Kaogmahan—Kun Paano Iyan Manonompongan
Kasumpay kan Kapitulo 2: Makatanosan daw na Tumubod sa Dios?
“ENOT NA NAGPAPANGYARI” KAN UNIBERSO
18 Kaidtong mga 3,000 na taon na an nakaagi sarong lalaking taga-Tahaw na Sirangan na an ngaran Eliu an nagsabi: “Tumangad ka sa langit dangan maghorophorop.”a
19 Nagibo na daw nindo iyan sa sarong daing panganoron, madiklom na banggi? Maninigong gibohon iyan kan gabos. Mga 5,000 na bitoon sana an puedeng maheling na dai naggagamit nin instrumento. Minsan siring, an satong galaksia na Milky Way igwa nin labing 100,000,000,000 na bitoon. Asin pira an galaksia? Sinasabi nin mga astronomo na igwa nin rinibong milyon—bakong bitoon, kundi galaksia, na an kada saro igwang binilyon na bitoon! Kanigoan kasadit kan mga tawo kun ikokomparar sa gabos na ini! Saen hale an gabos na iyan?
20 Nadiskobre nin mga sientista na an mga galaksia garo parayo sa sarong pinakasentro. An teoriya kan dakol na astronomo iyo na kaidtong rinibong milyon na taon na an nakaagi, sarong dakulaon na pagputok, sarong “big bang” (sa Bicol, “dakulang putok”), an nagpoon nin enerhiya asin materya na luminakop sagkod na nabilog an uniberso siring sa pakaaram niato. Dai ipinaliliwanag kan saindang teoriya kun ano an causa na nangyari iyan. Alagad igwa iyan nin interesanteng implikasyon, arin na baga, na nagkaigwa nin kapinonan, nin panahon na namundag an uniberso.
“Ngonyan mamamatean nin saro na nagtatakig an kinaban nin siensia huli sa nagdadakol na ebidensia para sa ‘dakulang putok’ na pinonan kan uniberso. Nagpapalataw iyan kan hapot dapit sa kun ano an naenot dian, asin natatanyog an pinakapundamental na pagtubod nin mga sientista huli ta sinda napaaatubang sa kadaihan ninda nin kakayahan na simbagon an pangultimong mga hapot.”—The Wall Street Journal.
21 Iyo, para sa mga tawong dai nagtutubod sa Dios, may nakariribaraw na mga hapot: Ano o siisay an nagbugtak kan materya sa uniberso? Linalang daw an uniberso gikan sa mayo? Mantang an materya ibinibilang na sarong porma nin enerhiya, ano an gikanan kan enerhiya?
22 Si Dr. Robert Jastrow, direktor kan Goddard Institute for Space Studies kan NASA, nagkomento: “Sa atubangan nin siring na ebidensia, an ideya na igwang Dios na naglalang kan uniberso garo mapaniniwalaan sa sientipikong paagi arog kan dakol na iba pang ideya.”
23 An may pakaaram na mga tawo sa gabos na kapag-arakian nagkonklusyon na siertong igwa nin intelihenteng Enot na Nagpapangyari, sarong kaglalang na iyo an Kaharohalangkawe. Ipinahahayag kan Biblia an saindang saboot, sa pagsabi kaiyan: “An kalangitan nagpapahayag kan kamurawayan nin Dios; asin an gibo kan saiyang mga kamot ipinagsasaysay kan kahiwasan.”b
24 Baga man dai pa kamo nakakonklusyon na an Dios nag-eeksister o dai, an satong napag-olayan manongod sa buhay, manongod sa satong sadiri, asin manongod sa uniberso maninigong makatabang na ipaliwanag kun taano an dakol na tawong nag-iisip ta kombensido na igwa nin Dios. Ginigiyahan kita kaiyan sa sarong napapanongod na bagay: Kun an Kaglalang talagang nag-eeksister, bako daw na rasonable na makikokomunikar sia sa saiyang mga linalang, asin sisimbagon an satong mga hapot na: Taano ta yaon kita digdi? Taano ta naggagrabe an karatan? Ano an natatagama sa ngapit? Paano kita makanonompong nin kaogmahan?
[Mga Nota sa Ibaba]
[Mga Hapot Para sa Pag-adal]
Ano an minagiya sa dakol na tawo na magkonklusyon na an uniberso linalang nin Dios? (18-24)
[Kahon sa pahina 26]
AREGLO GIKAN SAEN?
Si Dr. Paul Davies, sarong paradiskurso sa praktikal na matematika sa King’s College, Londres, nagsurat sa “New Scientist”:
“Saen man kita magheling sa Uniberso, poon sa harayoon na mga galaksia sagkod sa pinakalaog na mga parte nin atomo, nakanonompong kita nin areglo. . . . Kun an impormasyon asin areglo perming igwa nin natural na tendensia na mawara, saen orihinalmenteng naggikan an gabos na impormasyon na minagibo sa kinaban na siring kaespesyal na lugar?”
Si Sir Bernard Lovell, kan bantog na Jodrell Bank Observatory sa Inglaterra, nagsurat na an saiyang mga saboot kapareho kan ki Albert Einstein:
“Sarong grabeng pagngalas sa pagkakaoyon nin natural na ley, na naghahayag nin intelihensia na labi kanangongorog kaya, kun ikokomparar dian, an gabos na sistematikong kaisipan asin paghiro nin mga tawo biyong daing saysay na anino.”—“Centre of Immensities.”