Ја Рәбб, бизә дуа етмәји өјрәт

“Шаҝирдләриндән бири Она деди: “Ја Рәбб... бизә дуа етмәји өјрәт” (ЛУКА 11:1).

1. Шаҝирдләрдән бири Исадан онлара дуа етмәји өјрәтмәсини нәјә ҝөрә хаһиш етди?

БИР дәфә ерамызын 32-ҹи илиндә шаҝирдләрдән бири Исанын неҹә дуа етдијини мүшаһидә едирди. Исанын еһтимал ки, сәссиз дуа етдијиндән шаҝирд онун өз Атасына нә дедијини ешитмирди. Бунунла белә, Иса дуасыны тамамлајанда шаҝирд она деди: “Ја Рәбб... бизә дуа етмәји өјрәт” (Лука 11:1). Ону бу ҹүр хаһишлә мүраҹиәт етмәјә тәшвиг едән нә иди? Дуа јәһудиләрин һәјатынын вә ибадәтләринин ајрылмаз һиссәси иди. Мәзмурларда вә Ибраниҹә Мүгәддәс Јазыларын башга китабларында неҹә дуа етмәјә даир чохсајлы нүмунәләр ҝәтирилир. Буна ҝөрә дә һәмин шаҝирд, үмумијјәтлә билмәдији вә ја һеч заман етмәдији бир шеји өјрәтмәји хаһиш етмирди. О, шүбһәсиз ки, иудаизмин дин рәһбәрләринин рәсми дуалары илә таныш иди. Лакин инди о, Исанын неҹә дуа етдијини мүшаһидә етмиш вә еһтимал ки, Исанын дуасы илә раввинләрин ријакар дуалары арасында бөјүк фәрг ҝөрмүшдү (Матта 6:5-8).

2. а) Иса неҹә ҝөстәрди ки, нүмунәви дуаны сөзбәсөз тәкрарламаға еһтијаҹ јохдур? б) Биз дуа етмәји нәјә ҝөрә өјрәнмәк истәјирик?

² Тәхминән ил јарым әввәл, Дағүстү тәблиғиндә, Иса шаҝирдләринә неҹә дуа етмәјә даир нүмунә ҝәтирмишди (Матта 6:9-13). Ола билсин ки, о вахт һәмин шаҝирд орада јох иди, буна ҝөрә дә Иса онун хаһишинә һазырлыгла һај вериб, нүмунәви дуанын әсас фикирләрини тәкрар едир. Гејд етмәк лазымдыр ки, о, дуаны сөзбәсөз тәкрар етмәди, демәли бу, гејри-иради олараг тәкрар-тәкрар сөјләнмәли олан дини мәрасимә аид дуа дејилди (Лука 11:1-4). Биз дә, ады чәкилмәјән һәмин шаҝирд кими елә дуа етмәји өјрәнмәк истәјирик ки, дуаларымыз бизи Јеһоваја јахынлашдырсын. Буна ҝөрә дә, һәвари Матта тәрәфиндән јазылмыш нүмунәви дуаны ҝениш тәрздә нәзәрдән кечирәк. Бу дуа једди хаһишдән ибарәтдир ки, онлардан үчү Аллаһын нијјәти илә, дөрдү исә бизим мадди вә руһани еһтијаҹларымызла бағлыдыр. Бу мәгаләдә биз биринҹи үч хаһиши нәзәрдән кечирәҹәјик.

Севән Ата

3, 4. Јеһованы “Атамыз” адландырмағымыз нәји билдирир?

³ Иса артыг лап әввәлдән ҝөстәрди ки, дуаларымыз Јеһова илә јахын, лакин ејни заманда еһтирамлы мүнасибәтләримизи ҝөстәрмәлидир. Иса, әсас е’тибары илә дағын јамаҹында онун јанында әјләшмиш шаҝирдләринә өјүд верәрәк деди ки, онлар Јеһоваја бу ҹүр мүраҹиәт етсинләр: “Еј ҝөјләрдә олан Атамыз” (Матта 6:9). Бир тәдгигатчынын фикринә ҝөрә, Иса ја ҝениш јајылмыш ибрани, јахуд арами дилиндә данышса да, һәр һалда бу ифадәдә о, көрпә ушағын севимли атасы илә үнсијјәтдә оларкән истифадә етдији сөзә јахын олан “көрпә сөзү” истифадә етмишдир. Әҝәр биз Јеһоваја мүраҹиәт едәркән “Атамыз” дејириксә, бу о демәкдир ки, бизим Онунла јахын, е’тибарлы мүнасибәтләримиз вар.

