Ihinahapot nin mga Hobenes . . .

Talaga daw na Maraot an Pagputik?

Aram ni Michelle na an mga magurang nia maaanggot kun maaraman ninda na may napasa siang minamaanan na dekorasyon. Pero dai siang ganang umako nin padusa o estriktong sermon. Kaya nakanompong sia nin simpleng paagi na malikayan an kaanggotan kan saiyang mga magurang: pinagsahotan nia an nguhod niang tugang na iyo an nakapasa kaiyan.

PAGPUTIK—an dakol na tin-edyer naghohona na iyan puwede sa nagkapirang kamugtakan. An iba nagsasabi na sinda magpuputik tanganing maolang an kriminal na akto, protehiran an daing sala, o iligtas an buhay. Alagad, an siring na mga situwasyon pambihira sa tunay na buhay. Mas parate, an mga hobenes nagpuputik sa dahelan na kapareho kan ki Michelle: tanganing makalikay sa padusa o makaluwas sa masakit na situwasyon.

Si Donald nagsabi sa saiyang ina na nalinigan na nia an saiyang kuwarto mantang, an totoo, ibinugtak nia an gabos sa sirong kan katre. Kaagid kaini, sinabihan ni Richard an saiyang mga magurang na sia nakakua nin gradong lagpak, bakong huli ta dai sia nag-adal, kundi huli ta sia ‘dai nakakaoyon kan saiyang maestro.’ Dai nanggad nakakokombensir.

Pero, tibaad honaon nindo na mantang an mga ini bako man na malisyosong putik, mayo man nin danyos. ‘Ano an maraot sa sadit na putik?’ tibaad ihapot nindo. Asin mantang an pakahulogan nin mga diksionaryo sa sadit na putik “mataktika o dai nakadadanyar na putik,” an pagsabi nin sadit na putik tibaad garo baga bako man na maraot.

Sa librong The Importance of Lying, si H. L. Mencken kinotar na nagtao nin saro pang dahelan kun taano an iba ta nagpuputik: “An diperensia sa katotoohan iyo na iyan sa kadaklan nakauuyam, asin parateng daing buhay. An isip nin tawo naghahanap nin bagay na mas makangingisi asin may karinyo.” Kaya bakong makangangalas na an mga tawo parate na habong madangog an katotoohan, na mas gustong “pagirokon an saindang mga talinga.” (2 Timoteo 4:3) An kadarudakulaing paratokdong nabuhay, si Jesu-Cristo, nanompongan ining totoo. “Kun ako nagtataram kan katotoohan,” sabi nia sa mga tawo kan saiyang kaaldawan, “taano ta dai kamo nagtutubod sa sako?” (Juan 8:46) Nakatetentar nanggad na magsabi nin managom na mga kaputikan imbes na dai nagugustohan na mga katotoohan!

Alagad an bagay daw na an putik tibaad magayon o manongod sana sa sadit na bagay o may marahay pa nganing intension nangangahulogan na iyan tama?

An Punto-de-Vista nin Dios sa Pagputik

An tendensia nin mga tawo na magputik sinabi na kaidto pang mga panahon kan Biblia. Sabi kan salmista: “Kaputikan an itinataram ninda sa lambang saro; paagi sa mahalnas na ngabil sinda nagtataram na may duwang puso.” Pansadiring interes an nasa likod kan saindang mga kaputikan. Sinda nagsarabi: “Paagi sa satong dila kita mandadaog. An satong [putikon na] dila nasa sato. Siisay an magigin kagurangnan niato?” Alagad helinga kun ano an saboot nin Dios manongod sa saindang putikon na mga gibo: “Puputolon ni Jehova an gabos na mahalnas na ngabil, an dila na nagtataram nin darakulang bagay.”—Salmo 12:2-4.

