Фәсил 2
Мүгәддәс Китаб Аллаһын һәдијјәсидир
Мүгәддәс Китаб башга китаблардан нә илә фәргләнир?
Мүгәддәс Китаб проблемләрин өһдәсиндән ҝәлмәјә неҹә көмәк едир?
Мүгәддәс Китаб пејғәмбәрликләринә нә үчүн е’тибар етмәк олар?
1, 2. Нәјә ҝөрә Мүгәддәс Китаб Аллаһдан олан гијмәтли һәдијјәдир?
ЈАХЫН достунуздан нә вахтса хүсуси бир һәдијјә алмысынызмы? Јәгин разылашаҹагсыныз ки, белә бир һәдијјә инсана нәинки севинҹ бәхш едир, һәтта гәлби исиндирир. Чүнки бу һәдијјә достунузун сизә һөрмәт етдијини вә достлуғунузу гијмәтләндирдијини ҝөстәрир. Шүбһәсиз, сиз, диггәтинә вә хејирхаһлығына ҝөрә достунуза сәмими миннәтдарлығынызы билдирмисиниз.
2 Мүгәддәс Китаб Аллаһын гијмәтли һәдијјәсидир вә биз ону миннәтдарлыгла гәбул етмәлијик. Бу надир китаб, башга һеч бир мәнбәдән әлдә едә билмәјәҹәјимиз билији тәгдим едир. Мәсәлән, орада улдузлу сәманын, Јерин вә илк инсанларын јарадылмасындан данышылыр. Мүгәддәс Китабда һәјатда гаршылашдығымыз проблемләрин өһдәсиндән ҝәлмәјә көмәк едән дәјишилмәз принсипләр јерләшир. Бу китаб Аллаһын Өз нијјәтини неҹә јеринә јетирәҹәјини вә јер үзүндәки шәраити јахшылыға доғру неҹә дәјишәҹәјини изаһ едир. Мүгәддәс Китаб, һәгигәтән дә, гијмәтли һәдијјәдир!
3. Јеһованын Мүгәддәс Китабы бизә бәхш етмәси Онун һаггында нә өјрәдир вә бу һәдијјә нәјә ҝөрә үрәји исиндирир?
3 Мүгәддәс Китаб һәм дә үрәји исиндирән һәдијјәдир. Чүнки бу һәдијјә ону бәхш едән Јеһова Аллаһын Өзү һаггында бизә чох шеј өјрәдир. Әҝәр Јараданымыз бу китабы бизә бәхш едибсә, демәли, бизим Онунла таныш олмағымызы истәјир. Ҝөрүндүјү кими, Мүгәддәс Китаб Јеһоваја јахынлашмаға көмәк едир.
4. Мүгәддәс Китабын ҝениш јајылмасы сиздә һансы тәәссүраты јарадыр?
4 Бу ҝүн Мүгәддәс Китаб, демәк олар ки, һәр бир евдә вар. Мүгәддәс Китаб там вә ја гисмән 2 300-дән чох дилә тәрҹүмә олунуб, бу исә о демәкдир ки, Јер күрәсинин 90 фаиз әһалиси бу китабы өз ана дилиндә охуја билир. Һәр һәфтә орта һесабла милјондан артыг Мүгәддәс Китаб пајланыр! Бу ҝүн дүнјада Мүгәддәс Китабын вә ја онун ајры-ајры һиссәләринин милјарддан чох нүсхәси мөвҹуддур. Мүгәддәс Китаб, доғрудан да, надир китабдыр!
«Мүгәддәс Јазыларын Јени Дүнја Тәрҹүмәси» бир чох дилләрдә нәшр едилиб
5. Нәјә ҝөрә демәк олар ки, Мүгәддәс Китаб «Аллаһдан илһам алмыш»дыр?
