Инсанлара һөрмәт ҝөстәр

МҮГӘДДӘС КИТАБ бизә ‘һамыја һөрмәт етмәји’ вә ‘һеч кимә ифтира атмамағы’ тапшырыр (1 Пет. 2:17; Тит. 3:2). Гаршылашдығымыз һәр кәс ‘Аллаһын сурәтиндә јарадылмышдыр’ (Јаг. 3:9). Мәсиһ һәр бир инсанын уғрунда өлүб (Јәһ. 3:16). Һамынын хош хәбәри ешитмәјә вә она мүвафиг давранараг хилас олмаға һаггы вар (2 Пет. 3:9). Сәлаһијјәтә вә ја мүәјјән кејфијјәтләрә саһиб олан инсанлара исә хүсуси һөрмәт ҝөстәрмәк лазымдыр.

Бәс нәјә ҝөрә бәзиләри инсанлара Мүгәддәс Китабын сәсләдији кими һөрмәт ҝөстәрмәји лазым билмирләр? Ола билсин, онларын халгынын мәдәнијјәтинә ҝөрә кимләрин һөрмәтә лајиг олуб-олмадығы кастаја, дәрисинин рәнҝинә, ҹинсинә, сәһһәтинә, јашына, мадди вәзијјәтинә вә ја иҹтимаи мөвгејинә әсасән мүәјјән едилир. Рүшвәтхорлуғун ҝениш јајылмасы һакимијјәт саһиби олан инсанлары һөрмәтдән салыб. Бәзи өлкәләрдә инсанлар ән зәрури еһтијаҹларыны өдәмәк үчүн бүтүн ҝүнү ишләдикләриндән өз һәјатларындан наразыдырлар. Үстәлик, онлар башгаларына һөрмәт етмәјән инсанларла әһатә олунмушлар. Мәктәбдә ушаглар бир-бирини хошларына ҝәлмәјән мүәллимләрә вә башга сәлаһијјәтли шәхсләрә гаршы чыхмаға тәһрик едирләр. Чохлары валидејнләринә кәләк ҝәлән вә евдә ағалыг едән ушаглары ҝөстәрән верилишләрин тәсири алтына дүшүр. Белә дүнјәви бахышларын башгаларына мүнасибәтимизә тәсир етмәмәси үчүн биздән гүввә тәләб олунур. Анҹаг инсанларын ләјагәтинә һөрмәтлә јанашанда һамыја өз фикрини сәрбәст сөјләмәјә имкан верән аб-һава јараныр.

Һөрмәтҹил мүраҹиәт. Диндар инсандан әдәбли ҝејими вә давранышы илә башгаларына һөрмәт ҝөстәрмәси ҝөзләнилир. Әдәб гајдалары әразидән асылы олараг, бир-бириндән фәргләнир. Һарадаса папағы чыхармамыш, јахуд әли ҹибиндә башгасына мүраҹиәт етмәк һөрмәтсизлик сајылыр. Башга јердә исә бунда пис бир шеј ҝөрмүрләр. Һеч кимин һиссләринә тохунмамаг үчүн јерли адәтләри нәзәрә ал. Белә даврансан, хош хәбәри манеәсиз, еффектив сурәтдә чатдыра биләҹәксән.

Ејни шеј инсанлара, хүсусилә дә јашҹа бөјүкләрә мүраҹиәт етмә тәрзинә дә аиддир. Адәтән бөјүјүн иҹазәси олмадан ушағын она ады илә мүраҹиәт етмәси әдәбсизлик һесаб олунур. Бәзи өлкәләрдә әдәб гајдалары тәләб едир ки, һәтта бөјүкләр дә танымадыглары адама садәҹә ады илә мүраҹиәт етмәсинләр. Һәмчинин бир чох дилләрдә өзүндән бөјүкләрә вә ја сәлаһијјәтли шәхсләрә һөрмәт ҝөстәрмәк үчүн она «сиз» дејә вә ја башга сөзләрлә мүраҹиәт едилир.

