Kapahayagan—An Mamuraway na Kulminasyon Kaiyan Harani Na!

Kasumpay kan Kapitulo 33: Paghokom sa Labi-labi Karaot na Patotot

Modernong ‘Pagpapatotot’

6, 7. (a) Paano an Partidong Nazi ni Hitler nagin makapangyarihan sa Alemania? (b) Paano an konkordat na ginibo kan Batikano sa Nazi Alemania nakatabang ki Hitler sa saiyang paghihingoa na dominaron an kinaban?

⁶ Sa saiyang pakikilabot sa politika, an dakulang patotot nagtao nin dai masabing kamondoan sa katawohan. Halimbawa, horophoropa an mga katunayan sa likod kan pagkaigwa nin kapangyarihan ni Hitler sa Alemania​—makanos na mga katunayan na boot na paraon nin nagkapira sa mga libro nin kasaysayan. Kan Mayo 1924 an Partidong Nazi may 32 na puwesto sa Reichstag nin Alemania. Pag-abot nin Mayo 1928 ini buminaba sa 12 puwesto. Minsan siring, an Makuring Krisis luminamos sa kinaban kan 1930; kasunod kaiyan, an mga Nazi nakagibo nin pambihirang pakabawi, na nagkaigwa nin 230 sa 608 puwesto sa mga eleksion sa Alemania kan Hulyo 1932. Dai nahaloy, an dating chancellor na si Franz von Papen, sarong Kabalyero kan Papa, tuminabang sa mga Nazi. Sono sa mga historyador, naimahinar ni von Papen an sarong bagong Banal na Imperyo nin Roma. An halipot niang pagtukaw bilang chancellor nagin kasudyaanan, kaya ngonyan naglalaom siang magkapot nin kapangyarihan paagi sa mga Nazi. Pag-abot nin Enero 1933, nakua na nia an pagsuportar ki Hitler kan mga makapangyarihan sa industriya, asin paagi sa tusong mga intriga sineguro nia na si Hitler an magin chancellor nin Alemania kan Enero 30, 1933. Sia mismo ginibong vice-chancellor asin ginamit ni Hitler tanganing makua an pagsuportar kan mga lugar na Katoliko sa Alemania. Duwa pa sanang bulan pakapagkapot nin kapangyarihan, hinale ni Hitler an parlamento, ipinadara sa mga kampo de konsentrasyon an rinibong namomoon sa oposisyon, asin pinonan an hayag na kampanya nin pan-aapi sa mga Judio.

⁷ Kan Hulyo 20, 1933, an interes kan Batikano sa nagdadakulang kapangyarihan nin Nazismo ipinaheling kan si Kardinal Pacelli (na kan huri nagin si Papa Pio XII) pumirma sa Roma nin sarong konkordat sa pag-oltanan kan Batikano asin kan Nazi Alemania. Si von Papen an puminirma sa dokumento bilang representante ni Hitler, dangan itinao ni Pacelli ki von Papen an halangkaw na medalya kan papa na Grand Cross of the Order of Pius.a Sa libro niang Satan in Top Hat, si Tibor Koeves nagsurat manongod digdi, na sinasabi: “An Konkordat dakulang kapangganahan para ki Hitler. Iyan nagtao saiya kan enot na moral na pagsuportar na inako nia hale sa ibang nasyon, asin hale pa sa pinakahalangkaw.” Hinagad kan konkordat na haleon kan Batikano an pagsuportar kaiyan sa Catholic Center Party nin Alemania, sa siring tinotogotan an sarong-partidong “bilog na estado” ni Hitler.”b Saro pa, an artikulo 14 kaiyan nagsasabi: “An mga nombramiento nin arsobispo, obispo, asin iba pa itatao sana pakatapos na naseguro na kan gobernador, na ibinugtak kan Reich, na mayo nin mga pagduda kun dapit sa pankagabsan na politikal na mga konsiderasyon.” Sa katapusan nin 1933 (na iprinoklamar na “Banal na Taon” ni Papa Pio XI), an pagsuportar kan Batikano nagin nang mayor na bagay sa paghihingoa ni Hitler na dominaron an kinaban.

