Libro kan Biblia Numero 65—Judas

Kagsurat: Judas

Kun Saen Isinurat: Palestina (?)

Natapos an Pagsurat: Mga 65 C.E.

NAMEMELIGRO an Kristianong mga tugang ni Judas! Durante kan panahon na nag-agi poon kan pagkagadan asin pagkabuhay liwat ni Cristo Jesus, an maraot na mga elemento luway-luway na nakalaog sa Kristianong kongregasyon. Naglaog an kaiwal tanganing paluyahon an pagtubod, siring kan ipinatanid ni apostol Pablo mga 14 taon na an nakaagi. (2 Tes. 2:⁠3) Paano maninigong patanidan asin sabihan an mga tugang na magmaan sa peligrong iyan? An surat ni Judas, na mapuersa asin makosog an pagkaprangka kan mga tataramon, an nagtao kan simbag. Malinaw na sinabi mismo ni Judas an saiyang paninindogan sa bersikulo 3 asin 4: ‘Naheling ko na kaipuhan na suratan ko kamo huli ta an nagkapirang tawo nakalaog nin hilom, mga tawong bakong diosnon, na ginigibo an dai na kutana maninigong kabootan kan satong Dios na magin sarahotan para sa malaswang gawe-gawe.’ Namemeligro kaidto an mismong mga pundasyon nin tamang doktrina asin moralidad. Namatean ni Judas na kaipuhan niang makipaglaban para sa ikakarahay kan saiyang mga tugang, tangani na sinda makipaglaban man nin maigot para sa pagtubod.

² Alagad siisay si Judas? An pambukas na mga tataramon nagsasabi sa sato na an surat ginibo ni “Judas, sarong oripon ni Jesu-Cristo, alagad tugang ni Santiago, sa mga inapod.” Si Judas daw sarong apostol, huling 2 sa orihinal na 12 apostol ni Jesus an may ngaran na Judas? (Luc. 6:16) Dai sinabi ni Judas na sia sarong apostol, imbes ginamit nia an terminong “sinda” kan magtaram sia dapit sa mga apostol, na malinaw na ipinupuera nia an saiyang sadiri. (Jud. 17, 18) Dugang pa, inapod nia an saiyang sadiri na “tugang ni Santiago,” na minalataw na nanonongod sa naggibo kan surat ni Santiago, na tugang ni Jesus sa ina. (Ber. 1) Bilang saro sa ‘mga harigi’ kan kongregasyon sa Jerusalem, midbid na marhay an Santiagong ini, asin huli kaini nagpamidbid si Judas na sia tugang ni Santiago. Huli kaini, si Judas tugang man ni Jesus sa ina, asin siring kaiyan an pagkasabi kan rekord dapit sa saiya. (Gal. 1:19; 2:9; Mat. 13:55; Mar. 6:⁠3) Minsan siring, dai ginamit ni Judas an saiyang relasyon ki Jesus sa laman para sa personal na pakinabang, kundi mapakumbaba niang tinawan nin pagdodoon an saiyang espirituwal na relasyon bilang “sarong oripon ni Jesu-Cristo.”​—⁠1 Cor. 7:22; 2 Cor. 5:16; Mat. 20:⁠27.

³ An pagigin totoo kan librong ini kan Biblia sinusuportaran kan pagkasambit kaiyan sa Muratorian Fragment, kan ikaduwang siglo C.E. Saro pa, inako ni Clemente na taga Alejandria (kan ikaduwang siglo C.E.) na iyan kabtang kan Biblia. Sinambit ni Origen na iyan sarong surat na may “pira sanang linya, pero pano nin ikakarahay na mga tataramon na may langitnon na biyaya.”a Iyan ibinilang man na totoo ni Tertuliano. Mayong duda na iyan kabtang kan ipinasabong na Kasuratan.

⁴ Si Judas nagsurat “sa mga inapod,” na dai espesipikong nagsambit nin partikular na kongregasyon o indibiduwal, kaya iyan sarong pangkagabsan na surat na ililibot sa gabos na Kristiano. Minsan ngani dai sinabi, posibleng marhay na iyan isinurat sa Palestina. Depisil man na siertohon an petsa kan pagsurat kaiyan. Minsan siring, iyan seguradong isinurat kan haloy-haloy nang nag-ooswag an Kristianong kongregasyon, huli ta inapod ni Judas an atension sa “mga tataramon na sinabi kaidto kan mga apostol kan satong Kagurangnan na Jesu-Cristo” asin minalataw na kinotar nia an 2 Pedro 3:⁠3. (Jud. 17, 18) Dugang pa, magkaagid na marhay an Judas asin an kapitulo dos kan Ikaduwang Pedro. Ipinaparisa kaini na sia nagsurat na haros kasabay ni Pedro, huling sindang duwa parehong nahahadit na gayo dapit sa peligro sa kongregasyon kan panahon na idto. Huli kaini, an 65 C.E. isinuherir bilang haraning petsa kan pagsurat kaiyan. An petsang ini sinusuportaran man kan dai pagsambit ni Judas sa pagdatong ni Cestio Gallo tanganing papondohon an rebelyon kan mga Judio kan 66 C.E., asin dai man nia nasambitan an pagbagsak nin Jerusalem kaidtong 70 C.E. Nagsambit si Judas sa saiyang surat nin espesipikong mga paghokom nin Dios sa mga parakasala, asin rasonable sana na kun buminagsak na an Jerusalem, idinoon kutana nia an saiyang argumento paagi sa pagsambit sa paghokom na ini, nangorogna huling ihinula ni Jesus an pangyayaring ini.​—⁠Jud. 5-7; Luc. 19:​41-44.

