2 Reyes
23 Josías reyisti Judá markampina ukhamarak Jerusalén markampin taqe ancianonakapar tantachtʼapjjañapatakiw mayïna.+ 2 Ukatjja reyejj Jehová Diosan utaparuw makatäna, Judá markankir taqe chachanakasa, Jerusalén markan jakiri taqe jaqenakasa, sacerdotenakasa, profetanakasa jupamp chikaw makatapjjäna, cheqas markpachaw jiskʼat jachʼakam makatapjjäna. Reyisti Jehová Diosan utapan katupkäna uka pacto+ libron+ taqpach arunakapwa jupanakan istʼkañ liytʼarakïna.+ 3 Ukatsti reyejj columna jakʼar saytʼasisaw Jehová Dios nayraqatan mä pacto luräna,*+ ukhamat kunatï uka libron qellqatäkäna uka arunakarjam phoqasajj taqe chuymapampi taqe almapampi* Jehová Diosar arkañataki ukhamarak mandamientonakapsa, amtayäwinakapsa, leyinakapsa phoqañataki. Taqpach markaw reyin uka pacto lurataparojj walikiw sapjjäna.+
4 Ukatjja kunanakatï Baal diosataki, sagrado postetaki,+ alajjpachankir ejercitonakatak luratäkäna taqe ukanak Jehová Diosan templopat apsupjjañapatakejja, Josías reyejj Hilquías+ jachʼa jilïr sacerdotempiru, mayni sacerdotenakampiru ukhamarak porteronakampiruw mayïna. Ukatsti jupajj Jerusalén anqäjjanwa Cedrón vallen taqe ukanak phichantäna, Betel+ markaruw qhellap aparakïna. 5 Ukhamasti yaqha markankir diosanakar serviri sacerdotenakarojj alisnukünwa, uka sacerdotenakarojj Judá markan reyinakapaw sacrificionak jewqʼeyapjjañapatak uttʼayapjjäna, ukhamat Judá oraqen markanakapansa Jerusalén marka anqäjjanakansa, alto cheqankir sagrado lugaranakan sacrificionak jewqʼeyapjjañapataki. Khitinakatï Baal diosarusa, intirusa, phajjsirusa, warawaranakarusa,* alajjpachankir taqe ejercitonakarus jewqʼeyapjjerïkäna ukanakarus alisnukurakïnwa.+ 6 Reyejj Jehová Diosan utapat sagrado poste apsurakïna,+ ukatsti Jerusalén markan anqäjjaparuw Cedrón vallekam apäna, Cedrón vallen phichantasajj+ ñutʼjasaw laqʼar tukuyäna, ukatjja pobre jaqenakan sepulturaparuw uka laqʼa willikiparakïna.+ 7 Templonkir prostituto chachanakan+ utanakapsa allthapirakïnwa, uka utanakajj Jehová Diosan utapankänwa, ukanwa warminakajj sagrado postenakar imjjatañatak carpanak sawupjjerïna.
8 Ukatsti jupajj Judá oraqen markanakapat taqpach sacerdotenak apsüna, falso diosanakar adorañatak* sacrificionak jewqʼeyapjjerïkäna uka alto cheqankir sagrado lugaranaksa jan servir tukuyäna, Gueba+ markat qalltasina Beer-Seba+ cheqakama. Markan jilïripäkäna uka Josué chachan punku mantañap cheqankir adorañatak lugaranaksa tʼunthapirakïnwa, uka lugaranakajj markar mantañ cheqatjja chʼeqa toqenkänwa. 9 Alto cheqankir sagrado lugaranakan serviri sacerdotenakajj janiw Jerusalén markan Jehová Diosan altarapan servipkänti,+ ukampis mayni sacerdotenakamp chikaw jan levaduran tʼantʼa manqʼapjjerïna. 10 Jan khitis Mólek+ sat diosar sacrificiot yoqall wawaparus imill wawaparus ninar phichantañapatakejja, falso diosanakar adorañatakïkäna* uka Tófet+ sat lugarsa tʼunjarakïnwa, uka lugarajj Hinón+ vallenkänwa.* 11 Judá markan reyinakapajj intir adorañatak* yaqhachapkäna* uka caballonakarojja, janiw reyejj Jehová Diosan utaparojj mantayjjänti, kunjamtï Natán-Mélec sat palacion trabajiri jilïrin cuartop* cheq mantapjjerïkäna ukhama, uka cuartojj pórtico* sat mantañ cheqankänwa. Intitak+ yaqhachatäkäna uka carronakjja phichantänwa. 