Kuntï Jehová Diosax jiwasar qhispiyañatak lurki ukxa, ¿askirjamat uñjasktanxa?
“Israelan [Jehová] Diosapax bendecitäpan. Jupasti [...] markaparuw juti, ukat qhispiyistu.” (LUC. 1:68.)
1, 2. 1) ¿Kuna jan waltʼäwinsa jikxatastan ukxa kuna uñachtʼäwis sum amuytʼayistu? 2) ¿Kuna jisktʼanakarus aka yatichäwin qhanañchtʼasiskani?
IKIÑAN mä hospitalankkasmas ukham amuytʼañäni. Kawkintï jumax jikxataskta uka salanxa, taqiniw jumjam jan qullkañ jiwayir usump usuntatäpxi. Ukampis mä doctoraw uka usu qullañatak mä qulla jikxatañatak chʼamachasiski. Uk yatisaxa, jankʼak uka qull jikxatxaspa sasaw wal suyaskasmaxa. Ukat jupa pachpat armtʼasisas uka doctorax qull jikxatiwa. ¿Uk yatisax kunsa jumax lurasma? Chiqpachansa, jumaru ukat mayninakaru uka jiwayir usut qhispiyatapatxa, uka doctorarux wal yuspärasma ukat wali suma jaqirjamaw uñjarakisma.
2 Kamisarak ukhaman jikxatasiñax utjanisti sasin inas sischisma, ukampis sum amuyatatxa, jukʼampi jan waltʼäwinwa jikxatastanxa, ukatwa jankʼak mä qhispiyir muntanxa (Romanos 7:24 liytʼasiñapawa). Uka qhispiyirix Jehová Diosawa, ukat Jupasa Yuqapasa jiwasar qhispiyañ laykux taqi kunwa aptʼasiwayapxi. Uka tuqitwa aka yatichäwin pusi jisktʼar qhanañchtʼaskañäni: ¿Kunatsa qhispiyatäñax wakisi? ¿Jiwasar qhispiyañ laykux kunsa Jesusax lurawayäna? ¿Kunsa Jehová Diosax lurawayi? ¿Ukat taqi kuntï qhispiyañatak lurawayapki uk kunjamatsa askirjam uñjatas uñachtʼaysna?
¿Kunatsa qhispiyatäñax wakisi?
3. Juchax mä usükaspas ukhamawa sasaxa, ¿kunatsa sissna?
3 Jaqinakar jiwayir taqi usunakatxa, gripe española sat usuw walja jaqinakar jiwarayi, janipuniw ukham usux utjawaykiti, sasaw mä yatiyäwix yatiyi. Uka usuxa, 1918 maranwa uñstatayna ukat millón millón jaqinakaruw jiwarayatayna. Maysa tuqitxa, yaqhip usunakax jukʼanirukiw katu ukampis khitinakatï uka usu katupki ukanakatxa niya taqiniw jiwapxi, chiqas uka usunakaw jukʼamp jaqinakar jiwarayi. Juchaxa, uka kasta usükaspas ukham jichhax amuytʼañäni. Ukatakixa Romanos 5:12 qillqatan siski uk amtañäni, ukan akham siwa: “Mä sapa jaqi tuqi juchax aka uraqir mantankixa, ukat jiwax uka jucha laykurak utjixa, ukhamarakiw jiwax taqi jaqirux katuntawayi juchachasitap layku” sasa. Taqiniw uka usump katuntatätanxa, kunattix taqiniw juchararätanxa (Romanos 3:23 liytʼasiñapawa). ¿Ukat qhawqhanis juchararäpxatap laykux jiwi? ‘Taqi jaqiw’ jiwi sasaw Pablox qillqatayna.
4. ¿Qhawqha tiemptï jakasktan uk kunjamsa Jehová Diosax uñji, ukampis kunjamsa jaqix uñjaraki?
