ФӘСИЛ 2
Аллаһ һаггында билик верән китаб
1, 2. Нәјә ҝөрә Јараданымызын рәһбәрлијинә еһтијаҹымыз вар?
СЕВӘН Јараданымызын бәшәријјәти ҝөстәриш вә рәһбәрлик тәгдим едән бир китабла тә’мин етмәси тамамилә мәнтигәујғундур. Мәҝәр бәшәријјәтин рәһбәрлијә еһтијаҹ дујдуғу илә разы дејилсинизми?
2 Тәхминән 2 500 ил бундан габаг бир пејғәмбәр вә тарихчи јазмышдыр: “Аддымларыны доғрултмаг јеријән инсанын әлиндә дејилдир” (Јеремја 10:23). Бу ҝүн бу фикрин доғрулуғу һәмишәкиндән даһа габарыг шәкилдә ҝөрүнүр. Мәсәлән, тарихчи Уилјам Һ. Макнил белә гејд едир: “Планетимиздә бәшәријјәтин тарихи — тә’јин олунмуш иҹтимаи гајда-ганунларын сонсуз дәрәҹәдә бөһрана вә ифласа уғрамасындан ибарәтдир”.
3, 4. а) Мүгәддәс Китабы өјрәнмәјә неҹә јанашмалыјыг? б) Мүгәддәс Китабла танышлыға нәдән башлајаҹағыг?
3 Мүгәддәс Китаб бизә еһтијаҹ дујдуғумуз мүдрик рәһбәрлији тәгдим едир. Доғрудур, чохларына илк бахышдан елә ҝәлир ки, ону мәнимсәмәк гејри-мүмкүндүр. Бу бөјүк бир китабдыр вә онун бә’зи һиссәләрини анламаг бир о гәдәр дә асан дејил. Лакин сизә бөјүк мирасы неҹә әлдә етмәји изаһ едән һүгуги бир сәнәд версәјдиләр, онунла таныш олмаг үчүн вахт ајырмаздынызмы? Әҝәр сәнәдин бә’зи һиссәләрини баша дүшмәкдә чәтинлик чәксәјдиниз, јәгин ки, бу ишдә сәриштәли олан шәхсә мүраҹиәт едәрдиниз. Нәјә ҝөрә Мүгәддәс Китаба да бу ҹүр јанашмајасыныз? (Һәвариләрин ишләри 17:11). Сөһбәт ади мирасдан даһа ваҹиб олан бир шејдән ҝедир. Әввәлки фәсилдә өјрәндијимиз кими, Аллаһ һаггындакы билик әбәди һәјата апарыр.
4 Ҝәлин, Аллаһ һаггында билик верән китабла даһа јахындан таныш олаг. Әввәлҹә Мүгәддәс Китабын гыса хүласәсини едәк. Сонра исә бир чох зијалы шәхсләрин Мүгәддәс Китабы Аллаһдан илһам алмыш Кәлам һесаб етмәләринин сәбәбини мүзакирә едәк.
МҮГӘДДӘС КИТАБЫН МӘЗМУНУ
5. а) Ибраниҹә Мүгәддәс Јазыларда һансы мә’лумат вар? б) Јунанҹа Мүгәддәс Јазылара нә дахилдир?
5 Адәтән Әһди-Әтиг вә Әһди-Ҹәдид адланан ики һиссәдән ибарәт олан Мүгәддәс Китаба 66 китаб дахилдир. Мүгәддәс Китабын отуз доггуз китабы әсасән ибрани, ијирми једдиси исә јунан дилиндә јазылмышдыр. “Тәквин”дән “Малаки”јә гәдәр олан китаблары өзүнә дахил едән Ибраниҹә Мүгәддәс Јазылар јарадылыш дөврүнү вә ондан сонракы 3 500 иллик бәшәр тарихини әһатә едир. Мүгәддәс Китабын бу һиссәси илә таныш оларкән, биз исраиллиләрин б. е. ә. XVI әсрдә бир халг кими јарандығы дөврдән, б. е. ә. V әсрә гәдәр Аллаһын онларла неҹә даврандығыны өјрәнирик. “Маттанын Мүждәси” илә башланыб “Вәһј” китабы илә сона чатан Јунанҹа Мүгәддәс Јазылар Иса Мәсиһин вә онун шаҝирдләринин ерамызын I әсриндәки тә’лим вә фәалијјәтләринә һәср едилиб.
