Kapahayagan—An Mamuraway na Kulminasyon Kaiyan Harani Na

Kasumpay kan Kapitulo 22: An Enot na Herak Man​—Mga Doron

An Damat sa Ika-20 Siglo

5. Paano nagkaigwa nin kaotoban an hula ni Joel magpoon kan 1919?

⁵ Rasonable sana, malalaoman niato an hula ni Joel na magkaigwa nin ultimong kaotoban sa panahon kan katapusan. Ini napatunayan na totoo nanggad! Sa kombension kan mga Estudyante sa Biblia sa Cedar Point, Ohio, E.U.A., Setyembre 1-8, 1919, an risang pagbubo kan espiritu ni Jehova nagpahiro sa saiyang banwaan na mag-organisar nin panglobong kampanya nin paghuhulit. Sa gabos na naghihingakong Kristiano, sinda sana, sa pagmidbid na si Jesus pinatukaw na sa trono bilang langitnon na Hade, an ginibo an bilog na makakaya sa pagbalangibog kan maogmang bareta. An saindang daing ontok na paghuhulit, bilang kaotoban kan hula, nagin nagpapasakit na damat sa apostatang Kakristianohan.​—Mateo 24:​3-8, 14; Gibo 1:8.

6. (a) Ano an naheling ni Juan kan patanogon kan ikalimang anghel an saiyang trumpeta? (b) Siisay an isinisimbolo kan “bitoon” na ini, asin taano?

⁶ An Kapahayagan, na isinurat mga 26 na taon pagkalaglag kan Jerusalem, naglaladawan man sa damat na iyan. Ano an idinudugang kaiyan sa paglaladawan ni Joel? Helingon niato an rekord, na ibinareta ni Juan: “Asin pinatanog kan ikalimang anghel an saiyang trumpeta. Asin naheling ko an sarong bitoon na naholog hale sa langit pasiring sa daga, asin an liyabe kan kotkot kan bungaw itinao sa saiya.” (Kapahayagan 9:​1) An “bitoon” na ini napapalaen sa yaon sa Kapahayagan 8:​10 na naheling ni Juan na nahoholog. Naheling nia an “sarong bitoon na naholog hale sa langit” asin ngonyan may asignasyon mapadapit sa dagang ini. Ini daw sarong personang espiritu o laman? An nagkakapot kaining “liyabe kan kotkot kan bungaw” sa huri sinasabing iinaapon si Satanas sa “bungaw.” (Kapahayagan 20:​1-3) Kaya segurado na sia sarong makapangyarihan na espiritung persona. Sa Kapahayagan 9:​11, sinasabi sato ni Juan na an mga doron may “hade, an anghel kan bungaw.” An duwang bersikulo seguradong saro sanang indibiduwal an pinanonongdan, ta an anghel na nagkakapot kan liyabe kan bungaw rasonable sanang iyo an anghel kan bungaw. Asin an bitoon seguradong nagsisimbolo sa nombradong Hade ni Jehova, ta an linahidan na mga Kristiano daing ibang minimidbid kundi an sarong anghel na Hade, si Jesu-Cristo.​—Colosas 1:​13; 1 Corinto 15:25.

7. (a) Ano an nangyari kan bukasan an “kotkot kan bungaw”? (b) Ano an “bungaw,” asin siisay an namugtak dian sa halipot na panahon?

⁷ An tala nagpapadagos: “Asin binukasan nia an kotkot kan bungaw, asin uminitaas an aso hale sa kotkot siring sa aso nin dakulang horno, asin duminiklom an aldaw, siring man an doros, huli sa aso kan kotkot. Asin hale sa aso nagluwas an mga doron sa daga; asin tinawan sinda nin kapangyarihan, arog kan kapangyarihan kan mga amamatak sa daga.” (Kapahayagan 9:​2, 3) Sa Kasuratan, an “bungaw” lugar nin pagigin daing maginibo, nin kagadanan pa ngani. (Ikomparar an Roma 10:​7; Kapahayagan 17:​8; 20:​1, 3.) An sadit na grupo kan mga tugang ni Jesus sa halipot na panahon namugtak sa siring na “bungaw” nin limitadong pagigin daing maginibo sa katapusan kan enot na guerra mundial (1918-19). Alagad kan ibubo ni Jehova an saiyang espiritu sa saiyang nagsolsol na mga lingkod kan 1919, nagtiripon sinda tanganing atubangon an angat na itinatao kan gibohon na yaon sa enotan.

