Kapahayagan—An Mamuraway na Kulminasyon Kaiyan Harani Na!

Kapitulo 25: Pagbuhay Liwat sa Duwang Saksi

1. Ano an hinahagad kan makosog na anghel na gibohon ni Juan?

¹ Bago biyong matapos an ikaduwang herak man, hinagad kan makosog na anghel ki Juan na makikabtang sa saro pang makahulang drama, an sarong ini may koneksion sa templo. (Kapahayagan 9:​12; 10:1) Uya an ibinabareta ni Juan: “Asin itinao sa sako an sarong gaho na kabaing nin sarong sogkod mantang sia nagsabi: ‘Tindog asin sokola an santuaryo kan templo nin Dios asin an altar patin an mga nagsasamba dian.’”​—Kapahayagan 11:1.

An Santuaryo kan Templo

2. (a) Anong santuaryo kan templo an magdadanay sagkod sa satong aldaw? (b) Siisay an Halangkaw na Saserdote kan santuaryo kan templo, asin ano an Kabanalbanale kaiyan?

² An templo na sinasabi digdi dai puwedeng literal na templo sa Jerusalem, ta an ultimo sa mga ini linaglag kan mga Romano kan 70 C.E. Alagad ipinaheling ni apostol Pablo na bago pa man an paglaglag na idto, may naglataw na saro pang santuaryo kan templo na magdadanay sagkod sa satong aldaw. Ini an dakulang espirituwal na templo na nakaotob sa makahulang mga tipo na itinao kan tabernakulo dangan kan mga templo na itinogdok sa Jerusalem. Iyan an “totoong tolda, na pinatindog ni Jehova, asin bakong nin tawo,” asin an Halangkaw na Saserdote kaiyan iyo si Jesus, na sinasabi ni Pablo na ngonyan “nagtukaw [na] sa too kan trono kan Kapangyarihan sa kalangitan.” An Kabanalbanale kaiyan iyo an lugar kan presensia ni Jehova sa langit mismo.​—Hebreo 8:​1, 2; 9:​11, 24.

3. Sa tabernakulo, ano an ilinadawan kan (a) lipod na nagseseparar kan Kabanalbanale sa Banal? (b) mga atang na hayop? (c) altar nin atang?

³ Ipinaliliwanag ni apostol Pablo na an lipod kan tabernakulo, na nagseseparar kan Kabanalbanale sa Banal, naglaladawan sa laman ni Jesus. Kan iatang ni Jesus an saiyang buhay, an lipod na ini nabaak, na nagpapaheling na an laman ni Jesus bako nang kaolangan sa saiyang paglaog sa atubangan kan presensia ni Jehova sa langit. Basado sa atang ni Jesus, an saiyang linahidan na mga katabang na saserdote na nagadan na maimbod, sa igong panahon, maduman man sa kalangitan. (Mateo 27:​50, 51; Hebreo 9:​3; 10:​19, 20) Idinoon man ni Pablo na an daing ontok na pag-atang nin mga hayop sa tabernakulo nagtokdo sa sarong pag-atang ni Jesus kan saiyang sangkap na buhay bilang tawo. An altar nin atang sa patyo nagrepresentar sa probisyon ni Jehova, sono sa saiyang kabotan, para sa pag-ako sa atang ni Jesus para sa “kadaklan”​—kan linahidan, dangan, kan ibang karnero—​na “maigot na naghahanap saiya para sa saindang kaligtasan.”​—Hebreo 9:​28; 10:​9, 10; Juan 10:16.

4. Ano an isinimbolo kan (a) Banal na Lugar? (b) panlaog na patyo?

⁴ Gikan sa ipinasabong nin Dios na impormasyon na ini, puwede niatong isipon na an Banal na Lugar sa tabernakulo nagsisimbolo sa banal na kamugtakan enot ni Cristo dangan kan linahidan na mga miembro kan banal na pagkasaserdote kan 144,000 mantang sinda yaon pa sa daga, bago lumaog sa “lipod.” (Hebreo 6:​19, 20; 1 Pedro 2:9) Iyan nagrerepresentar sa pag-ampon sa sainda bilang espirituwal na mga aki nin Dios, kun paanong minimidbid nin Dios si Jesus na saiyang Aki pakabautismohi ki Jesus sa Jordan kan 29 C.E. (Lucas 3:​22; Roma 8:15) Asin kumusta man an panlaog na patyo, an solamenteng kabtang kan tabernakulo na naheheling nin bakong saserdoteng mga Israelitas asin duman ginigibo an mga pag-atang? Ini naglaladawan sa sangkap na kamugtakan kan tawong si Jesus na nagkuwalipikar saiya na idolot an saiyang buhay para sa katawohan. Iyan nagrerepresentar man sa matanos na kamugtakan bilang mga banal, na iinaatribuwir basado sa atang ni Jesus, na nakakamtan kan saiyang linahidan na mga parasunod mantang yaon pa sa daga.a​—Roma 1:​7; 5:1.