5 Үстәлик, Мүгәддәс Китаб «Аллаһдан илһам алмыш»дыр (2 Тимотејә 3:16). Бу нә демәкдир? Бу суала Мүгәддәс Китабын өзү ҹаваб верир: «Инсанлар, Мүгәддәс Руһ тәрәфиндән һәрәкәтә ҝәтириләрәк, Аллаһдан ҝәлән шејләри сөјләдиләр» (2 Петер 1:21). Буну баша дүшмәјимизә бир нүмунә көмәк едәр. Мүдир өз катибинә мәктуб јазмағы тапшырыр. Мәктубдакы фикир вә гәрарлар мүдирә аиддир. Буна ҝөрә дә там әминликлә демәк олар ки, мәктубун мүәллифи катиб јох, мүдирдир. Бунун кими, Мүгәддәс Китабда да ону јазан шәхсләрин дејил, Аллаһын вердији мә’лумат јерләшир. Бу сәбәбдән, Мүгәддәс Китабы һаглы олараг «Аллаһын кәламы» адландырмаг олар (1 Салоникилиләрә 2:13).
ДАХИЛИ УЈҒУНЛУГ ВӘ ДӘГИГЛИК
6, 7. Мүгәддәс Китабын ајры-ајры һиссәләри арасындакы ујғунлуг нәјә ҝөрә хүсусилә диггәтәлајигдир?
6 Мүгәддәс Китаб 1 600 илдән артыг дөвр әрзиндә јазылыб. Онун јазылмасында мүхтәлиф тәбәгәли инсанлар иштирак етмишдир. Онлардан бә’зиләри әкинчи, балыгчы вә ја чобан, диҝәрләри исә, пејғәмбәр, һаким вә падшаһ олмушлар. Мүждәчи Лука исә һәким иди. Бу инсанларын мүхтәлиф дөврләрдә јашамаларына бахмајараг, Мүгәддәс Китаб дахили ујғунлуға маликдирa.
7 Мүгәддәс Јазыларын биринҹи китабында дүнјада пислијин неҹә баш галдырдығы һагда данышылыр. Сонунҹу китабы исә, бүтүн јер үзүнүн Ҹәннәтә, јә’ни ҝөзәл баға чевриләҹәјиндән хәбәр верир. Мүгәддәс Китабда нәгл олунанлар бәшәр тарихинин минләрлә илини әһатә едир вә онун һәр бир китабы Аллаһын нијјәтинин нәдән ибарәт олдуғуну вә онун неҹә һәјата кечәҹәјини баша дүшмәјә көмәк едир. Мүгәддәс Китабын дахили ујғунлуғу чох һејранедиҹидир. Аллаһын Кәламыны фәргләндирән ҹәһәт дә мәһз бу олмалыдыр.
8. Мүгәддәс Китабын елми мәсәләләрдә дәгиг олдуғуну һансы нүмунәләр ҝөстәрир?
8 Мүгәддәс Китаб елми нөгтеји-нәзәрдән дәгигдир. Бу надир китабда јазылан мә’луматлар һәмин дөврдә мөвҹуд олан тәсәввүрләри өтүб-кечмишди. Мәсәлән, «Левилиләр» китабындакы ганунларын сајәсиндә, гоншу халглардан фәргли олараг, исраиллиләрин карантин вә ҝиҝијена гајдалары һаггында мә’луматлары вар иди. Гәдимдә Јерин формасына даир јанлыш тәсәввүрләр мөвҹуд олса да, Мүгәддәс Китабда Јерин даирә, јә’ни күрә формасында олдуғу дејилирди (Јешаја 40:22, КМ). Орада, һәмчинин дејилирди ки, Јер «һечлијин үстүндән» асылыб (Әјјуб 26:7). Әлбәттә, Мүгәддәс Китаб елми әсәр дејил, лакин сөһбәт елми мәсәләләрдән ҝедәндә, олдугҹа дәгигдир. Мәҝәр Аллаһын Кәламындан мәһз буну ҝөзләмәли дејиликми?
9. а) Нәјә ҝөрә демәк олар ки, Мүгәддәс Китаб тарихи бахымдан доғру вә дәгигдир? б) Мүгәддәс Китабы јазанларын дүрүстлүјү нә һагда шәһадәт едир?
