SIGUN KI JUAN

1 Sa kapinunan iyo an Tataramon,+ asin an Tataramon kaibanan kan Diyos,+ asin an Tataramon sarong diyos.*+ 2 Kaibanan na siya kan Diyos sa kapinunan. 3 An gabos na bagay nag-eksister paagi sa saiya,+ asin mayo ni sarong bagay na nag-eksister na bakong paagi sa saiya.

4 Paagi sa saiya nagkaigwa nin buhay, asin an buhay* iyo an ilaw nin mga tawo.+ 5 Asin an ilaw nagliliwanag sa kadikluman,+ pero dai iyan nadadaog kan kadikluman.

6 May sarong tawo na isinugo bilang representante nin Diyos; Juan+ an pangaran niya. 7 An tawong ini nag-abot bilang sarong saksi, para magpatotoo manungod sa ilaw,+ tanganing paagi sa saiya magtubod an gabos na klase nin tawo. 8 Bako siya an ilaw+ na iyan, pero nag-abot siya tanganing magpatotoo manungod sa ilaw na iyan.

9 An tunay na ilaw na nagtatao nin liwanag sa gabos na klase nin tawo madali nang mag-abot sa kinaban.+ 10 Yaon na siya sa kinaban,+ asin an kinaban nag-eksister paagi sa saiya,+ pero dai siya namidbid kan kinaban. 11 Nag-abot siya sa sadiri niyang lugar, pero dai siya inako kan saiyang mga kahimanwa. 12 Minsan siring, an gabos na nag-ako sa saiya tinawan niya nin deretso na magin mga aki nin Diyos,+ huli ta may pagtubod sinda sa saiyang pangaran.+ 13 Asin namundag sinda, bakong paagi sa dugo o sa kagustuhan nin magurang* o sa kabutan nin tawo, kundi paagi sa kabutan nin Diyos.+

14 Kaya an Tataramon nagin laman+ saka nag-istar sa kaibanan mi, asin nahiling mi an kamurawayan niya, kamurawayan na arog kan sa bugtong na aki+ na itinao kan saiyang ama; asin pano siya nin biyaya kan Diyos* asin nin katotoohan. 15 (Si Juan nagpatotoo manungod sa saiya, iyo, nagkurahaw siya: “Siya an pinapanungdan ko kan sabihon kong, ‘An saro na maabot kasunod ko nainot na sa sako, huli ta nainot siyang nag-eksister sa sako.’”)+ 16 Dahil pano siya nin daing kapantay na kabuutan, kita gabos dagos-dagos na nag-aako kaiyan hali sa saiya. 17 Huling an Katugunan itinao paagi ki Moises,+ an daing kapantay na kabuutan+ man asin an katotoohan itinao paagi ki Jesu-Cristo.+ 18 Mayo nin tawong nakahiling sa Diyos kasuarin man;+ an bugtong na diyos+ na nasa kataid* kan Ama+ iyo an nagpaliwanag manungod sa Saiya.+

19 Ini an patotoo na itinao ni Juan kan magsugo an mga Judio nin mga saserdote asin mga Levita hali sa Jerusalem tanganing haputon siya: “Siisay ka?”+ 20 Prangka siyang nagsimbag, asin inadmitir niya, na sinasabi: “Bako ako an Cristo.” 21 Asin hinapot ninda siya: “Siisay ka palan? Si Elias?”+ Nagsimbag siya: “Bako.” “Ika an Propeta?”+ Nagsimbag siya: “Bako!” 22 Kaya sinabi ninda sa saiya: “Siisay ka? Sabihon mo samuya tanganing may ikasimbag kami sa mga nagsugo samo. Anong masasabi mo manungod sa sadiri mo?” 23 Sinabi niya: “Boses ako nin saro na nagkukurahaw sa kaawagan, ‘Tanuson nindo an dalan ni Jehova,’*+ arog kan sinabi ni Isaias na propeta.”+ 24 An mga naghaharapot na ini isinugo kan mga Fariseo. 25 Kaya hinapot ninda siya asin sinabi sa saiya: “Kun siring, taano ta nagbabawtismo ka kun bako ka man an Cristo o si Elias o an Propeta?” 26 Nagsimbag sa sainda si Juan: “Nagbabawtismo ako sa tubig. Igwa diyan sa tahaw nindo nin saro na dai nindo namimidbid, 27 na iyo an maabot kasunod ko, asin dai ako angay na maghubad kan sintas kan saiyang sandalyas.”+ 28 Nangyari an mga bagay na ini sa Betania sa ibong kan Jordan, kun sain nagbabawtismo si Juan.+

29 Kan sunod na aldaw, nahiling niya si Jesus na parani sa saiya, asin sinabi niya: “Hilinga nindo, an Kordero+ nin Diyos na naghahali kan kasalan+ kan kinaban!+ 30 Siya an pinapanungdan ko kan sabihon ko: ‘Igwang tawo na maabot kasunod ko na nainot na sa sako, huli ta nainot siyang nag-eksister sa sako.’+ 31 Maski ako dai ko siya midbid, pero an dahilan kaya ako nagbabawtismo sa tubig iyo na para maihayag siya sa Israel.”+ 32 Nagpatotoo man si Juan, na nagsasabi: “Nahiling ko an espiritu na nagbababa hali sa langit na siring sa salampati, asin nagdanay iyan sa saiya.+ 33 Maski ako dai ko siya midbid, pero an Saro mismo na nagsugo sa sakuya na magbawtismo sa tubig nagsabi sa sako: ‘An siisay man na mahilingan mong babaan kan espiritu tapos magdanay iyan sa saiya,+ siya an saro na mabawtismo sa banal na espiritu.’+ 34 Asin nahiling ko iyan, asin nagpatotoo ako na siya an Aki nin Diyos.”+

35 Sa giraray kan sunod na aldaw, nakatindog si Juan kaiba an duwa niyang disipulo, 36 asin mantang nakahiling siya ki Jesus kan naglalakaw ini, sinabi niya: “Hilinga, an Kordero+ nin Diyos!” 37 Kan madangog kan duwang disipulo an sinabi niyang ini, sinundan ninda si Jesus. 38 Dangan nagsalingoy si Jesus, asin kan mahiling niyang nagsusunod sinda, sinabi niya sa sainda: “Ano an tuyo nindo?” Sinabi ninda sa saiya: “Rabbi (na pag trinadusir, nangangahulugan na “Paratukdo”), sain ka nagdadagos?” 39 Sinabi niya sa sainda: “Madya, asin mahihiling nindo.” Kaya nag-iba sinda asin nahiling ninda kun sain siya nagdadagos, asin nagdanay sindang kaiba niya kan aldaw na iyan; mga ikasampulong oras* na kaidto. 40 Si Andres,+ na tugang ni Simon Pedro, iyo an saro sa duwang nakadangog kan sinabi ni Juan asin suminunod ki Jesus. 41 Inot niyang nahiling an tugang niyang si Simon, asin sinabi niya sa saiya: “Nanumpungan mi na an Mesiyas”+ (na pag trinadusir, nangangahulugan na “Cristo”), 42 asin iiniba niya siya ki Jesus. Kan maghiling sa saiya si Jesus, sinabi kaini: “Ika si Simon,+ na aki ni Juan; aapudon kang Cefas” (na tinatradusir na “Pedro”).+

43 Kan sunod na aldaw, gusto ni Jesus na magpasiring sa Galilea. Dangan nanumpungan niya si Felipe,+ asin sinabi niya sa saiya: “Madya, magin parasunod taka.” 44 Taga Betsaida si Felipe, an siyudad na ginikanan ni Andres asin Pedro. 45 Nahiling ni Felipe si Natanael+ asin sinabi niya sa saiya: “Nanumpungan mi na an saro na sinambit ni Moises sa Katugunan asin na nakasurat sa Mga Propeta: si Jesus, na aki ni Jose,+ na gikan sa Nazaret.” 46 Pero sinabi ni Natanael sa saiya: “Igwa daw nin ano man na marahay na magikan sa Nazaret?” Sinabi ni Felipe sa saiya: “Madya asin hilinga.” 47 Nahiling ni Jesus si Natanael na parani sa saiya asin sinabi niya manungod sa saiya: “Hilinga, sarong tunay na Israelita na sa saiya mayong pandadaya.”+ 48 Sinabi ni Natanael sa saiya: “Ano ta bisto mo ako?” Sinimbag siya ni Jesus: “Bago ka inapod ni Felipe, kan yaon ka sa sirong kan puon nin higera, nahiling taka na.” 49 Dangan nagsabi si Natanael: “Rabbi, ika an Aki nin Diyos, Hadi ka nin Israel.”+ 50 Sinimbag siya ni Jesus: “Nagtutubod ka daw dahil sinabi ko sa saimo na nahiling taka sa sirong kan puon nin higera? Makakahiling ka nin mga bagay na mas urog pa sa mga ini.” 51 Dangan sinabi niya sa saiya: “Sinisigurado ko nanggad sa saindo, mahihiling nindo na nabuksan an langit asin na nagsasarakat diyan an mga anghel nin Diyos saka nagbabaraba pasiring sa Aki nin tawo.”+

2 Kan ikatulong aldaw, nagkaigwa nin bangkete sa kasal duman sa Cana sa Galilea, asin yaon duman an ina ni Jesus. 2 Imbitado man si Jesus asin an mga disipulo niya sa bangkete sa kasal.

3 Kan kinulang nin arak, an ina ni Jesus nagsabi sa saiya: “Dai na sindang arak.” 4 Pero sinabi ni Jesus sa saiya: “Ano ta makikilabot kita diyan?* Dai pa nag-aabot an oras ko.” 5 Sinabi kan saiyang ina sa mga nagseserbi: “Gibuhon nindo an ano man na sabihon niya.” 6 Igwang anom na gapong tapayan na ibinugtak duman kauyon kan mga regulasyon nin mga Judio sa pagdalisay,+ asin an kada saro kaiyan malalagan nin mga 12 sagkod 17 galon.* 7 Sinabi ni Jesus sa sainda: “Panuon nindo nin tubig an mga tapayan.” Kaya pinano ninda iyan sagkod sa bunganga. 8 Dangan sinabi niya sa sainda: “Magkua kamo ngunyan nin dikit tapos darahon nindo sa namamahala sa bangkete.” Kaya dinara ninda idto. 9 Kan an tubig na nagin nang arak namitan kan namamahala sa bangkete, na dai nag-aaram kun sain iyan hali (pero aram iyan kan mga suruguon na nagkua kan tubig), inapod kan namamahala sa bangkete an nobyo 10 asin sinabi sa saiya: “An ginigibo kan gabos iyo na ilinuluwas nguna ninda an marahay na klaseng arak, tapos pag burat* na an mga tawo, ilinuluwas na ninda an maluyang klase. Pero ika, ngunyan mo pa sana ilinuwas an marahay na klaseng arak.” 11 Ginibo ini ni Jesus sa Cana sa Galilea bilang kapinunan kan saiyang mga tanda, asin ihinayag niya an saiyang kamurawayan,+ asin an saiyang mga disipulo nagturubod sa saiya.

12 Pagkatapos kaini, siya asin an saiyang ina saka mga tugang na lalaki+ pati an saiyang mga disipulo nagbaba pasiring sa Capernaum,+ pero dai sinda nagpirmi duman nin dakul na aldaw.

13 Madali na an Paskuwa+ kan mga Judio, asin nagtukad si Jesus pasiring sa Jerusalem. 14 Naabutan niya sa templo an mga nagpapabakal nin mga baka asin karnero saka salampati,+ asin an nakatukaw na mga pararibay nin kuwarta. 15 Kaya guminibo siya nin panglatigong lubid, asin pinalayas niya sa templo an gabos na nagpapabakal nin mga karnero saka baka, asin inula niya an mga sinsilyo kan mga pararibay nin kuwarta saka ibinaralintong an saindang mga lamesa.+ 16 Asin sinabi niya sa mga nagpapabakal kan mga salampati: “Halion nindo digdi an mga bagay na ini! Dai na nindo paggibuhon na lugar nin negosyo* an harong kan sakuyang Ama!”+ 17 Nagirumduman kan saiyang mga disipulo na nasusurat: “An kaigutan para sa saimong harong maglalaad sa laog ko.”+

18 Huli kaini, sinabi kan mga Judio sa saiya: “May maipapahiling ka daw na tanda+ para patunayan na may deretso kang gibuhon an mga bagay na ini?” 19 Sinimbag sinda ni Jesus: “Gabaon nindo an templong ini, asin itutugdok ko iyan sa laog nin tulong aldaw.”+ 20 Dangan sinabi kan mga Judio: “Itinugdok an templong ini sa laog nin 46 na taon, tapos itutugdok mo iyan sa laog nin tulong aldaw?” 21 Alagad an templong sinasabi niya iyo an saiyang hawak.*+ 22 Pero, kan ibangon na siya hali sa mga gadan, nagirumduman kan saiyang mga disipulo na parati niya ining sinasabi,+ asin nagtubod sinda sa kasuratan saka sa sinabi ni Jesus.

23 Alagad, kan yaon siya sa Jerusalem sa kapiyestahan kan Paskuwa, dakul na tawo an nagkaigwa nin pagtubod sa saiyang pangaran kan mahiling ninda an mga tanda na ginigibo niya. 24 Pero dai si Jesus nagtiwala nin lubos sa sainda dahil namimidbid niya sinda gabos 25 asin dahil dai niya kaipuhan na may siisay man na magpatotoo manungod sa tawo, huli ta aram niya kun ano an nasa tawo.+

3 May sarong lalaki na kabilang sa mga Fariseo na an pangaran Nicodemo,+ na sarong tagapamahala kan mga Judio. 2 Nagduman siya ki Jesus nin banggi+ asin nagsabi sa saiya: “Rabbi,+ aram ming isinugo ka kan Diyos bilang paratukdo, huli ta dai nin siisay man an makakagibo kan mga tandang ini+ na ginigibo mo kun mayo sa saiya an Diyos.”+ 3 Bilang simbag, sinabi ni Jesus sa saiya: “Sinisigurado ko nanggad sa saimo, apuwera na sana kun an sarong tawo sarong naimundag giraray,*+ dai niya mahihiling an Kahadian nin Diyos.”+ 4 Sinabi ni Nicodemo sa saiya: “Paano maimumundag an saro kun siya gurang na? Dai siya makakalaog nin ikaduwang beses sa tulak kan saiyang ina tapos maimundag giraray, bako?” 5 Suminimbag si Jesus: “Sinisigurado ko nanggad sa saimo, apuwera na sana kun an saro naimundag sa tubig+ asin espiritu,+ dai siya makakalaog sa Kahadian nin Diyos. 6 An namundag sa laman, laman, asin an namundag sa espiritu, espiritu. 7 Dai ka magngalas na sinabi ko sa saimo: Dapat na kamo mga naimundag giraray. 8 An duros naghuhuyop kun sain kaiyan gusto, asin nadadangog mo an sagiwsiw kaiyan, pero dai mo aram kun sain iyan hali saka kun sain iyan pasiring. Arog man kaiyan sa siisay man na namundag sa espiritu.”+

9 Bilang simbag, sinabi ni Nicodemo sa saiya: “Paano mangyayari an mga bagay na iyan?” 10 Nagsimbag si Jesus: “Saro kang paratukdo sa Israel pero dai mo aram an mga bagay na ini? 11 Sinisigurado ko nanggad sa saimo, an aram mi sinasabi mi, asin an nahiling mi pinapatotoohan mi, pero dai nindo inaako an samuyang patotoo. 12 Kun dai ngani kamo nagtutubod kan sabihon ko sa saindo an manungod sa mga bagay sa daga, paano kamo matubod kun sabihon ko sa saindo an manungod sa mga bagay sa langit? 13 Saro pa, mayo nin tawong nagsakat sa langit+ apuwera sa saro na nagbaba hali sa langit,+ an Aki nin tawo. 14 Asin kun paanong initaas ni Moises an halas duman sa kaawagan,+ an Aki nin tawo kaipuhan man na iitaas,+ 15 tanganing an siisay man na nagtutubod sa saiya magkaigwa nin buhay na daing katapusan.+

16 “Huli ta an Diyos namuot na gayo sa kinaban kaya itinao niya an saiyang bugtong na Aki,+ tanganing an lambang nagtutubod sa saiya dai malaglag kundi magkaigwa nin buhay na daing katapusan.+ 17 Huli ta dai isinugo nin Diyos sa kinaban an saiyang Aki tanganing hukuman kaini an kinaban, kundi tanganing maligtas an kinaban paagi sa saiya.+ 18 An siisay man na nagtutubod sa saiya dai huhukuman.+ An siisay man na dai nagtutubod nahukuman na, huli ta dai siya nagtubod sa pangaran kan bugtong na Aki nin Diyos.+ 19 Ini an basehan sa paghukom: na an ilaw nag-abot sa kinaban,+ pero namutan kan mga tawo an kadikluman imbes na an liwanag, huling an saindang mga gibo maraot. 20 Huli ta an siisay man na naggigibo nin karatan nauungis sa liwanag* asin dai minarani sa liwanag, tanganing an saiyang mga gibo dai masaway.* 21 Pero an siisay man na naggigibo kan tama minarani sa liwanag,+ tanganing an saiyang mga gibo mahayag na kauyon kan kabutan nin Diyos.”

22 Pagkatapos kaini, si Jesus saka an saiyang mga disipulo nagpasiring sa mga baryo kan Judea, asin naghaloy-haloy siya duman kaiba ninda saka nagbawtismo.+ 23 Pero si Juan nagbabawtismo man sa Enon harani sa Salim, huli ta matubig duman,+ asin an mga tawo nagduduruman asin binabawtismuhan sinda;+ 24 kan panahon na iyan, dai pa ipinepreso si Juan.+

25 Nagkaigwa nin diskusyunan an mga disipulo ni Juan asin an sarong Judio manungod sa pagdadalisay. 26 Dangan nagduman sinda ki Juan asin nagsabi sa saiya: “Rabbi, su lalaking nakaiba mo sa ibong kan Jordan, na manungod sa saiya nagpatotoo ka,+ nagbabawtismo siya, asin gabos nagduduman sa saiya.” 27 Bilang simbag, sinabi ni Juan: “An sarong tawo dai makakaako nin maski sarong bagay kun dai iyan itao sa saiya hali sa langit. 28 Kamo mismo makakapagpatotoo na sinabi ko, ‘Bako ako an Cristo,+ kundi isinugo ako sa inutan niya.’+ 29 An nobya para sa nobyo.+ Alagad an amigo kan nobyo, pag nagtindog siya asin nadangog niya an nobyo, dakulaon an saiyang kaugmahan dahil sa boses kan nobyo. Kaya an sakuyang kaugmahan nagin lubos na. 30 Siya kaipuhan na padagos na magdakul, pero ako kaipuhan na padagos na magdikit.”

31 An saro na gikan sa itaas+ nakakalabi sa gabos na iba pa. An saro na gikan sa daga gikan sa daga asin nagtataram mapadapit sa mga bagay sa daga. An saro na gikan sa langit nakakalabi sa gabos na iba pa.+ 32 Nagpapatotoo siya manungod sa mga bagay na nahiling asin nadangog niya,+ pero mayo nin tawo na minaako kan saiyang patotoo.+ 33 An siisay man na nag-aako kan patotoo niya naglalaag kan saiyang tatak* na an Diyos pirming totoo an sinasabi.+ 34 Huli ta an saro na isinugo nin Diyos nagtataram kan mga tataramon nin Diyos,+ huling dai Niya tinitipid* an pagtao kan espiritu. 35 Namumutan kan Ama an Aki,+ asin itinao niya an gabos na bagay sa saiyang kamot.+ 36 An nagtutubod sa Aki may buhay na daing katapusan;+ an minasuway sa Aki dai magkakamit nin buhay,+ kundi nagdadanay sa saiya an kaanggutan* nin Diyos.+

4 Kan maaraman kan Kagurangnan na nabaretaan na kan mga Fariseo na mas dakul siyang* nagigin disipulo asin binabawtismuhan+ kisa ki Juan— 2 maski ngani bako mismo si Jesus an nagbabawtismo kundi an saiyang mga disipulo— 3 naghali siya sa Judea asin nagpasiring giraray sa Galilea. 4 Pero kinaipuhan niyang umagi sa Samaria. 5 Kaya nakaabot siya sa sarong siyudad sa Samaria na inaapod na Sicar, na harani sa daga na itinao ni Jacob sa aki niyang si Jose.+ 6 Sa katunayan, yaon duman an bubon ni Jacob.+ Nagtukaw si Jesus sa may bubon,* na pagal-pagal sa pagbaklay. Mga ikaanom na oras* na kaidto.

