Ајәләри дүзҝүн изаһ ет

БАШГАЛАРЫНЫ өјрәдәркән Мүгәддәс Китабдан ајәләри садәҹә охумаг кифајәт етмир. Һәвари Павел әмәкдашы Тимотејә јазмышды: «Чалыш ки, өзүнү Аллаһа сынагдан чыхмыш, утанмаға әсасы олмајан вә һәгигәт сөзүнү доғрулугла өјрәдән бир ишчи кими тәгдим едәсән» (2 Тим. 2:15).

Һәгигәт сөзүнү доғрулугла өјрәтмәк ајәләри Мүгәддәс Китабын тәлимләринә ујғун изаһ етмәк демәкдир. Бунун үчүн контексти нәзәрә алмаг лазымдыр. Садәҹә хошумуза ҝәлән ифадәләри сечиб, өз фикирләримизи онлара әлавә етмәк олмаз. Јеремја пејғәмбәр васитәсилә Јеһова Онун адындан данышдыгларыны иддиа едән, әслиндә исә «ујдурдуглары ҝөрүнтүләри» данышан пејғәмбәрләрә гулаг асмамағы тапшырмышды (Јер. 23:16). Һәвари Павел мәсиһчиләри хәбәрдар етмишди ки, Аллаһын Кәламыны инсан фәлсәфәси илә тәһриф етмәсинләр. О јазмышды: «Лакин биз ҝизли, ејибли үсуллары рәдд етдик. Һијләҝәрлик илә һәрәкәт етмирик, Аллаһын кәламыны тәһриф етмирик». О вахтлар фырылдагчы шәраб таҹирләри чох газанҹ әлдә етмәк үчүн шәраба су гатырдылар. Биз Аллаһын Кәламына инсан фәлсәфәсини гатараг ону тәһриф етмирик. Павел дејирди: «Биз бир чохлары кими Аллаһ кәламынын хырдаватчылары дејилик, лакин Аллаһдан ҝөндәрилән вә Мәсиһә аид олан адамлар олараг, Аллаһын һүзурунда сәмими гәлбдән вәз едирик» (2 Кор. 2:17; 4:2).

Ола биләр, һәрдән һансыса принсипи вурғуламаг үчүн ајә охујаг. Мүгәддәс Китабда мүхтәлиф вәзијјәтләрдә неҹә давранмаға даир дүзҝүн рәһбәрлик тәгдим едән чохлу принсипләр вар (2 Тим. 3:16, 17). Анҹаг әмин олмаг лазымдыр ки, ајә дүзҝүн тәтбиг едилиб. Әкс тәгдирдә, әслиндә белә олмадығы һалда, елә ҝөрүнә биләр ки, ајә сәнин дедикләрини тәсдиг едир (Мәз. 91:11, 12; Мат. 4:5, 6). Ајәни Јеһованын нијјәтинә, еләҹә дә бүтүн Мүгәддәс Китаба ујғун шәкилдә тәтбиг етмәк лазымдыр.

‘Һәгигәт сөзүнү доғрулугла өјрәтмәк’ Мүгәддәс Китабда дејиләнләрин руһуну анламағы да өзүнә дахил едир. Мүгәддәс Китаб инсанлара һәдә-горху ҝәлмәк үчүн олан «дәјәнәк» дејил. Иса Мәсиһә гаршы чыхан дин рәһбәрләри Мүгәддәс Јазылардан тез-тез ситатлар ҝәтирирдиләр, анҹаг онлар Аллаһын тәләб етдији даһа ҹидди мәсәләләрә — әдаләт, мәрһәмәт вә сәдагәтә бармагарасы бахырдылар (Мат. 22:23, 24; 23:23, 24). Аллаһын Кәламыны өјрәдәркән Иса Атасынын хүсусијјәтләрини әкс етдирирди. Иса һәгигәтә гаршы шөвг дујмагла јанашы, өјрәтдији инсанлары да дәрин мәһәббәтлә севирди. Биз дә онун нүмунәсини изләмәјә чалышмалыјыг (Мат. 11:28).

Ајәләри дүзҝүн изаһ етдијимизә неҹә әмин ола биләрик? Мүгәддәс Китабы мүнтәзәм охумағын бөјүк көмәји дәјәҹәк. Һәмчинин Јеһованын руһла мәсһ олунмуш мәсиһчиләрдән ибарәт «садиг вә ағыллы гул» синфини гијмәтләндирмәлијик, белә ки, Јеһова онларын васитәсилә хидмәтчиләринә руһани гида верир (Мат. 24:45). Шәхси өјрәнмә, еләҹә дә мүнтәзәм олараг јығынҹаг ҝөрүшләринә ҝетмәк вә орада иштирак етмәк, садиг вә ағыллы гул синфи васитәсилә верилән тәлимдән фајдаланмаға көмәк едәҹәк.