8. Taano an pagpaluwas kan mga doron ta may kaibang mahibog na “aso”?

⁸ Arog kan namasdan ni Juan, an pagpaluwas kan mga doron may kaibang mahibog na aso, siring sa “aso nin dakulang horno.”a Iyan an nangyari kan 1919. An kamugtakan duminiklom para sa Kakristianohan asin sa kinaban sa pankagabsan. (Ikomparar an Joel 2:​30, 31.) An pagpaluwas sa mga doron na idto, an grupong Juan, sa katotoohan pagkadaog kan klero nin Kakristianohan, na nagpakana asin nagplano na biyo nang gadanon an gibong pan-Kahadean asin ngonyan nagsisikwal sa Kahadean nin Dios. An ebidensia nin garo-asong dagom nagpoon na lumakop sa apostatang Kakristianohan mantang an grupong doron na iyan tinawan nin banal na kapangyarihan asin nagpoon na gamiton iyan sa pagbalangibog nin mapuwersang mga mensahe sa paghokom. An “aldaw” kan Kakristianohan​—an garo kaliwanagan nia—​nagkaeklipsi, asin an “doros” huminibog sa mga kapahayagan nin banal na paghokom mantang “an poon kan autoridad kan doros” kan kinaban na ini pinatunayan na iyo an dios nin Kakristianohan.​—Efeso 2:​2; Juan 12:​31; 1 Juan 5:19.

An Nagpapasakit na mga Doron!

9. Anong mga instruksion sa pakikilaban an inako kan mga doron?

⁹ Anong mga instruksion sa pakikilaban an inako kan mga doron na idto? Si Juan nagbabareta: “Asin ipinagboot sa sainda na dai magratak sa mga pananom sa daga o sa ano man na berdeng bagay o ano man na kahoy, kundi duman sana sa mga tawo na mayo kan tatak nin Dios sa saindang angog. Asin ipinagboot sa mga doron na, dai sinda paggadanon, kundi na sinda maninigong pasakitan nin limang bulan, asin an pasakit sa sainda siring kan pasakit nin amamatak kun iyan minasugod sa tawo. Asin sa mga aldaw na iyan an mga tawo maghahanap nin kagadanan alagad sa ano man na paagi dai ninda makukua iyan, asin magmamawot sindang magadan alagad ta an kagadanan madulag sa sainda.”​—Kapahayagan 9:​4-6.

10. (a) Sa pangenot tumang kiisay an damat, asin may anong epekto sa sainda? (b) Anong klaseng pasakit an napapalabot? (Helingon man an nota sa ibaba.)

¹⁰ Mangnoha na an damat na ini bako ngunang para sa mga tawo o sa mga prominente sa tahaw ninda​—an ‘mga pananom asin kahoy sa daga.’ (Ikomparar an Kapahayagan 8:7.) An pasasakitan sana kan mga doron iyo an mga tawo na mayo kan tatak nin Dios sa saindang angog, an mga nasa Kakristianohan na naghihingakong may tatak pero an rekord ninda nagpapahimutik sa paghihingakong iyan. (Efeso 1:​13, 14) Kaya, an nagpapasakit na mga kapahayagan kan mga doron na ini sa modernong aldaw enot na ipinunteriya tumang sa mga relihiyosong namomoon sa Kakristianohan. An maabhaw na mga tawong ini seguradong nasakitan nanggad sa pakadangog na ipinaiisi sa publiko na bako sanang sinda nasudya na giyahan an saindang mga aripompon pasiring sa langit kundi sinda mismo dai makaduduman!b Tunay na an nangyari ‘an buta nagkabit sa buta’!​—Mateo 15:14.

11. (a) Gurano kahaloy na pinagbotan an mga doron na pasakitan an mga kaiwal nin Dios, asin taano ta bako nanggad iyan na halipot na panahon? (b) Gurano kagrabe kan pasakit?

