Kapahayagan—An Mamuraway na Kulminasyon Kaiyan Harani Na

Kapitulo 33: Paghokom sa Labi-labi Karaot na Patotot

Bisyon 11—Kapahayagan 17:1-18

Tema: An Dakulang Babilonya nakasakay sa mapulang mabangis na hayop na sa katapustapusi bibirikon sia asin lalaglagon sia

Panahon nin kaotoban: Poon 1919 sagkod sa dakulang kahorasaan

1. Ano an ihinayag ki Juan kan saro sa pitong anghel?

An matanos na kaanggotan ni Jehova kaipuhan na ikaula sagkod na matapos, pitong mangko! Kan an ikaanom na anghel iula an saiyang mangko sa lugar kan suanoy na Babilonya, iyan tama sanang nagsisimbolo sa pagdamat sa Dakulang Babilonya mantang marikas an dalagan nin mga pangyayari pasiring sa ultimong ralaban nin Armagedon. (Kapahayagan 16:​1, 12, 16) Posible, an anghel man sanang ini an nagsasabi ngonyan kun taano asin kun paano gigibohon ni Jehova an saiyang matanos na mga paghokom. Napangalas si Juan sa saiyang sumunod na nadangog asin naheling: “Asin an saro sa pitong anghel na igwa kan pitong mangko nagrani asin nagtaram sa sako, na an sabi: ‘Madia, ipaheheling ko saimo an paghokom sa dakulang patotot na nagtutukaw sa dakol na katubigan, na sa saiya nakikisaro an mga hade kan daga, mantang idtong mga nag-eerok sa daga binurat sa arak kan saiyang pakikisaro.’”​—Kapahayagan 17:​1, 2.

2. Ano an ebidensia na an “dakulang patotot” (a) bakong an suanoy na Roma? (b) bakong dakulang negosyo? (c) relihiyosong organisasyon?

² “Dakulang patotot”! Taano ta makababalde an ngaran? Siisay sia? An iba sinabi na an simbolikong patotot na ini iyo an suanoy na Roma. Pero an Roma sarong politikal na kapangyarihan. An patotot na ini nakikisaro sa mga hade sa daga, asin malinaw na kaiba digdi an mga hade sa Roma. Apuwera kaiyan, pagkalaglag nia, “an mga hade kan daga” sinasabi na mananangis huli sa saiyang pagkawara. Kun siring, dai sia puwedeng magin politikal na kapangyarihan. (Kapahayagan 18:​9, 10) Saro pa, mantang sia ipagmomondo man kan mga negosyante sa kinaban, dai sia puwedeng magladawan sa dakulang negosyo. (Kapahayagan 18:​15, 16) Pero, mababasa niato na ‘paagi sa saiyang espiritistikong mga gawe an gabos na nasyon nadayaan.’ (Kapahayagan 18:23) Liniliwanag kaini na an dakulang patotot seguradong pankinaban na relihiyosong organisasyon.

3. (a) Taano an dakulang patotot ta seguradong nagsisimbolo sa labi pa sa Iglesya Katolika Romana o sa bilog na Kakristianohan? (b) Anong Babilonikong mga doktrina an manonompongan sa kadaklan na relihiyon na Oriental saka sa mga sekta nin Kakristianohan? (c) Ano an inadmitir kan Romano Katolikong kardinal na si John Henry Newman manongod sa ginikanan kan dakol sa mga doktrina, seremonya, asin gibo nin Kakristianohan? (Helingon an nota sa ibaba.)

³ Arin na relihiyosong organisasyon? Sia daw an Iglesya Katolika Romana, arog kan sabi nin iba? O sia daw an bilog na Kakristianohan? Dai, kaipuhan na sia mas dakula pa digdi tanganing madaya nia an gabos na nasyon. Sia, sa katunayan, iyo an bilog na pankinaban na imperyo nin falsong relihiyon. An saiyang paggikan sa mga misteryo nin Babilonya maririsa ta dakol na Babilonikong doktrina asin gibo an uso sa mga relihiyon sa bilog na daga. Halimbawa, an paniniwala sa inmortalidad kan kalag nin tawo, sa impiernong pasakitan, asin sa trinidad nin mga dios manonompongan sa kadaklan na relihiyon na Oriental saka sa mga sekta nin Kakristianohan. An falsong relihiyon, na ipinangaki labi nang 4,000 na taon an nakaagi sa suanoy na siudad nin Babilonya, nagin an modernong maraoton na bagay na tama sanang inaapod na Dakulang Babilonya.a Alagad, taano ta inaapod sia sa makababaldeng ngaran na “dakulang patotot”?