8, 9. (a) Ano an reaksion kan Batikano saka kan Iglesya Katolika patin kan klero kaiyan sa pan-aapi kan mga Nazi? (b) Anong kapahayagan an pinaluwas kan mga obispong Katoliko sa Alemania sa pagpopoon kan Guerra Mundial II? (c) Ano an ibinunga kan relasyon nin relihiyon asin politika?

⁸ Minsan ngani may nagkapirang padi asin madre na nagprotesta sa mga kabikoan ni Hitler​—asin nagsakit huli kaiyan—​an Batikano saka an Iglesya Katolika patin an kadakol na klerigo kaiyan nagtao nin magsalang aktibo o daing girong na pagsuportar sa pan-aapi kan mga Nazi, na ibinilang nindang depensa tumang sa pag-abante kan komunismo sa kinaban. Nagpapasiramsiram sa Batikano, pinabayaan ni Papa Pio XII na mangyari na dai man lamang nin pagkritika an Holocaust sa mga Judio asin an maringis na mga paglamag sa mga Saksi ni Jehova patin sa iba pa. Kabaliktaran sa linalaoman na si Papa Juan Paulo II, kan bumisita sa Alemania kan Mayo 1987, inomaw an paninindogan kontra sa Nazi nin sarong sinserong padi. Ano an ginigibo kan rinibo pang ibang klerong Aleman kaidtong maringis na pananakop ni Hitler? An surat sa mga miembro kan mga obispong Katoliko sa Alemania kan Setyembre 1939 kan pumutok an Guerra Mundial II nagtatao nin kaliwanagan sa puntong ini. Iyan nagsasabi sa sarong kabtang: “Sa kritikal na oras na ini sinasadol mi an samong mga soldados na Katoliko na gibohon an saindang katongdan sa pagkuyog sa Fuehrer asin magin andam na isakripisyo an bilog nindang pagkatawo. Pinakikiolayan mi an mga Maimbod na umiba sa malaad na mga pamibi na logod darahon nin Dios sa mapalad na kapangganahan an guerrang ini.”

⁹ An siring na diplomasiya nin Katoliko nag-iilustrar kan pagpapatotot nin relihiyon sa labing 4,000 na taon na nakaagi sa pag-akit sa politikal na Estado tanganing magkamit nin kapangyarihan asin bentaha. An siring na relasyon nin relihiyon asin politika nagpaorog sa lakop na guerra, mga paglamag, asin kasakitan nin tawo. Ikaoogma nanggad nin katawohan na harani na an paghokom ni Jehova sa dakulang patotot. Iyan logod gibohon na sa madali!

Nagtutukaw sa Dakol na Katubigan

10. Ano an “dakol na katubigan” na linalaoman kan Dakulang Babilonya para sa proteksion, asin ano an nangyayari sainda?

¹⁰ An suanoy na Babilonya nagtukaw sa dakol na katubigan​—an Salog nin Eufrates asin an dakol na kale. An mga ini proteksion sa saiya patin ginigikanan nin komersio na nagbubunga nin kayamanan, sagkod na an mga iyan mamara sarong banggi. (Jeremias 50:38; 51:​9, 12, 13) An Dakulang Babilonya naglalaom man sa “dakol na katubigan” tanganing magprotehir asin magpayaman sa saiya. An simbolikong katubigan na ini “mga banwaan asin mga kadaklan asin mga nasyon patin mga tataramon,” an boot sabihon, an gabos na rinibong milyon na tawo na saiyang dinodominar asin pinagkukuanan nia nin materyal na pagsuportar. Pero an mga tubig na ini namamara naman, o hinahale an pagsuportar.​—Kapahayagan 17:15; ikomparar an Salmo 18:4; Isaias 8:7.

11. (a) Paano binurat kan suanoy na Babilonya “an bilog na daga”? (b) Paano binurat kan Dakulang Babilonya “an bilog na daga”?

