“Мәндән өјрәнин”

“Бојундуруғуму үзәринизә ҝөтүрүн вә мәндән өјрәнин, чүнки мән һәлим вә гәлбдән тәвазөкарам; вә ҹаныныза тәравәт тапарсыныз” (МАТТА 11:29, ЈД).

1. Исадан өјрәнмәк нәјә ҝөрә хошдур вә һәјаты зәнҝинләшдирир?

ИСА МӘСИҺ һәмишә лазыми тәрздә дүшүнүр, өјрәдир вә давранырды. О, јер үзүндә аз мүддәт јашамыш олса да, бөјүк севинҹ вә мәмнунлуг ҝәтирән ишлә мәшғул олурду вә чох хошбәхт иди. Иса шаҝирдләр топлајыр, онлара Аллаһа ибадәт етмәји, инсанлары севмәји вә дүнјаја галиб ҝәлмәји өјрәдирди (Јәһја 16:33). О, инсанларын үрәјини үмидлә долдурду вә “Мүждә васитәсилә һәјаты вә өлмәзлији ајдынлыға чыхарды” (2 Тимотејә 1:10). Әҝәр онун шаҝирдләри сырасына дахилсинизсә, сизҹә, шаҝирд олмаг нә демәкдир? Шаҝирдләри барәдә Исанын дедикләрини нәзәрдән кечирмәклә, һәјатымызы зәнҝинләшдирмәјин јолуну өјрәнә биләрик. Бунун үчүн, онун нөгтеји-нәзәрини мәнимсәмәк вә бир сыра әсас принсипләрә риајәт етмәк лазымдыр (Матта 10:24, 25; Лука 14:26, 27; Јәһја 8:31, 32; 13:35; 15:8).

2, 3. а) Исанын шаҝирди олмаг нә демәкдир? б) Өзүмүздән: “Мән кимин шаҝирдијәм” дејә, сорушмаг нәјә ҝөрә ваҹибдир?

² Јунанҹа Мүгәддәс Јазыларда “шаҝирд” кими тәрҹүмә олунан сөз, әсасән диггәтини бир шејә ҹәмләшдирән вә ја өјрәнән кәсә ишарә едир. Буна јахын олан сөз, бу мәгаләнин әсасыны тәшкил едән Матта 11:29 (ЈД) ајәсиндә дә истифадә олунур: “Бојундуруғуму үзәринизә ҝөтүрүн вә мәндән өјрәнин, чүнки мән һәлим вә гәлбдән тәвазөкарам; вә ҹаныныза тәравәт тапарсыныз”. Бәли, шаҝирд - өјрәнән шәхсдир. Адәтән Инҹилдә, Иса тәблиғ едән заман онунла бирликдә олан, ондан нәсиһәт алан вә она гәлбән бағлы олан давамчылар шаҝирд адланырлар. Елә адамлар да варды ки, бә’зән ҝизли сурәтдә дә олса, Исанын тә’лимләри илә садәҹә разылашырдылар (Лука 6:17; Јәһја 19:38). Инҹилдә “[вәфтизчи] Јәһјанын шаҝирдләри... вә фәрисејләрин шаҝирдләри” барәдә дә бәһс олунур (Марк 2:18). Исанын өз давамчыларына “фәрисеј... тә’лиминдән горунмағы” бујурдуғуну нәзәрә алараг, өзүмүздән соруша биләрик: “Бәс мән кимин шаҝирдијәм?” (Матта 16:12).

³ Әҝәр биз Исанын шаҝирдијиксә вә ондан өјрәнмишиксә, бизимлә үнсијјәт башгаларына руһани тәравәт ҝәтирмәлидир. Бизим даһа да һәлим вә гәлбдән тәвазөкар олдуғумуз онлара мә’лум олмалыдыр. Әҝәр иш јериндә рәһбәр вәзифә тутуругса, өвладларымыз варса вә ја мәсиһчи јығынҹағында ағсаггал вәзифәсини иҹра едириксә, гајғымыза һәвалә олунан инсанлар бизим онларла, Исанын даврандығы кими даврандығымызы һисс едирләрми?

Исанын инсанларла давраныш тәрзи

4, 5. а) Исанын чәтинлик чәкән инсанларла неҹә даврандығыны өјрәнмәк нә үчүн чәтин дејил? б) Иса бир фәрисејин евиндә чөрәк јејәркән нә баш верди?