6. Мүгәддәс Китабы нәјә ҝөрә бүтүнлүклә өјрәнмәк лазымдыр?
6 Бә’зиләри иддиа едирләр ки, “Әһди-Әтиг” јәһудиләр, “Әһди-Ҹәдид” исә христианлар үчүн јазылмышдыр. Анҹаг 2 Тимотејә 3:16 ајәсинә әсасән “һәр Мүгәддәс Јазы Аллаһдан илһам алмыш вә... фајдалыдыр”. Буна ҝөрә дә, Мүгәддәс Китабы бүтүнлүклә өјрәнмәјә там әсасымыз вар. Әслиндә, Мүгәддәс Китабын һәр ики һиссәси бири диҝәрини тамамлајараг, үмуми бир мөвзуну аһәнҝдар сурәтдә инкишаф етдирир.
7. Мүгәддәс Китабын әсас мөвзусу нәдир?
7 Бәлкә сиз дини ибадәтләрдә иштирак етмиш вә бә’зән Мүгәддәс Китабын халг гаршысында охундуғуну ешитмисиниз. Јахуд да, ола билсин, шәхсән өзүнүз онун ајры-ајры һиссәләрини охумусунуз. Билирдинизми ки, Мүгәддәс Китабы “Тәквин”дән “Вәһј”ә гәдәр үмуми бир мөвзу бағлајыр? Бәли, бүтүн Мүгәддәс Китаб бир мөвзудан бәһс едир. Бу һансы мөвзудур? Аллаһын бәшәријјәт үзәриндә һөкмранлыг етмәк һүгугу олдуғунун сүбута јетирилмәси вә Онун мәһәббәт долу нијјәтләринин Падшаһлыг васитәсилә һәјата кечмәси. Даһа сонра биз Аллаһын бу нијјәти неҹә јеринә јетирәҹәјини ҝөрәҹәјик.
8. Мүгәддәс Китабда Аллаһын шәхсијјәти һаггында нә дејилир?
8 Мүгәддәс Китабда Аллаһын нијјәтиндән башга, Онун шәхсијјәти барәдә дә сөз едилир. Мисал үчүн, Мүгәддәс Китабдан өјрәнирик ки, Аллаһ һиссләрә маликдир вә бизим неҹә гәрарлар гәбул етмәјимиз Онун үчүн әһәмијјәт кәсб едир (Мәзмур 78:40, 41; Сүлејманын мәсәлләри 27:11; Һезекиел 33:11). Мәзмур 103:8-14 ајәләриндә дејилир: “Рәбб рәһмлидир вә мәрһәмәтлидир, чох сәбирлидир вә инајәти чохдур”. О, бизә анлајышла јанашыр, торпагдан јарадылдығымызы вә өләркән јенидән торпаға гајытдығымызы унутмур (Тәквин 2:7; 3:19). О неҹә дә ҝөзәл хүсусијјәтләр тәзаһүр етдирир! Мәҝәр бу ҹүр Аллаһа ибадәт етмәк истәмәздинизми?
9. Мүгәддәс Китаб Аллаһын нормалары һаггында бизә неҹә ајдын тәсәввүр верир вә биз бу биликләрдән неҹә фајдалана биләрик?