Һөрмәтҹил мүнасибәт. Бәзи кәндләрдә вә кичик шәһәрләрдә саламламагла, ҝүлүмсүнмәклә вә ја башы тәрпәтмәклә јолда растына чыхан адамы вә ја евә ҝирәркән евдәкиләри саја салдығыны ҝөстәрмәк тәләб олунур. Өзүнү ҝөрмәмәзлијә вурмаг һөрмәтсизлик сајылыр.

Анҹаг һәрдән саламлашдыгда белә, бәзиләринә елә ҝәлә биләр ки, онлара мәһәл гојмурсан. Нә үчүн? Чүнки онлара бир инсан кими јанашмадығыны һисс едә биләрләр. Чохлары инсанлары заһири әламәтләринә ҝөрә тәбәгәләрә бөлүр. Әлилләрдән вә хәстәләрдән чох вахт јан кечирләр. Аллаһын Кәламы исә белә инсанлара мәһәббәт вә һөрмәтлә јанашмағы өјрәдир (Мат. 8:2, 3). Адәмдән мирас алдығымыз ҝүнаһ һәрәмизә бир ҹүр тәсир едиб. Әҝәр башгалары сәни һәмишә һансыса нөгсанынла хатырласајды, буну өзүнә гаршы һөрмәт әламәти кими гәбул едәрдинми? Бунун әвәзинә, инсанларын сәни јахшы ҹәһәтләринлә хатырламаларыны истәмәздинми?

Һөрмәтә, һәмчинин башчылығы гәбул етмәк дә дахилдир. Бәзи өлкәләрдә аиләнин башга үзвләринә шаһидлик етмәздән әввәл аилә башчысы илә сөһбәт етмәк лазымдыр. Тәблиғ етмәк вә өјрәтмәк тапшырығыны Јеһовадан алсаг да, билирик ки, ушаглары тәрбијә етмәк, онлара нәсиһәт вермәк сәлаһијјәтини Аллаһ валидејнләрә вериб (Ефес. 6:1-4). Буна ҝөрә дә, тәблиғ едәркән ушагларла ҹидди сөһбәт етмәздән әввәл онларын валидејнләри илә данышмаг мүнасиб оларды.

Јаш артдыгҹа артан һәјат тәҹрүбәсинә дә һөрмәтлә јанашмалыјыг (Әјј. 32:6, 7). Шри-Ланкада јашајан бир ҝәнҹ пионер баҹы јашлы кишијә тәблиғ едәркән бөјүкләрә һөрмәтлә јанашмағын фајдасыны ҝөрмүшдү. Әввәлҹә һәмин киши баҹыны пис гаршылајараг демишди: «Сәнин кими ҝәнҹ бир гыз инди дуруб мәнә Мүгәддәс Китабы өјрәдәҹәк?» О исә ҹаваб вермишди: «Әслиндә, мән сизи өјрәтмәјә дејил, өјрәндијим шејләри сизә данышмаға ҝәлмишәм. Онлары өјрәнәндә елә севиндим ки, башгаларынын да ешитмәсини истәдим». Пионерин һөрмәтҹил ҹавабы онда мараг ојатмышды. «Елә исә де ҝөрүм нә өјрәнмисән?» — дејә о сорушмушду. Баҹы ҹаваб вермишди: «Әбәди јашамағын неҹә мүмкүн олдуғуну өјрәнмишәм». Һәмин киши Јеһованын Шаһидләри илә Мүгәддәс Китабы өјрәнмәјә башламышды. Бүтүн јашлы инсанлар башгаларындан һөрмәт ҝөзләдикләрини дилләри илә демәсәләр дә, белә рәфтары гијмәтләндирәҹәкләр.

Амма һөрмәт ҝөстәрәркән еһтијатлы олмалыјыг ки, һәдди ашмајаг. Јеһованын Шаһидләри Сакит океан адаларында вә башга јерләрдә кәнд вә ја тајфа башчысы илә сөһбәтә һөрмәтҹил тәрздә әнәнәви мүраҹиәт сөзләри дејәрәк башлајырлар. Бунун сајәсиндә онлар үчүн һәм башчынын өзү илә, һәм дә онун табечилијиндә олан инсанларла сөһбәт етмәк имканы јараныр. Лакин јалтагланмаг дүзҝүн дејил, буна һеч еһтијаҹ да јохдур (Сүл. мәс. 29:5). Һәмчинин дилдә хүсуси һөрмәт билдирән сөзләр вә ифадәләр ола биләр. Лакин мәсиһчиләрдән башгаларына һөрмәт етдикләрини ҝөстәрмәк үчүн бу сөзләри тез-тез ишләтмәк тәләб олунмур.

