Мүгәддәс Јазыларын китабы нөмрә 32 — Јунус

Јазан: Јунус

Јазылмасы б-аша чатыб: б. е. ә. тәх. 844-ҹи ил

БИЗИМ ерадан әввәл ЫХ әсрдә јашамыш Јунусу миссионер адландырмаг олар. О, Јеһовадан алдығы тә’јината неҹә јанашды? Нәләрлә үзләшди? Адамлар онун дедикләрини неҹә гәбул едирдиләр? Онун хидмәти нә дәрәҹәдә уғурлу олду? Бу суалларын ҹавабыны «Јунус» китабындакы драматик һекајәтдән өјрәнмәк олар. Һекајәт, Јеһованын сечилмиш халгы Онунла әһди позуб, бүтпәрәстлијә гапылан дөврдә јазылмышдыр. Орада нәгл олунур ки, Аллаһын лүтфү јалныз бир халгла, һәтта бу халг Исраил олса да, мәһдудлашмыр. Бундан әлавә, китаб Јеһованын һәдсиз лүтфүнү вә севҝи долу хејирхаһлығыны уҹалдыр, гејри-камил инсанда исә мәрһәмәт, сәбир вә иман чатышмазлығына тез-тез раст ҝәлдијини гејд едир.

² «Јунус» адынын мә’насы (ибраниҹә Јона) «Ҝөјәрчин» демәкдир. О, Зевулун әразисинин Галилејадакы Гат-Хефер шәһәриндән олан пејғәмбәр Аммитајын оғлу иди. 2 Падшаһлар 14:23-25 ајәләриндә, Исраил падшаһы Јаровамын, Јеһованын Јунуса дедији сөзләрә мүвафиг олараг, өлкәнин сәрһәдләрини ҝенишләндирдијини охујуруг. Демәли, Јунусун пејғәмбәрлик етдији вахт тәхминән б. е. ә. 844-ҹү илә, ЫЫ Јаровамын Исраилдә падшаһлыға башладығы вахта дүшүр вә пајтахты Нинева олан Ашшурун Исраили зәбт етмәсиндән хејли әввәл олмушдур.

³ Шүбһәсиз Јунусун һекајәти тамамилә ҝерчәкдир. «Иманымызын Баниси вә Камилләшдириҹиси» Иса, Јунус һаггында реал шәхсијјәт кими данышмыш вә Аллаһдан илһам алараг, Јунусун китабында тәсвир едилән ики һадисәнин пејғәмбәрлик мә’насыны изаһ етмиш вә онун һәгиги пејғәмбәрлик китабы олдуғуну ҝөстәрмишдир (Ибр. 12:2; Мат. 12:39-41; 16:4; Лука 11:29-32). Јәһудиләр «Јунус» китабыны һәмишә каноник китабларла бир ҹәрҝәјә гојмуш вә тарихи сајмышлар. Јунусун өз сәһвләрини вә зәиф ҹәһәтләрини бир тәһәр дүзәлтмәјә һеч бир ҹәһд ҝөстәрмәдән ајдын тәсвир етмәси дә һекајәтин ҝерчәклијинә сүбутдур.

⁴ Бәс Јунусу удмуш «бөјүк... балыг» һаггында нә демәк олар? Бу балығын нөвү илә бағлы чох фәрзијјәләр ирәли сүрүлмүшдүр. Балина, һәмчинин бөјүк ағ көпәк балығы инсаны бүтөвлүкдә уда биләрләр. Амма Мүгәддәс Китабда белә дејилир: «Рәбб Јунусу удмаг үчүн бөјүк бир балыг јетирди» (Јун. 1:17). Балығын нөвү дәгиг ҝөстәрилмәдији үчүн бунун балина, ағ көпәк балығы вә ја башга намә’лум дәниз һејваны олдуғуну демәк мүмкүн дејилa. Мүгәддәс Китабда бунун «бөјүк бир балыг» олдуғу һаггындакы мә’лумат бизим үчүн ганеедиҹидир.

БИЗӘ ФАЈДАСЫ

⁹ Јунусун һәрәкәт тәрзи вә онун нәтиҹәләри бизим үчүн хәбәрдарлыг олмалыдыр. О, Аллаһа архаланараг Онун вердији тапшырығы ҹанла-башла иҹра етмәк әвәзинә, јахасыны бу ишдән гуртармаг истәди (Јун. 1:3; Лука 9:62; Сүл. мәс. 14:26; Јешаја 6:8). Башга сәмтә јола дүшән Јунус, мәнфи фикирләрин тә’сири алтында дәнизчиләрә ‘ҝөјләрин Аллаһы Рәббә’ итаәт етдијини демәјә горхду. О, ҹәсарәтини итирмишди (Јун. 1:7-9; Ефес. 6:19, 20). Јеһова Ниневаја лүтф ҝөстәрәндә Јунус егоистликдән буну шәхси тәһгир сајыб, өзүнә бәраәт газандырмаг мәгсәди илә Јеһоваја, бу ишин белә гуртараҹағыны әввәлҹәдән билдијини деди, бәс ону бир пејғәмбәр кими ҝөндәрмәјә нә еһтијаҹ вар иди? Јунус, һөрмәтсизлијинә вә наразылығына ҝөрә мәзәммәт олунду. Биз бундан ибрәт дәрси ҝөтүрәрәк Јеһованын Өз лүтфүнү неҹә тәзаһүр етдирмәсиндә вә ја мүәјјән проблемләри һәлл етмәсиндә сәһв ахтармагдан чәкинмәлијик (Јун. 4:1-4, 7-9; Филип. 2:13, 14; 1 Кор. 10:10).