7 Sarong babaying taga Samaria an nag-abot tanganing magsakdo nin tubig. Sinabi ni Jesus sa saiya: “Painuma man ako.” 8 (Nagduruman kaya sa siyudad an mga disipulo niya tanganing magbakal nin kakanon.) 9 Kaya sinabi kan Samaritana sa saiya: “Judio ka baga, taano ta naghahagad ka nin maiinom sa sako na sarong Samaritana?” (Huli ta an mga Judio dai nakikiiba-iba sa mga Samaritano.)+ 10 Bilang simbag, sinabi ni Jesus sa saiya: “Kun naaraman mo sana an manungod sa daing bayad na regalo nin Diyos+ saka kun siisay ining nagsasabi sa saimo, ‘Painuma man ako,’ naghagad ka na kuta sa saiya, asin tinawan ka na kuta niya nin tubig na buhay.”+ 11 Sinabi kan babayi sa saiya: “Ginoo, mayo ka nganing pansakdo nin tubig, tapos hararom an bubon. Kaya sain mo kukuanon an tubig na buhay na ini? 12 Mas matibay ka pa daw sa apuon ming si Jacob? Siya an nagtao sa samo kan bubon na ini, asin nag-inom siya digdi pati na an saiyang mga aki saka mga ataman na hayop.” 13 Bilang simbag, sinabi ni Jesus sa saiya: “An gabos na nag-iinom sa tubig na ini mapapaha giraray. 14 An siisay man na uminom sa tubig na itatao ko sa saiya dai na nanggad nuarin man mapapaha,+ asin an tubig na itatao ko sa saiya magigin burabod nin tubig sa laog niya na nagbubulak-bugak tanganing magtao nin buhay na daing katapusan.”+ 15 Sinabi kan babayi sa saiya: “Ginoo, tawan mo ako kan tubig na iyan, tanganing dai na ako mapaha asin dai na man ako magparabalik-balik sa lugar na ini para magsakdo nin tubig.”

16 Sinabi niya sa saiya: “Sige na, apuda an agom mo asin iiba mo siya digdi.” 17 Nagsimbag an babayi: “Dai akong agom.” Sinabi ni Jesus sa saiya: “Tama ka sa sinabi mong, ‘Dai akong agom.’ 18 Huli ta lima na an nagin agom mo, asin an lalaking kasaruan mo ngunyan bako mo man agom. Kaya totoo an sinabi mo.” 19 Sinabi kan babayi sa saiya: “Ginoo, nahihiling ko na saro kang propeta.+ 20 Digdi sa bukid na ini nagsamba an samuyang mga apuon, pero an sabi nindo sa Jerusalem dapat magsamba an mga tawo.”+ 21 Sinabi ni Jesus sa saiya: “Maniwala ka sa sako, babayi, maabot an oras na bako na kamo sa bukid na ini masamba sa Ama asin bako man sa Jerusalem. 22 Nagsasamba kamo sa dai nindo aram;*+ nagsasamba kami sa aram* mi, huli ta an kaligtasan minapuon sa mga Judio.+ 23 Minsan siring, papaabot na an oras, asin nagpupuon na iyan ngunyan, na an tunay na mga parasamba masamba sa Ama sa espiritu asin katotoohan, huli ta sa katunayan, mga arog ninda an hinahanap kan Ama na magsamba sa saiya.+ 24 An Diyos sarong Espiritu,+ asin an mga nagsasamba sa saiya dapat na sumamba sa espiritu asin katotoohan.”+ 25 Sinabi kan babayi sa saiya: “Aram kong maabot an Mesiyas, na inaapod na Cristo. Pag nag-abot na siya, ihahayag niya sa samo an gabos na bagay.” 26 Sinabi ni Jesus sa saiya: “Ako siya, an kaulay mo ngunyan.”+

27 Dangan nag-abot an saiyang mga disipulo, asin nagngaralas sinda ta nakikipag-ulay siya sa sarong babayi. Siyempre, mayo sa sainda an nagsabi: “Ano an tuyo mo sa saiya?” o “Taano ta nakikipag-ulay ka sa saiya?” 28 Kaya iwinalat kan babayi an saiyang dulay asin nagpasiring sa siyudad saka nagsabi sa mga tawo: 29 “Madya kamo, hilingon nindo idtong tawo na nagsaysay sa sako kan gabos na ginibo ko. Dai daw iyo na idto an Cristo?” 30 Nagharali sinda sa siyudad asin nagduman sa saiya.

31 Kan mga oras man na iyan, dinadagka siya kan mga disipulo: “Rabbi,+ kakan na.” 32 Pero sinabi niya sa sainda: “May kakanon ako na dai nindo aram.” 33 Kaya nag-urulay-ulay an mga disipulo: “Mayo man nin nagdara sa saiya nin ano man na kakanon, bako?” 34 Sinabi ni Jesus sa sainda: “An sakuyang kakanon iyo na gibuhon an kabutan niya na nagsugo sa sako+ asin na tapuson an saiyang gibuhon.+ 35 Bakong sinasabi nindo na apat na bulan pa bago mag-aranihan? Uya! Sinasabi ko sa saindo: Hilingon nindo asin pagmasdan an kaumahan; maputi na an mga iyan asin puwede nang anihon.+ Sa ngunyan, 36 an paraani nag-aako na nin tangdan asin nagtitipon na nin mga bunga para sa buhay na daing katapusan, tanganing an parasabwag saka an paraani magkaibanan na mag-ugma.+ 37 Huli ta sa bagay na ini totoo an kasabihan: An saro parasabwag asin an saro man paraani. 38 Isinugo ko kamo tanganing anihon an dai nindo pinagpagalan. Iba an nagpagal, asin nakikinabang kamo kan saindang pinagpagalan.”

39 Dakul sa mga Samaritano sa siyudad na idto an nagturubod ki Jesus dahil sa sinabing ini kan babayi na nagpatotoo: “Isinaysay niya sa sako an gabos na ginibo ko.”+ 40 Kaya kan magduman sa saiya an mga Samaritano, nakiulay sinda sa saiya na dai nguna siya maghali, asin nagdanay siya duman nin duwang aldaw. 41 Huli kaiyan, dakul pa an nagturubod dahil sa mga sinabi niya, 42 asin sinabi ninda sa babayi: “Nagtutubod kami ngunyan bako na lang dahil kan sinabi mo; huli ta nadangog mi na mismo, asin aram mi na an tawong ini iyo talaga an paraligtas kan kinaban.”+

43 Pagkatapos kan duwang aldaw, naghali siya duman asin nagpasiring sa Galilea. 44 Pero, si Jesus mismo nagpatotoo na an sarong propeta dai tinatawan nin onra sa sadiri niyang lugar.+ 45 Kan mag-abot siya sa Galilea, inako siya kan mga taga duman, dahil nahiling ninda an gabos na ginibo niya sa Jerusalem kan kapiyestahan,+ huling nagduruman man sinda sa kapiyestahan.+

46 Dangan nagpasiring giraray siya sa Cana sa Galilea, kun sain ginibo niyang arak an tubig.+ Asin may sarong opisyal kan hadi na an aking lalaki naghihilang, na nasa Capernaum. 47 Kan mabaretaan kan tawong ini na nag-abot si Jesus sa Galilea hali sa Judea, nagduman siya ki Jesus asin nakiulay na mag-iba ini sa saiya pababa asin paumayan an saiyang aki, huli ta naghihingagdan na ini. 48 Pero sinabi ni Jesus sa saiya: “Sagkod na dai kamo nakakahiling nin mga tanda asin ngangalásan, dai nanggad kamo matubod.”+ 49 Sinabi sa saiya kan opisyal kan hadi: “Kagurangnan, mag-iba ka sa sako bago magadan an aki ko.” 50 Sinabi ni Jesus sa saiya: “Magpuli ka na; rahay na an aki mo.”+ Nagtubod an lalaki sa sinabi sa saiya ni Jesus, asin naghali na siya. 51 Pero mantang nasa dalan pa siya papuli, sinabat siya kan mga uripon niya tanganing sabihon na buhay* an aki niya. 52 Kaya hinapot niya sinda kun anong oras ini narahay. Nagsimbag sinda sa saiya: “Nawara su kalintura niya kasuudma, kan ikapitong oras.”* 53 Dangan narealisar kan ama na iyan an mismong oras na sinabi ni Jesus sa saiya: “Rahay na an aki mo.”+ Kaya siya asin an gabos niyang kairiba sa harong nagturubod. 54 Ini an ikaduwang tanda+ na ginibo ni Jesus sa Galilea kan mag-abot siya diyan hali sa Judea.

5 Pagkatapos kaini, nagkaigwa nin kapiyestahan+ kan mga Judio, asin nagtukad si Jesus pasiring sa Jerusalem. 2 Igwa nin dakulang karigusan sa Jerusalem sa may Trangkahan nin Karnero+ na inaapod sa Hebreo na Betzata, na napapalibutan nin limang pasilyong may atop. 3 Nakahirigda sa mga pasilyong ini an dakul na may hilang, buta, pilay, asin an mga may paralisadong kamot o bitis. 4 *—— 5 May sarong lalaki duman na 38 taon nang may hilang. 6 Huling nahiling ni Jesus an lalaking ini na nakahigda duman asin huling aram niya na haloy na panahon na ining may hilang, sinabi niya sa lalaki: “Gusto mong marahay?”+ 7 Nagsimbag an lalaking may hilang: “Ginoo, mayo nin siisay man na mabuntog sa sako sa karigusan pag binubukag* an tubig; pag padiyan na ako sa tubig, iniinutan ako nin iba.” 8 Sinabi ni Jesus sa saiya: “Magbuhat ka! Kuana an banig* mo asin maglakaw ka.”+ 9 Tulos-tulos na narahay an lalaki, asin kinua niya an saiyang banig* saka nagpuon na maglakaw.

Sabbath kan aldaw na idto. 10 Kaya sinabihan kan mga Judio an naumayan na lalaki: “Sabbath ngunyan, asin bawal sa Katugunan na bitbiton mo an banig* na iyan.”+ 11 Alagad nagsimbag siya sa sainda: “Su nagparahay sa sako, siya mismo an nagsabi sa sakuya, ‘Kuana an banig* mo asin maglakaw ka.’” 12 Hinapot ninda siya: “Siisay an tawong iyan na nagsabi sa saimong, ‘Kuana iyan asin maglakaw ka’?” 13 Pero dai aram kan lalaking naumayan kun siisay an tawong idto, huli ta naghali si Jesus na dai naririsa asin suminalak sa dakul na tawong yaon duman.

14 Pagkatapos kaini, nanumpungan siya ni Jesus sa templo asin sinabi sa saiya: “Hilinga, rahay ka na. Dai ka na maggibo nin kasalan, tanganing dai nin mas maraot na mangyari sa saimo.” 15 Naghali an lalaki asin nagsabi sa mga Judio na si Jesus an nagparahay sa saiya. 16 Dahil kaini, pinunan na persegiron si Jesus kan mga Judio huli ta ginigibo niya an mga bagay na ini sa aldaw nin Sabbath. 17 Pero sinabi niya sa sainda: “An sakuyang Ama padagos sa pagtrabaho sagkod ngunyan, asin padagos man ako sa pagtrabaho.”+ 18 Kaya lalo pa lugod na naghinguwa an mga Judio na gadanon siya, huli ta dai niya sana pigbabalga an Sabbath, kundi inaapod man niyang Ama niya an Diyos,+ na ginigibo an sadiri niya na kapantay nin Diyos.+

19 Kaya bilang simbag, sinabi ni Jesus sa sainda: “Sinisigurado ko nanggad sa saindo, an Aki dai makakagibo nin maski sarong bagay sa sadiri niyang kabutan, kundi kun ano sana an nahihiling niya na ginigibo kan Ama.+ Huli ta ano man na mga bagay na ginigibo kan Ama, an mga bagay na ini ginigibo man kan Aki sa kaparehong paagi. 20 Huli ta namumutan kan Ama an Aki,+ asin ipinapahiling niya sa saiya an gabos na ginigibo niya, asin ipapahiling niya sa saiya an mga gibo na urog pa kisa sa mga ini, tanganing magngaralas kamo.+ 21 Huling kun paanong an mga gadan ibinabangon asin tinatawan nin buhay kan Ama,+ tinatawan man nin buhay kan Aki an siisay man na gusto niyang tawan.+ 22 Huli ta an Ama dai nanggad naghuhukom sa kiisay man, kundi ipinagkatiwala niya sa Aki an gabos na paghukom,+ 23 tanganing an gabos magtaong onra sa Aki kun paanong nagtatao sinda nin onra sa Ama. An siisay man na dai nagtataong onra sa Aki dai nagtataong onra sa Ama na nagsugo sa saiya.+ 24 Sinisigurado ko nanggad sa saindo, an siisay man na nagdadangog sa sakuyang tataramon asin nagtutubod sa Saiya na nagsugo sa sako igwa nin buhay na daing katapusan,+ asin dai siya huhukuman kundi nakabalyo na siya hali sa kagadanan pasiring sa buhay.+

25 “Sinisigurado ko nanggad sa saindo, papaabot na an oras, asin nagpupuon na iyan ngunyan, na madadangog kan mga gadan an boses kan Aki nin Diyos, asin an mga nagtataong atensiyon mabubuhay. 26 Huli ta kun paanong an Ama iyo an gikanan nin buhay,*+ itinugot man niya na an Aki magin gikanan nin buhay.*+ 27 Asin tinawan Niya siya nin awtoridad na maghukom,+ huling siya an Aki nin tawo.+ 28 Dai nindo ini ipagngalas, huli ta maabot an oras na an gabos na yaon sa mga lulubngan na girumduman makakadangog kan saiyang boses+ 29 asin maruluwas, idtong mga naggiribo nin marahay pasiring sa pagkabuhay liwat para sa buhay, asin idtong mga naggiribo nin karatan pasiring sa pagkabuhay liwat para sa paghukom.+ 30 Dai ako makakagibo nin maski sarong bagay sa sadiri kong kabutan. Naghuhukom ako kauyon kan nadadangog ko, asin an sakuyang paghukom matanos,+ huli ta an gusto kong gibuhon, bako an sadiri kong kabutan, kundi an kabutan kan nagsugo sa sako.+

31 “Kun ako sana an nagpapatotoo manungod sa sadiri ko, an sakuyang patotoo bakong balido.+ 32 May saro pang nagpapatotoo manungod sa sako, asin aram kong totoo an saiyang sinasabi manungod sa sako.+ 33 Nagsugo kamo nin mga tawo ki Juan, asin nagpatotoo siya mapadapit sa katotoohan.+ 34 Minsan siring, dai ako nagdedepende sa patotoo nin tawo, pero sinasabi ko an mga bagay na ini tanganing kamo maligtas. 35 Siya sarong naglalaad asin nagliliwanag na lampara, asin sa halipot na panahon ginusto nindong mag-ugmang marhay sa saiyang liwanag.+ 36 Pero igwa ako kan patotoo na mas urog kisa kan ki Juan, huli ta an mismong mga gibo na ipinapagibo sa sako kan sakuyang Ama, an mga ginigibo kong ini, nagpapatotoo na isinugo ako kan Ama.+ 37 Asin an Ama na nagsugo sa sako, siya mismo an nagpatotoo manungod sa sako.+ Dai pa nindo kasuarin man nadangog an saiyang boses o nahiling an saiyang itsura,+ 38 asin an saiyang tataramon dai nagdadanay sa saindo, huli ta dai kamo nagtutubod sa mismong isinugo niya.

39 “Sinisiyasat nindo an Kasuratan+ huli ta iniisip nindo na paagi kaiyan magkakaigwa kamo nin buhay na daing katapusan; asin iyan mismo* an nagpapatotoo manungod sa sako.+ 40 Alagad ta habo nindong magdulok sa sako+ tanganing magkaigwa kamo nin buhay. 41 Habo kong mag-ako nin kamurawayan hali sa tawo, 42 pero kamo, aram na aram ko na dai kamong pagkamuot sa Diyos. 43 Nag-abot ako sa ngaran kan sakuyang Ama, pero dai nindo ako inaako. Kun may ibang nag-abot sa sadiri niyang ngaran, aakuon nindo siya. 44 Paano nindo magigibong magtubod, mantang an gusto nindo mag-ako nin kamurawayan hali sa lambang saro asin dai nindo pighihinguwang makamtan an kamurawayan na hali sa solamenteng Diyos?+ 45 Dai nindo pag-isipon na iaakusar ko kamo sa Ama; igwa nin saro na nag-aakusar sa saindo, si Moises,+ na iyo an pinagbabasaran nindo kan saindong paglaom. 46 Sa katunayan, kun nagtutubod kamo ki Moises, matubod kamo sa sako, huli ta nagsurat siya manungod sa sakuya.+ 47 Pero kun dai kamo nagtutubod sa mga isinurat niya, paano kamo matubod sa mga sinasabi ko?”

6 Pagkatapos kaini, naglayag si Jesus pasiring sa ibong na kampi kan Dagat nin Galilea, o Tiberias.+ 2 Asin dakul na tawo an padagos na nagsusurunod sa saiya,+ huli ta nahihiling ninda an milagrosong mga tanda na ginigibo niya sa pagpaumay nin mga may hilang.+ 3 Kaya nagtukad si Jesus sa bukid asin nagtukaw duman kaiba an saiyang mga disipulo. 4 Harani na kaidto an Paskuwa,+ an kapiyestahan kan mga Judio. 5 Kan magtanaw si Jesus asin mahiling niya an dakul na tawo na pasiring sa saiya, sinabi niya ki Felipe: “Sain kita mabakal nin tinapay na kakakanon kan mga tawong ini?”+ 6 Alagad, sinabi niya ini tanganing purbaran siya, huling aram man niya kun ano an gigibuhon niya. 7 Nagsimbag si Felipe sa saiya: “An 200 na denariong* kantidad nin tinapay dai magkakaigo tanganing makakakan an kada saro sa sainda nin maski tigdirikit.” 8 An saro sa mga disipulo niya, si Andres, na tugang ni Simon Pedro, nagsabi sa saiya: 9 “May aking lalaki digdi na igwang limang tinapay na sebada asin duwang sadit na sira. Pero paano ini magkakahusto sa arog kaini kadakul na tawo?”+

10 Sinabi ni Jesus: “Patukawa an mga tawo.” Dahil maduot* sa lugar na idto, nagturukaw duman an mga 5,000 na lalaki.+ 11 Kinua ni Jesus an mga tinapay, asin pagkatapos magpasalamat sa Diyos, ipinanao niya iyan sa mga nakatukaw duman; arog man kaiyan an ginibo niya sa sadit na mga sira, asin nagkarakan sinda sagkod na magkabarasog. 12 Pero kan barasog na sinda, sinabi niya sa mga disipulo niya: “Tipuna nindo an mga tada-tada, tanganing dai nin masayang.” 13 Kaya tinipon ninda an mga iyan, asin nakapano sinda nin 12 basket nin mga tada-tada na dai naubos kan mga nagkarakan nin tinapay na hali sa limang tinapay na sebada.

