Referensi tu Parpunguan Hangoluan dohot Pangkobasion Na Laho Diparsiajari
6-12 AGUSTUS
ARTA NA ARGA NA ADONG DI BIBEL | LUKAS 17-18
“Mandok Mauliate”
Hatorangan sian nwtsty-E taringot Luk 17:12, 14
sampulu baoa na marsahit kusta: Songon na disurat di Bibel, dibahen do sada inganan tu angka na marsahit kusta asa boi nasida masiurupan disi. (2Raj 7:3-5) Didok di Patik ni si Musa, ndang boi nasida rap tading dohot halak na asing. Molo adong na naeng manjonok tu nasida, ingkon didok nasida do, “Na ramun, na ramun!” (3Mus 13:45, 46) I do alana, tingki angka na marsahit kusta i mangida Jesus, tongtong do jongjong nasida dao sian Jesus.—Ida ma hatorangan taringot Mat 8:2 dohot Kamus ni Bibel, “Kusta”.
patudu ma dirimuna tu angka malim: Tingki di tano on dope Jesus, marlangku dope Patik ni si Musa dohot aturan taringot hamalimon ni si Aron. I do umbahen disuru Jesus angka na marsahit kusta i asa patuduhon diri tu malim. (Mat 8:4; Mrk 1:44) Alana hombar tu Patik ni si Musa, ingkon malim do na mamareso asa diboto naung malum do sasahalak i sian sahit kustana manang na ndang. Dung i, halak naung malum i ingkon laho tu bagas joro jala mamboan pelean, i ma dua pidong na ias, samponggol hau ares, abit na rara, dohot suan-suanan na margoar hissop.—3Mus 14:2-32.
w08-IN 1/8 14-15 ¶8-9
Boasa Ingkon Mandok Mauliate?
Songon dia do pangkilalaan ni Jesus tu sia halak na so mandok mauliate tu ibana? Didok Jesus do songon on, “Nda sampulu halak do na dipamalum i? Alai didia do na sia nai? Laos so adong do sian nasida mulak laho mamuji Debata asing ni baoa na sian bangso na asing on?”—Lukas 17:17, 18.
Sia halak na marsahit kusta i ndang halak na jahat. Di mulana, porsea do nasida tu Jesus. Dioloi do hata ni Jesus na manuru nasida asa borhat tu Jerusalem laho patuduhon diri tu malim. Alai ndang mandok mauliate nasida tu Jesus. Gabe lungun do roha ni Jesus. Boha do molo hita? Molo adong sasahalak na burju tu hita, mandok mauliate do hita manang talehon do hadiah tu ibana?
Mangalului Arta na Adong di Bibel
Hatorangan sian nwtsty-E taringot Luk 17:10
na so marguna: Manang lapatanna, “na so mararga”. Di tudosan on, angka hatoban manggombarhon angka sisean ni Jesus. Ndang disuru Jesus asa didok angka siseanna i na so mararga manang na so marguna nasida. Lapatan ni hata “na so marguna” dison, i ma ingkon diboto angka hatoban i do hahurangan ni nasida jala ndang mangido asa dipuji. Piga-piga pakar mandok, hata na didok di ayat on, lapatanna “ndang tama hami dipuji manang dibahen asa sumurung”.
Hatorangan sian nwtsty-E taringot Luk 18:8
haporseaon na songon on: Di bahasa Junani, disurat do hata “songon on” di Lukas 18:8 dungkon hata “haporseaon”. Haporseaon na didok Jesus dison, i ma haporseaon songon na dipatudu sahalak ina na mabalu di tudosan on. (Luk 18:1-8) Na didok dison, ingkon porsea do siseanna taringot laba ni martangiang jala porsea tu hatigoran ni Jahowa. Dibahen Jesus do sungkun-sungkun songon na di ayat i asa dirimangi angka siseanna haporseaon ni nasida be. Jala di tingki na pas do i didok Jesus. Alana, baru dope dipaboa Jesus tu siseanna taringot sitaonon na laho diadopi nasida.—Luk 17:22-37.
13-19 AGUSTUS
ARTA NA ARGA NA ADONG DI BIBEL | LUKAS 19-20
“Marsiajar sian Tudosan taringot Hepeng Sampulu Mina”
jy 232 ¶2-4
Tudosan Taringot Sampulu Mina
Didok ibana ma, “Adong ma sahalak anak ni raja na borhat tu huta na dao laho manjalo huaso harajaon, dung pe i asa mulak ibana muse.” (Lukas 19:12) Tontu piga-piga leleng do ibana di pardalanan. Di tudosan i, Jesus do “anak ni raja” i. Tingki borhat ibana tu “huta na dao”, i ma tingki tu surgo Jesus manjalo huaso gabe raja.