⁴ Исанын инсанларла, хүсусилә дә ҹидди проблеми оланларла неҹә даврандығыны билмәјимиз ваҹибдир. Буну мүәјјән етмәк чәтин дејил; Мүгәддәс Китабда, Исанын башгалары илә, о ҹүмләдән чәтинлији оланларла неҹә даврандығыны ҝөстәрән чохсајлы һадисәләр тәсвир олунуб. Ҝәлин һәмчинин, дин рәһбәрләринин, хүсусилә дә фәрисејләрин проблемләрлә гаршылашан инсанларла неҹә даврандығына диггәт јетирәк. Бу ҹүр мүгајисә чох шеји ашкар едәҹәкдир.

⁵ Ерамызын 31-ҹи илиндә, Иса Галилејада тәблиғ едәркән “фәрисејләрдән бири Исадан хаһиш етди ки, онунла бәрабәр чөрәк јесин”. Иса бу дә’вәтә е’тираз етмәди. “О да фәрисејин евинә ҝирди вә сүфрә башында отурду. Вә будур, һәмин шәһәрдә јашајан ҝүнаһкар бир гадын, Исанын фәрисејин евиндә сүфрә башында отурдуғундан хәбәр тутдугда бәјаз мәрмәр бир габда баһалы јағ ҝәтирди. Архада, Исанын ајагларынын јанында дурду, ағлајараг Онун ајагларыны ҝөз јашлары илә ислатмаға башлады; сонра өз сачлары илә силди, Онун ајагларыны өпдү вә баһалы јағ илә јағлады” (Лука 7:36-38).

6. “Ҝүнаһкар” гадын фәрисејин евинә һансы сәбәбдән ҝәлә биләрди?

⁶ Бу мәнзәрәни тәсәввүр едирсинизми? Бир арајыш китабчасында дејилир: “Гадын (ајә 37), еһтијаҹы олан адамлара белә гонаглыға ҝәлиб, сүфрәдән галан галыглары апармаға иҹазә верән адәтдән истифадә етмишди”. Дә’вәт олунмамыш адамын һәр-һансы евә ҝәлишинин сәбәби јәгин ки, мәһз бу ола биләрди. Истисна дејил ки, о ан бу евә, зијафәтдән сонра галыглардан апармаг үмиди илә ҝәлән башга адамлар да варды. Лакин һәмин гадын өзүнү гәрибә апарырды. О, наһарын гуртармасыны ҝөзләјәрәк, кәнардан тамаша етмирди. Һәмин гадын пис ад газанмыш вә “ҝүнаһкар” кими танынмышды. Ҝүнаһлары о гәдәр чох иди ки, гадынын “чох олан ҝүнаһлары”ндан Иса да хәбәрдар иди (Лука 7:47).

7, 8. а) Лука 7:36-38 ајәләриндә тәсвир едилән шәраитдә олсајдыг, неҹә давранардыг? б) Шимон неҹә мүнасибәт ҝөстәрди?

⁷ Өзүнүзү һәмин дөврдә вә Исанын јериндә тәсәввүр един. Баш верән һадисәјә неҹә мүнасибәт ҝөстәрәрдиниз? Бәлкә дә, һәмин гадынын сизә јахынлашмасындан нараһатчылыг кечирәрдиниз? Бу сизә неҹә тә’сир едәрди? (Лука 7:45). Бәлкә дә, бу сизи дәһшәтә ҝәтирәрди.

⁸ Әҝәр гонаглар арасында олсајдыныз, сиз дә фәрисеј Шимон кими дүшүнәрдинизми? “Исаны евинә дә’вәт едән фәрисеј буну ҝөрдүкдә, өз-өзүнә деди: “Бу Адам пејғәмбәр олсајды, Она тохунан гадынын ким олдуғуну вә нәчи олдуғуну биләрди, чүнки бу гадын ҝүнаһкардыр” (Лука 7:39). Иса исә, инсанларла мүнасибәтдә һәр заман дәрин шәфгәт һисси тәзаһүр етдирирди. О бу гадынын вәзијјәтинин нә гәдәр ағыр олдуғуну вә онун неҹә мә’јус олдуғуну анлајырды. Мүгәддәс Китабда, гадынын дүшдүјү ҝүнаһлы һәјат тәрзинин сәбәби дејилмир. Әҝәр о, һәгигәтән дә фаһишә идисә, һәмин шәһәрдә јашајан кишиләр, мө’мин јәһудиләр, ҝөрүндүјү кими, һәјатыны дәјишмәкдә она көмәк етмәмишдиләр.