Pagsokol sa Santuaryo kan Templo

5. Sa mga hula sa Hebreong Kasuratan, ano an ipinaririsa kan (a) pagsokol sa Jerusalem? (b) pagsokol sa templo na naheling ni Ezequiel sa bisyon?

⁵ Si Juan sinabihan na ‘sokolon an santuaryo kan templo nin Dios asin an altar patin an mga nagsasamba dian.’ Ano an ipinaririsa kaini? Sa mga hula sa Hebreong Kasuratan, an siring na pagsokol nagtao nin garantiya na an hustisya, na may kaibang pagkaherak, itatao basado sa sangkap na mga pamantayan ni Jehova. Kan kaaldawan kan maraot na si Hadeng Manases, an makahulang pagsokol sa Jerusalem nagpatotoo sa dai maliliwat na paghokom na laglagon an siudad na iyan. (2 Hade 21:​13; Lamentacion 2:8) Alagad, kan huri, kan maheling ni Jeremias na sinosokol an Jerusalem, ini nagpatunay na an siudad itotogdok liwat. (Jeremias 31:​39; helingon man an Zacarias 2:​2-8.) Siring man, an kompleto asin detalyadong pagsokol sa nasa bisyon na templo na naheling ni Ezequiel garantiya sa desterradong mga Judio sa Babilonya na an tunay na pagsamba ibabalik sa saindang daga. Idto pagirumdom man na, huli sa saindang mga kasalan, magpoon kaidto an Israel kaipuhan na makaabot na sa banal na mga pamantayan nin Dios.​—Ezequiel 40:​3, 4; 43:10.

6. An pagsabi ki Juan na sokolon an santuaryo kan templo asin an mga saserdoteng nagsasamba dian tanda nin ano? Ipaliwanag.

⁶ Kun siring, kan pagbotan si Juan na sokolon an santuaryo kan templo asin an mga saserdoteng nagsasamba dian, iyan tanda na mayo nin makaoolang sa kaotoban kan mga katuyohan ni Jehova manongod sa areglo kan templo asin sa mga asosyado dian, asin na an mga katuyohan na iyan harani na sa kulminasyon. Ngonyan na an gabos na bagay ipinairarom na sa bitis kan makosog na anghel ni Jehova, panahon nang “an bukid kan harong ni Jehova” magin “marigon sa ibabaw kan alitoktok kan kabukidan.” (Isaias 2:​2-4) An malinig na pagsamba ki Jehova kaipuhan na ilangkaw, pakalihis nin dakol na siglo kan apostasiya nin Kakristianohan. Panahon naman na an maimbod na mga tugang ni Jesus na nagadan buhayon liwat pasiring sa “Kabanalbanale.” (Daniel 9:​24; 1 Tesalonica 4:​14-16; Kapahayagan 6:​11; 14:4) Asin an ultimong mga tinatakan sa daga na kabilang kan “mga oripon kan satong Dios” kaipuhan na sokolon sono sa banal na mga pamantayan tanganing makuwalipikar para sa saindang permanenteng lugar sa areglo kan templo bilang pinaniaki kan espiritung mga aki nin Dios. An grupong Juan ngonyan biyong nakaaaram kan banal na mga pamantayan na iyan asin determinadong otobon iyan.​—Kapahayagan 7:​1-3; Mateo 13:​41, 42; Efeso 1:​13, 14; ikomparar an Roma 11:20.

Pagbatay sa Patyo

7. (a) Taano ta sinabihan si Juan na dai pagsokolon an patyo? (b) Kasuarin binatayan an banal na siudad sa laog nin 42 na bulan? (c) Paano dai nasuportaran kan klero nin Kakristianohan an matanos na mga pamantayan ni Jehova sa laog nin 42 na bulan?

