Maan e jasin fɛ’n bolɛ’n yo maan sran’m be kaci Zezi i sɔnnzɔnfuɛ
‘Kɛ Prisiyi nin Akilasi be tili [Apolɔsu] i ijɔlɛ’n, be fɛ i ɔli be awlo lɔ be kleli i Ɲanmiɛn ndɛ’n weinwein kpa.’—SA NGA BE YOLI’N 18:26.
1. ?Kannzɛ bɔbɔ Apolɔsu ti sran “wakawaka Ɲanmiɛn wawɛ’n m’ɔ sie i’n ti’n,” sanngɛ ngue yɛ ɔ fata kɛ ɔ si i ɔ?
PRISKA ɔ nin i wun Akilasi be ti afuɛ ya kpɔlɛ klikli’n nun Klistfuɛ. Yɛ Efɛzi lɔ Ɲanmiɛn ndɛ suanlɛ nin i srɛlɛ sua’n nun lɔ’n, be sieli be su Apolɔsu i nzra nun ijɔlɛ’n i bo. Apolɔsu si ijɔ kpa, yɛ ɔ yo maan sran’m be wun i wlɛ kɛ i ndɛ’n ti nanwlɛ. Ɔ maan, be fa be su be sie i nuan bo kpa. Apolɔsu ti sran “wakawaka [Ɲanmiɛn wawɛ’n m’ɔ sie i’n ti, NW],” kpɔkun ɔ ‘kan Zezi ndɛ’n yɛ ɔ kle sran’m be like weiin.’ Sanngɛ, ‘Zan i batɛmu’n kunngba cɛ yɛ be yoli i ɔ.’ Klist i su ndɛ nga Apolɔsu kan’n ti nanwlɛ. Sanngɛ, ɔ siman ndɛ’n i ngba. Junman nga Zezi Klist di i Zoova i klun sa’n i yolɛ’n nun’n, ɔ fata kɛ Apolɔsu si i kpa liɛ su.—Sa Nga Be Yoli’n 18:24-26.
2. ?Like mɔ i yolɛ’n timan pɔpɔ’n mennin yɛ Priska nin Akilasi be yoli ɔ?
2 Kɛ Priska nin Akilasi be wunnin i sɔ’n, b’a sisiman be bo lele. Be ukali Apolɔsu naan w’a kwla fa “like kwlaa” nga Klist kleli’n su (Matie 28:19, 20). Biblu’n nun ndɛ’n waan be fali Apolɔsu ɔli ‘be awlo lɔ be kleli i Ɲanmiɛn ndɛ’n weinwein kpa.’ Sanngɛ, Apolɔsu i sran’n i wafa m’ɔ ti’n i ti’n, Klistfuɛ wie’m be sa sin kwla bubu be i like klelɛ nun. ?Ngue sa yɛle i li? ?Kpɔkun, ngue yɛ ajalɛ nga Priska nin Akilasi be fali mɔ be kleli Apolɔsu i Biblu’n nun ndɛ’n, ɔ kle e ɔ? ?Wafa sɛ yɛ sa sɔ’m be kwla uka e naan e kusu y’a bo sran’m be awlo lɔ Biblu’n nun like klelɛ’n i bo ɔ?
Maan e wun like nga ɔ fata kɛ sran’m be si i’n, i wlɛ
3. ?Kannzɛ Apolɔsu si ijɔ’n, ngue ti yɛ i sɔ’n ti Priska nin Akilasi b’a seman be wun kɛ be kwlá klemɛn i like ɔ?