Tingki so laho anak ni raja i, dijou ibana ma sampulu hatobanna jala dilehon ma sada mina tu ganup halak. Didok ma, “Pangke ma hepeng on martiga-tiga sahat tu na mulak ahu.” (Lukas 19:13) Sada mina, dos do tu upa ni parkarejo di ladang saleleng tolu bulan.
Boi do diantusi angka sisean i, nasida do sampulu hatoban na dipaboa Jesus di tudosan i. Ai hea do dipaboa Jesus di tudosan na asing, nasida do parkarejo na laho marpanen. (Mateus 9:35-38) Ndang eme na laho dipanen nasida, alai angka halak na laho mamarenta di Harajaon ni Debata do. Dilehon angka sisean do tingki, gogo dohot arta ni nasida laho mangulahon ulaon Harajaon.
jy 232 ¶7
Tudosan Taringot Sampulu Mina
Molo diulahon angka sisean i ulaon ni nasida sian nasa gogona songon hatoban na ringgas i, las ma roha ni Jesus jala lehononna ma pasu-pasu tu nasida. Nang pe ndang sarupa gogo dohot situasi ni ganup angka siseanna i, lehonon ni Jesus do pasu-pasu tu nasida molo tongtong nasida ringgas mangurupi angka halak gabe siseanna. Lehonon ni Jesus ma i dung dijalo ibana “huaso harajaon”.—Mateus 28:19, 20.
jy 233 ¶1
Tudosan Taringot Sampulu Mina
Ndang mandapot upa hatoban i ala ndang olo karejo manambai hamoraon ni tuanna. Alani i diantusi angka sisean i ma, molo ndang ringgas nasida songon hatoban i, ndang boi nasida mamarenta rap dohot Jesus di Harajaon ni Debata. Hape on do na dipaima-ima nasida.
Mangalului Arta na Adong di Bibel
Hatorangan sian nwtsty-E taringot Luk 19:43
partahanan sian angka hau na pinsur: Manang “pagar na dibahen sian hau na pinsur”. Di Angka Buku Junani Kristen, holan di ayat on do adong hata Junani kharax. Lapatan ni hata on, i ma “tungkot na pinsur na dibahen gabe pagar di sada inganan” jala “dipangke angka tentara do on gabe partahanan”. Saut do hata ni Jesus on taon 70 M, i ma tingki ro tentara ni Rom na diuluhon si Titus. Dibahen nasida do pagar sian hau na pinsur di humaliang ni Jerusalem. Na tinuju ni si Titus, i ma asa ndang boi lari halak Jahudi sian kota i, asa haraparon nasida, jala boi ma nasida ditaluhon. Alai laho mambahen pagar i, ingkon ditaba tentara ni Rom do angka hau na adong di angka huta di jonok ni Jerusalem.
Hatorangan sian nwtsty-E taringot Luk 20:38
mangolu do nasida sude di adopanna: Didok di Bibel, halak na mangolu alai ndang manomba Jahowa, songon naung mate do i di adopan ni Jahowa. (Eps 2:1; 1Tim 5:6) Alai molo angka naposo ni Jahowa, nang pe naung mate nasida, songon na mangolu do nasida di adopan ni Jahowa. Alana, laho paheheon ni Jahowa do nasida jala ingkon saut do i.—Rom 4:16, 17.
20-26 AGUSTUS
ARTA NA ARGA NA ADONG DI BIBEL | LUKAS 21-22
“Nunga Jonok Haluaonmuna”
Harajaon ni Debata Mangaropukhon Musuna
9 Angka tanda di langit. Songon surirang ni Jesus, “Mangkolom ma mata ni ari jala ndang marsinondang be bulan i. Mardabuan ma angka bintang sian langit.” Ndang dihaporseai be angka pamimpin agama boi mangalehon panogu-noguon. Alai, boi do hata ni Jesus i patuduhon tanda di langit? Boi. (Jes. 13:9-11; Joel 2:1; 3:3, 4) Songon dia do pangkilalaan ni halak mangida tanda on? Hebo jala gok biar ma jolma di portibi on. (Luk. 21:25; Sep. 1:17) Angka musu ni Harajaon i dohot ‘angka raja sahat tu anak somang’ satonga mate ala ni biarna paima-imahon na naeng masa, jala maporus laho martabuni. Alai, ndang adong inganan na buni sian rimas ni Raja i.—Luk. 21:26; 23:30; Pgk. 6:15-17.
