110 YATICHÄWI
Jesusajj qhep qhepa uruw templonkjjäna
MATEO 23:25-24:2 MARCOS 12:41-13:2 LUCAS 21:1-6
JESUSAJJ RELIGIÓN PʼEQTʼIRINAKAROJJ JUCHAÑCHASKAKÏNWA
TEMPLOJJ TʼUNJATÄNIWA
PISINKIR VIUDA WARMEJJ PÄ JISKʼA MONEDAMPIW YANAPTʼÄNA
Jesusajj qhep qhepa uruw templonkjjäna, ukankkasasti escribanakana fariseonakana kʼari chuymanïpjjatap qhanstayaskakïnwa, jupanakarojj sänwa: “Jumanakajj vasonaksa platonaksa wali sum patjjat qʼomachapjjtajja, ukampis ukanakajj manqhatjja lunthatasiñanakampi taqe kun munañanakampi phoqantatäskiwa. Juykhu fariseo, nayraqatjja vasonaksa platonaksa manqhat qʼomacham, ukhamatwa patjjatsa qʼomarakïni” sasa (Mateo 23:25, 26). Fariseonakajj Leyirjam wali qʼomäpkaspas ukhamas amuyasipkchïnjja, chuymapan kunjamasipkänsa uk janiw amuyasipkänti, janirakiw chuymapsa qʼomachasipkänti.
Jupanakajja profetanakatakejj sepulturanak lurapjjäna, ukanaksa wal kʼachachapjjäna, ukhamatwa kʼari chuymanïpjjatap uñachtʼayapjjäna. Ukampis Jesusajja, ‘profetanakar jiwayirinakan wawanakapäpjjtawa’ sasaw säna (Mateo 23:31). Ukjja Jesusar jiwayañ munasaw uñachtʼayapjjarakïna (Juan 5:18; 7:1, 25).
Jan arrepentisipkäni ukhajja, kunas religión pʼeqtʼirinakampejj pasani ukwa Jesusajj akham sas qhanañchäna: “Katarinaka, asirun wawanakapa, ¿kunjamataraki Gehena juiciot salvasipjjätasti?” sasa (Mateo 23:33). Gehenajja, Valle de Hinón sañ muni, uka vallenwa basura phichantapjjerïna. Gehenat parlasajja Jesusajj kunjamsa escribanakasa fariseonakasa wiñayataki tukjatäpjjani ukwa uñachtʼayaskäna.
Jesusan discipulonakapajj ‘profetanakaru, yatiñan jaqenakaru, yatichirinakaru’ uñtatäpjjañapänwa. ¿Kunjamsa jupanakar uñjapjjañapäna? Jesusajj akham sasaw religión pʼeqtʼirinakar säna: “[Discipulonakajat yaqhepajj] jumanakan jiwayata lawar warkkatata ukhamaw uñjasipjjani, yaqhepasti sinagoganakaman jawqʼjata, markat marka jan waltʼayañatak arknaqata ukhamaw uñjasipjjarakini. Ukhamata cheqapar sarnaqer taqe jaqenakan wilapajj oraqer wartasiwayki ukjjat juchanïpjjañamataki, Abel sat chachat qalltasina Baraquiasan Zacarías yoqapkama” sasa. Ukatjja sarakïnwa: “Qhanakwa sapjjsma, taqe ukanakaw aka tiempon jakir jaqenakjjarojj jutani” sasa (Mateo 23:34-36). Ukaw 70 maran pasäna, romanonakan ejercitopajj Jerusalén markwa tʼunjapjjäna, waranq waranqa judionakaw jiwapjjarakïna.
Uka jan walit lupʼisajja Jesusajj llakisïnwa, ukatwa akham säna: “¡Jerusalén, Jerusalén, profetanakar jiwayir marka, juman ukar khitanitanakar qalamp kʼupjir marka! ¡Qhawqha kutiw nayajj wawanakamar tantachañ munayätjja, kunjamatï wallpajj chhiwchhinakapar chheqa manqhapar jawsthapki ukhama! Ukampis jumanakajj janiw munapktati. Jumanakan templomjja Diosajj apanukuniwa” sasa (Mateo 23:37, 38).
Jesusajj saskakïnwa: “‘¡Khititï Jehová Diosan sutipjjar jutki ukajj bendisitäpan!’ sasin sapkäta ukapachkamajja, janiw mayampsa uñjapkitätati” sasa (Mateo 23:39). Jesusajj Salmo 118:26 qellqatankki uka profecía aytaskäna, ukanjja siwa: “¡Tatitun sutipar jutirejj qollanäpan [jan ukajj bendisitäpan]! Tatitun utapatpach jachʼañchanipjjsma” sasa. Ukampis Jerusalenankir templojj tʼunjatäjjañapäna ukhajja, janiw khitis Diosar adorirejj ukar jutjjañapäkänti.
Ukatjja Jesusajj kawkjantï qollqe uchañanakajj utjkäna uksaruw saräna. Qollqe uchañanakajja patjjar jiskʼa pʼiyanïnwa, yanaptʼañ munirinakajj ukaruw qollqep uchapjjerïna. Kunjamsa judionakajj qollqep uchapjjäna ukwa Jesusajj uñjäna. Qamirinakajj “walja sencill qollqenakwa” uchapjjäna. Ukatjja mä viuda warmiruw uñjarakïna, jupajj “wali jukʼa valorani pä jiskʼa sencill qollqenakwa ucharakïna” (Marcos 12:41, 42). Ukham yanaptʼatapatjja Jehová Diosajj wal kusisïna, ukjja Jesusajj yatïnwa.
Jesusajj discipulonakapar jawsasin akham sänwa: “Qhanakwa sapjjsma, aka pobre viuda warmejja qollq uchapki taqe ukanakat sipansa jukʼampwa uchi” sasa. ¿Kunatsa ukham säna? Jesusajj saskakïnwa: “Taqe uka jaqenakajj jiltʼakwa uchapjje, ukampis uka warmejj wali pobrëkasas qhawqhatï jakañapatak utjkäna ukanak qʼal uchi” sasa (Marcos 12:43, 44). Uka warmejja janiw religión pʼeqtʼirinakjam chuymanïkänti, ukajj luratapanwa amuyasïna.
Jesusajj templotwa mistuskäna, 11 de nisán urojj pasaskakïnwa. Discipulonakat maynejj akham sasaw jupar säna: “Yatichiri, ¡uñtam! ¡Kunja sumas aka qalanakasa taqpach templosa!” sasa (Marcos 13:1). Cheqansa templo perqan utjkäna uka yaqhep qalanakajja wali jachʼanakänwa, janipunis tinkkaspa suma uttʼatäkaspas ukhamänwa. Jesusasti sänwa: “¿Kunatsa jumajj uka jachʼa templo uñchʼukiskta? Janipuniw mä qalasa yaqha qala patjjarojj jaytaskaniti, qʼala allthapitaw uñjasini” sasa (Marcos 13:2).
Ukanak arsusasti Jesusajj Cedrón Valle khurkataruw apostolonakapampi sarjjäna, Olivos Qolluruw makatapjjarakïna. Ukatjja Pedro, Andrés, Santiago, Juan uka pusi apostolonakapampiw Olivos Qollun qheparäna. Uka patatjja templjja sumwa uñjapjjarakïna.