadungungei doi 500 quehun dungu mu. Taiñ pu peñi ca pu lamngen pefingün tati fütra trahun internet ca television mu ca allcütufingün radio mu. Turpu mülequelafui femngechi fütra trahun. Mülefulu rume ti pandemia, Jehová amulei taiñ quimeltuaeteu, femngechi quiñeucüleiñ. Chem rume rupafule cüpalechi antü mu, Jehová quellunieafi taiñ pu adnieteu ñi cüme dullial tañi chumal engün. Feimu taiñ pepicaucüleal ti fütra cutrancahun mu, mülei taiñ maneluhual Jehová mu ca inayafiel ñi feipin. ¿Ca chem femafuiñ?
HUELUCONQUE POYENIEHUAIÑ
14. Petu ñi apümcangenon Jerusalén, ¿chem mülefui ñi femal pu cristiano? (Hebreos 13:1-3).
14 Acule ti fütra cutrancahun, doyelchi mai mülei taiñ poyeniehual. Mülei taiñ inayentunieafiel pu cristiano mülelu Judea ca Jerusalén mu, fei engün rumel poyeniehui (Heb. 10:32-34). Doi püllelepalu ñi apümcangeal Jerusalén, mülefui ñi doi piuqueyehual “chumngechi piuqueyeuquei pu familia” ca ‘poyechefengeal’ (papeltunge Hebreos 13:1-3). Ca femngechi mülei taiñ femal iñchiñ acule ti fütra cutrancahun.
15. Feichi lefmaulu pu cristiano, ¿chumngelu mülefui ñi doi poyeniehual?
15 Pu Roma hueichafe hualloñmapafilu ta Jerusalén, fei huiño triparumetui ti huaria mu. Feimu pu cristiano lefmahuingün, huelu yeniefui pichinque chemcün müten (Mat. 24:17, 18). Amual ca anüpual ti huincul mu, duamniefui ñi epuñpüle quelluniehual engün. Fentren pu peñi ca lamngen duamniefui tacun, iyael ca cheu tañi müleam. Huelu cüme quelluniehuingün, femngechi pu cristiano pengeli tañi rume piuqueyehun (Tito 3:14).
16. Taiñ pu peñi ca lamngen duamniele quellu, ¿chumngechi pengelqueiñ taiñ poyeniefiel? (Ca inaduamnge ti adentun).
16 ¿Chem quimeltuqueiñmu? Iñchiñ piuqueyefiyiñ taiñ pu peñi ca lamngen, feimu quellufemquefiyiñ chem tañi duamtunieel engün. Fentren taiñ pu peñi ca lamngen pepicaucülei ñi quelluafiel pu lefmaulu fütraque hueichan mu ca rupalu nüyün, cürüftucu mahun ca fütraque meulen. Feichi pu peñi ca lamngen huesa rupalu elungequei chem tañi duamnieel ca quellungequei ñi poyenieafiel Jehová. Quiñe lamngen lefmaulu Ucrania mapu mu feipi: “Pefiyiñ Jehová ñi adniefiel pu lamngen taiñ quelluaeteu. Rume quellungeiñ ca cüme lloungeiñ com püle: Ucrania, Hungría ca feula taiñ mülen Alemania mu”. Feimu quellufiliyiñ taiñ pu peñi ca lamngen ca cüme lloufiliyiñ, quiñehun cüdauqueiñ Jehová mu (Prov. 19:17; 2 Cor. 1:3, 4).
Pu cristiano lefmaulu tañi mapu mu duamniei quellu. (Inaduamnge parrafo 16).
17. ¿Chumngelu duamtufali feula taiñ doi poyeniehual?
17 Feula duamtufali taiñ epuñpüle quelluniehual. Huelu cüpalechi antü mu, doyelchi mai mülei taiñ femal (Hab. 3:16-18). Feimu llemai, Jehová quimeltunieiñmu taiñ poyenieafiel ca cüme llohuafiel taiñ pu peñi ca lamngen. Tüfa rume duamtufalngeai feiti fütra cutrancahun mu.
¿CHEM RUPAYAI CÜPALECHI ANTÜ MU?
18. ¿Chumngechi inayentuafuiñ pu hebreo cristiano?
18 Pu cristiano lefmaulu huincul mu montuluhuingün feichi apümcangelu Jerusalén. Com elcünuingün tañi niefel, huelu Jehová quisucünulaeyu engün. ¿Chumngechi inayentuafuiñ tañi femün engün? Quimlaiñ com ñi rupayal cüpalechi antü mu, huelu Jesús feipicünueiñmu chumngechi taiñ pepicaucüleal (Luc. 12:40). Ca raquiduamtucunieafuiñ ti cümeque ngülam Pablo ñi elufiel tati hebreo trahunche. Cafei, Chau Jehová feipicünueiñmu caque quiñeque iñchiñ: “Turpu elcünulayayu, quisucünulayayu rume” (Heb. 13:5, 6). Feimu amulepe taiñ maneluucülen Chau Dios tañi Gobierno mu, tüfa tati huaria rume cüme anümcünungelu. Femliyiñ, rumel llohuaiñ fentren cümelcan (Mat. 25:34).
ÜLCANTUN 157 Fei hula tüngcüleaiñ
a Fütra cuifi mu, fentren huaria niequefui quiñe rey tañi ngünenieteu, feimu reino ca pingequefui (Gén. 14:2).
b Tüfa rupai 67 tripantu mu, pichin rupachi antü mu ñi lefmahun pu cristiano Judea ca Jerusalén mu.