9 Мүгәддәс Китаб Аллаһын нормалары һаггында бизә ајдын тәсәввүр верир. Бә’зән бу нормалар ганунлар шәклиндә ифадә едилир. Лакин әксәр һалларда онлар ибрәт дәрсләриндән ајдын ҝөрүнән принсипләрдә әкс олунур. Аллаһ гајғы ҝөстәрмишдир ки, гәдим Исраилин тарихиндә баш вермиш бә’зи һадисәләр бизим хејримиз үчүн гејдә алынсын. Һәгигәтән баш вермиш бу һадисәләр инсанларын Аллаһын нијјәтинә мүвафиг даврандыглары, јахуд Ондан асылы олмадан һәрәкәт етдикләри заман нә баш вердијини нәгл едир (1 Краллар 5:4; 11:4-6; 2 Тарихләр 15:8-15). Бу кими тарихи һадисәләри охујан һеч бир инсан буна е’тинасыз јанаша билмәз. Әҝәр бу һадисәләри тәсәввүр етмәјә чалышсаг, өзүмүзү һәмин инсанларын јеринә гоја биләрик. Беләликлә, биз мүсбәт нүмунәләрдән фајдалана вә бә’зиләринин дүшдүјү тәләләрдән гачына биләрик. Лакин биз ваҹиб бир суала ҹаваб вермәлијик: Мүгәддәс Китабда јазыланларын Аллаһдан илһам алдығына инанмаға бизим һансы әсасларымыз вар?
МҮГӘДДӘС КИТАБА Е’ТИБАР ЕТМӘК ОЛАРМЫ?
10. а) Нәјә ҝөрә бә’зиләри Мүгәддәс Китабын көһнәлдијини дүшүнүрләр? б) 2 Тимотејә 3:16, 17 ајәләриндә Мүгәддәс Китаб һаггында нә дејилир?
10 Јәгин ки, сиз мәсләһәтләр верилән бир чох китабларын артыг бир нечә илдән сонра көһнәлдијинә диггәт јетирмисиниз. Бәс Мүгәддәс Китаб һаггында нә демәк олар? Бу чох гәдими китабдыр, онун ахырынҹы сөзләринин јазылмасындан, демәк олар ки, тәхминән 2 000 ил кечиб. Буна ҝөрә дә, бә’зиләри елә дүшүнүрләр ки, Мүгәддәс Китаб бизим ҝүнләрдә тәтбиг едилә билмәз. Лакин әҝәр Мүгәддәс Китаб Аллаһдан илһам алмышса, гәдимлијинә бахмајараг, онда верилән мәсләһәтләр һәмишәки кими мүасир олмалыдыр. Мүгәддәс Јазылар јенә дә “тә’лим, тәкзиб, ислаһ, салеһлик тәрбијәси үчүн фајдалыдыр ки, Аллаһ бәндәси камил олуб, һәр ҹүр хејирли иш үчүн тәҹһиз едилсин” (2 Тимотејә 3:16, 17).
11-13. Нәјә ҝөрә дејә биләрик ки, Мүгәддәс Китаб бизим ҝүнләрдә дә практики әһәмијјәтә маликдир?
11 Мүгәддәс Китабы јахшы өјрәндикҹә ајдын олур ки, онун принсипләри јазылан дөврдә олдуғу кими инди дә тәтбиг олуна биләр. Мәсәлән, Мүгәддәс Китаб инсан тәбиәти һаггында данышаркән һәр бир нәслә хас олан сәҹијјәви хүсусијјәтләри мәһарәтлә вурғулајыр. Бу, “Маттанын Мүждәси”нин 5-ҹи фәслиндән 7-ҹи фәслинә гәдәр јазылмыш Исанын Дағүстү тәблиғиндән јахшы ҝөрүнүр. Бу тәблиғ Һиндистанын ҝөркәмли лидери Моһандас Гандијә елә тәәссүрат бағышламышды ки, о, Британијанын јүксәк вәзифәли бир мә’муруна демишди: “Әҝәр сизин вә мәним өлкәм Мәсиһин Дағүстү тәблиғиндә вердији тә’лимләрин әсасында бирләшәрсә, онда биз јалныз өз өлкәләримизин дејил, һәм дә бүтүн дүнјанын проблемләрини һәлл едә биләрик”.