¹⁰ Бунунла јанашы, Јеһованын ҝөзәл кејфијјәтләринин, Онун севҝи долу хејирхаһлығынын вә лүтфүнүн тәсвиринә Јунус китабында үстүнлүк верилир. Өз пејғәмбәрини ҝөндәриб ону ҝөзләјән фәлакәтдән хәбәрдар етмәклә Јеһова Ниневаја севҝи долу хејирхаһлыг, шәһәр әһли төвбә едән заман исә мәмнунијјәтлә лүтфкарлыг ҝөстәрди. Бундан сонра Нинева б. е. ә. 632-ҹи илдә мидијалылар вә бабиллиләр тәрәфиндән дармадағын едиләнә кими, Аллаһын лүтфү сајәсиндә 200 илдән дә артыг мөвҹуд олду. Аллаһ һәмчинин Јунуса да лүтф ҝөстәрди, ҝүҹлү туфанда онун һәјатыны горујуб сахлады вә «ону пис һалындан гуртармаг үчүн» ҝәнәҝәрчәк биткиси јетишдирди. Јеһова Јунуса ҝәнәҝәрчәк јарпагларынин көлҝәсиндә далдаланмаға имкан вериб сонрадан бу биткини мәһв етмәклә лүтфкарлыг вә севҝи долу хејирхаһлығын Онун шәхси ирадәси олдуғуну ҝөстәрди (Јун. 1:2; 3:2-4, 10; 2:10; 4:6, 10, 11).

¹¹ Матта 12:38-41ајәләриндә Иса дин рәһбәрләринә деди ки, онлара јалныз ‘Јунис [Јунус] пејғәмбәрин әламәти’ вериләҹәкдир. Үч ҝүн-үч ҝеҹә «балығын [«шеолун», ЈД] гарнында» галан Јунус Ниневаја тәблиғ етмәјә ҝетди. Беләликлә о, ниневалылар үчүн «әламәт» олду (Јун. 1:17; 2:2; 3:1-4). Буна ујғун шәкилдә, Иса үч натамам ҝүн гәбирдә олду вә сонра дирилдилди. Онун шаҝирдләри бу һадисәјә шаһидлик едәндә Иса о нәсил үчүн әламәт олду. Јәһудиләрин вахт һесаблама үсулу вә пејғәмбәрликләрин Исанын үзәриндә иҹра олунмасы фактлары «үч ҝүн-үч ҝеҹә» мүддәтини, үч натамам ҝүнә аид етмәјә иҹазә верирb.

¹² Иса сөһбәтә давам едиб, ниневалыларын төвбәсилә, јәһудиләрин дашүрәклијини вә хидмәти заманы она гаршы бәсләдикләри ачыг нифрәти гаршы-гаршыја гојараг деди: «Ниневија [Нинева] әһалиси гијамәт ҝүнүндә бу нәсил илә бәрабәр галхаҹаг вә ону мәһкум едәҹәк. Чүнки онлар Јунисин [Јунусун] тәблиғи илә төвбә етдиләр; вә будур, Јунисдән даһа бөјүјү бурададыр». (Һәмчинин Матта 16:4 вә Лука 11:30, 32 ајәләринә бахын.) «Јунисдән [Јунусдан] даһа бөјүјү бурададыр» сөзләрилә Иса нәји нәзәрдә тутурду? О, буну өзүнә: «Төвбә един, чүнки Сәмави Сәлтәнәт јахындыр» дејә тәблиғ етмәк үчүн Јеһова тәрәфиндән ҝөндәрилмиш ән бөјүк пејғәмбәрә аид едирди (Мат. 4:17). Амма о дөврдәки јәһудиләрин чоху ‘Јунис [Јунус] пејғәмбәрин әламәтини’ рәдд етдиләр. Бәс бу ҝүн вәзијјәт неҹәдир? Чохлары Јеһованын хәбәрдарлығына мәһәл гојмасалар да, бүтүн дүнјада минләрлә адам ҝөзәл имкандан, илк дәфә «Инсан Оғлу» Исанын тәблиғ етмәјә башладығы Падшаһлыг һаггында хош хәбәри ешитмәк имканындан истифадә едирләр. Јунусун тәблиғи нәтиҹәсиндә хејир-дуа алмыш ниневалылар кими, бу инсанлар да Јеһованын сәхавәти вә лүтфүндән истифадә етмәклә узун өмүр сүрә биләрләр, ахы һәгигәтән дә «хилас Рәбдәдир!» (Јун. 2:9).

[Һашијәләр]