⁷ Taano ta ipinangalad ki Juan na sokolon an patyo? Sinasabi nia sa sato sa mga tataramon na ini: “Alagad kun manongod sa patyo na nasa luwas kan santuaryo kan templo, pabayaan mo iyan asin dai mo iyan pagsokolon, huli ta iyan itinao sa mga nasyon, asin babatayan ninda an banal na siudad sa laog nin apat na polo may duwang bulan.” (Kapahayagan 11:​2) Sinabi niato na an panlaog na patyo naglaladawan sa matanos na kamugtakan sa daga kan pinaniaki sa espiritung mga Kristiano. Arog kan maheheling niato, an sinasabi digdi iyo an literal na 42 na bulan magpoon Oktubre 1914 sagkod 1918, kan an gabos na naghihingakong Kristiano nag-agi sa grabeng pagbalo. Susuportaran daw ninda an matanos na mga pamantayan ni Jehova sa mga taon na idto kan guerra? An kadaklan dai. Bilang sarong grupo, ipinaorog kan klero nin Kakristianohan an nasyonalismo sa pagkuyog sa banal na ley. Sa man-ibong-ibong na lado kan guerra, na mayor na pinaglabanan sa laog kan Kakristianohan, hinulitan kan klero na magsoldados an mga barobata. Minilyon an nagadan. Kan pumoon an paghokom sa harong nin Dios kan 1918, an Estados Unidos uminayon na man sa pagpabolos na idto nin dugo, asin an klero sa bilog na Kakristianohan nagkaigwa nin kasalan sa dugo na sagkod ngonyan naghahagad nin banal na balos. (1 Pedro 4:17) An pagpabaya sa sainda nagin permanente, dai na mababawi.​—Isaias 59:​1-3, 7, 8; Jeremias 19:​3, 4.

8. Kan Guerra Mundial I, ano an narealisar kan dakol na Estudyante sa Biblia, alagad ano an dai ninda lubos na nasabotan?

⁸ Alagad, kumusta man an sadit na grupo nin mga Estudyante sa Biblia? Sinda daw sosokolon tolos kan 1914 sa saindang pangangapot sa banal na mga pamantayan? Dai. Kapareho kan naghihingakong mga Kristiano sa Kakristianohan, kaipuhan na mabalo man sinda. Sinda ‘pinabayaan, itinao sa mga nasyon’ tanganing baloon nin masakit asin paglamagon. An dakol sa sainda nakarealisar na dai sinda maninigong gumadan sa saindang kapwa, alagad dai pa ninda lubos na nasasabotan an Kristianong neutralidad. (Miqueas 4:​3; Juan 17:​14, 16; 1 Juan 3:15) Sa pamimirit kan mga nasyon, an iba nagkompromiso.

9. Ano an banal na siudad na binatayan kan mga nasyon, asin digdi sa daga, siisay an nagrerepresentar sa siudad na ini?

⁹ Alagad, paano na an banal na siudad binatayan kan mga nasyon? Malinaw na dai ini nanonongod sa Jerusalem na linaglag labing 25 taon bago isurat an Kapahayagan. Imbes, an banal na siudad iyo an Bagong Jerusalem, na sinasabi sa huring kabtang kan Kapahayagan, na irenerepresentar ngonyan sa daga kan natatadang linahidan na mga Kristiano sa panlaog na patyo kan templo. Pag-abot nin panahon, an mga ini magigin man kabtang kan banal na siudad. Kaya an pagbatay sa sainda garo man sana pagbatay sa siudad mismo.​—Kapahayagan 21:​2, 9-21.

An Duwang Saksi

10. Ano an gigibohon kan maimbod na mga saksi ni Jehova mantang binabatayan?

¹⁰ Minsan binabatayan, an mga maimbod na ini dai nag-ontok sa pagigin maimbod na mga saksi ni Jehova. Kaya, an hula nagpapadagos: “‘Asin papangyayarihon kong humula an sakong duwang saksi sa laog nin sangribo may duwang gatos may anom na polong aldaw na naggugubing nin magaspang.’ An mga ini isinisimbolo kan duwang olibo asin kan duwang kandelero patin nagtitindog sa atubangan kan Kagurangnan kan daga.”​—Kapahayagan 11:​3, 4.