12 Исанын вердији тә’лимләрин инсанларда бу ҹүр тәәссүрат јаратмасы тәәҹҹүблү дејил! О, Дағүстү тәблиғиндә бизә һәгиги хошбәхтлијин јолуну ҝөстәрди. Иса мүбаһисәләри неҹә һәлл етмәји өјрәтди. Неҹә дуа етмәји изаһ етди. Мадди тәләбатлара неҹә мүдрикликлә јанашмағы ҝөстәрди вә инсанлар арасындакы мүнасибәтләрә даир “гызыл ганун” верди. Бундан әлавә, Иса һәмин тәблиғиндә дини јаланы неҹә ашкар етмәји вә тәһлүкәсиз ҝәләҹәкдә јашамаг үчүн неҹә давранмаг лазым олдуғуну изаһ етди.
13 Мүгәддәс Китаб, Дағүстү тәблиғдә вә өзүнүн диҝәр сәһифәләриндә һәјатымызын јахшылыға доғру дәјишмәси үчүн нә етмәли вә нәдән гачынмалы олдуғумузу ајдын шәкилдә ҝөстәрир. Онун мәсләһәтләри о гәдәр практикидир ки, бир мүәллим нөвбәти сөзләри демәјә тәшвиг олунмушду: “Мән орта мәктәбдә мәсләһәтчи ишләјирәм, бакалавр вә маҝистр дәрәҹәм вар, һәмчинин психиатрија вә психолоҝија үзрә чохлу китаблар охумушам, лакин бүтүн бунлара бахмајараг мән өзүм үчүн ашкар етдим ки, Мүгәддәс Китабын никаһы мүвәффәгијјәтли етмәјә, ушаг ҹинајәтинин гаршысыны алмаға, достлар газаныб, достлуғу горумаға даир вердији мәсләһәтләр коллеҹдә өјрәндикләримин һамысындан үстүндүр”. Мүгәддәс Китаб јалныз практики вә мүасир дејил, һәм дә там е’тибара лајигдир.
ДӘГИГ ВӘ Е’ТИБАРА ЛАЈИГДИР
14. Мүгәддәс Китабын елми нөгтеји-нәзәрдән дәгиг олдуғуну нә сүбут едир?
14 Мүгәддәс Китаб елми әсәр олмаса да, елми нөгтеји-нәзәрдән дәгигдир. Мәсәлән, инсанларын әксәријјәти Јерин јасты олдуғуна инандыглары һалда, Ишаја пејғәмбәр онун “даирә” олдуғуну дејирди (ибрани сөзү олан хуг бурада “күрә” мә’насыны верир) (Ишаја 40:22). Јерин күрәјәбәнзәр олмасы һагда тәсәввүр Ишајадан јалныз мин илләр сонра ҝениш гәбул олунду. Бундан башга, тәхминән 3 000 ил бундан әввәл Ејуб 26:7 ајәсиндә Аллаһын Јери ‘һечлијин үзәриндә асдығы’ һаггында јазылмышдыр. Бир Мүгәддәс Китаб алими дејир: “Ејуб астрономлар тәрәфиндән ачылан һәгигәти, јә’ни Јер күрәсинин ҝөрүнән дајағы олмадығыны һарадан билирди? Бу, Мүгәддәс Јазыларын Аллаһдан илһам алдығыны инкар едән кәсләрин ҹаваб вермәјә чәтинлик чәкдикләри бир суалдыр”.
15. Мүгәддәс Китабын јазылыш үслубу она олан е’тибарымызы неҹә мөһкәмләндирир?
15 Мүгәддәс Китабын јазылыш үслубу да бу гәдим китаба олан е’тибары мөһкәмләндирир. Әфсанәләрдән фәргли олараг, Мүгәддәс Китабда јазылмыш һадисәләр конкрет тарихи шәхсләр вә тарихләрлә бағлыдыр (1 Краллар 14:25; Ишаја 36:1; Лука 3:1, 2). Гәдим тарихчиләр өз рәһбәрләринин гәләбәләрини шиширдиб, онларын мәғлуб олмалары вә сәһвләри һаггында сусдуглары һалда, Мүгәддәс Китабы јазан кәсләр, һәтта сөһбәт шәхсән онларын ҹидди ҝүнаһларындан ҝетсә дә, ачыг вә дүрүст олмушлар (Сајлар 20:7-13; 2 Самуел 12:7-14; 24:10).