¹¹ Saro pa, an suanoy na Babilonya inapod na “kopang bulawan sa kamot ni Jehova, na binuburat nia an bilog na daga.” (Jeremias 51:7) An suanoy na Babilonya pinirit an pagtaraed na nasyon na halonon an mga kapahayagan kan kaanggotan ni Jehova kan an mga iyan madaog nia sa militar, na pinapanluluya sinda siring sa mga tawong burat. Sa bagay na iyan, sia instrumento ni Jehova. An Dakulang Babilonya nandaog man sagkod na magin pankinaban na imperyo. Pero sia bako nanggad na instrumento nin Dios. Imbes, saiyang pinaglingkodan an “mga hade kan daga” na saiyang pinakisaroan sa relihiyosong paagi. Pinanigoan nia an gusto kan mga hadeng ini paagi sa paggamit sa saiyang putik na mga doktrina asin nakaooripon na mga gibo tanganing an mga tawo, “idtong mga nag-eerok sa daga,” magdanay na maluya siring sa mga burat, na nagsusunodsunod na sana sa mga namomoon sa sainda.

12. (a) Paano an sarong kabtang kan Dakulang Babilonya sa Hapon may paninimbagan sa grabeng pagpabolos nin dugo kan Guerra Mundial II? (b) Paano an “katubigan” na nagsusuportar sa Dakulang Babilonya hinale sa Hapon, asin may anong resulta?

¹² An Shintong Hapon nagtatao nin risang halimbawa kaini. An nadoktrinahan na soldadong Hapon ibinilang na pinakahalangkaw na onra an itao an saiyang buhay sa emperador​—an supremong dios nin Shinto. Kan Guerra Mundial II, mga 1,500,000 na soldadong Hapon an nagadan sa guerra; haros daing napapalaen, ibinilang nindang kasosopgan an pagsuko. Alagad bilang resulta kan pagkadaog kan Hapon, si Emperador Hirohito napiritan na talikdan an paghihingakong sia dios. Ini nagbunga kan risang pagbaba kan “katubigan” na nagsusuportar sa kabtang kan Shinto kan Dakulang Babilonya​—pakatapos na itogot kan Shintoismo an pagpabolos nin binaldeng dugo sa guerra sa Pasipiko! An pagluyang ini kan impluwensiang Shinto nagbukas man kan dalan sa nakaaagi pa sanang mga taon tanganing an labi sa 120,000 na Hapones, na an kadaklan dating mga Shintoista asin Budhista, magin nagdusay, bautisadong mga ministro kan Soberanong Kagurangnan na Jehova.

An Patotot Nakasakay sa Sarong Hayop

13. Ano an makangangalas na naheling ni Juan kan darahon sia kan anghel sa kapangyarihan kan espiritu pasiring sa sarong kapatagan?

¹³ Ano pa an ihinahayag kan hula manongod sa dakulang patotot asin sa kaaabtan nia? Arog kan sinasabi ngonyan ni Juan, naheling an saro pang buhay na eksena: “Asin dinara nia [kan anghel] ako sa kapangyarihan kan espiritu pasiring sa sarong kapatagan. Asin nakaheling ako nin sarong babae na nangangabayo sa sarong mabangis na hayop na mapula na pano nin mga ngaran nin langhad asin igwa nin pitong payo asin sampulong sungay.”​—Kapahayagan 17:3.

14. Taano ta angay na si Juan dinara sa kapatagan?

¹⁴ Taano ta dinara sa kapatagan si Juan? An sarong naenot na kapahayagan nin kalaglagan tumang sa suanoy na Babilonya sinasabing “tumang sa kapatagan kan dagat.” (Isaias 21:​1, 9) Ini nagtao nin maninigong patanid na, sa ibong kan gabos na katubigan na pandepensa kaiyan, an suanoy na Babilonya magigin daing buhay na kagabaan. Angay, kun siring, na si Juan darahon sa saiyang bisyon sa sarong kapatagan tanganing maheling an kaaabtan kan Dakulang Babilonya. Sia man kaipuhan na magin gaba asin daing laog. (Kapahayagan 18:​19, 22, 23) Pero, napangalas si Juan sa naheling nia duman. An dakulang patotot dai nagsosolo! Sia nangangabayo sa sarong labi-labi karaot na mabangis na hayop!

