Pagpaogma sa Saindong—Buhay Pampamilya
Kapitulo 5: An Agom na Babae na Namomotan na Gayo
1-4. Ano an may beses na irinereklamo nin mga babae dapit sa pagsierto sa sainda kan saindang agom na sinda namomotan nanggad?
1 An sarong babae nagreklamo sa saro pa, ‘Aram ko na namomotan ako kan agom ko, pero dai man lamang nia iyan sinasabi. Ay, kun minsan iyo, kun pinipirit ko siang sabihon iyan, pero mas magigin makahulogan iyan kun sabihon nia iyan na dai ko pinipirit.’
2 An saro pang babae nagsimbag, ‘Aram ko. Arog talaga kaiyan an mga lalaki. Sarong beses hinapot ko an sakong agom kun namomotan nia ako, asin sabi nia, “Bakong pinakasalan taka? Sinusustentohan taka, digdi ako nag-iistar; dai ko iyan gigibohon kun dai taka namomotan.”’
3 Nag-ontok sia nin kadikit, dangan nagpadagos: ‘Minsan siring, kan sarong banggi may nangyaring nakapahihiro sa puso. Kan aldaw na idto naglilinig ako sa saiyang kuartong pinag-aadalan, asin sa sarong sulong-sulong kan saiyang lamesa nakaheling ako nin retrato. Idto retrato na ipinaheling ko sa saiya hale sa daan na album kan samong pamilya. Idto retrato ko na naka-bathing suit kan ako siete anyos pa sana. Tinangkas nia idto sa album asin ibinugtak sa sulong-sulong kan saiyang lamesa.’
4 Naghuyom an babae sa paggirumdom kaini, dangan hineling an saiyang amiga. ‘Ipinaheling ko iyan sa saiya kan bangging idto pagpuli nia hale sa trabaho. Kinapotan nia an retrato asin naghuyom, patin nagsabi, “Mahal ko an aking babaeng ini.” Dangan ibinaba idto asin kinapotan an sakong lalauogon kan duwa niang kamot asin nagsabi, “Mahal ko man sia ngonyan na dakula na.” Dangan hinadokan nia ako nin mamomoton na marhay. Napaluha ako.’
5. Tanganing mamotan na gayo kan saiyang agom, ano an maninigong igawe kan babae?
5 An babae na nakaaaram na dakula an pagkamoot sa saiya kan saiyang agom nakamamate nin kaogmahan asin seguridad. An Tataramon nin Dios naghahatol sa mga lalaki na magkaigwa nin siring na pagkamoot sa saindang agom. “An mga agom na lalaki kaipuhan na mamoot sa saindang agom na babae siring sa saindang sadiring hawak. An namomoot sa saiyang agom na babae namomoot sa saiya man sana, huli ta noarin man mayong tawo na naongis sa saiyang sadiring laman; kundi pinakakakan nia asin minamahal iyan, . . . an duwa magigin sarong laman.” (Efeso 5:28, 29, 31) Arog kan napag-olayan na niato, an babae kaipuhan na magkaigwa nin hararom na paggalang sa saiyang agom, alagad an lalaki kaipuhan na gumawe sa paagi na makamtan nia an paggalang na iyan. Totoo man iyan sa kasong ini na an saindong agom hinahatolan na kamotan asin mahalon kamo: Gumawe kamo sa paagi na mapahiro sa saiya na gibohon iyan nin odok sa puso.
Itinatao daw Nindo an Pagsuportar?
6, 7. (a) Sa Genesis 2:18, para sa anong papel sinabi ni Jehova na linalang nia an babae? (b) Tanganing an babae magin tunay na katabang kan saiyang agom, ano an hinahagad sa saiya?
6 Tanganing mamotan na gayo an babae, labi pa an kaipuhan kisa sa pagpasakop sana sa pagkapayo kan saiyang agom. An lalaki puedeng magkaigwa nin kabayo o ayam na nasanay asin nagpapasakop sa saiya. Si Adan kaidto may kaibaibang mga hayop sa hardin nin Eden, asin sinda nagpapasakop sa saiya. Pero sia nagsosolo pa man giraray kun dapit sa saiyang klase. Kaipuhan nia an sarong intelihenteng tawo na kaibaiba na magigin komplemento nia asin katabang nia: “Bakong marahay na an lalaki magsolosolo,” sabi ni Jehova Dios. “Magibo ako nin katabang para sa saiya, bilang komplemento nia.”—Genesis 2:18.
