Nakakadangog kan Maogmang Bareta an mga Tawong Tubo sa Mejico

KAN Nobyembre 10, 2002, sarong grupo nin Mixe, mga tawong tubo sa Mejico, an nagtiripon sa San Miguel, Quetzaltepec. Iyan sarong banwaan sa magayon na estado sa timog kan Oaxaca. An grupo nag-aatender nin pandistritong kombension kan Mga Saksi ni Jehova. An tampok na kabtang sa programa kan agang iyan iyo an sarong drama sa Biblia.

Kan madangog sa sound system an enot na mga tataramon kan drama sa Biblia, an mga nagdadangog nagngalas nin labi-labi. Sinda nag-urupakan, dakol sa sainda an napaluha. An drama iprinesentar sa lenguaheng Mixe! Kan matapos na iyan, dakol an nagpahayag nin hararom na pag-apresyar para sa dai linalaoman na bendisyon na ini. “Sa kaenot-enote, nasabotan ko an drama. Nataros kaiyan an sakong puso,” an sabi kan saro. “Ngonyan puede na akong magadan na maogma huli ta itinogot ni Jehova na madangog ko an drama sa sadiri kong lenguahe,” an sabi kan saro pa.

An nangyari kan agang iyan kabtang kan sigidong paghihingoa na ginibo kasuarin pa sana kan mga Saksi ni Jehova sa Mejico tanganing mapaabotan kan maogmang bareta kan Kahadean an mga tawong tubo.​—Mateo 24:14; 28:​19, 20.

Dinangog ni Jehova an mga Pamibi

May labing 6,000,000 na tawong tubo sa Mejico​—igo na tanganing magin sarong nasyon, sarong nasyon nin dakol na kultura na igwa nin 62 na laen-laen na lenguahe. Tiglabing 100,000 katawo an nagtataram kan kinse sa mga lenguaheng iyan. Labi sa 1,000,000 katawong tubo an dai tataong magtaram nin Kastila, an opisyal na lenguahe sa Mejico. Asin sa mga nagtataram nin Kastila, dakol an mas pasil na makanood kan katotoohan sa Biblia sa sadiri nindang lenguahe. (Gibo 2:6; 22:2) An nagkapira dakol nang taon na nag-aadal sa Biblia asin maimbod na nag-aatender sa Kristianong mga pagtiripon, pero limitado an pakasabot ninda. Kaya haloy-haloy nang panahon na ipinapamibi ninda na makaabot sainda an mensahe kan katotoohan sa sadiri nindang tataramon.

Tanganing maatubang an angat na ini, an sangang opisina kan Mga Saksi ni Jehova sa Mejico nagpoon na gumibo nin mga areglo kan 1999 na magkaigwa nin mga pagtiripon kan kongregasyon sa mga lenguahe kan mga tawong tubo. Inorganisar man an mga grupo sa pagtradusir. Kan taon nin 2000, an drama sa pandistritong kombension iprinesentar sa Maya asin kan huri sa nagkapirang iba pang lenguahe.

An sunod na tangga iyo an gibohon an pagtradusir kan mga pantabang sa pag-adal sa Biblia kan Mga Saksi ni Jehova. Enot, itrinadusir an brosyur na Enjoy Life on Earth Forever! sa Huave, Maya, Mazatec, Totonac, Tzeltal, asin Tzotzil. Suminunod an dakol pang publikasyon, kaiba an regular na edisyon kan An Satong Ministeryo sa Kahadean sa Maya. Ginibo man an mga rekording sa audiocassette kan nagkapirang publikasyon. Tanganing tokdoan na bumasa asin sumurat sa sadiri nindang lenguahe an mga tawong tubo, an sarong brosyur na may titulong Apply Yourself to Reading and Writing inaadaptar tanganing magamit sa lokal. Sa presente pinoprodusir an mga babasahon sa Biblia sa 15 lenguahe kan mga tawong tubo, asin dakol na publikasyon an gigibohon pa.

‘Paggibo kan Gabos na Paghihingoa’

An pagtradusir dai nagin pasil. An sarong dahelan iyo na pipira sana an sekular na babasahon na ipinublikar sa mga lenguahe kan mga tawong tubo sa Mejico. Sa dakol na kamugtakan, depisil na makakua nin mga diksionaryo. Dangan igwa pa nin dakol na dialekto an nagkapirang lenguahe. Halimbawa, sa Zapotec sana igwa nin kisuerra limang ibang porma nin pagtaram. An mga dialektong ini nagin napapalaen na marhay kaya an mga Zapotec sa laen-laen na lugar dai magkasinarabotan.