11. Ano an boot sabihon kan paghula kan maimbod na linahidan na mga Kristiano na “naggugubing nin magaspang”?

¹¹ An maimbod na linahidan na mga Kristianong ini nagkaipo kan kuwalidad na pakatagal, ta sinda kinaipuhan na humula sa gubing na “magaspang.” Ano an boot sabihon kaini? Kan mga panahon nin Biblia an gubing na magaspang parateng nagsisimbolo nin pagmondo. An pagsulot kaiyan tanda na an tawo nasa kamondoan o kasakitan. (Genesis 37:​34; Job 16:​15, 16; Ezequiel 27:31) An gubing na magaspang iinasosyar sa makamomondong mga mensahe nin kapahamakan o pagtangis na ibabalangibog kan mga propeta nin Dios. (Isaias 3:​8, 24-26; Jeremias 48:​37; 49:3) An paggubing nin magaspang puwedeng magparisa nin kapakumbabaan o pagsolsol huli sa banal na patanid. (Jonas 3:5) An gubing na magaspang na sulot kan duwang saksi minalataw na nagpaparisa kan saindang mapakumbabang pakatagal sa paghahayag kan mga paghokom ni Jehova. Sinda mga saksi na nagbabalangibog kan saiyang aldaw nin pamalos na magdadara man nin kamondoan sa mga nasyon.​—Deuteronomio 32:​41-43.

12. Taano ta garo baga literal an panahon na babatayan an banal na siudad?

¹² An grupong Juan kaipuhan na ihulit an mensaheng ini sa laog nin depinidong panahon: 1,260 aldaw, o 42 na bulan, an iyo man sanang lawig nin panahon na babatayan an banal na siudad. An panahon na ini garo baga literal, ta iyan ipinahayag sa duwang paagi, enot sa mga bulan dangan sa mga aldaw. Dugang pa, sa kapinonan kan aldaw kan Kagurangnan, nagkaigwa nin risang peryodo nin tolo may kabangang taon kan an masakit na mga eksperyensia kan banwaan nin Dios nakatama sa mga pangyayaring ihinula digdi​—poon sa pagputok kan enot na guerra mundial sa huring kabtang kan 1914 asin nagpadagos sagkod sa enot na kabtang nin 1918. (Kapahayagan 1:10) Naghulit sinda nin “magaspang” na mensahe manongod sa paghokom ni Jehova sa Kakristianohan asin sa kinaban.

13. (a) Ano an ipinaririsa kan bagay na an linahidan na mga Kristiano isinimbolo nin duwang saksi? (b) Anong hula ni Zacarias an ipinagigirumdom kan pag-apod ni Juan sa duwang saksi na “duwang olibo asin . . . duwang kandelero”?

¹³ An bagay na sinda isinimbolo nin duwang saksi nagpapatunay na an saindang mensahe tama asin may masarig na basihan. (Ikomparar an Deuteronomio 17:​6; Juan 8:​17, 18.) Inaapod sinda ni Juan na “duwang olibo asin . . . duwang kandelero,” na sinasabing sinda “nagtitindog sa atubangan kan Kagurangnan kan daga.” Ini risang pagsambit sa hula ni Zacarias, na nakaheling nin may pitong sangang kandelero asin duwang olibo. An mga olibo sinasabing naglaladawan sa “duwang linahidan,” an boot sabihon, si Gobernador Zorobabel asin Halangkaw na Saserdote Josue, “na nagtitindog sa kataed kan Kagurangnan sa bilog na daga.”​—Zacarias 4:​1-3, 14.

14. (a) Ano an ipinarisa kan pakaheling ni Zacarias sa bisyon nin duwang olibo? asin kandelero? (b) Ano an maeeksperyensiahan kan linahidan na mga Kristiano sa enot na guerra mundial?

¹⁴ Si Zacarias nabuhay sa panahon nin pagtogdok liwat, asin an bisyon nia kan duwang olibo nangahulogan na si Zorobabel asin Josue bebendisyonan kan espiritu ni Jehova sa pagpakosog sa banwaan para sa gibohon. An bisyon kan kandelero nagpagirumdom ki Zacarias na dai ‘pagbasangbasangon an aldaw nin saradit na bagay’ ta an mga katuyohan ni Jehova maootob​—“‘bakong paagi sa puwersa militar, ni sa kapangyarihan, kundi paagi sa sakong espiritu,’ nagsabi si Jehova nin mga hukbo.” (Zacarias 4:​6, 10; 8:9) An sadit na grupo nin mga Kristiano na maigot na nagdadara kan liwanag nin katotoohan sa mga tawo kaidtong enot na guerra mundial gagamiton man sa gibong pagtogdok liwat. Sinda magigin man burabod nin pagpakosog asin, minsan pipira sana, makakanood na manarig sa kosog ni Jehova, na dai binabasangbasang an aldaw nin sadit na kapinonan.

