Kapahayagan—An Mamuraway na Kulminasyon Kaiyan Harani Na
Kapitulo 36: An Pagkalaglag kan Dakulang Siudad
1. Ano an matanda sa pagpoon kan dakulang kahorasaan?
Bigla, nakasususto, mapanlaglag nanggad—siring kaiyan an magigin kalaglagan kan Dakulang Babilonya! Iyan magigin saro sa pinakakapahapahamak na pangyayari sa bilog na kasaysayan, na matanda sa pagpoon kan “dakulang kahorasaan na dai pang kaagid na nangyari poon sa kapinonan kan kinaban sagkod ngonyan, dai pa, ni mangyayari pa giraray.”—Mateo 24:21.
2. Minsan ngani an politikal na mga imperyo naglataw asin napukan, anong klase nin imperyo an nagpadagos?
2 An falsong relihiyon haloyon nang yaon. Iyan nag-eksister na dagos-dagos magpoon kan panahon kan paha sa dugong si Nimrod, na nagtumang ki Jehova asin nagpatogdok sa mga tawo kan Torre nin Babel. Kan rinibong ni Jehova an mga tataramon kan mga rebeldeng idto asin iwinararak sinda sa ibabaw kan daga, an falsong relihiyon kan Babilonya nagbiyaheng kairiba ninda. (Genesis 10:8-10; 11:4-9) Magpoon kaidto, an politikal na mga imperyo naglataw asin napukan, alagad an Babilonikong relihiyon nagpadagos. Iyan nagkaigwa nin manlaenlaen na itsura asin porma, na nagin pankinaban na imperyo nin falsong relihiyon, an ihinulang Dakulang Babilonya. An pinakaprominenteng kabtang kaiyan iyo an Kakristianohan, na naggikan sa pagsalak kan enot na Babilonikong mga katokdoan sa apostatang “Kristianong” doktrina. Huli sa halawig, haloyon nang kasaysayan kan Dakulang Babilonya, dakol na tawo an nasasakitan na magtubod na iyan malalaglag pa.
3. Paano sinierto kan Kapahayagan an pagkalaglag kan falsong relihiyon?
3 Angay kun siring na siertohon kan Kapahayagan an kalaglagan kan falsong relihiyon paagi sa pagtao sato nin duwang detalyadong paglaladawan kan saiyang pagkapukan asin masurunod na mga pangyayari na masagkod sa saiyang lubos na kalaglagan. Naheling na niato sia bilang “an dakulang patotot” na sa katapustapusi linaglag kan dati niang mga sambay sa langtad nin politika. (Kapahayagan 17:1, 15, 16) Ngonyan, sa saro pang bisyon, maheheling niato sia bilang sarong siudad, an relihiyosong antitipo kan suanoy na Babilonya.
Napukan an Dakulang Babilonya
4. (a) Anong bisyon an sumunod na naheling ni Juan? (b) Paano niato mamimidbid an anghel, asin taano ta angay na saiyang ipaisi an pagkaholog kan Dakulang Babilonya?
4 Ipinagpapadagos ni Juan an tala, na sinasabi sato: “Pakatapos kan mga bagay na ini naheling ko an saro pang anghel na naghihilig hale sa langit, na may dakulang kapangyarihan; asin an daga nagliwanag sa saiyang kamurawayan. Asin sia nagkurahaw sa makosog na tingog, na nagsasabi: ‘Naholog na! Naholog na an Dakulang Babilonya.’” (Kapahayagan 18:1, 2a) Ini an ikaduwang pagkadangog ni Juan sa paising iyan nin anghel. (Helingon an Kapahayagan 14:8.) Pero, ngonyan, an kahulogan kaiyan idinodoon kan kagayonan kan langitnon na anghel, ta an saiyang kamurawayan nagpaliwanag sa bilog na daga! Siisay daw sia? Mga siglo bago kaini si propeta Ezequiel, sa pagbareta manongod sa sarong langitnon na bisyon, nagsabi na “an daga nagliwanag huli sa saiyang [ki Jehova] kamurawayan.” (Ezequiel 43:2) An solamenteng anghel na nagliliwanag sa kamurawayan na nakaaagid kan ki Jehova iyo an Kagurangnan na Jesus, na “ladawan kan kamurawayan [nin Dios] asin an eksaktong representasyon kan saiya mismong naturalesa.” (Hebreo 1:3) Kan 1914 ‘an Aki nin tawo nagdatong sa saiyang kamurawayan,’ asin poon kaidto si Jesus, na pinatukaw na “sa saiyang mamuraway na trono” sa kalangitan, nagkakapot na nin kapangyarihan sa daga bilang katabang na Hade asin Hokom ni Jehova. Kaya angay sana na saiyang ipaisi an pagkaholog kan Dakulang Babilonya.—Mateo 25:31, 32.
5. (a) Siisay an ginagamit kan anghel sa pagpaisi kan pagkaholog kan Dakulang Babilonya? (b) Kan pumoon an paghokom sa mga naghihingakong “harong nin Dios,” kumusta an Kakristianohan?