14 Kan mahiling kan mga tawo an tanda na ginibo niya, nagsabi sinda: “Iyo na talaga ini an Propeta na maabot sa kinaban.”+ 15 Asin huling aram ni Jesus na marani na sinda tanganing puwersahan siyang kuanon para gibuhon na hadi ninda, naghali+ giraray siya asin solong nagpasiring sa bukid.+

16 Kan banggi na, nagbaraba an mga disipulo pasiring sa dagat,+ 17 asin nagsakay sinda sa bangka saka naglayag sa dagat paibong sa Capernaum. Madiklom na, pero dai pa nagduduman sa sainda si Jesus.+ 18 Nagigin maalon na man an dagat huli ta may makusog na duros na naghuhuyop.+ 19 Alagad, kan makaabante na sinda nin mga lima o anom na kilometro,* nahiling ninda si Jesus na naglalakaw sa ibabaw kan dagat saka parani sa bangka, asin nagkatarakot sinda. 20 Pero sinabi niya sa sainda: “Ako ini; dai kamo matakot!”+ 21 Kaya gusto na nindang pasakayon siya sa bangka, asin dai nahaloy nakaabot an bangka sa lugar na dudumanan ninda.+

22 Kan sunod na aldaw, mayong nahiling na bangka duman an mga tawong nawalat sa ibong na kampi kan dagat. Igwa duman dati nin sarong sadit na bangka, pero dai man nagsakay si Jesus sa bangkang idto kaiba kan mga disipulo niya, ta naghali an mga disipulo niya na dai siya kaiba. 23 Pero may mga bangka hali sa Tiberias na nag-arabot harani sa lugar kun sain sinda nagkarakan kan tinapay pagkatapos na makapagpasalamat sa Diyos an Kagurangnan. 24 Kaya kan mahiling kan mga tawo na mayo na duman si Jesus o an mga disipulo niya, nagsarakay sinda sa mga bangka na ini asin nagduman sa Capernaum tanganing hanapon si Jesus.

25 Kan manumpungan ninda siya sa ibong na kampi kan dagat, sinabi ninda sa saiya: “Rabbi,+ kasuarin ka nag-abot digdi?” 26 Nagsimbag si Jesus: “Sinisigurado ko nanggad sa saindo, hinahanap nindo ako, bakong dahil nakahiling kamo nin mga tanda, kundi dahil nagkarakan kamo kan tinapay saka nagkabarasog.+ 27 Magpagal kamo, bakong para sa kakanon na nararaot, kundi para sa dai nararaot na kakanon na nagtatao nin buhay na daing katapusan,+ an kakanon na itatao sa saindo kan Aki nin tawo; huli ta sa saiya ilinaag kan Ama, kan Diyos mismo, an tatak kan Saiyang pag-uyon.”+

28 Kaya sinabi ninda sa saiya: “Ano an dapat ming gibuhon tanganing mautob mi an mga gibong inuuyunan nin Diyos?” 29 Bilang simbag, sinabi ni Jesus sa sainda: “Ini an gibong inuuyunan nin Diyos, na magtubod kamo sa saro na isinugo niya.”+ 30 Dangan sinabi ninda sa saiya: “Ano an gigibuhon mo bilang tanda,+ tanganing mahiling mi iyan saka magtubod kami sa saimo? Anong gibo an gigibuhon mo? 31 An samuyang mga apuon nagkakan kan manna sa kaawagan,+ arog kan nasusurat: ‘Tinawan niya sinda nin tinapay hali sa langit tanganing kakanon.’”+ 32 Dangan sinabi ni Jesus sa sainda: “Sinisigurado ko nanggad sa saindo, si Moises dai nagtao sa saindo kan tinapay na hali sa langit, pero an sakuyang Ama nagtatao sa saindo kan tunay na tinapay na hali sa langit. 33 Huli ta an tinapay nin Diyos iyo an saro na nagbaba hali sa langit asin nagtatao nin buhay sa kinaban.” 34 Kaya sinabi ninda sa saiya: “Kagurangnan, tawan mo kami pirmi kan tinapay na iyan.”

35 Sinabi ni Jesus sa sainda: “Ako an tinapay nin buhay. An siisay man na minadulok sa sako dai na nanggad magugutom, asin an siisay man na minatubod sa sako dai na nanggad nuarin man mapapaha.+ 36 Alagad arog kan sabi ko sa saindo, nahihiling na ngani nindo ako pero dai pa man giraray kamo nagtutubod.+ 37 An gabos na itinatao sa sako kan Ama madulok sa sako, asin dai ko nuarin man papahalion an saro na minadulok sa sako;+ 38 huli ta nagbaba ako hali sa langit+ tanganing gibuhon, bako an sadiri kong kabutan, kundi an kabutan niya na nagsugo sa sako.+ 39 Ini an kabutan kan nagsugo sa sako, na mayo akong maiwara sa gabos na itinao niya sa sako, kundi na buhayon ko liwat+ sinda sa huring aldaw. 40 Huli ta ini an kabutan kan sakuyang Ama, na an lambang saro na nakakamidbid sa Aki asin nagtutubod sa saiya magkaigwa nin buhay na daing katapusan,+ asin bubuhayon ko siya liwat+ sa huring aldaw.”

41 Dangan an mga Judio nagpuon na maggurumod-gumod laban sa saiya huli ta sinabi niya: “Ako an tinapay na nagbaba hali sa langit.”+ 42 Asin nagpuon sindang magsarabi: “Bakong iyo ini si Jesus na aki ni Jose? Bisto ta an saiyang ama saka ina.+ Ano ta pigsasabi niya ngunyan, ‘Nagbaba ako hali sa langit’?” 43 Bilang simbag, sinabi ni Jesus sa sainda: “Magpundo na kamo sa paggurumod-gumod. 44 Mayo nin tawong makakadulok sa sako apuwera na sana kun irani siya kan Ama+ na nagsugo sa sako, asin bubuhayon ko siya liwat sa huring aldaw.+ 45 Nakasurat sa Mga Propeta: ‘Sinda gabos tutukduan ni Jehova.’*+ An lambang saro na nagdadangog sa Ama asin nakakanuod minadulok sa sako. 46 Dai buot sabihon na igwang tawong nakahiling sa Ama;+ an nakahiling lang sa Ama iyo idtong saro na naggikan sa Diyos.+ 47 Sinisigurado ko nanggad sa saindo, an siisay man na minatubod igwa nin buhay na daing katapusan.+

48 “Ako an tinapay nin buhay.+ 49 An saindong mga apuon nagkakan kan manna sa kaawagan pero nagkagaradan pa man giraray sinda.+ 50 Pero iyo ini an tinapay na nagbaba hali sa langit, tanganing an siisay man na magkakan kaiyan dai magadan. 51 Ako an tinapay na buhay na nagbaba hali sa langit. Kun an siisay man magkakan kan tinapay na ini mabubuhay siya sagkod lamang; asin an totoo, an tinapay na itatao ko iyo an sakuyang laman para sa buhay kan katawuhan.”*+

52 Dangan nagpuon na magdiriskusyunan an mga Judio, na nagsasabi: “Paano maitatao kan tawong ini an saiyang laman para kakanon ta?” 53 Kaya sinabi ni Jesus sa sainda: “Sinisigurado ko nanggad sa saindo, apuwera na sana kun kakanon nindo an laman kan Aki nin tawo asin inumon an saiyang dugo, dai kamo magkakamit nin buhay.*+ 54 An siisay man na magkakan kan sakuyang laman saka mag-inom kan sakuyang dugo igwa nin buhay na daing katapusan, asin bubuhayon ko siya liwat+ sa huring aldaw; 55 huli ta an sakuyang laman tunay na kakanon asin an sakuyang dugo tunay na inumon. 56 An siisay man na magkakan kan sakuyang laman saka mag-inom kan sakuyang dugo nagdadanay na kasaro ko, asin ako nagdadanay na kasaro niya.+ 57 Kun paanong isinugo ako kan buhay na Ama asin na nabubuhay ako dahil sa Ama, siring man an saro na magkakan kan laman ko mabubuhay dahil sa sako.+ 58 Iyo ini an tinapay na nagbaba hali sa langit. Bako iyan arog kaidto kan an saindong mga apuon nagkakan pero nagkagaradan pa man giraray. An siisay man na magkakan kan tinapay na ini mabubuhay sagkod lamang.”+ 59 Sinabi niya an mga bagay na ini mantang nagtutukdo siya sa sarong sinagoga* sa Capernaum.

60 Kan madangog ninda ini, dakul sa mga disipulo niya an nagsabi: “Makagurugirabo an mga sinasabi niyang ini; siisay an matagal sa pagparadangog kaiyan?” 61 Pero huling aram ni Jesus na naggugurumod-gumod an saiyang mga disipulo manungod digdi, sinabi niya sa sainda: “Nasisingkog* kamo sa sinabi ko? 62 Paano palan kun mahiling nindo an Aki nin tawo na nagsasakat sa dati niyang kinamumugtakan?+ 63 An espiritu iyo an nagtatao nin buhay;+ an laman dai lamang makakatabang. An mga sinasabi ko sa saindo espirituwal asin nagtataong buhay.*+ 64 Pero may nagkapira sa saindo na dai nagtutubod.” Aram na kaya ni Jesus puon sa kapinunan kun sairisay an dai nagtutubod asin kun siisay an matraydor sa saiya.+ 65 Sinabi pa niya: “Ini an dahilan kun taano ta sinabi ko sa saindo, mayo nin makakadulok sa sako apuwera na sana kun itugot iyan sa saiya kan Ama.”+

66 Huli kaini, dakul sa saiyang mga disipulo an nagbaralik sa mga bagay na binayaan+ na ninda asin habo nang magsunod sa saiya. 67 Kaya sinabi ni Jesus sa Dose: “Kamo, gusto man nindong maghali?” 68 Nagsimbag si Simon Pedro sa saiya: “Kagurangnan, kiisay pa man kami maduman?+ Yaon sa saimo an mga tataramon nin buhay na daing katapusan.+ 69 Nagturubod kami asin naaraman mi na ika an Banal na Lingkod nin Diyos.”+ 70 Sinimbag sinda ni Jesus: “Ako an nagpili sa saindong dose, bako?+ Pero may saro sa saindo na sarong parapakaraot.”*+ 71 Sa katunayan, an pinapanungdan niya iyo si Judas na aki ni Simon Iscariote, huli ta tatrayduron siya kan sarong ini, maski ngani kabilang siya sa Dose.+

7 Pagkatapos kaini, nagpadagos si Jesus sa paglibot* sa Galilea, huli ta habo niyang gibuhon iyan sa Judea dahil pighihinguwa siyang gadanon kan mga Judio.+ 2 Alagad, harani na an Kapiyestahan nin mga Tabernakulo*+ kan mga Judio. 3 Kaya an mga tugang niya+ nagsabi sa saiya: “Humali ka digdi asin magduman ka sa Judea, tanganing mahiling man kan mga disipulo mo an saimong mga ginigibo. 4 Huli ta mayong tawo na isinesekreto an saiyang ginigibo kun gusto niyang mamidbid siya sa publiko. Ginigibo mo na man sana an mga bagay na ini, ihayag mo na lugod an sadiri mo sa kinaban.” 5 An totoo, an mga tugang niya dai nagtutubod sa saiya.+ 6 Kaya sinabi ni Jesus sa sainda: “An oras ko dai pa nag-aabot,+ pero kamo, maski anong oras puwede kamong magduman. 7 An kinaban mayo nin dahilan na maungis sa saindo, pero nauungis iyan sa sako, huli ta nagpapatotoo ako na an mga gibo kan kinaban maraot.+ 8 Magduman na kamo sa kapiyestahan; dai pa ako maduman sa kapiyestahan na ini, huli ta dai pa nag-aabot an oras ko.”+ 9 Kaya pagkasabi niya sa sainda kan mga bagay na iyan, nagdanay siya sa Galilea.

10 Alagad kan makaduman na sa kapiyestahan an mga tugang niya, nagduman na man siya, pero bakong hayagan kundi patago. 11 Kaya hinanap siya kan mga Judio sa kapiyestahan asin sinabi ninda: “Hain na an tawong idto?” 12 Asin nagkaigwa nin dakul na hiringhingan manungod sa saiya an mga tawo. May mga nagsasabi: “Marahay siyang tawo.” An iba man nagsasabi: “Bako. Pigloloko niya an mga tawo.”+ 13 Siyempre, mayo nin gustong magtaram nin hayagan manungod sa saiya dahil sa takot sa mga Judio.+

14 Kan nangangabangaan na an kapiyestahan, naglaog si Jesus sa templo asin nagpuon na magtukdo. 15 Asin napangalas an mga Judio, na an sabi: “Paano nagkaigwa an tawong ini nin arog kaiyan na kaaraman sa Kasuratan*+ mantang dai man siya nakapag-adal sa mga eskuwelahan?”*+ 16 Sinimbag man sinda ni Jesus, na sinasabi: “An itinutukdo ko bakong hali sa sako, kundi hali sa saiya na nagsugo sa sako.+ 17 Kun an saro nagmamawot na gibuhon an Saiyang kabutan, maaaraman niya kun baga an katukduan hali sa Diyos+ o kun baga nagtataram ako kan sadiri kong mga ideya. 18 An siisay man na nagtataram kan sadiri niyang mga ideya sadiri niya an tinatawan niya nin kamurawayan; pero an siisay man na naghihinguwang matawan nin kamurawayan an nagsugo sa saiya,+ an sarong ini pirming nagtataram nin totoo asin mayo nin kaputikan sa saiya. 19 Itinao ni Moises sa saindo an Katugunan,+ bakong iyo? Alagad mayo ni saro sa saindo an nagsusunod sa Katugunan. Taano ta hinihinguwa nindong gadanon ako?”+ 20 Nagsimbag an mga tawo: “Sinasaniban ka nin demonyo. Siisay man an naghihinguwang gumadan sa saimo?” 21 Bilang simbag, sinabi ni Jesus sa sainda: “May ginibo ako kaidto na saro sanang bagay, tapos nagkabirigla na kamo. 22 Kaya pag-isipan nindo ini: Itinao baga ni Moises sa saindo an pagbuot manungod sa pagturi+—dai man buot sabihon na hali iyan ki Moises, kundi hali iyan sa mga apuon niya+—asin tinuturi nindo an sarong tawo sa aldaw nin Sabbath. 23 Kun an sarong tawo tinuturi sa aldaw nin Sabbath tanganing dai mabalga an Katugunan ni Moises, ano ta angguton kamo sa sako sa ginibo kong lubos na pagpaumay sa sarong tawo sa aldaw nin Sabbath?+ 24 Magpundo na kamo sa paghusgar base sa pangluwas na itsura, kundi maghusgar kamo sa matanos na paagi.”+

25 Dangan an nagkapira sa mga nakaistar sa Jerusalem nagpuon na magsarabi: “Bakong iyo ini su tawong pighihinguwa nindang gadanon?+ 26 Pero hilinga! nagtataram siya sa publiko, asin mayo sindang sinasabi sa saiya. Dai daw iniisip na talaga kan mga tagapamahala na iyo ini an Cristo? 27 Alagad aram ta kun sain naggikan an tawong ini;+ pero pag nag-abot an Cristo, dai nin makakaaram kun sain siya naggikan.” 28 Asin mantang nagtutukdo si Jesus sa templo, nagtaram siya sa makusog na boses: “Midbid nindo ako, saka aram nindo kun sain ako naggikan. Dai ako nag-abot sa sadiri kong kabutan,+ pero Siya na nagsugo sa sako talagang totoo, asin dai nindo siya midbid.+ 29 Midbid ko siya,+ huli ta representante niya ako, asin Siya an nagsugo sa sako.” 30 Kaya hininguwa nindang dakupon siya,+ pero dai nin nakagibo kaiyan sa saiya, huli ta dai pa nag-aabot an saiyang oras.+ 31 Sa ibong kaiyan, dakul pa man giraray an nagturubod sa saiya,+ asin sinasabi ninda: “Pag nag-abot an Cristo, makakagibo daw siya nin mas dakul na tanda kisa sa ginibo kan tawong ini?”

32 Nadangog kan mga Fariseo an mga tawo na naghuhuring-huding kan mga bagay na ini manungod sa saiya, asin an mga panginot na saserdote saka an mga Fariseo nagsugo nin mga guwardiya tanganing dakupon* siya. 33 Dangan nagsabi si Jesus: “Makakaibanan pa nindo ako nin dikit na panahon bago ako magduman sa Saiya na nagsugo sa sako.+ 34 Hahanapon nindo ako, pero dai nindo ako manunumpungan, asin kun hain ako dai kamo makakaduman.”+ 35 Kaya nag-urulay-ulay an mga Judio, na sinasabi: “Sain plano kan tawong ini na magduman na dai niyato siya manunumpungan? Dai man niya gayod planong magduman sa mga Judiong nakawararak sa mga lugar kan mga Griego asin tukduan an mga Griego, bako? 36 Anong buot sabihon niya sa sinabi niyang, ‘Hahanapon nindo ako, pero dai nindo ako manunumpungan, asin kun hain ako dai kamo makakaduman’?”

37 Kan huring aldaw, an pinakaimportanteng aldaw kan kapiyestahan,+ nagtindog si Jesus asin nagtaram sa makusog na boses: “Kun an siisay man napapaha, magdigdi siya sa sako asin mag-inom.+ 38 An siisay man na magtubod sa sako, arog kan sinasabi kan kasuratan, ‘Mabulos an mga salog nin tubig na buhay hali sa kauruirarumi niya.’”+ 39 Alagad sa sinabi niyang iyan, an pinapanungdan niya iyo an espiritu, na madali nang akuon kan mga nagtutubod sa saiya; dai pa man kaya kaidto itinatao an espiritu,+ huli ta dai pa napapamuraway si Jesus.+ 40 An nagkapira sa mga tawo duman na nakadangog kan mga tataramon na ini nagsabi: “Iyo na talaga ini an Propeta.”+ 41 An iba nagsasabi: “Iyo na ini an Cristo.”+ Pero may mga nagsasabi man: “Bakong an Cristo bako man sa Galilea magikan?+ 42 Bakong sinasabi kan kasuratan na magikan an Cristo sa gikan ni David+ asin an paghahalian niya iyo an Betlehem,+ an banwa na inistaran ni David?”+ 43 Kaya dai nagkauruyon an mga tawo sa mga opinyon ninda manungod sa saiya. 44 Alagad, an nagkapira sa sainda gusto siyang dakupon,* pero dai nin nakagibo kaiyan sa saiya.