9 Бундан әлавә, Мүгәддәс Китабдакы мә’луматлар тарихи нөгтеји-нәзәрдән дә доғру вә дәгигдир. Орада реал тарихи һадисәләрдән данышылыр вә садәҹә адлар јох, бир чох инсанларын нәсил шәҹәрәләри дә хатырланырb. Тарихчиләр чох вахт өз халгларынын мәғлубијјәтләри һагда сусурлар, Мүгәддәс Китабы јазанлар исә бу ҹүр фактлары ҝизләтмирдиләр. Онлар, һәтта өз сәһвләрини белә ачыг е’тираф едирдиләр. Мәсәлән, Муса ҹидди сәһвә јол вердијини вә буна ҝөрә неҹә ҹәзаландығыны «Сајлар» китабында јазмышдыр (Сајлар 20:2-12). Адәтән тарихи сәнәдләрдә белә дүзҝүнлүјә чох аз раст ҝәлинир. Бүтүн бунлар Мүгәддәс Китабын Аллаһдан олдуғуну сүбут едир.
ПРАКТИКИ МҮДРИКЛИК ТӘГДИМ ЕДӘН КИТАБ
10. Мүгәддәс Китабын практики мүдриклик тәгдим етмәси нә үчүн тәәҹҹүблү дејил?
10 Мүгәддәс Китаб Аллаһдан илһам алдығына ҝөрә «тә’лим, тәкзиб, ислаһ, салеһлик тәрбијәси үчүн фајдалыдыр» (2 Тимотејә 3:16). Бәли, Мүгәддәс Китаб практики мүдриклик тәгдим едән китабдыр. Орада инсан тәбиәти там дәгиглији илә тәсвир едилир. Бу һеч дә тәәҹҹүблү дејил, чүнки Мүгәддәс Китабын мүәллифи Јараданымыз Јеһова Аллаһдыр! О, дүшүнҹәләримизи вә һиссләримизи биздән даһа јахшы анлајыр. Бундан әлавә, Јеһова хошбәхт олмамыз үчүн нәјә еһтијаҹ дујдуғумузу вә һансы јанлыш һәрәкәтләрдән гачмалы олдуғумузу да билир.
11, 12. а) Иса «Дағүстү тәблиғ»индә һансы мөвзулара тохунду? б) Мүгәддәс Китаб принсипләри һәјатын даһа һансы саһәләриндә көмәк едир вә нәјә ҝөрә онун мәсләһәтләри һәр заман тәтбиг едиләндир?
11 Ҝәлин, «Маттанын Мүждәси»нин 5-7-ҹи фәсилләриндә јазылан вә Исанын «Дағүстү тәблиғ» ады илә мәшһур олан нитгинә диггәт јетирәк. Иса һикмәт дәрјасы һесаб олунан бу нитгиндә, һәгиги хошбәхтлији неҹә тапмағы, мүнагишәләри неҹә һәлл етмәји, неҹә дуа етмәји вә мадди тәләбатлара таразлы шәкилдә неҹә јанашмағы өјрәтди. Исанын сөзләри, онун дөврүндә олдуғу кими, бу ҝүн дә тә’сирли вә тәтбиг едиләндир.
12 Мүгәддәс Китабда аилә һәјатына, әмәјә мүнасибәтә вә инсанларла неҹә рәфтар етмәјә даир принсипләр јерләшир. Мүгәддәс Китабын принсипләри һәр бир инсан үчүн тәтбиг едиләндир вә онун мәсләһәтләри һәр заман фајдалыдыр. Аллаһ Мүгәддәс Китабдакы мүдриклијин мәнбәјинин ким олдуғуну Јешаја пејғәмбәр васитәси илә белә ачыглајыр: «Аллаһын Рәбб Мәнәм, Мән сәнин хејринә сәни өјрәдирәм» (Јешаја 48:17).
ПЕЈҒӘМБӘРЛИК КИТАБЫ
Јешаја пејғәмбәр Бабилин дағыдылаҹағыны әввәлҹәдән хәбәр вермишди
13. Јеһова Бабилин дағыдылмасы һаггында Јешаја пејғәмбәр васитәсилә һансы тәфсилатлары хәбәр вермишди?