9. Иса неҹә давранды вә бу, еһтимала ҝөрә нәјә сәбәб олду?

⁹ Амма Иса гадына көмәк етмәк истәјирди. О деди: “Ҝүнаһларын бағышланды”. Сонра әлавә етди: “Иманын сәни хилас етди. Сүлһ илә ҝет” (Лука 7:48-50). Бунунла да, һекајә сона чатыр. Лакин ким исә дејә биләр ки, Иса һәмин гадын үчүн елә бир иш етмәди. Әслиндә гадына хејир-дуа вермәклә Иса, ону јола салмыш олду. Бәлкә дә дүшүндүнүз ки, гадын јенә өз пис һәјат тәрзинә гајытды? Бу дәгиг мә’лум дејил, амма Луканын даһа сонра дедикләринә диггәт јетирин. О сөјләјир ки, “Иса шәһәрләри вә кәндләри долашыб тәблиғ едәрәк, Аллаһын Падшаһлығыны мүжд ејләјирди”. Лука һәмчинин мә’лумат верир ки, Иса вә шаҝирдләри илә бирликдә, онлара “әмлаклары илә” хидмәт едән “башга бир чох гадынлар” да варды. Еһтимал етмәк олар ки, төвбә едән вә јахшылыға гијмәт верән һәмин гадын да, тәмиз виҹданла намуслу һәјат сүрмәјә башлајыб, һәјатын мә’насыны дәрк едәрәк вә Аллаһа даһа дәрин мәһәббәт инкишаф етдирәрәк, Иса илә бирликдә олан гадынларын арасында иди (Лука 8:1-3, И-93).

Иса илә фәрисејләр арасындакы фәрг

10. Шимонун евиндә Иса вә гадынла баш верән һадисә үзәриндә дүшүнмәк нәјә ҝөрә фајдалыдыр?

¹⁰ Тә’сир бағышлајан бу һекајәдән биз нә өјрәнә биләрик? Шүбһә јохдур ки, буна е’тинасыз јанаша билмәрик. Әҝәр Шимонун евиндә олсајдыныз нә һисс едәрдиниз? Сиз Иса кими давранардыныз, јохса ону дә’вәт едән фәрисејин һиссләринә бәнзәр һиссләрә гапылардыныз? Иса Аллаһын Оғлу иди, буна ҝөрә дә биз ејнилә онун кими баша дүшүб, даврана билмәрик. Диҝәр тәрәфдән исә, фәрисеј Шимонун дүшүнҹә тәрзини әкс етдирмәк истәмәздик. Чох инсанлар фәрисејләрә охшамаг истәмәздиләр.

11. Нә үчүн фәрисејләр кими олмаг истәмирик?

¹¹ Мүгәддәс Китабы вә диҝәр тарихи мә’луматлары охудугда белә нәтиҹәјә ҝәлирик ки, фәрисејләр өзләри барәдә јүксәк фикирдә олмуш, халгын рифаһына вә фираванлығына көмәк етдикләрини санмышлар. Аллаһын Ганунунун сон дәрәҹә ајдын вә әлчатан олмасы онлары гане етмирди. Ганун там ајдын олмајанда, онлар, виҹданла һәрәкәт етмәмәк үчүн ағыр гајда-ганунлар тә’јин едәрәк, заһири бошлуглары долдурмаға чалшырдылар. Бу дин рәһбәрләри, демәк олар ки, һәјатын бүтүн саһәләри, һәтта ҹүз’и шејләр үчүн дә ганун тә’јин етмәјә чалышырдыларa.

12. Фәрисејләр өзләри барәдә һансы фикирдә идиләр?

¹² Биринҹи әсрин гәдим Јәһуди тарихчиси Иосиф Флавинин әсәрләриндән ајдын олур ки, фәрисејләр өзләрини хејирхаһ, мәрһәмәтли, әдаләтли, үмумијјәтлә, халг мүәллими олмаг үчүн там јарарлы һесаб едирдиләр. Онлардан бә’зиләринин бу кејфијјәтләрә малик олдугларына шүбһә јохдур. Накдимону хатырлајаг (Јәһја 3:1, 2; 7:50, 51). Вахт кечдикҹә онлардан бә’зиләри мәсиһчи јолуна гәдәм гојдулар (Һәвариләрин ишләри 15:5). Һәвари Павел бә’зи јәһудиләр, о ҹүмләдән фәрисејләр барәдә јазырды: “Аллаһ үчүн сә’јләри вардыр, лакин елмә әсасланмамышдыр” (Ромалылара 10:2). Буна бахмајараг Инҹилдә, һәмин инсанлар садә халгын ҝөрдүјү - мәғрур, тәкәббүрлү, өз ҝөзләриндә салеһ, һәр шејә ирад тутан, тәнгидчи вә һәдсиз тәләбкар кими тәсвир олунурлар.

