Јеһованын Кәламы ҹанлыдыр
«Мәрсијәләр» китабындан диггәтәлајиг фикирләр
ЈЕРЕМЈА пејғәмбәр 40 ил әрзиндә сөјләдији пејғәмбәрликләрин јеринә јетмәсинин шаһиди олур. Пејғәмбәр доғма шәһәринин јерлә јексан едилдијини өз ҝөзләри илә ҝөрәндә һансы һиссләри кечирир? Јунанҹа Септуагинтада «Мәрсијәләр» китабына ҝириш сөзләриндә дејилир: «Јеремја ағлаја-ағлаја јерә чөкүб, бу мәрсијә илә Јерусәлим үчүн ағы деди». Б. е. ә. 607-ҹи илдә, Јерусәлимин 18 ајлыг мүһасирәсиндән сонра јандырылмасы Јеремјанын јаддашында һәлә ҹанлы икән јазылан китабда пејғәмбәрин гәлб ағрылары өз әксини тапмышдыр (Јеремја 52:3-5, 12-14). Тарихдә һеч бир шәһәр үчүн белә тә’сиредиҹи вә үрәкпарчалајан сөзләрлә ағы дејилмәмишди.
«Мәрсијәләр» китабы беш лирик поема топлусудур. Илк дөрд һиссә мәрсијә, бешинҹиси исә хаһиш вә ја дуадыр. Бирдән дөрдә гәдәр олан һиссә акростих шәклиндә јазылмышдыр, јә’ни ајәләр 22 һәрфдән ибарәт ибрани әлифбасынын сырасы илә башлајыр. Бешинҹи һиссәдәки ајәләрин сајы ибрани әлифбасынын һәрфләринин сајына мүвафиг олса да, о, әлифба сырасы илә јазылмајыб.
«АҒЛАМАГДАН ҜӨЗЛӘРИМИН НУРУ ҜЕДИР»
«Јерусәлим шәһәри неҹә дә бош галыб, бир заман инсанларла долу иди, инди дул гадына бәнзәјир — милләтләр арасында улу сајылан, елләр арасында мәләкә олан, бу шәһәр нөкәрчилик едир». Јеремја пејғәмбәрин Јерусәлим үчүн дедији мәрсијә бу сөзләрлә башлајыр. Јерусәлимин башына ҝәлән фәлакәтләрин сәбәбини пејғәмбәр белә изаһ едир: «Чох аси олдугларына ҝөрә Рәбб онлары бу зүлмә салды» (Мәрсијәләр 1:1, 5).
Әрини вә ушагларыны итирмиш дул гадына бәнзәдилән Јерусәлим сорушур: «Мәним башыма ҝәтирилән дәрд башгасында олармы?» Дүшмәнләри һаггында о, Аллаһа дуа едир: «Етдикләри писликләри јада сал, асилијимә ҝөрә мәнә етдијини онлара да ет, чох аһ-налә чәкирәм, үрәјим тагәтдән дүшүб» (Мәрсијәләр 1:12, 22).
Гәм-гүссәјә гәрг олан Јеремја дејир: «[Јеһова] гызғын гәзәби илә Исраилин гүввәсини көкүндән кәсди, дүшмән өнүндә онун үстүндән сағ әлини ҝөтүрдү. Санки Јагуб нәслини һәр тәрәфдән ода салды ҝөндәрдији атәшлә јандырыб-јахды». Пејғәмбәр чәкдији изтираблары тәсвир едәрәк аһ-налә едир: «Ағламагдан ҝөзләримин нуру ҝедир, ҹаным әзабдан јаныр... Үрәјимдән ган ахыр». Өтүб-кечәнләр һејрәтлә сорушурлар: «Бүтүн дүнјанын ҝөзәллик вә севинҹ рәмзи олан шәһәр будурму?» (Мәрсијәләр 2:3, 11, 15).