¹¹ An pasakit naglawig nin limang bulan. Iyan daw halipot sanang panahon? Bako sa punto-de-vista nin literal na doron. An limang bulan iyo an normal na lawig nin buhay kan saro sa mga insektong ini. Kun siring, sagkod na sinda nabubuhay na an mga doron sa modernong aldaw nanunugod sa mga kaiwal nin Dios. Dugang pa, an pasakit grabe kaya an mga tawo gusto nang magadan. Totoo, mayo kita nin rekord na an siisay man sa mga nasugod kan mga doron aktuwal na nagprobar na maghugot. Alagad an mga tataramon na ini minatabang sato na iladawan kun gurano kagrabe an pasakit​—na garo daing herak na pagsalakay nin mga amamatak. Iyan kapareho kan sakit na natanaw ni Jeremias para sa dai nagmaimbod na mga Israelita na iwawarak kan mga nanakop na Babilonyo asin para sa sainda mas marahay pa an magadan kisa mabuhay.​—Jeremias 8:​3; helingon man an Eclesiastes 4:​2, 3.

12. Taano ta pinagbotan an mga doron na pasakitan an relihiyosong mga namomoon sa Kakristianohan, sa espirituwal na sentido, alagad dai sinda paggadanon?

¹² Taano ta ipinagboot na pasakitan an mga ini, sa espirituwal na sentido, asin dai sinda paggadanon? Ini enot na herak man sa pagbuyagyag kan mga kaputikan nin Kakristianohan asin kan saiyang mga pagkasudya, pero sa huri na sana, mantang nagpapadagos an aldaw kan Kagurangnan, na lubos na mapupublikar an saiyang nakagagadan na espirituwal na kamugtakan. Sa ikaduwang herak man na an ikatolong kabtang kan mga tawo gagadanon.​—Kapahayagan 1:​10; 9:​12, 18; 11:14.

Mga Doron na Andam sa Pakilaban

13. Ano an itsura kan mga doron?

¹³ Pambihira nanggad an itsura kan mga doron na idto! Ilinaladawan iyan ni Juan: “Asin an mga doron garo mga kabayo na inandam sa pakilaban; asin sa saindang mga payo igwa nin garo mga korona na siring sa bulawan, asin an saindang mga lalauogon garo mga lalauogon nin mga tawo, alagad an saindang buhok garo buhok nin mga babae. Asin an saindang ngipon kaarog kan sa leon; asin igwa sinda nin mga takop sa daghan na siring sa batbat na mga takop sa daghan. Asin an ragobrob kan saindang mga pakpak garo an ragot nin mga karuwahe nin dakol na kabayo na nagdadalagan pasiring sa ralaban.”​—Kapahayagan 9:​7-9.

14. Taano an paglaladawan ni Juan sa mga doron ta tamang-tama sa grupo nin buminagsik liwat na mga Kristiano kan 1919?

¹⁴ Ini nag-iilustrar nanggad sa maimbod na grupo nin buminagsik liwat na mga Kristiano kan 1919. Arog nin mga kabayo, sinda andam na makilaban, galagang makilaban para sa katotoohan sa paagi na isinaysay ni apostol Pablo. (Efeso 6:​11-13; 2 Corinto 10:4) Sa saindang payo naheling ni Juan an garo mga korona na siring sa bulawan. Dai maninigo na sinda magkaigwa nin totoong korona ta dai sinda minapoon na maghade mantang yaon pa sinda digdi sa daga. (1 Corinto 4:​8; Kapahayagan 20:4) Pero kan 1919 igwa na sinda nin makahadeng itsura. Sinda mga tugang kan Hade, asin an saindang langitnon na mga korona narereserba para sa sainda basta sinda magmaimbod sagkod sa kagadanan.​—2 Timoteo 4:​8; 1 Pedro 5:4.

15. Ano an ipinaririsa kan (a) batbat na takop sa daghan kan mga doron? (b) lalauogon na siring sa tawo? (c) buhok na kapareho nin sa babae? (d) ngipon na kaarog kan sa leon? (e) pagigin maribok?