3 Apolɔsu ti Zuifu, sanngɛ atrɛkpa ɔ, Alɛzandri klɔ’n su lɔ yɛ ɔ ɲinnin ɔn. Alɛzandri klɔ’n yoli Ezipti mɛn’n i klɔ’m be bo bia. Ɔ ti sa silɛ klɔ, afin ɔ le i fluwa’m be siewlɛ dan kpa kun. Zuifu kpanngban kpa, ɔ nin be nun sa sifuɛ’m be trannin klɔ sɔ’n su. Biblu’n i akpasua nga be klɛli i Ebre aniɛn’n nun mɔ be kacili i Glɛki aniɛn nun’n mɔ be flɛ i Septante, Alɛzandri lɔ bɔɔ yɛ be yili i ɔ. Ɔ maan, sɛ Apolɔsu ‘si Ɲanmiɛn Ndɛ’n nga be klɛli’n i kpa’n,’ ɔ boman sran fi nuan. Akilasi nin i yi Priska be tran klɔ sɔ’n su wie, yɛ be kpa tannin sua. ?Sanngɛ, ijɔlɛ mɔ Apolɔsu si ijɔ’n ti’n, be seli be wun kɛ be kwlá klemɛn i like? Cɛcɛ. Sanngɛ klolɛ su, be wunnin like nga ɔ fata kɛ Apolɔsu wun i wlɛ’n, ɔ maan be ukɛli i.
4. ?Nin yɛ be kwla uka Apolɔsu naan w’a wun ninnge nga ɔ fata kɛ ɔ si be’n, be wlɛ ɔ? ?Yɛ wafa sɛ yɛ be ukɛli i ɔ?
4 Kannzɛ bɔbɔ Apolɔsu si ijɔ’n, sanngɛ ɔ le ninnge wie mun m’ɔ fata kɛ ɔ si be ɔ. Kusu nán suklu dan wie nun yɛ ɔ kwla si ninnge sɔ mun ɔn. Saan asɔnun’n nun lɔ, i wiengu Klistfuɛ’m be afiɛn, yɛ be kwla kle i ɔ. Ninnge nga Ɲanmiɛn siesieli be mɔ be ti yɛ maan sran’m be kwla fite nun’n, Apolɔsu wá sí be kpa. Afin, Priska nin Akilasi be ‘fɛ i ɔli be awlo lɔ be kleli i Ɲanmiɛn ndɛ’n weinwein kpa.’
5. ?Priska nin Akilasi be Ɲanmiɛn ninnge’m be su ndɛ mennin yɛ amun kwla kan ɔn?
5 Priska nin Akilasi b’a tin Ɲanmiɛn ninnge’m be nun, yɛ be lafi Ɲanmiɛn su kpa. I sɔ’n ti’n, maan ɔ yo aɲanbeunfuɛ ɲrun o, annzɛ yalɛfuɛ ɲrun o, annzɛ sa sifuɛ ɲrun o, annzɛ kanga ɲrun o, ‘sɛ be usa be sa nga ti yɛ be wla o Klist su’n i su sa’n, be kwla tɛ su’ kpa liɛ su (1 Piɛr 3:15). Akilasi nin i yi’n be ‘kan ndɛ nanwlɛ’n, be kpɛmɛn i wun.’ (2 Timote 2:15). I sɔ’n kle kɛ, be kan be ɲin ase be suan Biblu’n nun like kpa. Ɔ maan, ‘Ɲanmiɛn i ndɛ nga ɔ ko kan’n, nn w’a kan ɔ kacimɛn i, ɔ maan sran’m be kaci’n,’ i nun like m’ɔ kan sran’m be awlɛn’n mɔ be fa kleli Apolɔsu’n, ɔ wluwluli i wun.—Ebre Mun 4:12.
6. ?Wafa sɛ yɛ amun si kɛ Apolɔsu sili i ukalɛ’n su ye ɔ?
