Әлавәләр
1. Бөјүк Бабил нәдир?
Һарадан билирик ки, «Бөјүк Бабил» бүтүн јалан динләри тәмсил едир? (Вәһј 17:5). Ҝәлин сүбутлара нәзәр салаг:
Бүтүн дүнјада фәалијјәт ҝөстәрир. Мүгәддәс Китабда дејилир ки, Бөјүк Бабил күтләләрин вә халгларын үзәриндә отуруб, јерин падшаһлары үзәриндә һөкмранлыг едир (Вәһј 17:15, 18).
Сијаси вә игтисади гүввә ола билмәз. Бөјүк Бабил мәһв едиләркән «дүнја падшаһлары» вә «таҹирләр» сағ галаҹаг (Вәһј 18:9, 15).
Аллаһын адына көлҝә салыр. Мүгәддәс Китабда Бөјүк Бабил фаһишә адланыр. Чүнки о, мәнфәәтинә ҝөрә вә пулдан өтрү дөвләтләрлә сазишләр бағлајыр (Вәһј 17:1, 2). Бөјүк Бабил бүтүн халглары јолдан чыхарыр. Чохлу инсанын өлүмүнә ҝөрә мәсулијјәт дашыјыр (Вәһј 18:23, 24).
13-ҹү дәрсин 6-ҹы бәндинә гајыдын
2. Мәсиһ нә заман пејда олмалы иди?
Мүгәддәс Китабда габагҹадан дејилмишди ки, Мәсиһ 69 һәфтәдән сонра пејда олаҹаг. (Дәнјал 9:25 ајәсини охујун.)
69 һәфтә нә заман башлады? Б. е. ә. 455-ҹи илдә. Һәмин ил вали Нәһәмја шәһәри јенидән тикиб бәрпа етмәк үчүн Јерусәлимә ҝәлди (Дәнјал 9:25; Нәһәмја 2:1, 5—8).
69 һәфтә нечә илә бәрабәрдир? Мүгәддәс Китабдакы бәзи пејғәмбәрликләрдә бир ҝүн бир или тәмсил едир (Сајлар 14:34; Һизгијал 4:6). Белә олан һалда бир һәфтә једди илдән ибарәтдир. Бу пејғәмбәрликдә 69 һәфтә 483 илә бәрабәрдир (69 х 7).
69 һәфтә нә заман битди? Б. е. ә. 455-ҹи илдән 483 ил сајсаг, б. е. 29-ҹу илинә ҝәлиб чыхырыгa. Мәһз һәмин ил Иса вәфтиз олунуб Мәсиһ олду! (Лука 3:1, 2, 21, 22).
15-ҹи дәрсин 5-ҹи бәндинә гајыдын
3. Ганла бағлы мүалиҹә үсуллары
Елә тибби проседурлар вар ки, бу заман пасијентин өз ганындан истифадә олунур. Һәмин проседурларын бәзиләри мәсиһиләр үчүн јолверилмәздир. Мәсәлән, донор гисминдә ган вермәк. Јахуд әмәлијјатдан әввәл пасијентин өз ганы ҝөтүрүлүб сахланылыр вә әмәлијјат заманы истифадә едилир. Мәсиһиләр бу кими проседурлара разылыг вермирләр (Ганунун тәкрары 15:23).
Амма елә проседурлар да вар ки, мәсиһиләр үчүн мәгбулдур. Бунлара ган анализләри, һемодиализ, һемодилусија, реинфузија, јахуд сүни ган дөвраны апаратындан истифадә етмәк дахилдир. Бу вә бәзи диҝәр проседурларда пасијентин ганы сонрадан истифадә едилмәк үчүн сахланылмыр. Белә олан һалда һәр мәсиһи ҹәрраһијјә әмәлијјаты, анализ вә мүалиҹә проседуру заманы ганындан неҹә истифадә олунаҹағына өзү гәрар вермәлидир. Һәр һәким бу проседурлары бир ҹүр јеринә јетирир. Буна ҝөрә дә мәсиһи әмәлијјат заманы истифадә олунаҹаг проседурлары, тибби анализләри, јахуд мүалиҹә проседуруну гәбул етмәздән әввәл ганындан неҹә истифадә олунаҹағыны дәгиг өјрәнмәлидир. Ашағыдакы суаллар үзәриндә дүшүнүн:
Әҝәр ганымын бир һиссәси бәдәнимдән чыхарыларса вә ола билсин, һәмин бу ганын дөвраны бир мүддәт дајандырыларса, она јенидән бәдәнимин бир һиссәси кими бахмаға вә «торпаға ахытмамаға» виҹданым јол верәҹәк? (Ганунун тәкрары 12:23, 24).