¹⁵ Sa bisyon, an mga doron may batbat na takop sa daghan, na nagsisimbolo sa dai mababaring katanosan. (Efeso 6:​14-18) Igwa man sinda nin lalauogon nin tawo, kabtang na nagtotokdo sa kuwalidad na pagkamoot, mantang an tawo ginibo sa ladawan nin Dios, na pagkamoot. (Genesis 1:​26; 1 Juan 4:16) An saindang buhok halaba na kapareho nin sa babae, na naglaladawan nanggad sa pagpasakop sa saindang Hade, an anghel kan bungaw. Asin an saindang ngipon nakaaagid sa ngipon nin leon. Ginagamit nin leon an ngipon kaiyan sa pagkinit nin karne. Poon kan 1919, an grupong Juan nakakakan na naman nin matagas na espirituwal na kakanon, nangorogna an mga katotoohan manongod sa Kahadean nin Dios na pinaghahadean kan “Leon kan tribo ni Juda,” si Jesu-Cristo. Kun paanong an leon nagsisimbolo sa kapusoan, siring man an dakulang kapusoan kinaipuhan tanganing saboton an epektibong mensaheng ini, iluwas iyan sa mga publikasyon, asin iwaras iyan sa bilog na globo. An piguratibong mga doron na iyan nakaribok na gayo, siring sa “ragot nin mga karuwahe nin dakol na kabayo na nagdadalagan pasiring sa ralaban.” Sa pag-arog sa halimbawa kan mga Kristiano kan enot na siglo, mayo sinda nin intension na dai maggirong.​—1 Corinto 11:7-15; Kapahayagan 5:5.

16. Ano an kahulogan kan pagkaigwa kan mga doron nin “ikog asin sugod na siring sa mga amamatak”?

¹⁶ Bako sanang berbal na tataramon an kalabot sa paghuhulit na ini! “Siring man, igwa sinda nin ikog asin sugod na siring sa mga amamatak; asin yaon sa saindang ikog an saindang kapangyarihan na pasakitan an mga tawo sa laog nin limang bulan.” (Kapahayagan 9:​10) Ano daw an kahulogan kaini? Sa saindang paghaman kan saindang gibong pan-Kahadean, an mga Saksi ni Jehova nagwawalat nin mga publikasyon​—libro, magasin, brochure, napapanahon na mga tract. An mga ini may mapananarigan na mga kapahayagan, na basado sa Tataramon nin Dios, tanganing mabasa nin mga tawo sa saindang harong, asin iyan may garo sa amamatak na sugod ta iyan nagpapatanid manongod sa nagdadangadang na aldaw nin pamalos ni Jehova. (Isaias 61:2) Bago matapos an buhay kan presenteng kapag-arakian nin espirituwal na mga doron, an itinao nin Dios na gibohon kaiyan na pagpahayag kan mga paghokom ni Jehova matatapos​—sa ikasasakit nin gabos na may matagas na liog na paralanghad.

17. (a) Ano an ipinaisi sa kombension kan mga Estudyante sa Biblia kan 1919 na makadudugang sa sugod kan saindang paghuhulit? (b) Paano pinasakitan an klero, asin ano an nagin reaksion ninda?

¹⁷ An grupong doron naogmang gayo kan ipaisi an bagong magasin, an The Golden Age, sa saindang kombension kan 1919. Idto magasin na maluwas sa kada duwang semana, na sinadya tanganing dugangan pa an sugod kan saindang paghuhulit.c An luwas kaiyan na Num. 27, kan Setyembre 29, 1920, ibinuyagyag an panloloko kan klero sa paglamag sa mga Estudyante sa Biblia sa Estados Unidos kan 1918-19. Kan mga taon nin 1920 asin 1930, pinasakitan kan The Golden Age an klero paagi sa dugang pang nanunugod na mga artikulo asin karikatura na nagbuyagyag kan saindang tusong pakikisale sa politika, asin nangorogna an mga tratado na ginibo kan hirarkiyang Katoliko sa mga diktador na Fascista asin Nazi. Bilang simbag, an klero ‘nagplano nin maraot paagi sa ley’ asin nag-organisar nin kadahasan paagi sa pagsururog tumang sa banwaan nin Dios.​—Salmo 94:​20, King James Version.