⁴ “Атамыз” дејәркән биз өзүмүзү, Јеһованы Һәјатверән һесаб едән киши вә гадынлардан ибарәт бөјүк аиләнин үзвләри һесаб едирик (Ишаја 64:8; Һәвариләрин ишләри 17:24, 28). Руһдан доғулан мәсиһчиләр Аллаһ тәрәфиндән ‘оғуллуға’ ҝөтүрүлүбләр вә Ону “Абба, Ата!”,— дејә чағыра билирләр (Ромалылара 8:14, 15). Милјонларла инсанлар онларын садиг һәмкарлары олдулар. Онлар һәјатларыны Јеһоваја һәср етдиләр вә буну суда вәфтизлә символлашдырдылар. Бу “башга гојунлар”ын һамысы да Јеһоваја Исанын исми наминә мүраҹиәт едиб, Она “Атамыз” дејә биләрләр (Јәһја 10:16; 14:6). Биз сәмави Атамыза, Ону мәдһ етмәк, бизә олан бүтүн јахшылыгларына ҝөрә миннәтдарлығымызы билдирмәк үчүн мүнтәзәм олараг дуа едә вә гајғымыза галдығына әмин олараг, бүтүн чәтинликләримизи Онун үзәринә гоја биләрик (Филипилиләрә 4:6, 7; 1 Петер 5:6, 7).

Јеһованын адына мәһәббәт

5. Нүмунәви дуа һансы хаһишлә башланыр вә бу нәјә ҝөрә мүнасибдир?

⁵ Биринҹи хаһиш нәјин биринҹи дәрәҹәли әһәмијјәт кәсб етдијини дәрһал ҝөстәрир. Орада дејилир: “Адын мүгәддәс тутулсун” (Матта 6:9). Бәли, Јеһованын адынын мүгәддәс тутулмасы бизим үчүн ваҹиб мәсәлә олмалыдыр, чүнки биз Аллаһы севир вә Онун адынын һәр тәрәфдән мәзәммәт едилдијини ҝөрдүкдә чох кәдәрләнирик. Гијам галдырмагла вә илк инсан ҹүтүнү итаәтсизлијә вадар етмәклә Шејтан Јеһованын үмумдүнја һөкмранлығынын әдаләтли олдуғуну шүбһә алтына алды вә бунунла да Онун адыны ләкәләди (Тәквин 3:1-6). Бундан әлавә, јүзилликләр әрзиндә Јеһованын ады, өзүнү Онун хидмәтчиләри кими гәләмә верәнләрин рүсвајчы әмәлләринә вә тә’лимләринә ҝөрә ләкәләниб.

6. Јеһованын адынын мүгәддәс тутулмасы үчүн мүраҹиәт едириксә, нәји етмәјәҹәјик?

⁶ Јеһованын адынын мүгәддәс тутулмасы барәдә дуа етмәклә, үмумдүнја һөкмранлығы мәсәләсиндә кимин тәрәфини тутдуғумузу, мәһз Јеһованын Каинатда һөкмранлыг етмәк һүгугуну дәстәкләдијимизи ҝөстәририк. Јеһова истәјир ки, Каинатда, Ону вә адынын архасында дуран һәр шеји севдикләри үчүн Онун адил һөкмранлығына һәвәслә вә мәмнунијјәтлә табе олан ағыллы варлыглар јашасынлар (1 Тарихләр 29:10-13; Мәзмур 8:1; 148:13). Јеһованын адына олан мәһәббәт, Онун мүгәддәс адына ләкә ҝәтирәҹәк һәр бир ишдән гачынмагда бизә көмәк едәҹәк (Һезекиел 36:20, 21; Ромалылара 2:21-24). Каинатда, һәмчинин онун сакинләри арасында сүлһүн мөвҹуд олмасы Јеһованын адыны мүгәддәс тутмагдан вә Онун һөкмранлығына һәвәслә итаәт етмәкдән асылы олдуғу үчүн, биз “адын мүгәддәс тутулсун” дејә дуа едәркән, Јеһованын нијјәтинин Онун иззәтләнмәси үчүн һәјата кечәҹәјинә әминлијимизи билдиририк (Һезекиел 38:23).