13 Мүгәддәс Китабда чохлу пејғәмбәрликләр вар вә онларын әксәријјәти артыг јеринә јетмишдир. Мәсәлән, Јеһова Бабил шәһәринин мәһв едиләҹәјини, б. е. ә. ВЫЫЫ әсрдә јашамыш Јешаја пејғәмбәр васитәсилә габагҹадан хәбәр вермишди (Јешаја 13:19; 14:22, 23). Пејғәмбәрликдә, бунун неҹә һәјата кечәҹәји там тәфәррүаты илә тәсвир олунмушду: дүшмән гошуну Бабилдән кечән чајы ‘гурудаҹаг’ вә шәһәрә дөјүшмәдән ҝирәҹәк. Бундан әлавә, Јешајанын пејғәмбәрлијиндә Бабили әлә кечирәҹәк падшаһын адынын Кир олдуғу да дејилмишди (Јешаја 44:27–45:2).
14, 15. Бабилин дағыдылмасы һаггында Јешајанын пејғәмбәрлији неҹә јеринә јетди?
14 Тәхминән 200 илдән сонра, б. е. ә. 539-ҹу ил октјабрын 5-дән 6-на кечән ҝеҹә, бөјүк бир гошун Бабил јахынлығында дүшәрҝә салды. Гошуна ким башчылыг едирди? Бу, Фарс падшаһы Кир иди. Бунунла да, Мүгәддәс Китаб пејғәмбәрлији јеринә јетмәјә башлады. Доғруданмы Кирин гошуну шәһәрә дөјүшсүз ҝирди?
15 Һәмин ҝеҹә Бабилин сакинләри бөјүк зијафәт гурмушдулар вә шәһәрин мөһтәшәм диварлары архасында өзләрини там тәһлүкәсиз һисс едирдиләр. Бу вахт Кир Бабилдән кечән чајын сәмтини дәјишди. Сујун сәвијјәси ашағы ендикдә, әсҝәрләр чајын дајаз јериндән кечә билдиләр. Бәс Кирин гошуну Бабил диварларыны неҹә ашаҹагды? Тәәҹҹүблү һалдыр ки, һәмин ҝеҹә дарваза диггәтсизлик уҹбатындан ачыг галмышды!
16. а) Јешаја Бабилин агибәти һаггында әввәлҹәдән нәји хәбәр вермишди? б) Јешајанын Бабилин виранәлији һаггындакы пејғәмбәрлији неҹә јеринә јетди?
16 Бабил һаггында пејғәмбәрлик едилмишди: «Орада бир даһа һеч ким јашамајаҹаг, нәсилдән-нәслә кимсә мәскунлашмајаҹаг. Әрәбләр чадырларыны гурмајаҹаг, чобанлар сүрүләрини орада сахламајаҹаг» (Јешаја 13:20). Ҝөрүндүјү кими, бу пејғәмбәрликдә јалныз Бабилин дағыдылмасындан јох, һәм дә һәмишәлик виранә галмасындан данышылыр. Бу ҝүн бу сөзләрин һәгигәт олдуғуна әмин олмаг мүмкүндүр. Гәдим Бабил — Ирагын пајтахты Бағдад шәһәриндән 80 километр ҹәнубда јерләшән харабалыгдыр. Бу исә, Јеһованын Јешаја васитәсилә «сүпүрҝә илә сүпүрәҹәјәм» дејә бәјан етдији сөзләринин јеринә јетмәсинә парлаг сүбутдур (Јешаја 14:22, 23)c.
Бабилин харабалыглары
17. Мүгәддәс Китаб пејғәмбәрликләринин јеринә јетмәси иманымызы неҹә мөһкәмләндирир?
17 Мүгәддәс Китабын е’тибарлы пејғәмбәрликләр китабы олмасы бизим иманымызы неҹә дә мөһкәмләндирир!d Әҝәр Јеһова кечмишдә Өз вә’дләрини һәр заман јеринә јетирмишдисә, демәли, О, Јерин Ҹәннәтә чеврилмәсинин дә гајғысына галаҹагдыр (Сајлар 23:19). Бәли, биздә олан «иман вә идрак әбәди һәјат үмидинә әсасланыр. Јалан данышмајан Аллаһ о һәјаты заман башламаздан габаг вә’д етмиш»дир (Титуса 1:2).
‘АЛЛАҺЫН КӘЛАМЫ ҸАНЛЫДЫР’
18. Һәвари Павел ‘Аллаһын кәламынын’ ҝүҹү һаггында нә демишдир?