ПЕЈҒӘМБӘРЛИК КИТАБЫ
16. Мүгәддәс Китабын Аллаһдан илһам алдығына ән ҝүҹлү сүбут нәдир?
16 Јеринә јетмиш пејғәмбәрликләр Мүгәддәс Китабын Аллаһдан илһам алдығыны әсаслы сурәтдә сүбут едир. Мүгәддәс Китаба ҹүз’и тәфәррүатына гәдәр јеринә јетән бир чох пејғәмбәрликләр дахилдир. Ајдындыр ки, бу, садәҹә инсан әлинин иши ола билмәзди. Бәс бүтүн бу пејғәмбәрликләрин архасында дуран нәдир? Мүгәддәс Китабда дејилир ки, “пејғәмбәрлик һеч заман инсан ирадәсилә ҝәлмәмишдир. Лакин Аллаһын мүгәддәс инсанлары, Мүгәддәс Руһ тәрәфиндән”, јә’ни Аллаһын фәал гүввәси илә “һәрәкәтә ҝәтириләрәк данышырдылар” (2 Петер 1:21). Бир нечә нүмунәни нәзәрдән кечирәк.
17. Бабилин сүгута уғрамасы һансы пејғәмбәрликләрдә әввәлҹәдән дејилмишдир вә бу пејғәмбәрликләр неҹә јеринә јетди?
17 Бабилин сүгуту. Ишаја вә Јеремја Бабилин мидијалылар вә фарслар тәрәфиндән сүгута уғрајаҹағыны әввәлҹәдән демишдиләр. Диггәтәлајигдир ки, Ишајанын пејғәмбәрлији бу һадисәләр һаггында Бабилин зәбт олунмасындан тәхминән 200 ил әввәл јазылмышдыр! Пејғәмбәрлијин нөвбәти ҹәһәтләри өз тарихи тәсдигини тапды: бу, Фәрат чајынын сујунун сүн’и ҝөлә ахытмагла гурудулмасы (Ишаја 44:27; Јеремја 50:38); Бабилин чај тәрәфә ачылан дарвазаларынын тәһлүкәсизлијинә е’тинасызлыг ҝөстәрилмәси (Ишаја 45:1); һабелә Кир адлы һөкмдарын шәһәри мүвәффәгијјәтлә әлә кечирмәсидир (Ишаја 44:28).
18. Мүгәддәс Китабын ‘Јунан падшаһынын’ јүксәлиши вә сүгуту һаггында пејғәмбәрлији неҹә јеринә јетди?
18 ‘Јунан падшаһынын’ јүксәлиши вә сүгуту. Даниел рө’јасында бир кечинин, гочу вуруб ики бујнузуну сындырдығыны ҝөрдү. Сонра кечинин бөјүк бујнузу сынды, онун јеринә исә ики бујнуз чыхды (Даниел 8:1-8). Ҝөрдүјү рө’ја һаггында Даниелә белә изаһат верилди: “Ҝөрдүјүн ики бујнузу олан гоч Мидија вә Фарс падшаһларыдыр. Вә о гыллы кечи Јунан елинин падшаһыдыр вә ҝөзләри арасында олан бөјүк бујнуз биринҹи падшаһдыр. Вә гырылмыш вә јеринә дөрд бујнуз чыхмыш олана ҝәлинҹә, о милләтдән дөрд падшаһлыг чыхаҹаг, фәгәт онун гүввәтиндә олмајаҹаглар” (Даниел 8:20-22). Бу пејғәмбәрлијә әсасән, ики әср кечдикдән сонра ‘Јунан падшаһы’ Македонијалы Исҝәндәр ‘икибујнузлу’ Мидо-Фарс империјасыны зәбт етди. Исҝәндәр ерамыздан әввәл 323-ҹү илдә өлдү, онун јерини исә дөрд сәркәрдә тутду. Лакин бу јени јаранмыш падшаһлыгларын һеч бири Исҝәндәрин әзәмәтли империјасы илә мүгајисә едилә билмәзди.