4 Jichhürunakanxa, juchasa jiwañasa utjañäpapunïkaspas ukhamwa jaqinakax amuyapxi. Ukat janïr yuripki, wawäkasina jan ukax wayn tawaqükasin jiwapxi ukhax kamisarak ukham jiwanisti sasaw walja jaqinakax sapxi, ukampis chuymankipstasin jiwjapxi ukhax janiw kamsapkiti, jiwapxañapapunïkaspas ukham amuyapxi. Ukampis Luririsax uka tuqit kamspachas ukx armasiktanwa. Diosax wiñay jakañatakiw lurawayistu, janiw ukham jukʼa maranak jakañatak lurawaykistuti. Chiqas Jupan amuyuparjamaxa, janiw khiti jaqis mä uruksa jakawaykiti (2 Ped. 3:8). Ukatwa, Diosan Arupax akham sispacha: jaqin jakañapax mä panqarar uñtatakiwa ukat samanamp sasirakiwa sasa (Sal. 39:5; 1 Ped. 1:24). Uk janiw armañasäkiti. ¿Kunatsa? Jiwasatï qhawqsa juchax tʼaqhisiyistu uk sum amuyañänixa, kuntï Jehová Diosax jiwasar qhispiyañ layku lurawayki ukxa wali askitwa uñjañäni.
5. ¿Kunsa juchararatas laykux aptʼasiwaytanxa?
5 Kunjam jan walinsa jikxatastan uk sum amuytʼañatakixa, kunsa juchax jiwasar lurawayistu ukwa amuytʼañasa. Ukampis ukax chʼamäspawa, kunattix nayrïr awk taykasax kunanakanïpkäntï uk janipuniw uñtʼawayktanti. ¿Kuna tuqits parlasktanxa? Qalltanxa, Adanampi Evampix jan juchanïpxatap laykux suma amuyuni ukat jan usuntiri ukhamäpxänwa. Ukhamäpxatapatwa amuyupsa chuymapsa luräwinakapsa sum apnaqapxäna, ukhamatwa sapürutjam Diosan suma luqtiripäpxasapäna ukat jukʼamp askinak lurasipkakisapänwa. Ukham lurañat sipansa, jan walitwa uka aski churäwip uñjapxäna. Ukat Jehová Dios contra saytʼasipxäna ukhaxa, kunjam jakäwtï Diosax jupanakatak munäna taqi ukanakwa aptʼasiwayapxi, ukampis janiw jupanakak uk aptʼasiwayapkiti, jan ukasti taqiniruw ukhamar aptʼawayistu (Gén. 3:16-19). Ukharakiw juchxa mä usükaspas ukham katuwayapxi ukat ukwa wawanakaparus apkatawayapxi. Chiqapar uñjatapatwa Jehová Diosax jiwapxañapatak juchañchäna, ukampis jiwasarux qhispiyatäpxañasatak mä suytʼäw churawayistu (Sal. 103:10).
¿Jiwasar qhispiyañ laykux kunsa Jesusax lurawayäna?
6, 7. 1) Kuntï Diosax jiwasar qhispiyañataki lurañapäna ukxa, ¿kunapachas nayraqat arsuwayäna? 2) Kuna sacrificionaktï Abelasa ukat Diosan yaqha luqtirinakapas lurawayapxi ukanakatxa, ¿kunsa yatiqsna?
6 ¿Adanampin Evampin wawanakapar qhispiyañatakix kunsa Jehová Diosax lurañapäna? Génesis 3:15 qillqatan jikxataski uka profeciaw uk amuytʼayistu. Jehová Diosax mä ‘wawa’, mä arunxa, mä qhispiyiri khitaniñapäna, jupaw Supayar jutïrin wiñayatak tukjañapäna. Ukampisa, ukäñkamax qhispiyirix kayut achjatäñapänwa, ukaw juparux tʼaqhisiyañapäna. ¿Ukax kamsañs muni? ¿Kuna tʼaqhisiñansa Jehová Diosan Ajllitapax uñjasiñapäna?
7 Jaqinakar juchanakata pampachañataki, kunanakarutï juchax aptʼawaykistu ukanakat qhispiyañataki ukat Diosampi sum apasxapxañapatakixa, ¿kunsa qhispiyirix lurañapäna? Qalltatpachaw mä sacrificio wakisitap amuyasïna. Diosar jan jithiqtas luqtir Abel chachax mä qhawqha animalanak luqtäna ukhaxa, Diosax wali sumwa jupar uñjäna. Ukhamarakiw Diosar axsartʼir Noé, Abrahám, Jacob ukat Job chachas animalanak sacrificion luqtapxirïna, Diosax uk sum katuqasïna (Gén. 4:4; 8:20, 21; 22:13; 31:54; Job 1:5). Ukat Moisesax Ley katuqkäna uka leyinakaw kunatakïnsa uka sacrificionakax uk sum qhanañchäna.
8. ¿Kunsa jilïr sacerdotex Jucha Pampachayasiñ Urux luräna?