45 Dangan nagbaralik an mga guwardiya sa mga panginot na saserdote saka sa mga Fariseo, asin sinabi ninda sa mga guwardiya: “Taano ta dai nindo siya dinara digdi?” 46 Nagsimbag an mga guwardiya: “Mayo pa nin siisay man na tawong nagtaram nin arog kaidto.”+ 47 Suminimbag an mga Fariseo: “Pati kamo, naloko na man? 48 Mayo ni saro sa mga tagapamahala o sa mga Fariseo an nagtubod sa saiya, bako?+ 49 Alagad an mga tawong ini na mayong aram sa Katugunan mga tawong isinumpa.” 50 Si Nicodemo, na nagduman ki Jesus kaidto asin na saro sa mga Fariseo, nagsabi sa sainda: 51 “Dai hinuhusgaran kan satong Katugunan an sarong tawo sagkod na dai pa siya nadadangog asin dai pa naaaraman an saiyang ginigibo, bako?”+ 52 Bilang simbag, sinabi ninda sa saiya: “Ano, taga Galilea ka man? Magsiyasat ka para mahiling mo na daing propetang isusugo na hali sa Galilea.”*

8 12 Dangan nagtaram giraray sa sainda si Jesus, na nagsasabi: “Ako an ilaw kan kinaban.+ An siisay man na magsunod sa sako dai nanggad malakaw sa kadikluman, kundi mapapasaiya an ilaw+ nin buhay.” 13 Kaya sinabi kan mga Fariseo sa saiya: “Ika an nagpapatotoo manungod sa sadiri mo; bakong balido an patotoo mo.” 14 Bilang simbag, sinabi ni Jesus sa sainda: “Maski ako mismo an nagpapatotoo manungod sa sadiri ko, masasarigan an sakuyang patotoo, huli ta aram ko kun sain ako hali saka kun sain ako maduman.+ Pero dai nindo aram kun sain ako hali saka kun sain ako maduman. 15 Naghuhukom kamo sigun sa laman;*+ dai lamang ako naghuhukom sa siisay man na tawo. 16 Asin maski pa kun maghukom man ako, an sakuyang paghukom kauyon kan katotoohan, huli ta bako sana ako an naghuhukom, kundi kaiba ko an Ama na nagsugo sa sako.+ 17 Siring man, nakasurat sa sadiri nindong Katugunan: ‘An patotoo nin duwang tawo balido.’+ 18 Saro ako na nagpapatotoo manungod sa sadiri ko, asin an Ama na nagsugo sa sako nagpapatotoo manungod sa sako.”+ 19 Dangan sinabi ninda sa saiya: “Hain an saimong Ama?” Nagsimbag si Jesus: “Dai nindo ako midbid pati an sakuyang Ama.+ Kun midbid nindo ako, mamimidbid man nindo an sakuyang Ama.”+ 20 Sinabi niya an mga tataramon na ini kan yaon siya sa may namumugtakan kan mga lalagan nin kontribusyon+ mantang nagtutukdo siya sa templo. Pero mayo nin duminakop sa saiya, huli ta dai pa nag-aabot an saiyang oras.+

21 Kaya sinabi niya giraray sa sainda: “Mahali ako, asin hahanapon nindo ako, alagad ta magagadan kamo dahil sa saindong kasalan.+ Sa dudumanan ko, dai kamo makakaduman.”+ 22 An mga Judio nagsarabi: “Mahugot daw siya? Sabi niya kaya, ‘Sa dudumanan ko, dai kamo makakaduman.’” 23 Sinabi pa niya sa sainda: “Kamo mga taga digdi sa ibaba; ako taga duman sa itaas.+ Kamo taga digdi sa kinaban na ini; ako bakong taga digdi sa kinaban na ini. 24 Iyan an dahilan kaya sinabi ko sa saindo: Magagadan kamo dahil sa saindong mga kasalan. Huli ta kun dai kamo magtubod na ako iyo an sinabi kong ako, magagadan kamo dahil sa saindong mga kasalan.” 25 Kaya sinabi ninda sa saiya: “Siisay ka man?” Nagsimbag si Jesus sa sainda: “Taano ta nakikipag-ulay pa baya ako sa saindo? 26 Dakul na bagay an kaipuhan kong sabihon mapadapit sa saindo asin dakul na bagay an huhusgaran ko. Sa katunayan, Siya na nagsugo sa sako pirming totoo an sinasabi, asin an mismong mga bagay na nadangog ko sa saiya sinasabi ko sa kinaban.”+ 27 Dai ninda nasabutan na nagtataram siya sa sainda manungod sa Ama. 28 Dangan sinabi ni Jesus: “Pag ikinaitaas na nindo an Aki nin tawo,+ saka sana nindo maaaraman na ako iyo an sinabi kong ako+ asin na dai akong ginigibo sa sadiri kong kabutan;+ kundi kun ano an itinukdo kan Ama sa sako, iyan an mga sinasabi ko. 29 Asin Siya na nagsugo sa sako nasa kaibanan ko; dai niya ako pinabayaan na nagsosolo, huli ta pirmi kong ginigibo an mga bagay na nakakapaugma sa saiya.”+ 30 Mantang sinasabi niya an mga bagay na ini, dakul an nagturubod sa saiya.

31 Dangan sinabi pa ni Jesus sa mga Judio na nagturubod sa saiya: “Kun magdadanay kamo sa sakuyang tataramon, kamo talaga an sakuyang mga disipulo, 32 asin maaaraman nindo an katotoohan,+ asin an katotoohan mapatalingkas sa saindo.”+ 33 Nagsimbag sinda sa saiya: “Mga gikan kami ni Abraham, asin dai kami kasuarin man nagin uripon nin siisay man. Ano ta nagsasabi kang, ‘Magigin talingkas kamo’?” 34 Sinimbag sinda ni Jesus: “Sinisigurado ko nanggad sa saindo, an lambang naggigibo nin kasalan uripon nin kasalan.+ 35 Saro pa, an uripon dai nagdadanay sa harong kan saiyang kagurangnan sagkod lamang; an aki nagdadanay diyan sagkod lamang. 36 Kaya kun patalingkason kamo kan Aki, kamo magigin tunay na talingkas. 37 Aram kong mga gikan kamo ni Abraham. Pero pighihinguwa nindo akong gadanon, huli ta an sakuyang tataramon dai nagkakaigwa nin lugar diyan sa saindo. 38 Sinasabi ko an mga bagay na nahiling ko kan kaibanan ako kan sakong Ama,+ pero ginigibo nindo an mga bagay na nadadangog nindo sa saindong ama.” 39 Bilang simbag, sinabi ninda sa saiya: “Si Abraham an samuyang ama.” Sinabi ni Jesus sa sainda: “Kun mga aki kamo ni Abraham,+ ginigibo kuta nindo an mga gibo ni Abraham. 40 Pero ngunyan pighihinguwa nindo akong gadanon, ako na nagsasabi sa saindo kan katotoohan na nadangog ko sa Diyos.+ Dai ini ginibo ni Abraham. 41 Ginigibo nindo an mga gibo kan saindong ama.” Sinabi ninda sa saiya: “Dai kami ipinangaki bunga nin imoralidad;* may saro kaming Ama, an Diyos.”

42 Sinabi ni Jesus sa sainda: “Kun an Diyos an saindong Ama, mamumutan nindo ako,+ huli ta naggikan ako sa Diyos asin yaon ako digdi. Dai ako nag-abot sa sadiri kong kabutan, kundi isinugo Niya ako.+ 43 Ano ta dai nindo nasasabutan an sinasabi ko? Dahil habo nindong dangugon an tataramon ko. 44 Gikan kamo sa saindong amang Diyablo, asin gusto nindong gibuhon an mga kagustuhan kan saindong ama.+ An sarong iyan paragadan puon sa kapinunan,*+ asin dai siya nanindugan sa katotoohan, huli ta mayo sa saiya an katotoohan. Pag nagtataram siya kan kaputikan, naturalesa niya iyan, huli ta siya putikon asin iyo an ama kan kaputikan.+ 45 Alagad huling katotoohan an sinasabi ko sa saindo, dai kamo nagtutubod sa sako. 46 Siisay sa saindo an makakapagpatunay na may nagibo akong kasalan? Kun nagtataram ako nin katotoohan, taano ta dai kamo nagtutubod sa sako? 47 An saro na gikan sa Diyos nagdadangog sa mga tataramon nin Diyos.+ Ini an dahilan kaya dai kamo nagdadangog, huli ta bako kamong gikan sa Diyos.”+

48 Bilang simbag, sinabi kan mga Judio sa saiya: “Bakong tama an sabi mi, ‘Samaritano+ ka asin sinasaniban ka nin demonyo’?”+ 49 Nagsimbag si Jesus: “Dai ako sinasaniban nin demonyo, kundi tinatawan ko nin onra an sakuyang Ama, asin rinaraot nindo an sakong reputasyon. 50 Pero dai ako naghahanap nin kamurawayan para sa sadiri ko;+ igwa nin Saro na naghahanap asin naghuhusgar. 51 Sinisigurado ko nanggad sa saindo, kun an siisay man nag-uutob kan sakuyang tataramon, dai siya nuarin man magagadan.”+ 52 Sinabi kan mga Judio sa saiya: “Ngunyan aram na niyamo na talagang sinasaniban ka nin demonyo. Nagadan si Abraham, pati na an mga propeta, pero sinasabi mo, ‘Kun an siisay man nag-uutob kan sakuyang tataramon, dai siya nuarin man magagadan.’ 53 Ano, mas urog ka pa sa samuyang amang si Abraham? Nagadan siya, pati na an mga propeta. Siisay ka man sa paghuna mo?” 54 Suminimbag si Jesus: “Kun pinapamuraway ko an sadiri ko, daing saysay an sakong kamurawayan. An sakuyang Ama an nagpapamuraway sa sako,+ an saro na sinasabi nindo na saindong Diyos. 55 Pero dai nindo siya midbid,+ alagad midbid ko siya.+ Asin kun sasabihon kong dai ko siya midbid, magigin putikon ako arog nindo. Pero midbid ko talaga siya, asin inuutob ko an saiyang tataramon. 56 An saindong amang si Abraham naugmang marhay sa paglaom na mahiling an sakuyang aldaw, asin nahiling niya iyan asin nag-ugma siya.”+ 57 Dangan sinabi kan mga Judio sa saiya: “Dai ka pa ngani 50 anyos, tapos nahiling mo na si Abraham?” 58 Sinabi ni Jesus sa sainda: “Sinisigurado ko nanggad sa saindo, bago pa nabuhay si Abraham, buhay na ako.”*+ 59 Kaya nagpururot sinda nin gapo para gapuon siya, pero nagtago si Jesus asin nagluwas sa templo.

9 Mantang nag-aagi si Jesus, nahiling niya an sarong lalaki na buta na puon pa kan ipangaki. 2 Hinapot siya kan saiyang mga disipulo: “Rabbi,+ siisay an nagkasala, an tawong ini o an mga magurang niya, kaya ipinangaki siyang buta?” 3 Nagsimbag si Jesus: “Bako an tawong ini an nagkasala asin bako man an mga magurang niya, pero pagkakataon ini na mahayag an mga gibo nin Diyos paagi sa saiya.+ 4 Dapat tang gibuhon an mga gibo kan Saro na nagsugo sa sako miyentras na aldaw pa;+ maabot an banggi kun sain mayo nang tawo an makakagibo. 5 Sagkod na yaon pa ako sa kinaban, ako an ilaw kan kinaban.”+ 6 Pagkasabi niya kan mga bagay na ini, naglutab siya sa daga asin guminibo nin laboy paagi sa liwoy, asin ilinahid niya an laboy sa mga mata kan lalaki+ 7 asin sinabi sa saiya: “Sige na, magkuramos* ka sa karigusan nin Siloam” (na tinatradusir na “Isinugo”). Naghali ini saka nagkuramos, asin nagbalik na nakakahiling na.+

8 Dangan an mga pagtaraid asin an mga parating nakakahiling sa saiya kaidto na nakikilimos nagsarabi: “Bakong iyo ini su lalaki na dating nakatukaw na nakikilimos?” 9 May mga nagsasabi: “Siya idto.” An iba man nagsasabi: “Bako, pero kalalawgon* niya siya.” An lalaki pauruutrong nagsabi: “Ako idto.” 10 Kaya hinapot ninda siya: “Paano namuklat an mga mata mo?” 11 Suminimbag siya: “Su lalaking inaapod na Jesus naggibo nin laboy, asin ilinahid niya iyan sa mga mata ko saka sinabi sa sako, ‘Magduman ka sa Siloam asin magkuramos ka.’+ Kaya nagduman ako saka nagkuramos, tapos nakakahiling na ako.” 12 Kaya sinabi ninda sa saiya: “Hain an lalaking iyan?” Sinabi niya: “Dai ko aram.”

13 Dinara ninda sa mga Fariseo an lalaking dating buta. 14 Nagkataon man na Sabbath+ kan aldaw na ginibo ni Jesus an laboy asin iminuklat an mga mata kan lalaki.+ 15 Kaya pati an mga Fariseo nagpuon na maghapot sa lalaki kun paano siya nakahiling. Sinabi niya sa sainda: “Linagan niya nin laboy an mga mata ko, tapos nagkuramos ako, asin nakahiling na ako.” 16 Dangan an nagkapira sa mga Fariseo nagsabi: “An tawong idto bakong sugo nin Diyos, ta dai siya nag-uutob kan Sabbath.”+ An iba man nagsabi: “Paanong an sarong tawong parakasala makakagibo nin arog kaiyan na mga tanda?”+ Kaya dai sinda nagkakauruyon.+ 17 Sa giraray, sinabi ninda sa lalaking dating buta: “Ano an masasabi mo manungod sa saiya, mantang mga mata mo an iminuklat niya?” Nagsimbag an lalaki: “Saro siyang propeta.”

18 Alagad, an mga Judio dai nagturubod na siya dating buta pero nakakahiling na, sagkod na umabot sa puntong ipinaapod ninda an mga magurang kan lalaki. 19 Asin hinapot ninda an mga ini: “Iyo ini an saindong aki na pigsasabi nindong ipinangaking buta? Paano nangyaring nakakahiling na siya?” 20 Nagsimbag an mga magurang niya: “Aram ming iyo ini an samuyang aki asin na ipinangaki siyang buta. 21 Pero kun paano nangyaring nakakahiling na siya ngunyan, dai mi aram; o kun siisay an nagmuklat kan saiyang mga mata, dai mi aram. Haputon nindo siya. Nasa edad na siya. Siya an dapat magtaram para sa sadiri niya.” 22 Sinabi iyan kan saiyang mga magurang dahil natatakot sinda sa mga Judio,+ huli ta nagkaigwa na nin kasunduan an mga Judio na kun may siisay man na magpahayag na si Jesus iyo an Cristo, an tawong iyan dapat na itiwalag sa sinagoga.+ 23 Iyan an dahilan kaya sinabi kan saiyang mga magurang: “Nasa edad na siya. Haputon nindo siya.”

24 Kaya sa ikaduwang pagkakataon inapod ninda an lalaking dating buta asin sinabi sa saiya: “Magtao kang kamurawayan sa Diyos; aram ming parakasala an tawong idto.” 25 Nagsimbag siya: “Kun parakasala man siya, dai ko aram. An aram ko lang, dati akong buta, pero ngunyan nakakahiling na ako.” 26 Dangan sinabi ninda sa saiya: “Ano an ginibo niya saimo? Paano niya iminuklat an saimong mga mata?” 27 Nagsimbag siya sa sainda: “Sinabi ko na sa saindo, pero dai kamo nagdangog. Taano ta gusto nindong madangog giraray? Dai man nindo gustong magin mga disipulo niya, bako?” 28 Dahil kaini, mapagtuya ninda siyang sinabihan: “Disipulo ka kan tawong idto, pero kami mga disipulo ni Moises. 29 Aram ming nakipag-ulay an Diyos ki Moises, pero kun manungod sa tawong idto, dai mi aram kun siisay an nagsugo sa saiya.” 30 Nagsimbag an lalaki: “Makangangalas nanggad na dai nindo aram kun siisay an nagsugo sa saiya, alagad ta iminuklat niya an sakuyang mga mata. 31 Aram niyato na an Diyos dai nagdadangog sa mga parakasala,+ pero kun an saro may takot sa Diyos saka naggigibo kan saiyang kabutan, dinadangog niya siya.+ 32 Puon pa kan suanoy na panahon, dai pa lamang nin nabaretaan na may nakapamuklat sa mga mata nin ipinangaking buta. 33 Kun an tawong idto bakong sugo nin Diyos, mayo lamang siya nin magiginibo.”+ 34 Bilang simbag, sinabi ninda sa saiya: “Namundag kang makasalan, tapos tutukduan mo kami?” Asin pinalayas* ninda siya!+

35 Nabaretaan ni Jesus na pinalayas* ninda an lalaki, asin kan manumpungan niya ini, sinabi niya: “Nagtutubod ka sa Aki nin tawo?” 36 Nagsimbag an lalaki: “Ginoo, siisay siya? Sabihon mo sa sako tanganing magtubod ako sa saiya.” 37 Sinabi ni Jesus sa saiya: “Nahiling mo na siya, asin an totoo, siya ining nakikipag-ulay sa saimo.” 38 Sinabi niya: “Nagtutubod ako sa saiya, Kagurangnan.” Asin suminubsob siya sa atubangan niya. 39 Dangan sinabi ni Jesus: “Nagdigdi ako sa kinaban para mahusgaran an kinaban, tanganing an mga dai nakakahiling makahiling+ asin an mga nakakahiling magin buta.”+ 40 Nadangog ini kan mga Fariseong yaon duman, asin sinabi ninda sa saiya: “An buot mong sabihon, buta man kami?” 41 Sinabihan sinda ni Jesus: “Kun kamo buta, mayo kuta kamong kasalan. Pero ngunyan sinasabi nindong, ‘Nakakahiling kami.’ Nagdadanay an saindong kasalan.”+

10 “Sinisigurado ko nanggad sa saindo, an saro na bako sa pinto minaagi sa paglaog sa turil nin mga karnero kundi minasakat sa ibang parte tanganing makalaog, an sarong iyan parahabon* asin tulisan.+ 2 Pero an saro na sa pinto minaagi sa paglaog iyo an pastor kan mga karnero.+ 3 Binubuksan siya kan bantay sa pintuan,+ asin an mga karnero nagdadangog sa boses niya.+ Inaapod niya sa pangaran an saiyang mga karnero asin ginigiyahan sinda paluwas. 4 Pag napaluwas na niya an gabos na saiya, minalakaw siyang nasa inutan ninda, asin an mga karnero nagsusunod sa saiya, huli ta bisto ninda an saiyang boses. 5 Siguradong dai sinda masunod sa sarong estranghero kundi madulag sa saiya, huli ta dai ninda bisto an boses kan mga estranghero.” 6 Sinabi ni Jesus sa sainda an pagkumparar na iyan, pero dai ninda nasabutan an sinasabi niya sa sainda.

7 Kaya sinabi giraray ni Jesus: “Sinisigurado ko nanggad sa saindo, ako an pinto para sa mga karnero.+ 8 An gabos na nag-arabot na nagpapamidbid na sinda daa ako, sinda mga parahabon asin mga tulisan; alagad an mga karnero dai nagdadangog sa sainda. 9 Ako an pinto; an siisay man na mag-agi sa sako sa paglaog maliligtas, asin an sarong iyan malaog saka maluwas asin makakanumpong nin sabsaban.+ 10 An parahabon minaabot sana tanganing manghabon asin manggadan saka mampuho.+ Ako nag-abot tanganing magkaigwa sinda nin buhay asin lubos nindang makamtan iyan. 11 Ako an marahay na pastor;+ an marahay na pastor itinatao an saiyang buhay* alang-alang sa mga karnero.+ 12 Pag an tawong tinatangdanan, na bako man pastor asin bako man kagsadiri kan mga karnero, nakahiling nin nagdadangadang na lobo, binabayaan niya an mga karnero tapos minadulag—asin tinatabag* kan lobo an nagkapira asin nagkakawararak an mga karnero— 13 tangdanan man sana kaya an tawong iyan asin daing pagmakulog sa mga karnero. 14 Ako an marahay na pastor. Midbid ko an sakuyang mga karnero asin midbid ako kan sakuyang mga karnero,+ 15 kun paanong midbid ako kan Ama asin midbid ko an Ama;+ asin itinatao ko an sakuyang buhay* alang-alang sa mga karnero.+

16 “Asin igwa pa ako nin ibang mga karnero, na bakong sa turil na ini;+ an mga iyan man dapat kong giyahan, asin madangog sinda sa sakuyang boses, asin sinda magigin sarong aripumpon sa pangangataman nin sarong pastor.+ 17 Ini an dahilan kaya namumutan ako kan Ama,+ huli ta itinatao ko an sakuyang buhay,*+ tanganing makamtan ko liwat iyan. 18 Mayo nin tawong makua kaiyan sa sako, kundi itatao ko iyan sa sadiri kong kabutan. May awtoridad akong itao iyan, asin may awtoridad akong kamtan liwat iyan.+ An pagbuot na ini inako ko hali sa sakuyang Ama.”

19 Dai na naman nagkauruyon an mga Judio+ dahil sa mga sinabi niya. 20 Dakul sa sainda an nagsasarabi: “Sinasaniban siya nin demonyo, saka mayo siya sa tultol na isip. Ano ta nagdadangog kamo sa saiya?” 21 An iba nagsarabi: “Bako ining mga tataramon nin tawong sinasaniban nin demonyo. Dai magigibo nin demonyo na imuklat an mga mata nin mga buta, bako?”