4. (a) Sa anong mga paagi na an suanoy na Israel nakisaro? (b) Sa anong lataw na paagi na an Dakulang Babilonya nakisaro?

⁴ An Babilonya (o Babel, na an kahulogan “Karibarawan”) nakaabot sa pinakaalitoktok kan kabantugan kaiyan kan panahon ni Nabucodonosor. Idto estado na pinagsalak an relihiyon asin politika na may labing sangribong templo asin kapilya. An mga saserdote kaiyan nagkapot nin dakulang kapangyarihan. Minsan ngani an Babilonya haloyon nang nawara bilang kapangyarihan pankinaban, an relihiyosong Dakulang Babilonya nagpapadagos, asin arog kan suanoy, sagkod ngonyan sia naghihingoang impluwensiahan asin moldehon an politikal na mga bagay-bagay. Alagad inooyonan daw nin Dios an relihiyon sa politika? Sa Hebreong Kasuratan, an Israel sinabing nagpatotot kan sia mapalabot sa falsong pagsamba asin kan, imbes na magsarig ki Jehova, sia nakipag-alyansa sa mga nasyon. (Jeremias 3:​6, 8, 9; Ezequiel 16:​28-30) An Dakulang Babilonya nakikisaro man. Sa lataw na paagi, ginibo nia an ano man na pinaghohona niang maninigo tanganing magkaigwa nin impluwensia asin kapangyarihan sa namamahalang mga hade sa daga.​—1 Timoteo 4:1.

5. (a) Anong kabantugan an gusto nin relihiyosong mga klerigo? (b) Taano an pagmawot nin pagkaprominente sa kinaban ta direktang kontra sa mga tataramon ni Jesu-Cristo?

⁵ Ngonyan, an mga namomoon sa relihiyon parateng nagkakampanya para sa halangkaw na mga katongdan sa gobyerno, asin sa ibang nasyon, sinda nakikikabtang sa gobyerno, na nagkakapot pa ngani nin mga katongdan sa gabinete. Kan 1988 an duwang bantog na klerigong Protestante nagkandidato sa pagkapresidente sa Estados Unidos. An mga namomoon sa Dakulang Babilonya gustong-gustong mabantog; an saindang retrato parateng maheheling sa mga peryodiko mantang sinda nakikiibaiba sa prominenteng mga politiko. Kabaliktaran, si Jesus nagsikwal sa pakikilabot sa politika asin nagsabi manongod sa saiyang mga disipulo: “Sinda bakong kabtang kan kinaban, kun paanong ako bakong kabtang kan kinaban.”​—Juan 6:15; 17:16; Mateo 4:​8-10; helingon man an Santiago 4:4.

Modernong ‘Pagpapatotot’

6, 7. (a) Paano an Partidong Nazi ni Hitler nagin makapangyarihan sa Alemania? (b) Paano an konkordat na ginibo kan Batikano sa Nazi Alemania nakatabang ki Hitler sa saiyang paghihingoa na dominaron an kinaban?

