SARNAQÄWI
Kuntï yatichapkitu ukaw sum jakasiñatak yanaptʼawayitu
WALI chʼamak mä arumanjja, anchorojj niya mä kilómetro chikatani Níger sat jawir makatapjjañajänwa, umas wal sararakïna. Guerra civilaw uka markan utjäna, ukhamajj uka jawir pasañajj jakañ aptʼasiñjamänwa. Ukampis uk lurapjjañajapunïnwa, cheqas walja kutiw uka jawir pasapjjayäta. Kunjamatsa ukhaman uñjasiyäta uka toqet janïr parlkasajja, awk taykajat parltʼapjjäma.
Tatajajj John Mills satänwa, 25 maranïsaw Nueva York markan 1913 maran bautisasïna. Russell jilataw bautisasirinakatak discurso arstʼäna. Uka qhepatjja, tatajajj Trinidad sat islaruw sarjjäna, ukanwa Diosar taqe chuyma servir Constance Farmer sat kullakamp casarasïna. Ukanarakwa William Brown sat amigoparojj “Foto-Drama de la Creación” sat película uñtayañapatak 1923 marakam yanaptʼäna, uka maranwa jilatasa esposapas África Occidental cheqar sarjjapjjäna. Awk taykajajj Trinidad islanwa quedasipjjäna, jupanakajj alajjpachar sarañatak ajllitäpjjänwa.
AWK TAYKAJAJJ WALI MUNASIRÏPJJÄNWA
Awk taykajajj llätunka wawanïpjjänwa. Nayrïrirojja, Sociedad Watch Tower ukan presidentep kawsajj Rutherford sasaw sutiyapjjäna. Ukjjarojj nayaw 1922 maran 30 de diciembre urun nasiyäta. Clayton Woodworth jilat kawsasti, Woodworth sasaw sutiyapjjarakitäna (munasiñatjja Worth sasaw sapjjetäna). Woodworth jilatajj The Golden Age (jichhajj ¡Sartapjjañäni!) sat revista lurasiñapatakiw pʼeqtʼäna. Awk taykajajj taqeniruw escuelar khitapjjetäna, ukampis Diosar jukʼamp serviñatakiw jilpach chʼamañchapjjetäna. Mamitajajj chuymar purtʼkirpunwa Bibliat yatichapjjerïtu. Papitujasti, amparamp parlasaw Bibliat apstʼata sarnaqäwinakat cuenttʼapjjarakirïtu, ukhamat ukanak sum amuyapjjañajataki.
Awk taykajan chʼamachasitapajj janiw inamayäkänti. Phesqa yoqall wawanakatjja, kimsaniw Galaad Escuelar sarapjjta. Kullakanakajatsti, kimsaniw Trinidad y Tobago sat cheqan precursorat walja maranak serviwayapjjaraki. Awk taykajajj arunakapampisa sarnaqatapampisa, “Tatitun utapan” ayruntatäñatakiw yanaptʼawayapjjetu. Jupanakan yanaptʼapajj ‘Diosan patiopan’ panqaraskakiñatakiw yanaptʼapjjetäna (Sal. 92:13).
Utajanwa jilat kullakanakajj predicañ toqet parltʼañatak tantachasipjjerïna. Precursoranakajja, Canadá markat jutiri George Young misionerot parlapjjapunirïnwa, jupajj Trinidad islaruw visitir saratayna. Awk taykajajj walpun William Brown jilatatsa esposapatsa parlapjjerïna, uka tiemponjja, jupanakajj África Occidental cheqankasipkänwa. Taqe ukanakaw yatiyañ qalltañatak yanaptʼitäna, ukhajj 10 maranikïskayätwa.