5 Siisay an ginagamit kan anghel na ini na may dakulang kapangyarihan sa pagpaisi kan makangangalas na baretang ini sa atubang nin katawohan? Tara, an mismong banwaan na nabutasan bilang resulta kan pagkaholog na iyan, an natatada pang mga linahidan digdi sa daga, an grupong Juan. Poon 1914 sagkod 1918, an mga ini nagsakit nin makuri sa kamot kan Dakulang Babilonya, alagad kan 1918 an Kagurangnan na Jehova asin an saiyang “mensahero kan [Abrahamikong] tipan,” si Jesu-Cristo, nagpoon na maghokom sa “harong nin Dios,” an mga naghihingakong Kristiano. Kaya binista an apostatang Kakristianohan. (Malaquias 3:1; 1 Pedro 4:17) An saiyang grabeng kasalan sa dugo kaidtong enot na guerra mundial, an saiyang pakikikabtang sa paglamag sa maimbod na mga saksi ni Jehova, asin an saiyang Babilonikong mga kredo dai nakatabang saiya sa panahon nin paghokom; ni may arin man na kabtang an Dakulang Babilonya na inoyonan nin Dios.—Ikomparar an Isaias 13:1-9.
6. Taano ta masasabi na an Dakulang Babilonya naholog kan 1919?
6 Kaya pag-abot nin 1919 naholog na an Dakulang Babilonya, na nagbukas kan dalan tanganing an banwaan nin Dios mabutasan asin ikabalik, garo sa sarong aldaw, sa saindang daga na may espirituwal na prosperidad. (Isaias 66:8) Kan taon na idto, si Jehova Dios asin si Jesu-Cristo, an Orog na Dakulang Dario asin an Orog na Dakulang Ciro, minaniobra an mga bagay tanganing an falsong relihiyon dai na makapamogol sa banwaan ni Jehova. Dai na sinda kaiyan maoolang sa paglilingkod ki Jehova asin sa pagpaisi sa gabos na boot na magdangog na an garo-patotot na Dakulang Babilonya nakatalagang malaglag asin harani na an pagbindikar sa soberaniya ni Jehova!—Isaias 45:1-4; Daniel 5:30, 31.
7. (a) Minsan ngani an Dakulang Babilonya dai nalaglag kan 1919, ano an pagheling sa saiya ni Jehova? (b) Kan an Dakulang Babilonya maholog kan 1919, ano an ibinunga sa banwaan ni Jehova?
7 Totoo, an Dakulang Babilonya dai linaglag kan 1919—kun paanong an suanoy na siudad nin Babilonya dai nalaglag kan 539 B.C.E. kan iyan bumagsak sa mga hukbo ni Cirong Persiano. Alagad sa punto-de-vista ni Jehova, an organisasyon na iyan naholog na. Sia kondenado na sa husgado, naghahalat na bitayon; kun siring, dai na mabibihag kan falsong relihiyon an banwaan ni Jehova. (Ikomparar an Lucas 9:59, 60.) An mga ini binutasan tanganing maglingkod bilang an maimbod asin madonong na oripon kan Kagurangnan sa pagtao nin espirituwal na kakanon sa igong panahon. Nag-ako sinda nin paghusgar na “Marahay na gibo” asin isinugong magmasibot liwat sa gibohon ni Jehova.—Mateo 24:45-47; 25:21, 23; Gibo 1:8.
8. Anong pangyayari an ibinabalangibog kan bantay sa Isaias 21:8, 9, asin siisay ngonyan an ipinanganganino kan bantay na iyan?
8 Kaidtong rinibong taon na an nakaagi ginamit ni Jehova an ibang propeta sa paghula kan makahulogan na pangyayaring ini. Si Isaias nagtaram manongod sa sarong bantay na “kuminurahaw na garo leon: ‘Sa torrengbantayan, O Jehova, ako danay na nagtitindog kun aldaw, asin yaon ako sa sakuyang pinagbabantayan sa gabos na banggi.’” Asin anong pangyayari an namamansayan asin ibinabalangibog kan bantay na iyan na may arog-leon na kapusoan? Ini: “Sia naholog na! An Babilonya naholog na, asin an gabos na ladawan kan saiyang mga dios saiyang [ni Jehova] pinarasa sa daga!” (Isaias 21:8, 9) An bantay na ini nanganganino nanggad sa pukang grupong Juan ngonyan, mantang ginagamit kaiyan an magasin na Torrengbantayan asin iba pang teokratikong publikasyon sa pagpahayag kan bareta na an Babilonya naholog na.
Pagluya kan Dakulang Babilonya
9, 10. (a) An impluwensia kan Babilonikong relihiyon nag-agi nin anong pagluya poon kan Guerra Mundial I? (b) Paano ilinaladawan kan makapangyarihan na anghel an naholog na kamugtakan kan Dakulang Babilonya?