12 Judá markan reyinakapajj Acaz chachan patjja cuartopan techopar+ lurapkäna uka altaranaksa, Manasés chachajj lurkäna Jehová Diosan utapan+ pä pationkkarakïna uka altaranaksa reyejj tʼunthapïnwa. Taqe ukanakjja laqʼar tukuyasaw Cedrón valler willtarakïna. 13 Jerusalén marka uñkatasin utjkäna uka alto cheqankir sagrado lugaranakjja, falso diosanakar jan adorasiñapatakejj* qʼal tʼunthapïna, uka lugaranakajj Pantjasiñ qollutjja* aynach toqenkänwa.* Israel markan Salomón reyipaw ukanak sidonionakan Astoret sat ajjtaskañ diosapataki, moabitanakan Kemós sat ajjtaskañ diosapataki ukhamarak ammonitanakan Milcom+ sat jan munkañ diosapatak luräna.+ 14 Sagrado columnanaksa reyejj qʼal tʼunjäna, sagrado postenaksa+ qʼal khuchuräna, ukatsti jaqe chʼakhanakampiw uka lugaranakar phoqantäna. 15 Betel markankkäna uka altarsti allthapïnwa, Nebat chachan Jeroboán yoqapaw uka alto cheqankir sagrado lugar luräna, ukampirakiw Israel markar juchachasiyäna.+ Altarampi alto cheqankir sagrado lugarampi tʼunthapisajja, ninampiw uka alto cheq phichantäna, ukatsti laqʼar tukuyañkamaw ñutʼjäna, sagrado posterojj ninampiw phichantarakïna.+
16 Kunapachatï Josiasajj qhepar uñtäna ukhajja, qollunkkäna uka sepulturanak uñjäna, ukatsti sepulturankir chʼakhanak aptayanisaw altar patjjan phichantäna. Ukhamatwa Jehová Diosan aruparjamajj falso diosanakar jan adorasiñapatakejj* uka alto cheqankir sagrado lugaranak qʼal tʼunthapïna, ukanak pasañapsti cheqpach Diosan serviripaw arsüna, ukarjamaw phoqasirakïna.+ 17 Ukatjja reyejj akham sänwa: “Nayajj mä sepultura khayan uñjta. ¿Khitinkis uka sepulturajja?” sasa. Uk satasti markankir chachanakajj akham sapjjänwa: “Uka sepulturajj Judá markankir cheqpach Diosan serviripankiwa,+ juparakiw kunanaktï jumajj Betel markankir altar contrajj lurkta ukanak arsüna” sasa. 18 Ukatsti reyejj akham sarakïnwa: “Ukhamäskpan uka chʼakhanakajja, jan khitis kamachpanti” sasa. Ukatwa jupanakajj uka profetan chʼakhanakapsa, Samaria markat jutkäna uka profetan chʼakhanakapsa jan kamachapkänti.+
19 Samarian markanakapan alto cheqankir sagrado lugaranakan luratäkäna uka adorañatak* utanaksa, Josías reyejj taqpach chhaqtayarakïna.+ Ukanakjja Diosan chuymap ustʼayañatakiw Israel markan reyinakapajj lurapjjäna, ukampis jupajj kunjamtï Betel markan lurkäna ukhamarakwa ukanakampejj luräna.+ 20 Alto cheqankir sagrado lugarankapkäna uka sacerdotenakarojja, taqpachaniruw altaranak patjjan sacrificiot loqtäna, ukatsti uka altaranakjjarojj jaqe chʼakhanak phichantarakïna.+ Uka qhepatjja jupajj Jerusalén markaruw kuttʼjjäna.
21 Ukatjja reyejj akham sasaw taqpach markar säna: “Kunjamtï aka pacto libron qellqatäkejja, ukarjam jumanakajj Jehová Diosamatak mä Pascua+ amtapjjam”+ sasa. 22 Juezanakajj Israel markar apnaqapkäna uka urunakatpachasa, Israelan taqe reyinakapan urunakapansa, Judá markan taqe reyinakapan urunakapansa, janipuniw ukham Pascua amtañajj kunapachas utjkänti.+ 23 Ukampis kunapachatï Josías reyejj 18 maranak apnaqaskäna ukhaw Jerusalén markan Jehová Diosatak uka Pascuajj amtasïna.