DIOSAR SERVIÑ QALLTAYÄTA
Uka tiemponjja, revistanakasajj kʼari religionanakasa, walja qollqe ganañ amtampi negocionak luririnakasa, politiconakas kuna jan walinaksa lurapjjäna ukanakat qhanwa parlirïna. Ukatwa religión pʼeqtʼirinakajja, Trinidad isla apnaqerirojj Bibliat apstʼat qellqatanak jarkʼañapatak amtayapjjäna, ukajj 1936 maranwa pasäna. Qellqatanak imantapkchiyätsa, tukusiñapkamajj apnaqasipkakiyätwa. Marchanakjam wakichasa, ukhamarak tratadonakampi letreronakampiw bicicletat yatiyir mistupjjerïta. Parlanteni autonakamp yatiyiri Tunapuna markankir jilat kullakanakamp sarasajja, taqpach islanwa yatiyapjjayäta. Taqe ukanakaw 16 maranëjjayäta ukhajj bautisasiñatak yanaptʼitäna.
Tunapuna markankir jilat kullakanaka, parlanteni autopampi.
Awk taykajajj yatichapkitäna ukasa kuntï uñjkayäta ukasa, misionerot serviñ munañatakiw yanaptʼitäna. 1944 maran Edmund Cummings jilatamp Aruba sat islar sarayäta ukhajja, misionerot serviñ munaskakiyätwa. 1945 maranjja, tunkaniw Jesusan jiwatap amtañatakejj jutapjjäna, ukajj wali kusiskañänwa. Qhepa marasti, mä congregacionaw uka islan uttʼayasïna.
Oris esposajampejj wali kusisitaw Diosar serviwayapjjta.
Mä jukʼa tiempotjja, nayamp trabajir Oris Williams sat tawaqoruw predicayäta. Jupajj taqe chuymaw kunanaktï Diosat yatichapkatayna uk arjjatäna. Ukampis kuntï Bibliajj cheqpachapun yatichki uk yatjjatasajja, 1947 maran 5 de enero urunwa bautisasjjäna. Tiempompejj casarasipjjayätwa. 1950 maran noviembre phajjsinjja, precursorat serviñwa qalltarakïna. Panijajj wali kusisitaw Diosar serviwayapjjta.
NIGERIAN SERVIÑAJJ KUSISKAÑÄNWA
Galaad Escuelaruw 1955 maran invitapjjetäna, ukatwa trabajo jaytasa, uta ukhamarak yaqha cosasanak aljasajj Aruba islat sarjjapjjayäta. 1956 maran 29 de julio urun Galaad Escuelata, clase 27 ukat graduasipjjayäta ukhajja, Nigeria markaruw khitapjjetäna.
Lagos (Nigeria) markankir Betelan trabajirinakampi, 1957 marana.
Uka maranak amtasajja, Oris esposajajj akham sänwa: “Misionerot servisajj kuna jan walinakantï uñjasipkayäta ukanakar atipjañatakejja, Diosan espiritupaw yanaptʼapjjetäna. Nayajj janiw chachaj-jamajj misionerat serviñ munkayätti, wawanakanïñwa munayäta. Ukampis suma yatiyäwinak yatiyañajj kunja wakiskirisa uk yatisajj janiw ukham amuyjjayätti. Ukhamajj Galaad Escuelat graduasisajja, misionerat sarañ wal munayäta. Ukampis Queen Mary sat barcor makatasipkayäta ukhajja, Knorr jilatamp trabajiri Worth Thornton jilatajj ‘sumak sarjjapjjäta’ sasaw sapjjetäna, ‘Betelanwa servipjjäta’ sasaw sapjjarakitäna. Nayajj janiw Betelan serviñ munkayätti. Ukampis mä qhawqha tiempotjja, ukan trabajiñajj wal gustjjetäna. Kunayman lurañanakanwa yanaptʼarakiyäta. Yamas recepcionistat trabajiñajj wal gustitäna. Jaqenakampïñajj wal gustitu, ukhamajj recepcionistat trabajiñajj Nigeria markankir jilat kullakanakar uñtʼañatakiw yanaptʼitäna. Jupanakajj laqʼarara, qarita, umat pharjata, manqʼat awtjata ukhamaw Betelar purinipjjerïna. Jupanakar yanaptʼañajj wal gustitäna. Ukham lurasajj Jehová Diosaruw serviskayäta, ukatwa wali kusisitäyäta”. Cheqansa, Diosan markapan kuntï lurapkayäta ukajj nayrar sartañatakiw yanaptʼapjjetäna.