6 Apolɔsu sili i like klefuɛ’m be ye dan. I sɔ’n ti’n, sran like klelɛ mɔ maan be kaci Zezi i sɔnnzɔnfuɛ’n, i bɔbɔ i sa wa tɔli nun kpa. Ninnge kwlaa nga ɔ suannin’n, ɔ fa boli jasin fɛ’n kleli Zuifu mun. Klist i su ndɛ kanlɛ liɛ’n, nanwlɛ, Apolɔsu yoli maan Zuifu’m be wunnin i wlɛ weiin kɛ ɔ ti nanwlɛ. Kɛ m’ɔ ‘tinnin Ɲanmiɛn Ndɛ’n nga be klɛli’n nun’ ti’n, ɔ kleli be weiin kɛ Klist i balɛ’n i ndɛ yɛ Ɲanmiɛn nuan ijɔfuɛ’m be kwlaa be kannin ɔn (Sa Nga Be Yoli’n 18:24, Kingdom Interlinear Translation). Biblu’n waan i sin’n, Apolɔsu ɔli Akai. Kɛ ɔ juli lɔ’n, ‘ɔ ukali be mɔ be lafi Ɲanmiɛn su i ye dan m’ɔ yoli be’n ti, afin ɔ kpalo Zuifu’m be ndɛ’n yakpa su nzra nun, yɛ ɔ kan kle be weiin kɛ be klɛli i Ɲanmiɛn Ndɛ’n nun kɛ Zezi yɛ ɔ ti Klist’n niɔn.’—Sa Nga Be Yoli’n 18:27, 28.
Maan e nian e wiengu’m be sran like klelɛ wafa’n i ajalɛ’n su
7. ?Akilasi nin Priska be yoli sɛ yɛ maan be sa tɔli sran like klelɛ’n nun’n niɔn?
7 ?Akilasi nin Priska be yoli sɛ yɛ maan be sa tɔli sran’n i Ɲanmiɛn Ndɛ’n i klelɛ’n nun ɔn? Be miannin be ɲin be suannin Biblu’n nun like kpa, kpɔkun be ɔli asɔnun aɲia’m be bo titi. Sanngɛ be wun mɔ be fa mantannin akoto Pɔlu’n, ɔ ukali be wie ekun kpa. I nun mɔ be o Korɛnti lɔ’n, be sikeli Pɔlu anglo blu nin mɔcuɛ (18). Kpɔkun, be nin i be dili tannin sua kpalɛ junman’n i likawlɛ (Sa Nga Be Yoli’n 18:2, 3). Be yalɛ kokolɛ kploun m’ɔ taka Ɲanmiɛn Ndɛ’n su’n, an bu i sin be nian. Nanwlɛ, be wun mɔ be fa mantannin Pɔlu’n, ɔ yoli be ye dan kpa be Ɲanmiɛn ninnge’m be nun! Nyanndra Mun 13:20 waan: “Sran ng’ɔ fɛ i wun mantan ngwlɛlɛfuɛ’n, ɔ kaci ngwlɛlɛfuɛ.” Be sran kpa janvuɛ tralɛ’n, ɔ ɲannin ta klanman be Ɲanmiɛn ninnge’m be yolɛ’n nun.—1 Korɛntfuɛ Mun 15:33.
8. ?Kɛ Priska nin Akilasi be fali be ɲin sieli i Pɔlu i jasin fɛ’n bolɛ’n su’n, ngue yɛ be sieli i nzɔliɛ ɔ?