Һаггында дуа етдијимиз Падшаһлыг

7, 8. а) Исанын бизә һаггында дуа етмәји өјрәтдији Падшаһлыг нәдир? б) Бу Падшаһлыг һаггында “Даниел” вә “Вәһј” китабларындан нә өјрәнирик?

⁷ Нүмунәви дуадакы икинҹи хаһиш беләдир: “Падшаһлығын ҝәлсин” (Матта 6:10, И–93). Бу хаһиш әввәлки илә сых бағлыдыр. Јеһова Өз мүгәддәс адыны Хиласкар Падшаһлығын, Оғлу Иса Мәсиһи рәсми сурәтдә Падшаһы тә’јин етдији сәмави һөкумәтин васитәсилә мүгәддәс едәҹәкдир (Мәзмур 2:1-9). Даниелин пејғәмбәрлијиндә Хиласкар Падшаһлыг “дағдан” гопан ‘дашла’ тәмсил едилир (Даниел 2:34, 35, 44, 45). Дағ Јеһованын үмумдүнја һөкмранлығынын рәмзидир, буна ҝөрә дә ‘дашла’ тәмсил олунан Падшаһлыг Аллаһын һөкмранлығынын јени тәзаһүрүдүр. Пејғәмбәрлијә әсасән, даш сонрадан “бөјүк бир дағ олду вә бүтүн дүнјаны долдурду”, бу о демәкдир ки, Хиласкар Падшаһлыг Аллаһын һөкмранлығыны тәмсил едәрәк јери идарә едәҹәкдир.

⁸ Бу Падшаһлыгда Мәсиһлә бирликдә падшаһлар вә каһинләр олмаг үчүн “инсанлар арасындан сатын алынмыш” 144 000 нәфәр рәһбәрлик едир (Вәһј 5:9, 10; 14:1-4; 20:6). Даниел онларын һаггында “Уҹа оланын мүгәддәсләри” кими бәһс едир вә дејир ки, башчылары Мәсиһлә бирликдә “падшаһлыг вә сәлтәнәт вә бүтүн ҝөјләрин алтындакы падшаһлыгларын бөјүклүјү... онун падшаһлығы әбәди падшаһлыгдыр вә бүтүн сәлтәнәтләр... [“онлара”, ЈД] гуллуг едәҹәкләр вә баш әјәҹәкләр” (Даниел 7:13, 14, 18, 27). Мәсиһ давамчыларына бу ҹүр сәмави һөкумәт һаггында дуа етмәји өјрәдирди.

Нәјә ҝөрә һәлә дә Падшаһлығын ҝәлмәси барәдә дуа едирик?

9. Аллаһын Падшаһлығынын ҝәлмәси барәдә дуа етмәк нәјә ҝөрә мүнасибдир?

⁹ Нүмунәви дуада Мәсиһ бизә Аллаһын Падшаһлығынын ҝәлмәси барәдә дуа етмәји өјрәдирди. Мүгәддәс Китаб пејғәмбәрликләринин јеринә јетдијинә ҝөрә демәк олар ки, Хиласкар Падшаһлыг ҝөјдә 1914-ҹү илдә гурулмушдурa. Буну нәзәрә алараг бу Падшаһлығын “ҝәлмәси” һаггында һәлә дә дуа етмәк дүздүрмү? Әлбәттә. Чүнки Даниелин пејғәмбәрлијиндә дашла тәмсил олунан Хиласкар Падшаһлығын вә бөјүк һејкәллә тәмсил олунан инсан һөкумәтләринин гаршыдакы тоггушмалары тәсвир олунур. Даш һәлә һејкәллә тоггушмалы вә она елә зәрбә ендирмәлидир ки, һејкәл тоза чеврилсин. Даниелин пејғәмбәрлијиндә охујуруг: “[Падшаһлығын] һакимијјәти башга бир халга верилмәјәҹәк; анҹаг бу падшаһлыгларын һамысыны о парчалајаҹаг вә мәһв едәҹәк, өзү исә әбәдијјән дураҹаг” (Даниел 2:44).

10. Биз нәјә ҝөрә Аллаһын Падшаһлығынын ҝәлмәсини чох арзу едирик?