8 Leyirjamax walja sacrificionakwa luqtasiñapäna, ukampis Jucha Pampachayasiñ Urun luqtasïna ukaw jukʼampi wakiskirïnxa. Ukax maran mä kutiw lurasïna ukat jilïr sacerdotew uka sacrificionak luqtäna. Qalltañatakixa, juchanakat pampachatäñatakiw mä sacrificio luqtäna, nayraqatx sacerdotepxañapatak ajllitapki uka trubutaki, ukat jan sacerdotepki uka tribunakatakiraki. Ukatxa templon Qullanan Qullanaparuw mantäna. Jupakiw uka chiqar mantaspäna ukat uka urukirakiw mantañapäna. Ukanwa sacrificion luqtat animalanakan wilapxa Diosamp arustʼäwir mantat arka nayraqatan chʼalltʼirïna. Ukat awisax uka arka patanxa, mä kʼajkir qinayaw uñstiri, ukax Jehová Diosas ukankkaspa uk uñachtʼayäna (Éxo. 25:22; Lev. 16:1-30).
9. 1) Jucha Pampachayasiñ Urunxa, ¿jilïr sacertotex khitimp sasinsa ukat uka sacrificionakax kamsañs muni? 2) Jilïr sacerdoten Qullanan Qullanapar mantatapaxa, ¿kun sañs muni?
9 Taqi kuntï jilïr sacerdotex lurkäna uk kamsañs munäna ukxa, apóstol Pablow Diosan amuytʼayat qhanañchäna. Jilïr sacerdotex Mesias, Jesucristuwa, ukat sacrificionakax jiwäwip sañ muni sasa (Heb. 9:11-14). Uka luqtasïwipatwa, 144.000 Cristomp chika alaxpachar sarapxañatak ajllitäpki ukat ‘yaqha ovejanakjam’ uñtʼatäpki ukanakas qhispiyatäñapäna (Juan 10:16). Ukat jilïr sacerdoten Qullanan Qullanapar mantatapaxa, Jesusan alaxpachar mantatap sañ muni, ukanwa Jehová Diosan nayraqatapan sacrificion luqtaskäna uka jakäwip katuyxäna (Heb. 9:24, 25).
10. Biblian profecianakaparjamaxa, ¿Mesiasarux kunas pasañapäna?
10 Kunjamatï uñjawayktanxa, Adanampin Evampin wawanakapar qhispiyañatakixa, mä sacrificiow wakisïna: Mesiasaw jakäwip luqtasiñapäna. Profetanakax Hebreo Arut Qullan Qillqatanakanwa uka tuqit jukʼamp sum qhanañchtʼapxäna. Amuytʼañataki, Mesiasax ‘jiwayatäniwa’ “ñanqha luräwinakatxa pampachäwi jikxatañataki” sasinwa Daniel profetax säna (Dan. 9:24-26). Maysa tuqitxa, Mesiasax uñisita, arknaqata ukat jiwayataw uñjasini, ukat jiwasan juchanakassa apaniw sasaw Isaiasax säna (Isa. 53:4, 5, 7).
11. Diosan Yuqapax jiwasar qhispiyañ laykux jakäwip aptʼasirjamänwa, ¿kunjamsa uk uñachtʼayawayi?
11 Janïr aka Uraqir jutkasaxa, Diosan sapa Yuqapax jaqinakar qhispiyañatakix tʼaqhisiyatäñapa ukat jiwayatäñapwa sum yatïsina. Ukat Awkipax uk yatiyäna ukhaxa, ¿jupax Awkipar kutkataspachänti jan ukax axsarayaspachäñcha? Janiwa. Jan ukasti taqi chuymaw Awkipan arunakap phuqäna (Isa. 50:4-6). Ukat aka Uraqinkkäna ukhax taqi kunanwa Awkipar istʼäna. ¿Kunatsa? Jupa pachpaw akham sasin qhanañchi: ‘Nayax Awkir munastwa’ sasa. Ukat akham sarakïnwa: “Janiw jukʼampi jachʼa munasiñanix utjkaspati kawkïritix amigonakap layku jakañap aptʼaskis ukat sipanxa” sasa (Juan 14:31; 15:13). Ukhamasti, jaqinakax Diosan Yuqapan munasiñapatwa qhispiyatätanxa. Jupax jan juchan jakäwipsa aptʼasiñapäkchïnxa, jiwasar qhispiyañ laykuw uk lurawayi.