Исанын нөгтеји-нәзәри

13. Иса фәрисејләр барәдә нә дүшүнүрдү?

¹³ Иса, дин алимләрини вә фәрисејләри икиүзлү олдугларына ҝөрә амансызҹасына мүһакимә едәрәк деди: “Онлар ағыр вә чәтин дашына билән јүкләр бағлајыб инсанларын белинә гојарлар, өзләри исә бу јүкләри дашымаг үчүн бармагларыны белә гымылдатмаг истәмәзләр”. Бәли, халгын үзәринә гојулан јүк ағыр иди, бојундуруг исә, әзаб-әзијјәт верирди. Иса дин алимләри илә фәрисејләри “диванәләр” адландырды. Диванә адам ҹәмијјәт үчүн тәһлүкә јарадыр. Иса һәмчинин, дин алимләри илә фәрисејләри “кор рәһбәрләр” адландырыб бәјан етди ки, онлар “Ганунун даһа ваҹиб ишләрини, әдаләти, мәрһәмәти вә иманы” хор ҝөрүрләр. Кимсә истәјәрми ки, Иса ону да фәрисејләр кими һесаб етсин? (Матта 23:1-4, 16, 17, 23).

14, 15. а) Исанын Леви Матта илә давранышыны нәзәрдән кечирәркән, фәрисејләр һаггында нәји өјрәнирик? б) Бу һекајәдән биз һансы ваҹиб ибрәт дәрсләрини ала биләрик?

¹⁴ Демәк олар ки, Инҹили охујанларын һамысына, фәрисејләрин әксәријјәтинин тәнгидчи әһвал- руһијјәли олмасы ајдындыр. Иса, верҝијыған Леви Маттаны онун шаҝирди олмаға дә’вәт етдикдән сонра, Леви, Иса үчүн бөјүк зијафәт дүзәлтди. Инҹилдә дејилир: “Дин алимләри вә фәрисејләр наразы галараг Онун шаҝирдләринә: “Нә үчүн верҝијығанлар вә ҝүнаһкарларла јејиб-ичирсиниз?” дедиләр. Иса исә онлара ҹавабында деди: “...Мән салеһләри дејил, ҝүнаһкарлары төвбәјә чағырмаға ҝәлмишәм” (Лука 5:27-32).

¹⁵ Исанын һәмин ахшам сөјләдикләриндән Леви бир һәгигәти дә анлады. Иса деди: “Мән гурбан јох, мәрһәмәт истәјирәм” сөзүнүн мә’насыны өјрәнин” (Матта 9:13). Фәрисејләр гәдим јәһуди пејғәмбәрләринин јаздыгларына инандыгларыны иддиа етсәләр дә, Һошеа 6:6 ајәсиндә дејиләнләрә риајәт етмирдиләр. Онлар сәһвә јол версәләр белә, һәмишә ән’әнәләрә садиг галмаға чалышырдылар. Һәр биримиз өзүндән соруша биләр: Мәни, бу вә ја диҝәр мәсәләнин һәллиндә шәхси фикри, јахуд һамы тәрәфиндән гәбул олунмуш үсулу әкс етдирән гајда-ганунлар тәрәфдары кими, јохса илк нөвбәдә мәрһәмәтли вә хејирхаһ адам кими таныјырлар?

16. Фәрисејләр һансы гајдалар әсасында јашајырдылар вә онлара бәнзәмәмәк үчүн нә етмәлијик?

¹⁶ Аддымбашы ирад тутмаг, фәрисејләрин адәти иди. Онлар, һәгиги вә ја еһтимал едилән ән ҹүз’и сәһвләри ахтарырдылар. Инсанлар һәмишә, нөгсанлар барәдә онларын јерсиз ирадларыны вә хатырлатмаларыны ҝөзләјирдиләр. Фәрисејләр, һәтта нанә, шүјүд вә зирә кими, дәјәри олмајан отларын онда бирини вердикләринә ҝөрә фәхр едирдиләр. Онлар өз мө’минликләрини ҝејимләри илә ҝөзә чарпдырмаға ҹан атыр вә халгы идарә етмәјә чалышырдылар. Әмәлләримизин Исанын нүмунәсинә мүвафиг олмасыны истәјириксә, әлбәттә ки, башгаларында нөгсанлар ахтармаг вә онлары нәзәрә чарпдырмаг мејлиндән гачынмалыјыг.