22 Kan panahon na idto, isinelebrar sa Jerusalem an Kapiyestahan nin Pagdedikar. Tiglipot kaidto, 23 asin naglalakaw si Jesus sa templo duman sa pasilyong may atop na inaapod na Portiko ni Solomon.+ 24 Dangan pinalibutan siya kan mga Judio, asin sinabi ninda sa saiya: “Sagkod nuarin mo kami pagpaparapaisipon?* Kun ika an Cristo, sabihon mo sa samo nin diretsahan.” 25 Sinimbag sinda ni Jesus: “Sinabi ko na sa saindo, pero dai kamo nagtutubod. An mga gibo na ginigibo ko sa ngaran kan sakuyang Ama, an mga ini nagpapatotoo manungod sa sako.+ 26 Alagad dai kamo nagtutubod, huli ta bako ko kamong mga karnero.+ 27 An sakuyang mga karnero nagdadangog sa boses ko, asin midbid ko sinda, saka nagsusunod sinda sa sako.+ 28 Tinatawan ko sinda nin buhay na daing katapusan,+ asin dai nanggad sinda malalaglag maski nuarin, saka mayo nin maagaw sa sainda sa kamot ko.+ 29 An itinao kan sakuyang Ama sa sako sarong bagay na mas urog pa kisa sa gabos na iba pang bagay, asin mayo nin makakaagaw sa sainda sa kamot kan Ama.+ 30 Ako asin an Ama saro.”*+

31 Nagpururot giraray nin gapo an mga Judio tanganing gapuon siya. 32 Sinabi ni Jesus sa sainda: “Nagpahiling ako sa saindo nin dakul na marahay na gibo na hali sa Ama. Arin sa mga gibong idto an dahilan kaya gusto nindo akong gapuon?” 33 Sinimbag siya kan mga Judio: “Gagapuon mi ika, bakong dahil sa marahay na gibo, kundi dahil sa paglanghad;*+ ginigibo mo kayang diyos an sadiri mo dawa tawo ka man sana.” 34 Nagsimbag si Jesus: “Bakong nakasurat sa saindong Katugunan, ‘Nagsabi ako: “Kamo mga diyos”’?*+ 35 Kun inapod niyang ‘mga diyos’+ idtong mga sinaway kan tataramon nin Diyos—asin dai maninigaran an sinabi kan kasuratan— 36 ano ta ako na pinabanal kan Ama asin isinugo digdi sa kinaban sinasabihan nindong, ‘Naglalanghad ka,’ dahil sinabi kong, ‘Ako an aki nin Diyos’?+ 37 Kun dai ko ginigibo an mga gibo kan sakuyang Ama, dai kamo magtubod sa sako. 38 Pero kun ginigibo ko an mga iyan, maski dai kamo nagtutubod sa sako, magtubod kamo sa mga gibong iyan,+ tanganing maaraman nindo asin padagos na masabutan na an Ama kasaro ko asin ako kasaro kan Ama.”+ 39 Kaya pinurbaran giraray ninda siyang dakupon, alagad nakadulag siya sa sainda.

40 Asin nagpasiring giraray siya sa ibong kan Jordan duman sa lugar kun sain nagbawtismo si Juan kan primero,+ asin nagdanay siya duman. 41 Dakul na tawo an nagduruman sa saiya asin nagsarabi: “Si Juan dai naggibo maski sarong tanda, pero totoo an gabos na sinabi ni Juan manungod sa tawong ini.”+ 42 Asin dakul an nagturubod sa saiya duman.

11 Ngunyan igwa nin sarong lalaking may hilang na an pangaran Lazaro; taga Betania siya, an baryo kun sain nakaistar si Maria asin an tugang kaining si Marta.+ 2 Ini an Maria na nagbubo nin pahamot na lana sa Kagurangnan asin nagpunas kan mga bitis kaini gamit an saiyang buhok;+ tugang niya an may hilang na si Lazaro. 3 Kaya an mga tugang niyang babayi nagpasabi ki Jesus: “Kagurangnan, may hilang an padangat mong amigo.” 4 Pero kan madangog iyan ni Jesus, sinabi niya: “Bakong kagadanan an pinakasagkudan kan hilang na ini, kundi kamurawayan nin Diyos,+ tanganing an Aki nin Diyos mapamuraway paagi kaiyan.”

5 Namumutan ni Jesus si Marta asin an tugang kaining babayi saka si Lazaro. 6 Pero kan mabaretaan niyang may hilang si Lazaro, nagdanay pa man giraray siya nin duwa pang aldaw sa lugar na pinipirmihan niya. 7 Pakalihis kan duwang aldaw, sinabi niya sa mga disipulo: “Magduman giraray kita sa Judea.” 8 An mga disipulo nagsabi sa saiya: “Rabbi,+ dai pa sana nahahaloy, gusto kang gapuon+ kan mga taga Judea, tapos maduman ka giraray?” 9 Nagsimbag si Jesus: “An sarong aldaw igwa nin 12 oras na maliwanag, bako?+ Kun an siisay man naglalakaw miyentras na maliwanag, dai siya masisingkog sa ano man, dahil nahihiling niya an liwanag kan kinaban na ini. 10 Alagad kun an siisay man naglalakaw nin banggi, nasisingkog siya, huli ta mayo siyang liwanag.”

11 Pagkasabi niya kan mga bagay na ini, idinagdag pa niya: “Si Lazaro na amigo ta nagtuturog,+ pero maduman ako tanganing pukawon siya.” 12 Dangan an mga disipulo nagsabi sa saiya: “Kagurangnan, kun nagtuturog siya, mararahay siya.” 13 Alagad, an buot sabihon ni Jesus iyo an pagkagadan ni Lazaro. Pero an paghuna ninda literal na pagturog an sinasabi niya. 14 Dangan malinaw na sinabi ni Jesus sa sainda: “Si Lazaro nagadan,+ 15 asin nauugma ako para sa saindo na mayo ako duman, tanganing magtubod kamo. Pero dumanon ta na siya.” 16 Kaya si Tomas, na inaapod na Kambal, nagsabi sa mga kapwa niya disipulo: “Magduman man kita, tanganing magadan kitang kaiba niya.”+

17 Kan makaabot si Jesus, apat na aldaw nang nasa lulubngan* si Lazaro. 18 Harani lang an Betania sa Jerusalem, mga tulong kilometro* an distansiya. 19 Asin dakul sa mga Judio an nagduruman ki Marta asin Maria tanganing rangahon sinda dahil sa pagkagadan kan saindang tugang. 20 Kan maaraman ni Marta na padangadang si Jesus, naghali siya tanganing sabaton ini; pero si Maria+ nagdanay na nakatukaw sa harong. 21 Dangan sinabi ni Marta ki Jesus: “Kagurangnan, kun yaon ka lang digdi, dai kutana nagadan an tugang ko. 22 Pero dawa ngunyan naniniwala pa man giraray ako na maski anong hagadon mo sa Diyos, itatao iyan nin Diyos sa saimo.” 23 Sinabi ni Jesus sa saiya: “Mabangon an saimong tugang.” 24 Sinabi ni Marta sa saiya: “Aram kong mabangon siya sa pagkabuhay liwat+ sa huring aldaw.” 25 Sinabi ni Jesus sa saiya: “Ako an pagkabuhay liwat asin an buhay.+ An nagtutubod sa sako, dawa pa magadan siya, mabubuhay; 26 asin an lambang saro na nabubuhay saka nagtutubod sa sako dai nanggad nuarin man magagadan.+ Nagtutubod ka digdi?” 27 Sinabi niya sa saiya: “Iyo, Kagurangnan, nagtutubod ako na ika an Cristo, an Aki nin Diyos, an saro na maabot sa kinaban.” 28 Pagkasabi niya kaini, naghali siya asin inapod niya an tugang niyang si Maria saka sinabihan ini na daing ibang nakakadangog: “Yaon an Paratukdo+ asin ipinapaapod ka.” 29 Kan madangog ini ni Maria, nagtindog siya tulos asin nagduman ki Jesus.

30 Dai pa nagdiretso si Jesus sa baryo, kundi yaon pa man giraray siya sa lugar kun sain siya sinabat ni Marta. 31 Igwa kaidto nin mga Judiong nakikidumamay ki Maria na yaon sa harong ninda. Kan mahiling ninda si Maria na naghihidaling nagtindog asin nagluwas, nagsurunod sinda sa saiya, na naghuhuna na mapasiring siya sa lulubngan*+ tanganing maghibi duman. 32 Kan makaabot si Maria duman ki Jesus asin mahiling niya ini, suminubsob siya sa pamitisan kaini asin sinabi sa saiya: “Kagurangnan, kun yaon ka lang digdi, dai kutana nagadan an tugang ko.” 33 Kan mahiling ni Jesus si Maria na naghihibi asin an mga Judiong kaibanan kaini na naghihiribi man, nakamati siya nin grabeng kulog sa saiyang buot* asin naapektuhan siyang marhay. 34 Sinabi niya: “Sain nindo siya ilinubong?” Sinabi ninda sa saiya: “Kagurangnan, madya asin hilinga.” 35 Napaluha si Jesus.+ 36 Kaya nagpuon na magsabi an mga Judio: “Hilinga, padangat niya talaga siya!” 37 Pero an nagkapira sa sainda nagsarabi: “Nagibo kan tawong ini na imuklat an mga mata kan sarong buta,+ dai niya daw kayang pugulan kuta na magadan si Lazaro?”

38 Nakamati giraray si Jesus nin grabeng kulog sa saiyang buot, tapos nagduman siya sa lulubngan.* Sarong kuweba iyan na may nakasarang gapo. 39 Sinabi ni Jesus: “Halia nindo an gapo.” Si Marta, na tugang kan nagadan, nagsabi sa saiya: “Kagurangnan, siguradong namamarong na siya, ta ikaapat na aldaw na.” 40 Sinabi ni Jesus sa saiya: “Bakong sinabi ko sa saimo na kun matubod ka mahihiling mo an kamurawayan nin Diyos?”+ 41 Kaya hinali ninda an gapo. Dangan nagtangad si Jesus sa langit+ asin nagsabi: “Ama, nagpapasalamat ako sa saimo na dinangog mo ako. 42 Iyo, aram kong pirmi mo akong dinadangog; pero para sa mga tawong nakatindog sa palibot kaya ako nagtaram, tanganing magturubod sinda na isinugo mo ako.”+ 43 Pagkasabi niya kaiyan, nagkurahaw siya nin makusog: “Lazaro, lumuwas ka!”+ 44 An tawong nagadan nagluwas na napupuruputan nin tela an mga bitis saka mga kamot, asin napapatos man nin tela an saiyang lalawgon. Sinabi ni Jesus sa sainda: “Haralion nindo an nakapurupot sa saiya asin palakawon nindo siya.”

45 Kaya, dakul sa mga Judio na nagduman ki Maria asin nakahiling kan ginibo ni Jesus an nagturubod sa saiya,+ 46 pero an nagkapira sa sainda nagduman sa mga Fariseo asin sinabi sa sainda an ginibo ni Jesus. 47 Kaya tinipon kan mga panginot na saserdote saka kan mga Fariseo an Sanhedrin asin sinabi ninda: “Ano an gigibuhon niyato, ta an tawong ini naggigibo nin dakul na tanda?+ 48 Kun papabayaan ta siya sa ginigibo niyang ini, gabos sinda maturubod sa saiya, asin an mga Romano maarabot asin kukuanon ninda an satong lugar* saka an satong nasyon.” 49 Alagad an saro sa sainda, si Caifas,+ na halangkaw na saserdote kan taon na idto, nagsabi sa sainda: “Mayo lamang kamo nin aram, 50 asin dai nindo naiisip na kamo an makikinabang kun magagadan an sarong tawo para sa banwaan imbes na an bilog na nasyon an malaglag.” 51 Pero bako niyang sadiring ideya an saiyang sinabi, kundi dahil ta halangkaw na saserdote siya kan taon na idto, nagpropesiya siya na magagadan si Jesus para sa nasyon, 52 asin bako sanang para sa nasyon kundi tanganing tiripunon man sa sarong grupo an mga aki nin Diyos na nagkasuruway-suway. 53 Kaya puon kan aldaw na idto, nagkurumplutan sinda na gadanon siya.

54 Huli kaini, si Jesus dai na naglalakaw sa mga lugar na mahihiling siya kan mga Judio, imbes naghali siya asin nagduman sa lugar na harani sa kaawagan, sa sarong siyudad na inaapod na Efraim,+ asin nagdanay siya duman kaiba an mga disipulo. 55 Madali na an Paskuwa+ kan mga Judio, asin dakul na tawo hali sa mga banwa an nagtukad pasiring sa Jerusalem bago an Paskuwa tanganing maglinig kan saindang sadiri sa seremonyal na paagi. 56 Pighahanap ninda si Jesus, asin mantang nagtuturutindog sinda sa palibot kan templo, nag-uurulay-ulay sinda: “Ano sa paghuna nindo, dai na daw talaga siya madigdi sa kapiyestahan?” 57 Pero nagtao nin pagbuot an mga panginot na saserdote asin an mga Fariseo na kun may siisay man na makaaram kun hain si Jesus, dapat niya iyan na ipaisi sa sainda, tanganing madakop* ninda siya.

12 Anom na aldaw bago an Paskuwa, nag-abot si Jesus sa Betania, an lugar ni Lazaro,+ na ibinangon ni Jesus hali sa mga gadan. 2 Kaya naghanda sinda duman nin pamanggihan para sa saiya, asin si Marta an nagseserbi sa sainda nin kakanon,+ pero si Lazaro kaiba sa mga kasabay niyang nagkakakan.* 3 Dangan nagkua si Maria nin kulang-kulang kabangang litro* nin pahamot na lana, na purong nardo asin mamahalon na marhay, tapos ibinubo niya iyan sa mga bitis ni Jesus saka pinunasan an mga ini kan saiyang buhok. An mahamot na parong kan lana nakalakop sa bilog na harong.+ 4 Alagad an saro sa saiyang mga disipulo na si Judas Iscariote,+ na madali nang magtraydor sa saiya, nagsabi: 5 “Taano ta dai na lang ipinabakal an pahamot na lanang ini sa kantidad na 300 na denario* asin itinao iyan sa mga pobre?” 6 Pero sinabi niya ini, bakong dahil nagmamalasakit siya sa mga pobre, kundi dahil parahabon siya asin siya an may kapot kan kahon nin kuwarta saka natuod na siyang maghabon diyan nin kuwarta. 7 Dangan sinabi ni Jesus: “Pabayaan nindo siya, tanganing magibo niya an kaugalian na ini bilang pag-andam sa aldaw kan sakuyang lubong.+ 8 Huli ta an mga pobre pirmi nindong kaibanan,+ pero ako dai nindo pirming makakaibanan.”+

9 Miyentras tanto, dakul na Judio an nakaaram na yaon siya duman, asin nag-arabot sinda bako sanang dahil ki Jesus kundi tanganing mahiling man si Lazaro, na ibinangon niya hali sa mga gadan.+ 10 An mga panginot na saserdote nagkurumplutan ngunyan na gadanon man si Lazaro, 11 huli ta siya an dahilan kun taano ta dakul na Judio an nagduduruman asin nagtuturubod ki Jesus.+

12 Kan sunod na aldaw, nabaretaan kan kadakul na tawong nag-arabot para sa kapiyestahan na maabot sa Jerusalem si Jesus. 13 Kaya nagkurua sinda nin mga sanga nin palma saka nagruluwas tanganing sabaton siya, asin nagpuon sindang magkururahaw: “Iligtas mo tabi siya!* Biniyayaan an saro na minaabot sa ngaran ni Jehova,*+ an Hadi kan Israel!”+ 14 Kan makakua si Jesus nin ugbon na asno, suminangkay siya diyan,+ arog kan nasusurat: 15 “Dai ka matakot, aking babayi nin Sion. Uya! An saimong hadi paabot na, nakasakay sa ugbon nin asno.”+ 16 Kan primero, dai nasabutan kan saiyang mga disipulo an mga bagay na iyan, pero kan mapamuraway na si Jesus,+ nagirumduman ninda na nakasurat palan an arog kaiyan na mga bagay manungod sa saiya asin na ginibo ninda an mga iyan sa saiya.+

17 Asin padagos na nagpapatotoo+ idtong mga nakahiling kan apudon ni Jesus si Lazaro sa lulubngan*+ asin ibangon ini hali sa mga gadan. 18 Ini man an dahilan kaya nagduruman sa saiya an mga tawo, huli ta nabaretaan ninda na ginibo niya an tandang ini. 19 Kaya nagsarabi an mga Fariseo sa lambang saro: “Hilinga na baya nindo, daing nangyayari sa mga plano ta. Nagsusunod na sa saiya an bilog na kinaban!”+

20 Ngunyan igwa nin nagkapirang Griego na kaiba sa mga nag-arabot tanganing sumamba sa panahon kan kapiyestahan. 21 Kaya nagdulok sinda ki Felipe,+ na taga Betsaida sa Galilea, asin nakiulay sinda sa saiya, na sinasabi: “Ginoo, gusto ming mahiling si Jesus.” 22 Nagduman si Felipe ki Andres, asin sinabi niya ini sa saiya. Dangan nagduman si Andres asin Felipe ki Jesus, asin sinabi ninda ini sa saiya.

23 Pero nagsimbag sainda si Jesus: “Nag-abot na an oras tanganing pamurawayon an Aki nin tawo.+ 24 Sinisigurado ko nanggad sa saindo, sagkod na an sarong tipasi nin trigo dai mahulog sa daga asin magadan, nagdadanay iyan na saro sanang tipasi; pero kun iyan magadan,+ namumunga iyan nin dakul. 25 An siisay man na namumuot sa saiyang buhay* linalaglag iyan, pero an siisay man na nauungis sa saiyang buhay*+ sa kinaban na ini maiingatan iyan para sa buhay na daing katapusan.+ 26 Kun an siisay man gustong maglingkod sa sako, magsunod siya sa sako, asin kun hain ako, yaon man duman an sakuyang lingkod.+ Kun an siisay man gustong maglingkod sa sako, tatawan siya nin onra kan Ama. 27 Ngunyan napupurisaw ako,*+ asin ano an sasabihon ko? Ama, iligtas mo ako sa mangyayaring ini.*+ Minsan siring, ini an dahilan kaya ako nag-abot. 28 Ama, pamurawaya an saimong pangaran.” Dangan sarong boses+ an nadangog hali sa langit: “Pinamuraway ko na iyan asin papamurawayon ko giraray.”+

29 Nadangog iyan kan mga tawong nakatindog duman, asin sinabi ninda na nagdaguldol daa. An iba man nagsabi: “May anghel na nakipag-ulay sa saiya.” 30 Nagsimbag si Jesus: “An boses na ini bakong para sa sako kundi para sa saindo. 31 Ngunyan may ginigibong paghukom sa kinaban na ini;+ ngunyan an tagapamahala kan kinaban na ini papalayason.+ 32 Pero ako, pag ikinaitaas na ako kan mga tawo hali sa daga,+ irarani ko sa sakuya an gabos na klase nin tawo.” 33 An talagang dahilan kaya niya sinabi iyan iyo na tanganing iparisa kun anong klaseng kagadanan an madali na niyang agihan.+ 34 Dangan nagsimbag sa saiya an mga tawo: “Nadangog mi sa Katugunan na an Cristo magdadanay sagkod lamang.+ Paano mo nasabing an Aki nin tawo kaipuhan na iitaas?+ Siisay an Aki nin tawo na ini?” 35 Kaya sinabi ni Jesus sa sainda: “An ilaw makakaibanan pa nindo nin dikit na panahon. Maglakaw kamo miyentras na yaon pa sa saindo an liwanag, tanganing dai kamo madaog kan kadikluman; an siisay man na naglalakaw sa kadikluman dai aram kun sain siya paduman.+ 36 Mantang an ilaw kaibanan pa nindo, magtubod kamo sa ilaw, tanganing kamo magin mga aki nin liwanag.”+

Sinabi ni Jesus an mga bagay na iyan dangan naghali na saka nagtago sa sainda. 37 Maski ngani dakulon nang tanda an nahiling nindang ginibo niya, dai sinda nagtutubod sa saiya, 38 tanganing mautob an tataramon ni Isaias na propeta, na nagsabi: “Jehova,* siisay an nagtubod sa nadangog hali sa samuya?*+ Asin kun manungod sa takyag ni Jehova,* kiisay iyan ihinayag?”+ 39 An dahilan kun taano ta dai ninda nagibong magtubod iyo na may saro pang sinabi si Isaias: 40 “Binuta niya an saindang mga mata asin pinatagas an saindang puso, tanganing dai sinda makahiling paagi kan mga mata ninda asin dai makasabot paagi kan puso ninda saka dai sinda magbakli tapos paumayan ko sinda.”+ 41 Sinabi ni Isaias an mga bagay na ini huli ta nahiling niya an saiyang kamurawayan, asin nagtaram siya manungod sa saiya.+ 42 Dawa arog kaiyan, dakul man an talagang nagturubod sa saiya maski na an mga tagapamahala,+ pero dai ninda ini ipinapahayag dahil sa mga Fariseo, tanganing dai sinda matiwalag sa sinagoga;+ 43 huli ta mas minamawot pa ninda an kamurawayan na hali sa mga tawo kisa sa kamurawayan na hali sa Diyos.+