¿Kunsa Jehová Diosax jiwasar qhispiyañatak lurawayi?
12. ¿Khitin munañapatsa qhispiyatätanxa, ukat kunatsa qhispiyistu?
12 Chiqas kunsa jaqinakar qhispiyañatakix lurasiñapäna ukxa janiw Jesusax amtawaykiti. Jan ukasti Jehová Diosaw uk amtawayi, ukhamat amtap phuqasiñapataki, uk janipuniw armañasäkiti. Templon sacrificionak luqtañatak altarax utjkäna ukaxa, Diosan amtapamp sasiwa, sasaw apóstol Pablox säna (Heb. 10:10). Ukhamasti Jehová Diosaruw qhispiyäwisat wal yuspärañasa, kunattix munañapatwa uka qhispiyäwix utjawayi (Luc. 1:68). Ukhamatwa jaqinakar wal munasitap uñachtʼawayaraki (Juan 3:16 liytʼasiñapawa).
13, 14. Abrahamax lurkäna ukxa, ¿kunjamsa Jehová Diosax kuntï lurawayki uk askirjam uñjañatak yanaptʼistaspa?
13 ¿Kunsa Jehová Diosax munasiñap uñachtʼayañatakix lurañapäna? Uk amuytʼañax chʼamäspawa, ukampis Biblian jikxataski uka sarnaqäwiw sum amuytʼañ yanaptʼistani. Jehová Diosaw Jupat jan jithiqtir Abrahám sat luqtiripar Isaac yuqamar mä sacrificiojam luqtita sasin mayïna. Uk lurañax Abrahamatakix wali chʼamäpachänwa kunattix wal yuqapar munasïna. Jehová Diosax uk yatïnwa, kunattix akham sänwa: “Isaac wawamar irpxarum, sapa yuqall wawamaru, sinti munat wawamaru” sasa (Gén. 22:2). Diosan munañap lurañaw Isaacar munasiñat sipansa jukʼampi wakiskirixa, sasaw Abrahamax amuyäna, ukatwa kuntï Diosax maykäna uk phuqäna. Ukampisa, Jehová Diosax janiw kuntï Jupax jutïrin lurañapäkäna uk Abrahamar luraykänti, jan ukasti janïr Isaacar jiwaykipanwa jarkʼaqañapatak mä angelar khitanïna. Abrahamax Diosar istʼañatakix janiw payachaskänti, ukhamasti yuqapan jiwañap sum yatïna, ukat jaktanispäna ukhakiw wasitat uñjasapäna. Ukampis Diosaw Isaacar jaktayani sasaw säna, janiw payachaskänti. Pablox akham sasaw satayna: “Abrahamax wastatsa wawapxa jiwatanak taypit katuqaspa ukhamawa” sasa (Heb. 11:19).
14 Abrahamax Yuqapar sacrificion luqtañatak wakichkäna ukhax kunja llakitak jikxataskchïna uk janiw amuyksnati. Chiqpachansa, kunja llakitas Jehová Diosax ‘munat wawapar’ luqtkäna ukhax jikxataspachäna uk uñachtʼayañatakïnwa (Mat. 3:17). Ukampis Diosatakix jukʼampi llakkañäpachänwa. Jupampi Yuqapampix millón millón maranakaw alaxpachan utjasipxäna. Jesusax wali kusisitapuniw Awkipar taqi kun lurañ yanaptʼäna ukat yatiyiripjamaw sirvirakïna, ukatwa ‘Aru’ satarakïnxa (Pro. 8:22, 30, 31 NM; Juan 1:1). Kunapachatï Yuqapar tʼaqhisiyapxäna, jiskʼachapxäna ukat jan wali jaqirjam jiwayapxäna ukhax kunjak Jehová Diosax llakispachäna uk janiw amuyksnati. Kuntï jiwasar qhispiyañatak lurawayki ukax wali jachʼa sacrificiopuniwa. ¿Kunjamsa uk yuspäratas uñachtʼaysna?
¿Kunjamatsa taqi kuntï lurawayapki uk askirjam uñjatas uñachtʼaysna?
15. 1) ¿Kunjamsa Jesusax qhispiyäw phuqachäna? 2) ¿Ukhat aksarux kuna bendicionanakas utjawayi?