Исанын проблемләрә јанашмаг үсулу

17-19. а) Иса, нәтиҹәси чох ҹидди ола биләҹәк вәзијјәтә неҹә јанашды? б) Вәзијјәти ҝәрҝин вә хошаҝәлмәз едән нә иди? в) Гадын Исаја јахынлашан заман орада олсајдыныз өзүнүзү неҹә апарардыныз?

¹⁷ Исанын проблемләрә јанашмаг үсулу, фәрисејләринкиндән фргләнирди. Мисал үчүн, нәтиҹәси чох ағыр ола биләҹәк бир проблемлә гаршылашаркән Исанын неҹә даврандығына диггәт јетирәк. Бу һадисә, ганахмадан 12 ил әзаб чәкмиш бир гадынла баш вермишди. Бу барәдә Лука 8:42-48 ајәләриндә бәһс олунур.

¹⁸ Маркын Мүждәсиндә дејилир ки, гадын “горхуб титрәјәрәк ҝәлди” (Марк 5:33). Нәјә ҝөрә? Шүбһәсиз, бунун сәбәби Аллаһын Ганунуну поздуғуну билмәси иди. Левилиләр 15:25-28 ајәләринә әсасән, гејри-тәбии ганахмадан әзаб чәкән гадын, хәстә олдуғу мүддәтдә вә бундан бир һәфтә сонра да натәмиз сајылырды. Белә гадынын тохундуғу һәр әшја вә тәмасда олдуғу инсанлар натәмиз олурду. Исаја јахынлашмаг үчүн, һәмин гадын инсанларын арасындан кечмәли иди. 2 000 ил әввәл баш вермиш бу һадисәни охујанда, гадына гаршы биздә мәрһәмәт һисси јараныр.

¹⁹ Әҝәр орада олсајдыныз, баш верән һадисәни неҹә гијмәтләндирәрдиниз? Нә дејәрдиниз? Диггәт јетирәк ки, Иса гадына мәрһәмәтлә јанашды, мәһәббәт вә нәзакәт ҝөстәрди, һәтта гадынын хошаҝәлмәз бир проблемә јол верә биләҹәјинә ишарә белә етмәди (Марк 5:34).

20. Әҝәр Левилиләр 15:25-28 ајәләриндәки тәләб бу ҝүн гүввәдә олсајды, биз һансы чәтин вәзијјәтлә гаршылашардыг?

²⁰ Һәмин һадисәдән биз нә өјрәнә биләрик? Фәрз едәк ки, сән мәсиһчи јығынҹағында ағсаггалсан. Елә һесаб едәк ки, Левилиләр 15:25-28 ајәләриндәки тәләб мүасир мәсиһчиләр үчүн гүввәдәдир вә мәсиһчи бир гадын үмидини итириб, өзүнү тәркедилмиш һисс едәрәк һәмин гануну позуб. Сән буна неҹә реаксија ҝөстәрәрдин? Баҹынын һәрәкәтини мүһакимә едәрәк, ону һамынын јанында алчалдардынмы? Сән дејәҹәксән: “Нә данышырсыныз, гәтијјән! Мән, Исанын нүмунәсини тәглид едәрәк, јахшылыг, мәһәббәт, нәҹиблик вә шәфгәт ҝөстәрмәјә чалышардым”. Чох јахшы! Елә исә, Исадан нүмунә ҝөтүрәрәк, белә давранмаг галыр.

21. Иса Гануна даир инсанлара нәји өјрәдирди?

²¹ Инсанлар Исанын јанында оларкән тәравәт дујурдулар, онун иштиракы руһ јүксәклији вә үмид верирди. Әҝәр Аллаһын Ганунундакы әмрләр бирм’әналы идисә, онлары бирмә’налы да анламаг лазым иди. Анҹаг әҝәр онлар үмуми характер дашыјырдыса, виҹданы әлдә рәһбәр тутмаг лазым иди. Бунунла да, алынан гәрарларда Аллаһа олан мәһәббәти әкс етдирмәк имканы јаранырды. Ганунун чәрчивәси олдугҹа мәһдуд дејилди (Марк 2:27, 28). Аллаһ өз халгыны севирди, һәр заман онун рифаһы үчүн чалышыр вә дүз јолдан дөнмүш хидмәтчисинә мәрһәмәт ҝөстәрмәјә һазыр иди. Иса да белә давранырды (Јәһја 14:9).