15. (a) An bagay na an linahidan na mga Kristiano inapod na duwang saksi nagpapagirumdom man sato nin ano? Ipaliwanag. (b) Anong klaseng mga tanda an may kapangyarihan an duwang saksi na gibohon?

¹⁵ An bagay na sinda inapod na duwang saksi nagpapagirumdom man sato kan transpigurasyon. Sa bisyon na idto, an tolo sa mga apostol ni Jesus naheling sia sa kamurawayan kan Kahadean, na kaiba si Moises asin Elias. Ini nanganino kan pagtukaw ni Jesus sa saiyang mamuraway na trono kan 1914 tanganing gibohon an trabaho na ilinadawan kan duwang propetang idto. (Mateo 17:​1-3; 25:31) Tamang-tama, an duwang saksi naheheling ngonyan na naggigibo nin mga tanda na nagpapagirumdom kan ki Moises asin Elias. Halimbawa, si Juan nagsasabi manongod sa sainda: “Asin kun an siisay man boot na kologan sinda, an kalayo minaluwas sa saindang ngoso asin sinosolo an saindang mga kaiwal; asin kun an siisay man magmawot na kologan sinda, sa paaging ini sia kaipuhan na magadan. An mga ini may kapangyarihan na pintoan an langit tanganing dai mag-oran sa mga aldaw kan saindang paghula.”​—Kapahayagan 11:​5, 6a.

16. (a) Paano an tanda mapadapit sa kalayo nagpapagirumdom sato kan panahon na an kapangyarihan ni Moises inangat sa Israel? (b) Paano inangat kan klero nin Kakristianohan an Mga Estudyante sa Biblia asin nagsutsot na ribokon sinda kaidtong enot na guerra mundial, asin paano nakipaglaban an mga ini?

¹⁶ Ini nagpapagirumdom sato kan panahon na an kapangyarihan ni Moises inangat sa Israel. An propetang idto nagtaram nin malaad na mga tataramon nin paghokom, asin linaglag ni Jehova an mga rebelde, na sinolo sa literal na kalayong hale sa langit an 250 sa sainda. (Bilang 16:​1-7, 28-35) Siring man, an mga namomoon sa Kakristianohan inangat an mga Estudyante sa Biblia, na sinasabing an mga ini dai man naggraduwar sa mga kolehiyo teolohiko. Alagad ta an mga saksi nin Dios mas halangkaw an patotoo bilang mga ministro: an mahoyong mga tawo na nagdadangog sa saindang Makakasuratan na mensahe. (2 Corinto 3:​2, 3) Kan 1917 ipinublikar kan Mga Estudyante sa Biblia an The Finished Mystery, sarong mapuwersang komentaryo sa Kapahayagan asin Ezequiel. Sinundan ini kan pagwaras nin 10,000,000 na kopya kan may apat na pahinang pulyeto na The Bible Students Monthly na may tampok na artikulong “The Fall of Babylon​—Why Christendom Must Now Suffer​—the Final Outcome.” Sa Estados Unidos, ginamit kan anggot na klero an pagkabangkag sa guerra bilang sarahotan na an libro ipagbawal. Sa ibang nasyon sinensura an libro. Minsan siring, an mga lingkod nin Dios nagpadagos na lumaban paagi sa malaad na mga isyu kan may apat na pahinang pulyeto na may titulong Kingdom News. Mantang nagpapadagos an aldaw kan Kagurangnan, lilinawon nin ibang publikasyon an kamugtakan kan Kakristianohan na gadan sa espirituwal.​—Ikomparar an Jeremias 5:14.

17. (a) Anong mga pangyayari kan kaaldawan ni Elias an may labot sa dai pag-oran asin kalayo? (b) Paano nagluwas an kalayo sa ngoso kan duwang saksi, asin anong dai pag-oran an kalabot?

