Watchtower INTERNETANKIR BIBLIOTECA
Watchtower
INTERNETANKIR BIBLIOTECA
Aymara
ʼ
  • kʼ
  • tʼ
  • pʼ
  • chʼ
  • qʼ
  • BIBLIA
  • QELLQATANAKA
  • TANTACHÄWINAKA
  • w13 2/15 págs. 13-16
  • Palacionkir soldadonakajj suma yatiyäwinakwa istʼapjje

Janiw videojj utjkiti

Disculpapjjeta, janiw aka video uñjañjamäkiti

  • Palacionkir soldadonakajj suma yatiyäwinakwa istʼapjje
  • Yatiyañataki, Jehová Diosan Apnaqäwipat yatiyaski 2013
  • Jiskʼa pʼeqeñchäwinaka
  • Uka toqet jukʼamp yatjjatañataki
  • JAN KHITIN JARKʼATAW PABLOJJ YATIYASKAKI
  • PABLOJJ TAQENIRUW DIOSAN ARUNAKAP YATIYI
  • JAN AJJSARASAW DIOSAN ARUP PARLAPJJÄNA
  • “Diosan Reinopat phoqatpach jupanakar qhanañchäna”
    Diosan Reinopat phoqatpachaw yatiyasiñapa
  • Marka apnaqerinak nayraqatan cheqa yatichäwinak arjjatañäni
    Yatiyañataki, Jehová Diosan Apnaqäwipat yatiyaski (taman yatjjatañataki) 2016
Yatiyañataki, Jehová Diosan Apnaqäwipat yatiyaski 2013
w13 2/15 págs. 13-16

Palacionkir soldadonakajj suma yatiyäwinakwa istʼapjje

Khä 59 maranjja, Julio sat capitanaw qarit soldadonakapampi presonak Roma markar apasipki. Jupanakasti Puerta Capena sat cheqnam mantasipki. Palatino lomnamwa pasawayapjje, ukanwa Nerón emperadoran palaciopajj jikjjatasi. Uka palaciojj soldadonakampi jarkʼaqatawa. Soldadonakajj espadanakapjja isinakap manqharuw imantapjje.a Presonakajj Foro romanot jayarstʼasajj Viminal sat loma makatapjje. Ukat romanonakan diosanakapatakejj altaranakajj utkji uka cheq pasasinsti, kawkhantï soldadonakajj ejercicio lurapki uknämwa pasawäpjjaraki.

Palacionkir soldadonaka, qalar kʼutsuta, Claudio chachan Arcopankpachänwa (51 marana)

Uka presonakat maynïrejj Pablowa. Mä qhawqha phajjsinak nayrajja, Pablojj barcon thayampi apatäkäna ukhajj akham sasaw mä angelajj säna: “Jumajj Romankir emperadoran nayraqatapar uñstañamawa” sasa (Hech. 27:24). ¿Ukajj niyat phoqhaspachäni? Pablojj Roma imperion capitalap uñjasajja, kuntï Jesusajj Antonia Fortalezan (Jerusalén markana) siskäna uk inas amtaschïna. Jesusasti akham sänwa: “Chʼamañchtʼasim, Pablo. Kunjämtejj aka Jerusalén markan nayat parlktajja, ukhamarakiw Roma markan parlañamajja wakisi” sasa (Hech. 23:10, 11).

Inas jichhajj Castra Praetoria uksar uñtarakchi, torrenakani ukat perqanakapajj wila ladrillonakat lurtʼatawa. Ukasti, Roma markankir policianakana ukat emperadorar jarkʼaqer soldadonakan cuartelapawa. Uka jachʼa utanjja, walja soldadonakapuniw jakapjje, 12.000 palacio uñjir soldadonaka ukat policianakasa, guerran nuwasiñatak soldadonakas waltʼatapunïpjjewa. Uka cheqasti, emperadoran chʼamapampi sasiwa. Ukat niyakejjay palacio uñjir soldadonakajj Roma imperion provincianakapat apanit presonakar uñjapjjchejja, ukanwa Julio capitanajj presonakapar katuyjje. Ukar sarañajj wali jaya ukat chʼamäkchïnsa, puriyiwa (Hech. 27:1-3, 43, 44).

JAN KHITIN JARKʼATAW PABLOJJ YATIYASKAKI

Romar apatäkäna ukhajj Pablorojj muspharkañanakaw pasi. Qota mathapinak sartankäna ukhajja, jumasa ukat uka barconkir jaqenakas janiw jiwapkätati sasaw Diosajj Pablor yatiyäna. Ukat Malta islan venenoni mä asirojj achuntkäna ukas janirakiw kamachkänti, ukat waljanirurakiw qolläna, uk luratapatjja diosawa sasaw Pablot sapjjäna. Palacionkir soldadonakajj inas ukanak yatipjjarakchïna.