8 Kɛ Priska nin Akilasi be fali be ɲin sieli i Pɔlu i Ɲanmiɛn Sielɛ Blɛ jasin fɛ’n bolɛ’n su’n, be wunnin kɛ ɔ si sran’m be like kle kpa. Sa Nga Be Yoli’n waan: ‘Wunmiɛn-delɛ-cɛn’n kwlaa, Pɔlu kan ndɛ kle Zuifu mun nin Glɛki mun [Korɛnti lɔ] Ɲanmiɛn ndɛ suanlɛ nin i srɛlɛ sua’n nun.’ I sin’n, kɛ Silasi nin Timote be bali’n, Pɔlu ‘fɛ i wun mannin Ɲanmiɛn ndɛ kanlɛ’n mlɔnmlɔn. Ɔ kan kle Zuifu’m be weiin kɛ Zezi yɛ ɔ ti Klist’n niɔn.’ Kɛ Zuifu’m b’a buman i ndɛ’n i like fi’n, Priska nin Akilasi be wunnin kɛ Pɔlu ko boli i jasin fɛ’n awlo m’ɔ mantan Ɲanmiɛn ndɛ suanlɛ nin i srɛlɛ sua’n i wun koko lɛ’n nun. Lɔ yɛ Pɔlu ukali Krispisi ‘m’ɔ ti Ɲanmiɛn ndɛ suanlɛ nin i srɛlɛ sua’n i su kpɛn’n,’ ɔ maan ɔ kacili Zezi i sɔnnzɔnfuɛ’n niɔn. Lɛ ekun’n, Priska nin Akilasi be wunnin kɛ Zezi i sɔnnzɔnfuɛ mɔ Krispisi w’a kaci’n, ɔ́ wá ɲán ta klanman kpa klɔ’n su. Biblu’n waan: ‘Krispisi [...] nin i awlofuɛ’m be kwlaa be lafili e Min’n su. Yɛ Korɛntfuɛ kpanngban mɔ be tili Pɔlu ndɛ’n, be fali Ɲanmiɛn ndɛ’n su naan b’a yo be batɛmu.’—Sa Nga Be Yoli’n 18:4-8.
9. ?Wafa sɛ yɛ Priska nin Akilasi be niannin Pɔlu i ajalɛ’n su ɔ?
9 Priska nin Akilasi, yɛ Ɲanmiɛn Sielɛ Blɛ jasin fɛ’n bofuɛ wie mun ekun, be niannin Pɔlu i jasin fɛ’n bolɛ ajalɛ’n su be yoli wie. Pɔlu bɔbɔ seli i wiengu Klistfuɛ’m be kɛ: ‘Kɛ n nian like nga Klist yo’n su n yo’n, amun kusu an nian nga n yo’n su, an yo.’ (1 Korɛntfuɛ Mun 11:1). Priska nin Akilasi be niannin Pɔlu i ajalɛ’n su be ukali Apolɔsu naan w’a wun ndɛ nga be kleli i Ɲanmiɛn Ndɛ nun’n i wlɛ weinwein kpa. Ɔ maan, i kusu ɔ ukali sran uflɛ wie. Nanwlɛ, Rɔmu lɔ nin Korɛnti lɔ’n, yɛ Efɛzi lɔ’n, Priska nin Akilasi be ukali sran mun kpa liɛ su naan b’a kaci Zezi i sɔnnzɔnfuɛ.—Sa Nga Be Yoli’n 18:1, 2, 18, 19; Rɔmfuɛ Mun 16:3-5.
10. ?Ngue yɛ Sa Nga Be Yoli’n ndɛ tre 18 i nun ndɛ’n, ɔ kleli e m’ɔ kwla uka e jasin fɛ’n bolɛ’n nun ɔn?