Әҝәр билдијин дилдә «Мүгәддәс Јазыларын әсасында мүлаһизә» китабы варса вә ондан јахшы истифадә етмәји өјрәнирсәнсә, хидмәтдә тез-тез истифадә етдијимиз јүзләрлә ајәнин дүзҝүн изаһыны орадан асанлыгла тапа биләрсән. Таныш олмајан ајәдән истифадә етмәји планлашдырырсанса, јахшы оларды ки, тәвазөкарлыг ҝөстәрәрәк арашдырма апарасан. Белә етсән, һәгигәт сөзүнү доғрулугла өјрәдә биләҹәксән (Сүл. мәс. 11:2).

Ајәнин неҹә тәтбиг олундуғуну ајдын ҝөстәр. Башгаларыны өјрәдәркән әмин ол ки, онлар мүзакирә етдијин мөвзу илә ајә арасындакы әлагәни ајдын баша дүшүрләр. Ајәни охумаздан әввәл суал версән, динләјиҹиләр онун суала неҹә ҹаваб вердијини ҝөрәҹәкләр. Әҝәр һансыса фикри тәсдиг етмәк үчүн ајә охујурсанса, өјрәнән адам ајәнин һәмин фикри неҹә сүбут етдијини ајдын ҝөрмәлидир.

Ајәни һәтта ифадәли олса белә, садәҹә охумаг чох вахт кифајәт етмир. Јадда сахла ки, тәблиғдә раст ҝәлдијимиз инсанларын чоху Мүгәддәс Китабла таныш дејил вә чох еһтимал ки, ајәни јалныз охумагла нә демәк истәдијини баша дүшмәјәҹәкләр. Диггәти ајәнин бирбаша мүзакирә етдијин мөвзуја аид олан һиссәсинә јөнәлт.

Бунун үчүн адәтән әсас сөзләри, јәни мүзакирә олунан фикрә билаваситә аид олан сөзләри хүсуси гејд етмәк лазымдыр. Ән асан үсул һәмин сөзләри тәкрар етмәкдир. Әҝәр бир нәфәрлә сөһбәт едирсәнсә, она һәмин сөзләри мүәјјән етмәјә көмәк едәҹәк суал вермәк олар. Аудиторија гаршысында чыхыш едәркән бәзи натигләр бу мәгсәдә чатмаг үчүн синоним сөзләрдән истифадә едир, јахуд фикри бир дә тәкрар едирләр. Анҹаг сән дә белә етмәк гәрарына ҝәлсән, диггәт јетир ки, динләјиҹиләр ајәнин сөзләри илә мүзакирә олунан фикир арасындакы әлагәни нәзәрдән гачырмасынлар.

Әсас сөзләри хүсуси нәзәрә чарпдырдыгда сән артыг јахшы тәмәл гојмуш олурсан. Анҹаг бунунла кифајәтләнмә. Ајәни охумаздан әввәл ону ҝәтирмәјинин сәбәбини ајдын ҝөстәрмисәнми? Әҝәр беләдирсә, онда динләјиҹиләринә ешитмәләри үчүн һазырладығын фикирләрлә вурғуладығын сөзләр арасындакы әлагәни ҝөстәр. Һәмин әлагәнин нәдән ибәрәт олдуғуну ајдын шәкилдә билдир. Әҝәр ајәни охумаздан әввәл буну етмәмисәнсә, сонра мүтләг етмәк лазымдыр.

Фәрисејләр Исаја онларын зәннинҹә чәтин олан бир суал вердиләр: «Һәр сәбәбә ҝөрәми гадыны бошамаг ҹаиздир?» Иса ҹавабыны Јарадылыш 2:24 ајәсинә әсасландырды. Фикир вер ки, Иса диггәти ајәнин јалныз бир һиссәсинә јөнәлтди вә сонра ону изаһ етди. Киши илә гадынын «бир бәдән» олдуғуну вурғуладыгдан сонра Иса сөзләринә белә јекун вурду: «Беләликлә, Аллаһын бирләшдирдијини инсан ајырмамалыдыр» (Мат. 19:3-6).