19. Иса Мәсиһин үзәриндә һансы пејғәмбәрликләр јеринә јетмишдир?
19 Иса Мәсиһин һәјаты. Ибраниҹә Мүгәддәс Јазылара Исанын доғулмасы, хидмәти, өлүмү вә дирилмәси һаггында чохлу пејғәмбәрликләр дахилдир. Мәсәлән, Мика тәхминән 700 ил әввәл Мәсиһин Бејт-леһемдә доғулаҹағыны демишдир (Мика 5:2; Лука 2:4-7). Миканын мүасири олан Ишаја Мәсиһин дөјүләҹәјини вә үзүнә түпүрүләҹәјини пејғәмбәрлик етмишдир (Ишаја 50:6; Матта 26:67). 500 ил әввәл Зәкарја пејғәмбәрлик етмишдир ки, Мәсиһ 30 ҝүмүш пула әлә вериләҹәкдир (Зәкарја 11:12; Матта 26:15). Давуд мин илдән чох әввәл Мәсиһ Исанын өлүмү илә бағлы һадисәләрдән данышмышдыр (Мәзмур 22:7, 8, 18; Матта 27:35, 39-43). Тәхминән беш әср әввәл исә Даниел пејғәмбәрлијиндә Хиласкарын ҝәлиши, онун хидмәтинин мүддәти вә өлүмү һаггында хәбәр вермишди (Даниел 9:24-27). Бу, Иса Мәсиһин үзәриндә јеринә јетән пејғәмбәрликләрдән јалныз бир нечәсидир. Сонрадан Иса һаггында даһа чох билмәк сизин үчүн чох мараглы олаҹагдыр.
20. Мүгәддәс Китабда јазылмыш пејғәмбәрликләрин дәгиг јеринә јетмәси биздә һансы әминлији доғурмалыдыр?
20 Мүгәддәс Китабын бир чох башга пејғәмбәрликләри артыг јеринә јетиб. Амма сиз суал верә биләрсиниз: “Бунун мәнә нә аидијјаты вар?” Әҝәр ким исә узун илләр әрзиндә сизә һәгигәти данышыбса, бирдән-бирә онун дедикләринә шүбһә едәрдинизми? Әлбәттә ки, јох! Аллаһ Мүгәддәс Китабын васитәсилә һәгигәти сөјләјир. Бу, Мүгәддәс Китабын вә’дләринә, мәсәлән, јер үзүнүн Ҹәннәт олаҹағы вә’динә е’тибарынызы мөһкәмләндирмәли дејилми? Сөзсүз ки, биз дә Исанын биринҹи әсрдә јашамыш шаҝирдләриндән бири олан вә ‘Аллаһ јалан данышмыр’ дејән Павел кими әмин ола биләрик (Титуса 1:2). Бундан әлавә, Мүгәддәс Јазылары охујараг вә онун мәсләһәтләрини һәјата кечирәрәк, биз инсан сә’ји илә газаныла билмәјән мүдриклији әлдә едирик, ахы Мүгәддәс Китаб — Аллаһ һаггында билик верән китабдыр, бу билик исә әбәди һәјата апарыр.
АЛЛАҺ ҺАГГЫНДАКЫ БИЛИЈИ “АРЗУЛАЈЫН”
21. Мүгәддәс Китабдан өјрәндикләринизи һәјата кечирмәк илк бахышдан гејри-мүмкүн ҝөрүнәрсә, нә етмәк лазымдыр?