⁶ Sa saiyang pakikilabot sa politika, an dakulang patotot nagtao nin dai masabing kamondoan sa katawohan. Halimbawa, horophoropa an mga katunayan sa likod kan pagkaigwa nin kapangyarihan ni Hitler sa Alemania​—makanos na mga katunayan na boot na paraon nin nagkapira sa mga libro nin kasaysayan. Kan Mayo 1924 an Partidong Nazi may 32 na puwesto sa Reichstag nin Alemania. Pag-abot nin Mayo 1928 ini buminaba sa 12 puwesto. Minsan siring, an Makuring Krisis luminamos sa kinaban kan 1930; kasunod kaiyan, an mga Nazi nakagibo nin pambihirang pakabawi, na nagkaigwa nin 230 sa 608 puwesto sa mga eleksion sa Alemania kan Hulyo 1932. Dai nahaloy, an dating chancellor na si Franz von Papen, sarong Kabalyero kan Papa, tuminabang sa mga Nazi. Sono sa mga historyador, naimahinar ni von Papen an sarong bagong Banal na Imperyo nin Roma. An halipot niang pagtukaw bilang chancellor nagin kasudyaanan, kaya ngonyan naglalaom siang makakapot nin kapangyarihan paagi sa mga Nazi. Pag-abot nin Enero 1933, nakua na nia an pagsuportar ki Hitler kan mga makapangyarihan sa industriya, asin paagi sa tusong mga intriga sineguro nia na si Hitler an magin chancellor nin Alemania kan Enero 30, 1933. Sia mismo ginibong vice-chancellor asin ginamit ni Hitler tanganing makua an pagsuportar kan mga lugar na Katoliko sa Alemania. Duwa pa sanang bulan pakapagkapot nin kapangyarihan, hinale ni Hitler an parlamento, ipinadara sa mga kampo de konsentrasyon an rinibong namomoon sa oposisyon, asin pinonan an hayag na kampanya nin pan-aapi sa mga Judio.

⁷ Kan Hulyo 20, 1933, an interes kan Batikano sa nagdadakulang kapangyarihan nin Nazismo ipinaheling kan si Kardinal Pacelli (na kan huri nagin si Papa Pio XII) pumirma sa Roma nin sarong konkordat sa pag-oltanan kan Batikano asin kan Nazi Alemania. Si von Papen an puminirma sa dokumento bilang representante ni Hitler, dangan duman itinao ni Pacelli ki von Papen an halangkaw na medalya kan papa na Grand Cross of the Order of Pius.b Sa libro niang Satan in Top Hat, si Tibor Koeves nagsurat manongod digdi, na sinasabi: “An Konkordat dakulang kapangganahan para ki Hitler. Iyan nagtao saiya kan enot na moral na pagsuportar na inako nia hale sa ibang nasyon, asin hale pa sa pinakahalangkaw.” Hinagad kan konkordat na haleon kan Batikano an pagsuportar kaiyan sa Catholic Center Party nin Alemania, sa siring tinotogotan an sarong-partidong “bilog na estado” ni Hitler.”c Saro pa, an artikulo 14 kaiyan nagsasabi: “An mga nombramiento sa arsobispo, obispo, asin iba pa itatao sana pakatapos na naseguro na kan gobernador, na ibinugtak kan Reich, na mayo nin mga pagduda kun dapit sa pankagabsan na politikal na mga konsiderasyon.” Sa katapusan nin 1933 (na iprinoklamar na “Banal na Taon” ni Papa Pio XI), an pagsuportar kan Batikano nagin nang mayor na bagay sa paghihingoa ni Hitler na dominaron an kinaban.

8, 9. (a) Ano an reaksion kan Batikano saka kan Iglesya Katolika patin kan klero kaiyan sa pan-aapi kan mga Nazi? (b) Anong kapahayagan an pinaluwas kan mga obispong Katoliko sa Alemania sa pagpopoon kan Guerra Mundial II? (c) Ano an ibinunga kan relasyon nin relihiyon asin politika?

⁸ Minsan ngani may nagkapirang padi asin madre na nagprotesta sa mga kabikoan ni Hitler​—asin nagsakit huli kaiyan—​an Batikano saka an Iglesya Katolika patin an kadakol na klerigo kaiyan nagtao nin magsalang aktibo o daing girong na pagsuportar sa pan-aapi kan mga Nazi, na ibinilang nindang depensa tumang sa pag-abante kan komunismo sa kinaban. Nagpapasiramsiram sa Batikano, pinabayaan ni Papa Pio XII na mangyari na dai man lamang nin pagkritika an Holocaust sa mga Judio asin an maringis na mga paglamag sa mga Saksi ni Jehova patin sa iba pa. Kabaliktaran sa linalaoman na si Papa Juan Paulo II, kan bumisita sa Alemania kan Mayo 1987, inomaw an paninindogan nin sarong sinserong padi kontra sa Nazi. Ano an ginigibo kan rinibo pang ibang klerong Aleman kaidtong maringis na pananakop ni Hitler? An surat sa mga miembro kan mga obispong Katoliko sa Alemania kan Setyembre 1939 kan pumutok an Guerra Mundial II nagtatao nin kaliwanagan sa puntong ini. Iyan nagsasabi sa sarong kabtang: “Sa kritikal na oras na ini sinasadol mi an samong mga soldados na Katoliko na gibohon an saindang katongdan sa pagkuyog sa Fuehrer asin magin andam na isakripisyo an bilog nindang pagkatawo. Pinakikiolayan mi an mga Maimbod na umiba sa malaad na mga pamibi na logod darahon nin Dios sa mapalad na kapangganahan an guerrang ini.”