Ајәнин неҹә тәтбиг олундуғунун ајдын баша дүшүлмәси үчүн нә гәдәр изаһат вермәк лазымдыр? Бу, аудиторијаны тәшкил едән адамлардан вә мүзакирә едилән фикрин ваҹиблијиндән асылыдыр. Садә вә конкрет олмағы гаршына мәгсәд гој.

Мүгәддәс Јазылар әсасында мүлаһизә јүрүт. Һәвари Павелин Салоникдәки хидмәти илә бағлы Һәвариләрин ишләри 17:2, 3 ајәләриндә дејилир ки, о, ‘Мүгәддәс Јазылара әсасланараг сөһбәт апарырды’ (ЈД), башга сөзлә десәк, мүлаһизә јүрүдүрдү. Јеһованын һәр бир хидмәтчиси бу баҹарыға јијәләнмәјә ҹан атмалыдыр. Мәсәлән, Павел Исанын һәјаты вә хидмәти илә бағлы фактлар ҝәтирдикдән сонра бунларын Ибрани Мүгәддәс Јазыларында габагҹадан дејилдијини ҝөстәрмиш, сонра исә «Сизә тәблиғ етдијим бу Иса, Мәсиһдир» дејәрәк сөзләринә тәсирли јекун вурмушду.

Ибраниләрә јаздығы мәктубунда Павел дәфәләрлә Ибрани Мүгәддәс Јазыларындан ситат ҝәтирмишди. Һансыса мәгамы вурғуламаг, јахуд ајдынлашдырмаг үчүн о, бир сөзү вә ја кичик ифадәни ајырыб, сонра онун мәнасыны ачыглајырды (Ибр. 12:26, 27). «Ибраниләрә» китабынын 3-ҹү фәслиндән олан парчада Павел Мәзмур 95:7-11 ајәләрини ситат ҝәтирмишди. Диггәт јетир ки, о, үч мәгамы әтрафлы тәһлил етмишди: 1) үрәк мөвзусуну (Ибр. 3:8-12), 2) «Бу ҝүн» сөзүнүн ваҹиблијини (Ибр. 3:7, 13-15; 4:6-11), 3) «Онлар верәҹәјим истираһәтә наил олмајаҹаглар» сөзләринин мәнасыны (Ибр. 3:11, 18, 19; 4:1-11). Һәр дәфә ајәнин неҹә тәтбиг едилдијини изаһ едәндә Павелин нүмунәсини изләмәјә чалыш.

Лука 10:25-37 ајәләриндә јазылдығы кими, Исанын Мүгәддәс Јазылар әсасында мүкәммәл сурәтдә неҹә мүлаһизә јүрүтдүјүнә диггәт јетир. Бир дәфә, Гануну јахшы билән бир нәфәр ондан сорушду: «Мүәллим! Әбәди һәјаты мирас алмаг үчүн мән нә етмәлијәм?» Әввәлҹә Иса ҹаваб олараг ону өз фикрини ифадә етмәјә тәшвиг едән бир суал верди вә сонра Аллаһын Кәламында дејиләнләри јеринә јетирмәјин ваҹиблијини вурғулады. Ајдын оланда ки, һәмин адам мәсәләнин мәғзини баша дүшмүр, Иса ајәдән тәкҹә бир сөзү, «гоншу» сөзүнү тәһлил етди. О, бунун нә демәк олдуғуну ачыгламады, әвәзиндә һәмин адамын өзүнүн дүзҝүн нәтиҹәјә ҝәлмәси үчүн мәсәл чәкди.

Ҝөрдүјүмүз кими, суаллара ҹаваб верәркән Иса конкрет, ајдын ҹаваб тәгдим едән ајәләри садәҹә ситат ҝәтирмәклә кифајәтләнмирди. О, ајәләрдә дејиләнләри тәһлил едир, сонра онлары верилән суала әсасән изаһ едирди.

Садукејләр дирилмә үмидини шүбһә алтына аланда Иса диггәти Чыхыш 3:6 ајәсинин конкрет бир һиссәсинә јөнәлтди. Анҹаг о, ајәни тәкҹә ситат ҝәтириб сөзүнү битирмәди. Дирилмәнин Аллаһын нијјәтинин бир һиссәси олдуғуну ајдын ҝөстәрмәк үчүн онун үзәриндә мүлаһизә јүрүтдү (Марк 12:24-27).

Мүгәддәс Јазылар әсасында дүзҝүн вә ефектив сүрәтдә мүлаһизә јүрүтмәк баҹарығына јијәләнмәк мәһарәтли мүәллим олмаг үчүн ваҹиб амилдир.