Khä 1961 maran familiajampi Trinidad islan tantachasisajja, África cheqan serviñajj kunjamasa ukwa Brown jilatajj cuenttʼapjjetäna. Nayasti, Nigerian kunjamas Diosan servirinakapajj jiljjattaski ukwa jupanakar cuenttʼarakiyäta. Brown jilatajj tatajar qhomanttʼasajj akham sänwa: “Johnny, jumajj janiw mä kutis Africar sarktati, Woodworth yoqamajj sariwa” sasa. Tatajajja, “ukham luraskakim Worth” sasaw sitäna. Diosar walja maranak servir uka chachanakajja, predicaskakiñatakiw chʼamañchtʼapjjetäna.
William Brown jilatasa Antonia esposapas wal chʼamañchtʼapjjetäna, jilatajj Bibliat parlir Brown sasin uñtʼatänwa.
Galaad Escuelaruw clase 37 ukar 1962 maran sararakiyäta, tunka phajjsinakaw ukan jukʼamp wakichtʼapjjetäna. Nigeriankir sucursal sarayiri Wilfred Gooch jilatajja, clase 38 ukaruw sararakïna, juparojj Inglaterra markaruw khitapjjäna, ukat nayaruw jupa lanti uttʼayapjjetäna. Brown jilatat yateqasisajj walja cheqanakaruw viajiyäta, ukaw uka markankir jilat kullakanakar uñtʼañatakisa munasiñatakis yanaptʼitäna. Jupanakajj janis qamiri markankir jaqenakjam utjirinïpkchïnjja, kusisitaw jakasipjjäna, ukhamatwa kunjamsa jan qollqenïkasas kusisit jakassna uk uñachtʼayapjjäna. Jupanakajj qʼoma, suma isthaptʼata ukhamaw tantachäwinakar jutapjjerïna, uk uñjañajj wali kusiskañänwa. Waljaniw camionanakata, jan ukajj bolekajasa sat autonakat jachʼa tantachäwinakar purinipjjerïna, ukanakajj jan techoni jachʼa micronakar uñtasitänwa, kunayman arunakampi qellqkatatarakïnwa, ukanakat mayajj “Walja uma chʼaqanakajj mä jachʼa qotaruw tukupjje” sasaw säna.
¡Uka arunakajj cheqäskapuniwa! Sapa maynin chʼamachasitapajj wal yanaptʼaspa, nanakas ukhamarakiw chʼamachasipjjayäta. 1974 maranjja, 100.000 yatiyirinakaw uka markan utj-jjäna. Estados Unidos markanakwa jukʼamp utjäna. Yatiyirinakajj walpun jiljjattaskäna.
Ukham jiljjattaskäna ukhaw guerra civilajj Nigerian qalltäna, 1967 maran qalltasajj 1970 maranwa guerrajj tukuyäna. Biafra sat cheqan jakir jilat kullakanakajja, walja phajjsinakaw sucursalat tʼaqaqtata uñjasipjjäna. Jupanakar yanaptʼañajj wali wakiskirïnwa, ukatwa qellqatanak apapjjañajäna. Kunjamtï qalltan siskayätjja, Diosar confiyasa ukhamarak Jupat mayisisajj walja kutiw jawir paskatapjjayäta.
Uka urunakajj masürukïkaspas ukhamwa amtta. Soldados de gatillo fácil ukanakasa, usunakasa, yaqha ukham jan walinakas waljaw utjäna. Jawir paskatañajj jakañ aptʼasiñjamänwa. Cheqas gobiernotak trabajiri soldadonak taypnam pasañajj wali chʼamänwa. Biafra cheqnam pasañajj jukʼamp chʼamänwa. Mä arumajja, mä jiskʼa botetwa Asaba markat Onitsha markarojj wali oladanakani jawir pasayäta, ukatjja, Enugu markaruw jilïr irpirinakar chʼamañchtʼir sarayäta. Yaqha horasasti, Aba markaruw jilïr irpirinakar chʼamañchtʼir sararakiyäta, ukanjja, arumanakajj luz qhantayañajj wali jarkʼatänwa. Mä kutejj Port Harcourt marka anqäjjanjja, gobiernotak trabajir soldadonakaw Biafra cheqankir soldadonakar atipjapjjäna, ukhamätapat jankʼakiw tantachäw mä oracionampi tukuyapjjayäta.