⁹ An siring na diplomasya nin Katoliko nag-iilustrar kan klase nin pagpapatotot nin relihiyon sa labing 4,000 na taon na nakaagi sa pag-akit sa politikal na Estado tanganing magkamit nin kapangyarihan asin bentaha. An siring na relasyon nin relihiyon asin politika orog na pinalakop an guerra, mga paglamag, asin kasakitan nin tawo. Ikaoogma nanggad nin katawohan na harani na an paghokom ni Jehova sa dakulang patotot. Iyan logod gibohon na sa madali!

Nagtutukaw sa Dakol na Katubigan

10. Ano an “dakol na katubigan” na linalaoman kan Dakulang Babilonya para sa proteksion, asin ano an nangyayari sainda?

¹⁰ An suanoy na Babilonya nagtukaw sa dakol na katubigan​—an Salog nin Eufrates asin an dakol na kale. An mga ini proteksion sa saiya patin ginigikanan nin komersio na nagbubunga nin kayamanan, sagkod na an mga iyan mamara sarong banggi. (Jeremias 50:38; 51:​9, 12, 13) An Dakulang Babilonya naglalaom man sa “dakol na katubigan” tanganing magprotehir asin magpayaman sa saiya. An simbolikong katubigan na ini “mga banwaan asin mga kadaklan asin mga nasyon patin mga tataramon,” an boot sabihon, an gabos na rinibong milyon na tawo na saiyang dinodominar asin pinagkukuanan nia nin materyal na pagsuportar. Pero an mga tubig na ini namamara naman, o hinahale an pagsuportar.​—Kapahayagan 17:15; ikomparar an Salmo 18:4; Isaias 8:7.

11. (a) Paano binurat kan suanoy na Babilonya “an bilog na daga”? (b) Paano binurat kan Dakulang Babilonya “an bilog na daga”?

¹¹ Saro pa, an suanoy na Babilonya inapod na “kopang bulawan sa kamot ni Jehova, na binuburat nia an bilog na daga.” (Jeremias 51:7) An suanoy na Babilonya pinirit an pagtaraed na nasyon na halonon an mga kapahayagan kan kaanggotan ni Jehova kan an mga iyan madaog nia sa militar, na pinapanluluya sinda siring sa mga tawong burat. Sa bagay na iyan, sia instrumento ni Jehova. An Dakulang Babilonya nandaog man sagkod na magin pankinaban na imperyo. Pero sia bako nanggad na instrumento nin Dios. Imbes, saiyang pinaglingkodan an “mga hade kan daga” na saiyang pinakikisaroan sa relihiyosong paagi. Pinanigoan nia an gusto kan mga hadeng ini paagi sa paggamit sa saiyang putik na mga doktrina asin nakaooripon na mga gibo tanganing an mga tawo, “idtong mga nag-eerok sa daga,” magdanay na maluya siring sa mga burat, na nagsusunodsunod na sana sa mga namomoon sa sainda.

12. (a) Paano an sarong kabtang kan Dakulang Babilonya sa Hapon may paninimbagan sa grabeng pagpabolos nin dugo kan Guerra Mundial II? (b) Paano an “katubigan” na nagsusuportar sa Dakulang Babilonya hinale sa Hapon, asin may anong resulta?