Мүгәддәс Китаб суалларына ҹаваблар:
1:15 — Јеһова һансы мә’нада «бакирә Јәһуда гызыны үзүмсыханда әзди»? Бакирә гыз кими тәсвир едилән шәһәри дағыданда бабиллиләр о гәдәр ган төкдүләр ки, санки үзүмсыханда үзүм сыхылмышды. Јеһова буну габагҹадан сөјләдији вә баш вермәсинә изин вердији үчүн, демәк олар ки, О Өзү «бакирә Јәһуда гызыны үзүмсыханда әзди».
2:1 — Исраилин әзәмәти ҝөјдән јерә неҹә атылды? ‘Ҝөјләр јер үзүндән јүксәкдир’, буна ҝөрә дә иззәтләнмиш шејләрин алчалдылмасы бә’зән онларын ҝөјдән јерә атылмасы кими тәсвир олунур. «Исраилин әзәмәти», јә’ни Јеһованын лүтфү Исраилин үзәриндә олдуғу заман онун малик олдуғу иззәт вә гүдрәт Јерусәлимин дағылмасы вә Јәһуданын виран едилмәси илә јерә атылды (Јешаја 55:9).
2:1, 6 — Јеһованын ‘кәтили’ вә ‘чардағы’ нәдир? Мәзмурчу охујурду: «Ҝәлин, Онун мәканына ҝедәк, кәтилиндә сәҹдә едәк» (Мәзмур 132:7). Демәли, Мәрсијәләр 2:1 ајәсиндә һаггында данышылан ‘кәтил’ Јеһованын ибадәтҝаһы, јә’ни мә’бәдидир. Санки бағдакы чардаг вә ја дахма имиш кими, бабиллиләр ‘Рәббин мә’бәдинә од вуруб јандырдылар’ (Јеремја 52:12, 13).
2:17 — Јеһова Јерусәлимлә әлагәдар һансы ‘сөзүнү’ һәјата кечирди? Бурада: «Үзүмү сиздән дөндәрәҹәјәм, дүшмәнләринизин гаршысында мәғлуб олаҹагсыныз, јағыларыныз үзәриниздә һөкм сүрәҹәк; сизи гован олмаса да, гачаҹагсыныз», — дејилдији Левилиләр 26:17 ајәсинә истинад едилир.
Бизим үчүн ибрәт дәрсләри:
1:1-9. Јерусәлим ҝеҹәләр аҹы-аҹы ағлајыр, ҝөз јашлары илә јанағы исланыр, бүтүн дарвазалары кимсәсиз галыб, каһинләри аһ-зар едир, гызлары әзаб-әзијјәт чәкир, өзүнүн дә агибәти аҹыдыр. Нә үчүн? Јерусәлим бөјүк ҝүнаһ ишләтди. Ләкәләри әтәјиндә галды. Ҝүнаһын бәһрәси севинҹ дејил, ҝөз јашлары, аһ-зар, әзаб-әзијјәт вә кәдәр олур.
1:18. Јеһова ҝүнаһкара һәмишә һаглы олараг ҹәза верир.
2:20. Исраиллиләрә хәбәрдарлыг едилмишди ки, Јеһоваја гулаг асмасалар, үзәрләринә лә’нәтләр төкүләҹәк, ‘оғул-гызларынын әтини јејәҹәкләр’ (Ганунун тәкрары 28:15, 45, 53). Аллаһа мәһәл гојмајараг өз јолумузла ҝетмәк неҹә дә ағылсызлыг оларды!
«ГУЛАҒЫНЫ ТЫХАМА»
«Мәрсијәләр» китабынын 3-ҹү фәслиндә Исраил халгындан башына фәлакәтләр ҝәлән бир инсан кими данышылыр. О охујур: «Рәбб Она ҝүвәнәнләрә, Ону ахтаран көнүлләрә хејирхаһдыр». Һәгиги Аллаһа јалварыр: «Гулағыны тыхама, фәрјадымы динлә». О, Јеһовадан дүшмәнләрин тә’нәсинә ҝөз јуммамағы хаһиш едиб дејир: «Ја Рәбб, онларын әлләринин әмәлләринә ҝөрә әвәзини верәҹәксән» (Мәрсијәләр 3:1, 25, 56, 64).