KUN TAANO TA KAPAKIPAKINABANG

⁸ Nasabotan ni Judas na an ipinasabong na Kasuratan kapakipakinabang sa pagpatanid, pagparigon sa boot, pagtokdo, asin pagsadol sa “mga namomotan.” Sa pagbuyagyag kan grabeng kasalan kan bakong diosnon na mga nakalaog sa kongregasyon, naggamit si Judas nin makahulogan na mga ilustrasyon hale sa Hebreong Kasuratan, siring baga kan mga Israelita na naggibo liwat nin karatan, mga anghel na nagkasala, saka mga taga Sodoma asin Gomorra, na ipinapaheling na an gabos na naggigibo nin siring na karatan maagi man nin kaparehong padusa. Ibinaing nia an maraot na mga tawo sa daing isip na mga hayop, asin sinabi nia na sinda naglalakaw sa dalan ni Cain, nagdadalagan sa salang gawe ni Balaam, asin mapapara arog ni Core huli sa saindang rebeldeng pananaram. Naggamit man sia nin buhay na marhay na mga ladawan hale sa “libro nin naturalesa.” An prangkang surat mismo ni Judas nagin kabtang kan “gabos na Kasuratan,” na dapat pag-adalan kaiba kan iba pang kabtang kan Kasuratan, na nagsasadol nin tamang paggawe “sa huring panahon.”​—⁠Jud. 17, 18, 5-7, 11-13; Bil. 14:​35-37; Gen. 6:4; 18:​20, 21; 19:​4, 5, 24, 25; 4:​4, 5, 8; Bil. 22:​2-7, 21; 31:8; 16:​1-7, 31-35.

⁹ An pagtumang asin mga pagbalo gikan sa luwas dai nakaolang sa pag-oswag nin Kristianismo, alagad ngonyan an mga tugang namemeligro huli sa karatan na gikan sa laog. May mga gapong nakatago sa irarom na nagtatao nin peligro na makalaglag sa bilog na kongregasyon. Huling aram ni Judas na an peligrong ini puedeng magin mas mapanlaglag pa ngani, marigon siang nagtao nin mga argumento tanganing suportaran an ‘pakikipaglaban nin maigot para sa pagtubod.’ Napapanahon man ngonyan an saiyang surat arog kaidto. Kaipuhan pa ngonyan an kaparehong patanid. Dapat pa man giraray na ingatan asin ipakipaglaban an pagtubod, haleon an imoralidad, maheherakon na tabangan asin ‘agawon hale sa kalayo’ an mga nagduduwaduwa, kun posible iyan. Para sa moral na integridad, pagigin epektibo sa espirituwal, asin tunay na pagsamba, dapat na padagos na parigonon kan mga Kristiano ngonyan an saindang sadiri sa kabanalbanaleng pagtubod. Dapat sindang manindogan sa tamang mga prinsipyo asin rumani sa Dios paagi sa pamimibi. Kaipuhan man sindang magpaheling nin tamang paggalang sa “pagkakagurangnan,” na iginagalang an itinao nin Dios na autoridad sa Kristianong kongregasyon.​—⁠Jud. 3, 23, 8.

¹⁰ An “mga tawong makahayop, na mayo nin espirituwalidad,” nungkang makakalaog sa Kahadean nin Dios asin isasapeligro sana ninda an iba na yaon sa dalan pasiring sa buhay na daing katapusan. (Jud. 19; Gal. 5:​19-21) An kongregasyon kaipuhan na patanidan tumang sa sainda, asin dapat sindang haleon kaiyan! Sa siring, an mga namomotan magkakaigwa nin orog pang ‘pagkaherak asin katoninongan patin pagkamoot,’ asin sinda magdadanay sa pagkamoot nin Dios ‘mantang hinahalat ninda an pagkaherak kan saindang Kagurangnan na Jesu-Cristo asin nasa isip ninda an buhay na daing katapusan.’ An Dios na Paraligtas ibubugtak an mga paramana kan Kahadean na “daing kaninan sa atubangan kan saiyang kamurawayan na may dakulang kagayagayahan.” An mga ini siertong nakikiiba ki Judas sa pagsabi na Sia igwa nin “kamurawayan, kamahalan, kapangyarihan asin autoridad” paagi ki Jesu-Cristo.​—⁠Jud. 2, 21, 24, 25.

[Nota sa Ibaba]