Pagmamasid sa Kinaban

Mabungang mga Bakasyon

An mga magurang maninigong gibohon na mabungang panahon an bakasyon nin mga aki sa eskuwelahan, sabi kan sikologong Mejicano asin propesor sa unibersidad na si Rafael Martínez. Paagi sa maingat na pagpaplano bago pa, puwedeng pagkoordinaron nin mga magurang an pagtotokdo na itinatao sa harong asin sa eskuwelahan. Sono sa bareta sa diaryong El Universal sa Siudad nin Mejico, sinabi ni Martínez na “an eskuwelahan sentro nin edukasyon na dai maninigong sumalida sa edukasyon na maninigong itao nin mga magurang sa saindang mga aki.” Kabilang sa ibang bagay, nagsuherir sia nin maliliwatliwat na iskedyul na may kaibang pagtotokdo sa mga trabaho sa harong, pirang aktibidad na pan-okupasyon, asin pagtabang sa mga tawong may kamatean asin nagkakaipo. Si Martínez naghahatol na “an panahon nin bakasyon dai maninigong mangahulogan nin biyong pag-aling-aling asin pagpahingalo kundi, imbes, nin pagkaliwat sa aktibidad.”

Pagmakolog sa mga Trabahador

An mga kompaniyang Hapones nagkaigwa nin dakulang pagkaeksperto sa dakol na bagay. Minsan siring, nag-aalangan sindang inaan an mga trabahador kun kaipuhan. An sarong kompaniya temporaryo pa nganing pinahalipot an trabaho sa tolong aldaw kada semana tanganing malikayan an paghale sa siisay man sa mga empleyado. Kan dati, an mga trabahador na Hapones tuod sa parasiyempreng trabaho sa saindang kompaniya. An ibang kompaniya pinaeeskuwela pa ngani an mga aki kan saindang mga empleyado dangan pinalalaog sinda sa kompaniya. Alagad huli sa mga pagliliwat ekonomiko asin sa pangangaipo na makikompetensia sa komersio kan kinaban, saka sa sobrang suplay nin mga trabahador sa nagkapirang grado, an ibang kompaniya daing ibang nagibo kundi inaan an saindang mga trabahador. Ginigibo an dakulang paghihingoa na ihanap nin bagong trabaho an mga trabahador, huli sa kaimbodan sa lambang saro.

Mga Tangkal na Lugar nin Pagkawat

Kun an mga tangkal nagigin mga lugar nin pagkawat, an mga orig-orig “sa promedyo nadadagdagan an gabat na mas halangkaw nin kuwatro porsiento sa mga kairiba sa tangkal na mayo kaiyan.” An baretang iyan, na ipinublikar sa Calgary Herald manongod sa mga resulta kan pagsiyasat kan sientistang si Al Schaefer sa Agriculture Canada’s Lacombe Research Station, maogmang bareta para sa mga paraataman nin orig. Ipinaririsa kan pagsiyasat ni Schaefer na kun an mga orig may mga kawatan na mapagpapalipasan kan saindang panahon, mas marikas sindang magdakula. Nag-eksperimento sia paagi sa ordinaryong goma nin sakayan na nakasabit sa sarong kadena na ibinitin sa saindang tangkal. Pinagkawatan kan mga orig an goma “paagi sa pagtarutabyon sa goma o pagkagat sa goma.” Sa paaging ini, an kaisogan kan mas makiiwalon na mga orig sa tangkal napapasa “kawatan” imbes na sa mas masosopgon na mga kairiba sa tangkal. Bilang resulta, pakalihis nin duwang taon na pagsiyasat, an mga orig sa mga tangkal na ini na ipinabakal mas kadikit an mga lugad asin nawarang karne.

Mga Brilyanteng Gikan sa Bitoon

An mga parasiyasat sa U.S. National Bureau of Standards asin Enrico Fermi Institute sa Chicago, sa pagsiyasat sa mga kapidaso nin sarong meteorite, may nadiskobreng interesante. An iba sa meteorite saradit na brilyante. Kan paagihon an mga kapidaso nin meteorite sa X-ray asin electron diffraction, naheling kan mga parasiyasat an klarong diffraction pattern nin brilyante, an bareta kan New Scientist. An mga sientista nagtutubod na an mga brilyante seguradong narintok hale sa mga atomong carbon na gikan sa sarong bitoon asin nagkonklusyon na “posible na an naturalesa mas matibay na gumibo nin brilyante kisa nadiskobreng pinakaprimerang sintesis sa laboratoryo.”

Halawig na Pagkatorog

An mga minero nagsabi na may pambihira sindang nadiskobre kan kasuarin pa sana sinda magmina nin bulawan sa mapungaw na rehiyon nin Yakutia sa Siberia, na nasa itaas sana nin kadikit kan Arctic Circle. Treintang piye sa irarom kan daing kahoy na kaplanodohan sa polo, nakadiskobre sinda nin sarong triton, may ikog na hayop na nabubuhay sa daga asin tubig na nakaaagid sa newt (salamander), na nalaom sa yelong nasa irarom kan daga. An parabareta na Tass nagsasabi na, sa pagngalas kan mga minero, pakatapos na mabalad nin kadikit “idto luway-luway na nagkanap . . . sa mga bitis kaiyan na may limang moro, na hinihirohiro an payo, na may hulwat na mga mata.” Nagadan idto pakalihis nin pirang aldaw. An mga sientistang Sobyet nagsasabi na sa kamugtakan nin daing gayo paghiro, na inaapod anabiosis, posible na an siring na mga hayop mabuhay sa laog nin ginatos, rinibo pa ngani, na mga taon.