Uka tantachäwinakanwa jilat kullakanakarojj qhawqsa Diosajj jupanakar munasi, cuidarakini uk amtayapjjayäta, guerrar jan mitisipjjañapasa mayachtʼatäpjjañapas kunja wakiskirïnsa ukwa amtayapjjarakiyäta. Nigeriankir jilat kullakanakajja, guerra civil tukusiñapkamajj janipuniw Diosat jitheqtapkänti. Jupanakpura uñisiñat sipansa, wal munasipjjäna, mayachtʼatäpjjarakïnwa. Uka jan wali tiemponakan jupanakamp chika Diosar serviñajj mä jachʼa bendicionänwa.
Estadio de los Yankees (Nueva York) ukanjja, “Paz en la Tierra” sat walja markanakat mä jachʼa tantachäwiw 1969 maran apasïna, uka tantachäwin presidentepajj Milton Henschel jilatänwa. Nayaw jupar yanaptʼayäta, wal yateqarakiyäta. Ukajj 1970 maranwa yanaptʼitäna, ukhaw “Hombres de Buena Voluntad” sat walja markanakat mä jachʼa tantachäwejj Lagos (Nigeria) markan apasïna. Diosan yanaptʼapampikiw uka tantachäwejj guerra civil tukuyatar apasïna. 121.128 jaqenakaw ukan tantachasipjjayäta, 17 arunakanwa apasirakïna. Estados Unidos, Inglaterra markanakatwa Knorr jilatasa, Henschel jilatasa, yaqha jilatanakas fletat avionanakat purinipjjäna. Jupanakajj 3.775 jilat kullakanakan bautisasipjjatapwa uñjapjjäna, Pentecostés fiestanakwa ukham waljanejj bautisasipjjäna. Uka tantachäwi wakichañatakejj jan tiemponiw trabajiyäta. Jilat kullakanakajj jiljjattaskakïnwa.
“Hombres de Buena Voluntad” sat jachʼa tantachäwinjja, 121.128 jaqenakaw tantachasipjjäna, tantachäwejj 17 arunakanwa apasïna, ibo sat arunsa apasirakïnwa.
Nigerian 30 jila maranak jakasajja, congregacionanak tumptʼirita, África Occidental cheqan superintendente de zona ukhamaw serviwayta. Misionero jilat kullakanakajja, jupanakat llakisitajat wal yuspärapjjetäna. Jupanakajj janiw armatäpkänti, uk amtayapunirïtwa. Jehová Diosar servisipkakiñapatakisa, Diosan markapajj chʼaman saytʼatäñapatakisa, mayachtʼatäñapatakisa, sapa mayni jilat kullakanakatwa llakisiñasa, ukwa ukan servisajj yateqawayta.
Diosan yanaptʼapampikiw usunakarusa, guerra civilan utjkäna uka jan waltʼäwinakarus atipjawayapjjta. Qhanwa Diosajj bendisipjjetäna. Oris esposajajj akham sänwa:
“Panpachaniw malaria (paludismo) usump walja kut usuntapjjta. Mä kutejja, jan amuyuniw esposojajj Lagos markankir mä hospitalar purïna. ‘Janjamakiw waliptkaniti’ sasaw ukan sapjjetäna, ukampis waliptjjänwa. Uñatatjjasajja, yanaptʼkäna uka Nwambiwe sat enfermeroruw esposojajj Diosan Reinopat parläna. Qhepatjja, utaparuw Bibliat yatichir sarapjjayäta. Bautisasisajja, Aba sat markan utjkäna uka congregacionanwa uka enfermerojj jilïr irpirit yanaptʼjjäna. Nayajj ukhamarakiw walja jaqenakar Diosar taqe chuyma servipjjañapatak yanaptʼawayta, jupanakat yaqhepajj musulmán jaqenakäpjjänwa. Ukampis Nigeriankir jilat kullakanakar uñtʼaña, munasiña, sarnaqäwinakapa, costumbrenakapa, arup yateqañaw wal kusisiyapjjetäna”.