Јеремја үрәјини бошалдыб, Јерусәлимин 18 ајлыг мүһасирәсинин дәһшәтләринә ҝөрә ағы дејир: «Әзиз халгымын тәгсири Содомун ҝүнаһыны кечди, бу шәһәр әл тохунмадан бир андаҹа јерлә јексан олду». Јеремја давам едир: «Бу аҹлығын гурбанынданса гылынҹ гурбаны олан бәхтијардыр. Зәминин мәһсулундан мәһрум олмушдулар, әријән ҹанларында ҹан галмајыб» (Мәрсијәләр 4:6, 9).
Бешинҹи һиссәдә Јерусәлим сакинләринин сөзләри тәсвир олунур: «Ја Рәбб, башымыза ҝәләни јада сал ҝөр бу хәҹаләтимизи, буна нәзәр сал». Башларына ҝәләнләри данышараг, хаһиш едирләр: «Сән исә, ја Рәбб, әбәди һөкмрансан, нәсилдән-нәслә гәдәр тахтында отураҹагсан. Ја Рәбб, бизи Өзүнә гајтар, тәзәдән әввәлки ҝүнләримизә гајыдаг!» (Мәрсијәләр 5:1, 19, 21).
Мүгәддәс Китаб суалларына ҹаваблар:
3:16 — «Дишләрими чынгылла гырды» дедикдә нә нәзәрдә тутулур? Бир китабда дејилир ки, «јәһудиләр сүрҝүнә ҝедәндә чөрәкләрини торпагда газылмыш чухурларда биширмәк мәҹбуријјәтиндә идиләр, буна ҝөрә дә онларын ичиндән гум-чынгыл чыхырды». Белә чөрәји јејәндә адамын диши сына биләрди.
4:3, 10 — Нәјә ҝөрә Јеремја ‘халгыны’ ‘сәһра дәвәгушулары’ илә мүгајисә едир? Әјјуб 39:16 ајәсиндә дејилир ки, дәвәгушу «балалары илә елә сәрт рәфтар едир ки, елә бил өзүнүнкү дејил». Балалар јумуртадан чыхандан сонра диши башга дәвәгушулара гошулараг јуваны тәрк едир, онларын гајғысына исә еркәк галыр. Бәс тәһлүкә илә үзләшәндә нә баш верир? Һәм еркәк, һәм дә диши балаларыны атыб гачыр. Бабиллиләрин мүһасирәси заманы Јерусәлимдә аҹлыг елә шиддәтли олду ки, адәтән өз өвладларына гаршы мәрһәмәтли олан аналар, сәһра дәвәгушулары кими, гәддарлашдылар. Бу, чаггалларын ҝөстәрдији аналыг гајғысынын там әксидир.
5:7 — Инсанлар ата-бабаларынын ҝүнаһына ҝөрә Јеһованын гаршысында ҹавабдеһдирләрми? Хејр, Јеһова инсанлары ата-бабаларынын ҝүнаһларына ҝөрә ҹәзаландырмыр. Мүгәддәс Китабда дејилир: «Һәр биримиз өзү үчүн Аллаһа һесабат верәҹәкдир» (Ромалылара 14:12). Амма сәһв һәрәкәтләрин нәтиҹәләри гала биләр ки, бундан да ҝәләҹәк нәсилләр әзијјәт чәкәр. Мәсәлән, гәдим исраиллиләрин бүтпәрәстлијә дөнмәси һәтта сонралар јашајан садиг исраиллиләр үчүн дә салеһлик јолу илә ҝетмәји чәтинләшдирди (Чыхыш 20:5).
Бизим үчүн ибрәт дәрсләри:
3:8, 43, 44. Јерусәлим дара дүшәндә Јеһова онун сакинләринин имдад фәрјадларыны динләмәкдән имтина етди. Сәбәб нә иди? Инсанларын итаәтсизлији вә төвбә етмәмәси. Әҝәр Јеһованын дуаларымыза ҹаваб вермәсини истәјириксә, она табе олмалыјыг (Сүлејманын мәсәлләри 28:9).