7 An kaipuhan nin lalaki sarong agom na bako sanang namomoot asin may paggalang sa saiya kundi saro man na tunay na katabang, na nagsusuportar sa saiya sa mga desisyon nia. Ini bakong masakit kun an mga desisyon napagkaoyonan kan duwa pakatapos na mapag-olayan. Alagad tibaad dai iyan magin pasil kun dai kamo kinonsulta o bako kamong oyon. Sa siring na kaso kamo daw maimbod na masuportar sa saindong agom—na gigibohon an bilog nindong makakaya na mangyari an saiyang desisyon, basta iyan bako man na ilegal o tumang sa Kasuratan? O may tendensia daw kamo na matagas sa dai pakipagtabangan, na hinahalat na sia mabigo tanganing masabi nindo, ‘Sabi ko na saimo’? Kun maheling nia kamo na naghihingoa para sa kapangganahan kan proyekto, sa ibong kan dai nindo pag-oyon, sa paghona daw nindo an siring na maimbod nindong pagsuportar dai mapahiro sa saiya na orog kamong kamotan?
8. Paano madadagka nin babae an saiyang agom na gumamit kan tamang pagkapayo?
8 Orog sa gabos, dai nindo pag-agawon an saiyang pagkapayo! Kun iyan magibo nindo, dai na sia nindo magugustohan; asin kamo o an saiyang sadiri dai na man nia magugustohan. Tibaad dai sia nangengenot nin siring sa maninigo. Madadagka daw sia nindo na gibohon iyan? Nagpapahayag daw kamo nin pag-apresyar sa ano man na paghihingoa nia na mangenot? Kamo daw nagkokooperar asin pinakokosog sia kun sia nagpapaheling nin inisyatiba, o sinasabihan sia na sia sala, na mayong mangyayari sa saiyang plano? Kun beses an babae dapat man na basolon kun an saiyang agom habong mangenot—halimbawa, kun minimenus nia an mga ideya kan lalaki o kinokontra an saiyang mga paghihingoa, o Sinabi-ko-na-saimong-mayong-mangyayari an reaksion kun an proyekto dai mangyari sa sangkap na paagi. Sa huri ini puedeng magbunga nin pabarobago an isip, dai makapagdesisyon na agom na lalaki. Sa ibong na kampi, an saindong kaimbodan asin pagsuportar, an saindong pagsarig asin pagkompiar sa saiya, mapakosog sa saiya asin makontribwir sa saiyang kapangganahan.
“Maabilidad na Agom na Babae”
9. Ano an sinasabi kan Talinhaga 31:10 dapit sa maabilidad na agom na babae?
9 Tanganing magin agom na babae na namomotan na gayo, kaipuhan man na asikasohon nindong marhay an saindong mga paninimbagan sa harong. Dapit sa siring na babae an Biblia nagsasabi: “An saiyang halaga orog na gayo kisa kan sa korales.” (Talinhaga 31:10) Kamo daw arog kaiyan na agom na babae? Boot daw nindo na magin siring?
10, 11. Paano ikapaheheling nin babae na tama sa saiya an paglaladawan sa Talinhaga 31:15?
10 Kan ipinaliliwanag an mga aktibidad nin sarong “maabilidad na agom na babae,” an librong Talinhaga nagsasabi: “Minabangon man sia mantang banggi pa, asin tinatawan nin pagkakan an saiyang pamilya.” (Talinhaga 31:15) An dakol na hoben na babae minapoon sa buhay na may agom na igwa nin kakulangan ta dai sinda tinokdoan kan saindang ina sa pagluto; alagad puede sindang mag-adal. Asin an madonong na babae mag-aadal kun paano iyan gigibohon nin marahay! An pagluto sarong arte. Kun masiram an pagkaluto sa pagkakan, iyan bako sanang nakababasog kundi nakapaoogma man sa puso.