15. Ano an mga pagkakalaen kan mabangis na hayop sa Kapahayagan 13:1 asin Kapahayagan 17:3?

¹⁵ An mabangis na hayop na ini may pitong payo asin sampulong sungay. Kun siring, iyan daw iyo man sana an mabangis na hayop na naheling kaidto ni Juan, na igwa man nin pitong payo asin sampulong sungay? (Kapahayagan 13:1) Bako, may mga pagkakalaen. An mabangis na hayop na ini mapula asin, bakong arog kan naenot na mabangis na hayop, dai sinasabi na may mga diadema. Imbes na sa pitong payo sana may mga ngaran nin langhad, iyan “pano nin mga ngaran nin langhad.” Minsan siring, seguradong may relasyon an bagong mabangis na hayop na ini asin an naenot; an mga pagkakaagid risang marhay tanganing isipon na iyan nagkanorongod sana.

16. Ano an mapulang mabangis na hayop, asin ano an isinabi manongod sa katuyohan kaiyan?

¹⁶ Kun siring, ano ining bagong mabangis na hayop na mapula? Segurado na iyan ladawan kan mabangis na hayop na pinaluwas sa pagsadol kan Anglo-Amerikanong mabangis na hayop na may duwang sungay na siring sa kordero. Pakagiboha kan ladawan, an may duwang sungay na mabangis na hayop na iyan tinogotan na hangosan an ladawan kan mabangis na hayop. (Kapahayagan 13:​14, 15) Naheheling ngonyan ni Juan an buhay, naghahangos na ladawan. Iyan naglaladawan sa organisasyon nin Liga de Naciones na binuhay kan may duwang sungay na mabangis na hayop kan 1920. Inisip ni Presidente Wilson kan E.U. na an Liga “magigin tiriponan para sa pagpalakop nin hustisya sa gabos na tawo asin paraon an peligro nin guerra sagkod lamang.” Kan iyan buhayon liwat pakalihis kan ikaduwang guerra mundial bilang Naciones Unidas, an nasa cartang katuyohan kaiyan “papagdanayon an internasyonal na katoninongan asin katiwasayan.”

17. (a) Sa anong paagi na an simbolikong mapulang mabangis na hayop pano nin mga ngaran nin langhad? (b) Siisay an nagkakabayo sa mapulang mabangis na hayop? (c) Paano an Babilonikong relihiyon nakisaro sa Liga de Naciones asin sa kasalihid kaiyan poon sa kapinonan?

¹⁷ Sa anong paagi na an simbolikong mabangis na hayop na ini pano nin mga ngaran nin langhad? Sa paagi na an mga tawo inestablisar an multinasyonal na idolong ini bilang pansalida sa Kahadean nin Dios​—tanganing gibohon an sinasabi nin Dios na magigibo sana kan saiyang Kahadean. (Daniel 2:44; Mateo 12:​18, 21) Alagad an pambihira sa bisyon ni Juan iyo na an Dakulang Babilonya nakasakay sa mapulang mabangis na hayop. Totoo sa hula, an Babilonikong relihiyon, partikularmente sa Kakristianohan, nakisaro sa Liga de Naciones asin sa kasalihid kaiyan. Kaidto pang Disyembre 18, 1918, an grupo na midbid ngonyan na National Council of the Churches of Christ in America inaprobaran an sarong deklarasyon na sa sarong kabtang nagsabi: “An siring na Liga bako sanang politikal na paagi; imbes iyan politikal na kapahayagan kan Kahadean nin Dios sa daga. . . . An Iglesya makatatao nin espiritu nin karahayan nin boot, na kun mayo kaiyan mayo nin Liga de Naciones na magdadanay. . . . An Liga de Naciones nakagamot sa Ebanghelyo. Kapareho kan Ebanghelyo, an katuyohan kaiyan ‘katoninongan sa daga, marahay na boot sa mga tawo.’”