Akwa yateqapjjarakiyäta: yaqha markan sum serviñatakejja, ukankir jilat kullakanakajj janis jiwasjam jakasipkchejja, jupanakar munasiñwa yateqañasa.
YAQHA LURAÑANAKWA KATOQAPJJTA
Nigeria markankir Betelatjja, Santa Lucía sat suma islan serviñatakiw 1987 maran invitapjjetäna. Ukan serviñajj sumäkchïnsa, jan walinakaw utjarakïna. África cheqanjja, chachanakajj walja warminakampiw casarasipjjäna, Santa Lucía islansti, jan casarasisaw walja chacha warminakajj jakapjjarakïna. Ukhamäkchïnsa, Diosan Arupaw jan wali luratanakap jaytañatakejj walja estudionakar yanaptʼäna.
Oris esposajamp 68 maranak casarat jakasajja, taqe chuymaw jupar munasiyäta.
Tiempompejj janiw nayrjam chʼamanëjjapjjayätti. Ukatwa Oraqpachan Jilïr Irpirinakajja, Brooklyn (Nueva York) markan utjki uka sede mundialan servipjjañajatak 2005 maran invitapjjetäna. Ukampis 2015 maranwa Oris esposajajj jiwjjäna, walpun jupat llakisiyäta. Jichhakamas sapüruw oracionanakajan esposajat Diosar yuspärta. Esposajajj wal yanaptʼawayitu, wali munasirirakïnwa. 68 maranak casarat jakasajja, taqe chuymaw jupar munasiyäta. Congregacionan kusisitäñatakisa chacha warmjam kusisit jakasiñatakisa, pʼeqtʼirinakaruw respetañasa, humilde chuymanïñasawa, espíritu santon achuparjam sarnaqañatakiw chʼamachasiñasaraki, ukwa esposajamp yateqawayapjjta.
Kuntï suyapkayäta ukajj jan phoqaskäna ukhasa, aynachtʼatäpkayäta ukhasa, Jehová Diosan yanaptʼapwa thaqapjjayäta. Jupajj jukʼamp suma cristianor tukuñatakiw yanaptʼapjjetäna, Diosan markapas nayraruw sartaskarakïna. Jutïrinsa, jukʼamp bendicionanakaw utjani (Is. 60:17; 2 Cor. 13:11).
Trinidad y Tobago sat cheqan kuntï awk taykajasa yaqha jilat kullakanakas lurapkäna ukajj janiw inamayäkänti. Diosan yanaptʼapampejj 9.892 jilat kullakanakaw uka islan utj-jje. Aruba islansti, walja jilat kullakanakarakiw nayrïr congregacionan sirvkayäta ukan yanaptʼapjjäna. Jichhajj 14 congregacionanakaw uka islan utj-jje. Nigeria markanjja, 381.398 jilat kullakanakaw utj-jjaraki. Santa Lucía islanjja, 783 jilat kullakanakarakiw Jehová Diosan Reinopar yanaptʼasipki.
Nayajj 90 jila maranëjjtwa. Kunjamtï Salmo 92:14 qellqatajj siskejja, Jehová Diosan patiopan ayruntatäpki ukanakajj “chʼama qarita toqerus achu churasipkakiniwa, suma laphintata, chʼumintataw saytʼapjja[rakini]”. Jehová Diosar walja maranak servitajat wali kusisitätwa. Kuntï wawatpach Bibliat yatichapkitu ukaw Diosar taqe chuyma serviñatak yanaptʼawayitu. Diosajj janipuniw jaytkituti, ukaw patiopan panqarañatak yanaptʼaskakitu (Sal. 92:13).
a ¡Despertad! 22 de junio, 1972 revistan páginas 24-26 uñjjattʼäta.