11 Dakol an manonodan dapit sa pagluto. Kapakipakinabang na maaraman an pundamental na mga prinsipyo nin nutrisyon tanganing maingatan nindo an salud kan saindong pamilya. Pero an pagpuesto sana nin masustansiang pagkakan sa saindong agom dai nangangahulogan na oomawon nia. An Biblia nagsasabi sato na an agom ni Isaac, si Rebeca, tataong mag-andam nin kakanon sa “masiram” na paagi, kaya iyan gustong-gusto kan saiyang agom. (Genesis 27:14) Dakol na babae an makikinabang sa saiyang halimbawa.
12. Ano an puedeng kaiba sa paghiro nin babae kaoyon sa Talinhaga 31:14?
12 Sa ibang parte kan kinaban an mga babae minasaod kada aga kan mga kaipuhan ninda sa aldaw na iyan. Sa ibang lugar, nananaod sinda tibaad sarong beses kada semana asin ibinubugtak sa repridyeretor an mga malalapaon. Ano man an kamugtakan, an lalaki siertong magpapahalaga sa agom na maingat sa paggamit sa pondo kan pamilya, asin may paggalang sa badyet kan pamilya. Kun an babae makanood na mamidbid an kakanon asin gubing na marahay na klase, asin aram nia an presyo kaiyan, dai sia perming mabakal kan enot niang maheling. Imbes, arog kan sabi kan Talinhaga 31:14: “Sia garo mga sakayan nin sarong negosyante. Hale sa harayong lugar dinadara nia an saiyang kakanon.”
13. Sono sa Talinhaga 31:27, ano an malalaoman sa maabilidad na agom na babae kun dapit sa pag-asikaso sa harong?
13 An kahigosan na iyan sa saiyang trabaho kaipuhan man na marisa sa kamugtakan kan saiyang harong. Sa pagkomento pa sa kun ano an nagpapamidbid sa maabilidad na agom na babae, an Talinhaga 31:27 nagsasabi: “Binabantayan nia an mga nangyayari sa saiyang pamilya, asin dai sia nagkakakan kan tinapay nin kahugakan.” An pagkaigwa nin ugale na matanga na kun matorog, an paggamit nin dakolon na oras sa pakikiestorya sa kataraed—an mga ini bakong para sa saiya. Minsan ngani an kahelangan o dai linalaoman na mga pangyayari puedeng kun beses magin dahelan na mahuri sia sa saiyang mga trabaho sa harong, sa kadaklan an saiyang harong areglado asin malinig. An saiyang agom makasasarig na, kun may dumalaw na mga amigo, dai sia mapapasopog huli sa itsura kan saindang harong.
14, 15. Ano an hatol kan Biblia sa mga babae mapadapit sa gubing asin samno?
14 An dakol na babae dai na kaipuhan na sabihan na mahalaga man na asikasohon ninda an saindang itsura, alagad may iba na nangangaipo nin pagirumdom. Bakong pasil na makamate nin pagpadangat sa saro na an itsura nagpapatunay na dai niang gayo iniintindi an saiyang sadiri. An Biblia nagrerekomendar na an mga babae “magsamno sa saindang sadiri nin husay na mga gubing, na may kabinian asin marahay na kaisipan.” Alagad nagsasadol man iyan na dai pagtawan nin sobrang pagdodoon an estilo nin buhok, alahas asin mamahalon na mga gubing na nag-aapod nin sobrang atension sa nagsusulot.—1 Timoteo 2:9.
15 Mas mahalaga kisa sa mga sulot na iyan an ugale kan saro na nagsusulot. Si apostol Pedro nagsasabi sa Kristianong mga agom na babae na an “mahoyo asin maboot na espiritu . . . may dakulang halaga sa mga mata nin Dios.” (1 Pedro 3:3, 4) Asin an Talinhaga, sa pagsarosaro sa mga ugale nin maabilidad na agom na babae, nagsasabi pa na “inuunat nia an saiyang mga kamot sa dukha” asin “an togon nin mamomoton na kabootan nasa saiyang dila.” Bako siang paslo o parabalobagi kundi matinao asin maboot. (Talinhaga 31:20, 26) “An pan-akit tibaad falso,” sabi pa kan paglaladawan, “asin an kagayonan basang sana; alagad an babae na natatakot ki Jehova iyo an nag-aako nin kaomawan para sa saiya man sana.”—Talinhaga 31:30.