21 Сиз Мүгәддәс Китабы тәдгиг етдикҹә өјрәнәҹәксиниз ки, бә’зи мәсәләләрдә онун нөгтеји-нәзәри сизин кечмишдә өјрәндикләриниздән фәргләнир. Һәтта сизә әзиз олан бә’зи дини адәтләрин Аллаһа мәгбул олмадығыны да ҝөрәҹәксиниз. Сиз өјрәнәҹәксиниз ки, Аллаһын јахшылыг вә пислик нормалары һәр шејә јол верилән индики дүнјада ҝениш јајылмыш нормалардан үстүндүр. Илк бахышдан елә ҝәлә биләр ки, онлар һәддиндән артыг јүксәкдир. Анҹаг сәбирли олун! Аллаһ һаггындакы билији тапмаг үчүн Мүгәддәс Јазылары диггәтлә тәдгиг един. Мүгәддәс Китабын мәсләһәтләринә риајәт един вә әҝәр лазым ҝәләрсә, дүшүнҹә тәрзиниздә вә һәрәкәтләриниздә дәјишиклик етмәјә һазыр олун.
22. Нәјә ҝөрә Мүгәддәс Китабы өјрәнмәк гәрарына ҝәлмисиниз вә буну башгаларына неҹә изаһ едәрдиниз?
22 Дост вә гоһумларыныз ән јахшы нијјәтләрдән ирәли ҝәләрәк Мүгәддәс Китабы өјрәнмәјинизә мүгавимәт ҝөстәрә биләрләр, амма Иса демишдир: “Ким Мәни инсанлар гаршысында играр едәрсә, Мән дә ону ҝөјләрдә олан Атамын гаршысында играр едәрәм. Амма ким Мәни инсанлар гаршысында инкар едәрсә, Мән дә ону ҝөјләрдә олан Атамын гаршысында инкар едәрәм” (Матта 10:32, 33). Бә’зиләри сизин һансыса тәригәтә дүшәҹәјиниздән вә фанатик олаҹағыныздан еһтијат едә биләрләр. Әслиндә исә сиз садәҹә олараг Аллаһ һаггында билик әлдә етмәјә вә һәгигәти билмәјә ҹан атырсыныз (1 Тимотејә 2:3, 4). Башгалары да буну анласын дејә, мүбаһисә етмәјин, өјрәндикләринизи данышаркән мүлајим олун (Филипилиләрә 4:5). Унутмајын ки, Мүгәддәс Китабдан әлдә едилән билијин инсанларын һәјатына мүсбәт тә’сир ҝөстәрдијини ҝөрәндә чохлары ‘сөз сөјләнмәдән фәтһ едилирләр’ (1 Петер 3:1, 2).
23. Аллаһ һаггындакы билији ‘арзуламаг’ нә демәкдир?
23 Мүгәддәс Китаб бизи тәшвиг едир: “Анадан тәзә олмуш көрпәләр кими, һијләсиз сүдү андыран кәламы арзулајын” (1 Петер 2:2). Көрпәнин һәјаты ана сүдүндән асылыдыр вә көрпә ону алмајынҹа сакитләшмир. Бунун кими, бизим һәјатымыз да Аллаһын вердији биликдән асылыдыр. Аллаһ Кәламыны “арзулајын” вә ону өјрәнмәјә давам един. Мүгәддәс Китабы һәр ҝүн охумағы гаршыныза мәгсәд гојун (Мәзмур 1:1-3). Бу, Мәзмур 19:11 ајәсиндә Аллаһын ганунлары һаггында дејилдији кими, бизә бөјүк фајда ҝәтирәҹәкдир: “Онлары тутмагда бөјүк гаршылыг вардыр”.
БИЛИЈИНИЗИ ЈОХЛАЈЫН
• Һансы саһәләрдә Мүгәддәс Китаб башга китабларла мүгајисә едилмәздир?
• Нәјә ҝөрә Мүгәддәс Китаба е’тибар етмәк олар?
• Мүгәддәс Китабын Аллаһдан илһам алдығына һансы фактлар сизи әмин едир?
[14-ҹү сәһифәдәки чәрчивә]
МҮГӘДДӘС КИТАБДАН НЕҸӘ ИСТИФАДӘ ЕТМӘК ЛАЗЫМДЫР?
Мүгәддәс Китабдан истифадә етмәји өјрәнмәк һеч дә чәтин дејил. Бунун үчүн Мүгәддәс Китабын мүндәриҹатындан истифадә един вә онун китабларынын ардыҹыллығыны вә дүзүлүш сырасыны јадынызда сахлајын.