10 ?Ngue yɛ Sa Nga Be Yoli’n ndɛ tre 18 i nun ndɛ’n kle e ɔ? Yɛle kɛ, wafa kunngba nga Akilasi nin Priska be niannin Pɔlu i ajalɛ’n su’n, e kusu e kwla nian e wiengu nga be sa w’a tɔ Ɲanmiɛn Ndɛ’n i klelɛ nun’n, be ajalɛ’n su wie. Sɛ e yo i sɔ’n, e kusu é sí sran like kle kpa naan b’a kaci Zezi i sɔnnzɔnfuɛ. E kwla fa e wun mantan be nga ‘be fa be wun mannin Ɲanmiɛn Ndɛ’n i kanlɛ mlɔnmlɔn’n,’ ɔ nin be nga ‘be kan ndɛ’n weinwein” kle be wiengu’n (Sa Nga Be Yoli’n 18:5 Kingdom Interlinear Translation). Kpɔkun wafa nga be yo mɔ sran’m be wun i wlɛ weiin kɛ be ndɛ’n ti nanwlɛ’n, kpɔkun ɔ kan be awlɛn’n, e kwla fa e ɲin e sie su. I sɔ’n kwla uka e sran’m be like klelɛ’n nun naan b’a kaci Zezi i sɔnnzɔnfuɛ. Sɛ e su kle sran kun i Biblu’n nun like’n, e kwla se i kɛ ɔ kwla flɛ i awlofuɛ’n annzɛ i mantanfuɛ’n i like suanlɛ’n i bo wie. Annzɛ kusu’n, sɛ ɔ si sran uflɛ m’ɔ kunndɛ kɛ ɔ́ súan Biblu’n nun like’n, maan ɔ fɛ i sɔfuɛ’n kle e.—Sa Nga Be Yoli’n 18:6-8.
Maan e kpɛ jasin fɛ’n bolɛ mɔ maan sran’m be kaci Zezi i sɔnnzɔnfuɛ’n i wun atin
11. ?Nin yɛ e kwla ɲan sran naan w’a kaci Zezi i sɔnnzɔnfuɛ ɔ?
11 Pɔlu nin i wiengu Klistfuɛ’m be kunndɛli sran nga be ko kle i like naan w’a kaci Zezi i sɔnnzɔnfuɛ’n. I awlo’m be nun o, i nzra nun nin be ajalɛ tulɛ’m be nun o, be yoli i sɔ. Sɛ é kwlá sé bɔbɔ’n, be yoli i sɔ lika kwlaa nun. ?Kɛ mɔ amun ti juejue su Ɲanmiɛn Sielɛ Blɛ jasin fɛ’n bofuɛ’n, mɔ amun kunndɛ kɛ amún klé sran’m be like naan be kaci Zezi i sɔnnzɔnfuɛ’n ti’n, amun kwla uka amun jasin fɛ’n bolɛ junman’n su? ?Jasin fɛ’n bolɛ’n i wun atin nga e ɲɛn i e bo e kle sran nga be awlɛn ti kpa’n, e tra nun kpa? ?Ajalɛ mennin wie mun yɛ e niaan jasin fɛ’n bofuɛ wie’m be fali, mɔ be ɲannin sran be kleli i like naan w’a kaci Zezi i sɔnnzɔnfuɛ ɔ? Ajalɛ’m be nun kun yɛle telefɔnu nun jasin fɛ’n bolɛ’n.
12-14. Amun fa jasin fɛ’n bolɛ’n nun ndɛ nga be o ndɛ kpɔlɛ nga’m be nun’n, annzɛ amun bɔbɔ amun jasin fɛ’n bolɛ nun ndɛ mun, be kle mmlusuɛ nga be ɲɛn i telefɔnu nun jasin fɛ’n bolɛ nun’n, i ndɛ.
12 Blezili (Brésil) lɔ’n, be flɛ e niaanbla kun kɛ Maria. Kɛ ɔ́ bó jasin fɛ’n awlo’m be nun sín’n, ɔ fali fluwa nɲa kaan kun mannin talua kun. Talua sɔ’n tran etazi sua kun nun. E niaanbla’n fali fluwa nɲa’n i flɛlɛ’n fa fitili i ndɛ’n su. Ɔ usali talua’n i amanniɛn su kɛ: “?A kunndɛ kɛ á úka ɔ Biblu’n i nun like silɛ’n su?” Talua’n tɛli su kɛ: “Ɛɛn, ɔ ti n klun su. Sanngɛ sa kaan nga ɔ o lɛ’n yɛle kɛ n ti suklu klefuɛ, ɔ maan n ɲanman n ti mlɔnmlɔn.” Maria seli talua’n kɛ, be kwla suan Biblu’n nun like telefɔnu nun. Bla’n fɛli i telefɔnu nimielo’n mannin Maria. Nnɔsua kunngba sɔ nun’n, be boli fluwa ?Ngue like yɛ Ɲanmiɛn Kpli kunndɛ kɛ e yo ɔ?a, i nun like suanlɛ’n bo telefɔnu nun.