Pinaisi an mga Namomoon sa Kinaban

18. Ano an kaipuhan na gibohon kan mga doron, asin ano an nangyari bilang pagkuyog sa ikalimang tanog nin trumpeta?

¹⁸ An mga doron sa modernong aldaw may kaipuhan na gibohon. An maogmang bareta kan Kahadean kaipuhan na ihulit. Kaipuhan na ibuyagyag an mga sala. Kaipuhan na hanapon an nawawarang mga karnero. Mantang ginigibo kan mga doron an mga trabahong ini, an kinaban napiritan na makarisa. Bilang pagkuyog sa mga pagpatanog nin trumpeta kan mga anghel, padagos na ibinuyagyag kan grupong Juan an Kakristianohan bilang maninigo sa mga silot ni Jehova. Bilang pagkuyog sa ikalimang trumpeta, an sarong partikular na kabtang kan mga silot na ini idinoon sa sarong kombension kan mga Estudyante sa Biblia sa Londres, Inglaterra, kan Mayo 25-31, 1926. Itinampok kaini an sarong resolusyon, “Sarong Patotoo sa mga Namomoon sa Kinaban,” asin an pahayag-publiko sa Royal Albert Hall sa temang “Kun Taano ta Namemeligrong Mapukan an mga Kapangyarihan sa Kinaban​—An Remedyo,” na an kompletong manuskrito kan duwang ini inimprenta sa sarong pangenot na peryodiko sa Londres kan sumunod na aldaw. Dangan, an grupong doron iwinaras sa bilog na kinaban, bilang tract, an 50 milyones na kopya kan resolusyon na iyan​—pasakit nanggad sa klero! Pakalihis nin dakol na taon, pinag-oolayan pa kan mga taga-Inglaterra an malanit na pagbuyagyag na ini.

19. Anong dugang pang kasangkapan sa pakikilaban an inako kan simbolikong mga doron, asin ano an isinabi kaiyan manongod sa proklamasyon sa Londres?

¹⁹ Sa kombension na ini, an simbolikong mga doron nag-ako nin dugang pang kasangkapan sa pakikilaban, nangorogna an bagong libro na may titulong Deliverance. Iyan may Makakasuratan na paliwanag manongod sa tanda na nagpapatunay na an ‘omboy na lalaking’ gobyerno, an langitnon na Kahadean ni Cristo, namundag na kan 1914. (Mateo 24:​3-14; Lucas 21:​24-26; Kapahayagan 12:​1-10) Dangan, kinotar kaiyan an proklamasyon na ipinublikar sa Londres kan 1917 asin pinirmahan nin walong klerigo, na inapod na “kabilang sa pinakabantog na mga parahulit sa kinaban.” Sinda nagrepresentar sa pangenot na mga denominasyon na Protestante​—Baptist, Kongregasyonal, Presbiteriano, Episkopaliano, asin Metodista. An proklamasyon na ini nagsabi na “an presenteng krisis nagtotokdo sa katapusan kan mga panahon kan mga Hentil” asin na “an pagkahayag kan Kagurangnan malalaoman sa ano man na oras.” Iyo, namidbid kan mga klerigong idto an tanda kan presensia ni Jesus! Alagad gusto daw nindang may gibohon manongod dian? An librong Deliverance nagsasabi sato: “An pinakamakangangalas na parte kan pangyayaring ini iyo na an mismong mga tawo na nagpirma sa proklamasyon kan huri ninigaran iyan asin isinikwal an ebidensia na nagpapatunay na kita nasa katapusan kan kinaban asin nasa aldaw kan ikaduwang presensia kan Kagurangnan.”

20. (a) Ano an ginusto kan klero mapadapit sa grupong doron asin sa saindang Hade? (b) Siisay an sinasabi ni Juan na nagsasakop sa grupong doron, asin ano an saiyang ngaran?

²⁰ Imbes na ipaisi an nagdadangadang na Kahadean nin Dios, ginusto kan klero nin Kakristianohan na magdanay kaiba kan kinaban ni Satanas. Habo nindang makiiba sa grupong doron asin sa saindang Hade, na manongod sa saiya nagkokomento ngonyan si Juan: “Nagsasakop sainda an sarong hade, an anghel kan bungaw. An ngaran nia sa Hebreo Abaddon [na an kahulogan “Kalaglagan”], alagad sa Griego inaapod siang Apollyon [na an kahulogan “Paralaglag”].” (Kapahayagan 9:​11) Bilang “anghel kan bungaw” asin “Paralaglag,” tunay na binutasan ni Jesus an nandadamat na kasakitan sa Kakristianohan. Alagad ta may masurunod pa!

[Mga Nota sa Ibaba]