¹⁰ Биз, Аллаһын Падшаһлығынын Шејтанын пис системинә гаршы неҹә чыхаҹағыны ҝөрмәји чох арзулајырыг, чүнки бу, Јеһованын мүгәддәс адынын мүгәддәс тутулаҹағыны вә Аллаһын һөкмранлығынын бүтүн дүшмәнләринин мәһв едиләҹәјини билдирәҹәк. Биз үрәкдән дуа едирик: “Падшаһлығын ҝәлсин” вә һәвари Јәһјанын сөзләрини тәкрар едирик: “Амин. Ҝәл, ја Рәбб Иса!” (Вәһј 22:20). Бәли, гој Иса Јеһованын адыны мүгәддәс тутмаға вә Онун һөкмранлығына бәраәт газандырмаға ҝәлсин ки, мәзмурчунун сөзләри јеринә јетсин: “Та ки, билсинләр, сән ки исмин Рәбдир [“Јеһовадыр”, ЈД], бүтүн дүнја үзәриндә јалныз сән Уҹасан” (Мәзмур 83:18).

“Сәнин ирадән олсун”

11, 12. а) Аллаһын ирадәсинин “ҝөјдә олдуғу кими, јердә дә” јеринә јетмәси барәдә дуа едәркән биз нә һагда хаһиш едирик? б) Јеһованын ирадәсинин јеринә јетмәси барәдәки хаһишимиз даһа нәји билдирир?

¹¹ Иса сонра давамчыларына бу ҹүр дуа етмәји өјрәдир: “Ҝөјдә олдуғу кими, јердә дә Сәнин ирадән олсун” (Матта 6:10). Каинат Јеһованын ирадәсилә јараныб. Гүввәтли сәмави мәхлуглар нида едирләр: “Ја Рәббимиз вә Аллаһымыз, иззәти, һөрмәти вә гүдрәти алмаға лајигсән. Чүнки һәр шеји Сән јаратдын вә һәр шеј Сәнин ирадәнлә мөвҹуд олду вә јаранды” (Вәһј 4:11). Јеһованын “һәм ҝөјләрдә, һәм дә јердә олан һәр шеј”ә аид нијјәти вардыр (Ефеслиләрә 1:8-10). Аллаһын ирадәсинин јеринә јетмәси барәдә дуа етмәклә, биз доғрудан да Јеһовадан Өз нијјәтини һәјата кечирмәји хаһиш едирик. Бундан әлавә, буну етмәклә биз ҝөстәририк ки, Аллаһын нијјәтинин бүтүн Каинатда јеринә јетдијини ҝөрмәји чох арзулајырыг.

¹² Бу ҹүр дуа етмәклә биз һәм дә өз һәјатымызы Јеһованын ирадәси илә ујғунлашдырмаға һазыр олдуғумузу ҝөстәририк. Иса демишдир: “Мәним јемәјим Мәни Ҝөндәрәнин ирадәсини јеритмәк вә Онун ишини тамамламагдыр” (Јәһја 4:34). Исаја бәнзәр тәрздә, һәср олунмуш биз мәсиһчиләр дә Аллаһын ирадәсини јеринә јетирмәкдән һәзз алмалыјыг. Јеһоваја вә Онун Оғлуна олан мәһәббәтимиз бизи “артыг бәшәри еһтираслара ҝөрә дејил, Аллаһын ирадәсинә ҝөрә” јашамаға тәшвиг едир (1 Петер 4:1, 2; 2 Коринфлиләрә 5:14, 15). Биз, билдијимиз кими, Јеһованын ирадәсинә зидд олан ишләрдән гачынмаға чалышырыг (1 Салониклиләрә 4:3-5). Мүгәддәс Китабы охумаг вә өјрәнмәк үчүн вахты сатын алараг биз, “Рәббин ирадәси нәдирсә, ону” гаврајырыг, бу исә өзүнә, “Падшаһлыг һаггында олан бу Мүждә”нин тәблиғ едилмәсиндә фәал иштирак етмәјимизи дахил едир (Ефеслиләрә 5:15-17; Матта 24:14 И–93).

Јеһованын ирадәсинин ҝөјдә јеринә јетмәси

13. Аллаһын ирадәси Шејтанын үсјанындан хејли әввәл һансы тәрздә јеринә јетирди?