Apuera kaini, kun mayo nin establisadong mga estandarte para sa sarong lenguahe, an mga paratradusir an kaipuhan na mag-establisar nin sadiri nindang mga estandarte. Nangangaipo ini nin dakol na pag-imbestigar asin pagkonsulta. Bakong makangangalas na dakol sa sainda kan enot an nakamate na kapareho ni Elida, na hale sa grupo nin Huave! Nagigirumdoman nia: “Kan imbitaran ako sa sangang opisina kan Mga Saksi ni Jehova sa Mejico tanganing magtradusir, nakamate ako nin duwang emosyon​—kagayagayahan asin takot.”

An mga paratradusir kaipuhan man na makanood nin mga abilidad sa komputer, pag-iskedyul, asin mga paagi nin pagtradusir. Tunay nanggad na medyo nadepisilan sinda sa trabahong iyan. Ano an saboot ninda manongod dian? Si Gloria, na miembro kan grupo nin Maya, nagsimbag: “Dai mi ikaladawan an samong kagayagayahan sa pagkaigwa nin kabtang sa pagtradusir kan mga publikasyon sa Biblia sa Maya, an sadiri ming lenguahe.” Asin an sarong paraataman sa Departamento sa Pagtradusir nagkomento manongod sa mga paratradusir: “Makosog na marhay an pagmawot na magkaigwa nin mga publikasyon sa Biblia sa lenguahe ninda kaya ginigibo ninda an gabos na paghihingoa tanganing atubangon an mga kadepisilan.” Nagin bawi man daw iyan?

“Salamat, Jehova!”

An bendisyon ni Jehova sa gibohon na iyan sa langtad nin mga tawong tubo nagin risang-risa. Nagdakol an mga nag-aatender sa Kristianong mga pagtiripon asin asamblea. Halimbawa, kan 2001, an 223 na Saksing nagtataram nin Mixe nagtiripon tanganing iselebrar an Memorial kan kagadanan ni Cristo. Pero, an total na nag-atender 1,674​—pito may kabangang doble kan kabilangan kan mga Saksi!

An nagkapirang nag-aako kan katotoohan nasasabotan na iyan ngonyan nin tama poon sa kapinonan. Nagigirumdoman ni Mirna an nangyari sa saiya bago ginibo an mga pagtiripon sa Maya. “Nabautismohan ako pakalihis nin tolong bulan na pag-adal sa Biblia,” an sabi nia. “Aram ko na maninigong magpabautismo ako, alagad inaadmitir ko na dai ko talaga nasasabotan na marhay an mga katotoohan sa Biblia na dapat aram ko na. Sa heling ko an dahelan iyo na an sakong nagimatan na lenguahe Maya, asin dai akong gayo nakakasabot nin Kastila. Nahaloyhaloy na masabotan ko talaga an katotoohan.” Ngonyan, naoogma sindang mag-agom na magin kabtang kan grupo sa pagtradusir sa Maya.

Para sa gabos na miembro kan kongregasyon, dakulang kagayagayahan na mag-ako kan mga publikasyon sa sadiri nindang lenguahe. Kan ipresentar an bago pa sanang itradusir na brosyur na Enjoy Life on Earth Forever! sa Tzotzil, sarong babae na nagpoon nang umatender sa Kristianong mga pagtiripon an kinugos iyan asin nagkagsing: “Salamat, Jehova!” Ipinapaheling kan mga report na dakol na inaadalan sa Biblia an mas marikas na uminoswag pasiring sa pagpabautismo, narereaktibar an inaktibong mga parahayag, asin dakol na Kristianong tugang na lalaki ngonyan an nakakamate na sinda kualipikado nang umako nin mga paninimbagan sa kongregasyon. May mga kagharong na mas gustong umako nin mga babasahon sa Biblia sa sadiri nindang lenguahe asin pag-adalan iyan.