24 Ukatsti jiwatanakamp parlirinaksa, yatirinaksa,+ terafim idolonaksa,*+ ajjtaskañ idolonaksa ukhamarak kuna ajjtaskañanakatï Judá oraqensa Jerusalén markansa uñstkäna ukanaksa, Josías reyejj qʼal chhaqtayäna. Ukanaksti Hilquías sacerdotejj Jehová Diosan utapan+ katkäna uka Leyinakan+ libron qellqat arunakarjam phoqañatakiw luräna. 25 Jupat nayrajj janiw jupjam reyejj utjkänti, kunjamtï Moisesan Leyipan qellqatäki ukarjamaw jupajj taqe chuymapampi, taqe almapampi,*+ taqe chʼamapampi Jehová Diosarojj kuttʼäna. Jupat uksarojj janirakiw jupjam reyejj utjkänti.
26 Ukampis taqe kunanaktï Manasés chachajj Diosan chuymap ustʼayañatak lurkäna ukanak kawsajja, Jehová Diosajj Judá contrajj wali coleratäskakïnwa.+ 27 Jehová Diosajj akham sänwa: “Judá markarojj ukhamarakwa naya nayraqatat chhaqtayäjja,+ kunjamtï Israel markar chhaqtaykta ukhama.+ Nayajj ajlliskta uka Jerusalén markarusa, ‘nayan sutijajj ukankaskakiniwa’ siskayäta uka utarus apanukurakïwa”+ sasa.
28 Josías reyin yaqha sarnaqäwinakapasa taqe luratanakapasa, Judá markan reyinakapan sarnaqäwinakapat parlki uka libron qellqatawa. 29 Uka urunakanjja Egipto markan Nekó sat faraón reyipaw Éufrates jawirar jutäna, ukhamat Asiria markan reyipar yanaptʼañataki. Josías reyisti Nekó reyi contra nuwasiriw saräna, ukampis kunapachatï Nekó sat reyejj Meguidó+ cheqan Josías reyir uñjäna ukhajja, ukspachaw juparojj jiwayäna. 30 Ukatjja Josías reyin servirinakapaw jiwat cuerpop mä carrot Meguidó cheqat Jerusalén markar apjjapjjäna, ukanwa juparojj sepulturapar imtʼjjapjjarakïna. Ukatsti uka markankir jaqenakajja, Josías reyin Jehoacaz sat yoqaparuw aceitempi pʼeqepar warjjattʼasin tatap lanti reyit uttʼayjjapjjäna.+
31 Jehoacaz+ chachajj 23 maranïkäna ukhaw reyëjjäna, kimsa phajjsinakaw jupajj Jerusalén markan reyit apnaqarakïna. Mamapan sutipajj Hamutal+ satänwa, Libná markankir Jeremías chachan phuchaparakïnwa. 32 Jehoacaz reyejj kunatï Jehová Dios nayraqatan jan walïkäna ukanak lurañwa qalltarakïna, kunjamtï nayra awkinakapajj lurapjjerïkäna ukhama.+ 33 Juparojj Nekó+ sat faraón reyiw Hamat sat oraqenkir Riblá+ markan carcelar llawintäna, ukhamat Jerusalén markan jan jukʼamp reyit apnaqañapataki. Ukatjja Judá markarojj mä multa pagañapatakiw 100 talento* metal qollqenakampi mä qori talentompi mayïna.+ 34 Ukhamarus Nekó sat faraonajj Josías reyin Eliaquim sat yoqaparuw Josías tatap lanti reyit uttʼayäna, ukatsti Jehoiaquim sutimpiw ucharakïna. Ukampis Jehoacaz chacharojj Egipto markaruw apjjäna,+ ukanwa jupajj jiwjjarakïna.+ 35 Jehoiaquim reyejj qollqempi qorimpi faraonarojj churäna, ukampis faraonan mayitaparjam qollqe metal churañatakejj markaruw impuesto pagapjjañapatak mayïna. Jupasti Nekó sat faraonar churañatakejja, markankir jaqenakaruw sapa maynit qollqemp qorimp mayïna.
36 Jehoiaquim+ chachajj 25 maranïkäna ukhaw reyëjjäna, 11 maranakaw Jerusalén markan reyit apnaqarakïna.+ Mamapan sutipajj Zebidá satänwa, Rumá cheqankir Pedaya chachan phuchaparakïnwa. 37 Jehoiaquim reyejj kunatï Jehová Dios nayraqatan jan walïkäna ukanak luraskakïnwa,+ kunjamtï nayra awkinakapajj lurapjjerïkäna ukhama.+