16. Ano an mamamatean nin mapagpahalagang agom na lalaki dapit sa siring na agom?
16 Iyo, an siring na babae mamomotan na gayo nin siisay man na lalaki na an pagmansay pareho kan sa Kaglalang. An magigin saboot nia dapit sa saiyang agom makapapareho sa isinabi kan kagsurat sa Talinhaga: “Kadakol kan mga aking babae na nagpaheling nin pagkamaabilidad, alagad ika—ika nangongorog sa sainda gabos.” (Talinhaga 31:28, 29) Asin dai na kaipuhan na sadolon pa, an lalaki mapahihirong ipaaram sa saiyang agom na arog kaiyan an saiyang pagmate.
Dakulang Bagay an Saindong Pagmansay sa Sekso
17, 18. Paano an pagmansay nin babae sa sekso nakaaapektar sa saboot kan saiyang agom dapit sa saiya?
17 An dai nakakokontentong relasyon sa sekso an dahelan nin dakol na problema nin mag-agom. Sa nagkapirang kaso ini huli sa kakulangan nin konsiderasyon asin pagsabot kan lalaki sa pisikal asin emosyonal na mga pangangaipo kan saiyang agom, asin sa iba man na kaso iyan huli sa pagkukulang kan babae na pisikal asin emosyonal na makikabtang sa eksperyensia kaiba kan saiyang agom. An pagdodorog, na odok sa boot asin mainit na pinakikakabtangan kan mag-agom, maninigong magin dayupot na kapahayagan kan pagkamoot ninda sa lambang saro.
18 An panlilipot kan babae sa saiyang agom dapit sa sekso tibaad huli sa kakulangan nin konsiderasyon kan saiyang agom, pero an pagkaindiperente kan babae nakakokolog man sa boot kan lalaki, asin an pagparisa kan babae na sia habo puedeng makahale sa interes kan lalaki o magin causa pa na an lalaki magkagusto sa iba. Kun an babae minatogot sana, na mayo nin tunay na interes, tibaad interpretaron ini kan lalaki na ebidensia na an saiyang agom mayo nin pagmakolog sa saiya. An mga emosyon iyo an nagpapahiro sa seksuwal na mga reaksion, asin kun an babae mayo nin reaksion tibaad kaipuhan na siyasaton nia giraray an saiyang pagmansay sa sekso.
19. (a) Paano ipinaheheling kan Biblia na sala an pagsayuma na magkaigwa nin seksuwal na relasyon sa agom sa laog nin halawig na panahon? (b) Taano ta dai maninigong kaipuhanon pa na pakiolayan an mga tawo na luwas sa pag-agoman na iyo an magsabi kun baga tama an ginigibo nin mag-agom kun dapit sa sekso?
19 An lalaki asin babae pareho hinahatolan kan Biblia na “dai kamo magpasarusayuma.” An Tataramon nin Dios dai nagtatao nin lugar sa paggamit sa sekso bilang instrumento sa pagkastigo sa agom o sa pagpahayag nin kaanggotan, arog halimbawa kan pagsayuma nin babae sa laog nin dakol na semana o mga bulan pa ngani. Kun paanong dapat na “itao kan agom na lalaki sa saiyang agom na babae an nanonongod sa saiya,” iyan kaipuhan man na “gibohon nin agom na babae sa saiyang agom na lalaki.” (1 Corinto 7:3-5) Dai boot sabihon kaini na an babae maninigong laoman na kumuyog sa abnormal na akto na para sa saiya makababalde sa moral, asin an lalaki na namomoot asin may paggalang sa saiyang agom dai mahagad sa saiya na gibohon iyan. “An pagkamoot . . . dai naggigibo kan bakong maninigo.” (1 Corinto 13:4, 5) Dai na maninigong kaipuhanon pa na pakiolayan an saro na luwas sa pag-agoman na iyo an magsabi kun baga tama o bakong tama an ginigibo kan mag-agom. An Biblia, sa 1 Corinto 6:9-11, malinaw na nagsasabi kan mga gawe na ipinangangalad sa mga parasamba ki Jehova Dios: an pakikisaro, pagsambay, homoseksuwalidad. (Ikomparar man an Levitico 18:1-23.) An ibang modernong liberal na naggigibo nin “bagong moralidad”—na sa katunayan inmoralidad—naghihingoa na ipaakseptar an iba sa ipinangangalad na seksuwal na mga gibong ini, mantang an iba man na sobra kakonserbatibo dinudugangan pa an mga pangangalad na ini. An Biblia nagtatao kan timbang na pagmansay. Sa kadaklan, kun an gabos na ibang relasyon kan mag-agom marahay, kun igwa nin pagkamoot, paggalang, marahay na komunikasyon asin pagsabot, an sekso bihirang magin problema.