Janïr Roma markar mantkipanjja, Pablojj “Foro de Apio” ukat “Tres Tabernas” satäkis uka cheqanwa jilat kullakanakamp jikisïna (Hech. 28:15). Ukampis jichhajj cadenanakampi chinuntawa, ¿kunjamsa Roma markan yatiyani? (Rom. 1:14, 15.) Presonakjja palacio uñjirinakan jilïriparu jan ukajj prefectoruw katuyasirïna sasaw yatjjattʼatanakajj sapjje. Ukhamäspäna ukhajja, Pablojj Sexto Afranio Burro sat prefectoruw katuyatäpachäna, jupaw Roma markanjj wali munañanirakïnjja.b Ukhamächïna janisa, Pablojj mä soldadompi uñjatänwa. Ukat qorpachasiñ uta jupa pacha jikjjatasiñapatakiw jaytapjjarakïna, ukhamatwa visitanak katoqäna ukat jan khitin jarkʼata yatiyaskakïna (Hech. 28:16, 30, 31).

Palacionkir soldadonaka, Nerón chachan urunakapana

Nayrajj utjkäna uka qollqenwa palacionkir soldadonakan cuartelap uñachtʼayasi

Palacionkir soldadonakajja, emperadoraru ukat familiaparu jarkʼaqañatakiw juramento lurapjjerïna. Ukat guerrar sarañatakejja, emperadoran fotopani estandarte ukat Tiberio Cesaran alacrán signopani escudo apapjjerïna. Jupanakajj tribunonakampi ukat capitananakampi uñjatäpjjänwa. Palacionkir soldadonakaw anatañanakana, teatronakan jan waltäwinak jan utjañapatak uñjapjjerïna ukat nina aqtäwi utjkäna ukhas jupanakaw jiwarayañ yanaptʼapjjerïna. Palacio uñjir soldadonakajj 16 maranakakiw irnaqapjjerïna, ukampis ejercitonkir soldadonakajj 25 maranakaw irnaqapjjañapäna, ukampis uka soldadonakat sipansa, palacio uñjir soldadonakajj jukʼamp qollq katoqapjjerïna. Ukat jubilasjjapjjäna ukhajj suma pagatäpjjänwa. Jupanakaw presonakar tʼaqhesiyapjjäna ukat jiwayapjjäna. Ukhamasti, Pablojj payïr kuti carcelan jistʼantatäkäna ukhajja, inas uka soldadonakampi jiwayatächïna (2 Tim. 4:16, 17).

Courtesy Classical Numismatic Group, Inc./cngcoins.com

PABLOJJ TAQENIRUW DIOSAN ARUNAKAP YATIYI

Jichhürunakana, Castra Praetoria ukan perqanakapa

Janïr Nerón emperadoran ukar irpkasajja, inas Afranio Burro chachajj kunjamtï lurirïkäna ukham Pablorojj emperadoran palaciopana jan ukajj soldadonakan cuartelapan jiskhintchïna. Ukanwa Pablojj ‘jiskʼanakarusa jachʼanakarus’ Diosan arunakap yatiyi (Hech. 26:19-23). Kunjamjjay Afranio Burro chachajj Pablor uñjchïna uk janis yatkstanjja, janiw soldadonakan cuartelapan jistʼantatäkänti.c

Pablojj jachʼpach utwa alquiltʼasïna, ukhamat “Romankir judionakan jilïrinakaparu” tantachthapiñataki ukat Diosan arunakap yatiyañataki, ukhamaraki visitir sarapkäna ukanakaru. Ukat Pablor jistʼjjäsipkäna uka soldadonakarojj istʼañakiw waktʼäna. Pablojj “alwat jaypʼukamarakiw” judionakarojj Diosan Reinopata ukat Jesusjjat parläna (Hech. 28:17, 23).

Soldadonakajja, Pablojj qellqaykäna uka cartanakat mä qhawq istʼapjjpachänwa

Palacionjja, sapüruw soldadonakajj palacio uñjañatakejj cambiapjjäna. Pablojj pä maraw jistʼjjasitäna, ukat kawkïr soldadonakatï jupar uñjapkäna ukanakajj inas cambiapjjarakchïna. Ukhamasti, Pablojj Éfeso, Filipos, Colosas markankirinakaru ukat hebreonakaru, ukhamaraki Filemón jilataru carta apayañataki qellqaykäna ukjj yaqha yaqha soldadonakaw istʼapjjpachäna. Ukat Onésimo chachampiw parltʼaraki, Onesimosti mä eclavönwa ukat uywiripatwa saraqaniwayjjatayna, juparusti Pablojj yoqaparjamaw uñji ukat wasitatwa uywiripan ukar khitjjaraki (File. 10). Ukat jupar jistʼjjäsipki ukanakatsa llakisirakiwa (1 Cor. 9:22). Ukat soldadonakar isinakapat jisktʼaskiri ukat ukanakat yatjjatasin mä uñachtʼäwi qellqaskiri amuyañajj janiw chʼamäkiti (Efe. 6:13-17).