13 Etiopi lɔ’n, e niaanbla atin bofuɛ kun boli jasin fɛ’n telefɔnu nun. Kɛ ɔ́ kán ndɛ’n klé bian kun telefɔnu nun’n, ɔ tili kpankpanlɛ telefɔnu nun. I sɔ’n ti’n, bian’n seli aniaan’n kɛ ɔ flɛ i blɛ uflɛ nun. Kɛ e niaanbla’n yoli sɔ’n, bian’n seli i kɛ ɔ yaci naan i nun m’ɔ́ flɛ́ klikli nun’n, nn ndɛ kekle kpa w’a tɔ ɔ nin i yi’n, be afiɛn. E niaanbla’n jrannin ndɛ sɔ mɔ bian’n kannin’n su naan awlobo nun ndɛnngan i siesielɛ’n i su afɔtuɛ nga Biblu’n man’n, w’a kan be ndɛ. Kpɔkun ɔ seli bian’n kɛ, fluwa Le secret du bonheur familial mɔ Zoova i Lalofuɛ’m be yili’n, ɔ ukali awlobofuɛ kpanngban kpa. Kɛ e niaanbla’n yoli mɔ bian’n ɲɛnnin i fluwa liɛ’n, i sin’n ɔ wa flɛli i ekun. Bian’n tɛli e niaan’n i su seli kɛ: “Nanwlɛ, fluwa sɔ’n ti’n, min aja’n w’a saciman!” Afin, kɛ ɔ ɲannin fluwa’n, ɔ yiɛli i awlofuɛ mun naan ndɛ fɛ nga ɔ kanngannin be fluwa nun’n, w’a bo su w’a kle be. Kɛ ɔ yoli sɔ’n, bian’n boli awlo lɔ Biblu’n nun like suanlɛ’n bo. Kpɔkun w’a sisimɛn i bo lele naan w’a ɔ asɔnun aɲia’m be bo titi.
14 Danemarki lɔ’n, e niaanbla jasin fɛ’n bofuɛ kun m’ɔ boli sran Biblu’n nun like klelɛ bo telefɔnu nun’n, ɔ seli kɛ: “Asɔnun’n nun junman sunianfuɛ’n wlali min fanngan kɛ n bo jasin fɛ’n telefɔnu nun. I bo bolɛ nun’n, kɛ mɔ srɛ kun min ti’n, n sisili min bo n seli kɛ: ‘I sɔ yolɛ’n loman min.’ Sanngɛ cɛn kun’n, n trali min awlɛn naan m’an bo i sɔ yolɛ’n i bo awlo kun nun. Be flɛ bla nga ɔ sɔli min nun’n kɛ Sonia. E nin i e kokoli yalɛ kpa, ɔ maan ɔ kunndɛli kɛ n fa e Biblu’n i akua’n kun n blɛ i. Nnɔsua kun’n, kɛ e nin i e kokoli ninnge nga Ɲanmiɛn yili be’n be su yalɛ’n, ɔ kunndɛli kɛ ɔ́ kánngan fluwa La vie: comment est-elle apparue? Évolution ou création?b nun. N seli i kɛ, maan e sran nɲɔn’n e wun e wun’n naan e koko fluwa’n su yalɛ. I sɔ’n yoli i klun su. Kɛ ń kó tó Sonia’n, nn w’a dun mmua siesie i wun. Kɛ ɔ fin lɛ’n, le mɔcuɛ kwlaa nun’n, e nin i e suannin like.” I agualiɛ su’n, ndɛ mɔ e niaanbla’n ɔ kannin’n yɛ: “N srɛli Ɲanmiɛn titi kɛ ɔ yo maan n ɲan sran n kle i Biblu’n nun like. Sanngɛ, n lafiman su kɛ telefɔnu nun jasin fɛ’n bolɛ’n nun yɛ ɔ́ mán min kun ɔn.”