¹² An Shintong Hapon nagtatao nin risang halimbawa kaini. An nadoktrinahan na soldadong Hapon ibinilang na pinakahalangkaw na onra an itao an saiyang buhay sa emperador​—an supremong dios nin Shinto. Kan Guerra Mundial II, mga 1,500,000 na soldadong Hapon an nagadan sa guerra; haros daing napapalaen, ibinilang nindang kasosopgan an pagsuko. Alagad bilang resulta kan pagkadaog kan Hapon, si Emperador Hirohito napiritan na talikdan an paghihingakong sia dios. Ini nagbunga kan risang pagbaba kan “katubigan” na nagsusuportar sa kabtang na Shinto kan Dakulang Babilonya​—pakatapos na itogot kan Shintoismo an pagpabolos nin binaldeng dugo sa guerra sa Pasipiko! An pagluyang ini kan impluwensiang Shinto nagbukas man kan dalan sa nakaaagi pa sanang mga taon tanganing an labi sa 150,000 na Hapones, na an kadaklan dating mga Shintoista asin Budhista, magin nagdusay, bautisadong mga ministro kan Soberanong Kagurangnan na Jehova.

An Patotot Nakasakay sa Sarong Hayop

13. Ano an makangangalas na naheling ni Juan kan darahon sia kan anghel sa kapangyarihan kan espiritu pasiring sa sarong kaawagan?

¹³ Ano pa an ihinahayag kan hula manongod sa dakulang patotot asin sa kaaabtan nia? Arog kan sinasabi ngonyan ni Juan, naheling an saro pang buhay na eksena: “Asin dinara nia [kan anghel] ako sa kapangyarihan kan espiritu pasiring sa sarong kaawagan. Asin nakaheling ako nin sarong babae na nangangabayo sa sarong mabangis na hayop na mapula na pano nin mga ngaran nin langhad asin igwa nin pitong payo asin sampulong sungay.”​—Kapahayagan 17:3.

14. Taano ta angay na si Juan dinara sa sarong kaawagan?

¹⁴ Taano ta dinara sa sarong kaawagan si Juan? An sarong naenot na kapahayagan nin kalaglagan tumang sa suanoy na Babilonya sinasabing “tumang sa kaawagan kan dagat.” (Isaias 21:​1, 9) Ini nagtao nin maninigong patanid na, sa ibong kan gabos na katubigan na pandepensa kaiyan, an suanoy na Babilonya magigin daing buhay na kagabaan. Angay, kun siring, na si Juan darahon sa saiyang bisyon sa sarong kaawagan tanganing maheling an kaaabtan kan Dakulang Babilonya. Sia man kaipuhan na magin gaba asin daing laog. (Kapahayagan 18:​19, 22, 23) Pero, napangalas si Juan sa naheling nia duman. An dakulang patotot dai nagsosolo! Sia nangangabayo sa sarong labi-labi karaot na mabangis na hayop!

15. Ano an mga pagkakalaen kan mabangis na hayop sa Kapahayagan 13:1 asin Kapahayagan 17:3?

¹⁵ An mabangis na hayop na ini may pitong payo asin sampulong sungay. Kun siring, iyan daw iyo man sana an mabangis na hayop na naheling kaidto ni Juan, na igwa man nin pitong payo asin sampulong sungay? (Kapahayagan 13:1) Bako, may mga pagkakalaen. An mabangis na hayop na ini mapula asin, bakong arog kan naenot na mabangis na hayop, dai sinasabi na may mga diadema. Imbes na sa pitong payo sana may mga ngaran nin langhad, iyan “pano nin mga ngaran nin langhad.” Minsan siring, seguradong may relasyon an bagong mabangis na hayop na ini asin an naenot; an mga pagkakaagid risang marhay tanganing isipon na iyan nagkanorongod sana.