18. Paano ipinaheling kan klero nin Kakristianohan an saindang pagsuportar sa Liga de Naciones?

¹⁸ Kan Enero 2, 1919, an San Francisco Chronicle igwa kan pangenot na bareta sa enot na pahina kaiyan na: “An Papa Nakikimaherak na Aprobaran an Liga de Naciones ni Wilson.” Kan Oktubre 16, 1919, an petisyon na pirmado nin 14,450 klerigo nin pangenot na mga denominasyon iinatubang sa Senado nin E.U., na dinadagka an katiriponan na iyan “aprobaran an tratado para sa katoninongan sa Paris na nagrerepresentar sa tipan kan liga de naciones.” Minsan ngani dai inaprobaran kan Senado nin E.U. an tratado, an klero nin Kakristianohan nagpadagos na magkampanya para sa Liga. Asin paano pinag-inagurar an Liga? An sarong bareta hale sa Switzerland, na may petsang Nobyembre 15, 1920, nagsabi: “An pagpopoon kan enot na asamblea kan Liga de Naciones iinanunsiar ngonyan na alas onse nin aga paagi sa pagbagting kan mga kampana sa simbahan sa Geneva.”

19. Kan lumataw an mapulang mabangis na hayop, ano an ginibo kan grupong Juan?

¹⁹ An grupong Juan daw, an sarong grupo sa ibabaw nin daga na galagang nag-ako sa nagdadangadang na Mesiyanikong Kahadean, uminiba sa Kakristianohan sa pagsamba sa mapulang mabangis na hayop? Dai nanggad! Kan Domingo, Setyembre 7, 1919, itinampok kan kombension kan banwaan ni Jehova sa Cedar Point, Ohio, an pahayag-publikong “An Paglaom Para sa Nasasakitan na Katawohan.” Kan sumunod na aldaw, an Star-Journal nin Sandusky nagbareta na si J. F. Rutherford, presidente kan Watch Tower Society, sa pagpahayag sa haros 7,000 katawo, “nagsabi na an kaanggotan kan Kagurangnan seguradong makakamit kan Liga . . . huli ta an klero​—Katoliko asin Protestante—​na naghihingakong mga representante nin Dios, tinalikdan an saiyang plano asin sinuportaran an Liga de Naciones, na inoomaw iyan bilang politikal na kapahayagan kan kahadean ni Cristo digdi sa daga.”

20. Taano ta mapaglanghad para sa klero na omawon an Liga de Naciones bilang “politikal na kapahayagan kan Kahadean nin Dios sa daga”?

²⁰ An kaherakherak na pagkasudya kan Liga de Naciones nagparisa na kutana sa klero na an siring na gibong-tawong mga organisasyon bakong kabtang kan Kahadean nin Dios sa daga. Kanigoan na paglanghad an pagsabi nin siring! Pinalalataw kaiyan na an Dios garo may kabtang sa grabeng pagkakalabasa kan Liga. Kun manongod sa Dios, “sangkap an saiyang gibo.” An langitnon na Kahadean ni Jehova na sakop ni Cristo​—asin bakong an kasararoan nin nag-iiriwal na mga politiko, na an kadaklan ateista​—iyo an paagi nia na magtao nin katoninongan asin maotob an saiyang kabotan digdi sa daga kun paano sa langit.​—Deuteronomio 32:4; Mateo 6:10.