Iyo, an “putikon na dila” saro sa mga bagay na “ikinaoongis ni Jehova” kaidto asin ngonyan. (Talinhaga 6:16, 17) Total, si Satanas na Diablo mismo an “ama kan kaputikan.” (Juan 8:44) Alagad, interesante nanggad, dai pinaglalaen kan Biblia an mga putik asin ‘saradit na putik.’ Iyan nagsasabi sana, “Mayo nin kaputikan na gikan sa katotoohan.” (1 Juan 2:21) Iyan an dahelan na “an biko ikinaoongis ni Jehova, alagad ta Sia dayupot sa mga matanos.” (Talinhaga 3:32) Iyo, si Jehova dai nanggad makikidayupot sa saro na madaya.

Kaya an hoben na matatakton sa Dios dai puwedeng isipon na puwede an ano man na klase nin pagputik. Arog kan sabi nin sarong hoben na an ngaran Tyrone: “Iyan garo test na tama o sala. An sarong bagay magsalang tama o sala.”

Pagputik—Kun Taano Iyan ta Nakararaot

Alagad, taano ta sala nanggad an pagputik? Dai daw kamo ikaliligtas nin pagputik sa padusa? Seguro. Alagad ano an nangyayari kun nabubuyagyag an putik? Kun siring idinigson sana kaiyan an padusa. An hoben na si André nagkomento man: “Naaanggot ka kun may magsabi saimo nin sarong bagay asin sa huri madiskobre mo na idto putik.” Iyo, an pagputik nakapupukaw nin kaanggotan asin pagsentir. Asin kun an pinagputikan mo iyo an saimong mga magurang—puwedeng ibunga an magabat na disiplina.

Bakong makangangalas na an Biblia nagsasabi: “An pagtipon nin kayamanan paagi sa putikon na dila sarong alisngaw na ipinapadpad.” (Talinhaga 21:6) Sa ibang pagtaram, an ano man na bentaha na tibaad itao nin putik arog kadaling mawara nin alisngaw.

An Pagputik Asin an Saindong Konsensia

Nadadanyaran man nin pagputik an mismong putikon. Si Michelle (na nasambitan sa kapinonan) nahimong kombensiron an saiyang mga magurang na an tugang nia iyo an nakapasa sa dekorasyon. Minsan siring, kan huri napiritan siang ituga sa sainda an saiyang kasalan. Ipinaliliwanag ni Michelle: “Sa kadaklan na panahon maraoton an sakong pagmate. Pinagkompiaran ako kan sakong mga magurang, asin binigo ko sinda.”

An maraot na konsensia ni Michelle nag-iilustrar nanggad kan prinsipyo na isinabi ni apostol Pablo. Sa Roma 2:14, 15 ipinaliwanag nia na an Dios nagbugtak sa tawo kan abilidad nin konsensia. Ipinaliliwanag ni Pablo kun paano ini nagpupunsionar, na sinasabi: “An saindang konsensia nagpapatotoo sa kaibanan ninda asin, sa sainda mismong mga pag-isip, sinda inaakusar o ipinahahayag na daing kasalan.” Sa kaso ni Michelle an saiyang konsensia ‘nagpatotoo’ sa bagay na an pagputik sala asin ‘inakusar sia’—na riniribok sia nin mga pagmate nin kasalan.

Siyempre, an saro puwedeng magbinongog sa saiyang konsensia, na pinatatagas iyan. Halimbawa, an sarong artikulo sa babasahon na Adolescence nagsabi na an mas hoben na mga tin-edyer may tendensiang ibilang na sala an pagputik. Alagad mantang sinda naggugurang, minatagas an saindang punto-de-vista manongod sa pagputik. “An mga kinse anyos,” sabi kan artikulo, “mas parateng ibinibilang an pagputik na kun beses bakong sala kisa mga dose anyos.” Minalataw na mientras na mas nagpuputik an saro, mas namemeligro sia na ‘matatakan sa saiyang konsensia nin siring sa batbat.’—1 Timoteo 4:2.