3:21-26, 28-33. Шиддәтли изтираблара неҹә дөзә биләрик? Бу суалын ҹавабыны Јеремја верир. Унутмамалыјыг ки, Јеһованын мәрһәмәти вә мәһәббәти түкәнмәздир. Һәмчинин јадда сахламалыјыг ки, тәкҹә сағ олмағымыз үмидимизин үзүлмәмәси үчүн тутарлы сәбәбдир. Биз сәбирли олмалы вә Јеһованын гуртулуш вермәсини сакитҹә вә ҝилеј-ҝүзар етмәдән ҝөзләмәлијик. Үстәлик, ‘үзүмүзү јерә сүртмәлијик’, јә’ни баш верәнләрә Аллаһын јахшы мәгсәдлә јол вердијини баша дүшүб, сынаглара бојун әјмәлијик.
3:27. Ҝәнҹлик чағынын сынағы чәтинликләр вә истеһзалар ола биләр. Анҹаг ‘бојундуруғу ҝәнҹ јашдан дашымаг’ јахшыдыр. Нә үчүн? Чүнки ҝәнҹ јашында сынаг бојундуруғуну дашымаг инсаны ҝәләҹәк проблемләрин өһдәсиндән ҝәлмәјә һазырлајыр.
3:39-42. Ҝүнаһларымыза ҝөрә әзаб чәкәндә ‘шикајәтләнмәк’ дүзҝүн олмазды. Сәһвләримизин бәһрәсини бичәндә шикајәтләнмәкдәнсә, ҝәлин «јолларымыза диггәтлә бахаг, Рәббә јенидән үз тутаг». Јахшы олар ки, төвбә едиб, јолларымызы дүзәлдәк.
Јеһоваја ҝүвәнин
«Мәрсијәләр» китабы бабиллиләрин шәһәри јандырыб, өлкәни виран гојандан сонра Јеһованын Јерусәлимә вә Јәһудаја мүнасибәтини ачыглајыр. Ҝүнаһларын е’тирафы ҝөстәрир ки, Јеһованын нәзәринҹә, фәлакәтин сәбәби халгын ҝүнаһыдыр. Аллаһдан илһам алмыш бу китабда Јеһоваја үмид вә дүз јола гајытмаг арзусу ифадә олунур. Бурада јазыланлар Јеремјанын мүасирләринин чохунун һиссләрини әкс етдирмәсә дә, Јеремјанын өзүнүн вә төвбә едән јәһудиләрин һиссләрини ифадә едир.
Јеһованын Јерусәлимдәки вәзијјәтә гијмәт вермәсиндән өзүмүзә ики ваҹиб дәрс ҝөтүрүрүк. Биринҹиси, Јерусәлимин мәһви вә Јәһуданын виранәлији Јеһоваја табе олмағын ваҹиблијини ҝөстәрир вә Аллаһын ирадәсинә лагејд јанашмамаг үчүн хәбәрдарлыг верир (1 Коринфлиләрә 10:11). Икинҹи дәрси Јеремјанын нүмунәсиндән ҝөтүрүрүк (Ромалылара 15:4). Вәзијјәт һәтта чыхылмаз ҝөрүнсә белә, гәм-гүссә ичиндә олан пејғәмбәр хилас үчүн Јеһоваја үз тутду. Јеһоваја вә Онун Кәламына иман ҝәтириб, Она ҝүвәнмәк неҹә дә ваҹибдир! (Ибраниләрә 4:12).
[9-ҹу сәһифәдәки шәкил]
Јеремја пејғәмбәр бәјан етдији һөкм хәбәрләринин јеринә јетмәсини ҝөзләри илә ҝөрдү.
[10-ҹу сәһифәдәки шәкил]
Бу корејалы Шаһидләрин битәрәфлик мөвгеји вә иманы сынаға чәкилмишдир.