20. Kun an sekso ginagamit nin babae na panribay, ano an ibinubunga?
20 An babae na namomotan na gayo dai minagamit sa sekso bilang panribay. Sierto na bakong gabos na agom na babae ipinanriribay an sekso, alagad may iba na iyo. Sa mga paagi na tibaad pairarom ginagamit ninda an sekso tanganing kuyogon kan saindang agom an gusto ninda. Ano an resulta? Bueno, dai kamo nakamamate nin mamomoton na kapadangatan sa tawo na nagpabakal sa saindo nin bado, ano? An lalaki dai man nakamamate nin mamomoton na kapadangatan sa agom na ipinanriribay an sekso para sa mga pagkuyog kan lalaki sa gusto nia. An babae na naggigibo kaiyan puedeng makinabang sa materyal, pero napipierde sia sa emosyonal asin espirituwal.
An mga Parahibi, mga Parabasol
21-23. Arog kan maheheling sa kaso ni Samson, paano an pagparahibi asin pagparabasol nin babae puedeng makalaglag sa kaogmahan?
21 Si Samson tawong makosog, pero dai sia nakatagal sa pamimirit nin mga babae na ginamit an pagparahibi o pagparabasol tanganing masunod an saindang gusto. Sarong beses napaatubang sia sa daing ontok na paghibi kan babae na saiyang maaagom. Arog kan nasusurat sa Hokom 14:16, 17, sia “nagpoon na maghibi sa saiya asin magsabi: ‘Naoongis ka sa sako, iyo, asin dai mo ako namomotan. May itinao kang patood sa mga aking lalaki kan sakong banwaan, pero sa sako dai mo iyan isinasabi.’ Asin suminimbag sia sa saiya: ‘Tara, dai ko ngani iyan isinabi sa sakong ama asin sa sakong ina, asin dapat ko daw na sabihon iyan sa saimo?’” Mayong epekto an pangangatanosan ni Samson. Bihira iyan na magkaepekto kun makosog an mga emosyon. “Nagparahibi sia sa saiya sa laog kan pitong aldaw na an bangkete nagpadagos para sa sainda, asin nangyari na kan ikapitong aldaw isinabi na sana nia iyan sa saiya, ta pinirit nia sia. Dangan isinabi nia an patood sa mga aking lalaki kan saiyang banwaan.”
22 Dai nindo isipon na dai kamo namomotan kan saindong agom huli sana ta dai nia perming sinusunod an saindong gusto. An magigin agom ni Samson nagsahot ki Samson na dai namomoot sa saiya, alagad sa katunayan sia an dai namomoot ki Samson. Pinirit nia sia sagkod na dai na nia iyan natagalan. Kan isabi na sa saiya ni Samson an patood, itinuga nia tolos an ikinompiar sa saiya ni Samson, na naghihidaling isabi an sekreto ni Samson sa mga kaiwal kaini. Sa huri, sia naagom nin ibang lalaki.
23 Dangan si Samson nagkagusto sa saro pang babae, na Delila an ngaran. Tibaad magayon sia sa pisikal, alagad sia daw babae na puede niang kamotan na gayo? Tanganing makua ki Samson an impormasyon na magagamit nia para sa paslong pakinabang, ginamit na instrumento ni Delila an daing ontok na pagbasol. An sabi kan kasaysayan: “Huli ta saiya siang pinirit kan saiyang mga tataramon sa gabos na panahon asin padagos siang dinadagka, an saiyang kalag nauyam na sagkod na garo na sia magagadan.” Makamomondo an mga ibinunga.—Hokom 16:16.