¹³ Јеһованын ирадәси, Онун сәмави оғулларындан бири үсјан галдырыб, Шејтан олмаздан хејли әввәл ҝөјдә јеринә јетирди. “Сүлејманын мәсәлләри” китабында Аллаһын илкин Оғлу мүдриклијин тәҹәссүмү кими тәсвир олунуб. Орада ҝөстәрилир ки, саја ҝәлмәз милјон илләр әрзиндә Аллаһын јеҝанә Оғлу “һәр вахт онун өнүндә севинирди” вә Атасынын ирадәсини јеринә јетирәрәк хошбәхтлик дујурду. О, нәтиҹәдә “ҝөјләрдә вә јердә олан, ҝөрүнән вә ҝөрүнмәјән һәр шеј”ин јаранмасында Јеһованын маһир “ме’мары” олду (Сүлејманын мәсәлләри 8:22-31; Колослулара 1:15-17). Јеһова Исаны Өз Кәламы, јә’ни Өз нүмајәндәси кими истифадә едирди (Јәһја 1:1-3).

14. Мәләкләрин ҝөјдә Јеһованын ирадәсини јеринә јетирмәләринә даир Мәзмурун 103-ҹү фәслиндән нә өјрәнирик?

¹⁴ Мәзмурчунун сөзләри ҝөстәрир ки, Јеһова бүтүн варлыглар үзәриндә һөкмранлыг едир вә күлли мигдарда мәләкләр Онун ҝөстәришләрини динләјир вә әмрләрини јеринә јетирирләр. Биз охујуруг: “Рәбб тахтыны ҝөјләрдә гурду; вә онун падшаһлығы һәр кәс үзәриндә һакимдир. Еј кәламынын сәсини ешидиб кәламыны иҹра едән, гүдрәти чох олан мәләкләри, Рәбби тәгдис един. Еј сизләр, онун бүтүн ордулары, ирадәсини иҹра едән хидмәтчиләри, Рәбби тәгдис един. Еј өлкәсинин һәр јериндәки бүтүн ишләри, Рәбби тәгдис един” (Мәзмур 103:19-22).

15. Исанын падшаһлыг сәлаһијјәти алмасы Јеһованын ирадәсинин ҝөјдә јеринә јетмәсинә неҹә тә’сир ҝөстәрди?

¹⁵ “Ејуб” китабына әсасән, үсјанчы олдугдан сонра Шејтанын һәлә дә сәмаја јолу ачыг иди (Ејуб 1:6-12; 2:1-7). “Вәһј” китабында исә габагҹадан дејилирди ки, вахт ҝәләҹәк Шејтан вә онун ҹинләри ҝөјләрдән говулаҹаглар. Һәмин вахт, еһтимал ки, Иса Мәсиһ 1914-ҹү илдә Падшаһлығы алдыгдан тезликлә сонра башланды. Һәмин вахтдан е’тибарән үсјанчылара ҝөјдә јер јохдур. Онлар јерин һүдудлары илә мәһдудлашдырылыблар (Вәһј 12:7-12). Ҝөјдә бир дәнә дә олсун арагарышдыран галмајыб, јалныз “Гузунун”, Иса Мәсиһин тәрәфиндә дуранлар вә Јеһованы тәвазөкарлыгла тәгдис едәнләр галыблар (Вәһј 4:9-11). Јеһованын ирадәси ҝөјдә һәгигәтән дә јеринә ­јетир.

Јеһованын ирадәсинин јердә јеринә јетмәси

16. Нүмунәви дуа Христиан дүнјасынын бәшәријјәтин үмиди һаггындакы тә’лимини неҹә јалана чыхарыр?

¹⁶ Христиан дүнјасынын килсәләри бүтүн јахшы инсанларын ҝөјә галхаҹагларыны иддиа едәрәк, јери Аллаһын нијјәтләриндән кәнар етмишләр. Лакин Иса бизә бу ҹүр дуа етмәји өјрәдирди: “Падшаһлығын ҝәлсин; ҝөјдә олдуғу кими, јердә дә Сәнин ирадән олсун” (Матта 6:10, И–93). Зоракылығын, әдаләтсизлијин, хәстәлик вә өлүмүн ҝениш јајылдығы Јер күрәсиндә бу ҝүн Јеһованын ирадәсинин јеринә јетдијини ким исә тәсдиг едә биләрми? Әлбәт ки, јох! Буна ҝөрә дә биз сә’јлә дуа етмәлијик ки, Аллаһын ирадәси һәвари Петерин јаздығы вә’дләрә әсасән јердә јеринә јетсин: “Биз Онун вә’динә ҝөрә јени ҝөјләр [Мәсиһин рәһбәрлији алтында олан Хиласкар Падшаһлыг] вә јени јер [салеһ инсан ҹәмијјәти] ҝөзләјирик ки, онларда салеһлик өмүр сүрүр” (2 Петер 3:13).