¹⁷ Kumusta man si Elias? Kan kaaldawan kan mga hade sa Israel, an propetang ini nagdeklarar nin dai pag-oran bilang kapahayagan kan kaanggotan ni Jehova sa mga Israelitas na nagsasamba ki Baal. Idto naglawig nin tolo may kabangang taon. (1 Hade 17:​1; 18:​41-45; Lucas 4:​25; Santiago 5:17) Dangan, kan an bakong maimbod na si Hadeng Ocozias magsugo nin mga soldados tanganing piriton si Elias na umatubang sa saiya, an propeta nagpaoran nin kalayo hale sa langit tanganing soloon an mga soldados. Kaidto sanang an sarong kumandante militar magpaheling nin tamang paggalang sa saiyang katongdan bilang propeta na si Elias nagustong umiba sa saiya pasiring sa hade. (2 Hade 1:​5-16) Siring man, sa pag-oltanan nin 1914 asin 1918, an linahidan na natatada mapusong nag-apod nin atension sa espirituwal na dai pag-oran sa Kakristianohan asin nagpatanid manongod sa malaad na paghokom sa ‘pag-abot kan dakula asin makangingirhat na aldaw ni Jehova.’​—Malaquias 4:​1, 5; Amos 8:11.

18. (a) Anong kapangyarihan an itinao sa duwang saksi, asin paano ini nakaaagid sa itinao ki Moises? (b) Paano ibinuyagyag kan duwang saksi an Kakristianohan?

¹⁸ Sinabi pa ni Juan manongod sa duwang saksi: “Asin sinda may kapangyarihan sa mga tubig tanganing gibohon iyan na dugo asin hampakon an daga nin gabos na klase nin damat minsan makapira na booton ninda.” (Kapahayagan 11:​6b) Tanganing makombensir si Faraon na togotan na humale an Israel, ginamit ni Jehova si Moises sa paghampak sa mapan-aping Egipto paagi sa mga damat, pati an paggibo sa tubig na magin dugo. Pakalihis nin mga siglo, an Filisteong mga kaiwal nin Israel nagigirumdoman na gayo an mga ginibo ni Jehova tumang sa Egipto, na dahelan na sinda nagkurahaw: “Siisay an magliligtas satuya sa kamot kan mamuraway na Dios na ini? Ini an Dios na luminugad sa Egipto paagi sa gabos na klase nin pangadan [“damat,” Revised Standard Version] sa kapatagan.” (1 Samuel 4:​8; Salmo 105:29) Ilinadawan ni Moises si Jesus, na may autoridad na magpahayag kan mga paghokom nin Dios sa mga namomoon sa relihiyon kan saiyang aldaw. (Mateo 23:​13; 28:​18; Gibo 3:22) Asin kaidtong enot na guerra mundial an mga tugang ni Cristo, an duwang saksi, ibinuyagyag an nakagagadan na kuwalidad kan “mga tubig” na itinatao nin Kakristianohan sa saiyang mga aripompon.

An Duwang Saksi Ginadan

19. Sono sa tala kan Kapahayagan, ano an mangyayari pakapagpatotoo kan duwang saksi?

¹⁹ Grabe kasakit kan damat na ini sa Kakristianohan na pakapaghula kan duwang saksi sa laog nin 42 na bulan na naggugubing nin magaspang, ginamit kan Kakristianohan an saiyang kinabanon na impluwensia tanganing ‘ipagadan’ sinda. Si Juan nagsurat: “Asin kun matapos na ninda an saindang pagpatotoo, an mabangis na hayop na maluwas sa bungaw makikilaban sainda asin madaog sainda patin magadan sainda. Asin an saindang mga bangkay mahuhutad sa mahiwas na dalan kan dakulang siudad na sa espiritu inaapod Sodoma asin Egipto, na duman man an saindang Kagurangnan ipinako sa hariging pasakitan. Asin idtong mga hale sa mga banwaan asin tribo asin tataramon patin nasyon magheheling sa saindang mga bangkay sa laog nin tolo may kabangang aldaw, asin habo nindang ipalobong an saindang mga bangkay. Asin an mga nag-eerok sa daga mag-oorogma dapit sa sainda asin mararanga, asin magpapataraotao sinda nin mga regalo, huli ta an duwang propetang ini nagpasakit sa mga nag-eerok sa daga.”​—Kapahayagan 11:​7-10.

20. Ano an “mabangis na hayop na maluwas sa bungaw”?

²⁰ Ini an enot sa 37 pagkasambit kan Kapahayagan sa mabangis na hayop. Sa igong panahon sisiyasaton niato nin detalyado ini asin an iba pang hayop. Tama nang sabihon ngonyan na “an mabangis na hayop na maluwas sa bungaw” gibo ni Satanas, sarong nabubuhay na politikal na palakaw nin mga bagay.b​—Ikomparar an Kapahayagan 13:​1; Daniel 7:​2, 3, 17.