JAN AJJSARASAW DIOSAN ARUP PARLAPJJÄNA

Apóstol Pablojj jistʼantatäkäna ukaw Diosan arunakap soldadonakaru ukat yaqha jaqenakar yatiyasiñapatakejj yanaptʼawayi (Fili. 1:12, 13). Castra Praetoria ukankirinakajja, Roma imperionkir jaqenakampi ukat emperadorampi, familiapampisa, servirinakapampisa ukat esclavonakapampis parlapjjaspanwa. Ukhamasti, janiw soldadonakakejj Diosan arunakap istʼapkänti, jan ukasti yaqha jaqenakas istʼapjjarakïnwa, ukat jupanakat mä qhawqhanejj cristianoruw tukupjjäna (Fili. 4:22). Pablon jan ajjsartʼatapaw walja jilat kullakanakarojj Diosan arunakapat ‘jan ajjsaras’ parlañatak chʼamachtʼäna (Fili. 1:14).

Kunjamanjjay jikjjataschiñäni, khitinakatï uñjir jutapkistu ukanakarojj Diosan arunakapat parlañasapuniwa

Jiwasarojj ukhamarakiw Pablon sarnaqäwipajj ‘Diosan arunakap parlañataki chʼamachtʼistu; wakiski ukkhasa, jan wakiski ukkhasa’ (2 Tim. 4:2). Yaqhep jilat kullakanakajja, ukhamarakiw utanakapana, chuymankipstatanakar uñjañ utanakana jan ukajj hospitalanakan jistʼantat uñjasipjje. Yaqhepasti iyawsäwip laykuw carcelan jistʼantatäpjje. Kunjamanjjay jikjjataschiñäni, khitinakatï uñjir jutapkistu ukanakarojj Diosan arunakapat parlañasapuniwa, inas doctoraru jan ukajj khitinakatï yanaptʼkistu ukanakaru. Kunapachatï taqe horasan Diosan arunakap yatiytan ukhajja, ‘Diosan arunakapajj cadenanakampi jan chinkatatätapjja’ sum amuytanjja (2 Tim. 2:8, 9).

Sexto Afranio Burro

Sexto Afranio Burro chachan sutip qellqata

Afranio Burro chachajj inas Vaison-laRomaine markan naschïna, jichhajj Francia markat aynach toqen jikjjatasi, uka cheqanwa 1884 maran sutip qellqat jikjjatapjjäna. Ukat 51 maranjja, Agripina la Menor jupaw Afranio Burro chacharojj prefectot uttʼayäna. Jupasti, Claudio César chachan warmipänwa ukat sobrinaparaki. Afranio Burro chachaw Agripina warmin Nerón yoqapar emperadoräñapatak wakichtʼäna. Ukat filosofía toqet yatjjattʼat Séneca chacharuw yoqapar yatichañapatak jaytarakïna. Agripinajj chachapar venentʼañ amtkäna ukhajja, Claudio emperadoran jiwatap janïr yatiskipanjja, Afranio Burro chachaw Neronarojj Castra Praetoria ukar irpsin palacionkir soldadonakampi emperadorat uttʼayäna. Ukat senadonkirinakarojj uka machaq emperadorar iyaw sañakiw waktʼjjäna. 59 maranjja, Neronajj taykapar jiwaykäna ukhajj Afranio Burro chacharakiw uk luratap imtʼäna. Roma markan sarnaqäwinak qellqeri Suetonio ukat Dión Casio chachanakajja, Neronaw Afranio Burro chacharojj 62 maran venentʼpachäna sasin sapjje.

Musée Calvet Avignon

a “Palacionkir soldadonaka, Nerón chachan urunakapana” siski uka recuadro uñjjattʼäta.

b “Sexto Afranio Burro” siski uka recuadro uñjjattʼäta.

c Herodes Agripa chachajj Calígula chachan apnaqañ munatap arsüna ukhajja, Tiberio César chachajj uka cuartelaruw Herodesarojj 36, 37 maranakan jistʼantayäna. Ukat Calígula chachajj emperadorajjäna ukhajja, Herodesarojj reyitwa uttʼayäna (Hech. 12:1).

    Aymara qellqatanaka (2005-2025)
    Mistuñataki
    Mantañataki
    • Aymara
    • Apayañataki
    • Kunjamtï munkta ukarjam askichañataki
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Ak amtañamapuniwa
    • Aka amtanakanïpjjtwa
    • Configuración de privacidad
    • JW.ORG
    • Mantañataki
    Apayañataki