21. Ano an nagpapaheling na an dakulang patotot nagsusuportar asin naghahanga sa kasalihid kan Liga, an Naciones Unidas?

²¹ Kumusta man an kasalihid kan Liga, an Naciones Unidas? Poon sa kapinonan kaiyan, an organisasyon na ini nakakabayoan naman kan dakulang patotot, na hayag na nakikiasosyar dian asin naghihingoa na giyahan an kaaabtan kaiyan. Halimbawa, sa ika-20 anibersaryo kaiyan, kan Hunyo 1965, an mga representante kan Iglesya Katolika Romana asin kan Iglesya Ortodokso sa Sirangan, kairiba an mga Protestante, Judio, Hindu, Budhista, asin Muslim​—na sinasabing nagrerepresentar sa duwang ribong milyon kan populasyon sa daga​—nagtiripon sa San Francisco tanganing selebraron an saindang pagsuportar asin paghanga kan NU. Sa pagsongko sa NU kan Oktubre 1965, inapod iyan ni Papa Paulo VI na “an kadarudakulai sa gabos na internasyonal na organisasyon” asin idinugang pa: “An mga tawo sa ibabaw kan daga naglalaom sa Naciones Unidas bilang an ultimong paglaom sa pagkaoroyon asin katoninongan.” An saro pang bisitang papa, si Papa Juan Paulo II, sa pagdiskurso sa NU kan Oktubre 1979, nagsabi: “Linalaom ko na an Naciones Unidas magdanay sagkod lamang bilang an supremong katiriponan para sa katoninongan asin hustisya.” Makahulogan na marhay, an papa dai man lamang nasambitan si Jesu-Cristo o an Kahadean nin Dios sa saiyang diskurso. Kan pagsongko nia sa Estados Unidos kan Setyembre 1987, sono sa bareta kan The New York Times, “si Juan Paulo nagtaram nin halawig manongod sa positibong kabtang kan Naciones Unidas sa pagpaoswag sa . . . ‘bagong pankinaban na pagkasararo.’”

Sarong Ngaran, Sarong Misteryo

22. (a) Anong klaseng hayop an piniling kabayuan kan dakulang patotot? (b) Paano ilinaladawan ni Juan an simbolikong patotot na Dakulang Babilonya?

²² Sa dai mahaloy maaaraman ni apostol Juan na an dakulang patotot piniling kabayuan an sarong mapanganib na hayop. Pero, enot nguna, an saiyang atension nasa Dakulang Babilonya mismo. Sia may maluhong mga biste, pero, makababalde sia! “Asin an babae nagugubingan nin purpura asin nin mapula, asin nasasamnohan nin bulawan asin mahalagang gapo pati mga perlas asin igwa sa saiyang kamot nin kopang bulawan na pano nin makababaldeng mga bagay asin kan marompot na mga bagay kan saiyang pakikisaro. Asin sa saiyang angog nasusurat an sarong ngaran, sarong misteryo: ‘Dakulang Babilonya, an ina kan mga patotot asin kan makababaldeng mga bagay kan daga.’ Asin naheling ko na an babae naburat kan dugo kan mga banal asin kan dugo kan mga saksi ni Jesus.”​—Kapahayagan 17:​4-6a.

23. Ano an bilog na ngaran kan Dakulang Babilonya, asin ano an kahulogan kaiyan?

²³ Arog kan kaugalean sa suanoy na Roma, an patotot na ini namimidbid sa ngaran na nasa saiyang angog.c Iyan halawig na ngaran: “Dakulang Babilonya, an ina kan mga patotot asin kan makababaldeng mga bagay kan daga.” An ngaran na iyan “sarong misteryo,” may natatagong kahulogan. Pero sa itinalaan na panahon nin Dios, an misteryo ipaliliwanag. An totoo, an anghel nagtao ki Juan nin igong impormasyon tanganing an mga lingkod ni Jehova ngonyan mamansayan an bilog na kahulogan kan naglaladawan na ngaran na ini. Minimidbid niato na an Dakulang Babilonya iyo an gabos na falsong relihiyon. Sia “an ina kan mga patotot” huli ta an gabos na indibiduwal na falsong relihiyon sa kinaban, pati an dakol na sekta sa Kakristianohan, garo mga aki nia, na inaarog sia sa espirituwal na pagpapatotot. Sia man ina nin “makababaldeng mga bagay” ta sia nangaki nin makababaldeng mga aki na arog kan idolatriya, espiritismo, panhuhula, astrolohiya, panhihimalad, pag-atang nin tawo, pagpapatotot sa templo, pagbuburat bilang pagtaong onra sa falsong mga dios, asin iba pang malaswang mga gibo.

24. Taano ta angay na an Dakulang Babilonya naheling na nagugubingan nin “purpura asin nin mapula” asin “nasasamnohan nin bulawan asin mahalagang gapo pati mga perlas”?