21. (a) Paano inaprobetsaran kan relihiyosong mga kaiwal kan duwang saksi an situwasyon kan guerra? (b) An bagay na an bangkay kan duwang saksi dai ilinobong nagparisa nin ano? (c) Ano an maninigong magin punto-de-vista sa peryodo nin tolo may kabangang aldaw? (Helingon an nota sa ibaba.)

²¹ Poon 1914 sagkod 1918 an mga nasyon sibot sa enot na guerra mundial. Mainit an mga nasyonalistikong pagmate, asin kan tigsoli nin 1918, inaprobetsaran kan relihiyosong mga kaiwal kan duwang saksi an kamugtakan na iyan. Minaniobra ninda an legal na aparato kan Estado kaya an responsableng mga ministro kan Watch Tower Bible and Tract Society nabilanggo sa putik na mga akusasyon nin sedisyon. Namungnan an maimbod na mga katabang ninda. Haros napondo an aktibidad sa Kahadean. Garo baga gadan an gibong paghuhulit. Kan mga panahon kan Biblia grabeng indignidad an dai ilobong. (Salmo 79:​1-3; 1 Hade 13:​21, 22) Kun siring, dakulang langhad an ibubunga kan dai paglobong sa duwang saksi. Sa mainit na klima nin Palestina, an bangkay na yaon sa lansangan talagang mabata na pakalihis nin tolo may kabangang literal na aldaw.c (Ikomparar an Juan 11:39.) An detalyeng ini sa hula nagpaparisa kan kasopganan na kaipuhan na tagalan kan duwang saksi. An mga nasambitan sa enotan na nabilanggo dai pa ngani pinagpiyansa mantang apelado an saindang kaso. Sinda nahutad sa publiko sa igong panahon tanganing magin mabata sa mga nag-eerok sa “dakulang siudad.” Alagad ta ano an “dakulang siudad” na ini?

22. (a) Ano an dakulang siudad? (b) Paano an prensa uminiba sa klero sa pag-ogma huli sa pakapaontok sa duwang saksi? (Helingon an nasa kahon.)

²² Tinatawan kita ni Juan nin nagkapirang giya. Sinasabi nia na si Jesus ipinako duman. Kaya an iisipon tolos niato Jerusalem. Pero sinasabi man nia na an dakulang siudad inaapod na Sodoma asin Egipto. Bueno, an literal na Jerusalem kaidto inapod na Sodoma huli sa saiyang marigsok na mga gibo. (Isaias 1:​8-10; ikomparar an Ezequiel 16:​49, 53-58.) Asin an Egipto, an enot na kapangyarihan pankinaban, kun beses minalataw bilang ladawan kan palakaw nin mga bagay sa kinaban na ini. (Isaias 19:​1, 19; Joel 3:19) Kun siring, an dakulang siudad na ini naglaladawan sa nadigtaan na “Jerusalem” na naghihingakong nagsasamba sa Dios pero nagin marigsok asin makasalan, kapareho nin Sodoma, asin kabtang kan satanikong palakaw nin mga bagay kan kinaban, arog kan Egipto. Iyan naglaladawan sa Kakristianohan, an modernong katimbang kan bakong maimbod na Jerusalem, an organisasyon na an mga miembro may dakulang dahelan na mag-ogma kan mapapondo ninda an nakariribok na paghuhulit kan duwang saksi.

Binuhay Liwat!

23. (a) Ano an mangyayari sa duwang saksi pakalihis nin tolo may kabangang aldaw, asin ano an epekto sa saindang mga kaiwal? (b) Kasuarin nagkaigwa nin modernong kaotoban an Kapahayagan 11:​11, 12 asin an hula ni Ezequiel manongod sa paghangos ni Jehova sa sarong kababan nin marang mga tolang?