24-27. (a) Ano an sinasabi kan libro nin Talinhaga dapit sa epekto kan pagparabasol nin agom na babae? (b) Taano ta mga babae sana an hinahatolan kaini? (c) Ano an pinakaposibleng makapahiro sa lalaki na magmawot na gumibo nin marahay na mga bagay para sa saiyang agom?
24 Bakong madonong an pagparahibi asin pagparabasol. Iyan nakadadanyar sa pag-agoman. Pinararayo kaiyan an boot kan lalaki. An Biblia nagpapatanid tumang sa siring na mga gibo, arog kan minasunod na mga teksto na kinotar sa The New English Bible: “An nagpaparataram dapit sa sarong bagay nakalalaglag sa pagkakaamigo.” “An parabasol na agom na babae garo tubig na daing sagkod an pagtoro.” “Mas marahay pang magsolosolo sa disyerto kisa sa kaibanan nin parabasol asin aranggoton na agom na babae.” “Daing katapusan na pagtoro sa aldaw na maoran—arog kaiyan an parabasol na agom na babae. Mas marahay pang probaran na pogolon an doros kisa sa pogolon sia! Mas marahay pang probaran na kaptan an lana sa mga moro!”—Talinhaga 17:9; 19:13; 21:19; 27:15, 16.
25 Taano ta an agom na babae sana an hinahatolan nin arog kaini kan Kasuratan? Posible na iyan huli ta sa kadaklan an mga babae mas emosyonal asin may tendensiang iluwas an saindang mga saboot, orog na kun nariribok sinda sa sarong bagay. Saro pa, tibaad iniisip ninda na iyan an solamenteng armas ninda. Bilang payo kan pamilya an lalaki tibaad perming nasusunod an gusto, kaya tibaad pinaghohona kan babae na dapat siang gumamit nin emosyonal na pamimirit. Kamo, agom na babae, dai maninigong gumamit nin siring na mga taktika, asin an saindong agom dai maninigong magtao nin dahelan na kamo mapiritan na gumibo kaiyan.
26 Totoo, tibaad may mga panahon na bakong marahay an saindong pagmate, asin tibaad kamo napapahibi, minsan ngani habo nindong iyan mangyari. Pero iyan iba man sa paggamit nin emosyonal na marhay na mga eksena tangani sanang masunod an saindong gusto.
27 Kun talagang namomotan ninda an saindang agom, an kadaklan na lalaki magtatao nin pabor sa saindang agom nin labi pa sa itinatao sa saindang sadiri, kun an napapalabot personal na mga gusto. Paoyonan nindo an saindong agom na lalaki, asin posible na mahanap man sia nin mga oportunidad na paoyonan kamo.
“Panahon na Dai Maggirong Asin Panahon na Magtaram”
28-35. (a) Iladawan an mga ugale sa pakikipag-olay na puedeng magpagin depisil para sa lalaki na makipag-olay sa saiyang agom. (b) Ano an magigibo tanganing mapakarhay an pag-oolay nin mag-agom?
28 Dakol na babae an nagrereklamo, ‘Dai man lamang ako kinakaolay kan sakong agom.’ Tibaad nasa lalaki an pagkukulang. Minsan siring, dakol na beses na an lalaki boot na makipag-olay sa saiyang agom, pero dai iyan ginigibong pasil kan babae para sa saiya. Sa anong paagi? Bako man na parareho an gabos na babae. Pero hapota an saindong sadiri kun baga tama sa saindo an saro sa mga paglaladawan na ini:
29 An enot sarong babae na mayo man lamang nin problema sa pakikipag-olay sa ibang babae sa pagtaraed. Pero ano an saiyang estilo? Kun an kaolay niang babae umontok para sa paghangos, minasaliot na sia. Tibaad maghapot sia nin mga duwa, o tibaad ponan nia an ibang tema. Paghaloyhaloy an naistorbo minasaliot man asin iyo na giraray an magtaram. Sindang duwa pareho dai binabale an orolay na ini na an gabos nagtataram.