Sa sarong pangyayari, an sarong Saksi naghale tanganing magkondukta nin pag-adal sa Biblia, alagad an inaadalan mayo sa harong. Kan rumani sa pinto an agom na lalaki, nag-alok an Saksi na basahan ini hale sa brosyur. “Habo ko,” an simbag kaini. Sinabi saiya kan tugang na babae sa lenguaheng Totonac na an brosyur nasa lenguahe ninda. Kan madangog iyan, binutong kan lalaki an sarong bangko asin tuminukaw. Mantang binabasahan nia ini, nagpaparasabi ining, “Totoo iyan. Iyo, totoo iyan.” Nag-aatender na sia ngonyan sa Kristianong mga pagtiripon.

Sa Yucatan, an agom na lalaki kan sarong Saksi kontra sa katotoohan asin kun beses kinokologan sia kaini pag-abot nia hale sa mga pagtiripon. Kan ponan na gibohon sa Maya an mga pagtiripon, nagdesisyon siang imbitaran ini. Nag-atender ini asin talagang nagustohan nia iyan. Nag-aatender na sia nin regular sa mga pagtiripon ngonyan, nag-aadal na sa Biblia asin, siempre, dai na nia kinokologan an saiyang agom.

An sarong lalaki na nagtataram nin Totonac nagsabi sa duwang Saksi na sia dai noarin man namibi huli ta sinabi sa saiya kan Katolikong padi na an Dios naghihinanyog sana sa mga pamibing Kastila. Sa katunayan, kinaipuhan pa niang bayadan an padi tanganing mamibi para sa mga Totonac. Ipinaliwanag kan mga Saksi na dinadangog nin Dios an mga pamibi sa gabos na lenguahe, asin tinawan sia ninda nin sarong brosyur sa Totonac, na inako nia na may dakulang kagayagayahan.​—2 Cronica 6:​32, 33; Salmo 65:2.

“Kualtsin Tajtoua”

Napapalukso an puso sa mga pag-oswag na ini, dakol na parahayag kan Kahadean an naghihingoang makanood nin lenguahe nin mga tawong tubo o umoswag sa saindang kaaraman sa saro kaini. Ini mismo an ginigibo nin sarong paraataman sa sirkito na naglilingkod sa limang kongregasyon na nagtataram nin Nahuatl sa amihanan na Puebla. Sia nagsasaysay: “An mga aki na dati napapatorog sa mga pagtiripon listo nang marhay asin maingat na naghihinanyog kun nagtataram ako nin Nahuatl. Kan matapos an sarong pagtiripon, an sarong kuatro anyos na aking lalaki ruminani sa sako asin nagsabi: ‘Kualtsin tajtoua’ (mahusay po kamong magtaram). Iyan nagpamate sa sako na bakong sayang an sakong mga paghihingoa.”

Iyo, an langtad sa lenguahe kan mga tawong tubo talagang “maputi na para sa pag-ani,” asin an gabos na nakikikabtang dian naeenkaminar na marhay. (Juan 4:35) Si Roberto, na nag-oorganisar sa mga grupo sa pagtradusir, sinusumaryo iyan sa mga tataramon na ini: “Dai nanggad malilingawan na eksperyensia na maheling an mga luha nin kagayagayahan na minabolos sa pisngi kan satong mga tugang na lalaki asin babae mantang dinadangog ninda an katotoohan sa sadiri nindang lenguahe asin nasasabotan iyan. Napapahiro an sakong boot kun ginigirumdom ko ini.” Daing duda, an pagtabang sa sinserong mga tawong ini na manindogan para sa Kahadean nagtatao man nin kagayagayahan sa puso ni Jehova.​—Talinhaga 27:11.

[Kahon sa pahina 10, 11]

Midbidon an Nagkapirang Paratradusir

● “Itinokdo sa sako kan mga magurang ko an katotoohan poon kan magkaisip ako. Makamomondo ta kan ako 11 anyos, binayaan kan sakong ama an Kristianong kongregasyon. Pakalihis nin duwang taon, inabandonar kami kan samong ina. Huling ako an pinakamatua sa limang aki, kinaipuhan na ako an gumibo kan mga paninimbagan kan sakong ina, minsan ngani nag-eeskuela pa ako.

“Mamomoton na sinuportaran kami kan samong espirituwal na mga tugang na lalaki asin babae, alagad masakit an buhay. Kun beses nag-iisip-isip ako: ‘Taano ta nangyayari ini sa sako? Hoben pa akong marhay!’ Nakaya ko sana iyan huli sa tabang ni Jehova. Pakagradwar sa haiskul, ako nagin bilog na panahon na ministro, asin nakatabang na marhay iyan sa sako. Kan maorganisar an grupo sa pagtradusir sa Nahuatl, inimbitaran akong magin kabtang kaiyan.