15 Jiwatat jaktasin alaxpachar makatxäna ukhaw Jesusax qhispiyäw sum phuqachxäna. Ukat Awkipampi jikisxäna ukhaw sacrificion luqtaskäna uka jakäwip katuyxäna. ¿Kuna bendicionanaksa ukax apanini? Jan mayampitakiw juchanakasat pampachawayistu, nayraqatxa ajllit jilanakapata ukat ‘uraqpachankirinakatsa’. Uka luqtasïwipatwa taqi chuyma juchanakapat arrepentisipki ukat Jesusan arkirinakapar tukupki ukanakax Diosamp sum apasipxaspa (1 Juan 2:2). ¿Ukatakix kunsa sapa maynix lurañasa?
16. Kuntï Jehová Diosax jiwasar qhispiyañ laykux lurawayki ukxa, ¿kunjamsa yuspärañasa ukxa kuna uñachtʼäwis qhanañchtʼistu?
16 Kuna tuqittï qalltan parlaskayätan uka tuqit parltʼaskakiñäni. Akham amuytʼañäni, kuna usunïktati uka usu qullañatak qulla jikxatir doctorax kawkïr salanktatix ukar jutaspa ukat jupax aka qullax kʼumaraptayapuniwa, ukampis qullasiñatakixa, kunjamtï sapkäma ukarjamaw phuqapxañama sasin qhanañchtʼaspa. Ukampis niya taqiniw uk phuqañax chʼamaw sasin uka qullampi jan qullasiñ munapkaspati. ¿Jumax kuns lurasma? ¿Uka qullax yaqhanakar kʼumaraptayatap yatkasas janiw nayax ukamp qullasiñ munkti sasmati? Janiw ukham siskasmati. Jan ukasti doctorar wal yuspärasma ukat kuntï jupax siskani ukarjamaw qullasiñatak phuqasmaxa. Ukat mayninakarusa uka qullamp qullasipxañapatakix arxayarakismawa. Jehová Diosax ukhamarakiw Yuqapan luqtasïwip tuqi qhispiyistu, ukatwa taqi chuyma yuspärañ muntanxa (Romanos 6:17, 18 liytʼasiñapawa).
17. Kuntï Jehová Diosax jiwasar qhispiyañatak lurawayki ukar yuspäratasxa, ¿kunjamsa uñachtʼaysna?
17 Kuntï Jehová Diosasa Yuqapas juchata ukat jiwañat qhispiyatäñasataki lurawayapki ukanakat yuspärañänixa, sarnaqäwisampiw uñachtʼayañäni (1 Juan 5:3). Chuymasan munañapampix janiw atipayaskañäniti ukat janipuniw yatkasin kuna jucharus purtʼaskañäniti ni jamasatsa kuna jan walinaksa lurkañäniti. Janitï ukham lurkañänixa, janis Diosar yuspärksna ukat janis uka qhispiyäw askirjam uñjksna ukhamäspawa. Ukhamasti, Diosan nayraqatapan qʼumäñatak chʼamachasisaw yuspäratas uñachtʼaytanxa (2 Ped. 3:14). Ukatxa, kuna suytʼäwinïtansa ukxa jaqinakar parlarakiñäniwa, ukhamat Jehová Diosar uñtʼapxaspa ukat wiñay jakañ suytʼäwinïpxarakispa (1 Tim. 4:16). Ukatwa Jehová Diosaru ukat Jesusar taqi horasana ukat taqi chʼamasampi jachʼañchañasa (Mar. 12:28-30). Jan juchani ukat wiñayatak jakasiñwa taqinis muntanxa, kunjamtï Diosax qalltan jakasiñas munkäna ukhama. Ukax phuqasiniwa kunattix Jehová Diosaw qhispiyistu (Rom. 8:21).
¿Qhanañchtʼasmati?
• ¿Kunatsa qhispiyatäñax wakisi?
• Jesusax jiwasar qhispiyañatakiw jakäwip aptʼasiwayi, ¿uk yatisax kunsa jumax lurañama?
• Jehová Diosan qhispiyäwipat lupʼisaxa, ¿kunjamsa jumax jikxatasta?
• Kuntï Jehová Diosax jiwasar qhispiyañatak lurawayki ukanakatxa, ¿kunjamsa jumax yuspärañ amtaskta?
[27 janan fotopa]
Kuntï jilïr sacerdotex Jucha Pampachayasiñ Urun lurkäna ukxa Mesiasampi sasiwa
[28 janan fotopa]
Abrahamax yuqapar luqtañ munatapxa, kuntï Jehová Diosax jiwas layku lurawayi uk yatichistu