30 Ngonyan nagpuli an saiyang agom, asin may ibabareta an lalaki. Paglaog kan lalaki sa pinto, sia minapoon, ‘Dai mo man lamang hohonaon an nangyari sa pinagtatrabawohan ko . . . ’ Mayo na nin ibang nasabi an lalaki. Sinimbag na sia kan babae nin, ‘Saen mo nakua an mantsang iyan sa saimong amerikana? Pagmaan sa saimong linalakawan. Nalilinigan ko pa sana an salog.’ Tibaad mag-alangan na an lalaki na idagos an saiyang estorya.
31 O, tibaad may kaolay sindang mga amigo asin nag-eestorya an lalaki, pero may nalilihisan siang ibang detalye o bakong eksakto an pagkaestorya nia kan gabos na detalye. An saiyang agom minasaliot, primero tanganing korehiran an mga sala, dangan kompletohon na an estorya. Paghaloyhaloy minahangos na sana nin hararom an lalaki asin minasabi, ‘Taano ta bako na sanang ika an mag-estorya?’
32 An saro pang klase nin babae nandadagka sa saiyang agom na mag-estorya. Garo baga daing gayong interes, pero pano nin pag-usyoso, sia naghahapot: ‘Saen ka hale?’ ‘Siisay an yaon duman?’ ‘Ano an nangyari?’ An gustong-gusto niang maaraman, bakong an ordinaryong mga bagay sa buhay, kundi an mga kompidensial. Pinagsusurusumpay nia an saradit na impormasyon na saiyang nakua asin dinudugangan nin kadikit na imahinasyon an mga parteng blangko. Tibaad an iba dian impormasyon na dai kutana maninigong isinabi kan saiyang agom. An ibang bagay tibaad tama man na ipakipag-olay sa saiyang agom, pero iyan sekreto. Kun ini iestorya na kan babae sa iba, mabubuyagyag an sekreto. “Dai mo ihayag an hilom nin iba,” an patanid kan Talinhaga 25:9. Pero kun iyan ginibo kan babae, tibaad paggikanan iyan nin mga problema. Gurano pa kasuelto an boot kan lalaki na mag-estorya sa saiya sa ngapit?
33 Pero an ikatolong klase nin babae bakong gayong maestorya. Tatao siang magtrabaho sa harong, pero kakadikit sana an saiyang nasasabi. An siisay man na boot na makiestoryahan sa saiya kaipuhan na iyo gabos an magtaram. Tibaad sia masosopgon, o tibaad limitado sana an saiyang oportunidad na makapag-eskuela kan sia aki pa. Ano man an dahelan, mayo nin nangyayari sa mga paghihingoa na makiestoryahan sa saiya.
34 Alagad puedeng magibo an mga pagliliwat. Puedeng pag-adalan an arte nin pakikipag-olay. Kun an babae, bako sanang nagtatrabaho sa harong, kundi nagbabasa man nin kapakipakinabang na mga bagay asin nagpapaheling nin kabootan sa ibang tawo, may ikahihiras siang nakapakokosog na mga bagay sa saiyang agom. Asin an mapangganang orolay nangangaipo nin paghiras. Iyan nangangaipo man nin paggalang—igong paggalang tanganing togotan an lalaki na taposon an saiyang sinasabi, pabayaan siang isabi iyan sa sadiri niang paagi, asin maaraman kun may kaipuhan na isekreto. Arog kan sabi kan Eclesiastes 3:7, may “panahon na dai maggirong asin panahon na magtaram.”
35 Kun siring, imbes na magreklamo na bihira kamong kaolayon kan saindong agom, taano ta dai nindo pagmaigotan na gibohon iyan na kaogmahan para sa saiya? Magpaheling kamo nin interes sa saiyang mga ginigibo. Atentong maghinanyog kun sia nagtataram. Iparisa sa saindong simbag an saindong mainit na pagkamoot asin hararom na paggalang sa saiya. Siertohon na an pinakaparate nindong ipakipag-olay iyo an mga bagay na positibo, nakapakokosog. Tibaad dai mahaloy marisa nindo na kamong duwa pareho na naoogma sa pakipag-olay.