44 Alagad, nagtaram si Jesus sa makusog na boses, na sinasabi: “An siisay man na nagtutubod sa sako nagtutubod bako sana sa sako kundi sa saiya man na nagsugo sa sako;+ 45 asin an siisay man na nakakahiling sa sako nakakahiling man sa Saiya na nagsugo sa sako.+ 46 Nag-abot ako bilang ilaw sa kinaban,+ tanganing an lambang saro na nagtutubod sa sako dai magdanay sa kadikluman.+ 47 Pero kun an siisay man nakakadangog kan sakuyang mga tataramon asin dai iyan inuutob, dai ko siya hinuhukuman; huli ta nag-abot ako, bako tanganing hukuman an kinaban, kundi tanganing iligtas an kinaban.+ 48 An siisay man na nagbabaliwala sa sako asin dai nag-aako kan sakuyang mga tataramon, igwa nin mahukom sa saiya. An tataramon na ipinahayag ko iyo an mahukom sa saiya sa huring aldaw. 49 Huli ta dai ako nagtataram sa sadiri kong kabutan, kundi an Ama na nagsugo sa sako iyo mismo an nagtao sa sako nin pagbuot manungod sa kun ano an sasabihon asin kun ano an itataram.+ 50 Asin aram kong an saiyang pagbuot nangangahulugan nin buhay na daing katapusan.+ Kaya ano man an itinataram ko, itinataram ko iyan kauyon kan mismong itinaram kan Ama sa sako.”+

13 Bago pa an kapiyestahan kan Paskuwa, aram na ni Jesus na nag-abot na an saiyang oras+ tanganing bayaan niya an kinaban na ini asin magpasiring siya sa Ama.+ Kaya, huling namumutan niya an saiyang mga parasunod* na yaon digdi sa kinaban, namutan niya sinda sagkod sa katapusan.+ 2 Nagkakakan sinda kaidto kan pamanggihan, asin ilinaag na kan Diyablo sa puso ni Judas Iscariote,+ na aki ni Simon, an pagtraydor ki Jesus.+ 3 Huling aram ni Jesus na itinao na kan Ama sa saiyang kamot an gabos na bagay asin na naggikan siya sa Diyos saka mapasiring siya sa Diyos,+ 4 nagtindog siya hali sa lamesa asin hinuba an saiyang pang-ibabaw na mga bado. Asin nagkua siya nin tuwalya saka ihinagkos iyan sa habayan niya.*+ 5 Pagkatapos, naglaag siya nin tubig sa sarong planggana asin pinunan na hanawan an mga bitis kan mga disipulo, dangan pinunasan niya an mga iyan kan tuwalyang nakahagkos sa saiya. 6 Kan magrani siya ki Simon Pedro, sinabi kaini sa saiya: “Kagurangnan, hahanawan mo an mga bitis ko?” 7 Nagsimbag sa saiya si Jesus: “Dai mo nasasabutan ngunyan an ginigibo ko, pero pag-abot nin panahon* masasabutan mo.” 8 Sinabi ni Pedro sa saiya: “Dai nanggad ako matugot na hanawan mo an mga bitis ko.” Nagsimbag sa saiya si Jesus: “Sagkod na dai taka hanawan,+ bako kang angay na magin kaibanan ko.” 9 Sinabi ni Simon Pedro sa saiya: “Kagurangnan, bako lang mga bitis ko an hanawan mo, kundi hanawan mo man pati an mga kamot ko asin hugasan an payo ko.” 10 Sinabi ni Jesus sa saiya: “An siisay man na nagkarigos na mayo na nin iba pang kaipuhan na hugasan kundi an mga bitis niya sana, huli ta lubos na siyang malinig. Asin kamo mga malinig na, pero bako gabos.” 11 Huli ta aram na niya kun siisay an matraydor sa saiya.+ Ini an dahilan kaya sinabi niya: “Bako gabos sa saindo malinig.”

12 Pagkatapos niyang hanawan an mga bitis ninda asin isulot an pang-ibabaw niyang mga bado, nagtukaw* giraray siya sa may lamesa asin nagsabi sa sainda: “Nasasabutan nindo an ginibo ko sa saindo? 13 Inaapod nindo akong ‘Paratukdo’ saka ‘Kagurangnan,’ asin tama an pag-apod nindong iyan.+ 14 Kaya kun ako ngani, na Kagurangnan asin Paratukdo, naghanaw kan mga bitis nindo,+ dapat* man nindong hanawan an mga bitis kan lambang saro.+ 15 Huli ta nagtao ako sa saindo nin arugan, tanganing kun ano an ginibo ko sa saindo, iyo man dapat an gibuhon nindo.+ 16 Sinisigurado ko nanggad sa saindo, an uripon bakong mas urog sa saiyang kagurangnan, asin an isinugo bako man mas urog sa nagsugo sa saiya. 17 Kun aram nindo iyan, maugma kamo kun ginigibo nindo iyan.+ 18 Dai ko man buot sabihon na gabos kamo; midbid ko an mga pinili ko. Pero nangyari ini tanganing mautob an kasuratan:+ ‘An saro na dating nagkakakan kan sakuyang tinapay tuminumang sa sako.’*+ 19 Puon sa oras na ini, sasabihon ko na sa saindo bago pa iyan mangyari, tanganing pag nangyari na iyan magtubod kamo na ako iyo an sinabi kong ako.+ 20 Sinisigurado ko nanggad sa saindo, an siisay man na minaako sa siisay man na isinugo ko minaako man sa sako,+ asin an siisay man na minaako sa sako minaako man sa Saiya na nagsugo sa sako.”+

21 Pagkatapos niyang sabihon an mga bagay na ini, napurisaw na marhay si Jesus, asin hayagan niyang sinabi: “Sinisigurado ko nanggad sa saindo, saro sa saindo an matraydor sa sako.”+ 22 Naghirilingan sa kada saro an mga disipulo, na nariribong kun baga siisay an pinapanungdan niya.+ 23 An saro sa mga disipulo, an namumutan ni Jesus,+ nakatukaw harani sa saiya.* 24 Kaya nagtango si Simon Pedro sa disipulong ini asin nagsabi: “Sabihon mo samo kun siisay an pigsasabi niya.” 25 Kaya an disipulong ini nagsandig sa may daghan ni Jesus asin nagsabi sa saiya: “Kagurangnan, siisay siya?”+ 26 Nagsimbag si Jesus: “Siya an tatawan ko kan tinapay na isasawsaw ko.”+ Kaya pagkasawsaw niya kan tinapay, itinao niya iyan ki Judas, na aki ni Simon Iscariote. 27 Pagkakua ni Judas kan tinapay, luminaog si Satanas sa puso niya.+ Kaya sinabi ni Jesus sa saiya: “An ginigibo mo, hidalion mo na.” 28 Pero mayo sa mga nakatukaw duman sa may lamesa an nakakaaram kun taano ta sinabi niya iyan sa saiya. 29 Sa katunayan, may nagkapira na naghuhuna na dahil si Judas an may kapot kan kahon nin kuwarta,+ sinasabihan siya ni Jesus, “Magbakal ka kan mga kaipuhan ta para sa kapiyestahan,” o na magtao siya sa mga pobre. 30 Kaya pagkakua niya kan tinapay, nagluwas siya tulos. Banggi kaidto.+

31 Kan makaluwas na siya, nagsabi si Jesus: “Ngunyan an Aki nin tawo pinapamuraway,+ asin an Diyos pinapamuraway paagi sa saiya. 32 An Diyos mismo an mapamuraway sa saiya,+ asin papamurawayon niya siya tulos. 33 Mga namumutan* na aki, makakaibanan nindo ako nin dikit na sanang panahon. Hahanapon nindo ako; asin arog kan sinabi ko sa mga Judio, ‘Sa dudumanan ko, dai kamo makakaduman,’+ sinasabi ko man iyan ngunyan sa saindo. 34 Tinatawan ko kamo nin sarong bagong tugon, na kamutan nindo an lambang saro; kamutan nindo an lambang saro+ arog kan pagkamuot ko sa saindo.+ 35 Paagi kaini, maaaraman kan gabos na kamo sakuyang mga disipulo—kun igwa kamo nin pagkamuot sa lambang saro.”+

36 Sinabi ni Simon Pedro sa saiya: “Kagurangnan, sain ka maduman?” Nagsimbag si Jesus: “Sa dudumanan ko, dai ka makakasunod sa sako ngunyan, pero masunod ka pag-abot nin panahon.”+ 37 Sinabi ni Pedro sa saiya: “Kagurangnan, taano ta dai ako makakasunod sa saimo ngunyan? Itatao ko an buhay* ko para sa saimo.”+ 38 Nagsimbag si Jesus: “Itatao mo an buhay* mo para sa sako? Sinisigurado ko nanggad sa saimo, dai nanggad maturaok an manok sagkod na dai mo nguna nigaran nin tulong beses na bisto mo ako.”+

14 “Dai mapurisaw an saindong puso.+ Magtubod kamo sa Diyos;+ magtubod man kamo sa sako. 2 Sa harong kan sakuyang Ama igwang dakul na irukan. Kun bako iyan totoo, dai ko na kutana iyan sinabi sa saindo. Pero ngunyan, maduman ako tanganing mag-andam nin lugar para sa saindo.+ 3 Saro pa, pag nagduman ako asin nag-andam nin lugar para sa saindo, mabalik ako asin dadarahon ko kamo sa irukan ko, tanganing kun hain ako yaon man kamo.+ 4 Asin kun sain ako maduman, aram nindo an dalan.”

5 Sinabi ni Tomas+ sa saiya: “Kagurangnan, dai mi aram kun sain ka maduman. Paano mi maaaraman an dalan?”

6 Sinabi ni Jesus sa saiya: “Ako an dalan+ asin an katotoohan+ asin an buhay.+ Mayo nin makakadulok sa Ama kun bakong paagi sa sako.+ 7 Kun namidbid nindo ako, namidbid man kutana nindo an sakuyang Ama; puon sa oras na ini, midbid na nindo siya asin nahiling na nindo siya.”+

8 Sinabi ni Felipe sa saiya: “Kagurangnan, ipahiling mo sa samo an Ama, asin kontento na kami kaiyan.”

9 Sinabi ni Jesus sa saiya: “Haluyon na baga nindo akong kaibanan Felipe, dai mo pa nanggad ako midbid? An siisay man na nakahiling na sa sako nakahiling na man sa Ama.+ Taano ta nagsasabi kang, ‘Ipahiling mo sa samo an Ama’? 10 Dai ka nagtutubod na ako kasaro kan Ama asin an Ama kasaro ko?+ An mga bagay na sinasabi ko sa saindo dai ko itinataram hali sa sadiri kong mga ideya,+ kundi an mga ini mga gibo kan Ama na nagdadanay na kasaro ko. 11 Magtubod kamo sa sako na ako kasaro kan Ama asin an Ama kasaro ko; kun dai man, magtubod kamo dahil sa mismong mga bagay na ginibo ko.+ 12 Sinisigurado ko nanggad sa saindo, an siisay man na nagtutubod sa sako magibo man kan mga ginigibo ko; asin magibo siya nin mga bagay na labi pa sa mga ini,+ huli ta maduman ako sa Ama.+ 13 Siring man, ano man na hagadon nindo sa ngaran ko, gigibuhon ko iyan, tanganing an Ama mapamuraway paagi sa Aki.+ 14 Kun may hagadon kamong ano man sa ngaran ko, gigibuhon ko iyan.

15 “Kun namumutan nindo ako, uutubon nindo an sakuyang mga tugon.+ 16 Asin makikiulay ako sa Ama asin tatawan niya kamo nin saro pang paratabang* na makakaibanan nindo sagkod lamang,+ 17 an espiritu kan katotoohan,+ na dai puwedeng makua kan kinaban, huli ta dai iyan nahihiling kan kinaban ni naaaraman man.+ Aram nindo iyan, huli ta nagdadanay iyan sa saindo asin yaon sa saindo. 18 Dai ko kamo babayaan na nagmumundo na siring sa nagadanan.* Madigdi ako sa saindo.+ 19 Dikit na sanang panahon, dai na ako mahihiling kan kinaban, pero mahihiling nindo ako,+ huli ta ako nabubuhay asin kamo mabubuhay. 20 Sa aldaw na iyan, maaaraman nindo na ako kasaro kan sakuyang Ama asin kamo kasaro ko asin ako kasaro nindo.+ 21 An siisay man na minaako kan sakuyang mga tugon asin nag-uutob kaiyan iyo an namumuot sa sako. Siring man, an siisay man na namumuot sa sako mamumutan kan sakuyang Ama, asin mamumutan ko siya saka ihahayag ko an sakong sadiri sa saiya.”

22 Si Judas,+ bakong su Iscariote, nagsabi sa saiya: “Kagurangnan, ano an dahilan ta sa samuya mo gustong ihayag nin malinaw an sadiri mo asin bakong sa kinaban?”

23 Bilang simbag, sinabi ni Jesus sa saiya: “Kun an siisay man namumuot sa sako, uutubon niya an sakuyang tataramon,+ asin mamumutan siya kan sakuyang Ama, asin maduman kami sa saiya saka mairok kami sa kaibanan niya.+ 24 An siisay man na dai namumuot sa sako dai nag-uutob kan sakuyang mga tataramon. An tataramon na nadadangog nindo bakong sakuya, kundi sa Ama na nagsugo sa sako.+

25 “Sinasabi ko sa saindo an mga bagay na ini mantang kaibanan pa nindo ako. 26 Pero an paratabang, an banal na espiritu, na ipapadara kan Ama paagi sa ngaran ko, itutukdo kaiyan sa saindo an gabos na bagay asin ipapagirumdom sa saindo an gabos na sinabi ko sa saindo.+ 27 Iwinawalat ko sa saindo an katuninungan; itinatao ko sa saindo an sakuyang katuninungan.+ Dai ko iyan itinatao sa saindo na arog kan pagtao kaiyan kan kinaban. Dai mapurisaw an saindong puso ni mawaran iyan nin kumpiyansa dahil sa takot. 28 Nadangog nindo na sinabi ko sa saindo, ‘Mahali ako asin mabalik ako sa saindo.’ Kun namumutan nindo ako, mag-uugma kamo na maduman ako sa Ama, huli ta an Ama mas urog kisa sako.+ 29 Kaya ngunyan sinabi ko na sa saindo bago pa iyan mangyari, tanganing magtubod kamo pag nangyari na iyan.+ 30 Dai na ako mataram pa nin dakul sa saindo, huli ta an tagapamahala kan kinaban+ maabot na, asin mayo siya nin kontrol* sa sako.+ 31 Pero tanganing maaraman kan kinaban na namumutan ko an Ama, ginigibo ko kun ano an ipinagbuot kan Ama na gibuhon ko.+ Magtirindog kamo, maghali na kita digdi.

15 “Ako an tunay na puon nin ubas, asin an sakuyang Ama iyo an paraataman. 2 An lambang sanga ko na dai namumunga pinuputol niya, asin an lambang sanga na namumunga tinatakrasan niya para malinigan, tanganing mas mamunga pa iyan.+ 3 Kamo malinig na huli kan tataramon na sinabi ko sa saindo.+ 4 Magdanay kamo na kasaro ko, asin magdadanay ako na kasaro nindo. Kun paanong an sanga dai makakapamunga kun dai iyan magdadanay sa puon nin ubas, dai man kamo makakapamunga kun dai kamo magdadanay na kasaro ko.+ 5 Ako an puon nin ubas; kamo an mga sanga. An siisay man na nagdadanay na kasaro ko asin ako nagdadanay na kasaro niya, siya mamumunga nin dakul;+ huli ta kun kamo suway sa sako, mayo lamang kamo nin magiginibo. 6 Kun an siisay man dai nagdadanay na kasaro ko, inaapon siya na siring sa sanga asin naaalang. Asin an mga sangang iyan tinitipon kan mga tawo saka inaapon sa kalayo, tapos nasusulo an mga iyan. 7 Kun kamo nagdadanay na kasaro ko asin an mga tataramon ko nagdadanay sa saindo, hagadon nindo an ano man na gusto nindo asin itatao iyan sa saindo.+ 8 An sakuyang Ama napapamuraway kaini, na kamo padagos na namumunga nin dakul asin na pinapatunayan nindo na kamo sakuyang mga disipulo.+ 9 Kun paanong namumutan ako kan Ama,+ namumutan ko man kamo; magdanay kamo sa sakuyang pagkamuot. 10 Kun inuutob nindo an sakong mga tugon, magdadanay kamo sa sakuyang pagkamuot, kun paanong inutob ko an mga tugon kan Ama asin nagdadanay ako sa saiyang pagkamuot.

11 “Sinabi ko sa saindo an mga bagay na ini, tanganing magkaigwa man kamo kan kaugmahan na igwa ako asin malubos an kaugmahan nindo.+ 12 Ini an sakuyang tugon, na kamutan nindo an lambang saro arog kan pagkamuot ko sa saindo.+ 13 Mayo nin pagkamuot na malabi pa kaini, na itao kan saro an saiyang buhay* para sa mga amigo niya.+ 14 Mga amigo ko kamo kun ginigibo nindo an ipinagbubuot ko sa saindo.+ 15 Dai ko na kamo inaapod na mga uripon, huli ta dai aram nin uripon kun ano an ginigibo kan saiyang kagurangnan. Kundi inapod ko na kamong mga amigo, huli ta ihinayag ko sa saindo an gabos na nadangog ko sa sakuyang Ama. 16 Dai nindo ako pinili, kundi pinili ko kamo, asin isinugo ko kamo na padagos na mamunga asin an saindong bunga dapat na magdanay, tanganing ano man an hagadon nindo sa Ama sa ngaran ko, itao niya iyan sa saindo.+

17 “Ipinagbubuot ko sa saindo an mga bagay na ini tanganing kamutan nindo an lambang saro.+ 18 Kun nauungis sa saindo an kinaban, aram nindo na naungis na iyan sa sako bago iyan naungis sa saindo.+ 19 Kun kamo kabtang kan kinaban, magugustuhan kamo kan kinaban dahil sa pagigin kabtang nindo kaiyan. Ngunyan, huling kamo bakong kabtang kan kinaban,+ kundi pinili ko kamo hali sa kinaban, kaya nauungis sa saindo an kinaban.+ 20 Tandaan nindo an sinabi ko sa saindo: An uripon bakong mas urog sa saiyang kagurangnan. Kun pinersegir ninda ako, pepersegiron man ninda kamo;+ kun inutob ninda an sakuyang tataramon, uutubon man ninda an saindo. 21 Pero gigibuhon ninda an gabos na bagay na ini laban sa saindo huli sa ngaran ko, dahil dai ninda midbid Siya na nagsugo sa sako.+ 22 Kun dai ako nag-abot asin nagtaram sa sainda, mayo kutana sindang kasalan.+ Pero ngunyan, mayo sindang sarahutan sa kasalan ninda.+ 23 An siisay man na nauungis sa sako nauungis man sa sakuyang Ama.+ 24 Kun dai ko ginibo sa tahaw ninda an mga bagay na mayo man nin ibang naggibo, mayo kutana sindang kasalan;+ pero ngunyan, nahiling na ninda ako asin naungis sinda sa sako pati man sa sakuyang Ama. 25 Alagad nangyari ini tanganing mautob an tataramon na nakasurat sa saindang Katugunan: ‘Naungis sinda sa sako na daing dahilan.’+ 26 Pag nag-abot an paratabang na ipapadara ko sa saindo hali sa Ama, na iyo an espiritu kan katotoohan+ na gikan sa Ama, magpapatotoo iyan manungod sa sako;+ 27 asin magpapatotoo man kamo,+ huli ta kaibanan ko na kamo puon sa kapinunan.