“An sakong ama nakabalik na ngonyan sa kongregasyon, asin an nguhod kong mga tugang na lalaki asin babae naglilingkod ki Jehova. An pagdadanay na maimbod ki Jehova bawing marhay sa mga paghihingoang ginibo ko. Binendisyonan niang marhay an sakong pamilya.”​—Alicia.

● “An sarong Saksing kaklase ko nagtao nin pahayag manongod sa ginikanan nin buhay. Nagpalta ako kaidto sa klase asin nahadit ako dapit sa eksaminasyon, kaya nakiolay ako saiya na ipaliwanag sako an temang iyan. Kaidto pa ako nag-iisip-isip kun taano ta nagagadan an mga tawo. Kan ialok nia sako an librong Creationa asin sarong pag-adal sa Biblia, inako ko iyan. Natudok na marhay an sakong boot dapit sa katuyohan asin pagkamoot kan Kaglalang.

“Kan makatapos ako sa pag-eskuela, nagkaigwa ako nin oportunidad na magin paratokdo nin duwang lenguahe na Kastila asin Tzotzil. Alagad nangaipo iyan na bumalyo ako sa harayo, magklase kada katapusan kan semana, asin magpalta sa Kristianong mga pagtiripon. Imbes, nagtrabaho ako bilang parakamada nin adobe. Dai nanggad nagustohan kan sakong ama, na bakong Saksi, an desisyon ko. Paghaloyhaloy, mantang naglilingkod ako bilang sarong payunir na ministro, sarong grupo sa pagtradusir nin mga literatura sa Biblia sa Tzotzil an inorganisar. Napahiro ako na makikabtang dian.

“Naheheling ko na an pagkaigwa nin mga publikasyon sa sadiri nindang lenguahe nagpapamate sa samong mga tugang na lalaki asin babae na sinda pinapahalagahan asin tinatawan nin dignidad. Nakakakontentong marhay iyan. Nakakamate ako nin dakulang pribilehio sa pagkaigwa ko kan asignasyon na ini.”​—Humberto.

● “Kan ako sais anyos, inabandonar kami kan sakong ina. Kan mga taon kan sakong pagigin tinedyer, an sakong ama nagpoon na makipag-adal sa mga Saksi ni Jehova. Sarong aldaw inalok ako nin sarong tugang na babae nin pag-adal sa Biblia na kaiba an pagtao nin hatol sa mga hoben. Bilang sarong tinedyer na mayong ina, namatean ko na ini nanggad an kaipuhan ko. Nabautismohan ako sa edad na 15.

“Kan 1999 ginadan an sakong ama kan maraoton na mga tawo na gustong sadirihon an saiyang daga. Biyo akong nanluya. Nag-agi ako nin grabeng depresyon asin an pagmate ko dai ko na kayang mabuhay. Alagad padagos akong namibi ki Jehova para sa kosog. Pinarigon na marhay an boot ko kan nagbibiaheng paraataman asin kan saiyang agom. Dai nahaloy ako nagin regular payunir.

“Sarong beses naobserbaran ko na may mga naglakaw nin anom na oras tangani sanang madangog an sarong 20 minutos na pahayag sa Totonac, minsan ngani sa Kastila an ibang kabtang kan pagtiripon, na dai ninda nasasabotan. Huli kaini, napalukso an puso ko kan inimbitaran akong tumabang sa pagtradusir nin mga publikasyon sa Biblia sa Totonac.

“Kaidto pirme kong sinasabi sa sakong ama na pangarap kong maglingkod sa sangang opisina kan Mga Saksi ni Jehova. Sinabihan nia ako na bako ining madali para sa sarong hoben pang daraga na arog ko. Maoogma nanggad siang marhay na maaraman kun buhayon na sia liwat na nagibo ko iyan, na nagtatradusir ako nin mga literatura sa Biblia sa samong lenguahe!”​—Edith.

[Nota sa Ibaba]

[Ritrato sa pahina 9]

Pinag-oolayan kan mga miembro kan grupo sa pagtradusir sa Tzotzil an sarong termino na depisil na itradusir