²⁴ An Dakulang Babilonya nagugubingan nin “purpura asin nin mapula,” kolor na makahade, asin “nasasamnohan nin bulawan asin mahalagang gapo pati mga perlas.” Tamang-tama! Horophoropa na sana an gabos na magagayon na edipisyo, pambihirang mga estatuwa asin ipininta, daing kaagid sa halagang mga imahen, asin iba pang relihiyosong kasangkapan, saka an kadakoldakol na rogaring asin kuwarta, na natipon kan mga relihiyon sa kinaban na ini. Baga man sa Batikano, sa imperyo nin pag-ebanghelyo sa TV na nasisentro sa Estados Unidos, o sa palaen na mga wat asin templo kan Oriente, an Dakulang Babilonya nakatipon​—asin kun beses nawaran—​nin dakulaon na kayamanan.

25. (a) Ano an isinisimbolo kan mga laog kan “kopang bulawan na pano nin makababaldeng mga bagay?” (b) Sa anong sentido na burat an simbolikong patotot?

²⁵ Helinga ngonyan an kapot kan patotot. Seguradong nabigla si Juan kan maheling iyan​—sarong kopang bulawan na “pano nin makababaldeng mga bagay asin kan marompot na mga bagay kan saiyang pakikisaro”! Ini an kopa na may laog na “arak kan kaanggotan nin saiyang pakikisaro” na paagi kaiyan saiyang binurat an gabos na nasyon. (Kapahayagan 14:8; 17:2) Iyan garo maluho sa luwas, pero an laog kaiyan makababalde, marigsok. (Ikomparar an Mateo 23:​25, 26.) An laog kaiyan gabos na marigsok na gibo asin kaputikan na ginamit kan dakulang patotot sa pagtentar sa mga nasyon asin pagpairarom sa sainda sa saiyang impluwensia. Mas makababalde pa, naheling ni Juan na an patotot mismo burat sa dugo kan mga lingkod nin Dios! Sa katunayan, mababasa niato sa huri na “sa saiya nakua an dugo kan mga propeta asin kan mga banal asin kan gabos na ginadan sa daga.” (Kapahayagan 18:24) Kanigoan kadakulang kasalan sa dugo!

26. Ano an ebidensia sa pagkakasala sa dugo kan Dakulang Babilonya?

²⁶ Sa nag-aging mga siglo, an pankinaban na imperyo nin falsong relihiyon nagpabolos nin garo na dagat nin dugo. Halimbawa, sa Hapon kaidtong edad media, an mga templo sa Kyoto ginibong mga kuta, asin an mga guerrerong monghe, na ginagamit an “banal na ngaran ni Budha,” nagralabanlaban sagkod na an mga tinampo pumula sa dugo. Sa ika-20 siglong ini, an klero nin Kakristianohan nagmartsa kaiba kan mga hukbo kan saindang nasyon, asin an mga ini naggaradanan, na kisuerra sanggatos milyones na buhay an napierde. Kan Oktubre 1987 an dating presidente kan E.U. na si Nixon nagsabi: “An ika-20 siglo iyo an pinakamadugo sa kasaysayan. Mas dakol na tawo an nagadan sa mga guerra kan siglong ini kisa sa gabos na guerra bago nagpoon an siglong ini.” An mga relihiyon kan kinaban sinisilotan nin Dios huli sa kabtang ninda sa gabos na ini; ikinaoongis ni Jehova “an mga kamot na nagpapabolos nin dugo kan mga daing sala.” (Talinhaga 6:​16, 17) Bago kaini, si Juan nakadangog nin kurahaw hale sa altar: “Sagkod noarin, Soberanong Kagurangnan na banal asin totoo, na dai mo hohokoman asin sisingilon an samong dugo sa mga nag-eerok sa daga?” (Kapahayagan 6:10) An Dakulang Babilonya, an ina kan mga patotot asin kan makababaldeng mga bagay kan daga, mapapalabot na gayo kun umabot na an panahon na simbagon an hapot na iyan.