Pag-atake sa mga Pirata nin Musika

An industriya nin recording haloy nang nakikipaglaban sa mga pirata na ilegal na nagti-tape nin mga plaka asin ipinababakal iyan. An sarong kompaniya may nagibong sistema na “tinitingaban,” o inuukit, an hayakpit na band of frequency sa sarong recording tanganing an mga sirkito na ginibo na magpunsionar kapadis kan tingab automatikong papopondohon an tape recorder. Minsan siring, an mga eksperto na nagdangog sa prosesong iyan nagsasabi na an tingab naaapektaran na gayo an musika. Kaya, an mga musikero, tekniko, asin parabakal nin plaka nahahadit na an tingab, na sa katuyohan na papondohon an mga nambibiktima sa industriya nin musika, tibaad raoton an dakol na taon nin teknolohiya na ginibo tanganing magibo an mga recording na garo tunay, na sinda an ginigibong bagong biktima.

“Mga Banhi nin Rebelyon”

Kan Hulyo sa taon na ini [1987], 110 na mga maestro sa New Jersey an binista para sa pakisuway sa orden kan hokoman na tapuson an sarong ilegal na pagwelga. An nangengenot na huwes, si Paul R. Huot, nagsabi na an saindang “pakisuway sa saiyang orden na bumalik sa trabaho nakaraot sa mga estudyante asin nakapakosog sa dai paggalang sa ley asin paglapastangan sa mga hokoman,” an bareta kan The New York Times. Sa paghadit na an sosyedad iinaanod parayo sa paggalang sa ley, marahay na gawe, asin disiplina, an huwes nagsabi: “An mga bagay bako nang itom asin puti. An gabos abohon. Nawara na sato an marahay na ugale. Nawara na sato an kortesiya. Nawara na sato an pagkadisente.” An dahelan? “Mas kadikit an nagmimidbid sa pagkakalaen nin tama asin sala,” sabi ni Huot. “An kasalan ngonyan iyo an pagkadakop, bakong an paglapas.” Binabasol an mga magurang, ipinaliwanag nia na sinasabihan ninda an saindang mga aki na kumuyog sa ley, mantang sinda mismo nagdadaya sa buhis, dinudugangan an kuwenta kan saindang nagastos, o naglalapas sa mga limite sa dalagan nin mga sakayan. “Sa paghona ko kita daing kontrol na nagpapatubo nin mga banhi nin rebelyon sa nasyon na ini.”

Musika sa Saindang Talinga

Tanganing matipon asin magadan an mga kino, an nasa osipon na si Pied Piper na taga-Hamelin tinogtog an saiyang plauta. Kasuarin pa sana, may naglataw na “Pied Piper” sa Tokyo, na inaakit parayo an mga kino paagi sa modernong mga plauta. An “Piper” ngonyan sarong kompaniya na nag-espesyalisar sa kalinigan kan palibot, asin pakatapos nin 20 anyos na pagsiyasat, sono sa The Daily Yomiuri, nakagibo iyan nin sistemang pansupsup asin tubo para sa paghale kan mga kino sa haralangkaw na edipisyo. An mga tubo na may mga labot kada siete piye ibinubugtak sa mga salog asin lanob. An musika? An mga kino nagkokomunikar paagi sa ultrasonic waves na may langkaw na 20 sagkod 38 kilohertz, asin minsan an mga wave hale sa mga alambre nin computer nakaaakit sa sainda. An mga tubo may ilinuluwas na ultrasonic waves sa “pag-apod” sa mga kino, na minalaog sa mga labot asin sinusupsup pasiring sa sarong basurahan, pinupuot nin carbon dioxide, asin pinapatos tolos nin vinyl tanganing ikaapon sa malinig na paagi. Hale sa Hamelin sagkod sa Tokyo, pareho an konklusyon: An pagkaadikto sa musika hale sa tubo peligroso sa mga kino.

Multa, Multa, Asin Multa Pa!

An metropolitanong lugar nin São Paulo, Brazil, na may kinakarkulong 12 milyones na habitante, may mga problema sa trapiko. Sa laog nin sarong bulan, 1,218,491 gabos na multa sa trapiko an siningil. Sa katapusan kan taon, tolong milyon sa apat na milyon na sakayan sa siudad an linalaoman na mamultahan. Kada bulan, haros 30,000 na sakayan an minumultahan nin Cz$1,290 (mga $30, E.U.) para sa pagparada sa bangketa, an bareta kan O Estado de São Paulo. Yaon pa sa libro, minsan ngani dai na ipinapaotob, an mga multa para sa pagpalakaw nin mga baka sa tinampo (Cz$1,149) asin sa pagparada nin karitela sa bangketa (Cz$384). An pagwalat sa pasamano nin bagay na puwedeng maholog sa minaagi puwedeng mangahulogan nin multang Cz$99. An sarong pangyayari, na nagigirumdoman pa nin dakol, kaidtong an sarong orig na inaataman sa balkon nin sarong panaderiya nakubhanan asin tuminagbang patin tinamaan an sarong minaagi, na nabarian nin takyag. Siningil an multang ini.

Nagkakaproblemang Tubig

Sono sa mga Israeli, an suplay nin tubig para sa Israel asin Jordan tibaad isapeligrong gayo kan importanteng mga proyekto na ginigibo nin Syria, an kataed ninda sa amihanan. An proyektong ginigibo isuki an bulos kan pinakadakulang sanga kan Jordan, an Nahr al Yarmuk, tanganing mapatubigan an “24,700 na acre nin daga” na nasa amihanan. Sa katuyohan na ini, may kinotkot na darakulang danaw, na konektado nin “labing 160 milyang kanal.” An Syria may planong ibalyo an 500,000 na habitante sa parteng timog kan Golan Heights.