17. Јеһованын јер үзүнә даир нијјәти нәдән ибарәтдир?

¹⁷ Јеһова јери мүәјјән мәгсәдлә јарадыб. О, Ишаја пејғәмбәри нөвбәти сөзләри јазмаға илһамландырмышдыр: “Ҝөјләри јарадан Рәбб, дүнјаја шәкил верән вә ону јарадан, ону мөһкәмләдән вә ону бошуна јаратмајан, үзәриндә јашанылсын дејә она шәкил верән Аллаһ белә дејир: Рәбб мәнәм; вә башгасы јохдур” (Ишаја 45:18). Аллаһ илк инсан ҹүтүнү Ҹәннәт бағында јерләшдирди вә онлара тапшырыг верди: “Төрәјиб чохалын вә јер үзүнү долдуруб она саһиб олун” (Јарадылыш 1:27, 28; 2:15, МКШ). Тамамилә ајдындыр: Јараданын нијјәти ондан ибарәтдир ки, јер үзүндә, Онун һөкмранлығына һәвәслә итаәт едән вә Мәсиһин вә’д етдији Ҹәннәтдә әбәди јашајаҹаг камил салеһ инсанлар сакин олсунлар (Мәзмур 37:11, 29; Лука 23:43).

18, 19. а) Аллаһын ирадәси јер үзүндә тамамилә јеринә јетмәздән әввәл нә баш вермәлидир? б) Нөвбәти мәгаләдә Исанын нүмунәви дуасынын һансы саһәләри мүзакирә едиләҹәк?

¹⁸ Һәлә ки, јер үзүндә Јеһованын һөкмранлығына табе олмајан инсанлар јашајыр, Јеһованын јерә даир нијјәти ахыра кими һәјата кечә билмәз. Мәсиһин рәһбәрлији алтында олан ҝүҹлү мәләкләрин васитәсилә Аллаһ ‘јери тәләф едәнләри тәләф едәҹәкдир’. Јалан динләри, сатгын сијасәти, хәсис вә виҹдансыз коммерсијасы вә дағыдыҹы һәрби системи илә јанашы Шејтанын бүтүн пис системи һәмишәлик олараг јер үзүндән силинәҹәк (Вәһј 11:18; 18:21; 19:1, 2, 11-18). Јеһованын һөкмранлығына бәраәт газандырылаҹаг, Онун ады исә мүгәддәс тутулаҹаг. Нөвбәти сөзләри дејәркән биз бүтүн бунлар барәсиндә дуа едирик: “Еј ҝөјләрдә олан Атамыз, исмин мүгәддәс тутулсун; Падшаһлығын ҝәлсин; ҝөјдә олдуғу кими, јердә дә Сәнин ирадән олсун” (Матта 6:9, 10, И–93).

¹⁹ Нүмунәви дуаны верәркән Иса ҝөстәрди ки, биз шәхси ишләримиз барәсиндә дә дуа едә биләрик. Нүмунәви дуанын бу саһәләрини нөвбәти мәгаләдә мүзакирә едәҹәјик.

[Һашијә]

Тәкрар үчүн суаллар

• Јеһоваја мүраҹиәт едәркән “Атамыз” демәк нәјә ҝөрә мүнасибдир?

• Јеһованын адынын мүгәддәс тутулмасы барәдәки хаһиш нәјә ҝөрә биринҹи дәрәҹәли әһәмијјәт кәсб едир?

• Нәјә ҝөрә Аллаһын Падшаһлығынын ҝәлмәси барәдә дуа едирик?

• Аллаһын ирадәсинин ҝөјдә олдуғу кими јердә дә јеринә јетмәси барәдәки хаһишимиз нәји билдирир?

[19-ҹу сәһифәдәки шәкил]

Исанын дуалары фәрисејләрин ријакар дуаларындан чох фәргләнирди.