16. Ano an mapulang mabangis na hayop, asin ano an isinabi manongod sa katuyohan kaiyan?

¹⁶ Kun siring, ano ining bagong mabangis na hayop na mapula? Segurado na iyan ladawan kan mabangis na hayop na pinaluwas sa pagsadol kan Anglo-Amerikanong mabangis na hayop na may duwang sungay na siring sa kordero. Pakagiboha kan ladawan, an may duwang sungay na mabangis na hayop na iyan tinogotan na hangosan an ladawan kan mabangis na hayop. (Kapahayagan 13:​14, 15) Naheheling ngonyan ni Juan an buhay, naghahangos na ladawan. Iyan naglaladawan sa organisasyon nin Liga de Naciones na binuhay kan may duwang sungay na mabangis na hayop kan 1920. Inisip ni Presidente Wilson kan E.U. na an Liga “magigin tiriponan para sa pagpalakop nin hustisya sa gabos na tawo asin paparaon an peligro nin guerra sagkod lamang.” Kan iyan buhayon liwat pakalihis kan ikaduwang guerra mundial bilang Naciones Unidas, an nasa cartang katuyohan kaiyan “papagdanayon an internasyonal na katoninongan asin katiwasayan.”

17. (a) Sa anong paagi na an simbolikong mapulang mabangis na hayop pano nin mga ngaran nin langhad? (b) Siisay an nagkakabayo sa mapulang mabangis na hayop? (c) Paano an Babilonikong relihiyon nakisaro sa Liga de Naciones asin sa kasalihid kaiyan poon sa kapinonan?

¹⁷ Sa anong paagi na an simbolikong mabangis na hayop na ini pano nin mga ngaran nin langhad? Sa paagi na an mga tawo inestablisar an multinasyonal na idolong ini bilang pansalida sa Kahadean nin Dios​—tanganing gibohon an sinasabi nin Dios na magigibo sana kan saiyang Kahadean. (Daniel 2:44; Mateo 12:​18, 21) Alagad an pambihira sa bisyon ni Juan iyo na an Dakulang Babilonya nakasakay sa mapulang mabangis na hayop. Totoo sa hula, an Babilonikong relihiyon, partikularmente sa Kakristianohan, nakisaro sa Liga de Naciones asin sa kasalihid kaiyan. Kaidto pang Disyembre 18, 1918, an grupo na midbid ngonyan na National Council of the Churches of Christ in America inaprobaran an sarong deklarasyon na sa sarong kabtang nagsabi: “An siring na Liga bako sanang politikal na paagi; imbes iyan politikal na kapahayagan kan Kahadean nin Dios sa daga. . . . An Iglesya makatatao nin espiritu nin karahayan nin boot, na kun mayo kaiyan mayo nin Liga de Naciones na magdadanay. . . . An Liga de Naciones nakagamot sa Ebanghelyo. Kapareho kan Ebanghelyo, an katuyohan kaiyan ‘katoninongan sa daga, marahay na boot sa mga tawo.’”

18. Paano ipinaheling kan klero nin Kakristianohan an saindang pagsuportar sa Liga de Naciones?

¹⁸ Kan Enero 2, 1919, an San Francisco Chronicle igwa kan pangenot na bareta sa enot na pahina kaiyan na: “An Papa Nakikimaherak na Aprobaran an Liga de Naciones ni Wilson.” Kan Oktubre 16, 1919, an petisyon na pirmado nin 14,450 klerigo nin pangenot na mga denominasyon iinatubang sa Senado nin E.U., na dinadagka an katiriponan na iyan na “aprobaran an tratado para sa katoninongan sa Paris na nagrerepresentar sa tipan kan liga de naciones.” Minsan ngani dai inaprobaran kan Senado nin E.U. an tratado, an klero nin Kakristianohan nagpadagos na magkampanya para sa Liga. Asin paano pinag-inagurar an Liga? An sarong bareta hale sa Switzerland, na may petsang Nobyembre 15, 1920, nagsabi: “An pagpopoon kan enot na asamblea kan Liga de Naciones iinanunsiar ngonyan na alas onse nin aga paagi sa pagbagting kan gabos na kampana sa simbahan sa Geneva.”