Sai “Manongtong ma Holong ni Roha di Dongan!”
17 “Asa tung pos rohanta.” (Jaha Heber 13:6.) Marhaporseaon tu Jahowa mambahen hita marpos ni roha tingki manaon hasusaan. Pos ni roha mangurupi hita asa marroha na torang. Molo marroha na torang hita, boi ma tapatuduhon holong ni roha di dongan, marhite patoguhon jala paposhon roha ni angka dongan. (1 Tes. 5:14, 15) Nang pe masa haporsuhon bolon, boi do hita togu ala taboto nunga jonok ari haluaonta.—Luk. 21:25-28.
“Nunga Jonok Haluaonmuna”!
13 Aha do na masa tu halak na so marsihohot, dung diboto nasida barita panguhuman i? “Gabe mangangguhi ma” nasida. (Mateus 24:30) Songon dia do angka na nimiahan ni tondi dohot na mangurupi nasida mangadopi i? Songon na nidok ni Jesus: “Molo mamungka masa angka i, dirgak ma hamu; pasindak hamu ma ulumuna, ai nunga jonok haluaonmuna.”—Lukas 21:28.
Mangalului Arta na Adong di Bibel
Hatorangan sian nwtsty-E taringot Luk 21:33
Laho salpu do langit dohot tano on: Tutu, di angka ayat na asing didok ndang na laho salpu langit dohot tano on. (1Mus 9:16; Ps 104:5; Pjm 1:4) Jadi lapatan ni hata ni Jesus di ayat on, aut sugari pe salpu langit dohot tano on, alai ingkon saut do na didok Jesus. (Bandingkon Mat 5:18.) Alai, langit dohot tano na didok di ayat on pe boi manggombarhon “langit dohot tano na parjolo i” songon na didok di Pgk 21:1.
w14-IN 15/10 16-17 ¶15-16
Gabe Harajaon ni Malim ma Hamu
15 Dung Borngin Parningotan na parjolo, dibahen Jesus do parjanjian dohot angka siseanna. Parjanjian on jotjot didok parjanjian Harajaon. (Jaha Lukas 22:28-30.) Holan Jesus dohot angka na miniahan do na dohot di parjanjian on. Tingki didok Jesus, “Songon parjanjian na binahen ni Damang tu ahu,” ra na dimaksud Jesus i ma parjanjian naung dibahen Jahowa tu ibana, asa Jesus gabe “malim na saleleng ni lelengna na songon si Melkisedek”.—Heb. 5:5, 6.
16 Tongtong do apostel ni Jesus na 11 i marsihohot tu ibana. Parjanjian Harajaon on paboahon, na laho mamarenta do angka apostel i rap dohot Jesus gabe raja dohot malim di surgo. Alai ndang holan apostel na 11 i na mandapot pasu-pasu on. Alana di parnidaan ni si Johannes, Jesus mandok, “Manang ise na monang, loasonku ma ibana rap hundul dohot ahu di habangsangku, songon ahu naung monang jala rap hundul dohot Damang i di habangsana.” (Pgk. 3:21) Na didok Jesus dison, i ma sude halak Kristen na miniahan na tongtong marsihohot. Jadi parjanjian Harajaon on marlangku tu 144.000 halak na miniahan. (Pgk. 5:9, 10; 7:4) Ala adong parjanjian on, boi ma nasida rap mamarenta di surgo. Sarupa ma on songon pengantin borua na laho muli tu sahalak raja. Dung marhasohotan, boi ma pengantin borua i rap mamarenta dohot raja i. Jala di Bibel, dipatudos do angka halak na miniahan songon “pengantin borua” jala songon “namarbaju na badia” na naeng muli tu Kristus.—Pgk. 19:7, 8; 21:9; 2 Kor. 11:2.
27 AGUSTUS–2 SEPTEMBER
ARTA NA ARGA NA ADONG DI BIBEL | LUKAS 23-24
“Rade Manalpuhon Hasalaan ni na Asing”
cl-IN 297 ¶16
“Asa Diboto Hamu Holong ni Kristus”
16 Ditiru Jesus do holong ni Bapakna. Buktina, rade do ibana manalpuhon hasalaan ni halak. (Psalmen 86:5) Tarida do on tingki digantung Jesus di hau. Sasintongna, pailahon Jesus do i. Alai, nang pe nunga digantung jala dipakku pat dohot tanganna, aha do na didok Jesus? Dipangido ibana do tu Jahowa asa diuhum angka na mamakkuhon ibana? Daong. Didok Jesus do songon on, “Ale Amang, sesa ma dosa ni nasida, ai ndang diboto nasida na binahen ni nasida i.”—Lukas 23:34.
g-IN 2/08 11 ¶5-6
Disalpuhon Jahowa do Dosa na Balga?