Тибби проседур заманы ганымын бир һиссәси бәдәнимдән чыхарылыб, тәркиби дәјишдирилдикдән сонра јенидән бәдәнимә гајтарыларса, јахуд јарама чәкиләрсә, Мүгәддәс Китаб әсасында тәрбијә олунмуш виҹданым мәни нараһат етмәјәҹәк ки? Белә бир проседуру гәбул едә биләҹәјәм?
39-ҹу дәрсин 3-ҹү бәндинә гајыдын
4. Ајрылмаг
Мүгәддәс Китаб бујурур ки, әрлә арвад бир-бириндән ајрылмасын. Орада ајдын шәкилдә јазылыб ки, һәтта ајрылсалар да, јенидән аилә гура билмәзләр (1 Коринфлиләрә 7:10, 11). Анҹаг бәзи һалларда мәсиһиләр ајрылмаг гәрарына ҝәлир.
Гәсдән аиләни доландырмајанда. Әр аиләни доландырмагдан имтина едир вә иш о јерә ҝәлиб чатыр ки, аиләнин ән зәрури тәләбатлары өдәнилмир (1 Тимутијә 5:8).
Гәддарҹасына рәфтар едәндә. Бу о дәрәҹәдә олур ки, инсанын сағламлығы вә ја һәјаты тәһлүкә алтына дүшүр (Галатијалылара 5:19—21).
Инсанын Јеһова илә мүнасибәтләри, сөзүн әсл мәнасында, тәһлүкә алтында оланда. Әр, јахуд арвад һәјат јолдашынын Јеһоваја ибадәт етмәсини гејри-мүмкүн едир (Һәвариләрин ишләри 5:29).
42-ҹи дәрсин 3-ҹү бәндинә гајыдын
5. Бајрамлар вә шәнликләр
Мәсиһиләр Јеһоваја хош ҝетмәјән бајрамларда иштирак етмирләр. Амма белә бајрамларла бағлы мүхтәлиф вәзијјәтләр јараныр. Һәр мәсиһи бу вәзијјәтдә неҹә давранаҹағына Мүгәддәс Китаб әсасында тәрбијә олунмуш виҹданына ујғун гәрар вермәлидир. Бир нечә вәзијјәтә бахаг:
Кимсә бајрамынызы тәбрик едир. Бу заман садәҹә тәшәккүр етмәк олар. Әҝәр һәмин адам суал версә, бајрамы нәјә ҝөрә кечирмәдијинизи изаһ един.
Јеһованын Шаһиди олмајан һәјат јолдашыныз бајрам вахты онунла бирликдә гоһумларыҝилә гонаг ҝетмәјинизи истәјир. Ола билсин, виҹданыныз сизә ҝетмәјә изин версин. Анҹаг бу заман һәјат јолдашыныза габагҹадан изаһ един ки, гонаглыгда јалан динлә бағлы һансыса адәт олса, сиз һәмин адәтдә иштирак етмәјәҹәксиниз.
Мүдир бајрам вахты әлавә пул тәклиф едир. Бу о демәк дејил ки, пулу мүтләг рәдд етмәк лазымдыр. Мүдир бу пулу бајрам һәдијјәси кими верир, јохса садәҹә ишчиләринин әмәјини гијмәтләндирдијини ҝөстәрмәк истәјир?
Кимсә бајрам вахты сизә һәдијјә верир. О белә дејә биләр: «Билирәм, сән бајрам кечирмирсән, амма буну сәнә вермәк истәјирәм». Ола билсин, бу инсан сизә садәҹә јахшылыг етмәк истәјир. Диҝәр тәрәфдән исә мүәјјән сәбәбләрә ҝөрә сиздә елә фикир јарана биләр ки, о сизин иманынызы сынамаг үчүн, јахуд сизи әгидәнизә зидд давранмаға сөвг етмәк үчүн буну едир. Бунлары ҝөтүр-гој едәндән сонра һәдијјәни ҝөтүрүб-ҝөтүрмәјәҹәјинизә өзүнүз гәрар вермәлисиниз. Биз истәјирик ки, һәр бир гәрарымызда Јеһоваја садиг галаг вә виҹданымыз тәмиз олсун (Һәвариләрин ишләри 23:1).