15, 16. ?jasin fɛ’n bolɛ nun ndɛ mennin yɛ amun kwla fa kle kɛ, kɛ e ɲan sran’m be Biblu’n nun like klelɛ’n i wun atin mɔ e tra nun kpa’n, i sɔ yolɛ’n ba nvlɛ ɔ?
15 Kɛ e niaan kpanngban be fali afɔtuɛ nga ɔ se kɛ maan be bo jasin fɛ’n i lika kwlaa nun’n i su’n, be junman’n bali nvlɛ. Amlɛnkɛn’m be mɛn’n nun lɔ’n, e niaanbla kun fɛli i loto’n ko jrannin loto kun mɔ be yo ninnge atɛ nun’n, i wun lɛ. Yɛ bla nga ɔ o loto sɔ nun’n, ɔ wunnin e niaanbla’n niɔn. Kɛ ɔ yoli sɔ’n, e niaan’n ɔ kannin Biblu’n nun sran like klelɛ junman mɔ e di’n i ndɛ kleli bla’n. Bla’n sieli i su, kpɔkun ɔ fin i loto’n nun jrali naan w’a to e niaanbla’n m’ɔ ti i loto liɛ’n nun’n, i lɔ. Ɔ seli i kɛ: “Kɛ a wa jrannin mɔ a fali ijɔlɛ wlali min nuan’n, ɔ yo n fɛ dan. I osu w’a cɛ kpa, n ɲanman Biblu’n i akua’n wie fi naan m’an kanngan nun. Sanngɛ nn, n kunndɛ kɛ ń súan Biblu’n nun like. ?A kwla kle min Biblu’n nun like?” Nanwlɛ, e niaanbla’n kpɛli jasin fɛ’n bolɛ i wun atin.
16 Amlɛnkɛn’m be mɛn’n nun lɔ’n, kɛ e niaanbla kun ɔli sran nga b’a yo oke mɔ be fa be sie i sua kun nun’n be lika nianlɛ’n, sa m’ɔ juli’n yɛ: kɛ e niaanbla’n toli sua’n i su nianfuɛ’n, ɔ seli i kɛ ɔ kunndɛ kɛ ɔ́ úka sran nga be o sua’n nun’n, naan be si Ɲanmiɛn ninnge mun. Naan, sran kwlaa nga ɔ kplin su kɛ ɔ kle i Biblu’n nun like’n, ɔ su demɛn i sika. Sua’n i su nianfuɛ’n mannin e niaanbla’n i atin kɛ ɔ wlu sua ba’n kwlaa nun naan ɔ nian be nunfuɛ’m be lika. I sin’n, ɔ ba le mɔcuɛ kwlaa nun’n, ɔ fa dɔ nsan ɔ kle sran ablaɔn nin nsiɛn (26) be Biblu’n nun like. Kpɔkun, sran sɔ’m be nun kun kɔ e asɔnun aɲia’m be bo titi.
17. ?Ajalɛ mennin yɛ i su falɛ’n ɔ tike sran awlo lɔ Biblu’n nun like klelɛ’n i wun atin ndɛndɛ ɔ?
17 Sielɛ Blɛ jasin bofuɛ wie’m be liɛ kɛ be to sran’n, be kle i Biblu’n nun like trele. I sɔ yolɛ’n ba nvlɛ kpa be sa nun. Asɔnun kun i nun jasin fɛ’n bofuɛ’m be ti ya kun sran nnun (105). Cɛn kun nglɛmun’n, be siesieli be wun naan sran kwlaa nga be to i awlo lɔ’n, bé sé i kɛ bé klé i Biblu’n nun like trele. Kɛ be nun jasin fɛ’n bofuɛ ablaɔcuɛ nin nsiɛn (86) be fiteli’n, lele mɔ bé fá dí dɔ nɲɔn’n, be boli sran blu nin nnun (15) be Biblu’n nun like klelɛ’n i bo.