Мүгәддәс Китабдан истифадә етмәк асан олсун дејә, онун китаблары фәсилләрә вә ајәләрә бөлүнмүшдүр. Фәсилләрә ајрылма XIII әсрдә башламышдыр вә ҝөрүндүјү кими, Јунанҹа Мүгәддәс Јазылар XVI әсрдә бир франсыз нашири тәрәфиндән ајәләрә бөлүнмүшдүр ки, бу да ҝүнүмүзә гәдәр ҝәлиб чыхмышдыр. Фәсилләрә вә ајәләрә бөлүнмүш илк там Мүгәддәс Китаб 1553-ҹү илдә франсыз дилиндә нәшр едилмишдир.
Бу китабда Мүгәддәс Јазылардан ајәләр ҝәтирилдикдә, биринҹи рәгәм фәсли, икинҹиси исә ајәни ҝөстәрир. Мәсәлән, әҝәр “Сүлејманын мәсәлләри 2:5” јазыларса, бу о демәкдир ки, һәмин сөзләр “Сүлејманын мәсәлләри” китабынын 2-ҹи фәслинин 5-ҹи ајәсиндә јерләшир. Әҝәр ҝөстәрилән ајәләри ачыб охусаныз, тезликлә ҝөрәҹәксиниз ки, лазым олан Мүгәддәс Китаб ајәләрини тапмаг асандыр.
Мүгәддәс Китабдан истифадә етмәји өјрәнмәјин ән јахшы үсулу — ону ҝүндәлик охумагдыр. Бу, әввәлҹә сизә чәтин ҝәлә биләр. Амма әҝәр сиз һәр ҝүн, һәҹминдән асылы олараг, үч-беш фәсил охусаныз, бир илин ичиндә Мүгәддәс Китабы бүтүнлүклә охујуб гуртарарсыныз. Нәјә ҝөрә бу ҝүндән башламајасыныз?
[19-ҹү сәһифәдәки чәрчивә]
МҮГӘДДӘС КИТАБ — НАДИР КИТАБДЫР
• Мүгәддәс Китаб “Аллаһдан илһам алмыш”дыр (2 Тимотејә 3:16). Бу китаб инсанлар тәрәфиндән јазылмыш олса да, онларын фикирләринә Аллаһ истигамәт вермишдир, буна ҝөрә дә Мүгәддәс Китаб һәгигәтән дә “Аллаһын кәламы”дыр (1 Салониклиләрә 2:13).
• Мүгәддәс Китаб 16 әср әрзиндә тәхминән 40 нәфәр мүхтәлиф мәншәли кишиләр тәрәфиндән јазылмышдыр. Буна бахмајараг, онда јазыланлар әввәлдән ахыра гәдәр бир-биринә ујғун ҝәлир.
• Мүгәддәс Китаб һәр һансы башга китаблардан даһа чох һүҹума мә’руз галмышдыр. Мүгәддәс Јазылара малик олан инсанлары орта әсрләрдә тонгалда јандырырдылар.
• Мүгәддәс Китаб дүнја бестселлерләри арасында биринҹи јери тутур. Там, јахуд гисмән 2000-дән чох дилә тәрҹүмә олунуб. Мүгәддәс Китабын милјардларла нүсхәси чап едилиб вә дүнјада елә бир јер тапмаг чәтиндир ки, орада бу китабын нүсхәси олмасын.
• Мүгәддәс Китабын ән гәдим һиссәси ерамыздан әввәл XVI әсрә аид едилир. Чох илләр кечдикдән сонра һиндуизмин мүгәддәс китабы “Ригведа” (тәхминән б. е. ә. 1300-ҹү ил), будданын “Үч сәбәт” гануну (б. е. ә. V әср), исламын мүгәддәс китабы Гур’ан (ерамызын VII әсри) вә синтоизмин мүгәддәс китабы “Ниһонги” (ерамызын 720-ҹи или) ишыг үзү ҝөрмүшдүр.
[20-ҹи сәһифәдәки шәкил]