Pagkultibar sa “Sadiosan na Konsensia”

Sa pagpaheling kan kalaenan, si apostol Pablo nakapagsabi manongod sa saiya man sana asin sa saiyang kairiba: “Kami nagtutubod na kami igwa nin sadiosan na konsensia.” (Hebreo 13:18) An konsensia ni Pablo dai matogot saiya na magputik o magtaram nin bakong biyong totoo. An saindo man daw na konsensia sensitibo sa mga kaputikan? Kun bako, tokdoan iyan paagi sa pag-adal sa Biblia asin sa mga babasahon na basado sa Biblia, arog baga kan magasin na ini asin kan kapadis kaiyan, An Torrengbantayan.

Iyan an ginibo nin sarong hoben na an ngaran Bobby, na may marahay na mga epekto. Kun beses an mga babasahon na ini nagtataram manongod sa problema nia. Imbes na tahoban nin mga kaputikan an problema, pinahihiro sia kan saiyang konsensia na dumolok sa saiyang mga magurang asin sadiosan na ipakipag-olay iyan. Kun beses ini nagbubunga nin pag-ako nia nin disiplina. Minsan siring inaadmitir nia na sia ‘mas marahay an pagmate sa laog’ huli sa pagigin sadiosan.

Totoo, arog kan sabi nin sarong hoben: “Kun sasabihon mo an katotoohan, makokologan an saimong mga magurang.” Minsan siring, igagalang ninda an pagsabi mo kan katotoohan. Ipaheheling kaiyan sa sainda na ika nagdadakula asin narerealisar na paninimbagan mo an saimong mga gibo.

An saro pang pantabang sa pagkultibar sa sadiosan na konsensia iyo an pagigin maingat sa pagpili nin mga katood. “Sia na naglalakaw na kaiba nin mga madonong magigin madonong, alagad sia na nakikiiba sa mga mangmang maraot an aabotan,” sabi kan Talinhaga 13:20. An komento ni Bobby: “An amigo na kadamay mo sa pagputik dadarahon ka sa problema. Sia bakong amigo na mapagkokompiaran mo.” Kaya an salmista madonong na nagsabi: “Dai ako nagtukaw sa kaibanan nin mga tawong putikon.” (Salmo 26:4) Pagmaigotan na humanap nin mga katood na may paggalang sa diosnon na mga pamantayan.

Ultimo, kun nasusugotan na magputik, girumdomon an mga pamantayan na ibinubugtak ni Jehova Dios para sa saiyang mga katood. “O Jehova, siisay an magigin bisita sa saimong tolda?” an hapot kan salmista. “Sia na . . . nagtataram nin katotoohan sa saiyang puso.” (Salmo 15:1, 2) An paghorophorop kun gurano karahay na pribilehiyo an magkaigwa nin relasyon sa Dios nagmomotibar sa saro na magin sadiosan!

An pagtaram kan katotoohan bakong perming pasil. Tibaad mamugtak pa ngani kamo sa situwasyon na “may sarong grupo na nagpuputik, asin kamo kaipuhan na magsabi kan katotoohan,” arog kan sabi nin sarong hoben na an ngaran Mark. Alagad an saro na magdesisyon na magsabi kan katotoohan magpapadanay sa marahay na konsensia, marahay na relasyon sa saiyang tunay na mga katood, asin pinakamarahay sa gabos, marahay na relasyon sa saiyang Kaglalang. Kaya an hoben na an ngaran Steven sinusumaryo nin magayon an bagay kan sia magsabi: “An bagay na an iba nagpuputik dai nangangahulogan na ika dapat gumibo man kaiyan!”

[Blurb sa pahina 25]

An mga putik parateng dai nakakokombensir asin tibaad idigson sana an padusa sagkod na iyan mabuyagyag

[Ritrato sa pahina 26]

An pagtuga nin sala bakong pasil, pero igagalang kan saindong mga magurang an saindong pagkasadiosan