Исанын тә’лимләринин сәмәрәләри

22. Исадан тә’лим алан шаҝирдләрдә һансы дүшүнҹә тәрзи формалашды?

²² Исаны динләјәнләр вә шаҝирди оланлар, онун дедији “бојундуруғум асан вә јүкүм јүнҝүлдүр” сөзләринин доғрулуғуна әмин олдулар (Матта 11:30). Һәмин адамлар өзләрини һеч заман ағыр јүклү вә нараһат һисс етмирдиләр. Һәмчинин тәәссүратлары да јаранмырды ки, онлары сусдурур, ја да ки, онлара мүһазирә охујурлар. Онлар даһа сәрбәст вә хошбәхт идиләр, Аллаһла вә бир-бирләри илә олан мүнасибәтләри исә даһа да мөһкәмләнмишди (Матта 7:1-5; Лука 9:49, 50). Онлар Исадан өјрәндиләр ки, руһани рәһбәр олмаг - башгаларына тәравәт ҝәтирмәк, әгли ҹәһәтдән вә гәлбән тәвазөкар олмаг мә’насыны дашыјыр (1 Коринфлиләрә 16:17, 18; Филипилиләрә 2:3).

23. Иса илә оларкән шаҝирдләр һансы ваҹиб ибрәти мәнимсәдиләр вә онлар һансыни нәтиҹәјә ҝәлдиләр?

²³ Бундан әлавә бир чохлары, Мәсиһлә вәһдәтдә галмағын вә онун тәзаһүр етдирдији дүшүнҹә тәрзини мәнимсәмәјин ваҹиблијини дәрк етдиләр. О, шаҝирдләринә деди: “Атам Мәни севдији кими, Мән дә сизи севдим; Мәним мәһәббәтимдә галын. Мән Атамын әмрләрини јеринә јетириб Онун мәһәббәтиндә галырам. Әҝәр сиз дә Мәним әмрләрими јеринә јетирсәниз, Мәним мәһәббәтимдә галаҹагсыныз” (Јәһја 15:9, 10). Аллаһа хидмәтдә наилијјәт газанмаг үчүн, онлар һәм Аллаһдан ҝәлән хош хәбәрин тәблиғиндә вә шаҝирдләрин һазырланмасында, һәм дә јахын гоһумлары вә достлары илә давранышларында, Исадан өјрәндикләринә лазымынҹа риајәт етмәли идиләр. Мәсиһчи гардашлығы бөјүдүјүндән јени јығынҹаглар тәшкил олундугҹа, шаҝирдләр, һәр бир ишдә Иса кими давранмағын ваҹиблијини дөнә-дөнә өзләринә хатырлатмалы олурдулар. Иса һәгигәтә өјрәдирди вә онун һәјат тәрзи ән јүксәк тәрздә тәглид едилмәјә лајиг иди (Јәһја 14:6; Ефеслиләрә 4:20, 21).

24. Исанын нүмунәси нәзәрдән кечирәрәк, нәјә диггәт јетирмәлијик?

²⁴ Инди, мүзакирә етдикләримиз үзәриндә дүшүнәркән, һансы саһәләрдә јахшылашмағын лазым ҝәлдијини ҝөрүрсүнүзмү? Исанын һәмишә мүвафиг тәрздә дүшүнмәси, тә’лим вермәси вә давранмасы илә разысынызмы? Беләдирсә, фәалијјәтә башлајын. Иса, тәшвигедиҹи бу сөзләрлә бизә мүраҹиәт едиб: “Әҝәр бу шејләри билирсиниз вә онлара әмәл едирсинизсә, бәхтијарсыныз” (Јәһја 13:17).

[Һашијә]

Сиз неҹә ҹаваб верәрдиниз?

• Исанын шаҝирди олмаг сизин үчүн нә демәкдир?

• Иса инсанларла неҹә давранырды?

• Исанын тә’лим вермә үсулундан биз нә өјрәнә биләрик?

• Иса илә фәрисејләр арасындакы фәрг нәдән ибарәт иди?

[16 вә 17-ҹи сәһифәләрдәки шәкилләр]

Исанын вә фәрисејләрин инсанлара мүнасибәти неҹә дә фәргләнирди!