19. Kan lumataw an mapulang mabangis na hayop, ano an ginibo kan grupong Juan?

¹⁹ An grupong Juan daw, an sasarong grupo digdi sa daga na galagang nag-ako sa nagdadangadang na Mesiyanikong Kahadean, uminiba sa Kakristianohan sa pagsamba sa mapulang mabangis na hayop? Dai nanggad! Kan Domingo, Setyembre 7, 1919, itinampok kan kombension kan banwaan ni Jehova sa Cedar Point, Ohio, an pahayag-publikong “An Paglaom Para sa Nasasakitan na Katawohan.” Kan sumunod na aldaw, an Star-Journal nin Sandusky nagbareta na si J. F. Rutherford, presidente kan Watch Tower Society, sa pagpahayag sa haros 7,000 katawo, “nagsabi na an kaanggotan kan Kagurangnan seguradong makakamit kan Liga . . . huli ta an klero​—Katoliko asin Protestante—​na naghihingakong mga representante nin Dios, tinalikdan an saiyang plano asin sinuportaran an Liga de Naciones, na inoomaw iyan bilang politikal na kapahayagan kan kahadean ni Cristo digdi sa daga.”

20. Taano ta mapaglanghad para sa klero na omawon an Liga de Naciones bilang “politikal na kapahayagan kan Kahadean nin Dios sa daga”?

²⁰ An kaherakherak na pagkasudya kan Liga de Naciones nagparisa na kutana sa klero na an siring na gibong-tawong mga organisasyon bakong kabtang kan Kahadean nin Dios sa daga. Kanigoan na paglanghad an pagsabi nin siring! Pinalalataw kaiyan na an Dios garo baga may kabtang sa grabeng pagkakalabasa kan Liga. Kun manongod sa Dios, “sangkap an saiyang gibo.” An langitnon na Kahadean ni Jehova na sakop ni Cristo​—asin bakong an kasararoan nin nag-iiriwal na mga politiko, na an kadaklan ateista—​iyo an paagi nia na magtao nin katoninongan asin maotob an saiyang kabotan digdi sa daga kun paano sa langit.​—Deuteronomio 32:4; Mateo 6:10.

21. Ano an nagpapaheling na an dakulang patotot nagsusuportar asin naghahanga sa kasalihid kan Liga, an Naciones Unidas?

²¹ Kumusta man an kasalihid kan Liga, an Naciones Unidas? Poon sa kapinonan kaiyan, an organisasyon na ini nakakabayoan naman kan dakulang patotot, na hayag na nakikiasosyar dian asin naghihingoa na giyahan an kaaabtan kaiyan. Halimbawa, sa ika-20 anibersaryo kaiyan, kan Hunyo 1965, an mga representante kan Iglesya Katolika Romana asin kan Iglesya Ortodokso sa Sirangan, kairiba an mga Protestante, Judio, Hindu, Budhista, asin Muslim​—na sinasabing nagrerepresentar sa duwang ribong milyon kan populasyon sa daga—​nagtiripon sa San Francisco tanganing selebraron an saindang pagsuportar asin paghanga sa NU. Sa pagsongko sa NU kan Oktubre 1965, inapod iyan ni Papa Paulo VI na “an kadarudakulai sa gabos na internasyonal na organisasyon” asin idinugang pa: “An mga tawo sa ibabaw kan daga naglalaom sa Naciones Unidas bilang an ultimong paglaom sa pagkaoroyon asin katoninongan.” An saro pang bisitang papa, si Papa Juan Paulo II, sa pagdiskurso sa NU kan Oktubre 1979, nagsabi: “Linalaom ko na an Naciones Unidas magdanay sagkod lamang bilang an supremong katiriponan para sa katoninongan asin hustisya.” Makahulogan na marhay, an papa dai man lamang nasambitan si Jesu-Cristo o an Kahadean nin Dios sa saiyang diskurso. Kan pagsongko nia sa Estados Unidos kan Setyembre 1987, sono sa bareta kan The New York Times, “si Juan Paulo nagtaram nin halawig manongod sa positibong kabtang kan Naciones Unidas sa pagpaoswag sa . . . ‘bagong pankinaban na pagkasararo.’”

(Ipagpapadagos sa masunod na luwas.)

[Mga Nota sa Ibaba]

Imbes na pakangbanalon an siring na pagsamba sa ladawan, “si Jehova na Makakamhan sa gabos” nagsasadol sa mga Kristiano: “Humale kamo sa tanga ninda, asin sumiblag kamo, . . . asin dai na kamo dumotdot sa maating bagay.”​—2 Corinto 6:​14-18.