44-ҹү дәрсин 1-ҹи бәндинә гајыдын
6. Јолухуҹу хәстәликләр
Биз инсанлары севирик. Буна ҝөрә дә еһтијатла давранырыг ки, һеч кимә хәстәлик кечирмәјәк. Әҝәр биздә јолухуҹу хәстәлик варса вә јахуд хәстәлијин дашыјыҹысы олдуғумуздан шүбһәләнириксә, сон дәрәҹә еһтијатлы олмалыјыг. Чүнки Мүгәддәс Китаб бујурур: «Башгасыны өзүнү севдијин кими сев» (Ромалылара 13:8—10).
Башгасыны севдијимизи әмәлдә неҹә ҝөстәрә биләрик? Јолухмуш адам башгасы илә гуҹаглашмајаҹаг, өпүшүб-ҝөрүшмәјәҹәк. Кимсә аиләсини горумаг үчүн ону евинә дәвәт етмәјәндә инҹимәјәҹәк. Белә адам һәмчинин вәфтиз олунмаздан әввәл ағсаггаллар шурасынын координаторуна вәзијјәти барәдә мәлумат вермәлидир ки, диҝәр вәфтиз олунанлары горумаг үчүн тәдбир ҝөрүлсүн. Јолухуҹу хәстәлијә тутулмаг риски алтында олан адам әкс ҹинслә ҝөрүшмәјә башламаздан өнҹә көнүллү шәкилдә ган анализи вермәлидир. Белә етмәклә һәмин адам ҝөстәрәҹәк ки, тәкҹә өзүнү фикирләшмир, башгаларыны да фикирләшир (Филиппилиләрә 2:4).
56-ҹы дәрсин 2-ҹи бәндинә гајыдын
7. Ишҝүзар вә һүгуги мәсәләләр
Малијјә мәсәләләрини јазылы шәкилдә апарсаг, бир чох проблемләрин гаршысыны аларыг. Бу, мәсиһиләр арасында да белә олмалыдыр (Әрәмја 32:9—12). Бунунла белә, бәзән пул вә диҝәр мәсәләләрә ҝөрә мәсиһиләр арасында хырда наразылыглар јараныр. Онлар бу наразылығы тез бир заманда өз араларында вә сакит шәкилдә јолуна гојмалыдырлар.
Бәс фырылдаг вә бөһтан кими ҹидди мәсәләләри неҹә јолуна гојмаг лазымдыр? (Мәтта 18:15—17 ајәләрини охујун.) Иса Мәсиһ үч аддымы садаламышды:
Мәсәләни өз аранызда һәлл етмәјә чалышын. (15-ҹи ајәјә бахын.)
Һәлл едә билмәсәниз, бир вә ја ики јеткин мәсиһини чағырын. (16-ҹы ајәјә бахын.)
Мәсәлә јенә дә һәлл олунмаса, јалныз бу һалда ағсаггаллара мүраҹиәт един (17-ҹи ајәјә бахын.)
Һәр мәсәләјә ҝөрә диндашымызы мәһкәмәјә вермәмәлијик, чүнки бу, Јеһованын вә јығынҹағын адына ләкә ҝәтирәр (1 Коринфлиләрә 6:1—8). Лакин бәзи һалларда, мәсәлән, бошанма, гәјјумлуг, алимент, сығорта, ифлас, јахуд вәрәсәлик кими мәсәләләрдә мәһкәмәјә мүраҹиәт етмәк лазым ҝәлә биләр. Мәсиһи бу мәсәләләри һүгуги јолла һәлл едәрсә, ејни заманда баҹардығы гәдәр сүлһү горујарса, Мүгәддәс Китабдакы мәсләһәти позмуш олмур.
Әҝәр ҹидди ҹинајәтләр, мәсәлән, зорлама, ушаг зоракылығы, тәҹавүз, бөјүк мигјасда оғурлуг, јахуд гәтл баш верәрсә, бу барәдә дөвләт органларына мүраҹиәт едән мәсиһи Мүгәддәс Китаб мәсләһәтинә зидд давранмыр.
a Б. е. ә. 455-ҹи илдән б. е. ә. 1-ҹи илә кими 454 ил едир. Б. е. ә. 1-ҹи илдән б. е. 1-ҹи илинә кими 1 ил едир (сыфырынҹы ил јохдур). Б. е. 1-ҹи илиндән б. е. 29-ҹу илинә гәдәр 28 ил едир. Ҹәми 483 ил (454 + 1 + 28 = 483).