Һөрмәтҹил нитг. Мүгәддәс Китаб бизи үмидимизи «мүлајимликлә вә еһтирамла» изаһ етмәјә сәсләјир (1 Пет. 3:15). Буна ҝөрә дә гаршымыздакынын нөгтеји-нәзәринин сәһв олдуғуну асанлыгла сүбут етмәји баҹарсаг да, буну инсанын өзүнү алчалдылмыш һисс едәҹәји тәрздә етмәк мүдриклик олардымы? Сәбирлә ону динләјиб, нә үчүн белә дүшүндүјүнү сорушмаг вә сонра доғру фикри Мүгәддәс Јазылар әсасында изаһ едәркән онун һиссләрини нәзәрә алмаг даһа јахшы олмаздымы?

Јалныз тәкбәтәк сөһбәт едәркән јох, һәмчинин сәһнәдән динләјиҹиләрә мүраҹиәт едәркән дә һөрмәтҹил олмаг ваҹибдир. Динләјиҹиләринә һөрмәт едән натиг онлары сәрт шәкилдә тәнгид етмәјәҹәк вә ја бүтүн ҝөрүнүшү илә санки: «Әҝәр доғрудан да истәсәјдиниз, буну баҹарардыныз» демәјәҹәк. Бу ҹүр данышмаг башгаларыны јалныз вә јалныз руһдан салаҹаг. Динләјиҹиләрә Јеһованы севән вә Она хидмәт етмәк истәјән инсанлар кими јанашмаг даһа јахшы оларды! Исанын нүмунәсини тәглид едәрәк руһани ҹәһәтдән зәиф, тәҹрүбәсиз вә ја Мүгәддәс Китаб принсипләрини тәтбиг етмәјә тәләсмәјән инсанларла мүнасибәтдә анлајышлы олмалыјыг.

Натиг өзүнү дә Аллаһын Кәламыны там тәтбиг етмәјә еһтијаҹы оланлар сырасына гатанда динләјиҹиләр онун онлара һөрмәтлә јанашдығыны һисс едәҹәкләр. Буна ҝөрә дә ајәләри изаһ едәркән давамлы олараг «сиз» әвәзлијиндән истифадә етмәмәк мүдриклик оларды. Мәсәлән, бу ики ҹүмлә арасындакы фәргә диггәт јетир: «Әлиниздән ҝәләни едирсинизми?» вә «Јахшы оларды ки, һәр биримиз өзүмүздән сорушаг: “Әлимдән ҝәләни едирәмми?”» Һәр ики суалын мәғзи ејнидир, лакин биринҹи һалда елә тәәссүрат јараныр ки, данышан өзүнү мүраҹиәт етдији инсанлардан јүксәк тутур. Икинҹи суалда исә натиг, өзү дә дахил олмагла, һамыны өз вәзијјәтини вә нијјәтләрини јохламаға тәшвиг едир.

Садәҹә динләјиҹиләри ҝүлдүрмәк наминә мәзәли сөзләр ишләтмәкдән гачын. Бу, Мүгәддәс Китабдан чатдырдығын хәбәри дәјәрдән салар. Дүздүр, хидмәт бизә севинҹ ҝәтирмәлидир. Һәтта чатдырдығымыз материалын бир гәдәр ҝүлмәли сәсләнән мәгамлары да ола биләр. Бунунла белә, ҹидди мәсәләләри башдан-ајаға зарафата чевирмәк нәинки динләјиҹиләрә, һәтта Аллаһа гаршы да һөрмәтсизликдир.

Гој һәр заман бизим инсанлара мүраҹиәтимиздән, давранышымыздан вә данышығымыздан онлара Јеһованын өјрәтдији кими јанашдығымыз ҝөрүнсүн.