9 An pagkaholog kan suanoy na Babilonya kan 539 B.C.E. iyo an kapinonan nin haloy na pagluya na natapos sa pagkagaba nia. Kabaing kaiyan, poon kan enot na guerra mundial, an impluwensia kan Babilonikong relihiyon nagluya na nin marhay sa bilog na globo. Sa Rusya, an Rebolusyon na Bolshevik padagos na pinogolan an impluwensia kan Rusong Iglesya Ortodokso. Sa Hapon, an pagsamba sa emperador nin Sintoismo ipinangalad pakalihis kan ikaduwang guerra mundial. Sa Tsina, an gobyernong komunista kontrolado an gabos na relihiyosong mga orolay asin aktibidad. Sa Protestanteng amihanan nin Europa, an kadaklan na tawo indiperente na sa relihiyon. Asin an Iglesya Katolika Romana bago pa sanang luminuya huli sa mga pagkasiriblag asin panlaog na dai pagkaoroyon nin opinyon sa panglobong sakop kaiyan.—Ikomparar an Marcos 3:24-26.
10 An gabos na pangyayaring ini daing duwa-duwa na kaiba kan ‘pagkamara kan salog nin Eufrates’ bilang preparasyon sa nagdadangadang na militaristikong pagsalakay sa Dakulang Babilonya. An ‘pagkamarang’ ini ipinaririsa man kan paisi kan papa kan Oktubre 1986 na an iglesya kaipuhan “liwat na magin alabado”—huli sa dakulang mga kakulangan. (Kapahayagan 16:12) Partikularmente poon kan 1919 na an Dakulang Babilonya nabuyagyag sa publiko bilang espirituwal na disyerto, arog kan ipinaiisi digdi kan makapangyarihan na anghel: “Asin sia nagin erokan nin mga demonyo asin taguan nin lambang marompot na espiritu asin taguan nin lambang marompot asin ikinaoongis na gamgam!” (Kapahayagan 18:2b) Sa dai na mahahaloy sia magigin disyerto sa literal, arog kapungaw kan kagabaan nin Babilonya sa ika-20 siglong Iraq.—Helingon man an Jeremias 50:25-28.
11. Sa anong sentido na an Dakulang Babilonya nagin “erokan nin mga demonyo” asin ‘taguan nin marompot na mga espiritu asin nin marompot na mga gamgam’?
11 An terminong “mga demonyo” digdi posibleng kaagid kan termino sa Ingles na “goat-shaped demons [sa Bicol, balukagon]” (se‘i·rimʹ) na yaon sa paglaladawan ni Isaias sa naholog nang Babilonya: “Asin dian matotorog an mga nag-eerok sa alang na mga lugar, asin an mga harong kaiyan mapapano nin darakulang butbut kuwaw. Asin dian mag-eerok an mga avestruz, asin magrurulukso dian an mga balukagon.” (Isaias 13:21) Iyan tibaad dai man nangangahulogan nin literal na mga demonyo kundi imbes balukagon, nag-eerok sa disyertong mga hayop na an itsura nagpapasabong nin demonyo sa mga nakakaheling. Sa kagabaan nin Dakulang Babilonya, an piguratibong pag-eksister nin siring na mga hayop, kaiba an estangkado, nakaiilong aire (“marompot na espiritu”) asin marompot na mga gamgam, nagpapaheling kan saiyang kamugtakan na gadan sa espirituwal. Mayo sia nin itinataong ano man na paglaom sa buhay para sa katawohan.—Ikomparar an Efeso 2:1, 2.
12. Paano an kamugtakan kan Dakulang Babilonya tama sa hula ni Jeremias sa kapitulo 50?
12 An kamugtakan nia tama man sa hula ni Jeremias: “‘Igwa nin minasbad tumang sa mga Caldeo,’ an sabi ni Jehova, ‘asin tumang sa mga nag-eerok sa Babilonya asin tumang sa saiyang mga prinsipe patin tumang sa saiyang mga madonong. . . . Igwa nin kapahamakan sa saiyang katubigan, asin iyan mamamara. Huli ta iyan daga nin mga ladawan, asin huli sa saindang makatatakot na mga bisyon sinda nagkakarurungaw. Kaya an mga nagdadanay sa mga lugar na alang mag-eerok kairiba kan mga hayop na nag-uungal, asin sa saiya mag-eerok an mga avestruz; asin dai na sia sagkod pa man pag-eerokan, ni magdadanay pa man sia sa sunod-sunod na kapag-arakian.’” An pagsamba sa ladawan asin paorootrong pamibi dai makapagliligtas kan Dakulang Babilonya sa pamalos na kaagid kan paglaglag nin Dios sa Sodoma asin Gomorra.—Jeremias 50:35-40.
(Ipagpapadagos sa masunod na luwas.)
Bisyon 12—Kapahayagan 18:1–19:10
Tema: An pagkaholog asin pagkalaglag kan Dakulang Babilonya; ipinaisi an kasal kan Kordero
Panahon nin kaotoban: Poon 1919 sagkod sa pakalihis kan dakulang kahorasaan