²³ An prensa uminiba sa klero sa pagbalobagi sa banwaan nin Dios, na sinasabi nin sarong peryodiko: “Tinapos na an The Finished Mystery.” Alagad ta, ini harayoon sa katotoohan! An duwang saksi dai nagdanay na gadan. Mababasa niato: “Asin pakalihis kan tolo may kabangang aldaw an espiritu nin buhay na hale sa Dios naglaog sa sainda, asin sinda nagtirindog, asin an dakulang pagkatakot nagdatong sa mga nakaheheling sa sainda. Asin sinda nakadangog nin makosog na tingog hale sa langit na nagsabi sa sainda: ‘Sakat kamo digdi.’ Asin sinda nagsakat sa langit sa panganoron, asin naheling sinda kan saindang mga kaiwal.” (Kapahayagan 11:​11, 12) Kaya, nagkaigwa sinda nin eksperyensia na nakaaagid sa marang mga tolang sa kababan na binisita ni Ezequiel sa bisyon. Hinangosan ni Jehova an marang mga tolang na idto, asin nabuhay sinda, na nagtatao nin ladawan kan pagkamundag liwat kan nasyon nin Israel pakalihis nin 70 taon na pagkabihag sa Babilonya. (Ezequiel 37:​1-14) An duwang hulang ini, sa Ezequiel asin sa Kapahayagan, nagkaigwa nin pambihirang kaotoban sa modernong aldaw kan 1919, kan ibalik ni Jehova an saiyang “gadan” na mga saksi sa mabagsik na buhay.

24. Kan mabuhay an duwang saksi, ano an epekto sa saindang relihiyosong mga paralamag?

²⁴ Nakubhanan nanggad an mga paralamag! An bangkay kan duwang saksi biglang nabuhay asin aktibo na naman. Idto nagin mapait na akoon kan mga klerigo, nangorogna ta an mga ministrong Kristiano na sinda an nagpakanang ipabilanggo talingkas na naman, na sa huri biyong mapatutunayan na daing sala. Seguro orog pa sindang nakubhanan kan, kaidtong Setyembre 1919, an Mga Estudyante sa Biblia nagkombension sa Cedar Point, Ohio, E.U.A. Digdi an bago pa sanang makaluwas na presidente kan Watch Tower Society, si J. F. Rutherford, pinahiro an mga kombensionista kan saiyang pahayag na “Pagpahayag kan Kahadean,” basado sa Kapahayagan 15:​2 asin Isaias 52:7. An mga kaiba sa grupong Juan nagpoon na naman na “humula,” o maghulit sa publiko. Sinda nag-abante nin daing ontok, na daing takot na ibinubuyagyag an pagsaginsagin nin Kakristianohan.

(Ipagpapadagos sa masunod na luwas.)

[Kahon sa pahina 29]

An Pag-ogma sa Kapahayagan 11:​10

Sa libro niang Preachers Present Arms, na ipinublikar kan 1933, nasambitan ni Ray H. Abrams an mapait na pagtumang kan klero sa libro kan Watch Tower Society na The Finished Mystery. Renerepaso nia an mga paghihingoa kan klero na mapara an Mga Estudyante sa Biblia asin an saindang “nakauuyam na pangongombensir.” Ini nagbunga kan kaso sa husgado na an resulta pagsentensia ki J. F. Rutherford asin sa pitong kairiba sa dakol na taon na pagkabilanggo. Idinugang ni Dr. Abrams: “An pag-analisar sa bilog na kaso nagdadara sa konklusyon na an mga iglesya asin an klero sa kapinonan nasa likod kan mobimiento na paraon an mga Russelites. Sa Canada, kan Pebrero 1918, pinonan kan mga ministro an sistematikong kampanya tumang sa sainda asin sa saindang mga publikasyon, partikularmente an The Finished Mystery. Sono sa Winnipeg Tribune, . . . an pagbawal sa saindang libro tinutubod na direktang pinapangyari kan ‘mga representasyon kan klero.’”

Ipinagpadagos ni Dr. Abrams: “Kan an bareta manongod sa beinte anyos na mga sentensia makaabot sa mga editor kan relihiyosong prensa, haros gabos sa mga publikasyon na ini, dakula asin sadit, ipinag-ogma an okasyon. Mayo ako nin nadiskobreng ano man na kapahayagan nin simpatiya sa arin man sa ortodoksong relihiyosong mga babasahon. ‘Dai mapagdududahan,’ an konklusyon ni Upton Sinclair, na ‘an paglamag . . . sa sarong kabtang bunga kan bagay na sinda ikinaongis kan “ortodoksong” mga grupong relihiyoso.’ An dai nagibo kan pinag-iribang mga pagmamaigot kan mga iglesya garo ngonyan nagibo kan gobyerno para sa sainda.” Pakakotara sa mapanraot na mga komento nin nagkapirang relihiyosong publikasyon, nasambitan kan kagsurat an pagbaliktad sa desisyon sa Korte de Apelasyon asin nagkomento: “An sentensiang ini sinabat nin dai paggirong sa mga iglesya.”

[Mga Nota sa Ibaba]