16 “Sinasabi ko sa saindo an mga bagay na ini tanganing dai kamo masingkog.* 2 Ititiwalag kamo kan mga tawo sa sinagoga.+ An totoo, maabot an oras na gagadanon kamo+ kan mga tawo, asin iisipon ninda na nakagibo sinda nin sagradong paglilingkod sa Diyos. 3 Pero gigibuhon ninda an mga bagay na iyan dahil dai ninda namidbid an sakuyang Ama o ako.+ 4 Minsan siring, sinasabi ko sa saindo an mga bagay na ini tanganing pag nag-abot na an oras na mangyari iyan, magigirumduman nindo na sinabi ko iyan sa saindo.+

“Dai ko sinabi sa saindo an mga bagay na ini kan primero, huli ta kaibanan nindo ako kaidto. 5 Alagad ngunyan maduman ako sa Saiya na nagsugo sa sako;+ pero mayo ni saro sa saindo an naghahapot sa sako, ‘Sain ka maduman?’ 6 Pero dahil sinabi ko sa saindo an mga bagay na ini, munduon an saindong puso.+ 7 Minsan siring, sinasabi ko sa saindo an katotoohan, na para sa kapakinabangan nindo an paghali ko. Huli ta kun dai ako maghali, dai maabot sa saindo an paratabang;+ pero kun maghali na ako, ipapadara ko siya sa saindo. 8 Asin pag nag-abot an sarong iyan, matao siya sa kinaban nin nakakakumbinsir na patotoo may koneksiyon sa kasalan asin may koneksiyon sa katanusan asin may koneksiyon sa paghukom: 9 inot, may koneksiyon sa kasalan,+ huli ta dai sinda nagtutubod sa sako;+ 10 dangan, may koneksiyon sa katanusan, huli ta maduman ako sa Ama asin dai na nindo ako mahihiling; 11 pagkatapos, may koneksiyon sa paghukom, huli ta an tagapamahala kan kinaban na ini hinukuman na.+

12 “Dakul pa akong sasabihon sa saindo, pero dai nindo iyan masasabutan sa ngunyan. 13 Pero pag nag-abot an sarong iyan,* an espiritu kan katotoohan,+ gigiyahan niya kamo sa gabos na katotoohan, huli ta dai siya mataram sa sadiri niyang kabutan, kundi kun ano an nadadangog niya iyo an itataram niya, asin ipapahayag niya sa saindo an mga bagay na maabot.+ 14 Papamurawayon ako kan sarong iyan,+ huli ta ipapahayag niya sa saindo kun ano an inaako niya hali sa sako.+ 15 An gabos na bagay na yaon sa Ama sadiri ko.+ Iyan an dahilan kaya sinabi ko na ipinapahayag niya sa saindo kun ano an inaako niya hali sa sako. 16 Dikit na sanang panahon, dai na nindo ako mahihiling,+ asin pakalihis man nin dikit na panahon, mahihiling nindo ako.”

17 Kaya an nagkapira sa saiyang mga disipulo nagsarabi sa lambang saro: “Anong buot niyang sabihon sa sinabi niya sa satong, ‘Dikit na sanang panahon, dai na nindo ako mahihiling, asin pakalihis man nin dikit na panahon, mahihiling nindo ako,’ saka, ‘huli ta maduman ako sa Ama’?” 18 Kaya nagsarabi sinda: “Anong buot niyang sabihon sa sinabi niyang, ‘dikit na sanang panahon’? Dai ta aram an pigsasabi niya.” 19 Aram ni Jesus na gusto ninda siyang haputon, kaya sinabi niya sa sainda: “Naghaharaputan kamo manungod kaini dahil sinabi ko: ‘Dikit na sanang panahon, dai na nindo ako mahihiling, asin pakalihis man nin dikit na panahon, mahihiling nindo ako’? 20 Sinisigurado ko nanggad sa saindo, mahiribi kamo asin matarangis, pero an kinaban mag-uugma; magmumundo kamo, pero an saindong kamunduan magigin kaugmahan.+ 21 An sarong babayi, pag nag-abot na an oras kan saiyang pangangaki, nakakamati nin kulog, pero pag nakapangaki na siya, dai na niya nagigirumduman an pagsakit huli sa kaugmahan na sarong aki an naimundag sa kinaban. 22 Kaya kamo man, ngunyan nagmumundo kamo; pero mahihiling ko giraray kamo, asin mag-uugma an saindong puso,+ asin mayo nin siisay man na makakahali kan saindong kaugmahan. 23 Sa aldaw na iyan, dai na lamang nindo ako hahaputon. Sinisigurado ko nanggad sa saindo, kun maghagad kamo nin ano man sa Ama,+ itatao niya iyan sa saindo sa ngaran ko.+ 24 Sagkod ngunyan, dai pa kamo naghahagad nin maski sarong bagay sa ngaran ko. Maghagad kamo asin mag-aako kamo, tanganing magin lubos an saindong kaugmahan.

25 “Itinataram ko sa saindo an mga bagay na ini paagi sa mga pagkumparar. Maabot an oras na dai na ako magtataram sa saindo paagi sa mga pagkumparar, kundi malinaw kong sasabihon sa saindo an manungod sa Ama. 26 Sa aldaw na iyan, mahagad kamo sa Ama sa ngaran ko; sa sinabi kong ini, dai ko buot sabihon na ako an mahagad para sa saindo. 27 Huli ta an Ama mismo namumutan kamo, dahil namutan nindo ako+ asin nagtubod kamo na nag-abot ako bilang representante nin Diyos.+ 28 Ako nag-abot bilang representante kan Ama asin nagdigdi sa kinaban. Ngunyan babayaan ko an kinaban, asin maduman ako sa Ama.”+

29 Sinabi kan saiyang mga disipulo: “Ngunyan malinaw mo nang sinasabi an mga bagay-bagay, asin dai ka na naggagamit nin mga pagkumparar. 30 Ngunyan aram mi nang aram mo an gabos na bagay asin dai ka na kaipuhan na haputon nin siisay man. Dahil kaini, nagtutubod kami na naggikan ka sa Diyos.” 31 Nagsimbag si Jesus: “Nagtutubod na kamo ngunyan? 32 Uya! An oras maabot, sa katunayan, nag-abot na iyan, na kamo magkakasuruway-suway, an lambang saro pasiring sa sadiri niyang harong, asin babayaan nindo akong nagsosolo.+ Pero dai ako nagsosolo, huli ta an Ama nasa kaibanan ko.+ 33 Sinasabi ko sa saindo an mga bagay na ini tanganing paagi sa sako magkaigwa kamo nin katuninungan.+ Sa kinaban magkakaigwa kamo nin kasakitan, alagad kusugan nindo an saindong buot! Dinaog ko an kinaban.”+

17 Pagkataram ni Jesus kan mga bagay na ini, nagtangad siya sa langit asin nagsabi: “Ama, nag-abot na an oras. Pamurawayon mo an saimong aki tanganing mapamuraway ka kan saimong aki,+ 2 kun paanong tinawan mo siya nin awtoridad sa gabos na laman,*+ para matawan niya nin buhay na daing katapusan+ an gabos na itinao mo sa saiya.+ 3 Ini nangangahulugan nin buhay na daing katapusan,+ an mamidbid ninda ika,* an iyo sanang tunay na Diyos,+ asin an saro na saimong isinugo, si Jesu-Cristo.+ 4 Pinamuraway taka digdi sa daga+ sa pagtapos ko kan gibuhon na itinao mo sa sako.+ 5 Kaya ngunyan, Ama, tawan mo ako nin kamurawayan sa kaibanan mo, arog kan kamurawayan ko kaidto kan nasa kaibanan mo ako bago pa an kinaban.+

6 “Ihinayag* ko an saimong pangaran sa mga tawong itinao mo sa sako hali sa kinaban.+ Sadiri mo sinda, asin itinao mo sinda sa sako, asin inuutob* ninda an saimong tataramon. 7 Ngunyan aram na ninda na an gabos na bagay na itinao mo sa sako naggikan sa saimo; 8 huli ta ipinahayag ko sa sainda an mga tataramon na ipinahayag mo sa sako,+ asin inako ninda iyan saka naaraman nanggad ninda na nag-abot ako bilang saimong representante,+ asin nagturubod sinda na isinugo mo ako.+ 9 May hahagadon ako para sa sainda; an sakuyang hinahagad, bakong para sa kinaban, kundi para sa mga itinao mo sa sako, huli ta sadiri mo sinda; 10 asin an gabos na bagay na yaon sa sako sadiri mo asin an gabos na yaon sa saimo sadiri ko,+ asin napapamuraway ako sa tahaw ninda.

11 “Mayo na ako sa kinaban, pero sinda yaon sa kinaban,+ asin madiyan ako sa saimo. Amang Banal, bantayan mo sinda+ alang-alang sa pangaran mo, na itinao mo sa sakuya, tanganing sinda magin saro* kun paanong kita saro.*+ 12 Kan ako kaibanan ninda, pirmi ko sindang binabantayan+ alang-alang sa pangaran mo, na itinao mo sa sakuya; asin prinotektaran ko sinda, asin mayo ni saro sa sainda an nalaglag+ apuwera sa aki nin kalaglagan,+ tanganing mautob an kasuratan.+ 13 Pero ngunyan madiyan ako sa saimo, asin sinasabi ko an mga bagay na ini mantang yaon ako sa kinaban, tanganing mamatian ninda nin lubos an sakuyang kaugmahan.+ 14 Ipinahayag ko sa sainda an saimong tataramon, alagad an kinaban nauungis sa sainda, huli ta sinda bakong kabtang kan kinaban,+ kun paanong ako bakong kabtang kan kinaban.

15 “Dai ko hinahagad na halion mo sinda sa kinaban, kundi na bantayan mo sinda dahil sa saro na maraot.+ 16 Bako sindang kabtang kan kinaban,+ kun paanong ako bakong kabtang kan kinaban.+ 17 Pabanalon* mo sinda paagi kan katotoohan;+ an saimong tataramon katotoohan.+ 18 Kun paanong isinugo mo ako sa kinaban, isinugo ko man sinda sa kinaban.+ 19 Asin pinapabanal ko an sakuyang sadiri para sa sainda, tanganing sinda man mapabanal paagi kan katotoohan.

20 “An sakuyang hinahagad, bako lang para sa sainda, kundi para man sa mga nagtutubod sa sako paagi kan saindang tataramon, 21 tanganing sinda gabos magin saro,+ kun paanong ika, Ama, kasaro ko asin ako kasaro mo,+ na sinda man magin kasaro niyato, tanganing an kinaban magtubod na isinugo mo ako. 22 Itinao ko sa sainda an kamurawayan na itinao mo sa sako, tanganing sinda magin saro kun paanong kita saro.+ 23 Ako kasaro ninda asin ika kasaro ko, tanganing sinda lubos na magin saro,* para maaraman kan kinaban na isinugo mo ako asin na namutan mo sinda arog kan pagkamuot mo sa sako. 24 Ama, gusto ko na kun hain ako, makaibanan ko duman an mga itinao mo sa sako,+ tanganing mamasdan ninda an sakuyang kamurawayan na itinao mo sa sako, huli ta namutan mo ako bago pa an pagkaestablisar kan kinaban.+ 25 Amang Matanos, tunay nanggad na dai ka namidbid kan kinaban,+ pero midbid taka,+ asin naaraman ninda na isinugo mo ako. 26 Ipinamidbid ko sa sainda an saimong pangaran asin padagos kong ipapamidbid iyan,+ tanganing an pagkamuot na ipinamati mo sa sakuya mapasainda asin ako magin kasaro ninda.”+

18 Pagkasabi niya kan mga bagay na ini, nagluwas si Jesus kaiba an mga disipulo niya asin nagpasiring sa balyo kan Kababan nin Kidron*+ sa sarong lugar na may hardin, tapos naglaog sinda diyan kan mga disipulo niya.+ 2 Aram man kan traydor na si Judas an lugar, huli ta parating nagtitiripon duman si Jesus saka an mga disipulo niya. 3 Kaya inibanan ni Judas an grupo nin mga suldados saka an mga guwardiyang isinugo kan mga panginot na saserdote asin kan mga Fariseo, asin nagduman sinda na may darang mga karaba asin ilawan saka mga armas.+ 4 Dahil aram na ni Jesus an gabos na mangyayari sa saiya, hinampang niya sinda asin sinabi sa sainda: “Siisay an pighahanap nindo?” 5 Suminimbag sinda sa saiya: “Si Jesus na Nazareno.”+ Sinabi niya sa sainda: “Ako siya.” Nakatindog man duman kaiba ninda si Judas na nagtraydor sa saiya.+

6 Pero kan sabihon ni Jesus sa sainda, “Ako siya,” napaatras sinda asin nagkaturumba.+ 7 Kaya hinapot niya sinda giraray: “Siisay an pighahanap nindo?” Sinabi ninda: “Si Jesus na Nazareno.” 8 Nagsimbag si Jesus: “Sinabi ko na sa saindo na ako siya. Kaya kun ako an pighahanap nindo, pabayaing makahali an mga ini.” 9 Nangyari ini tanganing mautob an sinabi niya: “Sa mga itinao mo sa sako, mayo akong naiwara maski saro.”+

10 Dangan hinugkot ni Simon Pedro an dara niyang espada saka tinigbas an uripon kan halangkaw na saserdote, asin natakras an tuong talinga kaini.+ Malco an pangaran kan uripon. 11 Pero sinabihan ni Jesus si Pedro: “Isarong mo an espada.+ Dai daw ako mainom sa kopa na itinao kan Ama sa sako?”+

12 Dangan dinakop* si Jesus kan mga suldados asin kan komandante militar saka kan mga guwardiyang isinugo kan mga Judio, asin ginapos ninda siya. 13 Dinara nguna ninda siya ki Annas, huli ta siya an panugangan ni Caifas,+ na iyo an halangkaw na saserdote kan taon na idto.+ 14 Si Caifas iyo idtong nagsabi sa mga Judio na sinda an makikinabang kun magagadan an sarong tawo para sa banwaan.+

15 Si Simon Pedro asin an saro pang disipulo nagsusunod ki Jesus.+ Bistado kan halangkaw na saserdote an disipulong iyan, asin nag-iba siya ki Jesus palaog sa patyo kan harong kan halangkaw na saserdote, 16 pero si Pedro nakatindog sa luwas sa may pinto.* Kaya an disipulong iyan, na bistado kan halangkaw na saserdote, nagluwas saka kinaulay an nagbabantay sa pintuan, asin iiniba niya si Pedro sa laog. 17 Dangan an suruguon na babayi na iyo an nagbabantay sa pintuan nagsabi ki Pedro: “Bakong saro ka man sa mga disipulo kan tawong idto?” Sinabi niya: “Bako.”+ 18 Kan oras na idto, an mga uripon asin an mga guwardiya nakatindog sa palibot nin pinalaad nindang mga uring, huli ta malipot kaidto asin nagpapaimbong sinda. Nakatindog man duman si Pedro kaiba ninda asin nagpapaimbong.

19 Dangan hinapot si Jesus kan panginot na saserdote manungod sa mga disipulo niya asin manungod sa itinutukdo niya. 20 Nagsimbag sa saiya si Jesus: “Hayag akong naghulit sa kinaban. Pirmi akong nagtutukdo sa sinagoga saka sa templo,+ kun sain nagtitiripon an gabos na Judio, asin mayo akong sinabi nin pasekreto. 21 Taano ta hinahapot mo ako? Haputon mo idtong mga nakadangog kan mga sinabi ko sa sainda. Aram ninda kun ano an mga sinabi ko.” 22 Pagkasabi niya kaiyan, sinampaling si Jesus+ kan saro sa mga guwardiyang nakatindog duman, na sinasabi: “Arog ka kaiyan magsimbag sa panginot na saserdote?” 23 Sinimbag siya ni Jesus: “Kun may sinabi akong sala, patunayan mo iyan; pero kun tama an sinabi ko, ano ta sinampaling mo ako?” 24 Dangan ipinadara ni Annas si Jesus na nakagapos pasiring ki Caifas na halangkaw na saserdote.+

25 Nakatindog pa man giraray sa may kalayo si Simon Pedro asin nagpapaimbong. Dangan sinabi ninda sa saiya: “Bakong saro ka man sa mga disipulo niya?” Pignigaran niya iyan, na sinasabi: “Bako.”+ 26 An saro sa mga uripon kan halangkaw na saserdote, na paryente kan lalaking tinakrasan ni Pedro nin talinga,+ nagsabi sa saiya: “Bakong nahiling taka duman sa hardin kaiba niya?” 27 Alagad, pignigaran giraray iyan ni Pedro, asin tulos-tulos na may nagturaok na manok.+

28 Dangan hali ki Caifas, dinara ninda si Jesus sa residensiya kan gobernador.+ Amay na aga na kaidto. Pero sinda mismo dai naglaog sa residensiya kan gobernador, tanganing dai sinda magin maati+ asin makakakan sinda kan pamanggihan sa Paskuwa. 29 Kaya nagluwas si Pilato asin nagsabi sa sainda: “Ano an akusasyon nindo laban sa tawong ini?” 30 Nagsimbag sinda sa saiya: “Kun an tawong iyan daing ginibong maraot,* dai mi kutana siya dinara sa saimo.” 31 Kaya sinabihan sinda ni Pilato: “Darahon nindo siya asin kamo an maghusgar sa saiya sigun sa saindong ley.”+ Nagsimbag an mga Judio sa saiya: “Dai kaming awtoridad na gadanon an siisay man.”+ 32 Nangyari ini tanganing mautob an sinabi ni Jesus manungod sa magigin paagi kan saiyang pagkagadan.+

33 Kaya naglaog giraray si Pilato sa residensiya kan gobernador, asin inapod niya si Jesus saka sinabi sa saiya: “Ika an Hadi kan mga Judio?”+ 34 Nagsimbag si Jesus: “Hinahapot mo daw ini dahil iyan an iniisip mo, o may ibang nagsabi sa saimo manungod sa sako?” 35 Suminimbag si Pilato: “Aram mong bako akong Judio. Dinara ka sa sako kan sadiri mong nasyon asin kan mga panginot na saserdote. Ano an ginibo mo?” 36 Nagsimbag si Jesus:+ “An sakuyang Kahadian bakong kabtang kan kinaban na ini.+ Kun an sakuyang Kahadian kabtang kan kinaban na ini, nakipaglaban kutana an mga lingkod ko tanganing dai ako maitao sa mga Judio.+ Pero an totoo, an Kahadian ko bakong gikan digdi.” 37 Kaya sinabi ni Pilato sa saiya: “Di ano, hadi ka man nanggad?” Nagsimbag si Jesus: “Ika na mismo an nagsasabi na hadi ako.+ Huli kaini kaya ako namundag, asin huli kaini kaya ako nag-abot sa kinaban, tanganing magpatotoo ako manungod sa katotoohan.+ An siisay man na nasa kampi kan katotoohan nagdadangog sa sinasabi* ko.” 38 Sinabi ni Pilato sa saiya: “Ano an katotoohan?”

Pagkasabi kaini, nagluwas siya giraray asin sinabi niya sa mga Judio: “Dai akong makuang sála sa tawong ini.+ 39 Saro pa, igwa kamong kaugalian na hagadon sa sako na palibrehon an sarong tawo sa panahon nin Paskuwa.+ Ano, gusto nindong palibrehon ko an Hadi kan mga Judio?” 40 Nagkururahaw giraray sinda: “Bako an tawong iyan, kundi si Barabbas!” Si Barabbas sarong tulisan.+

19 Dangan ipinakua ni Pilato si Jesus asin ipinalatigo.+ 2 Asin an mga suldados nagsalapid nin koronang tunok tapos ibinugtak iyan sa saiyang payo, asin sinulutan ninda siya nin halabang badong purpura,*+ 3 saka nagdudurulok sinda sa saiya, na sinasabi: “Pag-umawon, ika na Hadi kan mga Judio!” Pigsasarampaling man ninda siya.+ 4 Nagluwas giraray si Pilato asin nagsabi sa sainda: “Uni! Iaatubang ko siya sa saindo tanganing maaraman nindo na dai akong makuang sála sa saiya.”+ 5 Kaya nagluwas si Jesus, na may koronang gibo sa mga tunok saka may sulot na halabang badong purpura. Asin sinabi ni Pilato sa sainda: “Hilinga! Uya an lalaki!” 6 Pero kan mahiling siya kan mga panginot na saserdote asin kan mga guwardiya, nagkururahaw sinda: “Bitayon siya sa harigi! Bitayon siya sa harigi!”*+ Sinabi ni Pilato sa sainda: “Darahon nindo siya asin kamo an gumadan sa saiya,* huli ta dai akong makuang ano man na sála sa saiya.”+ 7 Nagsimbag an mga Judio: “Igwa kaming katugunan, asin sigun diyan, dapat siyang magadan,+ dahil ginibo niya an saiyang sadiri na aki nin Diyos.”+

8 Kan madangog ni Pilato an pigsasabi ninda, lalo pa siyang natakot, 9 asin naglaog giraray siya sa residensiya kan gobernador saka sinabi ki Jesus: “Taga sain ka?” Alagad dai siya sinimbag ni Jesus.+ 10 Kaya sinabi ni Pilato sa saiya: “Habo mong magsimbag sa sako? Dai mo aram na may awtoridad akong palibrehon ka asin may awtoridad akong ipagadan ka?”* 11 Nagsimbag si Jesus: “Dai ka lamang kutana nin awtoridad sa sako kun dai iyan itinao sa saimo hali sa itaas. Kaya an tawong nagtao sako sa saimo mas dakula an kasalan.”