Ndang holan dosa na diida Jahowa, alai diida Ibana do roha ni na mangulahon dosa i. (Jesaya 1:16-19) Ingot ma dua parjahat na dipakkuhon di lambung ni Jesus. Mangulahon hajahaton na balga do nasida na dua, alana na sada mandok, “Patut do hita hona uhum. Tajalo do upa ni pambahenanta, alai anggo [Jesus] ndang adong diulahon na sala.” Hatana i patuduhon, diboto ibana do taringot Jesus. Jala, i do ra na mambahen muba rohana. Alana, didok ibana muse songon on tu Jesus, “Ingot ma ahu molo dung masuk ho tu Harajaonmi.” Boha do alus ni Jesus? Didok Jesus ma, “Tutu do na hudok on tu ho sadari on, rap do ho dohot ahu di Paradeiso.”—Lukas 23:41-43.
Rimangi ma on: Hata ni Jesus di ujung ni ngoluna patuduhon asi ni rohana tu sahalak baoa na patut diuhum mate. Tontu, las do rohanta mamboto on! Boi ma pos rohanta, asi do roha ni Jahowa dohot Jesus tu manang ise pe na marhamubaon, ndang soal sadia balga dosana di tingki naung salpu.—Rom 4:7.
cl-IN 297-298 ¶17-18
“Asa Diboto Hamu Holong ni Kristus”
17 Adong do muse contoh na asing taringot na rade Jesus manalpuhon hasalaan ni halak. Umpamana, tingki maradophon si Petrus. Mansai holong do roha ni si Petrus tu Jesus. Alana, di borngin tanggal 14 Nisan, didok si Petrus do tu Jesus, “Tuan, rade do ahu dipenjara jala mate rap dohot ho.” Hape piga-piga jom dungkon i, sampe tolu hali ma si Petrus ndang olo mangangku mananda Jesus! Aha do na masa dungkon i? Didok di Bibel, “Diida Tuan i ma dompak si Petrus.” Ala diboto si Petrus sala do ibana, “laho ma ibana tu luar jala tumatangis situtu”. Dung mate Jesus, ra disungkun si Petrus do di bagasan rohana, ‘Olo do Tuan i manalpuhon hasalaanku?’—Lukas 22:33, 61, 62.
18 Pintor diboto si Petrus do alusna. Alana di tanggal 16 Nisan manogot, dipahehe ma Jesus jala dijumpangi ibana do si Petrus. (Lukas 24:34; 1 Korint 15:4-8) Boasa dijumpangi Jesus ibana, hape nunga diulahon ibana hasalaan na balga tu Jesus? Ra, Jesus naeng paposhon roha ni si Petrus, na tongtong dope holong roha ni Jesus tu ibana. Jala, godang dope na dibahen Jesus laho paposhon roha ni si Petrus naung marhamubaon.
Mangalului Arta na Adong di Bibel
Hatorangan sian nwtsty-E taringot Luk 23:31
tingki mangolu dope hau i, . . . dung mahiang: Dipatudos Jesus do halak Jahudi songon hau na naeng malos, nang pe segar dope idaon. Alana di tingki i, rap dope Jesus dohot nasida, jala adong do piga-piga halak Jahudi na tongtong porsea tu Jesus. Alai tingki i, naeng diuhum mate nama Jesus, jala dimiahi ma halak Jahudi na porsea asa gabe bangso Israel ni Debata. (Rom 2:28, 29; Gal 6:16) Tingki i, bangso Israel na so marale-ale tu Jahowa dipatudos songon hau na mahiang.—Mat 21:43.
Media sian nwtsty-E
Pakku di Tambihul
On ma sada gombar tiruan ni tambihul (tumit) na dipakku mamangke pakku sian bosi na ganjangna 11,5 sentimeter. Tambihul na dipakkuhon na asli didapot taon 1968 di utara ni Jerusalem. Jala tambihul i adong mulai sian pamarentaon ni Rom. On patuduhon, tutu do dipangke pakku laho manguhum mate sasahalak di hau. Ra, pakku na songon on ma na dipangke laho mamakkuhon Jesus di hau. Pakku on didapot di sada kotak batu, i ma inganan ni holi-holi ni halak naung mate. On muse patuduhon, boi do dikuburhon sasahalak naung dipakkuhon di sada hau.