18 Бу фәсилдә ҝәтирилән фактлар ҝөстәрир ки, Мүгәддәс Китаб һәгигәтән дә надир китабдыр! Анҹаг Мүгәддәс Китабы дәјәрли едән јалныз онун дахили ујғунлуғу, елми вә тарихи дәгиглији, практики мүдриклик вә е’тибарлы пејғәмбәрликләр тәгдим етмәси дејил. Һәвари Павел јазмышдыр: «Аллаһын кәламы ҹанлы вә тә’сирли, һәр ҹүр икиағызлы гылынҹдан итидир; о, ҹанла руһу, ојнагларла илији бир-бириндән ајыраҹаг гәдәр дәлиб кечир вә үрәјин дүшүнҹә вә нијјәтләрини ајырд едир» (Ибраниләрә 4:12).
19, 20. а) Мүгәддәс Китаб өзүмүзү даһа јахшы танымаға неҹә көмәк едә биләр? б) Аллаһын гијмәтли һәдијјәси олан Мүгәддәс Китаба ҝөрә миннәтдарлығынызы неҹә ҝөстәрә биләрсиниз?
19 Аллаһын «кәламы», јә’ни Мүгәддәс Китабда јазылмыш хәбәри һәјатымызы дәјишмәјә гадирдир. О өзүмүзү јохламаға вә үрәјимизин дәринликләриндә оланлары анламаға көмәк едә биләр. Биз Аллаһы севдијимизи иддиа едә биләрик, фәгәт Онун Мүгәддәс Китабда јазылмыш сөзләринә неҹә һај вермәјимиз һәгиги мәгсәдләримизи вә үрәјимизин нијјәтләрини ашкар едәҹәк.
20 Ҝөрдүјүмүз кими, Мүгәддәс Китаб һәгигәтән дә Аллаһдандыр. Бу китабы гијмәтләндирмәк, охумаг вә өјрәнмәк лазымдыр. Бу һәдијјәјә ҝөрә өз миннәтдарлығынызы, һәмишә она мүраҹиәт етмәклә ҝөстәрә биләрсиниз. Белә етмәклә сиз, Аллаһын инсанлар үчүн нијјәтинин нәдән ибарәт олдуғуну вә Онун бу нијјәти неҹә һәјата кечирәҹәјини даһа ајдын баша дүшәҹәксиниз. Бу мөвзу нөвбәти фәсилдә мүзакирә едиләҹәк.
a Белә бир фикир мөвҹуддур ки, Мүгәддәс Китабын бә’зи һиссәләри арасында зиддијјәт вар, лакин белә иддиалар әсассыздыр. Бу суал, Јеһованын Шаһидләри тәрәфиндән бир чох дилләрдә дәрҹ едилән «Мүгәддәс Китаб — Аллаһын Кәламыдыр, јохса инсанын?» китабынын 7-ҹи фәслиндә (рус.) мүзакирә едилир.
b Мәсәлән, Лука 3:23-38 ајәләриндә Исанын нәсил шәҹәрәси тәфәррүаты илә јазылмышдыр.
c Мүгәддәс Китаб пејғәмбәрликләри һаггында даһа чох мә’луматы Јеһованын Шаһидләри тәрәфиндән дәрҹ едилмиш «Һамы үчүн олан китаб» брошүрасынын 27-29-ҹу сәһифәләриндә тапмаг олар.
d Бабилин дағыдылмасы Мүгәддәс Китабын јеринә јетмиш пејғәмбәрликләриндән јалныз биридир. Мүгәддәс Китабда Сур вә Ниневанын дағыдылмасы да әввәлҹәдән хәбәр верилмишдир (Језекел 26:1-5; Сефанја 2:13-15). Бундан әлавә, Даниелин пејғәмбәрлијиндә Бабили әвәз едәҹәк дүнја дөвләтләриндән дә данышылыр. Онларын арасында Мидија-Фарс вә Јунаныстан варды (Даниел 8:5-7, 20-22). Мәсиһлә бағлы пејғәмбәрликләрин Иса Мәсиһин үзәриндә неҹә јеринә јетдијини «Әлавәләр» бөлмәсиндә, 199-201-ҹи сәһифәләрдә јерләшән мә’луматдан өјрәнә биләрсиниз.