12 Huli kaini, padagos na naghahanap nin paagi si Pilato na mapalibre si Jesus, pero nagkururahaw an mga Judio: “Kun papalibrehon mo an tawong iyan, bako kang amigo ni Cesar. An siisay man na ginigibong hadi an sadiri niya nagpapahayag nin pagtumang* ki Cesar.”+ 13 Pagkadangog ni Pilato kan mga sinabi nindang iyan, dinara niya sa luwas si Jesus, asin nagtukaw siya sa tukawan sa paghukom sa lugar na inaapod na Platapormang Gapo, pero sa Hebreo, Gabata. 14 Aldaw kaidto kan Pag-andam+ sa Paskuwa, mga ikaanom na oras.* Sinabihan niya an mga Judio: “Hilinga! An saindong hadi!” 15 Pero nagkururahaw sinda: “Gadanon siya! Gadanon siya! Bitayon siya sa harigi!”* Sinabi ni Pilato sa sainda: “Ipapagadan ko an saindong hadi?” Suminimbag an mga panginot na saserdote: “Mayo kaming ibang hadi kundi si Cesar.” 16 Dangan itinao niya siya sa sainda tanganing padusahan nin kagadanan sa harigi.+

Kaya kinua ninda si Jesus. 17 Mantang pasan an hariging pasakitan,* nagpasiring siya sa lugar na an apod Lugar nin Bungo,+ na sa Hebreo inaapod na Golgota.+ 18 Duman ipinako ninda siya sa harigi+ kataid nin duwa pang lalaki, tigsaro sa mag-ibong, asin nasa tahaw si Jesus.+ 19 May isinurat man na titulo si Pilato, asin ibinugtak niya iyan sa hariging pasakitan.* Ini an nakasurat: “Jesus na Nazareno, an Hadi kan mga Judio.”+ 20 Dakul sa mga Judio an nakabasa kan titulong iyan, huli ta harani sa siyudad an lugar kun sain ipinako si Jesus sa harigi, asin an titulo nakasurat sa Hebreo, sa Latin, saka sa Griego. 21 Pero an mga panginot na saserdote kan mga Judio nagsabi ki Pilato: “Dai mo ipagsurat, ‘An Hadi kan mga Judio,’ kundi na sinabi niya, ‘Hadi ako kan mga Judio.’” 22 Nagsimbag si Pilato: “An naisurat ko na, naisurat ko na.”

23 Kan maipako na si Jesus kan mga suldados sa harigi, kinua ninda an saiyang pang-ibabaw na mga bado saka binaranga iyan sa apat, saro para sa kada suldados, asin kinua man ninda an saiyang pang-irarom na bado. Pero an pang-irarom na bado daing dinugtungan, huli ta hinabol an bilog na kahalabaan kaiyan. 24 Kaya nag-urulay sinda: “Dai ta iyan paggision; magburunutan na sana kita kun kiisay iyan mapapaduman.”+ Nangyari ini tanganing mautob an kasuratan: “Pinagbaranga-banga ninda an mga bado ko, asin nagburunutan sinda para sa gubing ko.”+ Ginibo man nanggad iyan kan mga suldados.

25 Harani sa hariging pasakitan* na namumugtakan ni Jesus, nakatindog an saiyang ina+ saka an tugang kaining babayi, asin yaon man duman si Maria na agom ni Clopas saka si Maria Magdalena.+ 26 Kaya kan mahiling ni Jesus na nakatindog sa harani an saiyang ina asin an namumutan niyang disipulo,+ sinabi niya sa saiyang ina: “Uya!* An saimong aki!” 27 Pagkatapos, sinabi niya sa disipulo: “Uya! An saimong ina!” Asin puon kaidto, pinaistar ini kan disipulo sa saiyang harong.

28 Pagkatapos kaini, narealisar ni Jesus na kan oras na idto naisagibo na an gabos na bagay, asin tanganing mautob an kasuratan, sinabi niya: “Napapaha ako.”+ 29 Igwa duman nin sarong dulay na pano nin maalsom na arak. Kaya sarong esponghang ibinuntog sa maalsom na arak an ikinabit ninda sa sarong sanga nin hisopo* asin irinani iyan sa saiyang nguso.+ 30 Kan manamitan ni Jesus an maalsom na arak, sinabi niya: “Nautob na!”+ asin idinuko niya an saiyang payo dangan nautsan siya.*+

31 Huling aldaw kaidto nin Pag-andam,+ hinagad kan mga Judio ki Pilato na ipabari an mga tabay kan mga nasa harigi asin haralion duman an mga hawak kaini, tanganing dai iyan magdanay sa hariging pasakitan+ sa aldaw nin Sabbath (an aldaw kayang idto nin Sabbath sarong dakulang Sabbath).+ 32 Kaya binari kan mga suldados an mga tabay kan inot na lalaki asin kan saro pa na nasa harigi kataid ni Jesus. 33 Alagad pagrani ninda ki Jesus, nahiling ninda na gadan na siya, kaya dai na ninda binari an saiyang mga tabay. 34 Pero an saro sa mga suldados tinusok siya nin garod* sa saiyang tagiliran,+ asin buminulos tulos hali diyan an dugo saka tubig. 35 An saro na nakahiling kaiyan nagpatotoo, asin tunay an saiyang patotoo, asin aram niya na totoo an saiyang sinasabi, tanganing magtubod man kamo.+ 36 Sa katunayan, nangyari an mga bagay na ini tanganing mautob an kasuratan: “Mayo ni saro sa saiyang mga tulang an mababari.”*+ 37 Asin may saro pang kasuratan na nagsasabi: “Hihilingon ninda an saro na saindang tinusok.”+

38 Pagkatapos kaiyan, si Jose na taga Arimatea, na sarong disipulo ni Jesus pero patago dahil sa takot niya sa mga Judio,+ nakiulay ki Pilato na kun puwede makua niya an hawak ni Jesus, asin tinawan siya ni Pilato nin permiso. Kaya nagduman siya asin kinua an hawak.+ 39 Si Nicodemo,+ an lalaking nagbisita kaidto ki Jesus nin banggi, nag-abot man duman na may darang pinagsalak na* mira asin aloe* na mga 33 kilos* an timbang.+ 40 Kaya kinua ninda an hawak ni Jesus asin pinatos iyan nin mga telang lino na may mahamot na mga sangkap,*+ kauyon kan kaugalian kan mga Judio sa paglubong. 41 Nagkataon man na igwa nin hardin sa lugar kun sain siya pinadusahan nin kagadanan,* asin sa hardin na idto may sarong bagong lulubngan*+ na dai pa lamang nalalagan nin bangkay. 42 Huling aldaw kaidto nin Pag-andam+ kan mga Judio asin harani lang an lulubngan, duman ninda ilinubong si Jesus.

20 Kan inot na aldaw kan semana, mantang madiklom pa, amay na nagduman si Maria Magdalena sa lulubngan,*+ asin nahiling niya na nahali na an gapong nakasara sa lulubngan.*+ 2 Kaya duminalagan siya pasiring duman ki Simon Pedro saka sa saro pang disipulo, an namumutan ni Jesus,+ asin sinabi niya sa sainda: “Kinua ninda sa lulubngan an Kagurangnan,+ asin dai mi aram kun sain ninda siya ibinugtak.”

3 Kaya nagpasiring sa lulubngan si Pedro saka idtong saro pang disipulo. 4 Sabay na duminalagan an duwa, pero mas marikas ki Pedro idtong sarong disipulo kaya inot siyang nakaabot sa lulubngan. 5 Kan magduko siya saka magsirip, nahiling niyang nakalatag duman an mga telang lino,+ alagad dai siya naglaog. 6 Dangan nag-abot man si Simon Pedro na kasunod niya, asin naglaog siya sa lulubngan. Asin nahiling niya an mga telang lino na nakalatag duman. 7 An telang ipinantaklob sa payo ni Jesus dai nakalatag kaibanan kan ibang mga telang ipinampatos sa saiya, kundi nakasuway iyan asin nakalukot.* 8 Dangan su sarong disipulo na inot na nakaabot sa lulubngan naglaog man, asin base sa nahiling niya, naniwala siya sa sinabi sa sainda. 9 Dai pa kaya ninda nasasabutan an kasuratan na nagsasabing kaipuhan siyang magbangon hali sa mga gadan.+ 10 Kaya nagpuruli an mga disipulo sa mga harong ninda.

11 Alagad, si Maria nagdanay na nakatindog sa luwas harani sa lulubngan asin naghihibi. Mantang naghihibi, nagduko siya tanganing magsirip sa lulubngan, 12 asin nakahiling siya nin duwang anghel+ na nakaputi, na nakatukaw sa dating namumugtakan kan hawak ni Jesus, an saro sa may pamayuhan asin an saro sa may pamitisan. 13 Sinabi ninda sa saiya: “Babayi, taano ta naghihibi ka?” Sinabi niya sa sainda: “Kinua ninda an sakuyang Kagurangnan, asin dai ko aram kun sain ninda siya ibinugtak.” 14 Pagkasabi kaini, nagsalingoy siya asin nahiling niya si Jesus na nakatindog duman, pero dai niya nabisto na si Jesus palan idto.+ 15 Sinabi ni Jesus sa saiya: “Babayi, taano ta naghihibi ka? Siisay an pighahanap mo?” Huling pig-iisip niyang iyo idto su hardinero, sinabi niya sa saiya: “Ginoo, kun kinua mo siya, sabihon mo sa sako kun sain mo siya ibinugtak, asin kukuanon ko siya.” 16 Sinabi ni Jesus sa saiya: “Maria!” Nag-atubang si Maria dangan nagsabi sa saiya sa Hebreo: “Rabboni!” (na nangangahulugan na “Paratukdo!”) 17 Sinabi ni Jesus sa saiya: “Dai mo ako pagparapugulon, huli ta dai pa man ako masakat sa Ama. Pero magduman ka sa sakuyang mga tugang,+ asin sabihon mo sa sainda, ‘Masakat ako sa sakuyang Ama+ asin saindong Ama, sa sakuyang Diyos+ asin saindong Diyos.’” 18 Nagduman si Maria Magdalena sa mga disipulo dara an bareta: “Nahiling ko an Kagurangnan!” Asin inistorya niya sa sainda an sinabi ni Jesus sa saiya.+

19 Kan banggi na kan aldaw na idto, na iyo an inot na aldaw kan semana, asin an mga pinto kun sain nagkakatiripon an mga disipulo nakabarat dahil sa takot ninda sa mga Judio, nagtunga si Jesus asin nagtindog sa tahaw ninda saka nagsabi sa sainda: “Mapasaindo lugod an katuninungan.”+ 20 Pagkasabi kaini, ipinahiling niya sa sainda an saiyang mga kamot asin tagiliran.+ Dangan nag-urugma an mga disipulo huling nahiling ninda an Kagurangnan.+ 21 Sinabi giraray ni Jesus sa sainda: “Mapasaindo lugod an katuninungan.+ Kun paanong isinugo ako kan Ama,+ isinusugo ko man kamo.”+ 22 Pagkasabi kaini, naghayop siya sa sainda asin nagsabi: “Akua nindo an banal na espiritu.+ 23 Kun papatawadon nindo an mga kasalan nin siisay man, an mga iyan napatawad na; kun dai nindo papatawadon an mga kasalan nin siisay man, an mga iyan magdadanay.”

24 Pero si Tomas,+ na saro sa Dose asin inaapod na Kambal, dai ninda kaibanan kan magtunga si Jesus. 25 Kaya an ibang mga disipulo nagsabi sa saiya: “Nahiling mi an Kagurangnan!” Alagad sinabi niya sa sainda: “Sagkod na dai ko mahiling an pinakuan* sa saiyang mga kamot asin mailaog ko diyan an muro ko saka maisuksok ko an kamot ko sa tagiliran niya,+ dai nanggad ako matubod.”

26 Buweno, pakalihis nin walong aldaw, nasa laog giraray nin harong an mga disipulo, asin kaibanan ninda si Tomas. Dawa nakabarat an mga pinto, nagtunga si Jesus asin nagtindog sa tahaw ninda saka nagsabi: “Mapasaindo lugod an katuninungan.”+ 27 Tapos sinabi niya ki Tomas: “Ilaag mo digdi an muro mo, asin hilingon mo an mga kamot ko, tapos isuksok mo an saimong kamot sa tagiliran ko, asin dai ka na magparaduda* kundi magtubod ka.” 28 Bilang simbag, sinabi ni Tomas sa saiya: “Kagurangnan ko asin Diyos ko!” 29 Sinabi ni Jesus sa saiya: “Dahil nahiling mo ako kaya ka nagtubod? Maugma an mga dai nakahiling pero nagtutubod.”

30 An totoo, dakul pang ibang tanda an ginibo ni Jesus sa atubangan kan mga disipulo na dai nakasurat sa kasuratan* na ini.+ 31 Pero an mga nakasurat digdi isinurat tanganing magtubod kamo na si Jesus iyo an Cristo, an Aki nin Diyos, asin dahil sa pagtubod na iyan, magkaigwa kamo nin buhay paagi sa saiyang ngaran.+

21 Pagkatapos kaini, nagpahiling giraray si Jesus sa mga disipulo, sa may Dagat nin Tiberias. Nagpahiling siya sa arog kaining paagi. 2 Magkairibanan si Simon Pedro, si Tomas (na inaapod na Kambal),+ si Natanael+ na taga Cana sa Galilea, an mga aking lalaki ni Zebedeo,+ asin duwa pa sa saiyang mga disipulo. 3 Sinabi ni Simon Pedro sa sainda: “Maninira ako.” Sinabi ninda sa saiya: “Maiba kami sa saimo.” Nagharali sinda asin nagsakay sa bangka, pero mayo sindang nadakop kan bangging idto.+

4 Alagad kan mag-aagahon na, nagtindog si Jesus sa baybayon, pero dai nabisto kan mga disipulo na si Jesus palan idto.+ 5 Dangan nagsabi si Jesus sa sainda: “Mga aki, igwa na lamang kamo diyan na makakakan?”* Nagsimbag sinda: “Mayo lamang!” 6 Sinabi niya sa sainda: “Iitsa nindo an hikot sa tuong parte kan bangka asin makakadakop kamo.” Kaya initsa ninda iyan, pero dai na ninda iyan mabaton huli sa kadakulan nin sira.+ 7 Dangan an disipulong namumutan ni Jesus+ nagsabi ki Pedro: “An Kagurangnan iyan!” Pagkadangog ni Simon Pedro na iyo idto an Kagurangnan, isinulot* niya an saiyang pang-ibabaw na bado, huli ta nakahuba siya,* asin luminukso siya sa dagat. 8 Pero an ibang mga disipulo nagsunod sakay nin sadit na bangka, na guyod-guyod an hikot na pano nin sira, huli ta harani lang sinda sa baybayon, mga 90 metros* sana an distansiya.

9 Pag-abot ninda sa baybayon, nahiling ninda na igwa duman nin nagbabagang mga uring na may sirang nakasugba asin igwa man nin tinapay. 10 Sinabi ni Jesus sa sainda: “Darahon nindo digdi an nagkapirang sira na nadakop pa sana nindo.” 11 Kaya nagsakay si Simon Pedro sa bangka, asin binutong niya pasiring sa baybayon an hikot na pano nin darakulang sira, na 153 gabos. Asin maski dakulon iyan, dai nagisi an hikot. 12 Sinabi ni Jesus sa sainda: “Madya, pamahaw na kamo.” Mayo ni saro sa mga disipulo an may kusog nin buot na haputon siya: “Siisay ka?” huli ta aram ninda na siya an Kagurangnan. 13 Kinua ni Jesus an tinapay asin tinawan sinda, asin iyo man an ginibo niya sa sira. 14 Ini na an ikatulong beses+ na nagpahiling si Jesus sa mga disipulo pagkatapos siyang ibangon hali sa mga gadan.

15 Pakapamahaw ninda, sinabi ni Jesus ki Simon Pedro: “Simon na aki ni Juan, mas namumutan mo ako kisa sa mga ini?” Nagsimbag siya: “Iyo, Kagurangnan, aram mong may pagkamuot ako sa saimo.” Sinabi niya ki Pedro: “Pakakana an sakuyang mga kordero.”+ 16 Sinabi niya giraray sa saiya sa ikaduwang beses: “Simon na aki ni Juan, namumutan mo ako?” Nagsimbag siya: “Iyo, Kagurangnan, aram mong may pagkamuot ako sa saimo.” Sinabi niya ki Pedro: “Pasturan mo an sakuyang saradit na karnero.”+ 17 Sinabi niya sa saiya sa ikatulong beses: “Simon na aki ni Juan, may pagkamuot ka sa sako?” Namundo si Pedro na hinapot siya ni Jesus sa ikatulong beses: “May pagkamuot ka sa sako?” Kaya sinabi niya sa saiya: “Kagurangnan, aram mo an gabos na bagay; aram mong may pagkamuot ako sa saimo.” Sinabi ni Jesus sa saiya: “Pakakana an sakuyang saradit na karnero.+ 18 Sinisigurado ko nanggad sa saimo, kan hoben ka pa, ika an nagbabado sa sadiri mo saka nagpapasiring ka kun sain mo gusto. Pero paggurang mo, uunaton mo an mga kamot mo asin ibang tawo an mabado sa saimo saka madara sa saimo sa lugar na habo mong dumanan.” 19 Sinabi niya ini tanganing iparisa kun sa anong klase nin kagadanan papamurawayon ni Pedro an Diyos. Pagkasabi kaini, sinabi pa niya sa saiya: “Padagos kang sumunod sa sako.”+

20 Pagbirik ni Pedro, nahiling niyang nagsusunod an disipulong namumutan ni Jesus,+ an saro na nagsandig sa may daghan ni Jesus kaidtong nakaturukaw sinda sa pamanggihan saka suminabi: “Kagurangnan, siisay an saro na matraydor sa saimo?” 21 Kaya kan mahiling niya ini, sinabi ni Pedro ki Jesus: “Kagurangnan, siya, anong mangyayari sa saiya?” 22 Sinabi ni Jesus sa saiya: “Kun kabutan ko na magdanay siya sagkod na mag-abot ako, ano ta kaipuhan mo pang aramon an manungod diyan? Padagos kang sumunod sa sako.” 23 Kaya naglakop sa mga tugang an sabi-sabi na an disipulong idto dai magagadan. Pero dai man sinabi ni Jesus sa saiya na dai magagadan an disipulong idto, kundi an sabi niya: “Kun kabutan ko na magdanay siya sagkod na mag-abot ako, ano ta kaipuhan mo pang aramon an manungod diyan?”

24 Ini an disipulong+ nagpapatotoo manungod sa mga bagay na ini saka nagsurat kan mga bagay na ini, asin aram mi na tunay an saiyang patotoo.

25 An totoo, dakul na iba pang bagay an ginibo ni Jesus, na kun isinurat an bilog na detalye kaiyan, sa paghuna ko lang, dai magkakahusto sa kinaban an mga rolyong pinagsuratan.+