Maan e kunndɛ sran kpa mun titi
18, 19. ?Afɔtuɛ cinnjin kpa mennin yɛ Zezi mannin m’ɔ fata kɛ e angunndan’n ɔ tran su titi ɔ? ?I sɔ’n ti’n, ngue yɛ e kunndɛ kɛ é yó ɔ?
18 Kɛ mɔ amun ti Sielɛ Blɛ jasin fɛ’n bofuɛ’n ti’n, afɔtuɛ nga e wunnin be like suanlɛ nga nun’n, atrɛkpa amun kunndɛ kɛ amún fá be bó jasin fɛ’n. Sanngɛ be su falɛ nun’n, ɔ ti kpa kɛ e dun mmua e bu e jasin fɛ’n bowlɛ nunfuɛ’m be nzuɛn’n i angunndan. I kwlaa yoli o, sran kpa’m be kunndɛlɛ’n, ɔ nin be like klelɛ naan b’a kaci Zezi i sɔnnzɔnfuɛ’n, i yolɛ’n i su afɔtuɛ nga Zezi mannin’n, maan e angunndan’n tran su titi.—Matie 10:11; 28:19.
19 Kɛ ɔ ko yo naan y’a yo i sɔ liɛ’n i kpa’n, maan e ‘kan ndɛ nanwlɛ’n, nán e kpɛ i wun.’ Asa ekun’n, maan e ndɛ’n taka Biblu’n su kpa. Kpɔkun, maan e yo naan sran’m be wun i wlɛ weiin kɛ e ndɛ’n m’ɔ taka Biblu’n su’n, ɔ ti nanwlɛ. I sɔ yolɛ’n ɔ́ úka e naan y’a kan sran awlɛn kpafuɛ mun, naan ndɛ nga be tili’n b’a yo i su sa. Sɛ e srɛ Zoova tantrantan kpa’n, é kwlá úka sran wie mun naan b’a kaci Zezi Klist i sɔnnzɔnfuɛ. Kpɔkun, é ɲán i sɔ junman’n i su mmlusuɛ kpa liɛ su! Maan e kwlaa ‘e mian e ɲin e di junman kpa naan Ɲanmiɛn yo e mo,’ yɛ maan juejue su Sielɛ Blɛ jasin fɛ’n bofuɛ mɔ e ti’n ti’n, maan e bo naan sran’m be kaci Zezi i sɔnnzɔnfuɛ naan Zoova ɲan ɲrun.—2 Timote 2:15.
[Ja ngua lɛ ndɛ mun]
a Zoova i Lalofuɛ mun yɛ be yili ɔ.
b Zoova i Lalofuɛ mun yɛ be yili ɔ.
?Amun wla kwla kpɛn su?
• ?Ngue ti yɛ ɔ nin i fatali kɛ be kle Apolɔsu i ninnge nga Ɲanmiɛn siesieli’n, be su like kpa ekun ɔn?
• ?Pɔlu i ninnge yolɛ mennin yɛ Priska nin Akilasi be niannin su ɔ?
• ?Sran like klelɛ’n mɔ maan ɔ kaci Zezi i sɔnnzɔnfuɛ’n, i yolɛ’n i su like mennin yɛ Sa Nga Be Yoli’n ndɛ tre 18 kleli e ɔ?
• ?Wafa sɛ yɛ e kwla kpɛ sran like klelɛ mɔ maan ɔ kaci Zezi i sɔnnzɔnfuɛ’n i yolɛ’n i wun atin ɔn?