[Kahon/​Ritrato sa pahina 25]

Sa irarom nin siring na titulo, an masunod na artikulo naglataw sa enot na luwas kan The New York Times kan Disyembre 7, 1941:

‘PANGADIYE SA GUERRA’ PARA SA REICH

“An mga Obispong Katoliko sa Fulda Nag-arang nin Bendisyon Asin Kapangganahan . . . An Komperensia nin mga Obispong Katoliko sa Alemania na nagtiripon sa Fulda nagrekomendar na magkaigwa nin espesyal na ‘pangadiye sa guerra’ na dapat basahon sa pagpoon asin katapusan nin gabos na banal na serbisyo. An pangadiye nag-aarang sa Dios na bendisyonan logod nin kapangganahan an mga armas na Aleman asin tawan logod nin proteksion an buhay asin salud kan gabos na soldados. Dugang pa tinawan nin instruksion kan mga Obispo an mga klerong Katoliko na kisuerra sarong beses kada bulan iiba asin girumdomon sa sarong espesyal na sermon kun Domingo an mga soldados na Aleman ‘sa daga, sa dagat asin sa aire.’”

An artikulong ini hinale sa kasunod na mga luwas kan peryodiko. Kan Disyembre 7, 1941 an Hapon, na kaalyado kan Nazing Alemania, nagsalakay sa armada kan E.U. sa Pearl Harbor.

[Kahon sa pahina 28]

“Mga Ngaran nin Langhad”

Kan an mabangis na hayop na may duwang sungay suportaran an Liga de Naciones pakalihis kan Guerra Mundial I, an dakol na relihiyosong sambay kaiyan tolos na naghingoa na tawan nin relihiyosong pagtogot an mobimientong ini. Bilang resulta, an bagong organisasyon para sa katoninongan nagin “pano nin mga ngaran nin langhad.”

“An Kristianismo makatatao kan marahay na boot, kan puwersa sa likod kan liga [nin mga nasyon], asin kun siring liwaton an tratado hale sa sarong kapidasong papel pasiring sa sarong instrumento kan kahadean nin Dios.”​—The Christian Century, E.U.A., Hunyo 19, 1919, pahina 15.

“An ideya kan Liga de Naciones iyo an kasumpay sa internasyonal na relasyon kan ideya kan Kahadean nin Dios bilang pankinaban na areglo nin marahay na boot. . . . Iyan an ipinamimibi gabos nin mga Kristiano kun sinda nagsasabi, ‘Dumatong logod an Kahadean mo.’”​—The Christian Century, E.U.A., Setyembre 25, 1919, pahina 7.

“An Semento sa Liga de Naciones iyo an Dugo ni Cristo.”​—Dr. Frank Crane, ministrong Protestante, E.U.A.

“An [National] Council [of Congregational Churches] nagsusuportar sa Tipan [kan Liga de Naciones] bilang an solamenteng politikal na instrumentong yaon ngonyan na paagi kaiyan an Espiritu ni Jesu-Cristo magkaigwa nin mas mahiwas na praktikal na pag-aplikar sa mga gibo-gibo kan mga nasyon.”​—The Congregationalist and Advance, E.U.A., Nobyembre 6, 1919, pahina 642.

“An komperensia nag-aapod sa gabos na Metodista na suportaran asin palakopon nin marhay an mga pasohan [kan Liga de Naciones] arog kan ipinahahayag kan ideya nin Dios Ama asin daganon na mga aki nin Dios.”​—The Wesleyan Methodist Church, Britania.

“Kun kokonsideraron niato an mga kamawotan, an mga posibilidad asin an mga resolusyon kan pagkaoroyon na ini, maheheling niato na yaon dian an pinakamahalagang kabtang kan mga katokdoan ni Jesu-Cristo: An Kahadean nin Dios asin an saiyang katanosan . . . Ini iyo nanggad iyan.”​—Sermon kan Arsobispo nin Canterbury sa pagpopoon kan Asamblea kan Liga de Naciones sa Geneva, Disyembre 3, 1922.

“An Asosasyon kan Liga de Naciones sa nasyon na ini igwa nin banal na katanosan na kapareho nin arin man na humanitaryong sosyedad nin mga misyonero, huli ta sa presente sia iyo an pinakaepektibong ahensia kan pagsakop ni Cristo bilang an Prinsipe nin katoninongan sa tahaw kan mga nasyon.”​—Dr. Garvie, ministrong Kongregasyonalista, Britania.

[Mga Nota sa Ibaba]